________________
અધ્યાત્મ ગીતા
ગાથા-૩૨-૩૩
૫૫
ગાથાર્થ :- સ્વાભાવિક એવો ક્ષમાગુણ આવવાથી તેની શક્તિ વડે ક્રોધ નામના સુભટ્ટને છેદ્યો છે. તથા માર્દવભાવ (નમ્રતા નામના ગુણ) વડે તેના પ્રભાવથી માન નામના મહાશત્રુને કાપી નાખ્યો છે. આર્જવ નામનો ગુણ કેળવવાથી માયાનો નાશ કર્યો છે. તથા નિઃસ્પૃહતાભાવ નામના ગુણવડ (અર્થાત્ સંતોષ નામના ગુણ વડે) લોભને હણ્યો છે. આમ મોહરૂપી મહા સુભટનો નાશ થયો છે તે આત્મામાં રહેલી અનાદિકાળની વિભાવદશા ધ્વસિત થઈ ગઈ છે. વિભાવદશા પૂર્ણ પણે નાશ થઈ જાય છે.ll ૩૨ //
વિવેચન :- અનાદિકાળથી આ આત્મા વિભાવદશાના મુખ્યસૈનિકોના હાથમાં એટલે કે ક્રોધ-માન-માયા અને લોભ આ ચાર મહાકષાયોના હાથમાં ફસાઈ ગયેલો છે. લાચાર સ્થિતિને પામેલો છે. આ ચારે કષાયોએ આ આત્માને ઘેરી લીધો છે.
ત્યાં કોઈ પુણ્યોદય પાક્યો અર્થાત્ તથા પ્રકારની ભવિતવ્યતા પાકી, જેથી આ ચારે કષાયોને પહોંચી વળે તેવા ચાર મહાગુણો રૂપી આ શુદ્ધ આત્મદશાના સૈનિકોની સહાય મળી ગઈ જેનાથી ચારે કષાયોનો વિનાશ કરીને આ આત્મા તે સૈનિકોની સહાયતામાં સુરક્ષિત બન્યો.
ક્ષમા નામનો ગુણ પ્રગટ થવાથી ક્રોધ નામના કષાયને હણ્યો, નમ્રતા નામનો ગુણ પ્રગટ થવાથી માન નામના કષાયનો ઘાણ કાઢ્યો, સરળતા (આર્જવતા) નામનો ગુણ આ આત્મામાં પ્રગટ થવાથી માયા નામના કષાયને છેડ્યો, તથા નિસ્પૃહતા એટલે સંતોષ) એ નામના ગુણની સહાય મળવાથી લોભ નામના કષાયનું નિકંદન કાઢ્યું. લોભ કષાયને દૂર કર્યો.
આ પ્રમાણે આ આત્મામાં પોતાના ચાર મહાગુણો પ્રગટ
