Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 01

Author(s): Bhadrabahuswami, Chaturvijay, Punyavijay
Publisher: Atmanand Jain Sabha

Page 232

भाष्यगाथाः ६३८ - ४४]
पीठिका |
१९१
सम्बन्धि भवतु । स्तेनस्खरूपमाह - स्तेनः पुनश्चतुर्विधः 'अयं' वक्ष्यमाणलक्षणः || ६४१ ॥ चातुर्विध्यमेवाह
सग्गाम परग्गामे, सदेस परदेसे होइ उड्डाहो ।
मूलं छेओ छम्मासमेव गुरुगा य चत्तारि ॥ ६४२ ॥
यस्मिन् ग्रामे साधवः स्थिताः सन्ति स स्वग्रामस्तस्मिन् यः स्तैन्यं करोति स स्वग्रामस्तेनः 15 तदपेक्षयाऽपरस्मिन् ग्रामे स्तैन्यं कुर्वन् परग्रामस्तेनः । 'खदेशे' विवक्षितसाधुविहारविषयभूते विषये चौर्यं कुर्वाणः स्वदेशस्तेनः । तदपेक्षयाऽपरत्र देशे चौरिकां विदधानः परदेशस्तेनः । एतेषु गृह्णताम् 'उड्डाह : ' प्रवचनलाघवं भवति — अहो ! अमी लुब्धशिरोमणयः तपखिनः, यदेवं स्तेनाहृतानि वस्त्राणि गृह्णाना राजविरुद्धमपि नापेक्षन्त इति । तेषु प्रायश्चित्तमाह“मूलमि”त्यादि । स्वग्रामस्तेने गृह्णतां मूलम्, परग्रामस्तेने छेदः, खदेशस्तेने षण्मासा गुरुकाः, 10 परदेशस्तेने चत्वारो गुरुकाः, यथाक्रमं दूर-दूरतर - दूरतम स्तैन्य दोषत्वादिति भावः ॥ ६४२ ॥ तदेवं व्याख्याता “इत्थी पुरिस" इत्यादिद्वारगाथा (६३७) । तद्व्याख्याने च समर्थितं 'कस्य' इति पृच्छाद्वारम् । अथ 'किमासीत् ?' इति पृच्छाद्वारमाह
एवं पुच्छासुद्धे, किं आसि इमं तु जं तु परिभुत्तं ।
किं होहिं त्ति अहतं, कत्थाऽऽसि अपुच्छणे लहुगा ।। ६४३ ॥
15
'एवम्' अमुना प्रकारेण कस्येति पृच्छया शुद्धे निर्दोषे निर्णीते सति यत् 'परिभुक्तं ' भुक्तपूर्वं तत् पृच्छयते— 'किमिदं वस्त्रमासीत् ?' युष्माकं कीदृशमुपयोगमागतवदित्यर्थः । यत् पुनः 'अहतम्' अपरिभुक्तं तत् पृच्छयते - किमेतद् भविष्यति ? इति । " कत्थासित क पेडायां मञ्जूषायामपरस्मिन् वा स्थाने इदमासीत् ? । तत्र यदि पेडायां तदा किं पृथिव्यादिषु कायेषु सा पेडा प्रतिष्ठिता ? अप्रतिष्ठिता वा? इत्याद्युपयुज्य वाच्यम् । कस्येदम् ? किमा - 20 सीत् ? कुत्रासीत् ? किं भविष्यति ? इति 'अप्रच्छने' चतसृणामपि पृच्छानामकरणे प्रत्येकं चत्वारो लघुकाः || ६४३ ॥ तत्र किमासीद् ? इति पृष्टे ते गृहस्था अभिदध्युः - निच्च नियंसण मञ्जण, छणूसवे रायदारिए चेव । सुत्तत्थजाणएणं, चउपरियट्टे तओ गहणं ।। ६४४ ॥
'नित्यनिवसनं' नित्योपभोग्यमेतदासीत् । 'मज्जनिकं' नाम स्नानानन्तरं यत् परिधीयते 25 धौतवस्त्रमित्यर्थः तदासीत् । तथा क्षणः - प्रतिनियतः कौमुदी - शक्रमहादिकः, उत्सव : -- पुनरनियतो नामकरण-चूडाकरण - पाणिग्रहणादिकैः; अथवा यत्र पक्वान्नविशेषः क्रियते स क्षणः, यत्र तु पक्वान्नं विनाऽपरो भक्तविशेषः स उत्सवः; क्षणे उत्सवे च परिभुज्यते यत् तत् · क्षणोत्सविकं' तद्वाऽऽसीत् । तथा राजा ऽमात्य महत्तमादिभवनेषु गच्छद्भिर्यत् परिभुज्यते तद्
१ पृच्छायां शुद्धे भा० ॥ २ 'नित्यनिवसनमेतदासीत्' नित्यं प्रत्यहं निवसितं यस्य तद्, नित्योपभोग्यमित्यर्थः । 'मज' भा० ॥ ३त् । 'क्षणोत्सविकं वाऽऽसीत्' क्षणः भा० ॥ ४ कः प्रकरणविशेषः, अथ भा० ॥ ५ कम् । यद्वा 'राजद्वारिक मिदमासीत्' राजा' भा० ॥ ६°षु जिगमिषुभिर्यत् भा० ॥