________________
અધ્યાત્મ ગીતા
ગાથા-૭-૮
ક્યારેય વિનાશ પામનારું નથી. તથા પોતે અસંખ્યાત આત્મપ્રદેશોનો પિંડ હોવા છતાં એકદ્રવ્યસ્વરૂપ છે તથા આ આત્માને કોઈએ બનાવ્યો નથી. ઘડ્યો નથી. પણ સ્વાભાવિક જ નિત્ય દ્રવ્ય છે અને આ દ્રવ્યમાંથી ક્યારેય એકાદ બે ટુકડા છુટા પડી જાય તેવું પણ આ દ્રવ્ય નથી. પરંતુ અખંડ (ખંડ ખંડ વિનાનું) અસંખ્યાત આત્મપ્રદેશોના પિંડાત્મક દ્રવ્ય છે. || ૭ || .
ऋजुसूत्रे विकल्प परिणामे जीव स्वभाव, वर्तमान परिणतिमय व्यक्ते ग्राहकभाव । शब्दनये निज सत्ता जोतो ईहतो धर्म, शुद्ध अरूपी चेतन अणग्रहतो नवकर्म ॥ ८ ॥
૧૧
ગાથાર્થ :- ઋજુસૂત્ર નયથી ભિન્ન ભિન્ન વિકલ્પો કરવાના પરિણામવાળો આ જીવ છે. જીવનો આવા પ્રકારનો સ્વભાવ જ વર્તે છે. તથા વર્તમાન પરિણતિ સ્વરૂપ છે. વ્યક્તપણે માત્ર ગ્રાહક સ્વભાવવાળો છે. તથા શબ્દનયથી જો વિચારીએ તો પોતાના આત્મગુણોની સત્તા એ જ મારું સ્વરૂપ છે. આમ આત્મગુણોરુપ આત્મધર્મને જ ઇચ્છતો શુદ્ધ દ્રવ્ય છે. અરૂપી દ્રવ્ય છે ચૈતન્યમય દ્રવ્ય છે અને ક્યારેય નવાં નવાં કર્મોને બાંધતો જ નથી. || ૮ ||
વિવેચન :- આ આત્મા ઋજુસૂત્રનયથી કેવો છે ? તે હવે સમજાવે છે કે ઋજુસૂત્રનયથી આ આત્મા ક્ષણે ક્ષણે નવા નવા વિકલ્પોને કરવાના પરિણામવાળો પદાર્થ છે. આવા પ્રકારનો જીવનો સ્વભાવ જ છે કે ક્ષણે ક્ષણે નવા નવા વિકલ્પો કરવાના પરિણામવાળો આ પદાર્થ છે જ્યારે જ્યારે આ આત્માને દેખો ત્યારે ત્યારે તે જીવની વર્તમાનકાળની પરિણતિ ભિન્ન ભિન્ન જ હોય છે આવા પ્રકારનો જીવનો સ્વભાવ જ છે. ક્ષણે-ક્ષણે પરિવર્તનશીલ આ જીવ છે.
