Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' nitAntaM gopanIyam vedya manotsava ane kosAra che eeeees / pAMca rUpiyA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ :: rAjanA 123 : Econoringineers For Private Circulation only (nitAnta panIyay) zrAvaka kavi nayanasukha viracita ... vaidyamanotsava ane kavi AnaMda viracita kekasAra .. saMpAdaka ane saMzodhaka sArAbhAI maNilAla navAba - ema. Ara. e. esa. (laMDana) . knnnnai * * * * * saMvata 2002] mUlya pAMca rUpiyA [I. sa. 1946 . vAra che jI.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAptisthAna- sArAbhAI maNilAla navAba nAgajIbhUdharanI piLa, amadAvAda. zrI megharAja jaina pustaka bhaMDAra goDajInI cAla, pAyadhunI muMbAI 3 graMtha ravAmitvanA sarva hakka prakAzakane svAdhina che.] : mudraka : maNIlAla chaganalAla zAha navaprabhAta prinTIMga presa ghIkAMTA roDa : amadAvAda
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNa vizArada jaina jyAtiSa zilpazAstra svastha gurUdeva zrI jayasiMhasUrIzvarajIne
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana svargastha jyotiSa zilpazAstravizArada zrI jayasiMhasUrizvarajI smAraka graMthamAlAnA pahelA puSpa tarIke zrAvaka kavi nayanasukha viracita vaidyamatsava nAmanI vaidyaka viSayanI upalabdha thatI ekanI eka kRti tathA kavi AnaMda viracita kekasAra jena janatA samakSa mUkatAM mane avarNanIya AnaMda thAya che. nAzrita graMthabhaMDAramAM AvI te keTalIye amUlya kRtie tenA prakAzakanI vATa jotI jaina janatAnI upekSAvRttithI paDI rahelI jovAmAM Ave che. jaina janatA je AvA graMthonA prakAzanemAM rasa leze, te kharataragacchIya zrImAna muni rAmacaMdra viracita rAmavida tathA vedavineda ane zrImAna mAna muni viracita kavipramAda vagere vaivakanA graMtha mArA taraphathI bhaviSyamAM A ja graMthamAlAmAM prasiddha karavAmAM Avaze. prastuta graMthanI mAtra maryAdita na ja chapAvavAmAM AvelI hovAthI tenI kiMmata pAMca rUpiyA rAkhavAmAM AvI che. ane te khAsa karIne jaina samAja pUratI ja vecavAnI maryAdA rAkhavAmAM AvI che. vaLI A graMthanI bIjI kRti kesAra khAsa kAmazAstrane lagatI hovAthI ane prathama kRti vidyamanotsava vaidyakane lagatI hovAthI tenA upara keI paNa jAtanI TIkA TIpaNa vagara A prAcIna kRtione nAza na thaI jAya tevA zubha IrAde ja chapAvavAmAM AvelI
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 che. ane mane teTalI zuddhatA mATe kALajI rAkhavAmAM AvelI che, chatAM presadoSa ane dRSTidoSanA kAraNe azuddhi rahI javA pAmI hAya te te mATe kSamA yAcuM chuM, prAMte, navaprabhAta prinTIMga presanA mAlika zrIyut maNilAla chaganalAla zAhanA graMtha samayasara chApI ApavA mATe AbhAra mAnavAnI A taka lauM chuM. saMvata 2002 nA Ase! sudI 10 ( vijayAdazamI ) zanIvAra | niveda~~ sArAbhAI maNilAla navAba nAgajIbhUdharanI pALa amadAvAda.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukrama vaidyamatsava 1 thI 59 prathama adhikAra-nADI parIkSA, vAtapitta kapha nidAna, sAdhya asAdhya lakSaNa ane kAlacaka. 1 thI 5 bIje adhikAra-javara, atisAra, sannipAta, saMgrahaNI roga pratikAra trIjo adhikAra-harasa, bhagaMdara, gulma, AmavAta, kRmi, zUlaroga, pAMDuroga, kamale, kSayaroga, pratikAra. 18 thI 23 cothe adhikAra--heDakI, zaradI, svAsa, khAMsI, maMdAgni, vizucikA pratikAra. 24 thI 27 pAMcame adhikAra-kuraMDa, prameha, mUtrAdhana, mRgIga, keDaraga, pAmarega, dAdara, vivacikA, utA, kaMThamAla, nArU, zastraghAta pratikAra. 28 thI 35 chaThTho adhikAra-- pitta, kapha, bulama, mukharoga, nAzikA, neva ga, karNarega, ziroroga, AdhAsIsI, kezakaLyAdi roga pratikAra. 36 thI 7 sAtame atikAra-puSpadhAraNa, garbha dhAraNa, strIoSadha, strI kaSTImecana,saMkecana, kuca kaDIna, siMgaNUlIkaraNa, sthaMbhana, kAmaguTikA. 48 thI 58
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ agharA zabdone kaSa- -pa9 kesAra:- 60 thI 127 prathama khaMDa- bIje khaMDa-ramaNurUpa varNana trIjo khaMDa-puruSa guNa kathana ceAthe khaMDa-puruSa suratibheda pAMcame khaMDa-rati caMdrakalA chaThTho khaMDa-ubhaya varNana sAtame khaMDa-vayasi varNana AThame khaMDa- raticaMdrakalA navame khaMDa-agamya pratyAdi karaNa 89 dazame khaMDa-sthaMbhanAdi auSadha varNana kara thI 109 agIyAme khaMDa-nara yuvati vazIkaraNa 110 thI 114 bArame khaMDa-Asabheda varNana 115 thI 127 amArAM prakAzane - 128
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka kavi nayanasukha viracita vaidya manotsava | zrI pArzvanAthA nama: II atha vaidyakazAstre bhASA vidhi // nayanasukha graMtha likhyate // ziva suta huM praNam sadA, riddhi sidha tuM de, kumati vinAzana sumati kara, maMgala mudita karea. 1 alakha amUrati alakha gati, kinahi ne pAye pAra; vaidyaka graMtha vicAri kahuM, dehi devI mati sAra. vaidyaka graMtha saba mathana kari, racI ja bhASA Ana, aratha dikhAuM pragaTa kari, uSada (auSadha) roga nidAna. 3 mama mati alpaju kahata huM, kavi mati parama agAdha, sugama cikitsA cita carIta, kSamA kara hu aparAdha 4 vaidya manetsava nAma dhari, dekhi graMtha suprakAsa, kesavarAja suta nayanasukha, zrAvaka kulahi nivAsa. pA pahileM se lakSaNa kahe, dekhi graMtha madhya seya, kunionI anubhAvahi, je muja meM mati hoya. atha nADI parIkSA - kara aMguThA mUla lage, dekhe nasA AkAra; jAne sukha dukha jIyaka, vaidahi karo vicAra. Adi pitta kuni madhya kapha, aMtya pavana supradhAna, trividha nA lakSaNa karyuM, jAna huM vidya sujAna.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyamanotsava meMDaka kAga kulaMga gati, pitta nA IhiM bhAya, haMsa mayura kepita kapha, nAga jaloka vAya. cala maMda kabahuM jugati, kabahuM vega kareI; cuma deSako keya bhani, aMtara kare mareI 10 tittara lAvara baTera gati, sa dhamani sanIpAta, cale bIna ati zIta hoI, nasA kare Iha ghAta. 11 sudhA capala dhaminI cale, uSNa raktakI jANi, sthirA tRpatakI phuni kahuM, Agama bhASa bakhAna, caleM vega aru tapta hoI, vara lakSaNa dhamanIya, karo cikitsA samaji kari, jima sukha pAve chaya. 13 cApAI atha pitta kapha vAyu hetu nidAna - viSamAsana ju khaTAI khAra, sudhA tRSAne bahota AhAra, kaTu, tikta zrama madirA pAna, zeSa agni krodha para vAna 14 ubhuju khAI dhUpame gameM, AdhI rAta hRpaharI same; kAtika jeTha Aso vaizAkha, pitta vikAra prakaTa kahuM bhASA 15 madhura dugdha tila navanIta, lUNa khaTAI palajakha sIta; bhojana tRpta aura dina suiM, phAguNa citra same kapha huI. 16 bela taMgavAda vrata grahe, ciMtA kheda bhayAnaka rahe; lukhuM khAI kaTuka nizi jage, saMdhyA samazIta tana lage. 17 bhakSaNa karI kaselA soya, kIe AhAra vAyu tana hoya; sakala graMtha e suNe vicAra, naraghaTa vAyu kare vikAra 18 mAgasara pioSa ju mAghameM, lahe bhAde zrAvana tAsa; kuni asADha paMDita kahyo, vAyurAja SaTa mAsa.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~- 3 prathama adhikAra cAyAI atha pitta vAyuke lakSaNa:mukha kaTutA vyAkula paralApa, sUke adhara sveda a3 tApa; mucho dAgha zIta para prIta, lakSaNa suNahu pittake mitta. 20 Alasa beDara khAMsI arU svAsa, mukha mIThA aru bhukhakA nAsa; hIyA bhArI gala graha rahe, kaphake lakSaNa e te kahe. 21 dehi pIDA tAlu jaleM, AlasuDe mana mAMhi Dare, dehi sItala nIMdrA nAsa, rUkhA aMga bahota haI tA. 22 bhUkha hIMna mukha phikA rahe, uSNa sIta kepi vara grahe, nayanasukha kavi kI bakhAna, mArUta lachana e te jAna. ra3 atha pitta kapha vAyukA upacAra:- tIya saMgama arU vIMjaNa, sIre salila se snAna jina madhura sugaMdhitA, karata kopa pittakI hAna. 24 kaphapacAra- kSAra kaselA tikta kaTu, taptadaka upavAsa; vamana virecana veda kuni, hAI kapha nAsa. vAtopacAra- taptadaka vrata uSNa kavi, mardana tela zarIra; surApAna seSak dahana, Ina te jAya samIra.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyamanotsava sInhA atha sAdhya lakSaNa:- hAI tRSA jazuM hIna, kara pada nAbhi nuM takhaMhI, mRdu rasanA paravIna, zubha lakSana tAke kahe. copAI iMdrI aMga rahe cetana sukha nIMdrA Ave ju prasanna subha citta bAta jasa kahe svAda gaMdha sabake guNa lahe. 28 vamana prasveda jvara jAkuM hAya sarala svAsa hIna kapha soya; karahu cikitsA tAkI jAna so nara jIve kahyo bakhAna. 29 duhA asAdhya lakSaNa - jAya su mAta pitta gRhe pitta hoya kapha geha, kapha Ave jaba kaMThahI prANa taje taba deha. 30 sarakA kaMTha viSe kapha hoya, nisA dAva kuni sAta dina mare jI regI seya, kachu na hoya upAya tasu. duhA gudA bhraSTa a hIna svara, khAsa svAsa kuni jAsa; vyAkula hicakI seja tana, tihiM camapurihI nivAsa. 32 hudaya carana kara nAzIkA, nAbhi hAya hima jAsa; zISa tapta jisakuM rahe, yamapUra tAke vAsa. 33
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 prathama adhikAra hitopadezAt - darapaNa vRta jala telamahi, chAyA dekha huM Ani; sisa rahita tanu dekhIe, nAsa pakSa mahi jAna. 34 maMjana kI zuM tIna aMga, kara pada hRdaye nihAra; sUke jasu tatakAla hA, se mRtyu hoya bicAra. karata bicAra dIpaka bujhe, Ave kahuana gaMdha; mati lajA duti nAsa hua, tAkuM le yamakhaMdha. 36 atha kAlacaka likhyate - AdrA Adi ju aMta mRga, madhya mUla kuni hoya; nakSatra iMdu ravi nAma nara, eka nasA jaba hAya. 37 regI mRtyu hoya taba, jAyeM jihAM camadhAma; se ziva kahyo bicAra kari, kAlacaka dhari nAma. 38 iti zrI paMDita vaidyakena kezavadAsa suta nayanasukha viracite vaidyamatsave nADI parikSA, vAta pitta kapha nidAna, sAdhya asAdhya lakSaNa, kAlacaka nAma prathama samudezaH
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo adhikAra jha duhA hiDakI vidu graha mUrachA, kAsa sAsa atisAra; vamana arUci aMga tuTa, varApadrava dasa prakAre. atha pittajvara lakSaNa - mUrachA tRSA pralApa kuni, zivatti bhramacitta netradAgha kaTutAvadana, e lakSaNa javarapitta. atha kapha javara lakSaNa - svAsa kAsa mAMca, gurU khehara niMdrA sIta; vamana arUci mukha madhuratA, kaphavara lakSaNa mIta. 41 atha vAtavara lakSaNa - zira kaMDu romAMca bhrama, zita kaMpa bhAya; meha sithala ju kaSAyamukhi, e lakSaNe vara vAya. kara soraThA atha malajavara lakSaNa -- dAgha seSa paralApa, asthi pIDa ziravarti bhrama, e lakSaNa malatApa, kahyo suvedya vicAra karI. atha ajIrNajavara lakSaNa- vamana virecana udara dukha, bahu oDakAra hi jAsa; lakSaNa rasa javara ke kahe, dekhi graMtha suprakAza.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo adhikAra 1 atha khedattara lakSaNa nidrA bhA kuTis tana, heta aMga para sveda kahya lakSaNa vaidyaka sAmaji, lakSaNa yaha javara kheda. 45 atha daSTivara lakSaNa - jaMbhana vamana aru kalesa tana, udara pIDa kuni aMga; e lakSaNa javara daSTi ke, kahuM chuM graMtha prasaMga. atha kAlajavara lakSaNa - sIsa tayata prasveda tani, kara pada sItala hoya; e lakSaNa javara kAlake, tise upAya na keya. atha javara paripakva lakSaNa - sata divasa kahe vAya, dasa vAsarameM pItta, kapha dvAdasa vAra kahe, vara paripakava samItta. 48 vAyu sAthe pota nava jAna, kapha bAra dina kahie pramAna sanipAta marajAda pramANa ke jIve ke mare niyana. 49 atha jvara vimukta lakSaNa - zira kaMDu parasveda tani, dehi laghutA jAsa; mukha pharake bahu bhUkha chIMka, e lakSaNa javara nAza. 50 47 Iti roga lakSaNa saMpUrNa
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaidyamanotsava copAI atha bhiSajAnI, atha laghu sudarzana curaNa- suMTha kaMTAI pahakara mula, kAkaDAsIMgI kaDu kacura mahuleThI gale AMmalA, zAlipaNuM halada pIpalA. pI mIraca kaluMjI ne trAya mAna, pItapApaDA patraku Ana, agara dhamAsA kaDA milAya, locana vAlA murtA pAyA para taja patIsa suradAruti DAnu, motha paTela javAyani jAna; citraka abhayA pIMparAmUla, e auSadha mele samatula. 53 nepAlA cirAyatA jAna, sabahi auSadhi mele AdhA Ana, Ina auSadhake sUrana kare, nAma sudarasana laghu hita dhare. 54 tapta narasu pIje ThAra, AThe javara nAse tatakAla; dAgha moha niMdrA na rahAya, pAMDuroga kamalA miTa jAya. papa hIyA gadA tRSA zUla saba jAya, sannipAta te rahe na rahAya; bhrama sukA roga nasAya, sAsa kAsa kI pIDA jAya. pada gada aneka nAse hita jAna, hama eke citta kahyo bakhAMna; sakala roga kau caka samAna, nAma sudarzana laghu e jana. pa7 duhA atha javarAMkuza:- suMTha miraca arU piMparI, TaMka ATha paravAna; gaMdhaka viSa pArada kahyo, deI Teka e Ana. 1 x pAThAMtara-doI TaMka eka Ana e. 18
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIne adhikAra khIja dhature TAMka dAI, pIsa huM auSadha sAya; rasa adraka su marIce, karA gAlI rati dAya. gAlI khAe prAta UThI, rasa adrakakA ghAli; vAta pitta kak vAya, nAsa kare tatakAla. bIjo tIjo nityakA, ceAtheA hI jvara jAya; sukSma tIkSNa nu zItajvara, ora vyAdhi na rahAya. mahAvarAMku nAma kahuM IM, samahu mAMhe pradhAna; vaighamaneAtsava graMtha mahi, bhASA kahyo vakhAMna. atha siddhajvarAMkuza:-- zaMkhabhasma haratAla sama, le ATha TaMka vicAra; nIlA thAthA dAI Taka, tini puTa dehu kumAri auSadha saMpuTa mAMhi dhira, tAku gajapuTa krei, pahara eka pAvaka rakhe, sItala bhae jI lei. eka rati nu pramANu gaThuiM, khAMDa su dIjai jAsa; bhAta dUdha su pathya de, have samajavara nAsa. kahyo jvarAMkuza caraka mati, paMDita karahuM vicAra; nAse tApu anekavidha, siddha pragaTa saMsAra. dAhA atha varadurikaraNa guTikA:-~~ pIpara madhuzila nIMbala, rasa kArelI mIlAya; gAlI kIje pIsake, javara tridoSa miTa jAya. * pAThAMtara--AAra a. doI va. huM 59 61 62 3 64 5 da men
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaidyamanotsava soraThA atha varAMkuza curaNa- pItapAparA Ana, jalasu pI je pIsake; TAMka deya paravAna, vAta pIttajvara nA rahe. copAI atha pIttajavara dAghakuM auSadha - lecana vAlA mothA AMna, caMdana pIttapAparA jAna; suMTha usara nIrasuM leya, dAgha pittavara nAsa kare. 6 serA suMTha sucara pAya, pIpara miraci kIrAyatA, kahU zivA jI ralAya, carana hare jI vAtajavara. dAha atha kaphavaranAzanaM:- suMTha miraca arU kAyaphala, pIpari tAha milAya; nAsa ja lIje nIrasuM, kaphajvara chinameM jAya. 71 atha malavUra kavAtha- thika aru kayAla, mothA kaTTa harItakI, pAvahu kavAtha tatakAla, malavara kaphako nAza hoI. 72 atha cUraNa rasajvara - ajame dAru harItakI, saMcara tA mahi pAya; pIsa pIe jala taptakuM, rasavara chinAme jAya. 73 * eka . ka netara a.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ bI adhikAra 74 a) 0 75 dAho atha khedajavArake upAya - maradana kIje aMga mahi, tela tilAMka lAya; kuni majajana jala taptasuM, khedajavara mITi jAya. deharA atha vAta pitta kapha jvarakuM curaNa- mothA suMThi karAyatA, pItapAparA jAna; pIMpara kaDu gileya kuni, e sama pIsahu Ana. e curaNa ju prazasta ati, jala su pI je prAta; pita kapha vAyu doSa traya, hAya saba vara ghAta. deharA atha sItajavara caraNa - pIMpari suMThi nilaya kuni, gIramAlA tAhi milAya; jalasuM pIje TaMka doya, sIta tApa na rahAya. atha daSTivara cUraNa:pIMpari miraca kirAyatA, suMThi hIMgu sama ghAli; cUraNa khAvo TaMka Ika, tAva daSTi kaoNM TAli. dehA atha viSamajavarakuM curaNa - pIMpari zivA suA miri, citraka siMdhA soya; curana lIje nIrasuM, nAsa viSamajavara hoya. 78 78 79 *
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 vidyamanotsava paghaDI chaMda atha svAsa kAsa kapha viSamajavarakuM kavAtha - kaDu karelI mula jANuM, samatula suMTha gileI AMsu e kavAtha jI pIje jala milAya, kapha svAsa kAsa varahI palAya. 80 dohA atha caturtha varanuM curNa - gugala Uluka paMkha kuni, zyAma vastra madhya meli; dhRNi dIje prAta: uThi, javara cothAI rela. atha viSamajavara zvAsa avalehI:- methI pIMparI pIsike, madhu su cATa hu AMna; hiddA kAsa aru svAsajavara, plIha regakI hona. 82 deharA atha sannipAtajavara rogacikitsA AnaMdabherava rasa - saMgarapha maracAM pIMparI, cibu TekaNa ju samAna; Adraka rasa galI karahuM, rati eka paramAna. AnaMdabherava rasa kahyo, sannipAtavara jAya; vAta rega sItAMga kapha, meha zUla hoI nAsa. dohA atha sannipAtaka citAmaNuM rasa - gaMdhaka pArada pIMparA, maricahI charA dAya; paMca lavaNa traya khAra viSa, abhraka suMThe ja seya. 85 1 mAI jha. 3 viSa 3. 3 mUcha 5.4 gajakaNuM a.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo adhikAra aka rasa aru pAnake, saba auSadha puTa deya; paMca rati paramIta karaha, golI su mata badheya. yaha citAmaNuM rasa kahyo, kareM nAza sanipAta, AmabavezI cUla kapha, hAhI viSamajavara ghAta. atha kanasuMdara rasa sannipAtakuM - maraca pIMpara suMTha viSa, gaMdhaka pArada jAMna; TaMka TaMka e lIjIye, kanakamUla traya Ana. mardana kIje tina dIna, rasa bhAMgarA su pAya; muMjA sama galI kare, prAta uThI jaba khAya. sannipAta sItAMga kapha, himajvara vilI jAya; maMda agani unamAda bhrama, e te roga nasAya. atha aSTAdazamUla kavAtha sanipAtake - dhaNiyA metha kirAyatA, kaDu iMdrajava jAna, devadArU daza mUla suMTha, aru gajapIMpara na. kavAtha jI karike pIjIye, sannipAta javara jAya; taMdrA mehara pralApa kapha, kAsa sAsa miTa jAya. atha sanipAtaku aMjana:- triphalA trikuTA hiMgu vaca, siMdhava kaTu milAya; pIle sarisava sarisa phala, e auSadha samabhAya. 90 ajAsUtra suM pIsake, kare aMjana nayaNaha, mRgIroga ke unamAda bhrama, sanipAta miTa jAya. 4 1 paramIta canaka samAnahI . 2 hikavA ra. 3 vamana 3 4 apasmAra .
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaidyamanotsava timira roga nIzi aMdha kuni, bhuta deSa ziravarti, vidya juM ko bicAra ke, ete kare nivRtti. atha sannipAta kavAtha - methA suMThi kirAyatA, kaDU gile mIlAyaka kavAtha karikaI pAI, sannipAtajavara jAya. atha kaMTAdi kavAtha sannipAtaku:- pIMparimUla kirAyatA, suMDI mAMhi milAya; kavAthI ju karike pIjIye, sanipAtajavara jAya. atha sannipAtaka auSadha - kuMkuma laviMga kirAyatA, akalakarA milAya; pIMpara Adraka nIrasa, Teka TaMka je khAya. sanipAta unamAda kapha, taMdrA mAruta kAsa sIta zUla brama mehuvara, Inake kare vinAsa. seraThA atha sannipAtaka guTikA- brAhmI trikuTA luMga, kesara taja kIrAyatA; akalakarA kaluMja, kRSNa jIrA sama lIjIye. 100 saba sama dvAkha ju leya, golI kIje TAMka eka; prAta uTha je khAya, ti re sannipAtanAM rahe. hIyA matheraNa jAI, sIta bharama tatakAla hI. 101 1 ju pIparai ..
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo adhikAra cApAI atha atisAra cikitsA-lIlAvatI vaTI likhyataH-- miraca mastakI dADimakalI, voMzaleAcana Amra goTalI; yuddha maraTI mAMI dhAya, mAMjIla mecarasa pAya. kaDA jAyaphala kIMkaraphUlI, kavAtha bivi bhAga ura samatulI; e satra aSadha lehuM vicAra, 102 peDhA khIja rIMgaNI tiNu dhAra. 103 peAsta jala su geAlI kIjIye, Taka eka paravAna dhira dIjIIM; tadula jala su pIje AMna, tAke guna kuna sake vakhAna. 104 edana maga pa de jAsu, atisAra sakha hAI nAsa; udara roga kara kara jAya, AmakhavesI save nasAya. 105 cAI atha vRdha ga MgAdhara curaNu atisArakuM:~ mAthA araDU suThI sudhAI, velupatIsa mecarasa su pAya; ledra lajAlU AMkhe kI jaDa, kAkaDAsiMga IMdrajava lIja. 106 leAcana vAlA kuni madhu pAya, tAMdula jalasu` pIyau mIlAya; mahA bhAta sAkara janma deya, atisAra china mAMhi bheya.. 107 dahA atha laghu gaMgAdhara cUraNa:-- suDI ghAtakI meAcarasa, ajamAdA su milAya; pIsI chAsa suM pIye, atisAra jvara jAya.. 1 bAli a. 15 108
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyamanotsava atha atisArakuM lepa:- A>>bIja aru jAyaphala, vaDaha ajhIma ju ghAlika jala suM lepa nAbhi para, atisArakuM TAla. 109 atha nAgarAdikavAtha javaraatisArakuM - mAthA pati sakaraMja hiMgu, siMdhA mile milAya; kavAthI ju karizke pIjIye, atisAra miTa jAya. 110 mAtha gile kirAyatA, suMThI kuDA patAsa; aSTa bhAga jo kavAtha kari, atisAra na rahAya. 111 cAI atha rakta atisArakuM [ auSadha - lenavAlA kaDA patIsa, methI bela ju sama kari pIsa Ihu kavAtha karahuM mIlAya, soNita atisAravara jAya 112 duhA atha atisAraku guTikA-- lodra Indrajava mecarasa, methA bela ju dhAya; lIje guDasuM guTIkA karI, atisAra miTa jAya. 113 atha va atIsArakuM cUrNa - sIMdhA sucara hIMga vaca, zivApatI saralAI; pIsa pIe jala tataDuM, AMbAtIsAra jI jAya. 114 atha saMgraha regakuM upacAra dhAnya paMcakavAthadhaNIyA mothA suMThI kuni, bAlA bilva kaTu ghAla; kavAtha suM karike pIjIye, saMgrahaNIku TAla. 115
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ bI adhikAra copaI atha saMgrahaNI vAya phUlakuM cUraNuM - methA suMThI giI patIsa, tapta nIrasuM pIje pIsa Ama arUci saMgrahaNuM jAya, vAya zUla china mAMhi mITAya. 116 chaMda gAyaNa atha Ama arUci phUla saMgrahaNIkuM kavAthalodra pATa lajajAla methi, bIja suMTha ju pAya ho; dhaNayA patIsa gilAI, vAlA kuDA dhAI milAva he. 117 sama pIsI auSadha kavAtha kIje, prAta uThi ke pIjIye; Ama zUla saMgrahaNI nase, InahI kaheke patIjIye. 118 lAla Iti paMDita vaidya kezavadAsa suta nayanamubena viracite vaidya matsave javara sannipAta atisAra saMgrahaNI roga pratikAra nAma dvitIya samuddeza parA
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjo adhikAra dehA atha besI rega pratikAra sAraMgadharAta suraNa vaTikA - eka miraca duvi suMThi kuni, citrA ATha pramAna; suraNa paDasa bhAga lyo, cUraNa kara hu sujAna. 119 duguNa lehu guDa pAyake, goTi karahu TaMka deya; peTa ApharA guma gada, nAza bavesI hAya. 120 athe baveDIkuM cUraNa araDu citrA IMdrajava, nAgarabhuM niba ja bhela; curaNa pI je takasuM, roga besI rela. 121 soraThA atha basanuM auSadha - dudhi baDI ju Ana, vrata payasuM lepIjI eka TAMka sAta paravAna, rakta basI nA rahe. atha besI regakuM cUraNa -' suraNa vaca aru musalI, kuDA suMTha sama bhAya; pIsi chAsasuM pITha, rega besI jAya. 123 atha bhagaMdara roga pratikAra:-- daMtI halada jI AMmale, pIsa hu nIra malAya; (jayapatra meM ghasi lAIye,) lepa ju kIje prAta uThi, - rega bhagaMdara jAya. 124 1 suThi siMdhA bIla 34. 2 luMgaNuM . 3 Avare 3.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 trIjo adhikAra atha bhagaMdara regaku lepa:-- asthi bilAI anike, triphalA rasa saMjoga; tAkuM ghasi kari lAIye, jAya bhagaMdara rega. atha bhagaMdaraku lepa hitepadezAtaHsiMdhA suMThi jI halada kuni, vaDa palava ju mileya; jAyaphala ghasake lAIye, nAsa bhagaMdara hoya. 126 atha gulamaroga pratIkAra cUrNa--' suMcala sIMdhava suMDhi hIMgu, A jAyaphalara AMna; abhayA pIMpara ajamAdA, viDaMga iMdrajava jAna. Inake cUraNa kIjIye, dhruta su khAya mIlAya; golA zUla vizucikA, aza ajIraNa jAya. 128 atha Amoga cikitsA sevAke lepa-- sarisava suMDi suDIjanA, visakhAparA suradA kAjasu je le pIjI, zUla vyathA nivAru. 129 cAvAI atha pipalAdi cUraNa AmavAtamu:-- piMparI paDhi (pATha) kaTAI jAna, suMThi abhayA be jIrA Ana, mAthA citA pIMparImUla, gajapIMpara mela samatUla. 130 tapta nIrasuM pI je pIsa, Ama vAta vedana nahIM dasa; phUla abhUkha kahIM na rahAya, khAMsI dhAMsI chinameM jAya. 131 1 para 3 2 haraOM luMna puni 3 3 seja ca.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaimanasava 1 uDa 134 atha AmavAtamuM cUraNuM-- suMThi viDaMga harItakI, devadAru ja milAya; tapta udaka suM pIjIye, AmavAta na rahAya. 132 dAru haladara eraMDa kuni, nivi viDaMga patIsa mIraca IMdrajava anike, lIje sama kari pIsa. tapta nIrasuM pIjIi, AmavAta na rahAya; kRmikI pIDA udarameM levata e vahI jAya. atha zatAAmavAtaka kavAtha:- gugala zivA punarnavA, dAru nizA gileya dhenumUtra zuM kavAtha le, nAza jAkA hAya. 135 suMThI prIta viSA mathA, hiMgu kuDaja citrake; cUrNa murNAbunA pIta, AmAtIsAra nAsane. atha kamaregakuM auSadha hitopadezAtaHzivA tivi viDaMga kuni, pIsa huM sama kari ga; tapta udaka zuM pIjII, nAse kumikA rAga. 13 atha cagazatAt kamiTu cUraNa - trikuTA triphalA bAvacI, nIMba tvacA aru pAya; khadira kuDA ju viDaMga kuni, cUrana kara huM milAya. 138 dhenumUtra me pAyake, TAMka tIna paravAna, sapta dIvasa je pIjIye, heya udara kami hAMna. 139 1 siMdhA . 2 tivI vacA 3. 3 deya ja. upara
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjo adhikAra 140 141 142 atha zUlaraga pratikAra - suMcara pukara hIMgu vaca, Ana huM sama kari bhAya; pasa pI jala taptasuM, zUla vibhUci jAya. atha hiMgASTaka cUraNa - pIMpara miracAM suMThi hiMgu, sIMdhava charA dAya; ajamedA jala taptakuM, letAM bhUla na hoya, soraThA atha cUraNa bhUlake:- pIMpari suMThi harItakI, suMcala tivI samAna; tapta udaka zuM pIjIye nAza phUlako jAna. atha tuMbarAdI cUrNa - tuMbara pukara mUla, lavaNa tIna javakhAra; hIMgu abhayA tAme cUra, ajavAMyaNa viDaMga kuni. TaMka TaMka paravAna, e auSadha sama lIjIye; tivi tIna TaMka jana, Inake cUrana kIjIye. tapta nIra meM pAya, TaMka tIna jaba pIjIye, phUla gulma kapha jAya, AmavAta unmAda gada. atha zulagakA cUraNa - saMThi mirI arU pIMpari, sAji tAhi milAya; pIsa pIyA jala tapta suM, zUla roga na rahAya. 1 suMThi a. 2 eka sa. 143 144 145 146
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyamanotsava atha pAMDuraMga kamalAku pratikAra:- triphalA kaTu kirAyatA, vAsA nIMba gileya; kavAtha jI pI je sahi (ha)ta muM, nAsa pAMDugada hAya. 147 atha pAMDu kamalavAyaku avaleha - trIkuTA rajanI AMvale, lehacUraNa se milAya; cATa huM vrata madhu pAyake, pAMDu kamalA jAya. 148 lehacUrNa triphalA kaDu, halada deI kuni de kamalavAyu sabahI hare, madhu vRtayuM je leI 149 atha kamalavAyunI piTalIkula baMdAla jI pIsike, kaI piTalI jega; suMghahu nAsaki svAsa saMgi, jAI kamalA roga. 150 atha kamalavAyu aMjana - rU haladasuM Avare, kari aMjana nayanahi kamalavAyukA nAsa heI, majUra pacca je khAI. 151 soraThA atha kamalavAyu auSadha - kAlA gadahaka lIMDA Ana, taka sahita pIjiye, divasa sAta paramAna, kamalavAyu tanu nava rahe. 152 atha rega khaI pratIkAra:- asagaMdhi suThi ju pIpalI, luMga misarI pAI; jalasya pIsikaeN [ dIjIye, khaI roga na rahAya. 253
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjo adhikAra 154 atha guTikA khaIkI:phUla Akake luMga saMge, pIsahu samakari Ana, gelI dIje prAta: uThi, hAya khaIkI hona. atha khaI rogaku cUraNa- triphalA suMThi biDaMga, miraca pIpala mathahI; pIMparimUla lavaMga, devadAru taja elacI. kamalapatra aru rAsanA, gajakesara su milAI saba te hUNa misarI, AI roga na rahAI 155 1pa6 iti paMDIta vaidya kezavadAsa muta nayanasubena viracite aza 1, bhagaMdara 2, gulama 3, AmavAta , kRmi 5, zUla 6, pAMDu 7, kamalA 8, kharega pratikAra nAma tRtIya samudeza pArA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothe adhikAra atha hicakI roga pratikArabITha makhikI lAkha rasa, pIsa huM sama kara yoga; nAsa lIje nara prAta uThi, heDakI bahuri na Aya. 157 atha heDakike cUraNa - miraca laviMga aru sitA saMgi, giri erakI pAya; madhu suM dIje pIsarka, heDakI roga palAya. 158 atha heDakIkuM dhUNI:- maNasila halada nuM Anike, pIsa huM sama kari ga; vadana zuM dhUNI diye, nAse heDakI rega. 159 atha chadirega pratikAra:- caMdana metha IlAyacI, lAjAkaNara laviMga; begirI aru kavalaphala, gajakesara samabhaMga.4 InakA cUrana kIjIe, madhu mIsarI su mIlAya; prAta same jaba cATIye, chardi rega miTa jAya. 161 soraThA atha chardirAgaku avaleha pratikAra:- lAjA sItA laviMga, kavala bIja IlAyacI cATa huM madhu ke saMga, chardiregakA nAsa I. 162 1 mukha a. 2 sAThI cAvala . 3 beragirI ka. 4 priyaMga .
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ the adhikAra e bezarI Ida atha zvAsa roga pratikAra:suMThI pIpari kAkaDAsIMgI, pukaramUlI kacura viDaMgI; mothA miraca jala tatasu leha, mahAsvAsa khAsa nAseha. 163 chaMda paDI atha svAsa kAsaku cUraNa -- kaMTAI pahakaramUla jAMNa, vAsA arUM suMTha kalathI Ana; e pIsa arUpI je tapta nIra, khAsa svAsakI jAIM tabahI pIra. 164 atha galI khaMkhakI:- suMThi behaDA pIMpari, kAkaDAsIMgI jAMna; bhAraMgI suSka bera chali, e sama pIsahu Ana. 165 gelI kIje nIrakhuM, raMka doya paramAna; nizAnuM mukha meM rAkhII, hAya udharasakI hAMni. 196 artha punaH golI naMbakIHvAsA suMThi pIMpari, pIsa huM samakari Ana, golI lIje saheta cuM, hAya khaMkhakI hona. 167 suMThI bAMsA pIMpalI, cavaka kaTAI pAya; pIsa pIve jala tapta suM, khAMsI dhAMsI mITa jAya. 168 suMThi dhAtakI kAyaphala, mela huM eka samAna; kavAtha su kari ke pIjIye, hAya aMbakI hana. 169 1 pIMparimUla ka. 2 bhAMgI che
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyamanotsava abhayAra suThi pIMpari, javakhAra su milAya; golI gulasuM bAMdhiI, khaMkha tatachina jAya. 170 171 172 173 atha khAMsIku cUraNa:vAsA suMThi pIMpari, TaMka eka javakhAra; cIsa pIye jala taptakuM, khAMsI ThAMsI hAra. atha khAsa kakkuM golI:- viSa miracuM keDIja suni, daya tIya paMca paravAna; galI kIje muMga sama, kapha khAMsIkI hona. akarasa aru arka paya, gelI muMga samAna; deya TaMka dina lIjIye, hoya khaMkhI hAna. atha maMdAgni pratikAra:-- pIMpara maricara harItakI, suMThi suMcala pAya; tapta narasuM pIjIye, maMda agni miTa jAya. atha maMda agnikuM cUrNa - sIMdhava abhayA pIMpari, cAmuM cItraka ghAla; pIsi pI jala taptasuM, maMda agnikuM TAla. atha zrudhAkara guTikA -- pIMpala leTa harItakI, citraka leha samAna; pIsa pIvo jala taptasuM, bhUkha vadhe bahu jAna. trikuTA triphalA luMNa hIMgu, aru ajavAMdhaNa melI; samaguDa galI kIjIye (ve), maMda agniku relI. 1 haraDe a. 2 tivi . 174 175 176 177
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ------- - cothe adhikAra cAI maMdAgni cUraNa rAjakesarI -- sIdhA sucala vAya viDaMga, trikuTA triphalA tivI laviMga; cittA hiMgu ajavAyaNa ThAMni, charA deya dADima dANuM. 178 Ihu oSadhakA cUraNa karo, tInapuTa nIMbuke dhare; Teka deya dina prati khAya, mada agni china meM miTAya. 179 atha vizucikA roga pratikAra:-- tela tIlAMke AMni, kara pada mardana kIjIye; nAza vicIka jAna, siddhaga paMDita kahyo. 180 cAI atha vizuci khAlI phUlakA upacAra:-- sIdhA kacura tilakA tela, tapta karavuM cUraNakA mela kara pada mardana kIje lAya, khAlI phUla vizuci jAya. 181. Iti zrI paMDita vaidya kezavadAsa putra nayanasubena viracite vaidya matsave hikko 1 chadi 2 svAsa khAsa 3 maMdAgni 4 vizucikA 5 nAma pratikAra caturtha samudezaH kaLA
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamo adhikAra atha kuraMDavAya pratikAra:jIrA siMdhava hiMgu dhari, kaTuka tela zuM pakAya , lepa ju kIje prAta UThI, aMDavRddhi miTi jAya. 182 atha aMDaragaku curNa - triphalA curaNa kIjIyara(ve) dhenumUtra meM upAya; prAta:sama UThI 4pIjIye, aMDa sepha mITi jAya 183 sarapaMkhAkI jaDakuM leI, TaMka eka ghIvasya deI mAsa eka ja sevyA karaI, aMDavRddhiku nizcaya haraI 14 atha aMDavRddhike lepa:- eraMDa tela virahAlIda kuni, paya vRta suM saMga; prAtaH su pIje jAnake, nAse aMDa ja rega. 185 jIrA eraMDa kuTha kuni, vaca mahArAjha ju milAya; kAMjI suM jaba lepIye, aMDaraga na rahAya. atha prameha roga pratikAra:muhamudI dADima kalI, saveta kAtha sama khaMDa; dina dasa curana TAMka eka, hAya parameha vihaMDa. 187 atha pramehake cUrNa:- saMkhahelI ilAyacI, silAjIta samakhaMDa, sItala nIra suM pIjIye, parameha heya zatakhaMDa. 188 1. lasaNa a. 2 TaMka Ika ba. 3 pisAya ma. 4 prAtaHkAla e dIjIye . 5 vRddhi 2. 6 bihAla va. 7 khaMDa sahita je deI che. * kubera.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcame adhikAra 189 atha prameka cUraNa - vaDI elacI khaMDa sama, curaNa TaMka Ika leI; bhajana kIje kura paya, kahA kare prameha , rasa gIleIka na kara, pIje satata milAya; saba pramehake nAza huI, prAta UDI jaba khAya. 190 daza TAMka mahaleThI ju leya, Isapanna guDa daza TaMka; pannara TAMka mizrI ju leu, sahata pIsatAlIsa TAMka. 191 prAta: uDI TAMka cAra leu, dUdha bhAta pao de; cauda dIna jI pIjIe, kahAM kare parameha. zIlAjIta aru mIzrI, kAtha saMgi Ihu pAya; mUtrakachaTA deSake, prameha patharI jAya. 19 atha mUtrakRccha pratikAra che enA kavAtha mUtrakRcha patharIkuM - elacI bAsA gokharu, mahaleTI sura lAyaka pIMparI aruNa milAIye, asmabheda su milAya. kavAthA suyAkA kaI zilAjItu samaghAla; mUtrakRcha aru patharI, kuni pIrA yahu TAla. 19pa atha mUtrakRcchaku curNa - eraMDa vAsA elacI, pisa huM tulla milAya. dadhisuM pIje prAta uTha, mUtrakRcha mITa jAya. atha dAru mUtrakRchaku curNa:-- zitA tulla javakhAra dharI, jalasuM pIje anay. mUtrakRcha saba deSake, nAza inahuM jAna. 14 196
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 atha sUtrarAdhana pratIkAra:-- rIM sasekI Ana tAI, tadula jalasa mela; nAbhi tale jama lepIye, mUtrarAgaku rela, paghaDI chaMda atha mUtrarAdha kavAtha:---- geAkharU javAsA hariDaAMna, pASANabheda niAlI jAna; kavAtha su pIre sahIta mela, se| mUtra regaku karerela. 199 vAsA gAmarU abhayA Ana, asmabheda kanayAla jAta; kAtha jI pIje sahata milAya, mUtrarAdha chita mAMhi jAya. 200 mutrarAdhakuM cUrNa :~-~ triphalA sIdhA gAkharU, bIja karkaTI pAya; tapta nIrasu pIjIe, mUtrarAdha na rahAya, vRdgha saMgrahAt mahedI nAM. 1, jIrU TAM. 1, AmalA nAM. 1, rAtre palALIne savAramAM uThatAM gaLIne pIvAtho ne sAMjanA divasa 7 pIvAthI mUtrakRccha maTe che. dAhA atha patharI roga pratIkAra:-- varuNA suki ge kharU, kavAtha kareA samabhAya; pautra hu guDa javakhAra dharI, vAta pathara jAya. atha patharIku kavAtha vedyamanAtsava varuNA aruNI suha jaNA, gAkharU suMTha milAya; amabheda kanIyAlala, siguttAvA samabhAya ra 1 viSTA rU. 2 li suhI jata leI .. 198 201 202 203
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 pAMcame adhikAra kavAthI ju yAke lIjIya (ve), lUNa hIMgu javakhAra; rega patharIkuM dIjIya (ve), mUtrakRchakuM dAra. atha mRgIroga pratikAra - pukaramUla kirAyatA, brAhmI saMThi kacara; dAru hulada suradAru vaca, mAthA pIparamUla. abhayA kuTha susena cheDa, kIje kavAtha suAna, mRgIraga unamAda kapha, rega vizucikA hAMna. 206 vaca khurasAMnI satata saMga, TaMka deI je deI, mRgIroga tabahI hare, dUdha bhAta pathya de. atha mRgIroga nAza:-- mica mehuDa mAMhi dhari, dIna IkavIsa pramAna; jalasuM dIje nAsa nara, heya mRgIkA hAMna. atha puna: mRgIga upAya vRdasaMgrahAt brahmIdhRta mRgIregakuM:brAhmI rasa vaja koTha saMgi, saMkhAholI ghAla; gevRta mAMhi yahu pAca, mRgI udamAda Ihi TAla. 2009 cepaI atha kuSTha roga pratikAra:-- triphalA bAMsA nIMba paTela, khira giI sama kari tola; cUrNa sA pIje jala mahi kucha raMga nAoM tatakAla. 21 gAthA chaMda atha kucha raMgaku cUrNa -- triphalA majITha giI kaTukI, nibu nizAnuM jAMna he; devadArU haladI viDaMga, vAsA zivAyuM ANe saMga. 211. 208
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 samapIsa curaNa karahu vidhisyuM, pIjiye jalasagi; kuSTaroga suprabala bhA%0, nAsa kahU agi atha laghu ma MjiSThAdi kavAtha vAtaraktanuM:--- majIThe ar trIphalA kaDu, rajanI nIMkha gileAI; devadArU vaca pIsake, kADhe kIje seAya. prAta uThi jama pIjIye, vAta rakta na rahAya; aSTa kama Dela pAma gaDha, kaMDu kuSTa miTAya. gAthA atha zveta dAgakuM lepa:-- macchusila citraka khAvacI, vAkI bhasma milAya; kAMjIsa jo lepi, dhRtakuSTa na rahAya. sArA vaighamanAtsava atha zveta dAghaku lepa:-- sUciramIra chAli su mana, lepa karahuM kruni ragaDake; zveta dAghakI hAMna, siddhayAga nayane kahyo. atha zveta kuSNakuM lepa: guMjA nIMbu ku vaca citA, e sama pIsahu mere mItA; kAMjIsu lepa kIje AMna, sveta kuSTakA nAzaja jAna. 215 1 atha ka'Duka curNa: khaira Avare sama kira lehu, Di sakAle kavAtha karehu; Taka DhAya khAvacI pAya, sveta dAgha mAsame jAya. 1 kAMjIs kaMsa lepana karauM a. 2 ANu a. 12 213 214 21 217 218
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamA adhikAra harada khAvacI nIMbadala, aru AmalA rasa lAya; TAMka dAya gAmUtra su, pIvata kaMDu jAya. lepAmaku':-- mirca aru siMdura muni, mahiSi dhRta sa Mcega; mathike lepajI kIjII, nAse pAmakA rAga atha pAma dadru vivacci kAku lepa: gaMdhaka cAkha viDaMga kuni, siMgaraph kuSTa sujAna; halada pamADa sIMdura su, pIsahu samakarI AMna. kanaka nIjI tAMbula rasa, lepahu Inaku' milAya; pAma dru vivarlRi kA, e te rAga nasAya. sADA atha pAmakuM lepa:-- pAna Ake bhasma kara, mAkhaNu soMga milAya; dukha khAkhacI tama hare, jama nara lepa karAya. gaMdhaka harada milAya, nIlA thUthA khAvacI; sAjI ceAkhA su dei, sakha te duguNA pamADa dharI. kaTuka tela mIlAya, mana kIje tIna dIna; mahiSI geAkhara nhAya, nAse pAma aneka vidhi. 3333 33 219 220 221 222 223 224 atha pAvananAI seAjAkA upAyaH kAlI ciramI halaka viDaMga, puDukara mUla kUTha ke saMga; suDhi niga dha khAvacI lei, luMna kakaiADIkI jaDa dei. 226 1 pAmA khimacI dADu kuSTa jJa. 2 sAta a. 3 225
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 229 vidyamanotsava kAlIMgaDu nIbake pAna, kAlIjIrI kari hai tAta gerU miracAM pahakara mUla, nIlaka Theko leI samUla. 227 lepana gemUtra saMge kare, lahari ninAIkI saba hare, sarva sUja visapAu pulAya, kahai nayanasukha Iha samajhAya. 228 atha pAmaku lepa - dUba halada sama pIsarka, lepa hu jala saMga; pAma dAda aru kharaja gada, nAse ete roga. paI atha lepalutakuM-- caMdana keTha sabhAlU pAya, kavala sArivA e samabhAya; lepa jI kIje nIrasuM, luta vyathA china mAhe jAya. 230 atha chIpI roga pratikAra:- keli pAnakI bhasma kari, tAmeM halada mIlAya; lepana kIje nIrakhuM, chIpa rAga na rahAya. 231 pagharIA chaMda atha chIpI rogaku lepa:- caMdana haratAla kapura ThAMna, sehAgA mUlI bIja Ana, jaMbhIrI rasasuM lepa lAya, chIpa rega china mAMhi jAya. 232 seraThA chIpa regaku lepa - gaMdhaka caMdana Ana, nIMbu rasa su lepII; divasa sAta paravAna, chIpa rega tana nA rahe. 233
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3pa pAMcame adhikAra atha nA roga pratikAra:ardhadagdha karI sIpakuM, dadhisuM pIje soya; nija auSadha nayane kahyo, nAza nAkA hoya. atha zastraghAtakA upAya:- kAkajaMghAke mUla kuTake, zastraghAtahi ghAlara pIDA rakta pravAha hare, tabahI ghAva milAya. 234 235 Iti paMDita vaidya kezavadAsa suta nayanamubena viracite vaidyamatsave kuraMDa 1 prameha 2 mUtradhana 3 mRgI 4 kukuTa pa kaMDa 6 pAma 7 daddha 8 vivAcika 9 lutA 10 chIpa 11 nAsa 12 zastraghAta 13 pratikA nAma paMcama samudrezara thApA [ koTha . Ti va. 2 deI ca.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ cho adhikAra chaMda paDI atha vAtaroga pratikAra:AsaMdha muThi tila spAma jAna, samatula dhRta lahu khaMDa Ana, e auSadha lIje milAya, vAtavyAdhi chinAmAMhi jAya. 236 bhaMga saMbhAluM bhAMgarA, muMDI tAhi milAya; cUrNa dIje TaMka deya, vAtaroga na rahAya. pIMpari citraka AsagaMdha jAMna, vacane viDaMga javAyana AMna; sUThi kaluMjI pIMparAmUla, e auSadha pIsahu samatula. ra38 duguNa guDasuM golI kare, tIna TAMka paramAna jI ghare prAta UThI galI je khAya, vAya corAsI te na rahAya. 239 atha tripurabhairava rasa:TaMka cAra suMThike leI, miraca TaMka cAra puni de tIna suhAgA bisu Ika dhare, adraka rasa se gelI karo. 240 guMjA sama galI paramAna, sIta hare nizca karI jAna; vAyuvega khinamAMhi palAya, kRSNa samarata pAtaka ryuM jAya. 241 pAThAMtara- cinaka pramAM guTI ehu jAna, vAya sIta hare tuM jAMna; AkaDa aura ApharA palAya, kRSNa samarata pApa jema jAya. 24ra 1 same a. 2 ika 3. 3 cabika 30. 4 kaTAI 35 5 akalAkaro melo . 6 doya . 7 saMdhyAe -
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ThTho adhikAra atha sAraMgadharAt vAyukA rAsanAdi kavAtha: suMDhi eraMDa rAsanA, devadArU jI gileAya; kADhA pIje prAta: uThe, pIDA vAyu na hAya. atha vAyukA cUraNa: adhasera AsagaMdha nu lehu, pAu eka suMThakA dehuM; dasa ja TAMka pIMparI mUla, pAMca TAMka pIMparI deu abhUla. 244 mIraca aDhAi daza tila krei, akalakarA pAMca TAMka leI; sama auSadha sama rAtI khAMDa, cUraNa lIje vAya viMDa. 245 hRDhacala TizUla palAya, vAya ceArAsI chiname jAya; pIMpala sUMTha guDakA yAga, khAte vAyukA nAse rAga. ra46 atha laghuvisagarbhA tela AchA lasana nu kuTa, khIra karA gAdugdhasu; vAta sIta hADa phuTa, nAse AkaDa aMgakI. 3 vAyukA:-- mIThA tela sera eka AMna, tula dhaturAkA rasa jAna; gujA viSa dhature bIja, TAMka pAMca pAMca lIje rIjha. 247 mAlakAMgaNI kuTha vaca dou, sA bhI pAMca pAMca Taka le; vidhipu tela karI lIje AMna, laghuvisagarbhA tela ihu jAna. mana dehI kAMje lAya, vAya ceArAsI chiname jAya; sanAramA kI zAkhe rahe, IMDu vacana dhanvaMtarI kahe. ra49 atha vAyuthI zarIra akaDI gayuM hAya tenA upAya:-- 243 248 250
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaidyamanotsava 251 atha vRMdasaMgrahAt trayodazAMza gugala sarva vAyu upara - mAlakAMgaNe rAsanA, Agadha sUThi gilaya, tivI bhekhaDA sephahI, saDhi satAvarI hoya. ajavAni sama pIsake, saba sama gugala pAya; ardha bhAga gAvRta suM, golI karahu milAya. 252 taptadaka madhu dugdhasuM, deya TaMka jaba khAya, kaTigraha rAMdhaNa yoni dukha, kubaDA hanugraha vAya. nADI jAnu pAdaka, bAha piSTa haDa soya; maja saMdhi khaMDa suni, e te rAga naya. 254 padharIyA chaMda elacI kapura usIra ThAMnI, AMvalA caMdana tulya AMna; e pIsI je pIjai jala mIlAya, pittakapa china mAMhi jAya. 255 253 dohA atha dAghavyathAkuM lepa:- bAra pallava aru Avare, caMdana chaDa phuni soya; jalasuM lepatuM caranayuga, dAghavyathA saba jAya. 259 palava bidarI Avare, arITha phena sama hoya; karayuga carana ju lepIye, dAgha mITAve seya 25 kaMsA kathAlamAMhi nIrasuM, so vAra vRta ya; lepa karo nija caraNa yuga, dAghavyathA nahi hoya. 258 1 era i. 2 pAna 3. 3 taMdula ka. 4 vAlA .
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ cho adhikAra atha chardirAga vAyukuM curaNa lehu chuhArA kavelaphala a IlAyacI ghAla; sItala nIrasu pIjII, chardi ubAkI TAla. 259 bhamarI gharakI mATI Ana, jIrA kamalakAkaDI ghAla; laviMga IlAyacI vAvaDIMga, akalakarA mIracaI bhaDaMga. 260 morapaMkha melI jalAya, pIMpara chuhArA e sama bhAya; cUraNa kIje sahatanuM meli, chardIi ubAkI tatakSaNa rela. ra61 atha kaphake pratikAra:- kesara maracAM pIMparI, bhAraMgI aru jAna; mAryo trAMbe laviMga saMga, e sama pIsaha na. 262 pAnanuM ja khAIye, parimita TaMka ju Adha; kapha khAMsI a zvAsa javara, hAI kaphakA hana. 263 atha ko cUrNa - bhAraMgI pIMpara miracI, suMThi kuDAsuM pAya; pIsI pI jala taptasuM, kapha khAMsI na rahAya. ra64 AkaphUla era pIMpalI, akalakarA ju laviMga; marIca suMTha javakhAra kuni, tAMbA vAyavaDIMga. adraka rasa kuni pAnake, saba auSadha paTa deI " TAMka Adha java lIjIe, kapha khasIkuM hareI. 266 atha gaMDamALAroga pratikAra:- suThi bhAraMgI pIsake, taMdula jalasuM jega; pIsIyAke lepa karI, karatahi jIrA rela. 27 1 lavaMga va. 2 kaMTha lagAvahu mAsa I. sa.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. 270 vaidyamatsava serA aza sAraMgadharA gaMDamAlA pratikAra:vachanAga gugala gaMDamALAko lepa - paladaza tvacA kAcanAri, triphalA khaTa pala lIjIya (ye); trayaphala trikuTA dhAra, varuNa pala Ika tela dhari. 268 karSa karSa paravAna, patraja taja elAyacI gugala saba sama Ana, guTikA kIje TaMka eka. 269 khayara kAtha suM deya, athavA pathya tapta jala, muMDI kavAtha kareya, prAta same tihuM uThike. gaMDamAlA traNa duSTa, apIci geli graMthika gada; prameha bhagaMdara duSTa, abuda nAse satya muni. 271 pAu eka kaNavIra, tela ju mIThA sera le; mardana karahu zarIra, siMgarapha mIraca pAIke. 272 mAMhi kapilA mela, ghoDA nakhakI rAkha kuni, kaThinaha jIrA reli, siddhaga nayane kahyo. atha mukharoga pratIkAra - tavamIra elAyacI, thakI dhara lAI; mukha mAMhi mela pIsIke, vadanapAka na rahAI. 274 mIjI lehu badAmakI, mIzri mAMhi dhareya; takhIra IlAyacI, vadanapAka na raheya. atha dAMta raktapravAha pIDAkA auSadhaHrasavAsAke sahata mila, mathahu ju denu seya; prAtaDuM cATe sAta dIna, dAMtahu rakta na hoya. 1 e te nAme nayana kahe va. 2 kamAla. ra73 275
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 279 chaThTho adhikAra atha dAMta kITaka raktapravAha pIDAka auSadha - methA vAsA kAtha sama, kaDu keTha kuni janaka lodra majITha milAya ke, pIsahu samakari ana. 277 e auSadha dasa malaha, raktagamana saMsAya; pIDA kITaka prabala dukha, dAMta tigma kuni jAya. atha auSadha mukhapAkake - triphalA dAkha gAya kuni, caMbelI dala pAya; dAruhalada aru pADha suni, e lIjahu samabhAya. kavAtha jI kIje pI ke, kuralA kara madhu sAtha; vadana pAka acUka gamana, e nAse tatakAla. 280 atha mukha pramukha khIlakA auSadha - sarasuM sIMdhA ledra vaca, e auSadha sama Ana, jala huM vadana su lepIye, nAse khIlaka jAna. 281 atha auSadha mukha chAyAke - manoramAM graMthAt che chAli rAtila zyAma jIrA, sarisava pati kuni, payanuM lepe jAma, mukhakI chAyA nA rahe. luNa halada loda sIMdhura mili, e oSadha pIsahuM sama bhAya; nIMbu rasasuM lepIye, mukhakI chAyA jAya. 283 atha nAzikA roga pratikAra:-- lodrakasa saMbha haritakI, dADima puSpa milAya; sItala jalas nAsa le, raktagamana nasAya. 284 1 pIDA kITaka saba hare, nimaSa bIya supalAya . 2 kuTha 4. 3 dUbaka che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyamanotsava 288 288 dADima phUla a duba rasa, mizrI kesara pAya; vRta mIraca s nAsa lyo, pInasa turata mITAya. 285 atha auSadha pInasa khehara sIsa zUlakA:- suMThi miraca aru pIMpari, guDasuM dIje AMna; pInasa khehara sIsa dukha, nAza InahuM ke jAna. 286 atha nAsa pInasakuM - mIraca aru baMdAla phala, parimita tila duja meli nAza lIje jaba narasuM, pIDA pInasa relI. 287 atha netra roga pratikAra - rasavaMti lodra haritakI, gera halada milAya; jalasuM upara lepa kara, nayana ju paDa miTAya. atha aMjana netra rogamu:- sAbu navarA bAlike, tila Ika aMjana deya; niza aMdhA bahu dinake, tabahIM nAza kareya. 289 atha aMjana paravA lake - miraca geru luNa guDa, e cAruM sama Ana; jalasuM upara lepa kara, kSaya paravAlA jAna. phaTakaDI lavaMga jI halada kunI, lodra rasotIyA; vacArasa aphIna zu, lepata pIDa mITAya. atha ragaDa netra pIDAkA - sIMdhA aru kaTu tela mila, kAMsAthAla mahiM ghAla; karI ragaDA aMjana kare, nayana pIDa sAya. 292 1 pInasa rega hareI ka. 2 bAlukA ya. 290
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. chaThTho adhikAra atha puna: netra pIDAke aMjana - rasavaMti sIMdhA phiTakaDI, nAri payahi milAya; kaMse ghAla ragaDA karahu, nayana pIDA ju palAya. atha aMjana sabala vAyakuM - pArA jasada rsiga kesarI, metI muMgA jAna; de do ra TAMkaNu melIyA (ce), InakA e paravAna. 294 utU dAMta aru cAka suM, kahiye InahI milAya; traya traya TaMkaNuM meliye, kAMsa pAtra mAMhi pAya. 195 : chAlI payasuM pIsake, draga aMjana je kare; sabala vAtake nAza huI, dudha bhAta pacca deya. atha vAyaku ragaDA - mRtyu trAM aru jasada suni, nIlA thathA ana; pIsi cunA phiTakaDI, sAgaraphena samAna. kAMsA pAtra mAMhi ragaDII, vRta gaukA su milAya; sabala vAya na rahAya, nizA aMjana kIjIya(ce). - 298 atha piTalI netra pIDAkI:- jIrA Aku phaTakaDI, triphalA sAI milAya; rasavaMti chapAya halada suni, lodra aphIma su milAya. 29 e auSadha sama AMnake, karahu poTalI pIsa sarva pIDako nAza huI, nayana huM niramala dIsa. 300 1 suddha che. 2 cha cha ba. 3 UMTa . 4 tAMbA jasata mArI . karI leha . 5 recaka de . 6 kAhI . 7 hAlau 5. 297 *
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 301 303 vidyamatsava atha aMjana timira kule vAyakuM - suramA sIMdhA saMkha yuni, maNasila trikuTAhI Ana; takaphala aru misarI, sAgaraphena samAna. aMjana cha(chA)lI dudha suM, timira rega na rahAya; kulA kherAvAya suni, nayana pIDa miTa jAya. 302 atha karNarega pratikAra:- Aka lasana tilapatra rasa, kona bIca so pAya; aherA pIDA puSpha dukha, e te roga nasAya. atha auSadha karNaregakuM - devadAru vaca suMThi kuni, sIMdhA sa paralAya; anAmUtranuM tapta kari, karNa vyAdhi miTa jAya. AkapAna meM lasana dhari, tApa ha denuM sAya; kAna vIca le mehelI, kAna duHkha navi hAya. sIMdhA cholI mUta cuM, laMcaka tapta kare; - zUla zabda bahu tapta dukha, sabakI nAza kare che. 306 vaca sIMdhA aru mIraca kuni, sAgaraNa lasana; kaTuka tela suM tapta karI, pIDA jAya ju karana. atha ziraroga pratikAra che vAtazira vartiku lepa - devadAru rakaTu kAyaphala, eraMDa tela milAya; .kAMjIyuM jaba lepII, vAta ziro roga jAya. 1 AMka lasuna ka. 2 kUTha a. 304 305 307 308
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ pI cho adhikAra paghaDI chaMda atha ziravartikA leya:eraMDa rAsanA kaTukA jAMna, Divica varadhArA mAthA nA so tapta nirasuM sIsa lAya, china mAMhi je kapha vAya jAya. 309 seraThA atha pitta ziravartikuM lepa:- caMdana sivA usIra, duba usIra su AMvare; kamala bIja haya beI, pitta zirAja nAsa hAI 310 atha lepa ziravartikuM- pIpara marIca haritaki, e tIna sama bhAya; kAMjI setI lepa kari, pIDA zirakI jAya. 311 atha lepa trideSa zivatiyuM - kaTu miraca aru kAyaphala, eraMDakI jaDa mela, tapta nIrasuM lepIi, ziravartihI rela. 312 atha lepa AdhAsIsIkuM - kuTha pIMpari aru sArivA, vaca mahaleThI jAna, kAMjI satI lepa kari, AsIsIkI hona. artha dhasIsIkA nAza:- vRtasuM sIMdhA pIsIke, nAsa le hu parabhAta, siddhiAga nayane kahyo. AdhAsIsI jAta. . 314' 1 phUTha ma. 2 kara dUba ja Avare 3. 313
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyamanasava seraThA-vidInakara ajepAla viSa Ana, nIlA thuthA nIravasI; lehI ravi dIna jAna, niramAlI ghasI bAlaka mUtrasuM. 315 AdhAsIsInA yaMtra lakhI karI vAdaLI gaLInA derAnA chatrIsa tArathI bAMdhI gaLAmAM yaMtra ghAlavAthI AdhAzIzI jAya che. 15 8 13 1116 9 | 4 51215 tA kA lepa ju lAya, deya TaMka dinameM sadA; AdhAzIzI vara jAta, siddha yoga nayane kahyo. 316 daza sattara deI sAta, Sa traNa caudaha tera chuM; Diza rUdra siddhi eka, veda bANa ravi tithi jANe 317 solaha kaThA kIjIye, lakhu hu chatIsA yaMtra bAMdha nIle suta zuM, AdhAzIzI aMta. deya pachaNo lAya, uThe viNa guMja hAsuni; ulla aziza jAya, pIDA nAse aMgakI. 319 atha u9lakI nAza:- bIja dhature AMna, nAsa lehu nara prAta UThI; hoya ulakI ha(hA)na, sidhiyAga paMDIta ko. 3ra0 1 uTha ciNa gaju ni sunI za. 2 nayane . 318
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 321 322 cho adhikAra atha keza baDhaNekA auSadha:- kula tilake Anake, gokharu vRta madhu milAya; kezaha lepa kIjIye, cIura vadhe adhikAya. atha zIza kaTuka auSadha - Ana kaMkeDIkI jaDa, kara samIpa dadhi tAsu, pAya sIsa majajana karahu, hAya ju kaTukI hona. atha TATarI khusavAyarka lepa - hatidaMtakI bhasma kari, tAhI rati milAya; chAlI payarse lipta kari, Idu lupta na hAya. hastidaMtakI bhasma karI, pIsahu rativati soI chAlI payasuM lepIye, gaye kesa kuni hAya. kezaka95 likhyate - lehare aru bhAMgarA, bilavapatra phala tinna; ajANvasuM, lepII, ka9pa rahe bahu dina. 323 3 24 325 Iti paMDita vaidya kezavadAsa suta nayanasubena viracite vedya matsave vAta 1, pitta 2, kapha 3, gulma 4, mukha 5, nAzikA 6, netra 7, karNa 8, zira rega , AdhAsIsI 10, kezakaHpAdi 11 rega pratikAra nAma SaSTam samuddeza che ? 1 nIlapatra a.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 3ra6 sAtamo adhikAra atha strIroga pratikAra likhyate- atha pradarakuM auSadha - gajakesara tavapIra kuni, caMdanavAlA pAya; taMdula jalasuM lIjIye, pradaraga thaMbha jAya. atha oSadha pradara:-' gaja kuMkuma taMdula sitA, dIje nIra milAya; pradararoga nAza ja hoI, masura zAla je khAya. 3ra7 A che pIsahu AveleM, mizrI mAMhi, mIlAya; taMdula jalasuM pIjIye, pradara zveta nasAya. 328 karIra mUlakI bhasma karI, tA sama mizrI dee; TAMka pAMca dudha zuM, pradara zveta hare. 329 maTha uDada bala tIna, InakA pIThA kIjI; kharI guda karI jhIna, vRtazu pradara sveta hara. 330 uMdara lIMDI pIsake, mizrI priyaMgu milAya; eka gadIyANA dUdhamuM, pIvata pradara jAya. bera mUla bala mUla deya, bAlA sama karI milAya; taMdula jala huM pIjIye, pradara turata miTAya. atha puSpa hovaNake oSadha:- brahmadaMDI trikuTA samaleI, tilakA kADhAkuM curaNa deI; gayA 55 hAya je nArI, bhakSata karata heta tatakAla. 333 331 332 1 kesara ka. 2 bhAta .
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtame adhikAra tuMbI bIja javakhAra guDa, kaNa mayaNaphala AMna; daMtI sehuDa duzva suM, batI karahu su jAna.* 334 bhaga mAMhi rAkhe prAta UThI, hAI puSpa vati sA nAra; oSadha eha ju prasasta he, kahe jI para upagAra. 335 atha auSadha ni sudha hovaNakuM- sirasaphala ai jAyaphala, sAgaraphena milAya; vAyavIDaMga IlAyacI, gajakesara sama bhAya. 336 jalasuM gelI kIjIya (ve), TAMka eka paravAna; bhagamAMhi rAkhe yatnasu, eha auSadha hita jAna. '337 vaMdhyA garama have ju sukha, ni doSa sarva jAya; zAli guhe khIra vRta, eha pacca karAya. 338 cepaI auSadha garbha hAvaNakuM - miraca suMTha pIMpari jAna, gajakesara ju kaMTAI Ana, govruta su je pI nAra, tAkuM garbha have tatakAla. 339 duhA gajakesara duSpa suM, kare rati aMti su jAna; dugdha bhAta bhejana kare, hAya garbha tiya nidAna. 340 334 *pAThAMtara-daMtI guDa javakhAra, bIja tuM bakA "mayanaphala; pIpaliyA mAMhi dhArI, pIsahu sahuDa dUdhanuM. heya puSpavatI sA nArI, batI karI bhAgameM dhare; kahyo ju para upagAra, siddhayoga Iha jAna tU. 335
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 341 vaivamatsava soraThA gajakesara AsaMdha sitA, gorecana zAli kuni, payaguM pIve vadhya, heya garbha tatakAla suni. dhenu dugdha su lakSmaNa, karahu pAna so nAri; nAsa lII ati aMta kuni, hAya garbha tatakAla. 342 kesara duba AsagaMdha phunI, hAu bera madha pAya; gajakesara ura husIle, e lAI cIja banAya. e auSadha sama bhAga le, saba sama mizrI deha, TAMka pAMca godudha zuM, ratike aMta kare. divasa sAMta paravAna e, dharatI sayana kare; khATA khArA tyAga kara, turatahI garbha ghareha. 345 atha kaSTIstrIkuM auSadha - pADhi AMbAkIra pIsake, karahuM lepa bhagamAMhi; hAya prasuta tatakAlI, udara pIDa saba jAMhi. 343 u44 346 sA &ii 347 paya seDa AMni, lepa karahu nakha nAbha (bhi) hI; strI kaSTIkuM jAna, chinamAMhi hAya prasuta tasu. atha garbha jAto hoi zaMbhaNaku auSadha - dhAI lajAlu kavalaphala, mahaleThI aru pAya; taMdula jala su pIjIya (ve), jAte garbha rahAya. 348. atha karNI strIkA upAya:- - jaDa meDIkI Ana, kaTi bAMdhe karI vadhu; nAza pIrakA jAna, ho hI prasUta tatakAla hAI. 349 1 divasa mAMhi ja. 2 pADha avagAyI .
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtameA adhikAra dhAi lAlu kamalala, mahuleThI aru pAya; vAhI jala zuM lIjIye, garbha pAta ThaharAya. atha bhagasa kAcana pratikAraH-- dhADu kaselA phiTakaDI, mAMDe leAdra kapura; erujaDI kanera jaDa, mAMjIla mAMhi cura. madanageDu vica rAkhike, karatu puruSa sacega; ceAni jI adhika sakeAca huI, rahe na kAu rAga. mAyA dhAya dUSi kAtha, AdhI grI suhAgI ghAti; e sama pIseA mAsA eka, bhagame dhare muThThI cheka. mAyA turI phaeNTakaDI, cauthI melA dhAya; zilAjIta gAlI karA, cIrA sIkana mAya. mAI dhAive TikaDI, mAM ledra su' melI; erajaDI jo pAiye, sIkanamAMhe ThelI. triphalA lAisu dhAtakI, jAMbutvacA kuni seAya; bhagamai lepaDu sahita syuM, vRddhA kumArI hAya. sArA puna: bhagasa kAcana auSadha: maThA su gaukA AMni, dhAve ceAni tiya prAta UDI; yahu sakAcana jAna, sidhiyAga paMDItapa kahyo. atha melI bhagasa keAcanakI: kasturI kapura sama, golI kareA madhumAMhi; ceAnika aica jama rAkhII, cIrI sIkana mAMca. .... Dela . pu nayane a pa 350 351 352 353 354 3papa 358 1 pIsa a. 2 era chAti a. 3 chAli zrR. 4 sIkana mAha upara 357
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyamatsava atha bhagasaMkecana auSadha - triphalA mahI ledra suni, jAmaNa muMcA soya; bhaga mAMhI lepa sahatasuM, vRddhA kumArI hoya. 359 leda marahaThI mAyA dhAya, kasturI kapUra ju pAya; bhAMgaphUla jAMbukI chAli, methA taja IlAyacI ghAli. 360 mAyaphala jAyaphala bhaMga, turI phaTakI vAvaDIMga; triphalA lavIMga jiTha milAya, chaDa hImaja paDavAsa chuM pAya. 361 akalakarA ghahalA saNi, kAthu kaselu chalirA ghaNi; sIlArasa zuM golI kare, pIlI bhalI kasa saha dhare. 362 saba oSadha lIje sama bhAga, TAMka eka golI tana lAgi; rAjabatIsI golI kare, ni saMkeca piu hIta dhare. 363 atha auSadha ni hAnikuM:nIba pAnake kavAtha kari, dha ni ju tIya; ati dudhatA nAza heI, AnaMda hAI bahu pIya. 364 gahalA metha kuni, ura chalIrA pAya; yoni ju deve uSNa kara, aru durgadhatA jAya. 365 atha kuca kaThIna karaNa lIkhyate- AsagaMdha mavA gajakaNA, vaca kanera keTha sAya; lepana kIje narasuM, kaThina hahI kuca deya. 366 cira madAla gaMgerU kuni, kanasarakI jaDa leya; uSNa nIra zuM lepa kara, kuca patthara ju kareya. 367
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamA adhikAra sArA atha nAsa kuca kaThina : jala ta ulakA AMni, nAsa leDu riti divasahI; kina DrAya kuca doya, pragaTa cega 'paDIta kahyo. 368 atha auSadha canelAku: ranizAkumArI takhta karI, kuca uparo jI dhareya; thAnelAkA nAza huI, sidhiyAga jANeu. TikA lehu akulakI, IgorI sAMbhAlu jANu, tRpta nIrazuM lepIye, kare canelA hANu. atha khAlakaroga cikitsAH-- 13 369 kAkaDasIMgI kaNA patIsa, khAlaka cATaI madhu su pIsa; tApa khAsa aru cha inasAI, atIsAra chIname' tha'bhAya. 371 TAMka eka madhu leya, TAMka pAu patIsa dhara; prAtahi mAlaka deya, khAsa uSmAkI vAu hare. pIpara pIMpalImUla, giramAlA vesaNu dharu; sIMdhA le samatula, dhRta zuM khAlaka puSTI karu. AlA ledra jI le, gajapIMpara arU dhAtakI; mAlaka mizrI de, atisAra chItame hare. sADI taMdula le, rasa bhAMgare geAlI kare; khAsa sAsa nuM hare, atIsAra jvara turata hI. atha kholaka atIsArakA kvAtha:AlA ledra milAya, ala dhAtukI gajakaNA; madhu su kavAtha karei, atIsAra khAlakakA haraI. 1 nayane a. 2. halada a. 370 372 373 374 375 37
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa4 vidyamatasava 377 37che. 378 39 atha bAlaka gudApAkakA oSadha:rasapati lAve gudA pari, aru khAne na deI pAkI guda have bhalI, siddhaga jANe I. atha puruSa cikitsA--: liga dIragha kaThina ati sthUlakuM auSadha - vijayA Aka kanera jaDa, rasa dhature pAya; golI kIje pIsa ke, lIje chAMha sukAya. puruSamUtra su pIsake, kari lepa iMdrIya; dirgha kaThina skUla heI, dekhata bhAge tIya. atha liMga skUla karaNa prayoga- vacA keTha gajapIMpari, AsagaMdha balA ju deya mahiSI vRta zuM lepII, liMga musala sama hAya. liMgalepa sthUlavRddhikuM - gaMdhaka pArada gajakaNA, rajanI sIlA milAya; lepana kIje liMga para, vRddha sthUla karAya. atha thaMbhana likhyate- ajA sehaDake dudha kuni, lajajAlu jaDa pAya; liMga nAbhi kara lepIye, thaMbhana hoya adhikAya. liMga vRddha daDha karaNukuM lepa:- mIThAM mihIra jAyaphala, bIja dhatUre soya; vRta su idrI lepa karI, zItaliMga daDha hAya. 1 rasa ka. 2 mizrIphImaju . ha80 381 382 383
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamo adhikAra atha thaMbhanakI vRttikA:AchI phama zuM jAyaphala, kare vRttikA ga; liMga chidrame rAkhike, bahuta kare nara bhega. 384 muha kAkema chuM kapUra kuni, bIja kaMTerI pAya; akalakarA nuM kanerajaDa, AchA phIma milAya. 385 InakI vasti nuM kIjIye, jarA samatula roya; IdrI mukha dhari lega kare, liMga leha sama hoya. 386 atha madanaprakAza cUrNa - tAla makhArA musalI, suMThi bhADagI pAya; kaThabIja AsaMdha kuni, siMbala phula milAya. 387 balA satAvarI mecarasa, kuni lasUDe jAMna; sitA dugdhasuM lepIye, bahu tIya rame nidAna. 388 atha kAmavilAsa guTikA: - kuMkuma siMgarapha jAIphala, tAla makhArA pAya; keThake bIja taja mastakI, akalakarA su milAya. 389 tuMbara lega tamAlapatra, ajavAyaNa khurAsAMNa; tIna bhAga ehu lIjIya (e), eka philma paravAna. 390 rasavijayA guTikA kare, paramita TuMka su eka; saMdhyA same bhakSaNa kare, lalanA rameM aneka 31 dhAtuvRddhikA oSadha - nAhI savalakI jaDa leI, syAma mUzalI tA sama deha dUdha khAMDa suM pIu milAya, dhAtupuSTi bela hAya adhikAI 392 1 mizrIphImaju a. 2 leI . 3 khAMDa dUdha nuM pIjIye . 4 kauMca a. 5 bhAga . 6 sayana a.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 395 pa6 vidyamanasava atha dUrgadha haraNa pratikAra:caMdana rajanI metha kasUra, leda agara padamASa kapUra, chaDa mAvA gajakesara pAI, gADara jaDa Avale milAI. 33 dehI maradana kIjai jAma, hAI dha khinamAMhi nAsa pitta doSa saba nAsai jAna, carakagraMthame kahyo bakhAna. 394 bagala gaMdhakA upAya:- methA bIja harItakI, chaDa maA madha pAya; dIje AvalI nIrasuM, bagala gaMdha su miTAI. bAla dhatUrA elacI, jAvaMtI taja lehu; gajakesara aru jAyaphala, e auSadha sama deu.. 36 gelI kIje satata suM, sayana samaya mukha dhAri; AnanakI iMdhatA, nAsa hoI tatakAli. atha dadhatAkA lepa:-- gajakesara nI jaDa pAI, sarIsapatra aru leda milAI jalasuM mardana kIje gAta, ati dUrgadhatA khiNa meM jAta. 398 sIra sugaMdhatA - caMdana mAthe caMpAvatI, chalIrA suM kapUra, jalasu mela sIsameM, hAI iMdhatA dUra. lavaMga agara aru pIMpalI, vaMzalocana pAya; caMdana jIrA tagata kuni, era IlAyacI milAya. 400 gajakezara taja kRpAla ju, kamalakAkaDI ghAlika bAlA era kapura kuni, sIusIra saMbhAla. 1 velu . 2 vela va. 397 399 401
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 403 sAtame adhikAra e auSadha sama pIsake, mizrI e sama pAya; abala arUcI parameha kuni, sIkaMpa era vAya. 402 lavaMgAdi cUrana kahyo, ragatapita mITa jAya; varyahIna sarvIya huya, jalazuM leta parabhAta. prazasti - paramita graMtha samudra sama, mama mati jatI pAra; auSadharatna jIte gahe, kIe pragaTa saMsAra. 404 vaidya mane-sa graMtha mahi, kahyA sakala nija Ana, dukhake kuMdana sukhakarana, AnaMda parama nidhAna. 05 kezavadAsa suta nayanasukha, kahya graMtha amIkaMda; subha nagara siMhanaMdameM, akabarasAha nariMda. 406 aMka vada rasa medane 164, sukalapakSa suci mAsa; tithi dvitIyA bhRguvAra dina, puSpa caMda suprakAsa. 407 mAtrA aMka su chaMda kuni, kahyo a9pamati soya; gunijana saeN samAra huM, hIna jahAM kachu hoya. 408 ko pragaTa dadhi macyake, auSadha rega nidAna; saba sakala sudhA sama graMtha, kahyo samApata aMta. 409 vaidya graMtha pramANa ati, TUMDhi lIyA tata sAra; salekA che satya sahI, saba jagakA AdhAra. 410 varadAI graMtha jI eha, paDhike cikitsA kare; laha lachamI ache, sujasa hove jagatameM. 411
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 vidyamatsava iti zrI paMDita vaidya kezavadAsa suta nayanasubena viracite vaidya mane pu5garbha strIoSadha, strI kaSTI, saMkecana, kuca kaThina, liga sthala, sthaMbhana, kAmaguTakA prakAza nAma saptame samudeza nA saMpUrNa graMtha nayanasukha che saMvata 1794 trae (varakhe) mItI ASADha zudi 9 guruvAre lIkhItu jaga mohana zubha bhavatu kalyANamastu che prata nI puSmikA- saMvata 1853 jeSTa mAse kRSNapakSe dazamyAM tithau budhavAre alIpura madhye lipIkRta RSi hIrAcaMdraNa svapaDanArtha zubhaMbhUyAta che prata nI puSpikA - saMvata 1853 nA vaSe citra vadi 10 dine lakhita pasAgarI mAnasaMgajI celA rAghavajI lakhita che soni teja suta gAMgajI vAcanArtha che zrI bArI nagare che zubhamatu che
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 mahaleDI=jeThImadha 2 sAlasapaNI=pIlavaNI 3 dAviM=dAru haladara 4 harIdrA= IMdrajava agharA zabdonA kApa 5 zRgI=kAkaDAzIMgI 6 kRSNA=ativiSa 7 khIlva=mAlakhIlI 8 dhAtakI=dhAhUDI phUla 9 kaTujaca=UbhI rIMgaNI 10 khaDasalA=pItapApaDA 11 cIrAyatA=karIyAtu 12 graMthika=pIMparImUla 13 kanayAlagaramAlo 14 sUhIjanA=saraghumUla 15 varSI=viSa khAparA 16 caMdana=sukhaDa 17 lAjA=cAkhA 18 kaNA=pIMpara 19 kamalakula=kamalAkaDI 20 gajakesara nAgakesara 21 amaneda=pASANabheda 22 =dharA, drA 23 kusabhatheAlA, kesU 24 laMcaka=lasana 25 kubera=ajamA 26 prIya gu=makhAma jaro 27 lakhamaNA=UbhIrIMgaNI 28 mahamudIrIkalAra 29 kaheDA=kaselo 30 tAlamakhArA-ekharA 31 tuMmara=kAlo khAkharI 32 dIpana citrA 33 vacAvajakhurAsAMNI 34 koTaja=kaDAchAla 35 kuSTa =upaleTa 36 vAsA=araDuse 37 nirdezvikA--rIMgaNI 38 nAgarIkA=suMDa 39 5Ta=pItapApaDA 40 kASTa=mAtha 41 viktA=kaD 42 durAlabhA=dhamAsA 43 vAsaka=haraDedala 44 payAdamAthi 45 kalkita - karIyAtu 46 sAdIyavAlo 47 bhuniSa=karIAtu 48 sabhraMga=suMTha 49 vIzAlAiMdravArUNI 50. puna vA=sAToDI 52 paNI=udarakanI para kuni=vaLI
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavi AnaMdakRta kekasAra dohA lalita sumanadhanu ali panaca tana chavi abhinava kaMda; madhurati saMga sura tira vadana jaya jaya madana AnaMda. 1 baraNa kAma abhirAma chabi baranAM bhAmina bhega; sakala leka dadhi mathana kare rau sAra sukha jega. 2 manuSya rUpa hoya avataryo tIna bAtako joga; dravya upAvana haribhajana arU bhAMmina bhega. bhagati eka bhagavaMtakI bhega subhAmina bhega; vaha saMkaTame dukhaharana yaha sukhakaraNa viga. lalita bacana saba kabinake surata karata saba kAya; daDha aMjata saba komani bheda sabanameM hAya. * 5 lalita bacana te jAMni aMgi ni cuni lije ukati jugati audhAri samujha lahu gurU gaNa kijaje rati vinoda soM dhyAna keka gati je jana jAne sakala bheda nibheda keli bahu vidha kari ThAne haga aMjata seI kAminI bhari kaTAkSa hasi manahara nahi kavi nahi rata nahi taraNa trividha chabana je jiya dhare. 6 deharA guNanidhAna arU subhaTa puni suMdara valI pravana; koDI lahai na rati sama keka kalA je hIna. 7 keka kalA binu rati same binu dIpaka nisi dhAma; tA kAraNa racanA racyo kekAra suci nAma. 8 keka paDhe binu rati kare aru gItA vinu gyAna; piMgala binu chaMdahi race tihuM nara paMca samAna. 9 iti zrI kephasAre AnaMdakRte prathama khaMDa 1 !
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ khIjo khaMDa DhAA prathama catura taraNI kaDAM pragaTa vicAri vicAri; pamini citrinI saMkhinI ora hastanI nAri. atha padminI lakSaNa :-- dAhA padimine caMpaka kharaNu tana ati kemala sama aMga; cilDra aura gu Mjata bhramara nimiSa na cheData saMga. ati kAmala mana atihi tana mAdhuratA mukha vaina; ujjala cIra paramala dhare, lAjavaMta huM naina. chapai daMga aMjata jiha lAla nena mRga kuTila bhRkuTi vara tila prasUna sama nAsikA trivali cinha jahi ke tara acana gamana jihi hIni aMga kAmala vicitra ati; tanu sUma kaTi chIna pragaTa dAMminI deha huti sisa saMpUraNu vadana Si aMga sadA niramala rahe AhAra nimiSa akSata amala vimala haiAra eau caDhe. 4 savaiyA vAsi aiDhi rahe sabahI krinamAMna kare ati tA kachu lAje, seta sarAhi heta dhare ati ujjala cIra zarIra hi sAjai mArija kau se| anya gRha kAMmake khI rajanI raja mAsa mirA, deha nahI mana madhya ana MdaMta raMbha ke rUpa padani rAje, pa atha citranI lakSaNa: --- dArA nahi bhArI dula nahIM laghu dIragha nahi aMga; ati vicitra cita citranI lAcana cakita kuraMga, ~~~ ##
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ kekasAra citra rUpa sama citriNI ati vicitra rasa rIti; cita lAvati saba kAma taji nirakhi citra saMgIti. 7 cha amala kamala dala varaNa nina caMcala anivAre madhura madhura mukha vacana cAru kaMcita kacakAre laghu dIragha nahi aMga sarva tana garva janAvata mayAvaMta ati hoya paha5 parimala bahu bhAvata grIvA kapala ghuMghaTa turI gati gayaMda AnaMda jihi kuca nitaMba aru chIna kaTi kadalikhaMbha "yuga jaMgha tihi. 8 savaiyA kAMma dhAma banyo ati komala bAriko nAma no saMga cAke vattala hAI na hoI su dIragha vA sumana madhu kaMdrapa tAko, cAhe nahi ciralai rati citriNa dachana e saba lachana vAke, ramakRpA binu kAmako kelika asIye bhAmahe dhAma kAke. 9 atha saMkhinI lakSaNa - tana dIragha dIragha bhujA dIragha kara pada bhAma; calata cAla uttala bava jAni zakhinI nAma. saghana keza karkaza bacana durbala dIrA deha; niha avalaMbata cale jAMni zakhinI teha. 11 laghu locana arU kuTila grIvA paga dIraghanArI sadA pIta tanu rahe jaMgha kaTi jAke bhArI
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIje khaMDa kuca sUchama jAna kuTila adhika tAmasa jiha kAminI arUNa vasana nakha dAMni prIti cAhata vaha bhAminI purUSa hi lapaTata rati samai arU nakha lAvata daDha kiye surati karata hAre nahIM su sina kiyo cAhata hiye. 12 savaiyA prItikI rIta na jAnatane kahu kAma kilelaku Atura bhArI, prItakI vAna ayAna kSudhAtura kaMdrapa yoni kuvAsa kurArI; kAhU siA neka yA na kare saba lachana hIna yahe guNa TArI, keTika pAkiye jina pUrava se nara pAvata aisIya nArI. 13 deharA atha hastinI lakSaNa:tanu bhArI bhArI bhujA bhArI uraja anaMda; bhArI grIvA nitaMba yuga calata hastinI maMda. sveda madana jala darada mada gaMdhita bhUre kesa, ati lAMchana bahu lema tana bhani hastini Iha vesa. 15 cha kachuka pItase nina arUNa kuca aura kacukAre kuca bizaMka paravAna adhara arU biMba kuca bhAre kSudhArvata manu kapaTa tRpti nahi ratisA jAke cihuM rAta paMDurI jaMgha upUri nahi tAke cakrita grIvA DAre cale jeni kuTila pallava caraNa biMba nitaMba bhArI bhujA maMda maMda gajagati gamana. 16
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ kekasAra kama kalela sama ati Atura pAya Urbha pati grIvAle DAre, jeni kaThera chuTe seda Upara bAra kahU niravAra na pAra; kaMpa gaMdha gamaMda mane yaha kokakalA bahu bheda bicAre, keli sama nara hArata vegahine kana hastini kai tana hAre. 17 soraThA citrinI haraNuM jana, saMkhinI rUpa turaMgaNa, hastinI hasti samAna, padamanikI upamA nahIM 18 ' doharA SaTa kara pallava citrinI, nava saMkhinI zarIra; dvAdasa hastinI jAni, Iha vidha ni gaMbhIra. 19 mRdula amala nirjala arUna mRga suta carana samAna; kamala vAsa vIraja dravai jeni padamanI jana. ati ujajala kemala vimala hehi ju yA paravAna, dri vegi madhu gaMdha sama jeni citrizuM jAna. 21 bahu kaThora dIradha adhika bahuta hahi burabAla; ati kugaMdha hai saMkhanI drave nahi uttAla. 22 khINa khINa buri bAra bahu bhaga mahiSI khurakIna; drave su madana ja gaMdha sama hastinI rata AlIna ra3 dra vegi rati raMga ke padamaNi citriNa bAla; Ika haritanI arU saMkhiNuM dra nAhi uttAla. 24 seraThA padamani alapa AhAra, sulapa AhAra su citriNI; saMkhani aradha AhAra, siMha AhAra su hastinI. 25
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo khaMDa dAhA padamani kI milivana padaminI, citriNI milavana haraNI; zani milavani tuginI, hastinI milavani karananI 26 zloka padminI alpanidrAca svalpa nidrA ca citriNI / saMkhinI arddha nidrA ca ghoranidrA ca hastinI || padminI padmagaMdhA ca puSpagaMdhA citriNI / saMkhini matsagaMdhA ca madhugaMdhAca hastini // dAhA atha aSTanAyikA bheda:-- prathama he svAdhinapati vAsakasajjA vicAri; UtakA kuni khaDitA laharitA nAra. vipralakhyA abhisArikA pratipatikA bhAMma; ejadyapi tiya bheda kahi aSTa avasthA nAma. dAhA 65 27 28 29 atha svAdhinapatikA:-- jihu rasa khasa lAlana bhaye tijata tajita kahu jAta; ati vicitra svAdhinapati SaTa dasa sajjita gAta. 31 SoDasa racita manAI ke pati rasa asi ati lIna; ahu vicitra svAdhina patine kana heAta ma sIna. sanyA sau vicitra rati upajAvata ati bhAI; se svAdhina vakhAniye pati na kahUta ji jAI. 30 32 33
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiokasAra dohA atha vAsaksajaja - avasi jAMni pati AI hai aMga saji vAsaka sina daNa maMDala nirakha vapu dvAri rAkhita nina. avadhi kaMtako jAMni ke maMjana karati samAra; navasata kari darpaNa liye se vAsaka nava nAra. nisi dina citati kaMtakI aru Agamana vicAri, ati IcchA rati seja ko, vAsaka nava nAri. deharA atha utkaMThA - utakaMThA ati pIyakI Aye nahI saMketa; kahi DuM kahi vidhi rahyau viraha svAsa bahu leta. 37 cita ciMtA patikI kare kAma viyApati tAhika viraha na utakaMThA hai pati se prIti nivAhi. 38 kAminI ati rati cAva jihi ApunahI pati saMga; malina hai vina prItame utkaMThA caturaMga. deha atha khaMDitA:Aye anata vinAI nisi nirakha cinha saba gAta; ati risa rudana urAha ne kahita su khaMDitA bAta 40 nisa rasa basa hAI aura kai pragaTa durita nahi cinha; aruNa urda Aye piyA khaMDita aMka linha. 41 cAri jAma jAgata rahi tiya khaMDita piya Asa; paragraha te prItahi priya Aye leta usAsa. 39 42
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo khaMDa dAhA atha kalahu taritA pati jaahI pAI pati dUtI kahyo nAMdu kIna; pAche te kalara caMdana dAhaka dIna. piya mAtai na pratIti ke laharitA lIna; annurata ati dAhA mayana hiTai milina ati chIna. 46 Apuna heta aDhAI hai Apuna hIcakha hari; siMsa ca'na liMga Aga hai laharitA nAri. dAhA atha vipralauA: dvatI pUd Apuna calI sakhIna patiDI dhAMma; vipralabdha AsA tajI azrudhAra cale nAma. tattama Apuna kare Apu jAI cila dhAMma; kRtI vinu rasika hina kaTi vipralakhyA se nAma ati sugaMdha siMgAra ke jAI Apu vahu bhAMma; mile na prItama milana ati vipralakhyA se nAma dAhA atha abhisArikA: ghana gata capalA kamala lAja tajI abhisAra; nipaTa niDara piya khasa nahIM calI gahata jaladhAra. kArI nisi gata saghana capalA ati camakata; para gRha abhisArA calI kari jaladhAra gaDuM ta. 67 43 46 p 47 4 4 50
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 pa kokasAra meM maMtA jobana prabala lajajA kachu na karaMta, pati visara pari puruSa rati abhisArA bhavaMta. pa1 dohA atha preSita patikA - pati videza gaye audhi de vadana malina kRta gAta, . mAraga rekatI preSitA paTa bhUSaNa na suhAta para pati videsa triya malina ati preSita patikA bhAma; suni Agamana su citta huI phUlI Dele dhAma. pa3 jAnata pati mohI calata pema nema visarAma; e lachana prASita triyA piya apane vasi kAma. dohA atha nAyikA dUSaNa:nirlaja kUra belata adhika ati tAmasa ati hAsa: kahata keka e tana tAni sakala alachana bAsa. papa jAkI juga bhI hai jurI esI yuvati jI hAITa kahata keka vahi kuTila mana ti ipati Au na koI pa6 . tanu kaMpe mAraga calata bala pigala ure vAla; jihAM tihAM tuma dekhiyau vibhicAriNu vahu bAla. pa7 giri taruvara saritA vihaMga aru nakhatrako nAma; pragaTa jagata mahi dekhi yata vibhicAraNuM vaha bhAma 58 ujhaki ujhaki jhAMkata nayaNa nirakhi nirakhi musakAta; harakhi harakhi tiya ati hasati karaSi karaSi piya bAta. 59
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo khaMDa komani lajA parihare baThe sanamukha dvArika gRha aMgana bhAvai nahIM e lachana vibhicAri. bahu nidrA locana aruna vAra vAra jabhAta; kahata keka para puruSa rati tihi taruNI citi jAta. 61 balihAM mUTha vacana ratA rAkhata nirmala vAsa; kare prIti para puruSa sau citi caMcala bahu tAsa. 62 aMcala DhAMkta uraja para capala adhara cakha bhoMha, se kAmini parapuruSa rata manasA vAcA sauha. 63 cibuka mUcha pari vAli jihi subhara kAma ko dhAma; bhUmi na parisa madhya paga rAMDa hAI se bhAma. jAke paga aMguSTa ghaTi upaga je baDhi hAI; vyAhata hI pati ko harta bhUli na vyAye ke I. dIragha hoI anAmikA UyagA tAta hIna, tAke pati jIvita rahe varasa deI ke tIna. jAkI nAbhi gaMbhIra bahu zravaNa hita jima sUpa; niha hAI dalidraNI yadyapi saMgraha bhUpa. sudhAvatI nidrAvatI sakavatI sI bhAMma; ucca aMsa rasanA kaThina hU na pAvai dama. ati laghu uraja visAla tanu solaMgara ati heI, tA tiya kau apanAya ke bheda na dIje kaMI eka pIna Ika chIna kuca adhika hIna kachuM aMga; vAta kahi tajiha tana kI phUle grIva utaMga rema hAhi saba gAta para calita cAli uttAla ati durbala ati hIna tani. sabhA na pAve bAla. 71
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ .EK jAke rUpa kapAla para khAta kahata hAI jAhi; tAta mAta vA tanike nihace jIvai nAhiM. adhara ghrANi tAlU rasanA Ina Upara hAya syAma; ucca data dIragha adhika rAMDa daridra bhAMma, jAke adhara visAla ati khelata sadA kuvaina; e nArI na vivAhicA nikha nirakha ji naina. kAkasAra 72 93 iti zrI kAsAre AnaMdakRte ramaNIrUpa vana nAma dvitIya khaDasapUrNa ArA 74
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ copAI zazaka vRSabha mRga azva bhaNuM je, cAri bhAMtike puruSa gani, te aba kahI sakala vidhi mAna, zravaNa citta dhara sunahu sujAna. 1 dohA atha zazakAdika puruSa varNana - sasA kuraMga ju vRSabha haya pragaTa puruSa e Ari; nakha zikha lau lakSaNa kahI pragaTa vicAri vicAri. sasA puruSa sau jAni yahu sItala jAMhi subhAu, madanakusa caturaMgarI rati sI adhika na cAle. dohA atha sasA lachina - sUchama komala tana sIlavaMta sujJAna, rati vinada sau rUci nahIM sasA karata bahu sthAna. 4 chapai daga visAla ati sAdhu vacana there mukha bhAkha tucha surati AhAra kapaTa manameM nahi rAkhe zItala hita subhAva daMta cheTe aru rAte karA kemala aruM aMga subhaga ati parimala tAte ura nitaMba juga jaMgha vara bhuja grIvA bhAye carana yaha su puruSa jAno sasA kachuka syAma re varana.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ gr dAhA atha kuraMga laina: madhura vacana mRga madhya tana capala buddhi cita dhIra; catura sAdhu ati hasata mukhma kAMmI kanaka sarIra. kAsAra chapai spriMga tIchana jI suraMga keza kAre ati rAje madhura madhura mukha vacana varaNa jAneA kamala virAje buddhivaMta cita catura sAdhu ahu rUpa ujAgara hAsa vena uccare sakala vidhi gunanidhi sAgara dIragha na hAI nahu laghu sutana rasa upAvana dukha harana madanAMkusa SaSTa aMgurI kAMcana sama mRga madhye tana. dAya atha vRSaNa laina: vRSabha jAni bhArI bhujA puruSa dAtA krUra subhA; kapaTI kaca laMpaTa harI kAMmakeli ati cAu. chappa TaMga vizAla cita capala bhAla dIragha bhArI tana bhujA pIDha ati kaThina Thana ura kapaTa su tihu mana aruna pAna paravAna niTi kriSThi maM aricita calata adhika ati teja sadA ji bhAvata dharma cita kara kuTila mana jAni yahu nava aMzula aMkusa madana vRSabha rUpa ma Anei yahu raheta sadA rUpe vana.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjo khaMDa 3 ---- dehA atha asva lachana:- tana dIragha daragha caraNa dIragha nakha sima aMga; subhaga taruni saMga rucati ratiA rasa adhika taraMga. 10 azva puruSa ALasu liye bahu nidrA kuni tAhika tIna muSTi aMkusa madana nakha sikha dIragha Ahi. . che lecana yugala visAla hata durbala dIragha tana seci vacana uccare vakra bele caMcala mana kAmavaMta ati catura tAhi bhArI tiya bhAve avalaMbata bahu alai vacana vaci rUci upajAve nakha sikha jaMghA kuTila kuca madhura sahita cAhata rasana kara aMgurI kaTi kAna nakha bhujA grIva dIragha dasana. 12 deharA atha nAyaka bheda - cAro nAyaka catura vidhi ganiya dhiSTa saba mUla; tinike lachana Ima sunahu dachina aru anukUla. atha dhiSTa lakSaNa - dhiSTa rahita paratIya sau je jAMnata yahu bAta; tinasau mukurata sakucike jhUDI sehe khAta. dhiSTi nidhanI kapaTa ati caMcala Thora kuDIra; jAMnata lajajA ne kahuM regI jima rUci aura 14 15
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74. - kAkAsAra 17 - 18 deharA atha zaTha lakSaNuM-- zaThaM sakuca tana hina karisa kaccha ji kahata nahi heta; The bakata vaDaMta ke jihi tihi vidhi dukha deta. 16 sadA raMga parinArisyuM aMka chipAve pAsa; mukura jAta vaha pragaTahI mUDI sauha vilAsa. mUrakha mugdha na samujha kachu pasaMvata keli subhAu, se zaTha niha jAniye kahuM na citameM cAu. navauThA prauDhA ekasI vRddha taruNI nahi jAna; kUra nipaTa zaTha tAhi se sIla na jAneM kAna. deharA atha dachina lachina - tiya jAnata mo pari rahata me sukha dAI pAya; paratiya jAnita meha taji dachana ane tana jaya. sAdhu gati mati sughara ati AchI tiyaso saMga; samuka vicakSaNa hita kare ati vicitra caturaMga. manu dorA sabahi ThAMrace jahAM sata bhAI jAhi vicakSaNa mila bhaje tAko kharo khare suDAI rara dohA atha anukUla:- sapanehI paranAra sau dekhita nAMhi na mUla; apanI abalA surati rati se nAyaka anukUla. 23
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 , 2, trIjo khaMDa para tiya ramai na sapanahU apanI tiya sau prIti; se anukUla vakhAniye jAkI aisI rIti. prema nema saMjama jatI jJAna sIla sata bhAI; subha lachana anukUlane apanehI gRha jAI * seraThA catura SaSTi nava jAna dvAdasa kara pallava pragaTa; madanaMksa paravAna sasA Adi jAnahu catura. deharA madanakusika sirasu bhari hai hi ja rate chAma; prathama samAgama taniko sare na tAse kAma. kare ju paranara komani jarate ho hi ju chAMma; drava vega bhaga pari sarta tRpti na pA bhAma. madanakusa jihi puruSako atiDI hAI visAla; daDha kaThera ati ho nahI drave parata uttAla. jAkI sUchama adhikahI tRpti na tAkI nAri, anata heta vibhicAriNI lI catura vicAri. jAko subhara kaThera ati nahi laghu dIragha hoI; tA sama uttama aura nahi jAnata catura chu keI. 30 31 itizrI kekasAre AnaMdakRte puruSa guNakathanuM nAma tRtIya sa 3
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ dohA atha samAne ratiH-sasA puruSa padmani triyA sama rati yAko nAma; Ubhaya paraspara hita baDhe orana sau nahi kAma. haya karanI harinI harina vRSabha turaMgama saMga; aura turaMga turaMganI mana vaca Inake aMga. atha ucca rati:vRSabha turaMganI saMga ora turaMga raMganI mana vaca Inake aMga pragaTa ucca rati ni. seraThA atha nIca ratiHhirana turaMgana sAthe vRSabha puruSa karinI tiyA, Inake janama akAtha pragaTa nIca rati jAniye. ja haya haraNI ati ucca rati hiraNa kariNa ati nIcaH nara nArI teM je adhika te sukha sajyA bIca. soraThA jasI jeni gaMbhIra madanakusa taise cahe; te sukha hAI sarIra kekasAra Ima uccare. copAI cara madhyama uttala bhanije, tana bhaMtikI surati ganijaje, te ava kahe sakala vidha mAMna zravaNe citti dhari sunahu sujAna.7 Iti zrIkakasAre AnaMdakRte puruSa muratibheda varNana nAma caturtha sarga
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ deharA jihi tike rUci nahIM piya je vilase tAhika bhAmina muditi na hAI kachu vRthA sakala zrama Ahi. 1. ana rUci tiya piya ko mile kahai keka Ihi bhAI jesa regI nIva AMkha mUda pira jAI seja ramaMtA kauna guna nahi mAne manna prIti vihune prema rasa je ka ane anna. kAma bhomake vAma disi vasata sadA aMga aMga; sevata madana jagAI ke piya vilarse tihi saMga. rati rUci upaje nArika kamI mile ju kAI rUci baDhAI je rati karI to rati rUci ati hei. 5 kAMmanivAsa yaMtra:- kazupakSa Adike aru bibi su kalA jAna; yA jaMtrahi te tithi nirakhi aMga triyA pahicAna. 6 atha madana nivAsa yaMtra kRSNa pakSa zuklapakSa vicAra - jamaNuM aMge kRSNapakSa DAbA aMge zukalapakSa sImaMta nakhadAna 15 netracuMbana 14 adharacuMbana kapAlakhaMDana grovA nakhadAna kakyA na pradAna kucamana - 12 = 11 0 &
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ kekasAra haiM 9 = = A A A hRdayatADana nAbhimana laMkamardana jeni kelikara jaMghAnakhi gulaphamardana caraNamana 15-0)) aMguSTamardana deharA kRSNapakSa parivAhati vasata kAma vAmAMga; yaha guNa jAnI rati kare dra tani anaMga. gItA chaMda sImaMta paDivA jAMni niju kara ja daga cuMbana kare, brija vAsa khaMDana tIja cuMbana cetha gAla dasana dhare, paMcamI grIvA chaThi kA karahi biMba aMga dIjiyeM, sasamI kucamala aSTamI mili hRdaya tADana kIjiyeM. 8 jihi nAbhi naumi laMka dasamI pragaTa mana janiye, jeni ekAdasI mana sija keli cira lagu ThAnice; kAdasI jaghA gupha terasi caraNa caudasa dhAraI, aMguNa paga amAvasa kara mardana dvAraI. deharA amAvasi paDivA vimala paga aMguSTa anaMga; jihi maga utaryo rati ramaNa caDhata jAta tihi aMga. 10
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamo khaMDa savaiyA caMdanu deta hite tihile tihi vAMma kalevara te caDhate hai aMguSTa tai phiri pAI gulaphani ja ghani jAti bhalI caDhito huM nAbhi hicai kuca kachani kaMTha kapila nirta mukhameM rahatI hai AMkhina mAMjhi gayau bahurthI tiya maMgali caDhake rahatI hai. 11 gItA chaMda atha vizeSa caMdrajyA - padAminI paDivADheja pAMce cauthika sukha pAvaI, citrizuM A chaThi dasamI dvAdasI hitu lAvI saMkhanI sAta tIja tesi gyArasI mana bhAvaI, popa amAvasi noma cidasi hastinI zuci pAvaI. 12 maMgalA che atha jAma bheda - prathama jAma citriNI hastinI sare, - nalinI jAni cava che sakhinI tIsare, Ihi vidhi ritike hetu cihUke jAniye, ni hAM pahile samaya jAnike taba ThANiye. 13 muralA chaMda pazvinI paDivA ja pA cautha cAhe bhega civanI AThe chaThi dazamI dvAdasI saMga
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ kekasAra saMkhanI amAvasi tIja terasi gyArasa dahata maneja hastanI pUnya navamI codasi sAte tiya ratija 14 deharA nisa dina bhrama rati paDhinI janata citraNa bhAma; vibhrama ati rUci saMkhanI hastinI jAMti rAma 15 Iti zrI kezyAre AnaMdakRta rati caMdrakalA nAma paMcama saga: pA
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgalA chaMda atha kamabheda - kAMma dhAma krama hita triyA bhaga zoNita madhyama ora laghu alaghu nivAsita jeniti tina dhamani te heta jiso kama jAsukI harihAM taisau vyApata kAma kalevara tAluko. dehA atha bhojanAdi avasthA:puruSana te dUnI sudhA mana haTha khaTa guna heI; madana aSTa guna lAja dasa tiya Iha vidhi saba kaI 2 maMgalA che dUno khAta puratai kAminI, sAhasa jAti cavaguna bhAminI, niha paTaguNa nihacaya bhAma, dasaguNa lajajA aSTaguNu kAma. 3 satraha bise anaMga triyA ke tena vasa, - taruNa bahi krama jori viraha visahara se, vIsa vise tana lAja na muha kachu beli hai, - harihAM manahI mana murajhAya na ghUMghaTa boli che. 4 soraThA Ina hi na hatI lAja mamate vana viSe hete saba akAja jagata na pati hatI kachU. 5
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 dAhatA jetI tapata viyApaI te nAgarake aMga; jAsa siri ati alI sattA taruNu ke aMga. tiya uttama azrleSamA pitta jI madhyama jAna; vAtula nArI hIna hai kAka kalA pAvAna. cha ye atha liMga laina: no te jo Ti hAI tRpti nahi pare taruNa ni kAMma cApa nahi miTe na sukha pAvai kAminI ni jo no te adghi hAI taruni ko dukha upajAve madana sadana mRdu adhika taruNa tAte dukha pAve nahi dIragha nahi tuMkha laghu nahi sAryo aMkusa madana jo nava kara pallava hAI tAtiya pAvai ati sukha sadana. sarveyA atha madana sadana rUpa:~ ekani joni mano mruduM khArija ekani kI ati haiAta kurArI ekana joti jugeA rasanAM sama ekine kI ati kATha kaDArI ekani kI jala hIna virAjita ekani kI tA kachu paniyArI kAmala sukhI sirA dAuni kIsI koka kalA bahu bheda vicArI.9 dAhA nArI leta varaMga khahu tAsaka rUpa samAna; sada rUpa kAmala subhaga kAle saMga na jAna. kAkasAra 10
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ No. cho khaMDa nArI leta suraMga mahi saba nArI ke hAti madanaM. kusake zikhara para tihi mana siji ko sota. jyo madana kusake sigara pragaTa puruSake bheda, tye kuni tiyaka hotA hai kachu nirma che. jaba laga vIja puruSa ke pare na chidra majhAri, to laga nihace jAniyo garbha dhare nahi nAri. raktavaraNa je jeni teM vIraja drA nAra; so saba nAyaka hada sai kahata keka niradhAra. madanakuksa ja puruSaka lagai teM tAsau jAI; vai vegihI kAminI bhAre acha akulAI madanakusa jA puruSako lage na tAsI jAI cAra jAma lau rati kare na naiku athAI madanAMkurA hI lAge tyauhIM baDhe AnaMda ghaTe darpa kaMdarpako hara taNi dukha daMda.. 14 iti zrI kasAre AnaMdakate ubhaya varNana nAma SaSTama sargaH sadA
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ dohA atha vaizya varNanaM- kanyA gaurI samujhi guna bAlA taruNa janaka proDhA vRddhA bhAminI e SaTa visa vakhAna. rasAlI jIMda atha kanyA varNanaM - sAta varasa parayaMta sukanyA jANiye, tAsI kAMmalaula naka bahu ThaNiye; bAlApaNuke khela sadA tihi bhAI harihAM kachu leka vyauhAra maname AvaI. rasAvalI chaMda atha gIrI varNanaM - ATha varasa hai gaurI teraha ke tale. cAhai. cAra khalaunAM suMdari ati bhale je nara vilAsa tAhi bahuta sukha pAvaI, kunihAM take adhika vilAsa na kabahu bhAva alli cheda atha bAlA varNanaMdabAlA teraha Adi ju vIsana ke tale, cAhe pana prasUna ju saurabha ati bhale je nara kAmakalola tAsu hita lAvaI, harihAM pUraNa prema AnaMda parasapara bhAvaI.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta khaMDa , rasAvalI hada atha taruNa varNanaM:tIsa varasa parayaMta sutaruNi kahAvaI, bhUSaNa cIra anUpa tAsu ati bhAI je rati keli vinoda tAsu hitu lAIvai, kunihAM baDhe prIti duhu aMga mahAsukha pAIye. rasAvalI chaMda atha prauDhA varNanaM:cAlisa hai paravAna su prauDhA bhAminI, cAhe kachu na aura prema taji kAminI, je keU kAma kalola tAsu rasa letA hai, kunihAM bhAMti aneka su komIkI sukha deta hai. rasAvalI che atha vRddhA varNana:kuni vRddhA tiya hAya zravaNa suni lIjiye, tAsoM kAma kalela na kabahu kIjiye; bhAminI thorI prIti bahuta kari mAMnaI, kunihAM apanI aisi Apu jiyanIke janaI che iti zrI ke sAre AnaMdakate vayasi varNana nAma saptama sargaH zA
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasAvalI che atha nAsa hetuHvibhicAriNI ke saMga rahe je kAminI, vase mAtake dhAma sadA je bhAminI, puruSaha jihAM samUha taDAM je tiya vasa, phanihAM keka kalA kahe satta vAkI na. - kuDaliye. atha protikaraNa:je nahi jAne prIti gati rahe malina je nitta, patiyAre nAhina kare brama rAkhe ati citta, bhrama rAkhe ati citta vacanamala duSTa sunAvai, kaThina paNa ati hAI Apu nahi khAI khavA. sevaMta sIra hai bAta nahi mudita vakhAne, prItiharasUtA saI prIta gati je nahi jAne. dAha. priya nAgara mUrakha tiyA tiya nAgara pica kUra, manasA vAcA unana mahi hAI prIti rUci dara. 3 savaMyA atha virakta lakSaNa - ' uttara vega na deta kachu piya ke mukha aurani vAMma nihAre, pauDhati pIThi diye pati ke saMga cuMbana te mukha pauchike DAreka je patiko keU AvatA prItama durjana se apane jiya dhAre, lachana e jina prema tau jiya dachina heIsa davicAre. 4
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ AThamA aMDa A atha anurAgavatI lakSaNu: nirAMta nena nilajja huDu kuca aMga dikhAvata, china mukha deti udhAra chinake hu vadana dikhAvata; calata thAta hAI rahata caraNa AbharaNa sudhArata, bhara kaTAkSa mukha mudata pragaTa laTa chuTI savArata. paga pallatra puhavI khanati niSna mitte gurujana soMkuci; anurAgavaMtI iha vidhi yuvati prIti rIti rjiDi adhika ruci 5 chapa BERMAS atha kAMmatI laina: citavRti kari gahi urja karata kuca mana bhArI, adhara Apa dvija ati aMga aMgati sunArI; sakhina aMka mahi Dhati pAMna pallava caTakAvata, dauri pori + 5tha citavata cakhalAvata; 1 zizuko AliMgana bharati kamaThu na kahyu lajjA karata; acara ura ka Mpati nahIM sumadanamata Iha kaMma dhati. 6 chapa atha prIta samaya: jo jomana gamata kahata miththurA cari kAlahi, puta jaba hAta deta sudha jala jama bhAhi; kAmani bhae prasUta pakSa doi vItata jAke, nautana garbha nivAsa kAMma ahu vyApata tArka;
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ A kekasAra makaradhvaja ccAro samai rati vyApata tanu kAminI, karai prIti je tihi samai vo vasi A bhAminI. dohA je mana bhAvana bhAMmake paDha deI se tAhika bahuta heta bibi cita baDha kara neha nirvAha. rasAvI chaMda atha avasya kAMminI:- pata sau rAkhe prIti sAdha je kAminI, pitra putra saMyukta hoI je bhAminI; sAsa Adi saMgi jAI hAsu nahi bhAva kunihAM para virakta nirlobha nahi vasa AvaI. deharA atha dravatI lakSaNa - naina bhamAvai sithila tana jhINe vacana kaheta; kalamalAI chUTayo cahai tiya jaba madana DharaMta. 10 Iti zrI kekasare AnaMdate raticaMdrakalA varNana nAma aSTama sarga 8
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha agamya varNana - sanyAsani gi igarbhavatI hatyArI, zatrumitrakI nAra aura guru ziSyakI nArI; Apana teM je baDI debani nIca ju kAMminI. kanyA mAtA satI ora kahi dvijakI bhAMminI, paranArI sau rati kiye parama deSa jiya jani yahu, je mana caMcala vasi nahI to Ina sI keli na ThaNi yahu 1 seraThA atha prati varNanaM- bhUpatI maMtrI hAni dUtI vinu kamI puruSa, eve teraha tIni kekasAra Ima uccare. phrati varNana: sakhi sinyAsina jAI dhAI jobana orani, je apanI pahicAnI aura mAlani cItaranika taMbelani baDahanI avara pADesinI kAminI, je apane gRha rahe naDI nAIni kahi bhAminI, gvAlani vidhavA jaMpiyo peDasa hatI zravaNa suNi; keka kalA bahu ja ke e saba rAkhI pragaTa guNi. 3
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 DhAhA kRti lakSaNa:-- jihi paDe tahi rasahikI mAta kahata duhu ThAMva; Apuna acana sarika pIThuiM madhdA nAMva, prathama dikhAvata Apu aMga jAyaDu sIThi jAta; ramakai kahuM viduSitA pAche te phira khAtu, je paDhavuM tihikI kahe te kahiya kahiM tejha; kacchuka kahe jI khanAI ke vibiTapA lakSaNa eU. meAtIdAma chaMda asame" avasAMna jAkeA pravesa, daMtI karai jihi pApa udesa; kachu dhana lAlaca vAha dikhAvai, priya pahi dhrujata khAta sikhAvai. chapai atha prItyAbharaNu: itate gati nAri Apu utan ali Avata, kachuka nayana susakAya nayana bhaTu heraDuM lAvata; nimaiM. aura nisa kaTa puruSa taSa STi durAve, jo nyArA ahu mile jaina sau naina milAvai, jo kAminI khele nahIM ke mukha khacana madhura dhare; sA kAminI tuma jAniyo prIti rItinirhace kare. kAsAr
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ navame khaMDa atha puruSa siMgAra:ati uttama tana basana cAru parimala aMga dhArata, pAnani Anana aruNa rAga china chine uccArata mukta kanaka ura mAla hAsa bacana nija mukha bhAkhata, cita udAra nirabhIta kesa lAMbe ati rAkhata. baDha taruNa mana adhika kahA Iha vidha chabi komI dhare; paranArI kI vasakaraNa kachu upAu Iha vidhi kare. 9 Iti zrI kekasAre AnaMdaphate agamya prItyAdi karaNuM nAma navamaM sargaH relA
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAharA atha vAjIkaraNadika vIryavRddhiH- zivabITa jaledA kanaka tAMbe hanyo ja hoI dhAtu cAra e dhAtu kari khAta rasika saba koI. paya vRta AmiSa madhu mica mIna mUsalI syAma; muMDI asagaMdha mecarasa laghuddadhI abhirAma. saMkhahalI guDa uDada gehuM pIpala khAMDa, kauMcabIja seMdhAbhaTA aru muleThI mAMDa tana mana tila tela kI paramala pAna giloI; aura kachu je jilamalau dhAtu sabanameM hAI nArAca chaMda nachatra puSya bhaumani eka Thaura pAI, maMgAya mAlakAMgunI su ghIvamai zuM jAIyeM; TAMka dhra pramAna prAta: nitya UTha khAIye, kAmanI kAla te anaMda kaMda pAIye. deharA asagaMdha gAve dUdha sau khAI TAMka aru daI je kAmI parva sadA adhika dhAtu sau hAI dahA atha vizeSa vAjIkaraNuM - ' dhAtukaraNa aru bali dharaNa mehi ju pUche ke 5ya samAna tihu lokamai auSadha aura na hoI.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamo khaMDa rati ke aMta ju paya pive ghaTe na bala tihi aMga; tAhi na ratikI rUcaii miTe cauguNa baDha anaMga. asata mUsarI sUMTha aru muMDI satAvari jAni, asagaMdhA tila gekharU ciriyA kaMda vakhAni. brahmadaMDika nike siMghAre le AI suke chAMhi pIsahu sakala aMbara jhIna chinAI. jaga auSadha paramAna le gAya khovA DAra sahata sahita sama mAtarA gelI lehu savAra. pAMca TAMka uTha prAta: ke je kAMmI yaha khAya, bala viraja thaMbhana baDhe keli kare cita lAya. dehA atha thaMbhana vidhi - muMDI Isapada jAyaphala jAvaMtrI ahina; vijayA ajavAyana dvitiya sAta thaMbhana meMne. - 13 sasi kesara daga lega rAma jatI phala jAnI, beda TAMka ahiphena guMja deI mRgamada Ana, sakala pIsa Ika Thaura sahita saMchina TAvai, TAMka TAMka paravAna jAMni nara barI banAvai. AnaMda pati pAnana mile barI eka bhuMje puruSa, taba lago manoja muce nahIM jaba lagabhakhana amalarasa. 14 soraThA catura guMja ahaphrena para TAMka haravallabhA, rahe thakita hAI meMna jya bAdara tu saradarda 15
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ kekasAra, dohA tItara ane syAma raMga thaMbhana kI rUci jAhi; kachu na khavAve tIna dina paya pyAre pa tAhi. 16 aDila chaMda sUMTha TAMka siva bIraja tAhi khavAIye, tItara maMdira bhItara AMni 2khAI; heThika mAraga haI suguTikA DAraI kunihAM nAgara sIre nIrasu tA hi baMkhAraI. deharA surati samai kAMmI rasika mukha rAkhi jure ju kAI; - surati karati hAre nahIM surata akhaMDita hAI. bahuta bahuta barane kahA posata suta je khAya; bahu vilaMba lagu rata kare nisi kAmI cita lAya. 19 deharA atha madanamedaka kAmezvara - asagaMdha phUTa gaMgera vAchara ajameda anaMda, harara baheze vare suMThi bilAI kaMda. dhaniyA methA carasa gajapIpala abhirAma; robara chAli khajUra phala navala mUsalI syAma. miraca kAyaphala gokharU pIpala patra ja AMni, sATimUla tAlIsa taji vijaya sAra huM ni. sUke bIja anArake jIrA seta sameta; cItA bhAraMgI subhaga kobIja huM leta.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. dasa khaMDa muhaleThI paMkaja gaTA navala sivAre jAMna; phulacha kAkaDArsiga le nAgakesara ana. pukaramUla satAvarI auSada uNutAlI; TAMka TAMka saba Anika ati sUchama kari pIsa. lIMga ciraujI jAyaphala girI chuDAre jAni, drAkha dAlacInI navala elAcI laghu AMni. IsAbida jAvaMtrI lalata TAMka TAMka le Au; e dasa auSadha kUTi ke nAgara anatara khAu, caupAI pAMca sera go dudha magAvaha, nirjala vAsaname auTAvaha bhaMgI Adhasera le Ava, vasana bAMdha pacame chaTikAva hu 28 aDila chaMda dadhi samAMna jaba dUdha hi sagaDha nihAri, vijayA vasana sameta nikAri su DAri; auSadha asagaMdha Adisu ni lAIye, kunihAM pAvaka maMda hi maMda vicAri pakAI. doharA paipayarma sabahI saghana dArU sama heI jAI; loga Adi auSadha sakala tameM de uralAI. be paradhara hu utAri ke jaba vaha kachu siyarAI TAMka yugama satavIsa taba dIje khAMDa lAI. kuni biba kara kari sakala mili mAdaka racahu vilAsa nAma tAsu medaka madanasuMdara madhura suvAsa.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ - keka sAra dhAtukaraNa ati baladharaNa grAhaka manasija nIra; agani upAvana dukhahara triya drAvaNa ati dhIra. 33 atha ratipramoda - vaMtAka Tveta supakava maDi deI TAMka pIpara DAriye, tisa lAI ke piMDera tA para sakala mUdi savAriye; haTha lAya madhya pakAI pIpala kADhi chAha sukAI, sama dArucinI cArula phaTakaDI aradha lAI. 34 auSada saMpUraNa karisu cUraNuM jhIni aMbara chAniye, kuni addha TAMka milAya madhu sAM varI suMdara baniye; rati Adi sukha jala mila tAkI liMga lepana kIjiye, nija mana hi ati AnaMda upaje taruNaka sukha dIjiye. 35 seraThA atha drAvanabheda - vai na jaba laga nAra taba laga sukha pAvai nahIM; lIje catura vicAra rIti eha nara nArakI. . 36 copAI sahita sUTha guDa Ani purANI, kuni phala rasa AMbIka jAnI, sajala pIsa madanaM kusa lAvai, rati kari kamalAnani kau drAvai. 37 doharA kaMcana ripu biba guMja kari uragala tAke saMga; ramaNa khavA ramaNimAM niha karve anaMga . 38
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasama khaMDa 39 kITa hAI Ika saradaRtu vana mahi tAkau vAsa; phena adhika mukha te jhare tRNu para tAsu nivAsa. kare khiraulI phena mahi DAre kITa nikArika vyAla veli saMga dIjiye dra madanajala nAri. prathama kAma kalela bAla saMgi viralI kijaje, madana sadanakI dalano svAda tAteM kuni lijaje, china Upari china tala catura ati capala calAvata, Upari haThi calAI chinaka paMhi piThAvata. je tIna vAra Iha vidhi jatana kavi AnaMda kAma karata; komani mane ja nihaca drave su ke kasAra Ima uccata. 41 deharA nArI dravati nihAra ke puruSa dravai tatakAla; to ha huM disa rata rUci baDhe mudita hAI vara bAla. 42 je kAmIko madanajala nikaTa je pahuce hAI to tiya eka jatana kare janita catura je kaI. 43, seraThA kAMmini apane pAMnise saharAva piya aMdha juga; jatana ju Iha vidhi hAMni dravAhaii ramaNI ramaNako. ja che dati drAvaNa vidhi che
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ deharA 4pa 46 atha sthUlIkaraNa - je jana jAne keka paDhi karai ju jatana vicArika ati hita upaje ramanika rati rUci mAne nAri. soraThA je jiniko rati nIci nahI tripita tAkI tarunika hita na hoI duhu bIci kare sukha sthUlIkarana. nArAca chaMda gaMgera vA karamUla aura gayaMdapIpalI, ju sAma AsagaMdha mUTha Aniye vacA bhalI; samAna mAMkha Anike suliMga lepa kIjiye, baDe subhAu nAriko AnaMda kaMda dIjiye. akilla chaMda sahita charIlA khAMDa sarba sama AMni, ati sUchama karI basanamahi chAMni; mAlikAMgunI tela eka sama bAnice, madanakusa guru hoI lepa jaba ThAMni. deharA surati sama kAmi rasika, Ane macArasa jI keya; madanaMkura mardana kare, atihI hAI kaThera. 47 S 49
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamo khaMDa pa0 aDilla chaMda kaMTakAri caMbalIpatra supA lIjiye, manasila phUTa viga Ikattara kIji, e saba sama kari pIsi ju tela ralAI, nihAM agini auTika aMbara chIla chanAI. copAI sakala tela chanAI lIje, madanaM kusako mana kIje; ati guru atihi kaThAra karAI, taniko mana manAI. pa1 deharA sahita kanerA chAli le mAlakAMgaNI tela; lepa kiye asthUla hoya bADhe IMdro bela. para cAI atha saMkecanaM - je khAI jAIphala sarNa bhAma to saMkecana hoI madane dhAma; to tarUNI pAve ati hullAsa yoM dvAdasa varSike vilAsa. 53 savaiyA krama dArimAli magAI ke na tana lehaso khaMDa khaMDa kare, chIna purAtana cIra sau saMyuta take vAsana bIca dhare, dhari pAvaka upari tAhi makAI ke aMsuka je tihi raMga bhare,
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 kokasAra phiri lIji aMbara chAni ke se aMbara chAMha sukAvata kAja sare. 54 aTila Ida zero sI aMbara phAri baraMgahi dhAri, je bhIje tihi mAMhi te tAhi nikArika saMkecana ati hoI na saMkA kIjiye, kunihAM bADhe keli AnaMda mahAsukha lIjiye. 55 copAI atha mukta vIraja vidhiHchinameM dhAtu jAta jihi keI, rati raMcaka sau dravai ju seIpha se komI caha auSada karaI, drava na vegi dhAtu nahi paraI pada alli chaMda mAryo leha dasa TAMka sUThi sama lIjiye, mizrI ubhaya pramANa su cUrana kIjiya; dina IkaIsa prAta: UThi je jana khAI he, kunihAM pana vIraja vega dhAtu nahi jAI hai. 57 caupaI atha soma rega- ati kara surata karata je kAminI, ke ciMtA vyApe tihi mana bhAminI, tAte sema roga je hAI, niha vaida kahe saba koI 58 pa7
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ *samA khaDa dAhA madana sadana hai rati samai, calata sveda bahu vAri; harakha na upaje puruSa cita nA sukha pAvainAri. Dilla chaMda kula kadalI paripakava khAMDa madhu lAya ke, lIre rasa Amale sa jala auTAI ; prAta: sAta dina kAMkaMmanI je sama kira khAi hai; jai hai tAke rAga mahAsukha pAI hai. phala khanDrUra kadalIla sama kakara jAniye; tAte te tAlamakhAne Aniya; tIno pIsi dUdha sau pAvai kAminI, kuniyAM pAvaiM parama hullAsa roga nahi bhAMminI. dArA 101 59 | 63 elacI laghu mUMsalI sata silAjita Ani; kuni pIsa chAnike khArIka banAvai dai deAI TAMka pramAMna. dara rati Asana ta dula ke jala sau je nitayo kara khAI; atisukha pAvai jAI dukha tA kaDu AnaMda upAI. kadalIdala kI lasama kari tAai haradara lAI; kuni rasa soM lepIjiye hasata roga na rahAi. udara zUrana mahuvA sahata sAMDi bilAI ka; geApaya sU pIvai taruni sukha pAvai AnaMda. 61 64 pa
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 kokasAra caupAI atha kekalpa:- arjuna chAli piMDAru Ane, triphalA sahita rasA thala khAne; tiliko tela meli auTA, kare myAMma kaca dina prati lAvai. 66. loda auru dAMtyauna magAve, tiliko tela meli TAvai, cipurana para lAve che keI, kaca kAjara jyo sobhA hAI. 67 ajAdUdha bhAMgare bhanijaje, sarasabAta kuni sarasa ganijaje, kaca lArva kAMsI mahi pIsa, atihI syAma kare jagadIsa. 68 je caMpake mUla magAve, kanakabIja tameM jI milAve; sajala pIsa je lagAve kesa, cihara hAhi kajalake bhesa. 69 rasa nIMbU Avare pisAve, dina IkaIsa kesa pari lagAvai, tAte kesa hAI ati zyAma, ghanI bAra ecata abhirAma.70 deharA bArUna ke dvija bAriko madhura tela kI saMga; vAranakI sobhA bane pI vAnako raMga. bANa kai dvija bArike mahiSI pacake saMga; kaca lAvai IkavIsa dina baDhe vAra bahuraMga. aDilla chaMda atha rema zAMti vidhiHpAMca TAMka haritAla TAMka jaukhAra le, pasata ni jarAI TAMka Ika chAra le; sUna sau jala pIsake sa paralAIthai, kunihAM tahAM vArako mana kabahuM pAI. 73 WWW
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasame khaMDa cAI cUnA aru haritAla magAve, Urbha pIsa kAMjI sau lagAve; lagAvata kesa dari hiI jAMhi, kachU saMdeha nahi cA mAMhi. 74 cUno aru Ane haritAla, sira kAsI lagAvai je bAla; niha vAra dUri heI jAMhi, yA mahi kapaTa karata kachu nahi. 75 cUnA godaMtI haratAla, aMbu kadalI kI DAla; kare su tana para lepa savAra, tahAM na hAI nAma kahu vAra. 76 cUnA sAtha kadalIrasa DAre, pIsi bArika se lepa savAre, dUri hAI kachu saMkA na kIje, kekasAra vidhi yo suni lIjai. 77 prathama jasta kI cUraNa lAve, vimala tela kaTu madhi oTAve, sAtadhrosa kuni ghAma sukAvai, kIjata kesa dvari so lagAve. 78 prathama rema saba dari karAve, Upari tela karari kI lagAvai, kekucalAko lAvai nIra, kabahu na upaje vAla sarIra. 79 saMkhu bAra kadalIrasa DAre, pIsi bArika paralepa savAre, hari hahika saMkA na kIjai, keka kalA racanA suni lIje. 80 cepaI ga duhatA pIse haritAri, cUne Ubhe kadalIrasa DAri kare lepa tIna jyau nAma, tahAM na hAI vAriko nAma. 81
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ kekasAra sava cho tu lAI pAI. 8 dAha saMkhI cUnA kelisa bugadAdI haratAla; nIMbU zuM ghasilAI ke aMga na Ave bAla. 82 aDilla chaMda atha kuca saMskAra - sAmasa pIpala kuTha leMga kuni jAMnidhe, asagaMdha chAli kanera ciThTha nija Aniye; kamini kI nava nAMma sela kuca lAIthai, dunihAM bhArI haha uroja mahA chabi pAI. 83 dAharaNa dAri kanaka kaTutela mahi kuca lAvai auTAI uraja hehi atitI kaThana daI zrIli ke bhAI. 84 cAI atha rAga vidhi - vaca bAvicI brAhmI aru adraka, mAkhaNa harada jAMni kuni bhadraka; caudisa mAgha pakSa aMdhiyArA, pI pIsi pi kachu na vicAra. 85 miraca kuliMjaNa sama kari do, varikha eka sAdhe jo ke, madhura amala kachu khAI na seI, pika sama kaMTha tAsu tau hoI 86
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasame khaMDa kuMDaliye sUThi muMDI aru brAhmI, vaca pIpala paravAna; sAta rAta madhu sI bharkha, karai sau gaMdhava gAna. cApaI atha puSpa nivAraNa - harara rati vare lyA, samari pIsi aMbu khAvai, sAta divasa po ne koI tako puSpa nivAraNa hoI. 88 patra kapicha chAsa ke pAnahi, sama kari uThi pI je prAtahi, tAka puSpa nivAraNa heI, niju nAMgara jAnata saba keI. 89 seraThA bIsa cIDhake pAta sama kari pIse bArika sauM; pramudI pIjai prAta pahapa nivAraNa heI tihi. caupAI atha vAMjhikaraNacItA aura dhAnya tusa vyAvai, sama kari pasa aMbuse pArva, puSpavaMta vanitA jaba hoI, tIni divasa pIve jala sAI 91 bAlaka dasana ju pahila paraI, AdityavAra sau kaMcana maDhaI;
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 kesara taruNI bAMha sau ni baMdhAva, hita su vAMjhi mahAsukha pAvai. 92 gaja pisi tA keI le Ave, kuni sukAI kari tAhi pisAvai, sArta cAri nAri je khAI nihace taruni vAMjhi hAI jAI. - deharA varSa tIna kau ni guru dina yaMdraha uThi prAta; nitahi khAI je TAMka dasa nAri vAMjhi havai jAta. 94 dehA atha nIlI haraNatila prasUna je mukha male vadana kamala sa hAI; ke chAMIkI AdihI rakta baDhAvai I. 95 muhareThI corAI tyA, suvana ke varahi catura magAvai, jala vAsI sau mukha paralAI, chAI ri kare Ihi bhAI. 96 caupAI atha mukhakaMTaka harana - vaca dhaniyA aru da pisAvai, sAta divasa Anana pari lAvai, je mukha para kaMTaka nahi cahai, se mama vacana citta niravahe. 97
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamA khaDa saMdhA leAda rasika le Avai, vaca rasa sau kuni jahu maMgAva; coro pIsa lepu jo karuM, DhAherA savara kaTukI aru halada ajA dUdha kuni Ahi; e pisAI je mukha male te khAve nijI tAhi. dAhA tA vicitra mukha kaTaka harai 98 atha vaTaNA vidhiH harada gokharU sUMTha nakha mAthA sarasau jAna; kAsamIra kapUra laghu TAMka TAMka sama AMna. TAMka cAra caMdana aruna sama kusubha saMha DAra; navalicaraujI TAMka dasa pIsa hu sakala savAra. sakha cUraNu kahu tela mahi, karai jI uTanA koI; vimala rUpa rAjai vadana kanaka varaNa tanu hAi. caupa atha masAharaNa: socara loMga ane mahiDAre, tapata hAI tapa tAhi nikAra; cUnAMkalI sahata samAjane, 107 99 100 101 102 jali sau pIsI lepu tihi Ani. 103
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 dAhA prathama masAMkau kATika DAre rakata nikAsi; cUnA sAjI pIsikai lepu karai kuni tAsi. copai atha mukhavAsaharaNa: sivakhIraja aru sUTha magAve, methA mUleThI le Ave dhaniyA aura ilAyacI jAni, nakha taja patra camelI AMno, sala pIsi mukha melai rAna 105 puDI bAMdhI pAna madhe khAI, kAsAra patra ja aura ilAyacI jAno; tUta chAlI druma rima chAli vakhAniye, ITAM lAgo hAI su cUnA AMniye; kAMmini je kAMmI jo kAkha lagAI hai, kunihAM kAkakalA cau hu kuvAsa nasAI hai. 104 tArke mukhaz vAsa tija jAi; 109 coI atha caiAni kuvAsa haraNa: madhura tela nAgara le Ave, taruNa kiraNa sau tapta karAve; jAkI joni gadhi ati hAI, taruNI tela lagAvai sAI, 107 rasAvalI IMdra 108
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwww dasa khaMDa 109 caupaI atha nAnIya sugaMdha - methA aura ilAyacI jAnI, nakhakacUra kuni patra ja Ana, sira mahi DAra nhAI che ke, ati suvAsa tana tAke hAI 109 deharA kusama kevaDA Adi de tela ju vAsita hAI; kesa kaleva ralAI hai yaha jAnata saba keAI 110 ItizrI kasAre AnaMdakata sthaMbhanAdi auSadha varNanuM nAma dasama sargaH 10
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDikala chaMda atha mehanatilaka:- seta Aka jU mUThika methA jAni, zrInani jenini jamanasi nIra ju ani, pAMcau pIsa rudhira sau TIkI kIjiye, kunihAM dekhata mehe bhAMma bahuta sukha lIjiye. dehA patra lajA kamala jara, muleThI vaca jAni; kaMdrapa sau saba pIsa hai, bhAla tilaka paravAni. caupAI kIrI chara pIparale Avai, madrAsIMgI tagara magAvai, apanau aMgamela kuni leha, pAMca pIsa kare jima kheha. 3 vijayA chaMda kuni madhu lIje tAmahi kIjai, TIkA kADhe ati hita vADhe, aba su kahI tiriyA jihi mehai, jAke citta kaMta cAhaje hai, jAka paNa prIti nahi dhare, so kAMmini yaha TauNa kare. 4 deharA gorocana jenI rata kADhe tilaka lilATa; jaba TIkA dekhe dagana taba vasi have bharatAra. atha aMjanavidhi tagara kUTha tAlIsa maMgAvai, taba bAtIse pIsa lagAvai, sarisa tela dI5 mahi mela, yaha vAtI bArai vaha tela. 6
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ agIyArame khaMDa aDila chaMda AdhI rAta amAvasi beMna nihAriya, manuSya pari Upari kAjala pAri, raMcaka aMjanu Ana neMna jaba dIjiya, je manu bhAvai bhAmasu vasi kari lIjIye. deharA manasila aura kuvAradala gaurecana abhirAma; ghasi aMjanu nainana kara nirakhata mehe bhAMma. che atha cUrNavidhi - sesa dhUpake paMkha ceka aura kUTha ganijaje, tagara kaMjakau mUla kAkajaMghA kuni lije; e SaTa auSada Ani raMDa dasa madhya khavA, ravivAra jaba hAI vasana mirata kau lAvai. eraMDapatra cUraNa sahita vasana madhya nihaca dhare; jA Upara DAre keU so pragaTa prema tAso kare. 9 caupAI atha lokAMjana vidhiHkhaMjU lepa jarA mahi DAre, varaSa eka vAMko pratipAre, varaSa madhya asa dina Ahi, sAta pAMkha nikasa para tAhi. 10 tA dina daSTi na Ava seI, paeNcAhI piMjarA heI nana nana ejata ja rahe, taise hAthi melati hi gaha. 11
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 dAha sAto pAMkha upara kai kaMcana madhya maDhAI; kAU na dekhai tAlukau mukha male jaha jAI. asata majArI AMnike gAdhRta tA ikhavAI; nirhicai DAre vacana phira seAla anatara khAI. lIje kula kapAsI jona jaMtra kara hAI; kAce dIpakaai dhare nija khAtI kAra seAi. ahilla chaMda AdhI rati amAvasi naina nihAriye, vahu mAtI vahu dhIuM dIpa mahi jAriye; manuSya khAparI uparI kAjala pArirca, kuninAM kAU na dekhe tAhi naina jakha dIjiyai. pacha sAta puddha paThi rAkhe sAi, kAsAra 12 13 atha kAmavI2 maMtra:~ kakha prasUna kahUM te tyAvai, ke kesUke kusuma magAvai, sahasa phUla nihacce kuni lAvai, te sama nIke ThAra rakhAve. 16 kuni vidhivata le heAma su kIjai, sahasa khArasau Ahuti dIjai; 14 15 jiddhi dese apane visa hAI. 17 maMtra OM kAsyaM punyaM sauraMmokyaM mAmyaM kahiyaM svAhA // cAmuMDA |
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ agIyArame khaMDa 113 kesUke prasUna le Ave, mana vaca lakSa bAra japa dhyAvai, dIje paThi prasUna jo tAsA, to nihace tiya vasi jAsA. 18 maMtra OM cAmuMDA mahiyaM ubhayaM balitaM na vAyaM mokyaM svAhA // deharA atha padminI vazIkaraNa --kara kesUke kusuma gahi, vAMma pAMni pari pAna; madhukara padamani nAma likha, paDha yahu maMtra sujAna. 19 pazvinIko jaba dIjiyeM, turata vacce so hoI locana vaMtaI zravaNa dhari maMtra sikhi saba koI. 20 maMtra * kAmesvara maha vipulaM mokyaM svAhA // OM kAmesvara padapakSe mAkArA viSvA dyA ?) mahavaM punnaM svAhA // - caupAI atha citri vazikaraNa:kadalIkI jara no rasa lAvai, eka jAyaphala meli pisA . kuni sukhA(kA) ke dhari je nyArA, jaba A kominikA vArA. 21 vAkI kuTi pAna mahi rAkhe, a ya vacana pAna sau bhAkhe; he tika kAla deu go tAha dehi kare prIti niravAha. 22 artha saMkhanI vazikaraNa maMtra - OM subhAMgaM mAyA kAmadenayAnI svAhA //
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAkasAra deharA tagara mUla pIpala paDhI jabahI saMkhani khAI jyo jaMbuka vasi asata sata tesi vasi hAI jAI. 23 maMtra OM mahitAta zrIbhainI jaliyaM maha laha svAhA / cipa artha hastinI vasijharaNuM - paMkha pArevAke le Ave, saData sahita kuni catura pisAvai, paDhi kari maMtra tilaka de bhAla, nirakhata tiya mehe tatakAla. 24 maMtra OM dhirAdhira kAmadevAya svAhA // deharA madanakusa lAve (lagA) caraNa taruNa surata ke aMta; jaba laga cha jagata mahi prIta na TAra kaMta. 25 surati aMta le apana vIraja, * lAvai (lagAvai) vAma bhAma paganI raja; pi eDI mahi lAvai (lagAve) nAMhi, tarUNi kare prIti niravAhi. 26 iti zrI kekasAre AnaMdakRte narayuvati vazIkaraNuM nAma ekAdasa sargaH 11
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAhA atha Asanabheda: doi rati kIjai saMga nisi sunahu cAhi sakha sanmukha; jo aDhi kare to khali ghaTe dAya vinu tiya nahiM sukha. 1 ratapati kAMmakaleAla guNu suna u rasika saba i; kAMmakela tamahI ane tiya vicitra janma hAI. kAkha jaMgha ura uraja kiTa pAMca aMga nadAMna; adhara kapAla kuca sIsa Dhaga e cuMbana paravAMna. goMDasthala kapAla para ora huDako hATha; e khaMDana jANe caturane kA na ne ThATha. dAharA atha seja varNana:-~~-~~ vimala ThAra parimala vimala vimalajI kusuma suvAsa; kanaka vimala kAdarI vimala sejakI vAsa. pAMna aru loMga IlAyacI jAtIla ghanasAra; jAvatrI saga vAra karI idu vidhi seja samAra. nAgara parimala vasana tana aruM parimala ahu lAI; vadana pAMna rAjata aruNu pAIta maDhe AI. tama kAminI gajagAMminI nausata sarai siMgAra; eke sanmukha Ai ke rUpa apAra apAra. maMgalA Dha ati vimala Thaura suvAsa vAsita vimala seja bichAi; jihiM puSa caMdana cAru rimala pAMna dharaI magAI. huM 3
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 kAda kharI kaTi pIti rAjata kanakapatra samAMna; mukhavAsa bahu le pAsa rAkhe loMga Adi suna takha rasika nirmala vasana sija tana paramala lAI; mukha pAMna rAjata aruNu ati aThe ntu pAti Ai. 11 saulahi siMgAra savAra suMdara gamana subhaga marAla; eDai nu sanamukha Ai si mukha rUpa adhika rasAla. 12 dAharA atha AliMgana vidhi:-- rAganika au sakhta suratI AliMgana paMca, Asanike rahyu jAni hui AliMgana raMga raca. dAharA atha AmAda AliMgana:-- taruNa kadha karavAma dhari aiThAvata pati gAda pAMna khavAta prIta kari AliMgana Ameda. dAho atha AnaMda AliMgana: pati kaTi lIne khiSi carana bhare parasapara ka uraja gahata sumana vadana nAma AnaMda nisaMka. phephasAra 10 atha mudita AliMgana: taruNa jaMgha papara jaMgha mahi, madhu khyAti piya tAsa; se AliMgana mudita kahi, upa%0 parama vilAsa. 15 1 dAhA 13 14 16
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ A khaDa pati kaTi lapaTaI mimi carana bharaI aka sukhaka da; sukha cuMbana maradana siraDu AliMgana AnaMda. dAhA atha prema AliMgana:-~~ pita kiTa lapaTai eka paga dutiya ja dha pira jAna; paramala piya lAvata (lagAvata) uraja prema AliMgana mAna. 18 dAhA (1) atha joga Asanatiya pauDha ke pAlathI Apa kare, jIMga jaMgha durhuta kara bIca dhare; piya baiTha bhujA gahi keli marca, kiva Asana joga banAI race. atha rUci Arligana:-- tiya aikRti piya ja gha para bhAma kadha kara vAma; mukta dasana tiya Ima karai AliMgana rUci nAma. prathama catura jo kAminI pati kau Asana zveta; ati AnaMda cita Upajata mADhata mitra tana hatuM. 20 chuM ke (2) atha ti AsanaH-- bhuja Upara bhAmake pAu dhare, 117 piya baiTha bhujA gahi keli kare; 17 19 21
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 kaMkasAra rati nAma kahe Iha AsanakI, ati kAma kalela vigAsanako. ra2 aDila chaMda (3) atha AnaMda Asana:kAminake kadalI paga de bhuja dhAra ke, kAmI karI kilela agra maThAri ke, gahe parasapara aMga mina sukha mAni hai, kunihAM AnaMda nAma yaha Asana jAna mujAhaii. 23 rasAvalI chaMda (4) atha lAlasa Asana:- suMdarike paga laI dau kaTi dhAri, piya bADhe AnaMda agra paiThArika, gahai parasapara aMka race rati kAminI, kunihAM lAlasa Asana nAma su sIkhe bhAminI. 24 (5) madane dita Asana:- kaTi upara nArake pAva dhare, piya biTha gahe kuca keli kare; madanedita jAnahu jIra ke, rati hata nahi daDha nAgara ke. 25 (6) viparIta Asana - piya pAI pasArake haTha pare, caDhi Upari bhAMma kilola kare
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 bArame khaMDa viparIta kahe Iha Asanaka, ati prota vinoda vigAsana ko. 26 (7) aMbuja Asana - piya poDha ke nAra uroja gahai, tarunI pati upara baiTha rahe; nija kAminI kAma kilela kare, kavi Asana aMbuja nAma dhare. 27 aDilla chaMda (8) ratipASita Asana - kAmI karavaTa vAma tiyAkI ja gharma, kAminAke deu pAu sumaMta nitaMbame; seja gahai devuM pAna kare ratipASitA, kunihAM AsanakI kahe nAma suno ratipASitA. 28 caupAI (9) hita Asana:- kAminI piDhe pAI pasAra, piya paga ulaTa gahe nija nAra; kaMta gahe kAminI ke pAI, hita Asana varanI gunarAI 29 (10) mRga Asana - pasu je tiya tiraMjaka hoI rahe, piya upara pAna ureja gahe;
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ kasAra aru tiya mukha cuMbana keli kare, mRga Asana rUpa anUpa dhare. 30 caupAI (11) paraspara Asana:- cAra pAche kara kari rahe, duI duI carana paraspara mahahI; daMpati keli kare abhirAma, Asana jAna paraspara nAma. 31 caupAI (12) atha tamAla Asana - piya ThATe tiya kaTi gahe, - kAminI gahai AliMgana gADha kAmi kAminI jaMgha mahi, kavi tamAla Asana ko. 32 caupaI (13) atha mRNAla Asana:kAmI khaMbha lAgi niju ThADha, piya kaTi gahi tiya aMkamAM gADha tiya uThAI bhuja para bAla, yA Asana ko nAma mRNAla. 33 dAharA thaMbha lAga ThAThe ramana, deI AliMgana bAla; tiya ucAI bhuja para laI Asana kahe mRNula 34
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ bArame khaMDa che (14) sukhapalava Asana - tiya pauDhake jaMgha ubhe pakare, gahi unnata kaMtake sIsa dhare; piya beTha garve kuca keli mace, sukhapalava nAma AnaMda ra. 35 aDila Ida (15) mahAbala Asana - bhAmana ke de pAva bhuja juga dhAri, kAma kare killola supAya pasArika, pAIno ati bala nI Anie, kunihAM nAma mahAbala Asana aise jAniai. 36 caupAI (16) atha surati aMta Asana - tiyake carana kaMdha para dhAre, kaTi kara gahI krIDA vistAre; surata aMta Asanake nAma, yAhI me priyA drAvai kAma. 37 ce Asana paDasa kara Ave, tava kAminI manamatha jala drAvai, china Ika pauDha rahe varanAra, puna uTha leha ubhuM karavAra. 38 doharA (17) saMkeca Asana - nara vai tAte udaka taruNa sItala teya; vaha daDhake daDha hI raheM yaha saMkocana hAya.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 kisAthe 41 42. aiTha seja payapAna kara pAna khAya sadAnaMda rahe niMdameM magana have badha jugala bhuja phaMda. nagana ju seve nAra saMga ghaTe susaMga manoja je vasana na saMga pauDhaI baDha ju manamahi ja. je juga locana mUda ke chUTata jahe sujAna; ati duSTata tachina capala, upaja bhage detana jAna. deharA (18) atha dvitIya rati Asana--- rahe jaina jaba & dharI timara hoI kachu maMda, sUtehIM Asana kare nAra sahita AnaMda. deharA 44 (19) Arasa Asana - tarunI pauDhe pITha de puruSa gahai kaTi vAmaka sUtehI pati rati kare Arasa Asana nAma. doharA (20) udita Asana - amadA peTe pITha de pati beThe rati thAna kaTi kuca kAminIke gaha udita su Asana nAma. e pAMce Asana kare, taba drAvai bibi kAma; jema jema sukha upaje, ati hita mAne bhAma ane bhoma. 45 46
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ bArame khaMDa 123 copAI Adita punaH prema jAna, ja AnaMda kahe rUci mudita vakhAna, AliMgana pAMce suti rAkhe, - kavi AnaMda prema rasa cAkheM. 47 prathama joga sati jAna jAna madanadita tAmaha, jAna idra (AnaMda) ke bheda jAna lAlasa rasa jAmaha; jAna jAna viparIta jAna aMbuja Asana para, ratiSita puna jAna jAna hita harana paraspara. jAna tamAla mUnAla gata sukhapallava su mahAbale; surata aMta AnaMda kahi Diza Asana rata bhale. 48 49 50 Arasa udita saMkeca puni sithala sunahu de kAna; pAMce Asana dutiyarati saMbiMduka paravAna. ve Disa e paMca kahi bhae sakala IkavIsa rUci upajAvana sukhakarana drAvana pati ke Isa. caurAsI Asana sakala kahe keka sukhakaMda, tA mahi neMsaTha ati kaThina kare na jAta AnaMda. soraThA e Asana IkavIsa harSa upAvana dukhaharana; drAvana ratike isa keli karanako ati sugama.. 51 52
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 kakasAra, N caupAI madane dita saMkeca mRnAla, mAnata rati ko AnaMda bAla; tIna viseSa viseSa samAna, - kahata AnaMda jAna jiya jAna. pa3 madanedita aMbuja ati Alasa, punaH mRnAla viparIta su lAla; e bahu hai citrinI sukhadAika, jAne catura keka rasanAyaka 54 dehA saMkha nareMduka joga rata hoI saveta vakhAna, sukhanA aMta rati hastinI pragaTa mahAbala jAna, 55 . atha catuvidhi:tirjaka rati viparIta rati ati hIta atihI jAna; . race ju Asana keka mahi sakala seja vidhi vAna. pa6 - deharA atha tiryaga Asana:- 'mRga Asana Asana udita Alasa Asana jAna; tijaka Asana tIna kahi kahai su keka khAna. pa7 hita aMbuja rUca piSitA aru viparIta AnaMda; e cAre viparIta rata kahai keka sukhakaMda. 58
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ bArame khaMDa 125 deharA atha asthita uchita - Idra parasapara lAlasa hiati hita kara jiya jAna; eka tamAla mRnAla puni biba ati hita hUrva ThAMna. 19 caupAI atha rala:--- madanedita rati joga jAna, biMduka sithala mahAbala ThAMna; sukhapallava rati ati saMkoca, nava rala jAni Ani jiya loca. 60. aMbuja saca pASita viparIta, lAla sahita suna jiya dhara prIta; Asana paMca taruna sukha kare, kesara Iha vidha uca. 61 Asana nAma paraspara jAma, tAkoM karata puruSa saba bhAMma; seSa paMcadasa Asana rahe triyA puruSa kara vekuM cahe. 62. ' ke ' deharA sunaha rasika jana zravana dhara kokasAra sukha rAsa; cAhata catura suloca haii, karata mUDha suta hAMsa.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAkasAra caupAI prathama amAdika hato keka, keU jAnata nAhI mRtyuleka; eka hA~ pAsAha jana munIsa, tiha pragaTa karI kara vipra anIsa. 64 tA pIche e ju kavi aneka tina race kAvya kara kavi viveka. kAmapradIpa aru paMcabAna, ja puna ratirahasya jAnahu sujAna. 5 Amoda vineda anaMgaraMga, ratiraMjana sAtama taraMga; paDhi saH kAvya kara kara vicAra, varano AnaMda kavi kekasAra. 66 deharA sarga dvAdaza ati sarasa race ju bahu vidhi chaMda, paThata paDhata rati raMga nava bibi cita hita AnaMda. 67 khaMDa dvAdaza ati sarasa kare su bahuvidha chaMda paDhata paDhata ati copa cita baDhata AnaMda AnaMda. 68 rAkha cakAra cAhata uda darasa darasana caMda; varana baMka jala nainase, mu. thaDake AnaMda. 69 virahi aganarta tana tapata ati vAlo milApa; cita caMcala nahi jaba be phira citavata che Apa 70
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmA maMDa 127 71 cita caMcala nahi jala gayA suna AnaMda yaha A; kuca kaThAra e mama uraga phira citavata hUM tAha. jAkI tiriyA capala hai, puruSa hAya ala hIna; tAku tAMbesvara leA, kahe kAka paravIna. itizrI kAsAre AnadakRte Asanabheda va na nAma dvAdaza saga| 12 / puSikA---- likhita kesArAma sauMvata 1817 caitra vada 6. hara
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArAM prakAzano 1 jaina citrakalpama 50---- 2 bharava padmAvatIkalpa 25-0-0 3 mahAprabhAvika navasmaraNa 30-8-0 4 bhAratanAM jaina tIrtho ane temanuM zilpasthApatya 20-0-0 pa citrakalpasUtra ... .. 20-0-0 6 zrI ghaMTAkarNa kalpAdisaMgraha. 7 mahAcamatkArIka vIzAyaMtrakalpa 8 AkAzagAminI pAdalepa vidhi 9 anubhavasiddha maMtra batrIzI 10 1151 stavana maMjuSA 11 zrI jaina sajhAya saMgraha .... 12 kAmavijetA sthUlibhadra - 4-4-0 13 maharSi metAraja ... 14 jaina citrakalpalatA 10-00 15 bhAratIya jaina zramaNa saMskRti ane lekhanakalA 8-0-0 16 janastotra saMdeha bhAga 1 ... 5-0-0 17 maMtrAdhirAja ciMtAmaNI . 7-8-0 18 jaina sAmudrikanAM pAMca graMtha 15-0-0 19 hIrakalaza jaina jyotiSa 15-0-0 prAptisthAna - sArAbhAI maNilAla navAba. nAgabhUdaranI poLa-amadAvAda. -8
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30-0-0 amArAM prakAzano jaina citraka95kUma 50-0-0 mahAmAbhAvika nava2maraNa bhairava padmAvatIka95 2pa-0-0 bhAratIya jaina zramaNa saMskRti ane lekhanakalA 8-0-0 bhAratanAM janatIrtho ane temanuM zilpa sthApatya 20-0-0 jaina stotra saMdeha bhAga-1 pa-0-0 maMtrAdhirAja citAmaNi 7-8-0 zrI ghaMTAkarNa ka9pAdi saMgraha 7-0-0 1151 stavana maMjuSA pa-0-0 zrI jaina sajajhAya saMgraha 3-8-0 kAmavijetA libhadra 4-4 0 mahaSi metAraja 3-8-0 vaidya manotsava ane keka sAra pa-0 -0 citraka9pasUtra 2 0 -0-0 pavitra ka9pasUtra 175-0-0 jena sAmudrikano pAMca graMthA 15-0-0 hIrakalaza jenajayotiSa 15-0-0 sA rA bhA i ma. na vA ba nAgajI bhU de 2 nI poLa : amadAvAda