________________
૨૩
અધ્યાત્મ ગીતા
ગાથા-૧૫-૧૬ દિંડાય છે. ગુન્હેગાર થાય છે જેલ આદિની સજાને પામે છે. તેમ આ જીવ જે દ્રવ્ય પોતાનું નથી. પોતાની માલિકી તો નથી. પરંતુ પોતાનાથી અત્યન્ત ભિન્ન દ્રવ્ય છે. તેના જ રૂપ રંગમાં સ્વાદમાં અને સ્પર્શાદિની કોમળતામાં અંજાયો છતો તેનો જ સંગ્રહ કરે છે. તેનો જ રંગી થાય છે તેના કારણે કર્મો બાંધવા રૂપે કર્મની વૃદ્ધિ કરનારો થાય છે. - જ્ઞાની ભગવંતો તો આનાથી પણ આગળ વધીને જણાવે છે કે
યા પરથતિ સુવિજો" - પર જીવની એટલેકે પોતાના આત્માથી અન્ય આત્માની દયા તથા સેવા કરવાના શુભ પરિણામો કરે છે. ત્યારે પણ “તદ્દા પુષ્કર્મનો વંધ વન્ય” આ જીવ કર્મ જ બાંધે છે. ભલે પાપકર્મ નથી બાંધતો પણ પુણ્યકર્મ બાંધે છે. પણ અંતે તો બંધન જ વધારે છે. લોખંડની નહી તો સોનાની પણ બેડી જ વધારે છે, પણ છુટકારો થતો નથી. . જો કે સંસારી જીવોને આ વાત જલ્દી રૂચે તેવી નથી. તો પણ અંતે સ્વીકારવી જ પડે તેવી આ વાત છે. દાનાદિ ગમે તેટલા કરીએ તો પણ દાનાદિ તો જ થાય જો પહેલાં આપણે કમાઈને સંગ્રહાદિ કર્યા હોય તો. એટલે દાન કરતાં પહેલાં સંગ્રહ છે જ. આ જ મોટો લોભ છે. સંગ્રહ કર્યો હોય તે જ દાનાદિ કરી શકે છે. માટે સંગ્રહમાં જોડાવું જ પડે. તેથી નિશ્ચય દષ્ટિએ આ પણ મોટુ બન્ધન જ છે. એટલે કે મહાત્મા પુરુષો પોતાના ધનનો, પરિવારનો અને ઘરનો ત્યાગ કરીને તેની મમતા ત્યજીને સભ્યાસ સ્વીકારે છે. પણ દાનાદિ થાય એવી બુદ્ધિ રાખીને સંગ્રહમાં જોડાતા નથી. - ભૂતકાળમાં પણ અનેક રાજાઓ પોતાનું રાજપાટ ત્યજીને સાધુતા સ્વીકારનારા બન્યા છે. તેનાં ઘણાં ઉદાહરણો છે માટે દાનાદિ પ્રક્રિયા જરૂર શુભ છે તો પણ કર્મબંધનું અવશ્ય કારણ છે. તેના કરતાં ત્યાગમાર્ગ એ જ શ્રેયસ્કરમાર્ગ છે. આ જ માર્ગ ઉત્તમ આત્માઓએ આચરેલો છે. તેને જ બરાબર સમજીએ અને સાચો માર્ગ સ્વીકારીએ ૧૫ /
