________________
અધ્યાત્મ ગીતા
૭૧
જધન્યથી બે હાથ અને ઉત્કૃષ્ટથી પાંચસો ધનુષ્યની કાયાવાળા જ જીવો મોક્ષે જાય છે. માટે તેની અપેક્ષાએ બે તૃતીયાંશ અવગાહનાવાળા બનવાથી તેઓ પણ અસંખ્યાત આકાશપ્રદેશોની અવગાહનાવાળા જ ત્યાં રહે છે.
ગાથા-૪૧
(૩) કાળથી વિચારીએ તો અનંતકાળ સુધી ત્યાં રહેવાવાળા છે તથા કાળનો જે ધર્મ છે. ઉત્પાદ-વ્યય અને ધ્રુવ એમ આ આત્માઓ પણ જ્ઞાનોપયોગની અપેક્ષાએ સમયે સમયે પૂર્વ ઉપયોગના પરિણામથી નાશ પામવાવાળા, ઉત્તર સમયના ઉપયોગના પરિણામથી ઉત્પાદ પામવાવાળા તથા દ્રવ્યપણે સદાકાળ ધ્રુવ રહેનારા એમ સદાકાળ ત્રિપદીમય રહેનારા હોય છે.
·
(૪) ભાવથી પોતાના આત્માના શુદ્ધ એવા ઉપયોગગુણના સુખમાં જ પ્રવર્તનારા હોય છે. કર્મ સ્વરૂપ ઉપાધિ ન હોવાથી ક્ષયોપશમભાવ ઔદયિકભાવ અને ઔપશમિકભાવ તો સર્વથા સંભવતા જ નથી. માત્ર ક્ષાયિભાવ અને પારિણામિકભાવ એમ આ બે ભાવ જ રહે છે. કર્મોનો ક્ષય કરેલ હોવાથી ક્ષાયિકભાવના ગુણોમાં અને તે ગુણોના શુદ્ધ ઉપયોગમાં જ પ્રવર્તવાપણું આ જીવમાં સ્વાભાવિકપણે જ હોય છે આવા ગુણોમાં પ્રવર્તવું એવો પોતાનો શુદ્ઘ ઉપયોગ નિરંતર રહેવો આવો જ પારિણામિકભાવ પ્રવર્તે છે.
આ પ્રમાણે આ આત્મા ફરીથી ક્યારેય કર્મથી લેપાતા નથી. પોતાના ગુણો અવરાતા નથી. અલ્પમાત્રાએ પણ મલીન થતા નથી. નીચે આવતા નથી. જન્મ-જરા-મરણમાં ફસાતા નથી. આવું અમાપ સિદ્ધિગતિનું સુખ તેઓ અનુભવે છે. ॥ ૪૧ ॥
सादि अनंत अविनाशी अप्रयासी परिणाम । उपादानगुण तेहज कारण कारज धाम ॥
