Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 01

Author(s): Bhadrabahuswami, Chaturvijay, Punyavijay
Publisher: Atmanand Jain Sabha

Page 265

२२४
सनिर्युक्ति-भाष्य-वृत्तिके बृहत्कल्पसूत्रे
[ अनुयोगाधिकारः
पुनस्तदेव 'गौरव्यकारणं' गर्वनिबन्धनं जायते - अहो ! वयमेव निस्सीमप्रतिष्ठापात्रं जगति वर्त्तामहे यदेवं वाचकपदवीमध्यारोहाम इति । इत्थं परः परित्यक्तो मन्तव्यः । आचार्ये च परिवादो भवति, तथाहि —स बहुश्रुताचार्यपार्श्वादुत्सारकल्पं कारयित्वों गतः कापि नगरादौ, पृष्टश्च कैश्चिन्निष्णातैः किमप्यर्थपदं यावन्न किञ्चिज्जानीते, ततस्ते ब्रुवते - 6 यैरेष मूर्खमण्डलीमध्यलब्धरेख आचार्यपद भाजनमकारि तेऽप्याचार्या एवंविधा एव भविष्य - न्तीत्यात्मा परित्यक्तः । तथा प्रवचनमपि तेनाऽऽचार्येण परित्यक्तम् । कथम् ? इत्याहश्रुतस्योत्सारकल्पवशादन धीयमानस्य व्यवच्छेदः प्राप्नोति श्रुते च व्यवच्छिद्यमाने ज्ञानाभावे च दर्शन -चारित्रयोरप्यभावात् तीर्थस्यापि व्यवच्छेदः प्राप्नोति ॥ ७२५ ॥ यदि नाम तीर्थं व्यवच्छिद्यते ततः को दोषः : इत्याह
10
पवयणवोच्छे वट्टमाणो जिणवयणबाहिरमईओ |
बंध कम्मरय-मलं, जर मरणमणंतयं घोरं ॥ ७२६ ॥
प्रवचनं तीर्थं तस्य व्यवच्छेदे हेतुरूपतया वर्त्तमानः, कथम्भूतोऽसौ ? इत्याह – 'जिनवचनबाह्यमतिकः' सर्वज्ञशासनबहिर्मुखशेमुषीकः, न खल्वनीदृशस्य प्रवचनव्यवच्छेदं कर्तुं मतिरुत्सहते, स एवम्भूतो बध्नाति 'कर्मर जो - मलं' रजः शब्देन बद्धावस्थं मलशब्देन निका16 चितावस्थं कर्म परिगृह्यते, रजश्च मलश्चेति रजो-मलम्, कर्मैव रजोमलं कर्मरजो- मलम्, निकाचिता-ऽनिकाचितावस्थं कर्म यथाध्यवसायस्थानमनुबध्नातीत्यर्थः । कथम्भूतम् ? अनन्तानि जरा-मरणानि यस्मात् तद् अनन्तजरा-मरणम्, गाथायां प्राकृतत्वादनन्तशब्दस्य परनिपातः, ‘घोरं’ रौद्रं शारीर-मानसदुःखोपनिपातनिबन्धनत्वादिति । तथा षड्जीवनिकायानप्यगीतार्थतयाऽसौ विराधयतीति जीवनिकाया अपि तेनोत्सारकेण परित्यक्ता अवसातव्याः । यत 20 एते दोषास्ततो नोत्सारणीयम् ॥ ७२६ ॥ अथ क्रमेणैवाधीयमाने सूत्रे के गुणाः ? उच्यतेआणा विकोवणा बुज्झणा य उवओग निजरा गहणं । गुरुवास जोग सुसणा य कमसो अहिजंते ॥ ७२७ ॥
'क्रमशः' क्रमेणाधीयमानेऽध्याप्यमाने च सूत्रे एते गुणाः । तद्यथा — आज्ञा तीर्थकृतां १ 'रवकारणं भवति - अहो ! निःप्रतिमप्रतिष्ठापात्रं वयमेव जगति भा० ॥ २ अहो ! वयं वाचकपदवी' मो० ले० ॥ ३ वाचकप्रसिद्धिमध्यारोहामः । तथा आचार्ये 'परिवादः ' अवर्णवादः । तथाहि भा० ॥ ४ वा वापि नगरादौ गतः केनाऽपि साधुना पृष्टः किमप्यालापक मर्थपदं वा यावन्न किञ्चिज्जानीते, ततो भवति परिस्फुट एवाचार्याणामवर्ण. वादः, यथा - यैरेव मूर्ख भा० ॥ ५ डे० त० विनाऽन्यत्र - ध्यन्ति । तथा उत्सारकल्पे परम्परया क्रियमाणेऽनधीयमानसूत्रस्य व्यवच्छेदः प्राप्नोति । सूत्रे च व्यवच्छि भा० ।
यन्ति । तथा प्रवचन कां० मो० ले० ॥ ६ 'तम् ? 'अनन्तजरा-मरणम्' जरा-वयोहानिः मरणं - प्राणपरित्यागः, अनन्तानि भा० ॥ ७ कृतां कृता भवति । 'विकोपना' व्युत्पन्नीभवनं सा च भवति । इयमत्र भावना - स शिष्यः क्रमेणाधीयमानो योगोद्वहनविधौ गच्छसामाचार्या च व्युत्पन्नमतिरुपजायते, ततञ्च आत्मना सामाचारीवैतथ्यं भा० ॥