________________
અધ્યાત્મ ગીતા
ગાથા-૨ વચન અને કાયાના એમ ત્રણે યોગે હું તેને પ્રણામ કરું છું નમસ્કાર કરું છું. || ૨ ||
વિવેચન :- વીતરાગ પરમાત્માની વાણીનો (અર્થાત્ આગમ શાસ્ત્રોનો આપણા ઉપર ઘણો જ ઘણો ઉપકાર છે. જે વાણીએ આ આત્માને જાગૃત કર્યો છે. યથાર્થ તત્ત્વ સમજાવ્યું છે. સંસારી ભાવોથી આ આત્માને વૈરાગી બનાવ્યો છે. શુદ્ધ-બુદ્ધ એવા આત્મતત્ત્વનું સિંચન કર્યું છે. તે જિનેશ્વરની વાણીને હું (આ ગ્રન્થ બનાવનાર શ્રી દેવચંદ્રજી મ. સાહેબ) ત્રિકરણયોગે હૈયાના ઘણા જ ઉછળતા ભાવપૂર્વક વંદના કરું છું. તે વાણી કેવી છે? આ વાત નીચેનાં વિશેષણો દ્વારા સમજાવવામાં આવે છે. - (૧) આ વાણી ધર્માસ્તિકાય-અધર્માસ્તિકાય આદિ અનંત અનંત દ્રવ્યોનું સ્વરૂપ સમજાવનારી છે. ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય અને આકાશાસ્તિકાય આ ત્રણ દ્રવ્યો એક એક છે. પરંતુ જીવાસ્તિકાય પગલાસ્તિકાય અને કાળ આ ત્રણ દ્રવ્યો અનંત અનંત છે. તેથી કુલ દ્રવ્યો અનંત અનંત છે. તેના યથાર્થ સાચા સ્વરૂપને સમજાવનારી આ વાણી છે.
(૨) તથા આ છએ દ્રવ્યોનું જે સાચું સ્વરૂપ છે. તેને કહેનારી, યથાર્થ સ્વરૂપનો પ્રકાશ કરનારી આ વાણી છે. જ્યાં એક બિન્દુ માત્ર પણ અસત્ય નથી. સર્વજ્ઞાસિત છે. એવા પ્રકારની આ વાણી છે.
(૩) આત્મા શું વસ્તુ છે ? તેનું સાચું યથાર્થ સ્વરૂપ શું છે? શરીરવ્યાપી. અસંખ્યાતપ્રદેશવાળો, અનંતગુણમય, કર્મોથી લેપાયેલો અનાદિ-અનંત એવો આ આત્મા છે. આવું સાચું તત્ત્વ સમજાવનારી આ વીતરાગપ્રભુની વાણી છે.
(૪) આત્માનું સચ્ચિદાનંદમય જે યથાર્થસ્વરૂપ છે તેને પ્રગટ
