________________
૭ર
પ.પૂજ્ય દેવચંદ્રજી મહારાજ વિરચિત शुद्ध निक्षेप चतुष्टय जुत्तो, रत्तो पूरणानंद । केवळनाणी जाणे एहना गुणनो छंद ॥ ४२ ॥
ગાથાર્થ - મુક્ત આત્માઓની ત્યાં સ્થિતિ સાદિ-અનંત કાળની હોય છે. ક્યારેય વિનાશ ન પામનારી આ સ્થિતિ છે તથા અપ્રવાસી વિર્ય પરિણામવાળી આ સ્થિતિ છે. ઉપાદાનભૂત જે ગુણો છે તે જ કારણ અને કાર્યરૂપે પરિણામ પામે છે. શુદ્ધ એવા ચારે નિપાથી આ પરમાત્મા સંયુક્ત છે. પોતાના ગુણોના પૂર્ણ આનંદમાં પ્રવર્તનારા છે તેમનામાં રહેલા ગુણોનો રાશિ કેવલજ્ઞની ભગવંત જ જાણે છે. ll૪રા
વિવેચન :- મોક્ષમાં ગયેલા આ પરમાત્મા કેવા છે ? તેનું ગ્રંથકારશ્રી સંક્ષેપમાં વર્ણન કરે છે કે -
(૧) સાદિ-અનંત - જ્યારે પરમાત્મા મોક્ષે પધાર્યા ત્યારે તેની આદિ થઈ છે માટે તેઓની મુખ્તાવસ્થા સાદિ છે. પરંતુ ત્યાંથી પાછા સંસારમાં ક્યારેય આવવાના નથી. માટે અનંત છે આમ સાદિ અનંત સ્થિતિવાળા આ પરમાત્મા છે.
(૨) અવિનાશી - જે આ મુક્તાવસ્થા આ મહાત્માઓને પ્રાપ્ત થઈ છે તે ક્યારેય જવાવાળી નથી. તેથી તેઓ અવિનાશી છે.
(૩) અપ્રયાસી પરિણામ - મન, વચન અને કાયાના આલંબને વપરાતું જે વિર્ય તે પ્રયાસી વીર્ય કહેવાય. મોક્ષમાં ગયેલા આ મહાત્માઓ મન - વચન અને કાયાના યોગ વિનાના છે તેથી તેઓનું આ વિર્ય અપ્રયાસી પરિણામવાળું વીર્ય છે. કર્મબંધનું કારણ બને એવું યોગની દશાવાળું આ વીર્ય નથી. પરંતુ પોતાના આત્મગુણોમાં જ વપરાતું આ વીર્ય છે. એટલે અપ્રયાસી વીર્યપરિણામ નામના ગુણવાળા છે યોગાત્મકવીર્ય નથી.
(૪) ઉપાદાનગુણ સમયે સમયે કેવળજ્ઞાન અને કેવળદર્શનના
