Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 01

Author(s): Bhadrabahuswami, Chaturvijay, Punyavijay
Publisher: Atmanand Jain Sabha

Page 282

भाष्यगाथाः ७६६–७१ ]
पीठिका |
धि-वीरियपरिहीणो, दुब्बलचरणो अणट्ठाए ॥ ७६९ ॥ मूलगुणोत्तरगुणविषयानपराधान् यः प्रतिसेवते । कथम् ? इत्याह – 'पञ्चकादि यावच्चरमम्' इह पञ्चकशब्देन यत्र प्रतिसेविते रात्रिन्दिवपञ्चकमापद्यते स सर्वजघन्यश्चरणापराधः परिगृह्यते, आदिशब्दाद् दशरात्रिन्दिवादिप्रायश्चित्तस्थानानि यावत् चरमं सर्वोत्कृष्टचरणापरा - धलक्षणं पाराञ्चिकप्रायश्चित्तस्थानमिति । कथम्भूतः सन् प्रतिसेवते ? इत्याह 'धृति - वीर्यपरि - 6 हीणः' मानसिकावष्टम्भबलरहितः असौ, न खल्वनीदृशश्वरण -करण विषयभूतान्यपराधपदान्यासेवितुमुत्सहते । D. सोऽपि यदि पुंष्टालम्बनतः प्रतिसेवते ततो न दोषभाग् भवेदित्याह"अणट्टाए" त्ति अर्थः- दर्शन - ज्ञानादिकं प्रयोजनं तदभावोऽनर्थं तेन यः प्रतिसेवते स एष दुर्बलचरणः ॥ ७६९ ॥ एवंविधस्य च्छेदश्रुतार्थदाने दोषबाहुल्यख्यापनार्थमिदमाह - पंचमहव्वयभेदो, छक्कायवहो अ तेणऽणुन्नाओ ।
२४१
सुहसील- वियत्ताणं, कहेह जो पवयणरहस्तं ॥ ७७० ॥
'तेन' आचार्येण पञ्चमहाव्रतभेदः षट्कायवधश्वानुज्ञातः, यः 'सुखशीला - ऽव्यक्तान' सुखं - शरीरशुश्रूषादिकं शीलयन्तीति सुखशीलाः - पार्श्वस्थादयः, अव्यक्ताः श्रुतेन वयसा च, सुखशीलाश्चाव्यक्ताश्चेति द्वन्द्वस्तेषामिति चूर्णिकृतोऽभिप्रायः । निशीथचूर्णिकृतः पुर्नरयम् — सुखे - शरीरसौख्ये शीलं - स्वभावो व्यक्तः - परिस्पष्टो येषां ते सुखशीलव्यक्तास्तेषाम्, यद्वा 15 सुखं-मोक्षसौख्यं तद्विषयं यत् शीलं - मूलोत्तरगुणानुष्ठानं ततो विगतो यल:- उद्यम आत्मा वा येषां ते सुखशीलवियत्नाः सुखशीलव्यात्मानो वा तेषाम् उभयत्रापि पार्श्वस्थादीनामित्यर्थः । 'प्रवचनरहस्यं' छेदग्रन्थार्थतत्त्वं कथयति ॥ ७७० ॥
कथं पुनस्तेन पञ्चमहाव्रतभेदः षट्कायवधश्चानुज्ञातो भवति ? इति उच्यतेनिस्साणपदं पीes, अनिस्साणविहारयं न रोएइ । तं जाण मंदधम्मं, इहलोगगवेसगं समणं ॥ ७७१ ॥
निश्रीयते—मन्दश्रद्धाकैरासेव्यत इति निश्राणं तच्च तत् पदं च निश्राणपदम् - अपवादपदमित्यर्थः, तदेव यः ' स्पृहयति' रुचिपदमवतारयति, अनिश्राणविहारितां तु न रोचयति, तमेवंविघं श्रमणं जानीहि मन्दधर्माणं 'इहलोकगवेषकं' मनोज्ञभक्त - पानाद्युपभोगेन केवलस्यैवेह - लोकस्य चिन्तकं परलोकपराङ्मुखम् । एवंविधस्य च प्रवचनरहस्यप्रदाने विशेषतः पञ्चमहा- 25 व्रतभेदः षट्कायवधश्च भवतीति युक्तमुक्तं "तेनानुज्ञातः” इति ॥ ७७१ ॥ गतं दुर्बलचारित्रद्वारम् । अथाऽऽचार्यपरिभाविद्वारमाह
१
एतदन्तर्गतः पाठः भा० त० कां० ॥ २ "सुखं शीलं भजतीति सुखशीलं काङ्क्षतीत्यर्थः, न व्यक्तोऽव्यक्तः श्रुतेन वयसा चेत्यर्थः ।” इति चूर्णिपाठः ॥ ३ कृतो व्याख्यानम् । निशी भा० 'कृतः । निशी' डे० ॥ ४ नरिदम् - सुखे - सुखविषयं शीलं व्यक्तं - परिस्पष्टं सर्वजनप्रत्यक्षं येषां भा० ॥ ५ ० विनाऽन्यत्र - तद् यः स्पृहयति, तदेवैकं रोचयतीति भावः, अनि भा० । तदेव यः स्पृहयति अनि° डे० मो० ले० कां० ॥ ६ 'मन्दधर्माणं' तुच्छधर्मश्रद्धाकं 'इह भा० ॥
बृ० ३१
10
20