Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ ISSN 2454-76977 RNI NO. MAHBIL/2013/50453 pazuddha ) || (I.sa. 1929thI) YEAR : 7 - ISSUE : 20 MAY : 2019 * PAGES : 132 * PRICE 30/gujarAtI-aMgrejI varSa - 7 (kula varSa 67) aMka - 20 me 2019 * pAnAM - 132 * kiMmata rUA. 31 ahiMsA vizeSAMka ') ') ' 2 ) ) 1 ' ) ,?' & Sta ( 'D '), [ ahiMsA jo
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ thI | 'prabuddha jIvananI gaMgotrI sthAnethI.... saMghanI nava dAyakAnI vAta 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA : 1929 thI 1932 2. prabuddha jaina : 1932 thI 1933 Aje mAre vAta karavI che zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA ujjavaLa bhUtakALanI, jhaLahaLatA - briTiza sarakAra sAme na jhukyuM eTale navA nAme vartamAnanI ane prakAzamaya bhAvinI. 3. tarUNa jaina : 1934 thI 1937 nava dAyakAthI nevuM-90 varSathI avirata cAlatI saMsthAno janma 3-5-1929nA roja sAta 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana : 1939-1953 mahAnubhAvo dvArA thayelo. saMsthAnA mukhya uddezo rAjakIya, dhArmika ane sAmAjIka prazno hAtha dharI 5. prabuddha jena navA zIrSake banyuM 'prabuddha jIvana' : 1953 yuvakomAM jAgRti lAvavAno ane jainonA dhArmika, Arthika ane sAmAjIka unnatinA upAyo rASTrahitamAM sAcavIne yojavA ane amalamAM mUkavA. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 thI, eTale 85 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, | kALamAM pravAhe navA navA uddezo umerAtA gayA ane niSThAvAna kAryakaronA puruSArthathI saMgha pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika dina-pratidina pragati karatuM rahyuM. prathama peDhIe zarU karelI yajJa-pravRtti, paryuSaNa vyAkhyAnamALA, * 2017mAM 'prabuddha jIvana'no 65mAM varSamAM praveza prabuddha jIvana sAmAyika ane bALadIkSA sAme jehAda ityAdi, bIjI peDhIe pustaka prakAzana, * 2013 eprilathI sarakArI maMjUrI sAthe 'prabuddha vAcanAlaya ane sevAnA paMthe premaLa jyoti ItyAdino umero karyo. jIvana' aMka saMyukta gujarAtI-aMgrejImAM, eTale | samayanA parivartana sAthe trIjI peDhIe vasaMta vyAkhyAnamALA anya sevAnA kAryono umero karyo. 2013 eprilathI gujarAtI-aMgrejI 'prabuddha jIvana' varSa-7. cothI peDhIe I. sa. 1985mAM pramukhazrI DaoN. ramaNabhAI cI. zAhanI rAhabarI heThaLa karUNA ane 'prabuddha jIvanamAM prakAzita lekhonA vicAro je te saMsthA sahAyanI navI pravRtti zarU karI. paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramyAna gujarAtanA pachAta lekhakonA potAnA che, jenI sAthe taMtrI ke saMsthA saMmata aMtariyALa vistAramAM samAja mATe kAma karatI saMsthAone dhanarAzi bhegI karI sahAyaka banavAno che tema mAnavuM nahIM. prayatna karyo. vizeSa noMdha : Aja sudhI 34 saMsthAone lagabhaga rUA. savA cha karoDanI rakama pahoMcADI parokSa rIte A prabudhdha jIvanamAM prakaTa thatAM sarva lakhANo, kopIrAITathI surakSita che. prathama prakAzanano puraskAra saMsthAone saddhara karavAmAM mahattvanI bhUmikA bhajavI. Aje A saMsthAo aneka ghaNI vikasI uttama apAya che. tyAra bAda TrasTa te sAmagrI koI paNa kArya karI rahI che. saMghane Ano AnaMda ane garva che. paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI parikalpanA i. sa. svarUpe punamudrita karavAno haka pote dharAve che. te 1931mAM paMDita sukhalAlajIe saMgha samakSa mUkI ane Aje A pravRtti phUlIphAlI che. 85 varSathI prabuddha jIvanamAM mokalAvatAM lekho zakya hoya to , - avirata cAlatI vyAkhyAnamALAmAM aneka vidvAna vaktAo ane aneka zrotAo lAbhAnvita thaI opana ane pIDIepha banne phAIlamAM taMtrInA imela eDresa : sejalshah702@gmail.com para prabuddha thayA che. AmAMthI preraNA laI aneka ThekANe paryuSaNa vyAkhyAnamALAo yojAya che. mokalavA. jeo hastalikhita lekha mokalAve che A paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM vidvAna, bahuzruta mahAnubhAvo padhAryA che. saMsthA eka maMdira temane vinaMtI ke teo javAbI posTakArDa paNa sAthe hoya evuM anubhavAya che. joDe.jethI niyamita pratyuttara ApavAmAM saraLatA 80 varSathI ekadhAruM jAherakhabara vinA cAlatuM prabuddha jIvana ziSTa prabuddha sAhitya pUruM pADe che. raheze. samagra patravyavahAra gharanA saranAmA para ja niSThAvAna taMtrIonI saMsthA RNI che. tenI jJAnayAtrA mATe samAjamAM prabuddha jIvananuM ucca sthAna taMtrI mahAzayo che. vaTavRkSanI jema Aje A saMsthA aneka zAkhA-prazAkhAthI sevA, karUNA, jJAna ItyAdi jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (1929 thI 1932) pravRttiothI lIlochama banyo che. caMdrakAMta sutariyA (1932 thI 1937) | Aje pAMcamI peDhIne chellA 15-20varSathI saMsthAnI sthAyI oNphisa vagara sevA-pravRtti vigere ratilAla sI. koThArI. (1933 thI 1933) karavAmAM muzkelI paDe che. purogAmInA puNyonA kAraNe Aje A saMsthAnuM makAna rIDevalopamenTamAM tArAcaMda koThArI (1935 thI 1936) maNilAla mokamacaMda zAha gayuM che ane AzA che ke TUMka samayamAM lagabhaga 2,000 ske. phUTanI jagyA prApta thaze. pharIthI A paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA (1951 thI 1971) badhI pravRttione dhamadhamatI karavA moTI dhanarAzinI jarUra paDaze. emAM Apano sahakAra prArthaniya che. jaTubhAI mahetA | yunAITeDa sTeTa opha amerikAnI 'jainA'mAM amArI saMsthAno paricaya ApavA pramukha cImanalAla cakubhAI zAha ' (1971 thI 1981) DaoN. ramaNalAla cI. zAha (1 thI 8) zrI nitinabhAI sonAvAlA, maMtrI DaoN. sejala zAha (vIjhA maLaze to) tathA kAryavAhaka kamiTInA ( 25 thI 2016) sabhya zrI surezabhAI zAha jainAnA kanvenzanamAM 4 thI 7 julAI AvI rahyAM che. DaoN. sejala ema. zAha (eprila 2016...) A saMsthA jJAna ane sevAno eka ratha che-eka maMdira che. Ane gati ApavI A prabuddha rajisTarDa oNphisa jainonI ane jainetara samAjanI pharaja che. Apa sau Ane gatibaLa ApI RNabaddha karazo. amArA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha pUrvadharone A sAcI zraddhAMjali haze. ApanA saunA sahakAranI apekSA saha, (prabuddha jIvana) phona : 23820296 nitinabhAI sonAvAlA mo.: 9 137727109 email : shrimjys@gmail.com pramukha prabuddha jIvuLa me - 2019 karavo.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana : ahiMsA vizeSAMka : me - 2019 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA (prAraMbha sana 1929 thI) prabuddha jIvana Ksarjana sUci (krama kRti lekhaka pRSTha 2 zA che? 01. ahiMsA vizeSAMka zA mATe ? (taMtrI sthAnethI) sejala zAha 02. saMpAdakano paricaya 03. saMpAdakIya sonala parIkha 04. ahiMsAnI vijayagAthA : 'a phaoNrsa mora pAvaraphUla' sonala parIkha 05. ahiMsA cAhe che advaita kumArapALa desAI 06. ahiMsaka baLavAnI mahattvAkAMkSA kumArapALa desAI 07. ahiMsA eTale premadharma guNavaMta zAha 08. naI tAlIma ane ahiMsA rameza saMghavI 09. zrImad bhagavadgItA : zrIkRSNano upadeza hiMsA che? dinakara joSI 90. True to Their Salt Inheritors of an illustrious Legacy Tushar A. Gandhi 11. gAMdhIjIne kAzmIra sarahade mokalIe to?! jvalaMta chAyA 12. AjanA samayamAM... ahiMsaka jIvanazailI atula dozI 13. vaizvika pariprekSyamAM ahiMsA bhANadeva 14. islAma ane ahiMsA mahebUba desAI 15. khristI dharmamAM ahiMsAno siddhAMta thomasa paramAra 16. yuddha saMdarbhe hiMsA, ahiMsA dharma ane nIti guNavaMta baravALiyA 17. ApaNe ahiMsA-ahiMsA ramIe chIe...!!! bhadrAyu vacharAjAnI 18. zakti saMhArAtmaka rUpavilAsa nisarga AhIra 19. gAMdhIjI ane ahiMsAH sAMprata samayamAM urvIza koThArI 20. jaina darzananI dRSTie ahiMsA pravartaka munizrI mRgendra vijaya ma. 21. ahiMsAnI vyApaka vibhAvanA ane gAMdhInI ahiMsAnI prakriyA rajanI dave revAraja' A aMkanuM saujanya rUpiyA 80.00 me - 2019 ) prabuddha jIvana: ahiMsA vizeSAMka
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvaciMtaka vI. paTela bhAratI dipaka mahetA DaoN. ramajAna hasaNiyA subodhI satIza masAliyA Naville Gyara Prachi Dhanvant Shah - d 22. mahAvIra bhagavAnano ahiMsA paramo dharma 23. pUjya paMnyAsajI mahArAjanI dRSTie 'ahiMsA' 24. sRSTinI AdhArazIlA : ahiMsA 25. zuM tame jANo cho, prAcIna prajAnA lohImAM vaNAI gayelI ahiMsAne? 28. Goodness, Righteousness and Zoroastrianism 20. Scrutinize yourself comprehensively through Ahimsa (Non-violence) 28. citrabhAnujI ahiMsAnA sAdhaka hiMsA mATe ahiMsA ane hiMsAthI ahiMsA 30. ahiMsAnuM sUkSma svarUpa... 31. ahiMsA ane AhAra 32. ahiMsA : anokho gAMdhIvicAra 33. ahiMsaka jIvanazailI 34. ahiMsA : nahi to mahAvinAza 35. ahiMsA-nadInA kinAre ja dharmavRkSa vIkasI zake che tuM che che dilIpa vI. zAha bakula gAMdhI DaoN. ratanabena khImajI chADavA hiMmatalAla zAMtIlAla gAMdhI caMdubhAI maheriyA pArvatI neNazI khirANI kAkulAla mahetA pU. AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandra sUrIzvarajI mahArAja pravINa ke. zAha 98 102 104 105 112 114 36. vartamAnamAM jaina dharma pramANe naitika ane dayAmaya jIvana jIvavAnI saraLa samaja 37. apabhraMza bhASAnA pANinI padmazrI 38. jIvanapaMtha : je Apo te pAmo 39. zrI bhaktAmara stotra - AsvAda 40. jJAna-saMvAda 41. jaina paraMparAnA punaruddhArako- DaoN. ramaNalAla cI. zAha : uttama zrAvaka ane paraMparAnA padayAtrI! 42. eprila aMka vizeSa : keliDoskopika najara 43. sarjana-svAgata 44. bhAva - pratibhAva 45. atItanI bArIethI... 46. jo hoya mAro aMtima patra to... DaoN. kumArapALa desAI DaoN. bhadrAyu vacharAjAnI DaoN. ratanabena khImajI chADavA subodhIbena masAliyA AcAryazrI vAtsalyadIpasUrIzvarajI 115 117 119 nalinI mADagAMvakara DaoN. pArvatIbena neNazI khIrANI 121 122 124 131 132 bakula gAMdhI nIlama parIkha have prabuddha jIvana vAMco - sAMbhaLo A aMkanA keTalAka lekhonILinktaiyAra karI zakyA chIe.Link lekhanI sAthe ApavAmAM Avela che. prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muMbaI jena yuvaka saMgha dvArA prakAzita prabuddha jIvana (prAraMbha I.sa. 1929thI) vArSika lavAjama rUA. 300/ mAnavIya jIvanano saMvAda vikrama saMvata 2075 * vIra saMvata 2545 - zAkha suda -12 ahiMsA vizeSAMka che . A aMkanA vidvAna saMpAdako : sonala parIkha tathA DaoN. sejala zAha mAnada taMtrI : DaoN. sejala zAha iNI sthAnethI... ahiMsA vizeSAMka zA mATe? | Audio Link : https://youtu.be/GSTnvQMNsus * https://youtu.be/d6Bdh4kMYOM chevaTe to ApaNe sada ane asada vacce ja jIvavAnuM che che- eka ApaNA vyavahAramAM samAja ane anya mATenI ciMtA. ne ! koI ekane, eka cokaThAMmAM pUrIne, ekanI pasaMdagI karIne bIjuM jAta pAse je aDhaLaka paDyuM che tene saMyamita karI, eno nathI jIvI zakAtuM! eka tarapha che sada ane bIjI tarapha che maryAdita Avazyaka upayoga A bAbatamAM dhana, vANI badhuM ja AvI asada, bannene sAthe laIne cAlatAM baMne hAthanI AMgaLIo bharAI zake. A je saMyata vyavahAra che te mAre mana ahiMsA che. gaI che. kyAreka eka AMgaLI bahAra DokiyA kare to kyAreka dharma- ahiMsAne hiMsAnA saMdarbhamAM samajAvI che. jemAM anya bIjI. paNa baMnene samatola rAkhavI e kahevuM paNa ayogya. zuM che jIvanI hiMsA na karavAnI bAbata Ave che. ahIM jIva mAtrane A khela? ramavuM paDe jema ramADe tema, ke ramyA karIe jema AvaDe abhaya varadAna ApavAnI vAta che ja. paNa have thoDuM vistArathI tema ! joIe to khyAla Ave ke A A vizvamAM manaSya tarIkeno 1 " A ekanA saujanyadAtA | mAtra anyanI hiMsA na karavA ApaNo janma, anya prANIo | zrI mahAvIra jaLa vidhAlaya uparAMtanI vAta che. ApaNA karatAM avAjanuM varadAna uparAMtamAM svabhAvane, svane ogALavAnI maLyuM, eTale abhivyakti karavAnuM che. jiLAgAma prakAzana | ane potAnA 'huMpaNA'nA vizvamAM zastra maLyuM, eTale buddhinA anyane Ameja karavAnI vAta pradarzananI ane tenA AdhAre jAta abhivyaktinI taka maLI. che. eTale bIjuM zuM joIe? pachI jema game tema ane jema phAve tema manuSyanA jIvananI pAyAnI AvazyakatA roTI, kapaDA ane makAna upayoga karatAM rahyA. enI vacce eka saMyata mArga paNa jaDyo, jene che. A traNa vastu mATe sauthI vadhu hiMsA kare che. kAraNa A zIkhavyuM ke A jagamAM jayAre, jema phAve tema upayoga karI levAmAM pAyAnI jarUrIyAtane meLavavA manuSya game tema karI zake che. A nahIM, paNa saMyata rahevAmAM, anya aMge vicArIne saMyata rahevAmAM- traNa phorsa manuSya pAse juduM-juduM kArya karAve che. mULa vAta e che ke vyavahAra jagata vyavasthita cAlyA kare che. AmAM be bAbata mahatvanI potAnA jIvananirvAha ane anyanA jIvana vacce je sada ane * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 926, pArekha mArkeTa, 39, je.esa.esa. roDa, kenaDI brIja, operA hAusa, muMbaI - 04. phonaH 23820296 mo.: 9137727109 * junI oNphisa sthaLa saujanya : zrI manISabhAI dozI, zrI muMbaI jaina yuvaka saMghano baeNnka A/c. 0039201 000 20260, benka opha inDiyA IFSC:BKID0000039 * Website : www.mumbai-jainyuvaksangh.com email : shrimjys@gmail.com Web Editor : Hitesh Mayani-9820347990 me - 2019 prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ asadanI pasaMdagI ja ahiMsA ane hiMsAnI pasaMdagIno AdhAra re paMkhIDA ! sukhathI caNajo, gIta vA kAMI gAjo; bane che. zAne AvA mujathI DarIne khela choDI UDo cho? Aje vizvamAM yaMtronA vikAsa ane pragatinI hAramALa vacce pAse jevI caratI hatI A gAya, tevo ja huM chuM; jenuM sauthI ochuM mUlya hoya to, te che, manuSya jIvana ane sauthI nA, nA, ko dI tama zarIrane kAMI hAni karuM chuM. vadhu mahatvanuM kaI hoya to che saphaLatA ane jIta. dareka kAryanA ApaNe sahu potAnA vyaktitvane evuM banAvIe ke pAse pariNAmane saphaLa ane asaphaLatAnA be pariNAma vacce jovAmAM beThelA paMkhIno vizvAsa jaLavAI rahe ke mane koI hAni nahIM Ave che. kAryanA aMte sAmA manuSyane saMtoSa thayo ema vicAravAnI pahoMcADe. potAnA svArtha mATe A mArAthI vadhu zaktizALI manuSya zakti ApaNe gumAvI cUkyA chIe. jayAre moTI moTI konpharansa, zakti mane hAni nahIM kare. A bhAvano vistAra pachI manuSya sudhI adhivezanamAM vyAkhyAtAo kahe che ke ahiMsA bahu mahatvanI che, paNa vistare. ke eka manuSya potAnA svArtha, sattA, mada mATe mahAvIra, gAMdhIjInA udAharaNo apAya che paNa potAnI aMgata anyano upayoga nahIM kare. jIvanamAM potAnA vartana aMgenI jAgRti jovA maLatI nathI. skulamAM upayoganI vRtti paNa aMkuza lAde che. svahitArthe bALakane jItavAnI ane prathama krame lAvavAnI hoDamAM mUkAya che. karatAM pratyeka kRtyane vistArI sahuhitArthe karavAnI vRtti e ahiMsA bAgakAma, sIvaNakAma, saphAIkAma karatAM lokone samAja nimna che. je kRtyamAM anya jIvane hAni thAya che, e badhA ja kAryone prakAranuM kAma karatAM loko gaNe che, vAda ane vivAdamAM tarka karatAM rokavAnA che. jIva mAtra eTale A pRthvInA narI AMkhe na dekhAtA vadhu sattAno prayoga karAya che, paisA ane jJAna vacce saMpattine jIvane paNa potAnA jIvavAnA adhikArathI vaMcita na rAkhavAnI mahatva apAya che, manuSyanA sanmAna karatAM vadhu komoDITInuM mahatva vRtti che. eka tarapha je bAhyarUpamAM dekhAya te hiMsA ane anya, je che, dareka moTA/sattAdhArIne te yogya hovAno bhrama che ane tethI dekhAtI nathI paNa vartana dvArA, kriyA dvArA budhdhinA prayoga dvArA tenA karNapaTala para gamatAM zabdonA sUra saMbhaLAya che ane aNagamatAM potAnI sattAne sthApita karatI hiMsA- A baMnethI muktinI vAta zabdone dura karAya che, roja savAre potAnI doDa anya karatAM sArI che. AcAra ane vicAranA bhedane have oLaMgIne potAnA manuSyatvane thAya, potAnA vizvamAM potAno zreSTha dekhAva hoya, AvA kaIkeTalAye nIkhAravAnI vAta che. ahiMsA e pasaMdagI che. potAnA vartana ane bhamothI mukta thayA pachI eka sauhArdapUrNa samAja mATe ahiMsA, vicAranI. A koI pAritoSika nathI paNa AvazyakatA che. e AjanI sauthI moTI AvazyakatA che. ahiMsA traNa bAbata ApaNA jIvanano AdhAra anekoneka bAbato che. A sRSTino zIkhave che. eka, sAmAno svIkAra ane tenuM mUlya paNa samajAve AbhAra mAnavAno che, A vanaspatino, A kudaratI saMzAdhanono, che. be, huMpaNuM ogaLe che. traNa, sva dRSTikoNamAM samaSTinI A prANIvizvano, A taka ApanAra aneka paribaLono, A bhAvanA samAve che. A badhuM vAtomAMthI kAryamAM rUpAntarita thAya to prakRtino ane evA anekoneka jIvono, to kaI bAbatanuM abhimAna ja A aMka ane sahunI vAta lekhe lAge. mane parvatanI Toce besADI, anyane takalIpha ApavAno, hiMsA Aje manuSyane kAbU karanArI be tAkAta che eka che dharma ane karavAno, vyavahArika hiMsA karavAno paravAno Ape che? dravyahiMsA bIjI che paisAnI sattA. ApaNe joI zakIe chIe ke A baMne sattA ane bhAvahiMsA bannenI vAta samAMtare karavAnI che, kAraNa Aje samagra vizvane ane tenA kAryane kendrita kare che. moTA bhAganI je pratyakSa dekhAya che ane je apratyakSa che, banne aMge vAta karatAM hiMsAnuM kAraNa paNa e ja che. dharmanuM jhanUna keTalI hiMsA karAve che, prema ane karuNAnuM sthApana karavuM che, vyavahAra jagatamAM bahu moTA te ApaNe jANIe ja chIe. nANAkIya sattA prakRtti, saMzAdhano pAye nahIM to rojIMdA vyavahAramAM ahiMsaka vartanane puraskRta karIe ane anya manuSyane kAbUmAM rAkhI keTalI bhAvanAtmaka hiMsA ane to kema? sAdhanono bagADa karAya che, te paNa ApaNe jANIe chIe. je najIka che, te prathama vartuLanA loko pachI jenI sAthe Aje rIti ane vRtti badalavAnI je AvazyakatA nirmANa thai dhaMdhAkIya kAryagata saMbaMdha che te dvitIya vartuLanA loko, pachI sAmAjika che, tenI zarUAta ahiMsAthI ja zakya banaze. A mULa vicArane saMdhANa e trIjA vartuLanA loko ane pachI samayAMtare kyAreka zALA jIvananA prathama greDathI bALakamAM ropavAnI jarUra che. je joDatA loko sahu pratye samabhAva keLavI zakAya? vyakti sAthenA AMkaDA ane zabda bALakane zIkhavADAya che temAM ahiMsArUpI cetana saMbaMdhomAM upayogItAnA sthAne Adara- sanmAna ane prema keLavAya, umerIne tene sacetana banAvI zakAze eTale dasa varSanA aMte eka e ahiMsAmaya mArga che. bhAratanA bhAgalA pachI jyAre gAMdhIbApu baudhdhika yaMtra nahIM paNa manuSya taiyAra thaze. jemanuM mana dubhAI hatuM temanI sAthe hatA e emano ahiMsAmaya kalApInI eka paMkti yAda Ave che, mArga hato. tIrthaMkara potAnA zatrune karuNAmaya najare joI zakatA prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ emano samabhAva ahiMsAnA mArge lai jato. bAmhI ane suMdarI 'ahiMsA cAhe che advaita' lekhamAM emane AjanA vizvane eka navo potAnA bhAIne abhimAnanA gajathI heThe utArI ahiMsAno mArga ja rAha darzAvyo che. prabuddha jIvana sAmayikamAM vadhune vadhu samRdhdhi prabodhe che. hiMsA e mULa rUpe ApaNI IcchA, apekSAne pUrI Ave ane vAcaka teno lAbha uThAve, evI apekSAthI A sarjako karavA AcarAtI hoya che. vyavahAra-vartanamAM hiMsA manuSyanA niraMtara kArya satata ujAgarA veThIne paNa karatAM hoya che ane lekha abhimAnane poSavA, bhramaNAne saMtoSavA, sattAnA madane gherI karavA karI Ape che, A sahuno AbhAra na hoya paNa vaMdana mAtra. AcarAtI hoya che. A hiMsA sahu prathama manamAM AcaravAmAM Ave A vakhate aneka parIkSAomAMthI pasAra thavuM paDyuM ane pariNAme che ane ane pachI te vartanamAM utare che, jeTalI hiMsA mana kare che khuba doDAdoDInI vacce amadAvAdathI pravAsa choDI pAchA vaLavuM tenI aDadhI athavA aDadhA karatAM ochI hiMsA vyakta thatI hoya che. paDyuM, paNa tArIkha uparAMtanI acAnakanI muzkelIone kAraNe eTale mULato manane hiMsAmaya svabhAvathI mukta karavAnuM che. AhAra- keTalIka dhArelI bAbata na thai zakI,sahAyakanI achatane kAraNe AcAra ane manane bane teTaluM pakhALavAnuM che. ahiMsA e ciMtana, AkhA aMkanI oDiyo banAvI zakAI nathI. mAtra keTalAka vyAkhyAna ke mAtra pustakano viSaya na rahelA lAIpha skIla jIvana lekhonI oDiyo lIMka mUkI che. AvanArA samayamAM saMpUrNa oDiyo kauzalyano viSaya bane, e ApaNA rojIMdA AcaraNano viSaya bane lIMka prabuddhajIvananI vebasAITa : 'http://prabuddhjeevan.in' to ApaNo A sahiyAro prayatna sAkAra bane. ane saMghanI vebasAITa para mUkavAno prayatna karIzuM. bIjA eka vizeSa samAcAra ApavAnA ke upara je prabuddha jIvananI vebasAITa ahiMsA aMkanA mULa be varSa manamAM ropAyelAM hatA paNa koI ApI che tenA para 1929thI Aja sudhInA aMkonI DIjITala kopI meLa besato nahoto. eka divasa atulabhAI dozI sAthe A saMbaMdhamAM prApta thaze ane lekhaka ane viSaya pramANe jo koI zodha karavI haze vAta thai ane temane mane kahyuM ke eka vizeSAMka 'ahiMsA' viSaya to paNa thaze. para thavo joIe. basa, tyArano divasa ane AjanI ghaDI, mane A badhAnI vacce 18mI eprila 2019nA divase jaina A aMka mATe zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAMthI phaMDa lAvavAmAM madada vicAraNAnI prabhAvaka vibhUti citrabhAnujI potAnA daihika svarUpane karavA uparAMta, keTalAka lekho meLavI ApavA ane jayAre aTakuM ke choDe che. temane videzamAM jaina dharmanI je sthApanA karI temAM temanuM thAkI jAuM tyAre madada karavA taiyAra atulabhAIne A vizeSa aMka ananya pradAna che, temane keTalAka krAMtikArI pagalAM lIdhA. uparAMta mATe khAsa smaruM chuM. saMpUrNa zAkAhArI khorAka arthAta vIgananA teo pracAraka rahyA. A aMkanA mukhapRSTha para ahiMsAne sarva dharmamAM zreSTha kahIne temane vejITerIyana sosAyaTInI sthApana karI, jene yuvAnone ghaNI mULa to manuSyatvane ja mahatva ApavAnI vAta karI che kAraNa rIte taiyAra karavAmAM madada karI che. prastuta aMkamAM emanA viSayaka sarvazreSTha dharma manuSyatvanuM pragaTIkaraNa che. ane dharma koI rivAja ke eka lekha lai zakAyo che. je mULa aMgrejImAM Avyo hato, jene AlambanamAM nathI, dharma manuSyanA vartananuM pratinidhitva kare che ane gujarAtImAM anuvAda karI mUkyo che. e mATe ja satata vartana jAgRtine mahatva ApavAnuM sUjhe che. sonalabena parIkhanA prastAvathI nIlamabene paNa kAlpanika prabuddhajIvana potAnA pUrvajonA puNyakarmothI ujaLuM banyuM che. aMtima patra lakhI Apyo, sonalabene A aMkanA saMpAdaka. temane A aMkane aneka lekhakoe samRddha karyuM che. hajI aneka lekho ane A kAryamAM mane joDI eTale temanI sAthe kArya karavAno anerI taka viSayo bAkI rahyA che. ahiMsAno ItihAsa, zAMtinA nobela maLI teno AnaMda vyakta karuM chuM. pAritoSika meLavanAra vizvanA mahAmAnavo- A viSaya para to meM ja lakhavA dhAryuM hatuM paNa hAla pUratI pahoMcI nathI zakI paraMtu Ahimsa (Ahimsa, alternatively spelled 'ahinsa', bhaviSyamAM A lekha lakhAze. ahiMsAnuM arthazAstra, ahiMsA ane sanskrit: DhaMsA IAST: ahimsa, Pali: avihimsa) vizvano ItihAsa, ahiMsAnuM manovijJAna Adi viSayo bAkI rahyA in Jainism is a fundamental principle forming the to Do. narezabhAI veda, zrI mohanabhAI paTela ane zailezabhAI cornerstone of its ethics and doctrine. The zAha pAsethI lekha lai bhaviSyamAM A ahiMsaka vicAra pravAsa cAlu term ahimsa means nonviolence, non-injury and rAkhavA paNa dhAryuM che. bIjI tarapha A aMka mATe khuba ja chellI absence of desire to harm any life forms. ghaDIe eka navo ja viSaya dhyAnamAM AvatAM padmazrI Do. While ancient scholars of Hinduism pioneered and kumArapALabhAI desAIe rAtorAta lekha karI Apyo, temane thayuM ke over time perfected the principles of Ahimsa, the A viSaya to samakAlIna che ane aMkamAM hovo ja joIe. aMkamAM concept reached an extraordinary status in the ethical ( me - 2019 ) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ philosophy of Jainism. Most popularly, Mahatma lAgaNIthI nahIM paNa tarkathI vicAre che tene ahiMsAne potAnI Gandhi strongly believed in the principle of ahimsa. samajamAM bheLavI, vartanano bhAga banAvavAno che. e ja ApaNA Gandhi took the religious principle of sahunI ApaNI saMskRti pratyenI sAcI sevA haze. sada ane asada ahimsa (doing no harm) common to Buddhism, baMne che, mAre kone zaraNa javuM e mane khabara che. huM jANuM chuM mAruM Hinduism and Jainism and turned it into a non-violent sAruM zemAM che, huM jANuM chuM mAruM kharAba kyA che, mAre have mAruM tool for mass action. He used it to fightnot only colonial nahIM paNa A sRSTinuM sAruM joI nirNaya levAno che kAraNe e ja rule but social evils such as racial discrimination and nirNaya mArA mATe dIrdhakALe upayogI banaze. mArI AjubAju je untouchability as well. jaMgala che, je nagara che, tyAM ghoMghATanI vacce je avAja AvI rahyo A Jain has many restrictions when it comes to che, te sAMbhaLa, tane na saMbhaLAya to paNa prayatna kara, tane Adata eating. The standard "vegetarian" does not cut it. In nathI, e pasAra thai jatAM sAcA avAjonI ane tene pakaDavAnI. addition to not eating meat, Jains cannot eat eggs, Adata pADa, Teva pADa, have tAre tArA sadane, tArA satvathI gelatin, or even anything that grows underground. That zodhavAno che, ahiMsA mAtra dharma nathI, ahiMsA e ja sAcuM karma includes potatoes, onions, and garlic! che. tuM tArA karmane oLakha. ahiMsAno artha ane saMdarbha samAyaMtare badalAto rahyo che. AvanArA samayamAM paNa ene navI rIte jovAno prayatna thaze. mitro, keTalAka zabdo vaparAIne evA bodA thai gayA hoya tIrthakara prabhuthI nyujhIlenDanI pradhAnamaMtrI jasIMDA ArDana sudhInA che ke jene have vagADIe to paNa kaI anubhUti na thAya- prema, badalAtA rUpo ane chatAMya mAnavIya samAja mATe upakAraka A satya, ahiMsA, karuNA, sevA Adi. Aje ahiMsA zabda sahunI vyavahAranuM mahatva AjathI varSo pachI paNa rahevAnuM. emAM koI zekhIno viSaya banI gayo che, tyAre Ama to pharI enuM punarAvartana zaMkA nathI, paNa AvA aMko, AvA vicAronuM draDhIkaraNa, enA karIne eka paDakAra ja svIkAryo che, paNa A zabdanI cetanA ane paranI ApanI zradhdhAne vadhAre che. ekavAra ronAlTe kahyuM hatuM ke mahAtmaya pAchuM lAvavAno A namra prayAsa che. gamaze tamane ! ahiMsAnI zodha karanAra nepoliyana karatAM paNa mahAna haze. DaoN. sejala zAha ahiMsA e manuSya jAti mATe, AjanA vizva mATe eka navI Mobile : +91 9821533702 hakArAtmaka dizA che. aneka nakArAtmaka paribaLonI vacce AzA sejalshah702@gmail.com ane zradhdhAno sUra che. mahatvanuM e che ke budhdhijIvI manuSya je mAtra (saMparka samaya bapore 2 thI rAtanA 9 sudhI) | sAmUhika ahiMsA - sahiSNutA mAno ke, huM eka saMsthAno vyavasthApaka chuM. saMsthAmAM eka sabhya ghaNA vakhatathI rahe che. paraMtu temanAmAM niyama-pAlananI vRtti nathI; ALasa, krodhAdi vikAra ghaNA vadhAre che. temanA A doSone kAraNe huM temane saMsthAmAMthI rajA ApuM chuM. saMsthAmAMthI koIne kADhavo to saheluM che, paraMtu tethI temane doSamukta thavAmAM madada maLaze nahi. banaze evuM ke meM daMDa-nItino, hiMsAno Azraya lIdho. tene badale jo huM temanA doSo sahana karato rahuM, to te doSo kema nivArI zakAya, te vize huM ciMtana karI zakIza. tethI mArA dhyAnamAM Avaze ke (1) te sabhya pratye mArA manamAM je aNagamo che, te dUra thavo joIe. (2) temanA tarapha mArA manamAM potApaNuM janmavuM joIe. te mane mArA bhAI samAna lAgavA joIe. (3) temanA doSone dUra karavA sAruM mArAmAM rahelA krodha, ahaMkAra vagere doSo kSINa thavA joIe. (4) huM niyama-pAlana karuM teTaluM basa nathI; mArAmAM vrata-niyama-niSThA hovI joIe. | mArA dhULa, sUkSma je kAMI doSo hoya, te jo dUra na thAya, to pelA sabhyanA parivartananI apekSA huM rAkhI zakuM nahi. eTalA mATe mAre vadhAre sAvadhAna rahevuM joIe. A rIte AtmaparIkSaNa ane svacittanI zuddhi bAda, jyAre AtmIyatAmAMthI premano AviSkAra thaze, tyAre parivartananI prakriyA pUrI thaze. cittazuddhine lIdhe dareka kSaNe IzvaranuM bhAna raheze, ahaMkAra kSINa thaze, sRSTi tarapha jovAnI Izvara-daSTi AtmasAt thaze ane dRSTi vyApaka banaze. A rIte sahiSNutAthI sAmUhika ahiMsAno AraMbha thayo ane chevaTe te Izvara-daSTi yAne vyApaka-daSTimAM pariNamI, AmAM bevaDuM kAma thayuM : potAnuM parivartana ane samUhanuM parivartana, ahiMsAno A camatkAra che. prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ | A aMkanA vidvAna saMpAdakI | sonala parIkha sonalabahena parIkha : kavi, vArtAkAra, navalakathAkAra, anuvAdaka, kaTAralekhaka, aneka kSetra ane niSThA bhArobhAra. saMvedanathI bharapura paNa makkama. temanAthI prabuddha jIvananA vAcaka paricita. A pUrve paNa temane gAMdhIjI viSayaka be vizeSa aMkonuM saMpAdana karyuM hatuM. prabuddha jIvanamAM 'gAMdhI vAcanayAtrA' dvArA gAMdhIjI viSayaka pustakono paricaya paNa karAve che. navanIta samarpaNa, maNibhavana, muMbaI sarvodaya maMDaLa pachI janmabhUmimAM kAryarata hatA. have phrI lAnsara tarIke beMgalorathI kArya kare che. janmabhUmimAM temanI AvatI niyamita kaTAra temanA vizALa vAMcanano khyAla Ape che, uparAMta navacetana sAmayikamAM paNa niyamita lakhe che. munazI ane vidyAbhavana, caMpAraNa satyAgraha, lokamilApa, patrakAratva Adi viSayo para paricaya pustikA paNa temane lakhI che. 'nizAMta' (gurjarI puraskRta) ane 'UghaDatI dizAo' A be kAvyasaMgraha ane hAlamAM temanA be anuvAdo, 'gAMdhI ane muMbaI svarAjanA paMthe' ane 'gAMdhI ane anaspIkebala satyano aMtima prayoga' uparAMta gAMdhIjI ane mIrAM bahena viSayaka pustaka pragaTa thayA che. temanA anuvAdanA 10thI vadhu pustako ane 300thI vadhAre avalokano pragaTa thayA che. ' paNa emanI sAtheno mAro saMbadha e pUrveno. maNibahena nANAvaTI kolejamAM eka vizeSa vyAkhyAna ApavAM teo AvyAM hatA tyAre temanAM saraLa-sahaja ane saumya vyaktitvano paricaya thayo. temanA jIvananA Adarza koNa teno javAba ApatAM teo kahe che ke mane mahAtmA gAMdhI pAradarzitA, maulikatA, nirbhayatA mATe game, sAthe zrImada, buddha, isu, kRSNa ane ziva mATe paNa bhAva. temane pojheTIva ane krieTIva rahevuM game che. potAnA kArya ane pravAsamAM rata sonalabahena satata koIne koI navIna kArya sAthe joDAyelA hoya. gAMdhI parivAranA vaMzaja sonalabena temanI kAryaniSThA ane kAryadakSatAthI ATaluM suMdara kArya karI rahyA che. paraMtu A vyastatAnI vacce aMkanA saMpAdananuM kArya svIkAryuM ane mane sAtha Apyo, e mATe jeTalo AbhAra mAnuM teTalo ocho. sejala zAha sejala zAha 19 varSathI maNibahena nANAvaTI vimensa koleja vilepArlemAM adhyApana karatA ane traNa varSathI 'prabuddha jIvana'nuM taMtrIpada saMbhALatA DaoN. sejala zAha eka saumya ane samartha vidUSI che. emanA kAryamAM sarjanAtmakatA, nakkaratA ane vaividhya che. 'prabuddha jIvana'nA emanA taMtrI lekhonuM pustaka emanI bhItara cAlatA AdhyAtmika vaheNono suMdara paricaya Ape che. pIeca.DI nA mahAnibaMdha mATe emaNe pasaMda karelo 'AMtara kRtitva' viSaya emanI sarjanAtmaka UMcAI dekhADe che to 'muThThI bhItara AjhAdI' 'jaina sAhitya vimarza' ke 'gamatAno karIe gulAla' jevAM saMpAdanomAM emanI samAja ane dharmazraddhA pratyenI nisabata chatI thAya che. prabuddha jIvana ne emaNe navuM parimANa ApavA saMniSTha prayatna karyo che ane sAcavavA, vAMcavA ane vaheMcavA game tevA vividha ane zraddheya vizeSAMko ApyAM che. sonala parIkha me - 2019 ) prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ A aMkanA saMpAdakanuM ciMtana : ApaNI pAse be ja vikalpa che- ahiMsA ane sarvanAza | sonala parIkha ekavIsamI sadInA pahelA be dAyakA pUrA thavAmAM che. AtaMkavAda, paNa bauddha dharmano prabhAva hato. izue je Atmotsarga karyo te asahiSNutA ane kaTTaratA deza-duniyAne ghamaroLI rahyA che; pradUSaNa, ahiMsAnuM carama udAharaNa che. temaNe potAnA hatyArAone sanmati garIbI ane vasatIvadhAro jevA paDakAronI vacce mAnavajAta keTalA maLe tevI prArthanA karI ane potAnA ziSyone kahyuM ke koi eka gAla zvAsa lai zakaze e nakkI thai zakatuM nathI. AvA vakhate ahiMsAnI para tamAco mAre to bIjo gAla dharajo. TaoNlsaTaoNya ane gAMdhIjI vAto karavAthI zo lAbha evo prazna cokkasa thAya. A praznano bane izunA A AcaraNa ane upadezathI ghaNA prabhAvita hatA. javAba e che ke ahiMsAnI vAto karavAthI kyAreya kazo lAbha thato gAMdhIjInI ahiMsA judI hatI. temaNe kahyuM ke temano virodha nathI. lAbha to tyAre thAya che jyAre ahiMsAnuM AcaraNa thAya, anyAya sAme che. anyAya karanAra sAme nahIM. anyAya karanAra ahiMsA svabhAvamAM vaNAya, ahiMsAnI saMskRti bane. jo Ama thaze asatuthI AvRtta hovAne kAraNe premano adhikArI che, hiMsAno to duniyAnuM, mAnavajAtanuM kaMika bhaviSya che. bAkI to sthiti e kadApi nahIM. eTale to asahakAra AMdolana Toca para hatuM tyAre che ke Aje ApaNe pasaMdagI hiMsA ane ahiMsA vacce nahIM, corIcaurA banAva pachI gAMdhIjIe AMdolana pAchuM kheMcyuM hatuM. ahiMsA ane sarvanAza vacce karavAnI rahI che. vikalpa be ja che - gai sadIe vizvayuddho ane aNubaoNmba rUpe hiMsA joi che. to kAM to duniyA ahiMsaka banaze athavA to naSTa thai jaze. gAMdhIjI, mArTina lyuthara kiMga nyUniyara, sU-kI, naMlsana mAMDelA to ahiMsAne samajavI paDaze. ahiMsAno zAbdika artha joie. jevAonA rUpamAM ahiMsA paNa joi che. samajIe to ahiMsA e ahiMsA eTale hiMsA na karavI - koi paNa jIvane ApaNA vicAra, niSkriyatA, nirbaLatA, kAyaratA ke bhayabhIta hovAnI sthiti nathI. vANI ke vartanathI koi hAni na karavI. koinuM ahita na vicAravuM. ahiMsA eTale pazubaLanI sAme AtmabaLa laine UbhA rahevuM. yogasUtramAM kahyuM che ke ahiMsA sarvathA sarvadA sarvabhUtAnAm anabhidroha. ahiMsA eTale krUra vyaktimAM kyAMka vasatA mAnavamAM vizvAsa karavo. sarvathA eTale dareka rIte - manasA, vAcA, karmaNA. satyano mahimA ahiMsA eTale anyAyIne anyAya na karavo, paNa teNe karelA ane zreSThatA zAzvata che, paNa mAnavamatie pramANeluM satya, satya anyAyane tAbe thavAno inakAra karavo. ahiMsA eTale potAne ke karatAM satyAbhAsa vizeSa che. je che tenuM mana-vacana-karma dvArA pragaTa anyane koi hAni na pahoMcADavI. thavuM ke e jo satya hoya to e pragaTIkaraNa paNa pravRtta thAya tyAre gAMdhIjI ahiMsAnI vAta lAvyA tyAre koie pUchayuM hatuM, sarvanAM hita arthe ja thAya che, eTale satyanI kasoTI paNa ahiMsA ahiMsA eka kAragata upAya che ema tame kaho cho?' tyAre ja che te svIkAravuM paDe che. gAMdhIjIe kahyuM ke "nA, ahiMsA ekamAtra kAragata upAya che ema jaina dharmamAM ahiMsA eTale sarva jIvo pratye saMyamapUrNa vyavahAra. huM kahuM chuM.' teo ema paNa kahetA ke satya ane ahiMsA to A sAthe jaina AcAryoe ema paNa kahyuM che ke AtmapariNatine pRthvI ane A parvato jeTalAM jUnAM che. ane ethIya AgaLa jatA bagADanArA sarva vikAra hiMsA ja che. rAgadveSano pradurbhAva paNa - ahiMsA sauthI mahAna, sauthI sakriya, sauthI samartha ane sauthI vadhu hiMsA ja che. vadhAre sUkSmatAthI joie to hiMsAthI virata thavuM ke paoNjhiTiva UrjA che. tenAmAM vidyuta karatAM paNa vadhAre zakti che. hiMsAmAM pariNata thavuM e baMne hiMsA che. ahiMsA AtmAnI pUrNa A mAtra mArI mAnyatA nathI. ahiMsAnuM eka zAstra che, eka vizuddha sthiti che, paNa te mohathI AvRtta hoya che. A AvaraNa vijJAna che - ane vIjaLInA jhabakArAmAM motI parovI detA, 'saba jeTaluM haTe teTaluM ahiMsAnuM darzana thAya che. A AvaraNano jeTalo se pahalI hiMsA, dUsare ko dUsarA mAnane se zuru hotI hai" nAza thAya che teTalo ahiMsAno vikAsa thAya che. lokone bhayamukta karavA ane temanAmAM hiMmata bharavI e bauddha ahiMsAno prabhAva ghaNo vyApaka hato. madhya eziyAnI ahiMsAno arka che. Adhunika kALamAM ahiMsAne sAmAjika ane aneka raktapipAsu jAtio bauddha dharmanA prabhAvathI prema ane dayA rAjakIya parivartana karavAnuM sakriya ane sabaLa sAdhana mAnavAmAM tarapha vaLI. bauddha dharmamAM karUNAno abhuta vicAra che. dayAmAM Ave che. ahiMsAne 'dha poliTiksa oNpha orDinarI pIpala' tarIke mAnavI dUrathI, upara rahIne dayApAtra vyaktine jue che. jyAre paNa varNavavAmAM Ave che. gAMdhIjI to tene zastra paNa kahe che - evuM karuNAmAM samasaMvedana che, prema che. nyAyapUrNa ane zaktizALI zastra je ghA karyA vinA nizAna sAdhe che eka strota mujaba khristIo ahiMsA tarapha vaLyA tenI pAchaLa ane tene vAparanArane umadA banAve che. A zastranI zakti bhAratanA prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAtaMtryasaMgrAma, mArTina lyuthara kiMganI sivila rAiTsa muvamenTa ke joyuM hatuM ke kaeNmpamAM atyAcAra to badhA para thatA, paNa amuka loko philipAinsanI pIpala pAvara rivaoNlyuzanamAM sAbita thai che. vIsamI atyAcAro sahetA sahetA krUra banI jatA, amuka jaDa thai jatA, sadImAM ahiMsAnI zakti para vizvAsa jAgyo che. ekavIsamI amuka nirbaLa banatA ane amuka karUNAno sAco artha zIkhatA. sadImAM A vizvAsa salAmata raheze? niSNAto kahe che ke ahiMsaka sAMja par3aye krUra banelA loko potAnAthI nabaLA para dAdAgIrI pratikArane joie teTaluM mahattva maLyuM nathI. hiMsAnAM pariNAma karatA ne nabaLA banelA loko raDatA rahetA tyAre karUNAvAna banelA jaladI dekhAya tevA hoya che, paNa te nakkara nathI hotAM; jyAre loko potAnAthI vadhu bhUkhyAne potAno breDano TukaDo ApatA, ahiMsAnAM pariNAma dhImAM paNa nakkara hoya che. ahiMsAnA mArgamAM raDatAne sAMtvana ApatA ne bImAra pAse jai prArthanA karatA. eTale hiMsAno paDAva Ave che, paNa tene paDAva tarIke joie to ja e vAta bahu mahattvanI che ke paristhiti para ke mANaso para ApaNo ahiMsAnA gatizIla ane UrjasvI prabhAvano kharo khyAla Ave. kAbU na hoya to paNa teno pratibhAva ApavAnuM ApaNA ja hAthamAM A nirIkSaNa dhyAnamAM rAkhavA jevuM che. che. A pratItithI aMdaranuM ne bahAranuM jagata badalAi jAya che. gAMdhIjInI ahiMsAmAM sAdhya jeTaluM vizuddha hoya teTaluM ja Aje ekavIsamI sadImAM ahiMsA keTalI prastuta che ? A vizuddha sAdhana hovuM e pahelI zarata che. zAMtimaya sahaastitva savAla paNa vAraMvAra puchAya che. javAba eka ja che, Aje ekavIsamI joituM hoya ne mArga hiMsAno apanAvIe te na cAle. gAMdhInI sadImAM ahiMsA jeTalI prastuta che teTalI pahelA kyAreya na hatI. bIjI zarata virodhIne prema karavAnI che. kartA ane kAryane alaga AjanuM jIvana spardhAtmaka che, jaTila che. ahiMsAnI saMskRti nahIM jotI A rIta kartAmAM parivartananI zakyatAne haMmezAM khullI rAkhe apanAvIe to ApaNe bacavA pAmavAnA nathI. ahiMsAnI saMskRti che. virodhIne mAravAno to nathI ja, paNa tene dhikkAravAno paNa eTale premanI saMskRti. ahiMsAnI saMskRti eTale svIkAranI, nathI. gAMdhIjInI ahiMsAnA kendramAM satya che. gAMdhIjI satyane eka samabhAvanI, sabhAvanI saMskRti. zAzvata ane buddhinI pakaDamAM na AvatA aneka parimANIya tattva ekavIsamI sadInA pahelA dAyakAne eTale ke 2001thI tarIke jue che. Ano artha e ke dareka - virodhI paNa - potAnA 2010nA dazakane yuena dvArA vizvanAM bALako mATe zAMti ane satyano TukaDo laine cAle che. anyanA satyane jovAnI taiyArI e ahiMsAnI saMskRtine samarthana Apato AMtararASTrIya dAyako' ghoSita mahatuM satya tarapha AgaLa vadhavAnI nizAnI che. karavAmAM Avyo che. AmAM 'vizvanAM bALako mATe' zabdo mahattvanA AtaMkavAda sAme ahiMsAthI kevI rIte kAma levuM evo prazna che. jo vizvanAM bALakone jivADavA hoya, temane mAnava banAvI vAraMvAra pUchavAmAM Ave che. javAba muzkela che. kAraNa ke ahiMsAnI rAkhavA hoya to temane mATe zAMti ane ahiMsAnI saMskRti sivAya vAta sabhya samAjamAM ja karI zakAya. AtaMkavAda eka asAmAjika koi vikalpa nathI, e satya dareka mAnavI potAnI aMdara samaje ja bAbata che. hiTalaranA kaoNnsanTezana kempamAM ahiMsAnI vAta thai che. zake ? ahiMsAnI A maryAdA svIkAravI rahI, paNa kaoNnsaTrezana prabuddha vAcakone 'ahiMsA aMka' ApavA pAchaLa AvA badhA kaeNmpamAM rahI AvelA vikTara phenkala nAmanA manocikitsakane kaeNmpanA vicAro rahyA che. vidvAna lekhakoe potapotAnA muddA vizada rIte amAnuSI atyAcAro vacce ja e satya maLyuM hatuM ke paristhiti ke rajU karIne amane nyAla karyA che. sau pratye kRtajJatA vyakta karuM chuM. loko game teTalA bhayAnaka hoya, te mANasa pAsethI atyAcArano sAmano potAnI rIte karavAnI svataMtratA chInavI zakatA nathI. teNe saMparka : 922140688 | dehAzaktithI bevaDI hiMsA A uparAMta ApaNAthI mAnasika hiMsA paNa thAya che. krodha, dveSa, IrSA, matsara, kAma vagere vikArono ArvibhAva mAnasika hiMsA che. vikAramAtra hiMsA che. kemake temAM dehAzakti che. zaMkarAcArya kahe che, "svayaM Atma-svarUpa hovA chatAM paNa ajJAna loko AtmAno tiraskAra karIne AtmA nathI evA dehane ja potAnuM svarUpa samaje che; ane dharmAdharma-rUpa karmonA phaLa-svarUpa prApta dehane karmo dvArA ja naSTa karIne, bIjo navo deha dhAraNa kare che. pachI tene naSTa karI trIjo, cotho deha dhAraNa kare che. Ama aneka deha dhAraNa karI teno nAza paNa karI de che. arthAt potAnA svarUpa tarIke mAnelA dehanI hiMsA kare che temaja potAnuM yathArtha svarUpa, je AtmA che, tenuM jJAna na hovAthI, teno tiraskAra karatA AtmAnI paNa hiMsA kare che.'' (gItAbhASya : adhyAya 13, zloka - 28) A rIte bevaDI hiMsA thaI. AtmAne deha mAnavo ane dehane AtmA mAnavo, e bevaDuM asatya paNa thayuM. Ama dehAzaktimAMthI bevaDI hiMsA poSAze. A kAraNe dehAzakti mukhya hiMsA che - hiMsAnuM mULa kAraNa che. 1 me - 2019 ) prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsAnI vijayagAthA: "a phaoNrsa mora pAvaraphUla" | sonala parIkha 'tame amane pakaDI rahyA cho, kadAca mArI paNa nAkhazo. paNa che. jyAM jyAM A laDato thai tenA nakazA paNa ApavAmAM AvyA yAda rAkhajo, Ama karIne tame tamArI ja kabara para khIlI khoDI che. A ja nAmanI zreNImAM 84 miniTanI be kaoNmpakTa DiskamAM che. A amArI nahIM, tamArI hAranI kSaNa che...' A zabdo che ahiMsaka laDatonA cha banAva ApavAmAM AvyA che. A che vIsamI polAnDanA lebara yuniyana 'soliDAriTI' nA netA laeNka vaoNlesAnA. sadInI mosTa imporTanTa baTa lisTa anDaraTyUDa' vAto, jemAM jyAre polAnDanI sAmyavAdI sarakAre emane jelamAM pUryA tyAre ahiMsAnI tAkAte Apakhuda zAsana para jIta meLavI che. A philma temaNe A zabdo kahyA hatA. jelamAMthI chUTyA pachI temaNe potAnI AuTasTenDiMga hisTorikala philma keTegarImAM emi naoNmineTeDa rahI caLavaLa cAlu rAkhI hatI. sAta varSa pachI sarakAre temane maMtraNA cUkI che ane aMgrejI, arebika, barmijha, phenca, hibu, inDoneziyana, mATe bolAvyA. 1990mAM sAmyavAdI sarakAra UthalI paDI hatI iTAliyana, nepALI, paoNliza, raziyana, speniza, viyetanAmI ane ane laMka vaoNlesA polAnDanA pramukha hatA. eka paNa goLI calAvyA gujarAtI bhASAmAM yuTyuba para upalabdha che. tene banAvanAra che vinA temaNe A vijaya meLavyo hato. A saMgaThita ahiMsaka sTIva yaoNrka. zaktie ApakhudI para meLavelo vijaya hato. A sIDImAM je cha banAvo samAviSTa che te nIce mujaba che : laeNka vaoNlesAne zAMti mATenuM nobela inAma maLyuM hatuM. zAMti 0 'vI Ara vaoNriyarsa' : TenisInA naisavilemAM raMgabheda viruddha mATenuM nobela inAma eli vijhelane paNa maLyuM hatuM. hiTalaranA vidyArthIonI sITa-ina muvamenTa (1950-1960) yahUdI narasaMhAramAM eli vijhele temanAM mAtA-pitA ane bahenane 0 'DiphAIga dha kAuna' : briTiza zAsana sAme gAMdhIjInI laData gumAvyAM hatAM. pote paNa kaoNnsanTezana kaeNmpanI yAtanA veThI hatI. (1930-31) Ama chatAM temaNe jarmano pratye verabhAva sevyo nahIM ane jIvanabhara 0 'phriDama ina avara lAiphaTAima' : dakSiNa AphrikAmAM raMgabheda zAMtikAryo karyA. viruddhanI laData (1984-85) hiMsA para ahiMsAnA vijayanAM AvAM aneka udAharaNa maLe. 0 'liviMga vitha dha enimI' : nAjhI Akramako sAme DenmArkamAM vIsamI sadI duniyAnA itihAsamAM kadAca sauthI vadhAre lohiyALa cAlelI laData (1940-1944) hatI. A sadImAM mAnavajAta aNubaoNmbanA mahAvinAza ane 0 'vI heva kaoNTa gaoNDa bAya dha Arma' : polAnDanI soliDAriTI haoNlokAsTanI sAkSI banI. A sadIe be be vizvayuddho joyAM. muvamenTa (1980) vizvayuddha pahelAM, daramyAna ane pachI nAnAmoTA vigraha ane 0 'DiphiTa oNpha dha DikreTara' : cIlInA saramukhatyAra janarala AMtaravigraha paNa thayA, paNa A badhAnI vacce ahiMsaka laDato oNgasTo pinozeTa sAmenI lokazAhI laData (1983-84) paNa cAlatI rahI. duniyAe e paNa joyuM ke ahiMsAnI saMgaThita vizvanA judA judA sthaLe banelI A dareka ghaTanA pAchaLa eka zakti julamI zAsako ane Apakhuda sarakArone UthalAvI zake che, je satya raheluM che ke ahiMsaka baLamAM Apakhuda zoSaNakhora sattAne jAlima lazkarone harAvI zake che ane mAnavaadhikArone haNatI namAvavAnI tAkAta che. A ghaTanAomAM samayAnukramanI rIte pahelI sattAlAlacu rAjakIya vyavasthAno aMta ANI zake che. 'a phaoNrsa mora ghaTanA bhAratanI dAMDIkUcanI che. tenI noMdha vizvabhare lIdhI hatI. pAvaraphUla - a senyurI oNpha naoNnavAyolanTa kaoNlikTa' pustaka eTale dAMDIkUcanI asara e pachI banelI bAkInI badhI ghaTanAo ane zreNI, vIsamI sadImAM thayelA AvA ahiMsaka saMgrAmonI ane para ochevatte aMze rahI che ema kahIe to temAM atizayokti ahiMsAnI vijayagAthAnI satyaghaTanAo varNave che. kAdavamAM kamaLa nathI. ahIM philmamAM apAyelA kramanuM anusaraNa karI e mujabano khIle tema krUra raktapAtonI vacce khIlelA ahiMsAnAM A puSpo ghaTanAkrama Apyo che. A badhA banAvonI TUMkI vigata joie. para vArI gayA vinA rahI zakAya nahIM. 'vI Ara vaoNriyasa' : TenisInA nezavilemAM raMgabheda viruddha 'a phaoNrsa mora pAvaraphUla' pustaka 20OOmAM pragaTa thayuM. tenA vidyArthIonI sITa-Ina muvamenTa (1950-1960) - savarNolekhako che pITara akaramana ane jaika da-vAla. tenAM prakaraNomAM dalitonA praznano ApaNane anubhava che, tema chatAM amerikAmAM raziyA, polenDa, bhArata, 3ra, DenmArka, kaoNpanahegana, cIlI, pravartatA raMgabhedano aMdAja ApaNane Avavo muzkela che. amerikAnI ArjenTinA, naisavile, dakSiNa AphrikA, manIlA, ijharAyela, pUrva suprIma kaoNrTa 1896mAM raMgabhedano baMdhAraNIya svIkAra karIne zyAma yuropa, moMgaoNliyA vagere sthaLe thayelI ahiMsaka laDatonAM Alekhana lokone separeTa baTa ikvala' evuM sTeTasa ApyuM hatuM tene lIdhe prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. yuesamAM khulleAma segrIgezana(raMgabheda) pravartato hato. garIba mATenI ahiMsaka laDatanA pratIka samI dAMDIyAtrA zarU thai. 6 skUlo, garIba carca, jAheramAM apamAna, joba na maLe. eprile mIThAno kAyado toDyo. mIThuM bahu zaktizALI pratIka sAbita amerikAnA TenisI sTeTanuM pATanagara naMzavile 1779mAM thayuM. temaNe dezanI duHkhatI raga dabAvI hatI. loko jhAlyA na rahyA. sthapAyeluM. vIsamI sadImAM te Aphrikana amerikanonuM mukhya zahera TheraThera satyAgraho thayA. vIsa hajAra loko jelamAM gayA. bahAra banyuM hatuM, paNa raMgabhedanuM jora puSkaLa hatuM. 1958mAM tyAM naisavile hatA te bahiSkAra karatA rahyA. sarakAra muzkelImAM mukAi - gAMdhIne krizcana lIDarazipa kAunsila banI, teNe A praznano ahiMsaka pakaDe to lokono juvALa khALavo muzkela bane ne na pakaDe to briTiza paddhatithI sAmano karavAnuM nakkI karyuM. tenA mukhya netA jaeNmsa losana kaMTrola jAya. vizvanAM hajAro chApAMe AkhI ghaTanAnI talasparzI bhAratamAM mizanarI hatA ane tyAM ahiMsaka asahakAra zIkhyA noMdha lIdhI. hatA. temanI varkazaoNpoe lokomAM jAgRti phelAvI hatI. zyAma 4 mee temanI dharapakaDa thai. jAnyuArI 1931mAM temane vidyArthIo satata dhAkamAM jIvatA. DipArTamenTala sToromAM teo choDyA. phebruArImAM gAMdhI-arvina maMtraNA thai. laDatane virAma khAvAnuM kharIdI zake, paNa laMca kAunTara para besIne khAi na zake. apAyo. 1932nA jAnyuArI mahinAmAM laData pharIthI zarU thai. kAunsilanA sabhyo DipArTamenTala sToronA mAlikone maLyA ane svataMtratA cheka 1947mAM maLI, paNa dAMDIkUcathI briTiza sAmrAjyanA Avo bhedabhAva na karavA vinaMtI karI. sToramAliko mAnyA nahIM pAyA hacamacI gayA. lokomAM hiMmata AvI. gAMdhIjInuM dhairya akhUTa eTale temaNe ahiMsaka virodha karavAnuM nakkI karyuM. zyAma vidyArthIonAM hatuM. 'eka pagalAmAM badhuM hAMsala na thAya' temaNe kahyuM ane loko nAnAM jUthoe ekasAthe dasa laMca kAunTara para besIne khAvAnuM zarU nirbhayapaNe ahiMsaka mArge laDavA ne AjhAdI mATe sarvasva lUMTAvavA karyuM. temane sUcanA hatI, 'apamAna khamI lejo, mAra sahI lejo, tatpara banyA. uzkerAtA nahIM, pUche to zAMtithI samajAvajo. tamArI sITa choDatA 'phriDama ina avara lAiphaTAima': dakSiNa AphrikAmAM raMgabheda viruddhanI nahIM ne isu, gAMdhI ane mArTina lyuthara kiMgano saMdezo bhUlatA laData (1984-85) - Arkabizapa DaeNmaeNDa TuTue kahyuM che ke 'hathiyAro nahIM ke prema ane ahiMsA e ja mArga che. polIsa AvI ne 150 khataranAka che, paNa loko ekavAra svataMtra thavAno nizcaya kare tyAre vidyArthIone pakaDI jelamAM pUryA. sAMje 40OO zyAma lokone temane koi, kazuM caLAvI zake nahIM.' dakSiNa AphrikAmAM aMgreja saraghasa nIkaLyuM. dekhAvo cAlu rahyA. sITa-ina muvamenTa anya sthaLe zAsana hatuM ane raMgabhedanuM khUba jora hatuM. yunAiTeDa DemokreTika paNa phelAi. aMte meyarane laMca kAunTara 'DisegrIgeTeDa' karavAnI phanTa dvArA bhedabhAva sAme vyApaka bahiSkAra thayA. A AMdolanamAM pharaja paDI. thoDA zveta loko paNa joDAyA hatA. sarakAre kaTokaTI jAhera karI joke bhedabhAva te pachI paNa 1964mAM sivila rAiTsa eNkTa damanano koraDo vIMjhayo. trIsa hajAra mANaso jelamAM purAyA. banyo tyAM sudhI cAlu rahyo. sivila rAiTsa muvamenTamAM naisavilanA lokoe paoNrTa elijhAbetha vagere sthaLe bahiSkAra cAlu ja rAkhyo. ghaNA sITa-insa hatA. meyara sAthe vArtAlApa thayo. lokoe 'jAhera savalatomAM bhedabhAva 'DiphAIga dha krAuna' : briTiza zAsana sAme gAMdhIjInI laData na ja joie'nI mAgaNI cAlu rAkhI. sarakArane badalavAnI pharaja (1930-31) - dAMDIkUca bhAratanA ahiMsaka svAtaMtryasaMgrAmano paDI. nelsana mAMDelAne jelamAMthI choDavAmAM AvyAM. pahelIvAra mahattvano paDAva che. A philma dAMDIkUcane kendramAM rAkhe che ane A ikvala rAiTsa phaoNra oNla ina sAutha AphrikAnA nArA sAthe mukta bAju dakSiNa AphrikAmAM gAMdhIjIe raMgabheda viruddha calAvelI laData cUMTaNI thai. 1993mAM mAMDelAne nobela zAMti inAma maLyuM. temaNe ane pelI bAju bhAratane maLelI svataMtratA sudhI laMbAya che. gAMdhIjI kahyuM ke AvuM ahiMsaka laDatamAM ja zakya che ke zAsakane lAge ke have kahetA, 'biTizane zApa na Apo. emaNe bhAratane jItyuM nathI, zAsana karavuM zakya nathI.' ApaNe ja emane ema karavA dIdhuM che. thoDAka hajAra aMgrejo karoDo 'liviMga vitha dha enimI' : nAjhI Akramako sAme DenmArkamAM bhAratIyo para, bhAratamAM AvIne zAsana kevI rIte karI zake ? cAlelI laData (1940-1944) - bIjA vizvayuddhanI zarUAta thai bhAratanA sahakAra vagara Ama thAya ja nahIM. eTale upAya e che cUkI hatI. 1940nA eprila mahinAmAM DenmArka para acAnaka ke ApaNe aMgreja sarakArane sAtha na ApIe.' teo bhAratane jarmanI caDI AvyuM. cha kalAkamAM to dezano kabajo lai lIdho. ane aMgrejone barAbara samajyA hatA. cAra aThavADiyA barAbara zarUzarUmAM jarmano vivekathI varyA paNa dhIredhIre temanI hAjarI vicArIne temaNe mIThAnA satyAgrahano kAryakrama Apyo. lekho lakhyA, Akramaka banatI gai. Deniza sarakArane potAnA kAyadA badalavA bhASaNo karyA. vAisaraoNyane patra lakhyo. vAisaraoNye sarakhA javAba pharaja pADI. DenmArkanAM khetaro jarmana lazkaranA khorAka mATe kabaje ApyA nahIM. karAyAM. temanI phekTarIo jarmana sainya mATe hathiyAra banAvavA mATe 1930nI 12 mArcathI, eresTa thavAnI taiyArI sAthe, nyAya tAbAmAM levAi. | ( me - 2019 ) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvAM traNa varSa vItyAM. rAjA ane pradhAnamaMDaLa yuddha notarI cUMTaNI thai. soliDAriTInA netRtvavALI saMyukta sarakAra sattA para prajAno vinAza icchatA na hatA. jarmanonI tAnAzAhI svIkAravA AvI. 1998mAM laMka vaoNlesA polAnDanA pramukha banyA. A ghaTanAnI sivAya chUTako hato nahIM. vizvayuddha cAlu ja hatuM. A tarapha lokoe vizvavyApI asara paDI hatI. sainyanA hukama mAnavAnuM baMdha karI dIdhuM. sAmaTI haDatALa paDI. "DiphiTa oNpha dha DikreTara' : cIlInA saramukhatyAra janarala duzmanane tANamAM ane akaLAmaNamAM rAkhavo e lokonuM dhyeya hatuM. oNgasTo pinozeTa sAmenI lokazAhI laData (1983-84) - jarmanonA vaTano savAla hato - haDatALa pUrI thavI ja joie. 1973mAM bhayAnaka raktapAta pachI cIlI deza para janarala oNgasTo paeNniza prajAe bhUgarbha pravRttio calAvavA mAMDI. kaoNpanahegana tenuM pinozeTanuM zAsana sthapAyuM. 15 varSanA saramukhatyArazAhI zAsana mukhya mathaka hatuM. aneka nAnAMmoTAM jUtha sakriya hatAM. daramyAna zoSaNa ane atyAcAre mAjhA mUkI. pahelAnI lokazAhI paeNniza nAjhIo paNa yuddha icchatA na hatA. cUMTaNI thai, sarakAranA hajAro netAo mAryA gayA ke pachI guma thai gayA. jarmano hAryA. DaeNniza nAjhI sarakAra banAvavAnI temanI murAda bara janarale navuM baMdhAraNa amalamAM mUkyuM hatuM. 1988mAM tenI viruddha na AvI. loko jAgRta thayA hatA. briTiza sainya jarmanonI saplAya laDatano prAraMbha thayo. loko eka thai potAnA asaMtoSane navAnavA, lAina para baoNmba pheMkyA te pachI dhIre dhIre bhUgarbha pravRttio judAjudA mArge vyakta karatA rahyA. lebara oNrgenAijhezano, vidhvaMsaka banatI gai, paNa DenmArkanA asahakAranI vizvayuddhamAM yunivarsiTIo ane carce temAM bhaLyAM. rASTravyApI moTAM AMdolana yUhAtmaka bhUmikA rahI. yuddha daramiyAna mitrarASTrone ane yuddha cAlyAM. aMte janaralane rAjInAmuM mUkavuM paDyuM. janatAnI saMgaThita pachI navI sarakArane A pravRtti naitika TekArUpa puravAra thai. ahiMsaka zakti sAme saramukhatyAranI hAra thai. 'vI heva kaoNTa gaoNDa bAya dha Arma' : polAnDanI soliDAriTI philmanuM nerezana 'gAMdhI' philmamAM mahAtmA gAMdhInI bhUmikA muvamenTa (1980) - sAmyavAdI sarakAramAM nAgarika asahakAra karanAra bena kiMgsalee karyuM che. teo kahetA ke gAMdhInI bhUmikA dvArA kAmadArone temanA adhikAro ane sAmAjika nyAya apAvavA karyA pachI huM Akho badalAi gayo chuM. 2006mAM philma, zreNI ne mATe cAlelI eka svataMtra caLavaLa eTale soliDAriTI muvamenTa. pustaka pAchaLa rahelI TIme breka-ve gemsa dvArA naoNnavAyaoNlanTa vIDiyo 1970mAM devAMmAM DUbelI sarakAre bhAvavadhAro karyo, paNa kAmadAronAM gemsa Devalapa karI hatI. temAM saMgharSano ahiMsaka paddhatithI kevI rIte vetana vadhAryA nahIM, tenA virodhamAM soliDAriTInI sthApanA lenina sAmano karavo te zIkhavAtuM. A eka sTreTejI gema hatI. vArApharatI zipayArDamAM 1980mAM thai hatI. sAmyavAdI pakSanA niyaMtraNamAM na ramI zakAtI. thoDA pribilTa sinAriyo hoya, ramanArA paNa potAnA hoya tevuM A prathama TreDa yuniyana hatuM. laeNka vaoNlesA tenA pramukha sinAriyo krieTa karI zake. hatA. 1981mAM tenI sabhyasaMkhyA eka karoDano AMkaDo vaTAvI joke myAnamAranAM sU-kInI gerahAjarI philma ane pustaka gai hatI. tene dabAvI devA sarakAre be varSa mATe mArzala laoN mUkyo baMnemAM sAle che, paNa mAnavaadhikArone haNatI rAjyavyavasthAno ane tyAra pachI paNa aneka rAjakIya dabANo saryA, paNa soliDAriTI aMta hiMsA vinA zakya che evuM eka karatAM vadhAre vAra sAbita muvamenTa ghaNI baLavAna hatI, vaLI tene paoNpa jhona paoNla bIjA karatAM A philma ane pustakamAMthI pasAra thatAM eka navuM AtmabaLa ane amerikAno Arthika Teko hato. aMte sarakAra soliDAriTInA jAgyA vinA rahetuM nathI. sarjaka ane darzaka-vAcakapakSe AnAthI netAo sAthe vATAghATa karavI paDe e sthitimAM mukAi. goLamejI moTI prApti bIjI zI hoi zake ? pariSada thai jemAM ardhamukta cUMTaNIno nirNaya levAyo. 1989mAM saMparka : 9221400688 vyaktigata ahiMsA - nirvikAratA vyaktigata ahiMsAne sAmUhika ahiMsAthI alaga nathI karI zakAtI; baMne joDAyelI che. Ama chatAM sAmUhika ahiMsAno AdhAra vyaktigata ahiMsAnI sAdhanA ja che. vyaktigata ahiMsA zArIrika, vAcika ane mAnasika che. gAMdhIjIe kahyuM che, mane bhUkha lAgI che. huM bhojana karI lauM. paraMtu bIje je bhUkhyA-tarasyA mANaso che, temanI paravA huM na karuM to te zArIrika hiMsA thaI. ApaNe potAne kAje ghara bAMdhIne temAM ArAmathI rahIe chIe. paraMtu jeone rahevA mATe Azaro nathI temano khyAla na rAkhIe to te hiMsA thaI. to have karavuM zuM? deha choDI devo? paraMtu deha choDavAthI chuTakAro nathI. kAraNa ke jyAM sudhI dehanI Asakti nathI TaLatI, tyAM sudhI eka deha choDIe to bIjo deha maLavAno.'' prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA cAhe che advaita padmazrI kumArapALa desAI paricaya : jaina samAjamAM deza-videzamAM Adara ane sanmAna sAthe levAtuM nAma eTale padmazrI Do. kumArapALa desAI. AnaMdaghana-eka adhyayana viSaya para pIeca.DI. karanAra kumArapALabhAIe jaina sAhityanI khuba sevA karI che. teo aneka nAmAMkita evorDathI sanmAnita thayA che. temanA pustakonI yAdI khuba moTI thAya tema che. jaina itihAsanA amara pAtronA jIvanane temaNe potAnI viziSTa kathAo dvArA ujAgara karyA che. akSaranA upAsaka Do. kumArapALabhAInI zabdasAdhanA akhaMDa dhArAmAM vahetI rahI che. Audio Link : https://youtu.be/Za8PM12PCho mahAtmA gAMdhIjIe kahyuM: 'huM ekalo paDI jaIza to paNa hatI ke have pArTI zarU thaI gaI che. juo, phesabuka para zAMti mArI zraddhA gumAvIza nahi ane kabaramAMthI e aMge paNa bolato zikArI ene cIso pADatA jIva bacAvavA bhAgatA lokonuM nATaka.' rahIza.' eno IrAdo to evo hato ke AkhA vizvanI cetanA para chavAI amerikAnA patrakAra lUI phizara noMdhe che ke gAMdhIjI amerikAmAM javuM ane dharma jAti ane raMgomAM vaheMcAyelI duniyAmAMthI koIno jIvatA jAgatA hoya tema lAge che. briTananA prasiddha nATyakAra dhanyavAda to koIno phiTakAra meLavavo. game te bhoge prasiddhi jyorja barnArDa zaoNne gAMdhIjInA prabhAva aMge pUchavAmAM AvyuM, to meLavatI sAmAnya rIte AvI ghaTanAne aMte pariNAma e Ave ke emaNe uttara Apyo : 'gAMdhIno prabhAva?... kyAreya koIe ghI IslAmIka sTeTsa (AI.esa.) dvArA badalo levAnI jAherAta himAlayane enA prabhAva vize pUchavAno prayatna karyo che kharo?' thAya ane pachI nyUjhIlenDa ke pachI anyatra zveta prajAo para hakIkatamAM gAMdhIjIno prabhAva vartamAna samaye paNa kevA bhinna humalo thAya. bhinna rUpe pragaTato hoya che! nyUjhIlenDa e sAmAnya rIte zAMta ane paraspara sabhAva AjanA hiMsA, AtaMka ane asurakSitatA samayamAM vizvanA dharAvatI prajAno deza che. dharmane lakSamAM rAkhIne tyAM Avo AtaMkI surakSA-niSNAta biyAna mAIkala jekinsa ema kahe ke AtaMkavAda humalo kyAreya thayo nathI, AthI ja pradhAnamaMtrI jasiMDA ArDane e eka thiyeTara' jevuM che, jemAM dareka AtaMkavAdI enA vikRta nyUjhIlenDane mATe A sauthI kalaMkita divasa gaNAvyo ane hiMmatabhera 'parphomansa'thI lokonI hatyA karavA cAhato nathI, paraMtu vadhAre humalo karanArane AtaMkavAdI ghoSita karyo. paDozI deza osTreliyAnA vadhAre vyApaka janasamUha sudhI potAnI krUratA pahoMcADavA mAge che. netA kopa morisane paNa Ane AtaMkavAdI humalA tarIke oLakhAvyo AtaMkavAdanI A mahecchA para kuThArAghAta karyo hoya to e ane e humalAno pratikAra karatI hoya tema jasiMDAe kahyuM, 'khera, nyujhIlenDanI jisaMDA orDarna. sADatrIsa varSanI vizvanI sauthI nAnI tame amane pasaMda karyA, paraMtu ame tamane nahIM pasaMda karIe. ame vayanI pradhAnamaMtrI jasiMDAe potAnA deza para thayelA AtaMkI tamane atyAre ja khArija karIe chIe ane tamArI sakhata TIkA humalAnI paristhitine evo ukela Apyo ke jagatane gAMdhIjInA karIe chIe.' e zabdo samajAyA ke 'thAkelI duniyAnI mukti hiMsAmAM nahIM, eNe kahyuM, 'nyUjhIlenDanI A tAsIra nathI. A vAta huM jANuM paNa ahiMsAmAM rahelI che.' chuM ane mArA jevA tamAma loko jANe che.' e pachI jANe nyujhIlenDanA krAIsTacarca zaheranI be masjidomAM jummA eTale verajheranI Aga ThArI detI hoya tema kahyuM, 'have pachI tame kyAreya zukravAre namAja paDhanArAonI bhIDa jAmI hatI. Ave samaye A hatyArAonA nAma mArA mukhe nahIM sAMbhaLo." namAja paDhatI vakhate 'zveta jAti e ja sarvazreSTha' evI vicAradhArA AvI karUNa ghaTanA samaye, rASTranA sauthI kaparA samayamAM dharAvatA brenTana TeranTa nAmanA AtaMkavAdIe muslimoe karelI jasiMDAe prema ane sadbhAva zuM karI zake che enuM udAharaNa pUruM vAstavika ane kAlpanika hiMsA sAme mukAbalo karavA mATe AtaMkI pADyuM. A saMdarbhamAM vicArIe to Aje paNa ApaNo deza hajI humalo karyo. humalo karatI vakhate eNe potAnA helameTa para kemero paNa vibhAjananI vedanA ane vyathA anubhave che! A humalAmAM rAkhIne duniyA enI nirdayatAnuM jIvaMta prasAraNa joI zake evo mAryA gayelA lokonI aMtimavidhi samaye AkhAya nyUjhIlenDamAM prayAsa karyo ane sAthosAtha enI liMka mokalI tathA eno meniphesTo 'AjhAna'nuM prasAraNa karavAmAM AvyuM. je masjidomAM namAja paNa jAhera karyA. phesabuke paNa kahyuM ke covIsa kalAkamAM paMdara lAkha paDhanArAonI AtaMkavAdIe hatyA karI hatI, tenI bahAra ane lokoe A vIDiyo joyo. enA caherA para je bhAva hato, e ethIya vizeSa dezanI tamAma masjidonI AjubAju nyUjhIlenDavAsI ThaMDI krUratAno hato ane enI cha... hAsya karatI chabI ema kahetI hajAro puruSo, strIo ane bALako divaMgatanA kuTuMbane emanI | me - 2019 O prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka 15
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe hovAno ahesAsa ApavA mATe ekatrita thayAM, jyAre muslima paridhAnathI duHkhanI A ghaDImAM potAnA dezavAsIone sadubhAva bhAIo ane baheno baMdagI karatA hatA tyAre anya sahu ane samarthana ApavA hAjara rahyA ane mahilAoe kahyuM ke nyUjhIlenDavAsIoe ekabIjAno hAtha hAthamAM laIne eka mAnava- napharata kyAreya jItI zakatI nathI. sAMkaLa racIne saMgaThita dezano khyAla ApatA hatA. 22 mI mArce zukravAre krAIsTacarcanI alanura masjidanI bahAra A samaye pradhAnamaMtrI jasiMDA Ane kALo dupaTTo vIMTALIne nyUjhIlenDanA samaya pramANe baporanA doDha vAge muslima samudAya hAjarI ApI. prArthanA pUrI thayA pachI mahammada payagaMbaranA jummAnI namAja mATe ekaTho thayo, tyAre pAchaLa UbhelA nyUjhIlenDanA vAkyanA uddharaNa sAthe kahyuM, 'paraspara pratye mAyALupaNuM, anukaMpA anya lokonA hAthamAM borDa hatA. jemAM lakhyuM hatuM, 'ame badhA eka ane sAMtvanA e badhAthI ApaNo deha banelo che. dehanA eka paNa sAthe chIe, ame eka chIe ane amane toDavA muzkela ja nahIM aMgane AghAta thAya, to samagra dehane pIDAno anubhava thAya che.' paNa nAmunakIna che.' sahue divaMgata lokonI zAMtine mATe be ane aMte kahyuM, 'AkhuM nyUjhIlenDa tamArI sAthe raDI rahyuM che. miniTanuM mauna rAkhyuM. nyUjhIlenDanA tamAma dezavAsIo jyAM hatA ApaNe badhA eka chIe.' tyAM emaNe mauna rahIne zraddhAMjali ApI ane osTreliyAmAM paNa eNe muslima agraNIo vacce AvIne pUchyuM, 'tame ja kaho A samaye lokoe be miniTanuM mauna pALyuM, kAraNa ke A humalo ke mAre zuM karavuM joIe? A samaye ApaNI dizA tamAre ja karanAra beTana TenTa mULa osTreliyAno vatanI hato. nizcita karavI paDaze.' A namAja pachI badhA ja judA judA loko ekabIjAne bheTI A agAu jasiMDA asaragrasta kuTuMbone maLyAM hatA. mAthe paDyA. nyUjhIlenDa uparAMta osTreliyA, briTana, DenmArka, sAudI kALo dupaTTo vIMTALIne emane sAMtvanA ApI hatI. kALo dupaTTo arebiyA jevA vizvanA aneka dezomAM AvI rIte judA judA oDhIne asaragrasta parivArone sAMtvanA ApatI jasiMDAnI tasavIra dharmanA loko sabhAvathI parasparane AliMgana ApatA hatA. duniyAnI saMvedanAne DolAvI gaI. enA caherA para vedanA dekhAtI A samaye nyUjhIlenDanA TIvImAM vRttAMta nivedaka mahilAo, hatI ane jANe e kahetI hatI, ke A humalAmAM tame tamArA polIsa mahilAo ane sAmAnya strIone paNa potAnA caherAne svajanone gumAvyA che. tamArI e vedanAmAM huM paNa tamArI sAthe skArphathI DhAMkI dIdho. masjidanA ImAma gamAla phaudAe pradhAnamaMtrIne kahyuM, 'caherAnI AsapAsa skArpha oDhavAnI premALa bhAvanAthI jasiMDAnI A tasavIra varSo sudhI dhRNA sAme mAnavajAtie amAruM abhivAdana karavAmAM ane amArA kuTuMbone oDhavAnI karelA saMgharSano bhAga banI raheze. A tasavIra pikAsonA mahAna premALa bhAvanAthI amAruM abhivAdana karavAmAM ane amArA citra 'vilApa karatI strInuM smaraNa jagAvI gaI. mAtra taphAvata kuTuMbone sahunI sAthe jALavI rAkhavA mATe tamAro AbhAra. AghAtathI eTalo ke camakatA raMgovALA pikAsonA e citramAM eka strIno amArA hRdayamAM ghA paDyo che, paraMtu ame bhAMgI gayA nathI. ame amUrta cahero che, jyAre A tasavIramAM paricita vyakti che. jIvIe chIe, ApaNe badhA sAthe ja chIe ane amAro makkama kalAsamIkSako mAne che ke pikAsonA A 'vilApa karatI strInA nirdhAra che ke koI paNa amane judA pADI zakaze nahIM.' citranI pAchaLa vizvayuddhamAM potAnA priyajanone gumAvyAno zoka eka karUNa ghaTanA dhRNA ane tiraskAra jagAvavAne badale kevAM anubhavatI strInuM citra che. ahIM jasiMDAnuM A citra hiMsAnA prema ane mAnavatA jagAvI zake che! A kSaNe nyUjhIlenDanA khristI jhanUna samaye ahiMsAnI AtmIyatA batAve che ane ethIya vizeSa ane yahUdI dharmanA agraNIo, osTreliyAnA netAoe - badhAe to zAMti-sthApana mATe prabaLa nArIzaktinI pahecAna karAve che. muslima samAjane sAMtvanA ApI ane masjidamAM yojAyelI badhA sAmAnya rIte karUNA, saMvedanA, dayA ane mamatA jevA nArImAM dharmonI saMyukta prArthanAmAM hAjarI ApI. zIkhoe gurudvArAmAM rahelA vizeSa guNo raktapAtabharyA hiMsaka rAjakAraNamAM sakArAtmakarUpe paNa A kuTuMbone sahAya ApI. A dhRNA ane tiraskArabharyA pragaTa thayA ane eNe saMketa paNa Apyo ke asahiSNu, vikhavAda humalA pachI bIjA dharmanA agraNIoe eka thaIne saMgaThitatAno ane kaDavAzathI bharelA samAjane have karUNA, mamatA, dayA ke saMdeza Apyo. saMvedanA jevA strIomAM vizeSa dRSTigocara lakSaNonI jarUra che. amerikAnA pramukha DonAlDa Trampa para nyUjhIlenDanA pradhAnamaMtrIne to ja A duniyA rahevA lAyaka bane ane pRthvInA graha para mAnavI saMvedanA vyakta karI ane pUchyuM ke, tamAre amerikA pAsethI koI zAMtithI jIvana vyatIta karI zake. madada joIe che?' tyAre jasiMDAe bhAvabharyA zabdomAM makkamatAthI sAmAnya rIte A pazcimI dezamAM burakhAnI prathAno svIkAra kahyuM, 'duniyAbharanA muslima samudAya mATe sahAnubhUti joIe karavAmAM Avato nathI. tyAre ahIM apazcimI mahilAoe mAthA chIe.' eNe phesabuka ane bIjA mAdhyamoe phelAvelI dhRNAnA para raMgIna skArpha bAMdhIne ane puruSone sapheda TopI paherIne vastra saMdarbhamAM kahyuM ke emane emanI javAbadArIono padArthapATha prabuddha jIvaLa : ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIkhavavAmAM Avaze. 24 kalAkamAM AtaMkanA 15 lAkha vIDiyo nathI, paNa huM mAnuM chuM ke A samaye jaTila samasyAno sAmano haTAvAmAM AvyA. nyUjhIlenDanA akhabAroe prathama pRSTha para 'salAma' karavAmAM ApaNo deza naitika netRtvanI bhUmikA bhajave. huM duniyA (arthAtu amana ane cena) zIrSaka heThaLa 50 lokonA nAma pragaTa badalavAnuM joza rAkhuM chuM. A sahiSNutA nathI, paNa enAthIya karyA. TIvI ane reDiyoe zukravAranI jummAnI namAjanuM prasAraNa AgaLa sahunI sAthe maLIne jIvavAno savAla che, AthI AtaMkI karyuM. vijJAna ejansIoe benara mArakta ekatAno saMdeza Apyo. humalAmAM mAryA gayelA lokonA aMtima saMskArano pUrepUro kharca potAnA tamAma pakSo sAthe maLIne tAtkAlika 'gana-lo'mAM badalAva sarakAra uThAvaze ane temanA para Azrita lokone bhaviSyamAM madada karyo. enuM kAraNa e hatuM ke humalAkhora benTana pAse pAMca lAIsansa karavAnI amArI javAbadArI raheze. A humalo ApaNA para e hathiyAra hatA. jenuM eNe 2017mAM lAIsansa meLavyuM hatuM. mATe thayo ke ApaNe jevA chIe emane pasaMda nathI, paraMtu ame esolTa rAIphala ane semI oTomeTika rAIphalanA vecANa tarapha jevA chIe, evA ja rahIzuM, ame badalAvAnA nathI.' eNe tAtkAlika pratibaMdha jAhera karyo ane badhA pakSoe sAthe A samaye mahAtmA gAMdhIjIno e vicAra yAda Ave ke maLIne A ghaTanAnI niMdA karI ane alpasaMkhyakonI sAthe UbhA ahiMsAmAM advaita bhAvanA rahelI che. e advaita bhAvanA dveSa, IrSA rahyA. enI pAchaLa emanI samajaNa e hatI ke udAratA ane ke hatyAnA AtaMkamAMthI kaI rIte UgArI zake, tenuM nyUjhIlenDe sahiSNutA ja emanA dezane AgaLa laI jaI zakaze. dRSTAMta pUruM pADyuM. A samagra ghaTanAno nihitArtha zuM? nyUjhIlenDane rAjakAraNIo A ja che gAMdhIjInI ahiMsA ane A che emaNe darzAvelI mATe muslimonI koI voTabeMka nathI, emane cUMTaNImAM emanAthI dizA. eno avAja A duniyAmAM judI judI rIte paDaghAya che. koI vizeSa phAyado thAya tema nathI, nyUjhIlenDanI vastImAM mAtra kharuM ne? eka TakA jeTalA ja muslimo che ane te paNa moTA bhAganA ImigranTasa ke rephyujI che. Ama chatAM vaDApradhAna jasiMDAe kahyuM, 13-bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, 'ame emanAthI sahejeya judA nathI. ame badhA sAthe ja chIe.' pAlaDI, amadAvAda - 380007. jasiMDAe kahyuM, 'A samaya vAto ke vivAdomAM kharcavAno saMparka : 079-26602675 / 09824019925 ahiMsaka baLavAnI mahatvAkAMkSA. padmazrI kumArapALa desAI 1893nI covIsamI mee berisTara ema.ke.gAMdhI dakSiNa niradhArane teo 'jIvana pheravanAra' ane 'sakriya ahiMsAnI AphrikAnA Darabana pahoMcyA. 1893nI 31mI mee DarabanathI zarUAta'. (akSaradeha 68/169-170) mAne che. e anubhavamAM abadullA zeTha taraphathI eka mukadamo laDavA mATe emane rAjadhAnI ahiMsAnuM AMtarabaLa to pragaTa thayuM, paNa ethIya vizeSa to priToriyA javAnuM banyuM. DarabanathI upaDelI e Trena nAtAlanI briTiza sAmrAjyanA jhaLahaLatA sUryanA astano AraMbha thayo. e rAjadhAnI rAtanA naveka vAge meritsabarga pahoMcI. e samaye bUTa- samaye ema kahevAtuM ke briTiza sAmrAjyanA koI ne koI dezamAM sUrya mojAM ane traNa-pIsa zUTano pozAka dharAvatA A 'kulI berisTara' tapato hoya che. AvA covIse kalAka sUrya tapato hoya tevA (kUlIno mULa artha majUra hato. te bhUlAI gayo ane hiMdI sAmAjyanA aMtano prAraMbha A satyAgrahInA ahiMsaka pratikAra vepArIne 'kUlI vepArI' ane bArisTarane 'phUlI bArisTara' kahevAmAM karavAnA manobaLathI thayo. AvatA) sAthe besavAno gorA pravAsIe InakAra karyo. gAMdhIjI mahAtmA gAMdhIjIe satyAgraha athavA ahiMsaka pratikAranA pAse pharsTaklAsanI TikiTa hatI. emanI tharDa klAsanA DabbAmAM siddhAMtano prayoga dakSiNa AphrikAnI dharatI para karyo ane ene jaIne besavAnI saheje taiyArI nahotI, tyAre amaladAronA hukamathI saphaLatA paNa sAMpaDI. niHzastra, asahAya, dalita-pIDita prajAne sipAIe gAMdhIjIno hAtha pakaDIne dhakko mAryo ane emano potAnA para thatA anyAyo, julamo ane atyAcAro mATe zastrasajja sAmAna sTezana para utArI dIdho. TreIna upaDI. gAMdhIjI sAmAnane sattA sAme laDavAnuM ane nyAya meLavavAnuM ahiMsaka pratikAranuM aDakyA nahIM. relave sattAvALAoe kyAMka mUkI dIdho. gAMdhIjI zastra gAMdhIjIe ApyuM. I.sa.184thI dakSiNa AphrikAmAM pracalita veITIMga rUmamAM beThA. TADhe dhrujatA rahyA. ovarakoTa to emanA giramITanI prathAno 1894mAM gAMdhIjIe prathama vAra virodha sAmAnamAM hato. lAMbA manomaMthana bAda gAMdhIjIe nakkI karyuM ke, karyo. tevIsa varSanA avirata prayatna pachI 1917nA julAImAM 'have huM A sAMkhI nahIM lauM.' raMgadveSano pratikAra karavAnA vAIsaroye mAnavatAnA apamAna samI A prathAno aMta ANyo. me- 2019 prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka 1 7
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsAno A pahelo sAmudAyika prayoga saphaLa thayo. 1915nA gAMdhIjI ane saradAra vallabhabhAI paTele prayAsa karyo. kalekTara, jAnyuArImAM gAMdhIjI muMbaIthI rAjakoTa jatA hatA, tyAre vacce kamizanara ane gavarnarane vikaTa paristhitinI jANa karI, paNa gujarAta-saurASTranI vacce AvelA viramagAma sTezana jakAtanAkAnI sarakAre koI vicAra na karatA gAMdhIjIe ahiMsaka satyAgraha karyo. hADamArI aMge lokoe potAnI vyathA ThAlavIe kahyuM ke jakAta AmAM aMte sarakAre namatuM jokhyuM ane jamIna mahesUla mApha karyuM. khAtAnA adhikArI pravAsIono sAmAna tapAsavAnI sAthe te cAre 1918mAM amadAvAdanA mila majUra satyAgraha majUro-mAliko bAju pheMkI de che ane pravAsIo sAthe tochaDo ane apamAnajanaka vaccenA jhaghaDAonuM zAMtipUrNa samAdhAna karAvavAnI navI paddhati vyavahAra kare che. gAMdhIjIe A vize muMbaInA gavarnara lorDa ApI. mAtra maMDaLo nahi, paraMtu majUra ane mAlika sAthe maLIne veliMgTanane patra lakhyo, paNa koI uttara na maLyo. be varSa bAda majUranA kalyANa mATe kAma kare te AzayathI 'majUra mahAjana saMgha gAMdhIjI vAIsaroya lorDa cemsapharDane maLyA tyAre viramagAmanA sthApyo. majUro ane mAlikonA saMbaMdhomAM gharSaNa, taMgadilI ke jakAtanAkA para thatI pravAsIonI kanaDagata aMge ullekha karyo. vaimanasyane sthAne sadbhAvanA UbhI karI. vAIsaroye tapAsa karI, to be varSa thavA chatAM emanI pAse koI 1919no roleTa eNkTa satyAgraha, 1920thI 1922no kAgaLa pahoMcyo nahoto. emaNe tarata phAIla magAvI ane ahiMsaka asahakAra, 1923-24no borasada satyAgraha, 1928no viramagAmanuM jakAtanAkuM baMdha karAvyuM. A nAnakaDI ghaTanAe sAmAnya bAraDolI satyAgraha, 1930no mIThAnA satyAgraha, 1938thI prajAmAM ahiMsaka pratikAra pratye zraddhA jagAvI. 1942 sudhInuM 'bhArata choDo' AMdolana Ama ahiMsaka pratikAranI bihAranA tirahuta jillAmAM gorA amaladAro ane gorA paraMparAe sAbita karI ApyuM ke zAsakono hiMsaka mArga ke damananIti jamInadAro gaLInI khetI karatA kheDUto para gulAmo jevo atyAcAra aMte niSphaLa jAya che. pacIsa varSanI ahiMsaka tAlIma dvArA karatA hatA. AmAM gorA jamInadAroe potAnI Avaka mATe gAMdhIjIe bhAratamAM ahiMsaka krAMtinuM sarjana karyuM ane 1947nI evo kAyado ghaDyo hato ke dareka kheDUte vIsa kaTTA jamInamAMthI 15mI oNgaSTa AjhAdI sAthe jagatanAM gulAma rASTrone gulAmImAMthI trIjA bhAganI jamIna gorA jamInadAra mATe kheDavI ane emAM mukti meLavavA navo ahiMsaka mArga darzAvyo. gaLInuM vAvetara karavuM, AthI kheDUto potAnA khetaramAM dhyAna ApI hakIkatamAM gAMdhIjInI ahiMsA e koI bhAvanA nathI, paraMtu zakatA nahi. bIjI bAju gorA jamInadAro mATe e kheDUto gaLInuM guNonI tAlIma che. jenAmAM aneka bhAvanAonuM saMgamatIrtha sadhAya vAvetara na kare to emane mAra mAravAmAM Avato. enI patnI e ja ahiMsApAlaka thaI zake, kAraNa ke emanI ahiMsA mAtra ane bALakone gorA jamInadAranA khetaramAM vagara mahenatANe mAnava ke pazu pratye sImita nathI, paraMtu emAM ucca koTinI majUrI karavI paDatI ane A aMge koI avAja uThAve ke sAme thAya tyAgavRtti, nyAyI vartana, AtmAnuM bhAna, dehapIDA sahana karavAnI to jamInadAro kheDUtonAM jhUMpaDAM saLagAvI detA hatA. veTha prathAno zakti jevA AMtarika guNanI AvazyakatA rahe che. teo kahe che ke A kAyado bihAramAM "tIna kaThiyA''ne nAme jANIto hato. jamIna jAya, dhana jAya, zarIra jAya to paNa ahiMsAno upAsaka gAMdhIjI bihAra rAjyanA caMpAraNa gayA. kalekTara ane gorA enI paravA kare nahi. AtmabaLa keLavAya abhayathI. jagatanA jamInadArone maLyA. vAtacIta ke vATAghATa e pahelo mArga, paNa ItihAsamAM mahAvIra, buddha, rAma, Izu khrista e badhAne emanA sattAdhIzoe to gAMdhIjIne caMpAraNa choDI javAno hukama karyo. jIvananI zailImAM abhaya pragaTa karyo hato. bhaya ke mRtyu emane gAMdhIjIe eno savinaya asvIkAra karyo. pariNAme gAMdhIjInI calita karI zake tema nahotAM! abhaya thayA vinA pUrNa ahiMsAnuM sAme kesa karavAmAM AvyA. gaLI kAmadAronA hita mATe laDatA pAlana zakya nathI, kAraNa ke ahiMsAnI tAlIma mATe maravAnI gAMdhIjIe kesa laDavA mATe garIba kheDUto ke potAnA dhanika mitronI tAkAta joIe. maravAnI IcchA jeTalI tIvra, teTalI mAravAnI Arthika madada levAne badale jAte kesa laDyA ane aMte sarakArane IcchA moLI. mANasamAM bharavAnI tAkAta pUrNapaNe AvI jAya to sara eDavarDa geTanA netRtva heThaLa caMpAraNanA gaLI kAmadAronI tene mAravAnI IcchA thatI nathI ane mANasa karuNAmaya banIne mare sthiti vize tapAsa samitinI racanA karavI paDI. Ama ekaso che tyAre mAranAranuM dila paNa palaTAvI nAMkhe che. varSathI cAlyo Avato anyAyI kAyado ahiMsAnA prayogathI, lezamAtra ahiMsA aMgenI pahelI zarata tarIke gAMdhIjI jIvananA pratyeka hatyA ke hiMsA vinA dUra thayo. gorA jamInadArone keTalAya kheDUtone kSetramAM nyAyI vartAvane Avazyaka gaNe che. A nyAyI vartAva eTale nukasAnI peTe vaLatara cUkavavuM paDyuM. kheDUtanA zoSaNanA aMta sAthe ke dareka prakAranA zoSaNano sarvathA abhAva. AtmabaLajanita garIbonI ahiMsaka zaktino paricaya thayo. sahanazakti dvArA bIjI vyaktinA hRdayanA dvAra kholI zakAya che, A varSe eTale ke 1917mAM kheDA satyAgrahamAM satata traNa talavArathI nahi. gAMdhIjI 1931nI 8mI oNkTobaranA duSkALathI parezAna kheDUtonI jamIna mahesUla mApha karAvavA mahAtmA 'navajIvana'mAM noMdhe che ke kaSTasahana e ja mAnavajAtino sanAtana prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAraso che. jyAre zastrayuddha e jaMgalano kAyado che. A jaMgalanA humalo karyo tyAre emanA moTA putra emanI sAthe nahotA. emanA kAyadA karatAM kaSTa sahana karavAnA kAyadAmAM virodhIno hRdayapalaTo putrae eka vAra gAMdhIjIne pUchyuM, "jyAre tamArI upara humalo karavAnI teo anaMtagaNI zakti jue che. ahiMsApAlana mATe thayo te vakhate huM tamArI pAse hota to mArI zI pharaja hatI te AtmabaLane gAMdhIjI mahattvanuM gaNe che. ahiMsA e AtmabaLa che samajavA mAguM chuM. tame zIkhavyuM che ke koI ApaNane mAre to tene ane AtmA avinAzI, avikArI ane zAzvata che. pazurUpe sAmuM na mAravuM, tema enI IcchAne vaza paNa na thavuM. A kAyado mANasa hiMsaka che ja, AtmArUpe ja ahiMsaka che. AtmAnuM bhAna huM samajuM chuM, paNa mArAmAM e pramANe vartavAnI zakti nathI. tamane thayA pachI e hiMsaka rahI zake nahi. AthI gAMdhIjInI ahiMsAmAM mAratAM huM na joI zakuM. tamArI upara humalo thAya tyAre tamAro nirbaLatA nathI, kiMtu temAM virodhI para nahi, paNa virodhInI vRtti bacAva karavAnI mArI pharaja samajuM chuM, paNa kevaLa mArIne tamAro para asara karavAnI vAta che. teo dakSiNa AphrikAmAM janarala bacAva na karI zakuM. tethI kAM to mAre tamane mAranArane mArIne smaTsa sAthenA anubhavane yAda kare che. harijana baMdhu'nA 1938nI bacAva karavo rahyo athavA to mAre tamArI upara mAra paDe te joyA 13mI oNkTobaranA aMkamAM teo noMdhe che ke "mArA sauthI kaDavA karavo athavA bhAgI javuM?'' gAMdhIjIe ene javAba Apyo, "tuM virodhI ane TIkAkAra tarIke temaNe zarUAta karelI. Aje mArA bhAgI jAya athavA to mAro bacAva na kare e nAmardAInI nizAnI dilojAna mitra che.'' janarala smaTsa dakSiNa AphrikAmAM TrAnsavAla che. jo tArAthI tArI jiMdagIne kevaLa jokhamamAM nAkhIne mAro prAMtanA gRhapradhAna hatA. dakSiNa AphrikAthI nIkaLatA pahelAM bacAva na thaI zake to tAre jarUra mAranAranI sAthe laDIne bacAva gAMdhIjIe jelamAM majUrInI sajA bhogavI hatI, tyAre caMpalanI karavo joIe. nAmardAI karatAM to pazubaLa vAparavuM vadhAre sAruM eka joDa banAvI hatI. te emaNe mane bheTa ApI hatI. che.'' AthI ja gAMdhIjI pote boara laDAImAM joDAyA hatA. ApaNe jene cAhatA hoIe tenA para prema rAkhavo te ahiMsA jhulunA baLavA vakhate sarakArane madada karI hatI ane IMgleMDane paNa nathI, paraMtu ApaNA para dveSa rAkhatA hoya tenA para prema rAkhavo laDAImAM madada karI hatI. hiMdustAnamAM paNa sainikonI bharatI te ahiMsA che. AthI ja 1946nI 7mI julAIe 'harijana karavAmAM rokAyA hatA. duSkaTatA duSTatAthI thatA pratikArathI kevaLa baMdhu'mAM hirozimA para pheMkAyelA aNubaoNmbanA saMdarbhamAM gAMdhIjIe duSTatAmAM vadhAro thAya che. jyAre duSTatAno ahiMsAthI thato pratikAra kahyuM, "aNubaoNmbanI A atyaMta karuNa ghaTanAthI vAstavika rIte ja vadhu sakriya ane sAco che. Ane mATe gAMdhIjI AtmabaLanA bodha tAravavAno che, te e che ke hiMsAno jema pratihiMsAthI nAza pratikArano AMtarika guNa keLavavA para bhAra mUke che. gAMdhIjI na thAya, tema e boMbano nAza sAmA bIjA vadhAre vinAzaka baoNmba AMtarika sudhAraNAne mahattva Ape che. emaNe kahyuM ke hiMdanA banAvavAthI thavAno nathI. mANasajAtane hiMsAmAMthI ugAravI hoya, ekeeka aMgrejone mArI nAkhavAmAM Ave to paNa hiMdustAnanuM to ahiMsA sivAya bIjo eke mArga nathI. dveSane mAtra premathI talabhAra paNa bhaluM thaze nahi. ene badale ApaNe sArA hoIzuM to jItI zakAya. sAmo dveSa karavAthI mULa dveSano vistAra ane UMDANa aMgrejo haragIja bUruM karI zakavAnA nathI.'' ja vadhe che. teo kahetA ke ahiMsA sAthe mAruM lagna atUTa che. e ahiMsAne teo jagatanuM sauthI vadhu evuM sakriya paribaLa gaNe sthitimAMthI caLavA karatAM huM ApaghAta vadhu pasaMda karuM. gAMdhIjInI che. emAM anyAya ke duSTatA AgaLa paga vALIne besI rahevAnuM ahiMsAnI vibhAvanA e mAtra dharma ke AtmonnatinA kSetra sudhI ja nathI. ahiMsAne tejasvI ane jAgrata vastu gaNAve che. A saMdarbhamAM sImita nathI. bAkI e ahiMsA vyaktinA samagra jIvanamAM vyApavI betIyA gAmamAM polIsa gharabAra ane bahenonI lAja lUMTatI hatI joIe ane jIvananA pratyeka kSetramAM pragaTavI joIe. ahiMsAnI tyAre loko nAsI gayA. e pachI gAma lokoe gAMdhIjIne kahyuM ke zaktino prayoga bALaka, juvAna, strI ane vRddha badhA ja karI zake tame ahiMsaka rahevAnuM kahyuM hatuM eTalA mATe ame nAsI gayA. A che. mAtra ene mATe teo be zarata mUke che. eka to temanAmAM sAMbhaLI gAMdhIjInuM mAthuM zaramathI jhUkI gayuM. emaNe gAma lokone premasvarUpa Izvara vize avicaLa zraddhA hovI joIe ane bhArapUrvaka kahyuM ke mArI ahiMsAno Avo artha nathI. A to manuSyamAtrane mATe samAna prema hovo joIe. A rIte vyaktigata nAmardAI kahevAya. tamArA Azraya nIcenA mANasone IjA karavA rIte pachAtI ahiMsAne teo samAjamAM sadAcAranA niyamarUpa tAkanAra sabaLAmAM sabaLI tAkAtano tamAre sAmano karavo joIe. banAve che. AthI ja ahiMsA e mAtra vyaktigata cittazAMti ke vera vALavAnI vRtti vinA jiMdagIne jokhamamAM mUkIne badhI IjA muktine arthe AcaravAnA ekAMtavihArI saguNa nathI, balka tamAre sahana karavI joIe. jeo marI jANe che temane ja huM mAnavInI pratiSThA jALavIne zAMtinI sthApanAnI jhaMkhanA mATe ahiMsAnA pATha zIkhavI zakuM, maraNathI DaranArA lokone nahi. sadAcArarUpa niyama paNa che. 1908mAM mIra Alama nAmanA paThANe gAMdhIjI para prANaghAtaka gAMdhIjInI A ahiMsAnI vicAradhArA anekAntavAdanA ( me - 2019 ) prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka 1 9
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArathI ghaNI prabhAvita hatI. 1925nA mArcanA 'yaMga InDiyAmAM lokonAM hitone dhakko pahoMcaze. pariNAme emAMthI saMgharSa ane teo noMdhe che ke "huM ema mAnato hato ke mAro ja vicAra sAco hiMsA jAgaze. che ane mArA pramANika TIkAkArano vicAra khoTo che, paNa have huM Ama bIjA rASTra para Adhipatya meLavavuM ke ene nirbaLa samajyo ke ame baMne potapotAnA vicAranI aMdara barAbara chIe. banAvavuM e hiMsaka rAjanIti che. ahiMsaka rAjanIti to potAnA AnA pariNAme mArA TIkAkAro ke virodhIo para Aropa mUkato rAjyanI hita-ciMtA jeTalI ja bIjA rASTranuM potAnA hAthe ahita aTakI gayo. AnAthI huM zIkhyo ke muslimanI vAta enA dRSTikoNathI na thAya tenI phikara rAkhatI hoya che. gAMdhIjI ahiMsAne eTalI ane zIkhonI vAta enA dRSTikoNathI jovI joIe.'' Ama zuddha mAne che ke ApaNe rASTra ke rAjyamAMthI bUrAIo dUra karIe gAMdhIjI kahe che ke mAro anekAMtavAda be siddhAMtanA AdhAre racAyelo to koIne paNa ApaNA para AkramaNa karavuM paDe nahi. AkramaNa che. ane te be siddhAMto che satya ane ahiMsA. karavAnuM mULa kAraNa zuM? zoSaNa, pratiAkramaNanI taiyArI, ati auSadha mATe thatI prANIhatyA ke dharmane nAme thatI hatyAno adhikAra, AdhipatyanI bhAvanA, svarASTranA vikAsanI saMkucita gAMdhIjI virodha kare che. ochAmAM ochI hiMsA dvArA mAnavI svArthI daSTi, nirbaLatA vagere hoya che. ahiMsaka abhigamanI potAnI dharmasAdhanA karI zakato hoya to eNe potAnI dhArmika dRSTie vicArIe to je rASTra AvI rAjanIti apanAve e sAdhanAmAM hiMsAne sthAna ApavAnI jarUra nathI. jema ke dhArmika bIjAnA AkramaNanuM lakSya banatuM nathI. pUjA mATe jo puSpa toDyA vinA paNa bhakti thaI zakatI hoya to AvI ahiMsaka rAjanItinA AdhAra para rASTranirmANa karavAnA gAMdhIjI phUla toDavAnI vAta svIkAratA nathI. samaye ja koI e rASTra para AkramaNa kare to dareka rASTrane Aje atyaMta prastuta lAge tevI eka bIjI mahattvanI bAbata svarakSaNano adhikAra che. temAM keTalI ahiMsA dAkhavavI te enI tarapha gAMdhIjI lakSa dore che ane te badhA saMpradAyamAM pravezI gayelI IcchA para nirbhara che, paraMtu Ave samaye ahiMsaka rAjanIti hiMsA. anya dhArmika varganI bhAvanAone dubhavavI, emanI dhArmika apanAvanAra rASTra zakya teTalI ochAmAM ochI hiMsAthI sAmano mAnyatAonI niMdA karIne emanAmAM vaimanasyanI vRttio jagAvI. kare tema ja mAnavatAno nAza thAya ke sAmUhika kaleAma thAya tevuM vaLI dharmarakSAne nAme dharma jenI manAI pharamAvato hoya tevuM AcaraNa kAma na kare. gata vizvayuddha daramiyAna rASTroe Akramaka rASTra sAme karavuM. saMpatti ane sattAnA baLe sAmI vyaktinI IcchA viruddha kevuM valaNa levuM ane kArya karavuM tenI sUcanAo gAMdhIjIe ApI svamatano pracAra karavo A badhI bAbatane gAMdhIjI hiMsAtmaka mAne hatI. vaLI rASTranI rakSA karavI te kartavya che e ja rIte rakSA che. gAMdhIjI kahe che ke AvI hiMsAne kAraNe thatAM dhArmika yuddhane karavAnI paNa maryAdA bAMdhavI joIe. AkramaNa karanAra rASTra pariNAme dezanI zaktino vyaya ane vyaktino saMhAra thAya che, tarapha evo abhigama na hovo joIe ke jo ame vijayI thaIzuM AthI dareka saMpradAya bIjA saMpradAya pratye samatA rAkhavI joIe, to e rASTrane naSTa karavAno amane adhikAra che. Ave samaye eTaluM ja nahi paNa anyanA dharmane svadharma samAna Adara Apavo ochAmAM ochI bUrAIno upayoga thavo jarUrI che. joIe. vyaktie kharuM kAma to potAnA dharmanAM uttama tattvone AdhyAtmika, dhArmika ane rAjakIya ahiMsaka nIti sAthe AcaraNamAM mUkavAnuM karavAnuM che, paNa AmAM kyAMya dharmaparivartana gAMdhIjIe vyaktigata, kauTuMbika ane sAmAjika jIvanane mATe karAvavAnI jarUra nathI. paNa ahiMsAnI vAta karI che. vyaktie potAnuM jIvana zakya gAMdhIjIe ahiMsAnI buniyAda para samagra rAjanItinuM caNatara teTaluM niSpApa rIte ane jIvajaMtunI alpamAM alpa hiMsA thAya te karavAnI vAta karI. rAjyane sthira, majabUta ane prajAkalyANalakSI rIte calAvavA prayatna karavo joIe. jainadarzana kahe che ke parigraha banAvavuM hoya to ahiMsAnA siddhAMta para ghaDAyelI rAjanIti Avazyaka te hiMsAno pitA che. gAMdhIjIe paNa kahyuM ke AvazyakatA karatAM joIe. AmAM pahelI zarata e che ke AvI rAjanIti potAnA vadhu saMgraha karanAra hiMsAno utpAdaka banI jAya che. Ane mATe rASTranAM sukha-samRddhi mATe koI nirdoSa ke nirbaLa rAjyane kacaDI jIvanamAM tyAga ane saMyama jarUrI che. sadAcArI, tyAgamaya ane nAkhavAno leza paNa vicAra karatI na hoya. evI rAjanIti nahi badhAM prANImAtra pratye prema dharAvanAruM ahiMsaka vyaktinuM jIvana ke je potAnI prajAne pUrNa nyAya ApavA mATe bIjA rASTrane hovuM joIe. potAnI pavitratAthI bUrAIo maTADavAno mANasamAM anyAya karatI hoya. bIjA rASTrane nirbaLa, pachAta rAkhIne potAnA AtmavizvAsa jAgrata thavo joIe. potAne naDatararUpa thatI bAbatano vikAsanI racanA karatI rAjanIti gAMdhIjInA mate hiMsAyukta che. mANasa nAza kare che ane potAnA jIvanane niSkaTaka banAvavA jyAM sudhI rAjanIti AvI hiMsAthI bharelI haze tyAM sudhI game mAge che, paraMtu ene evI zraddhA hovI joIe ke hiMsA karatAM paNa teTalA umadA kAyadAo karavAmAM Ave to paNa vizvazAMti sarjAze bIjAM evAM suMdara sAdhano che jenA dvArA vyakti potAnuM jIvana vadhu nahi. AnuM kAraNa e che ke svArthI rAjanItine lIdhe keTalAka sArI rIte niSphaTaka banAvI zake che. prabuddha jIvana:ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA mukhyatve dharmopadezakonA upadezamAM, dharmagraMthomAM ane sAmano kaI rIte karI zake? zastra, zakti e to rAjyazakti pAse dharmalakSI AcaraNa sudhI sImita hatI. gAMdhIjIe eno vyaktigata, che tyAre AvA anyAya sAme niHzastra kevI rIte laDe? eno javAba kauTuMbika, sAmAjika, rAjakIya, dhArmika ane AdhyAtmika prayoga gAMdhIjIe Apyo ahiMsaka satyAgraha vaDe. ahiMsaka satyAgraha e karI batAvyo. vyaktinA vicAra, vacana ane AcAranI pAchaLa eNTama baoNmba sAme gAMdhIno AtmabaoNmba che. eno hiMsaka hetu hoya to te hiMsA che paraMtu kaTu satya lakhavuM emAM ahiMsAne pUrva ane pazcima evo bheda nathI. ahiMsA AkhI koI hiMsA nathI. A rIte gAMdhIjI AtmabaLa, anyAya sAme vizvanI che ane samagra vizva maLIne pRthvInA graha para mAnavInuM avAja ane jIvananA pratyeka kSetramAM rahelA hiMsaka baLa sAme jIvana sukhI banAvavA prayAsa karavo paDaze. mAnavajAtanI vivekapUrNa ahiMsaka jaMga khelavAnI vAta kare che. pragati ane AdhyAtmika Urdhvagamanane mATe prayAsa karavo paDaze. audyogika vikAsa, Arthika pragati ane paramANu zaktinA ane tenuM mukhya paribaLa ahiMsA banI raheze. ahiMsAe kyAreya jayaghoSamAM AtmabaLamAMthI pragaTato ahiMsaka avAja saMbhaLAyo. premano mArga choDyo nathI ane anyAyano sAmano karavAmAM nirbaLatA mahAtmA gAMdhIjIe ahiMsAne eka prabaLamAM prabaLa zakti darzAvI dAkhavI nathI. A ja ahiMsaka abhigamanI sauthI moTI mahattA ane pracaMDamAM pracaMDa zastro karatAM vadhu zaktizALI batAvI. emaNe che. AtaMkavAda, hatyA, hiMsA jevAM aniSTo sAme satata jaMga kahyuM ke satya ahiMsA sivAya bIjI koI rIte pragaTa thaI zake nahi. khelavo jarUrI che ane AnA mATe ja gAMdhIjIe satyAgraha Apyo. eka samaye amerikAnA vadhumAM vadhu akhabAromAM moDaliMganuM jemAM virodhInA hRdayanI kaTutA ogALIne enAmAM rahelA prema eka ThaThThAcitra pragaTa thayuM hatuM. emAM mArTina lyuthara kiMga (juniyara) ane zubhabhAvane jagADavAno prayAsa karavAmAM Ave che. svargamAM dAkhala thAya che ane gAMdhIjIne maLe che, tyAre gAMdhIjI ahiMsA e negeTiva ke niSedhAtmaka nathI. ahiMsAno vidhAyaka kahe che, artha che samagra vizva mATe, sacarAcara mATe prema. eno pAyo che | 'DaoN. kiMga, A khUnIo vize vicitra vAta e che ke e loko AtmabhAva. jevo mAro AtmA evo anyano AtmA. AtmAnuM ema mAne che ke emaNe tamArI hatyA karI che." AtmA sAthe milana thAya tyAre ahiMsAnuM advaita sadhAyeluM jovA A ThaThThAcitra doranAre mArmika rIte e sUcavI dIdhuM che ke maLe che. vyaktinI hatyA thaI zake, paNa vicAronI hatyA kadI karI zakAtI A vizvane hiMsA, yuddha, AtaMka ane raktapAtathI bacAvavA nathI. mATe ane vizeSa to mAnavInI "mAnava" tarIkenI guNagarimA 1931nA 15 oNkTobaranA 'navajIvana'mAM teo noMdhe che, jALavavA ane samagra manuSyajAtinA astitvane TakAvavA mATe tame to kahezo ja ke ahiMsaka baLavo thaI ja na zake ane mahAtmA gAMdhIjInI ahiMsaka vicAradhArA, jIvanapaddhati, ItihAsamAM evo baLavo kadI jANyo nathI, paNa mArI mahattvAkAMkSA rAjyapaddhati ane dharmapaddhatinuM anusaraNa karavAnI sahune Izvara to evuM dRSTAMta pUruM pADavAnI che. ane huM e svapna sevI rahyo chuM zakti Ape e ja prArthanA. ke mAro deza ahiMsA dvArA svataMtratA meLave. ane huM AkhA |_| jagatane asaMkhya vAra kahevA IcchuM chuM ke ahiMsAne jatI karIne huM 13-bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, mArA dezanI svataMtratA nahi meLavuM.'' pAlaDI, amadAvAda - 380007. sAmAnya mAnavI, samAja ke prajA potAnA para thatA anyAyano saMparka : 079-26602675 09824019925 sthaLAMtara thayela oNphIsA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha 926, pArekha mArkeTa, 39, je. esa. esa. roDa, keneDI brija, oNpare hAusa, muMbaI-400 004. ophIsa : 23820296 mobaIla : 9137727109. patra vyavahAra uparokata oNphIsa para ja karavo. prabuddha jIvanamAM pustaka paricaya chapAvavA mATe pustaka mokalavAnuM sthaLA DaoN. sejalabena zAha 10/bI-702 alIkA nagara, lokhaMDavAlA kompalekasa, AkurlI roDa kAMdIvalI (IsTa), muMbaI - 400 101. (kurIyaranA kavara para Drop lakhavuM) ( me - 2019 ) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA eTale premadharma guNavaMta zAha paricaya : mahAtmA gAMdhI ane vinobAnA vicArothI prerita, padayAtrAonA sahayAtrI ane mahAtmA gAMdhInA vicAro sAthenI asahamati paNa taMdurasta bhAve vyakta karanAra guNavaMta zAha jANItA vicAraka, ciMtaka, sAhitya sarjaka ane aneka aneka pustakonA lekhaka tema ja uttama vaktA che. Audio Link : https://youtu.be/8NiFDbGB8qs bIjuM vizvayuddha cAlu hatuM tyAranI vAta. keTalAka gorAoe emanAmAM isu khristane joyA hatA. hiTalaranuM nAma sauthI vadhu gAjatuM hatuM. A bhayaMkara duzmananI goLamejI pariSadamAM gAMdhIjIne be aMgarakSako ApavAmAM AvelA sAme laDavA traNa pAtro ApoApa ekaThAM thai gayAM hatAM : amerikAnA jemanuM mULa kAma to gAMdhIjInI gatividhio para najara rAkhavAnuM hatuM. rUjhavaeNlTa, briTananA carcila ane raziyAnA sTAlina. carcile prajAne kahyuM pariSada pUrI thayA pachI gAMdhIjI bhArata AvavA nIkaLyA tyAre e hatuM, huM tamane traNa ja bAbato ApI zakuM - lohI, AMsu ane baMnee gAMdhIjIne kahyuM, 'Aja sudhI ame amArI pharaja bajAvatA hatA, pasIno. ahiMsaka yuddhamAM gAMdhIjIe paNa lalakAra karyo hato - kareMge yA paNa have tamArA prazaMsako tarIke amane tamArI sAthe AgalA baMdara mareMge. sudhI musApharI karavA do evI amArI vinaMtI che.' gAMdhIjIe hasIne eka vAra sTAlina ane carcila moskomAM sTAlinane ghera maLyA. kahyuM, 'bhale.' yaravaDA jelano goro jelara, gAMdhIjI jelamAM hatA e sTAlina cAra kamarAnA nAnA gharamAM rahetA. kaDakAi ane krUratA mATe daramyAna patnI sAthe sAdA vezamAM emane maLavA Avyo. patnIe jANItA sTAline raziyAnA kheDUtonI sAmUhika katala thavA dIdhI hatI. bhInI AMkhe kahyuM, 'atyAre to mArA patie emanI pharaja bajAvI che, cAra cAra varSa cAlelI e katala mATe jyAre carcile emane prazna karyo paNa bIjI vAra tame jelamAM AvI tyAre amane khabara paDe tevuM karajo, tyAre koi jAtanI pApagraMthi anubhavyA vinA emaNe kahyuM, 'eka karoDa jethI mArA pati e jelamAM pharaja para hoya to rAjInAmuM ApI zake. mANasone mAravAno nirNaya alabatta muzkela ane thatharAvI mUkanAro tame emanA kedI ho e have teo sahana nahIM karI zake.' AvA aneka hato, paNa vAraMvAra paDatA duSkALothI bacavA mATe ane jamInane TrekTarothI prasaMgo che. jemanI sAme jIvanabhara laDyA hoya tevA lokono Adara kheDavA mATe e atyaMta jarUrI hatuM.' prApta karavAnuM to mahAtmA hoya, te ja karI zake. - have mahAtmA gAMdhIne yAda karIe : bIjuM vizvayuddha cAlatuM hatuM carcila mahetA, 'A mANasa khataranAka che. tene bhautika prAptionI tyAre greTa briTananI muzkelIno lAbha levA gAMdhIjI ke paMDita naheru koi bilakula paravA nathI, tethI tenI sAthe kAma pAra pADavAnuM muzkela che.' taiyAra na hatA. naherue jAheramAM kahyuM hatuM, 'iMglenDanI muzkelI e sana 1908mAM lakhelA 'hiMda svarAja' pustakamAM gAMdhIjIe pahelI bhAratane maLelI taka nathI.' kAraNa, gAMdhIjIe kahyuM hatuM, 'ame amAruM vAra premadharma' zabda prayojyo hato. carcilanA zabdomAM gAMdhIjInA svarAja briTananI hAlAkI thakI prApta karavA icchatA nathI. e rasto premadharmanuM sauMdarya AbAda pragaTa thayuM che. A zabdonI sAthe gAMdhIjInA ahiMsAno nathI.' zabdo vAMcavA jevA che : gAMdhIjInI ahiMsA, kevaLa ahatyAmAM samAi janArI sthULa ahiMsA pahelA teo tamArI avagaNanA karaze na hatI. emAM to zatrune zatru gaNyA vagara satyano mArga na choDavAnI pachI teo tamane hasI kADhaze karuNAnuM saMgIta hatuM. jyAM karuNA hoya tyAM verabhAva kevo? mahAtmAne pachI teo tamArI sAme laDaze asaMkhya gorA prazaMsako maLyA tenuM rahasya emanA ajAtazatrupaNAmAM ane pachI tame jItI jazo. raheluM che. keTalAka gorAone mahAtmAmAM devadUtanAM darzana thayAM hatAM to paradeza mATenA lavAjamanA dara nIce pramANe raheze che. 1 varSanA lavAjamanA $ 30 0 3 varSanA lavAjamanA $ 80 0 5 varSanA lavAjamanA $ 100 * 10 varSanA lavAjamanA $ 200/vArSika lavAjama ApazrI $ (Dolara) mAM mokalAvo to $ pAMca beMka cArjisa umerIne mokalazo. bhAratamAM vArSika lavAjama rUA. 3000 traNa varSanuM lavAjama rU. 7500 pAMca varSanuM lavAjama rU. 12500 dasa varSanuM lavAjama rU. 2500 zrI muMbaI jena yuvaka saMghano benka A/c No. : benka opha InDiyA CD A/c No. 003920100020260. IFSC:BKID0000039 prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka 1 me - 2019
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ naI tAlIma ane ahiMsA rameza saMghavI paricaya? gAMdhI vicArane varelA zrI ramezabhAI saMghavI grAma svarAja saMgha, suzIla TrasTa, svajana, zizukuMja jevI keTalIya sAmAjika saMsthAo sAthe anubaMdhita che. "zAzvata gAMdhI' jevA uttama sAmayikanuM saMpAdana kArya teo saMbhALI rahyA che. 'zAMta tomAra chaMda', 'amIjharaNAM' jevA bahukhyAta thayelA pustakonuM saMpAdana kArya temaNe karela che. bahu jANItA keLavaNIkAra paNa che. temanA gadyamAM saraLatAnI sAthosAtha eka pravAhitA-rasALatA che. prastuta lekhamAM temaNe vinobAnuM lokaguru tarIke uttama rIte nirUpaNa karyuM che. AjanuM paridRzya samaja, svarUpa ane vyAvahArika upakramane samajavA prApta karIe. naI tAlImanI vAta samajatA pUrve AjanI keLavaNInuM paridRzya jIvana kendramAM kevuM che? hiMsAnA mULa mAnavInA manamAM che ane AjanI keLavaNInI Aje mahAtmA gAMdhIne ApaNe mukhyatve rAjakAraNI, samAja samagra prakriyA e mULane daDhIbhUta banAve che ane temAMthI hiMsaka sudhAraka ke dharmapuruSa tarIke oLakhIe chIe. alabatta A kSetromAM manodazAno choDa aMkurita thAya che. AjanI keLavaNInA tridoSa che temanuM kArya ane pradAna eTaluM mabalaka che ke temanuM bIjA kSetronuM - spardhA, tulanA ane sajA. pratyeka bALaka nokhuM nokhuM che, tenI pradAna vIsarAI jAya, paNa temaNe kevaLaNI kSetre je krAMtikArI - vacce tulanA na hoya. spardhAno bhAva koIne pAchaLa rAkhIne jAte AmUlAgra ciMtana ApyuM che tenI to vyApaka upekSA ja thaI che. AgaLa javA tAke che. ane sajA vyaktitvano anAdara che. A vastutaH keLavaNImAM temanuM pradAna atyaMta pAyAnuM anokhuM ane tridoSa e hiMsA AdhArita samAjamAM hoya. AjanI keLavaNInA deza mATe netradIpaka che. ema kahI zakAya ke gAMdhIjIe eka bIjA doSa che : mUDIvAdI artharacanA eTale zoSaNa ane asamAnatA. samucita - bhAratIya keLavaNI kevI hoya, mAnavanirmANa - vizvazAMti audyogikaraNa e mUDIvAdInuM saMtAna ane tenI sAthe joDAyelA che mATenI keLavaNI ciMtana eka sarvAgI manuSyanA nirmANanuM che, te prAkRtika strotono bephAma upayoga ane pradUSaNa - jaLavAyu parivartana. vizvabharanA lokonA hRdayamAM tathA cittamAM parivartana karavA jhaMkhe vilAsI-vaibhavI jIvanazailI paNa A sRSTine, mAnavane hAni che. temanI keLavaNInI ImArata temanA anya kSetronI jema satya pahoMcADe che. keLavaNImAM A badhAM tattva atyAre vyavahAramAM che ane ahiMsA vicAranI buniyAda para khaDI thaI che. temanI dRSTie ja, eTale keLavaNI ja hiMsaka-spardhA, tulanAvALuM mAnasa pedA kare satya sivAya bIjo koI Izvara nathI ke dharma nathI ane satyanA che. zikSaNamAM svAtaMtrya ane svAyattatA nathI. jyAM svAtaMtra ane sAkSAtkArano eka mAtra rasto ahiMsAno che. svAyattatA na hoya tyAM zikSakomAM teja na nIkhare. samagra keLavaNInI gAMdhIjIne koIe pUcheluM : 'ahiMsAno tamAro matalaba zo prakriyA jANe hetuvihIna, dRSTivihIna, niSThAvihIna cAlatI prakriyA che?' gAMdhIjIe javAbamAM eka ja zabda Apelo : 'prema', 'ahiMsA che. keTalIka sArI, svAtaMtra, svAyatta zALAo che ja, paNa sAmAnya eTale mAre mana niravadhi prema'. temaNe kaheluM : 'paramasattA kevaLa dezya AvuM varavuM che. zikSaNa eka dhaMdho banI gayuM che, dharma nathI premamaya che. kevaLa zubha che. kAraNa huM jouM chuM ke mRtyunI vacce paNa rahyuM. keLavaNI mATe ApaNe sAvidyA yA vimuktaye... vidyA' kahIe jIvana kAyama TakI raheluM che.' 1920mAM navajIvanamAM temaNe chIe. gAMdhIjIe tenI samaja ApatA kaheluM : 'tA vidyA thI lakheluM : "AkhI duniyAnI sAthe mitrabhAve rahevuM e mAro uddeza vimuktaye' eTale kevaLa AdhyAtmika jJAna ane vitta' eTale che. anyAyanI sAme purajozathI laDatA chatAM saMpUrNa premabhAva rAkhI chuTakAro artha na karatA, vidyA eTale lokopayogI badhuM jJAna ane zakAya e mArI daDha pratIti che.' mukti eTale A jIvanamAM sarva dAsatvamAMthI chUTI javuM. dAsatva temanA jIvananuM lakSa hatuM mokSaprApti athavA AtmasAkSAtkAra pArakAnuM ane pote UbhI karelI hAjatonuM. evI mukti ApaNane tene teo A jIvanamAM ja meLavavA IcchatA hatA. ane temane meLavI Ape te ja keLavaNI.' eTale svAtaMtrya, svAyattatA, svAvalaMbana, bharoso hato ke aMtarAtmAnI zuddhi - Atmazuddhi e ja teno mArga samAnatA e keLavaNInA pAyAmAM hovA joIe. sarasvatI koInI che. temane deDha zraddhA hatI ke jagata nIti para TakI rahyuM che, ane apUrasarI nathI. keLavaNI e manuSyanA 'sarvAgI vikAsa mATe che. nIti eTale 'AtmAnI dRSTie pALelo dharma'. samagra jagata eka "cAritryazIla nAgarika taiyAra thAya e mATe che ane vizvamAM paraspara saMbaMdhita - anubaMdhita che. ane vyaktinA dareka pratyeka zAMti sthApAya eTalA mATe che. A saMdarbhamAM naI tAlImanA artha, karmanI asara jema tenI jAta para paDe che. tema samagra sRSTi para | me - 2019) prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa paDe che. AvI eka AMtaragUMthaNI - eka ekatvano ahesAsa dvArA ja ApavI joIe.' hiMdustAne hiMsAno tyAga karavAno jo jyAre vyakti potAnI bhItara utare che tyAre sahaja karI zake che, niradhAra karyo hoya to, keLavaNInI A pravRtti (naI tAlIma) teNe bhale bAhya rIte bhinna-bhinna dekhAya - varatAya tema chatAM teoe je tAlIma levAnI che tenuM eka avibhAjya aMga che. naI kaheluM : 'huM evI mAnyatA athavA philasUphImAM mAnuM chuM ke tattvataH tAlIma'ne satya ane ahiMsAthI alaga joI zakAya tema nathI. samagra jIvana e eka ane avibhAjya che. ApaNuM kAma A kAraNa ke AgaLa darzAvyuM tema gAMdhIjI ahiMsAne 'jIvanadharma' etvano anubhava karavAnuM, teno sAkSAtkAra karavAnuM che. A mAnatA hatA. tene 'jIvanamAM AcarI batAvavAnI che ane potAnI anubhava kevaLa mana ke Indriyo dvArA thavAno nathI. te mATe to vAta karatA temaNe kaheluM : 'mArI pAse to ekamAtra ahiMsAno ja Indriya-rAga ane mananA Avega - rAga dveSAdithI mukta thavuM mArga che.' paDaze. gAMdhIjInI dRSTie ahiMsA kevaLa zArIrika kriyA nathI, thoDI vAta temanI daSTie ahiMsAnA AyAmanI karI laIe. paNa e to eka AMtaraavasthA che ane te kAryamAM pariName che. kahe che : "ahiMsA Aje ApaNe je jADI vastu joIe chIe te ahiMsAne jIvanadharma tarIke svIkAravAmAM Ave to te chUTAMchavAyAM ja nathI. koIne na mAravuM e to che ja... kuvicAra hiMsA che, kAryone ja kevaLa lAgu na pADatA, AkhA jIvanamAM vyApavI joIe utAvaLa hiMsA che, mithyA bhASaNa hiMsA che, dveSa hiMsA che, koInuM ne jIvananA pratyeka karmamAM te pragaTa thavI joIe.' AMtarazuddhi bUruM IcchavuM hiMsA che. je jagatane joIe teno kabajo rAkhavo e vinA A zakya nathI. paNa hiMsA che." eTale manasA, vAcA, karmaNA rAga-dveSamukta AMtarazuddhino mArga eTale satyamaya jIvana. 'satya' e ja banavAnuM che. kAraNa ke 'ahiMsA vinA satyanI zodha asaMbhavita carama ane parama prApti. gAMdhIjI mATe to 'satya e ja Izvara' hatI. ahiMsA ane satya evA otaprota che, jema sikkAnI be hatuM. A 'satya temanA mATe sAdhya hatuM paNa tyAM pahoMcavA mATe bAju, athavA lIsI cakaraDInI be bAju. temAM ulaTI kaI ane sAdhana kayuM hoya? 'satyanI zodhamAMthI ja temane 'ahiMsA' hAtha sUlaTI kaI?' ane 'chatAM ahiMsAne sAdhana gaNIe, satyane sAdhya lAgI satya-ahiMsAdi to 'parvato jeTalAM purANAM' che. tema temaNe gaNIe. sAdhana ApaNAM hAthamAM che. tethI ahiMsA parama dharma ja kaheluM chatAM temanI aMdaranI zodhe teno navo ja saMdarbha ane navo thaI. satya paramezvara thayuM. sAdhananI phikara karyA karIzuM to sAdhyanA ja artha nIpajAvyAM. satya prAptavya che ane tenI prAptino rasto darzana koI divasa to karIzuM ja. ATalo nizcaya thayo eTale jaga ahiMsAdi vrato, tene vyavahAramAM prAyojita karavAnA che. ahiMsAnI jItyA.' gAMdhIjInI daSTie ahiMsA e manuSyajAtinI pAse sAdhanA-ArAdhanA, vyavahAra-viniyoga vinA 'satya' na maLe. paDelI prabaLamAM prabaLa zakti che.' te 'jagatanuM sauthI vadhu sakriya gAMdhIjI mATe to satya e ja jIvana hatuM eTale jIvananA badhAM ja baLa che.' 'gurutvAkarSaNanI jema pRthvIne TakAvI rahela che, tema kSetromAM, kAryomAM, vicAromAM ahiMsA anivArya banI rahI. "je ahiMsA para Akho mAnavasamAja TakI rahyo che. kAraNa ke 'saMhAra kaMI asatyamaya ane hiMsaka hoya tene huM maMjUra rAkhI ja na zakuM!' e manuSya dharma nathI.' 'ahiMsA e ja mAnavajAtano kAnUna che.' ane 'mArAmAM je kaMI tAkAta che te sarvathA huM satya ane ahiMsAno maharSi pataMjalie potAnA yogasUtramAM jaNAvyuM che, 'ahiMsAnI upAsaka chuM tene AbhArI che. keTalAka mitro mane kahe che ke saMpUrNa pratiSThA thatA verabhAvano sarvathA nAza thAya che. gAMdhIjI rAjakAraNa ane dunyavI bAbatomAM satya ane ahiMsAne kazuM sthAna paNa AvuM mAnatA hatA. nathI. huM ema nathI mAnato... manuSyanA rojiMdA jIvana vyavahAramAM ahiMsaka samAjaracanA ane keLavaNI temane sthAna ApavAno tathA temane lAgu pADavAno huM jIvanabhara gAMdhIjInI kalpanAno samAja eTale "ahiMsaka samAja' tene prayatna karato rahyo chuM.' mULa vAta che satya ane ahiMsAne rojiMdA 'sarvodaya samAja' paNa kahetA. samAja-jIvananA badhA kSetro - vyavahAramAM, jIvanamAM pratyeka kSetramAM amalIkRta karavA. 'vaiyaktika rAjakAraNa, arthakAraNa, dharma, keLavaNI, vijJAna Adi sarvanA mukti mATe temano kazo khapa nathI.' gAMdhIjIne mana sAmudAyika kendramAM "ahiMsaka samAjaracanAno, tevI samAjaracanA nirmita prajA samastanuM utkramaNa abhiSTa hatuM. karavAno hetu hoya. Avo samAja koIpaNa prakAranA zoSaNa, ahiMsA vicAra anyAya, asamAnatAthI mukta hoya. jagatanA sukha ane zAMti, ahIM ApaNe satya ke ahiMsAnA dArzanika pAsAMnI vAta nathI sAco vikAsa parasparAvalaMbita ahiMsaka samAjaracanA vinA zakya karavI, paNa naI tAlIma'nI bhUmikA lekhe A vAta samajavI paDe. nathI. jIvanane ane tenA kAryone khaMDakhaMDamAM joI zakAya nahIM. jo gAMdhIjIne mana keLavaNI ane hiMsA vacce mULabhUta virodha rahyo ahiMsaka samAjaracanA karavI che to te mATenI keLavaNI paNa tevA che. kAraNa ke teo khAtarIpUrvaka mAne che: 'sArI keLavaNI ahiMsA mUlyone prabodhaka ane prakAzaka joIe. temanI dRSTie A keLavaNI prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale 'naI tAlIma'. mekole praNIta zikSaNanuM mALakhuM, je Aje yojAyelI bIjI keLavaNI pariSadanA pramukha sthAnethI temaNe lAMbu paNa vatteoche aMze pravRtta che - te "ahiMsaka samAjaracanA mATe bhASaNa ApyuM ane temAM temaNe navI keLavaNIno nakazo ja dorI kAmanuM - kAragara nathI. kAraNa ke temAM sarvAgI cAritryazIla mANasa Apelo. tene haju 'naI tAlIma' nAma nathI maLyuM. pachI paNa taiyAra karavAnI vAta nathI, teno hetu to A dezanA aMgreja sAbaramatI Azrama ane sevAgrAma tema ja anyatra, vividha zALA zAsanane calAvanAra ane sahayoga karanAra evA bhaNelAonI - saMsthAo, kaoNlejo - yunivarsiTIomAM te aMge bhArapUrvaka vAta jamAta taiyAra karavAno hato. gAMdhIjI to samagra samAjaracanAnI karatA rahyA, mArgadarzana ApatA rahyA. dRSTie, tenI buniyAdarUpe keLavaNIne samajatA hatA. huM eka gAMdhIjI eka sarvagrAhI ane sarvAzleSI karmayogI hatA. temano evo nama sabhya ane ahiMsaka samAja IcchuM chuM, je koIne paNa keLavaNI vicAra AgaLa jaNAvyuM tema, satya - ahiMsAnI temanI coTa pahoMcADyA vinA, manamAM paNa koIne coTa pahoMcADavAno bojane keLavaNImAM lAgu paDavAno prayatna hato. temanI satya - tanika vicAra rAkhyA vinA jAte phAMsI para caDI jAya.' 'ahiMsAnuM ahiMsAnI yAtrAmAM svarAjya anivArya hatuM to tenI prApti ane prathama pagathiyuM ja e che ke ApaNe ApaNA nityanA jIvanamAM, pachI svarAjya maLyA pachI deza kevo hoya tenuM darzana baMne vAta ekabIjAnI sAthenA vyavahAramAM satya, namratA, sahiSNutA, prema, samAMtara cAlatI hatI. temanI svarAjya sAdhanA eTale satyakaruNA vagere khIlavIe. zikSaNa dvArA - keLavaNI dvArA A karavAnuM ahiMsAnI ja sAdhanA. keLavaNI teno mahattvano bhAga. temaNe che. kAraNa ke 'satya ane ahiMsA e mAtra sAdhu sanyAsIo mATe kaheluM ja : 'keLavaNImAM svarAjyanI cAvI che." eTaluM ja nahIM, ja nathI.' 'svarAjya Aje maLo yA kAle maLo, rASTrIya zikSaNa vinA te TakI naI tAlIma' e mahAtmA gAMdhIjInI anokhI - maulika zakavAnuM nathI.' bheTa che. 1937mAM (22-23 oNkTobara) sevAgrAmamAM temaNe gAMdhIjIe sevAgrAma pariSadamAM je "rASTrIya zikSaNanI vAta akhila bhArata keLavaNI pariSada bolAvelI. temAM temaNe eka mUkI ane pachI paNa te vAtane samajAvatA rahelA. temaNe je mahattvanI vAta karelI. 'mArA jIvananuM A chelluM kAma che, jo vicAro ApyA ane pachI paNa te vAtane samajAvatA rahelA. bhagavAna ene pUruM karavA deze to dezano nakazo ja badalAI jaze.' temaNe je vicAro ApyA ane pachI vardhA zikSaNa yojanA je banI temane satata je ciMtA rahetI hatI ke "bhaNelAonI saMvedanahInatA'nI. te saMdarbhe sAmAnya janatA ane keLavaNIkArone paNa prazno hatA. tethI teo kahetA 'AjanI keLavaNI nakAmI che.' ane 'naI kaMIka virodha hato. temaNe tenA vigate javAba paNa ApyA che, tAlIma' dvArA temaNe keLavaNInuM sarvAgI darzana ApyuM. temanA paNa eTaluM samajIe ke 'vardhA zikSaNa yojanA' ja mAtra gAMdhIjInA abhiprAya mujaba keLavaNI e bhaviSyanA nAgarikone taiyAra karavAnA keLavaNI - vicAranuM pratinidhitva nathI karatI, temAM zikSaNanA che, je ahiMsaka samAjaracanAmAM potAno bhAga bhajavI zake. prAraMbhika tabakkAnI vAta che. samagra keLavaNInI yojanA te nathI. eTale zALAmAM tene te anurUpa zikSaNa ApavuM joIe. evA temaNe bALa zikSaNathI mAMDI yunivarsiTI zikSaNa aMgenA vicAro guNonI temane tAlIma ApavI joIe ane te guNo - nAgarikatAnA prasaMgopAta ApyA che. chatAM vardhA zikSaNa yunivarsiTI zikSaNa guNonuM AcaraNa karavAnI tene zALAmAMthI ja taka maLavI joIe. aMgenA vicAro prasaMgopAta ApyA che. chatAM vardhA zikSaNa pariSada zALA pote paNa lokazAhI nAgarikatA keLavanAro, phaLadAyI sarjana vakhatanA temanA vyAkhyAno, goSThi ane pachI DaoN. jhAkIra husena pravRttimAM lAgelo eka saMgaThita samAja hovo joIe. samitie ApelI 'vardhA zikSaNa yojanAmAM keLavaNIno gAMdhI gAMdhIjI dakSiNa AphrikAmAM hatA tyAre jAgRtipUrvaka keLavaNInA vicAra maLe che. 'sAdAI, saMyama, sevA, samAnatA, svArpaNa keLavaNI prayogo karelA. tyAre vyakti eka sAro, cAritryazIla mANasa' dvArA saMkrAnta thAya ane navuM rASTra nirmANa pAme.' vardhA zikSaNa bane te temane uddISTa hatuM. dakSiNa AphrikAmAM prathama potAnA yojanAnuM suMdara - abhyAsapUrNa vivecana AcArya kRpAlAnIjIe bALako mATe zikSaNanA prayogo temaNe karyA ane pachI phiniksa pachI ApyuM che. temAM kRpAlAnIdAdA lakhe che : "sevAgrAmanA DosA vasAhata ane TolsaToya phArmanI sthApanA pachI tyAM vaselA parivAronA deza AgaLa avanavI ane aNa ajamAvelI yojanAo mUkIne bALako mATe rItasaranI navatara zALA zarU karI! 'naI tAlIma' avAranavAra tarakhATa macAvI mUke che. emanA vicAro joI lokone vicAranA bIja ahIM paDelA che. temanI e zAkhA anokhI hatI. thAya che, A vaLI zuM?' kRpalAnIdAdA mULe to keLavaNI kSetranI ja tenI vAta ahIM nathI karavI. zrI prabhudAsa gAMdhInA 'jIvananuM vyakti, eTale pachI AkhIya A vardhA yojanA duniyAbharanA paroDha' pustakamAM tenI suMdara-rasaprada jAte anubhavelI vigato che. mahAna keLavaNIkAronA ane bhAratIya paraMparAnA saMdarbhamAM pachI bhAratamAM AvI 1917 (20 oNkTobara)mAM bharUcamAM manovaijJAnika rIte, tarkabaddha rIte samajAve che. temanA sarvAgINa ( me - 2019 ) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ keLavaNI' nAmanA pustakamAM 'vardhA zikSaNa yojanA'nI vAta bakhUbI teo kahe che : 'akSarajJAna to hastakauzalanA jJAna pachI Ave. - suMdara rIte mukAI che, paNa AgaLa kahyuM tema A vardhA zikSaNa vAMcatA - lakhatA AvaDyA vinA mANasano pUrNa vikAsa thavo yojanAe gAMdhIjInA keLavaNI aMgenA vicArano eka bhAga che, azakya che, ema mAnavuM e vahema che.' eka sthaLe lakhe che: "... je 7 thI 14 varSanAM bALakonI - keLavaNIno vicAra kare che. vaLI sAcI keLavaNI harekane sulabha hoya evI keLavaNI copaDIonA gAMdhIjInuM keLavaNI darzana kevaLa vardhA yojanAmAM ja parisamApta thothAmAMthI thoDI ja maLe che?' thatuM nathI. keLavaNIno uddeza ane tenI prakriyAmAMthI thoDI vAta gAMdhIjInA keLavaNI e mULabhUta rIte manuSyanA citta, buddhi ane karmanA uparokta vicAromAMthI maLe che. temaNe anyatra kaheluM : 'kharA vyApArone sparzavAnuM che. gAMdhIjI mujaba to pratyeka vyaktie zikSaNanuM e agatya hovuM joIe ke jIvanakalahamAM dveSane premathI, potAnI paripUrNatA - AdhyAtmikatA samAjamAM rahIne ja meLavavAnI asatyane satyathI, julamane sahanazIlatAthI sahelAIthI jItI zakAya che. eTale e samAja evA siddhAMto para racAyelo hovo joIe che. ema bALaka zIkhe. pachI kahe che : "A satyano prabhAva mane ke je siddhAMto vyaktine tenI aMtima jarUriyAta - AtmasAkSAtkAra jaNAyo tethI laDatanA chellA bhAgamAM meM TolsaToya phArma upara ane athavA AdhyAtmika jIvana prati dorI jAya. A mATe satya ane pAchaLathI phiniksamAM A paddhatisara bALakone keLavavAno mArAthI prema - ahiMsA vinA cAlavAnuM nathI. AvA prakAranI samAja banI zakyo teTalo prayatna karyo hato.' prabhudAsa gAMdhI TolsaToya vyavasthAmAM anyAya, asamAnatA, asaMvedanazIlatA ke zoSaNane phArmanI zALA vize lakhe che : 'phArmanI nizALamAM bhaNatara nahIM sthAna hoI zake nahIM. Ama, samagra jIvana vyavasthAnuM nirmANa jevuM ja hatuM ema kahevAya." paNa 'phiniksamAM AvyA pachI e satya, ahiMsA ane nyAya para thavuM joIe. gAMdhIjI paraspara vadhyuM." paNa prabhudAsabhAI AgaLa lakhe che; "amArI e zALA sahakAramUlaka - sevAbhAva para racAyelI, varNA-varNa ke jAti- vidyArAzithI chavAyelA koI vidyAlaya karatAM lagIre ochI gaMbhIra dharmanA bhedabhAva vinAnI samAjavyavasthA prabodhe che. temanI yojanAmAM nahotI.' judA judA dharma, prAMta, varNa, bhASAnAM bALako eka sAthe dhArmika zraddhA ke mAnyatAnI vAta nathI, satya-ahiMsA-nyAyanI vAta tyAM bhaNatA! 'zrama dvArA, pravRtti dvArA, pravAsa-paryaTana dvArA mukhyatve che. teno vyaktigata jIvanamAM tathA prajAkIya jIvanamAM upayoga zikSaNa tyAM apAtuM." karavAno che. sAmAjika jIvananA tANAvANAmAM te otaprota karavAnA che. AvI ekatA ane akhilAI e gAMdhIvicAranuM mULa che. AjanA vikAsano pAyo hiMsA para che. Aje samagra vizva jIvana ane darzana ke vicAra e nokhA nokhAM nathI. temanI dRSTie AtaMka ane yuddha unmAdanA zApathI pIDita che. aNuzaktinA AvA samAjamAM pratyeka vyakti ahiMsAmAM zraddhA rAkhanAro haze vinAzaka bhayathI bhayabhIta che, bIjI bAju mAnavanI vikAsadoTa ane premanuM, tyAganuM, samAjasevAnuM jIvana jIvato haze. satya ane vilAsI jIvana-zailIthI udbhavita jaLa-vAyu parivartana ane ahiMsA e koI kriyAkAMDa nathI. pRthvInA vadhatA tApathI parezAna che. to sAthe sAthe mUDIvAda ane naI tAlIma zoSaNa, anyAya, asamAnatA, svArthapreraka - vyaktikendrI naI tAlImanA pAyAmAM che gAMdhIjInA keLavaNI saMbaMdhI vicAro jIvanarItinA pApathI AtaMkita che. AjanA yaMtro ane taMtronA paNa e naI tAlImano prayoga karanArA, te vicArane puSTa karanArA kendramAM mAnava nathI, zoSaNa che. gAMdhI vicAranA kendramAM 'mAnava" ane tene AgaLa laI janArA dezabharamAMthI maLI rahyA. sevAgrAmanI che. gAMdhIjIe kaheluM: ahiMsAno siddhAMta hareka prakAranA zoSaNano keLavaNI pariSada pahelAM e ja varSamAM temaNe kaheluM : "keLavaNI saMpUrNa niSedha kare che.' hiMsAnuM saMtAna hiMsA ja hoya, paNa gAMdhIjI eTale bALaka ke manuSyanA zarIra, mana ane AtmAmAM je uttama kahetA : saMhAra e manuSyadharma nathI.' 'kharekhara to ahiMsA e ja aMzo hoya teno sarvAgI vikAsa sAdhIne tene bahAra ANavA.' manuSyajAti pAse paDelI prabaLamAM prabaLa zakti che. kAraNa, 'meM temanI dRSTie 'akSarajJAna e keLavaNInuM aMtima dhyeya nathI, tema joyuM che ke jIvana vinAzanI vacce ja TakI rahyuM che, tethI vinAza teno prAraMbha paNa nathI. e to strI ane puruSane keLavaNI ApavAnA karatAM koI moTo niyama hovo joIe.' anekamAMnuM eka sAdhanamAtra che.' akSarajJAna e keLavaNI nathI, to hiMsAnA mULa ApaNA manamAM, ApaNA cittamAM che ane bALakanI keLavaNIno prAraMbha kema karavo, tenA javAbamAM gAMdhIjI keLavaNIe tyAM kAma karavAnuM che. meDama monTesorIe paNa temanA kahe che : "huM to bALakanI keLavaNIno AraMbha tene kaMIka hAthaudyoga keLavaNI - vicAramAM premane ja mAdhyama banAveluM. teoe to kaheluM zIkhavIne ane tenI keLavaNIno AraMbha thAya te kSaNathI ene kaMIka : "mAre DaMkha vagarano mAnava pedA karavo che.' vizva rASTrasaMgha navuM sarjana karavAnuM zIkhavIne ja karuM. huM mAnuM chuM ke te zakya che.' yunonA cArTaramAM eka mahattvanuM vAkya che ke : yuddhanI jananI prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ che.' mAnavacitta che." eTale zAMtino mALo paNa tyAM ja racavAno che. 'naI tAlIma' e keLavaNImAM satya ane ahiMsAmaya jIvanano A 'zAMtino mALo' racavAnuM kAma keLavaNInuM che. prayoga che. vardhA zikSaNa yojanAmAM naI tAlImanA mukhya traNa pAyA kahyA che : samAja, prakRti ane udyoga. keLavaNI A traNa sAthenI naI tAlImano vicAra maulika vicAra che. gAMdhIjIe AMtarakriyA che. vidyArthInuM viSaya zikSaNa ane jIvana zikSaNa A kaheluM: 'navI duniyA nirmANa karavA mATe bezaka keLavaNI paNa navI traNa sAthe joDAyeluM hoya ane tevA anubhavathI ane pachI tenA banI hovI joIe.' 'keLavaNInI e paddhati (naI tAlIma)ne anubaMdhathI te maLI zake. 'naI tAlIma'mAM A anubhava ane pArakA mulakamAMthI lAvavAmAM AvI nathI athavA prajAne mAthe anubaMdhanI vAta ja mahattvanI che, ane te ja tene anya saghaLI jabarajastIthI ThokI besADavAmAM AvI nathI, paNa hiMda je moTebhAge zikSaNapaddhatiothI judI pADe che. mULe keLavaNIne naI tAlIma gAmaDAonuM baneluM che tenA vAtAvaraNane ane paristhitine susaMgata paraMparAgata vAMcana, lekhana, gaNanA sImita vartuLamAMthI mukta karI, ane tene badale hAtha, haiyuM ane buddhinI sarvAgINa keLavaNInI naI tAlIma ane ahiMsA ane tenA paraspara anubaMdha ane saMtulananI vAta karI. jIvananA 'naI tAlIma'no gujarAtamAM sakSama ane saphaLa prayoga karanAra traNa mukhya pAsAM : jJAna, karma ane bhakti. A traNeno saMvAdI nAnAbhAI bhaTTa hatA. temanI sAthe manubhAI paMcoLI 'darzaka' -- vikAsa e mAnavanirmANanA pAyAmAM che. gAMdhIjIe je kaheluM : temaNe naI tAlIma ane nAnAbhAI praNIta keLavaNI vize kaheluM : "keLavaNImAM hRdaya, buddhi ane zarIra vacce meLa na hovAthI ke 'nAnAbhAInI saMjIvanI te gAMdhIjInI satya ane ahiMsAnI zodhane duHsaha pariNAma AvyuM che, te jANItuM che. kAraNa ke manuSya mAtra zikSaNakSetramAM kema lAgu pADavI tenI zodha hatI.' eTale naI buddhi nathI, mAtra zarIra nathI, mAtra hRdaya ke AtmA nathI, e tAlIma e satya ane ahiMsAne keLavaNInA kSetramAM lAgu pADavA traNenA ekasarakhA vikAsamAM manuSyatva sadhAya che. mATeno prayoga che. vicAra che. A keLavaNInuM svarUpa kevuM hoya te have 'darzakadAdAnI vAta para pAchA AvIe. keLavaNInuM ke vize darzaka AgaLa atyaMta spaSTatA sAthe pAyAnI vAta kare che. sarvAgI svarUpa pragaTAvavAnuM che tenI vAta temaNe karI. kevaLa darzana lakhe che : "satyAzrita ane ahiMsaka samAjanI racanA mATe 'akSarajJAna nahIM paNa "manuSyatva'nI, nAgarikatAnI', 'cAritranI keLavaNI kevI hoya tenA temaNe (nAnAbhAIe) kADhelAM tAraNo keLavaNI agatyanI che. gAMdhIjIe kaheluM ja: 'akSarajJAna karatAM Ama mUkI zakAya.' saMskAranI keLavaNIne huM ghaNuM vadhAre mahattva ApuM chuM.' 'e keLavaNI jIvana sAthe nADIsaMbaMdha dharAvatI hoya, te chAtrAlaya- monTesorInI IcchA hatI 'DaMkha vagarano manuSya pedA karavAnI' yukta hoya, grAmasamAja tarapha abhimukha hoya, temAM utpAdita arthAtu keLavaNI dvArA ahiMsaka mAnavanuM nirmANa thAya. 'naI parizrama jJAna-vijJAna ane kAvya-sAhityano samanvaya thayo hoya, tAlIma'nI paNa A ja IcchA. 'naI tAlIma' A ahiMsaka temAM sahazikSaNa hoya, daMDane sthAna na hoya, temAM vidyArthI - mAnavInA nirmANanuM kAma kevI rIte karI zake? 'darzaka'nA agAu adhyApaka vacce mAtra saMparka ja nahIM paNa kuTuMbabhAva hoya, te mUkela vicArane AdhAre ane naI tAlIma'nA je prayogo thayA tene vidyArthIonI rUci tathA vayanI jarUriyAtone lakSamAM rAkhIne cAlatI AdhAre, AvI keLavaNInA mukhya pAsAM - lakSaNo kyAM hoya te hoya, temAM abhyAsanI preraNA aMdarathI AvatI hoya, te koIne joIe. AvuM zikSaNa prathama to jIvana sAthe anubaMdhita joIe. Azare na hoya, temAM sauthI nIcenI kakSAnI keLavaNImAM sauthI eTale temAM akSarajJAna ke kevaLa pustakIya jJAna nahIM, paNa jIvananA uttama mANasone uttama sAdhano rokAtA hoya ane sAmAjika ke kAryomAMthI, vividha pravRttiomAMthI, sarjanAtmaka kAryomAMthI maLatuM anya uccanIcanA bhedabhAvano temAM praveza ja na hoya.' zikSaNa. je zikSaNa prakRti - kudarata sAthe, samAja sAthe - samAja darzaka dIdhI naI tAlImanI A arthasabhara vyAkhyAmAM satya- sevAnAM kAryo dvArA ane vyavasAyo sAthe - kuzaLatA prApti mATe ahiMsAnI keLavaNInI pAyAnI vAta AvI jAya che. nAnAbhAIe joDAyeluM haze. A atyaMta pAyAnI vAta che. ane A badhA ja ja eka pravacanamAM kaheluM, 'naI tAlIma e kevaLa zikSaNa paddhati anubhavo maLyA teno anubaMdha (corelation) racIne zIkhavavAnuM nathI, e to samAja ghaDataranI eka prakriyA che.' ane gAMdhIjIe che. jIvana e pAyAmAM che, te TakavuM - vikasavuM joIe. teno kaheluM : 'ahiMsA evI zakti che jeno prayoga bALaka, juvAna, AnaMda-ullAsa maLavA joIe. strI, vRddha sau sarakhI rIte karI zake che. mAtra temanAmAM premasvarUpa bIjuM che zALAnuM - chAtrAlayanuM vAtAvaraNa. keLavaNInI dRSTie Izvara vize avicaLa zraddhA hovI joIe, ane tethI manuSyamAtra A vAtAvaraNa. koI tene bhAvAvaraNa kahe - paNa atyaMta agatyanI mATe samAna prema hovo joIe.' vAta che. vAtAvaraNa ja prere che. vidyArthIne sAro nAgarika thavA ( me - 2019 ) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka 7
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe, vyavahAra - vartAva nama, vivekI, sahaja karavA mATe. vAtAvaraNa yuneskonA zikSaNa aMgenA chellA ahevAlamAM jIvana mATe e ja naI tAlImano prANavAyu che. vividha prakAranA kAryakramo, ane jIvana dvArA keLavaNInI vAta karI, ane tenA cAra pAyA pravRttio, zikSaka - vidyArthIo ekasAthe pravRtta hoya tethI A darzAvyA. temAM sAthe kAma karavuM, sAthe jIvavuM, sAthe bhaNavuM-jJAna vAtAvaraNa pAMgare che ane khIle che. vidyArthIonA rAga-dveSa ghaTe, meLavavuM, sAthe hovuM e jANe naI tAlImanI ja vAta bIjA svarUpe hiMsaka vyavahAra ghaTe ane je ahiMsaka samAjaracanAnI kalpanA che mUkAI. mULa vAta che tenA amalIkaraNanI ane eka premamadhuruMtevA nAgarikanuM ghaDatara thAya. maghamaghatuM, vidyArthI kendrI-ghaDatarakendrI sakriya vAtAvaraNa taiyAra A vAtAvaraNane svAtaMtra ane nirbhayatA, sarjanazIlatA ane karavAnI. mokaLAza, samUhakAryo ane sevAbhAva puSTa kare che. zikSaka-vidyArthInA nAnAbhAI -manubhAI- mULazaMkarabhAIe je naI tAlImano bheda ja na rahe! mULazaMkarabhAI bhaTTa ApaNA romaroma keLavaNIkAra, prayoga karyo tenA pAMca pAyA bahu mahatvanA gaNAya. ahiMsaka temaNe eka prasaMga noMdhyo che : "svataMtra mijAjanA vidyArthIono samAjanA nirmANa mATenI cAvI temAM paDelI che. ane mahAtmA eka artha evo thAya che ke vidyArthI zista na pALe.... hoLInA gAMdhIjInA vicArono ja temAM amala che. divasomAM saMsthAnA (lokabhAratInA) vidyArthIono veza tathA mastI naI tAlIma e A deza mATenI keLavaNI che. grAmAbhimukha joIne koIpaNa mANasa 'A saMsthA nAnAbhAInI ke' ema bolI keLavaNI che. gAmaDAnA garIbo-vaMcitone paNa keLavaNIno adhikAra UThe, paNa jyAre te ToLImAM khuda nAnAbhAIne ane te pachI che eTale A keLavaNImAM svAvalaMbana ane sahayoga anivArya che. temanI pachInI haroLanA kAryakartAone tevA ja vezamAM jue tyAre AjanI vaibhavI jIvanazailI te jaLavAyu parivartananA mULamAM che, to kadAca tenI vANI paNa thaMbhI jAya!.... AMbalAnA taLAvanA te to kharuM ja, paNa te hiMsAne janma Ape che kAraNa te zoSaNa para koThA uparathI manubhAIne pAchaLathI dhakko mArIne pANImAM nAkhatA racAyelI che. zoSaNane badale poSaNa thavuM joIe. sAdAI e ke DUbakIdAvamAM kAryakartAonI TAMga kheMcatA vidyArthIo, varasatA gAMdhIjIe caritArtha karelI ane teno koI abhAva paNa koIne varasAdamAM DuMgarAmAM paDatA moTA dhodhamAM gAMDAtUra thaIne paDatA nahoto. mabalaka sAdhano ane saMpatti e vizvane hArAkIrI-AtmanAza kAryakartA tathA vidyArthIo, A badhAmAM koIne jo gerazistanAM tarapha laI jaI rahyuM che. naI tAlImamAM sAdAI ane svAvalaMbana lakSaNo dekhAtAM hoya to judI vAta.' AvI svataMtratA ja eka pAyAmAM che. sahayogamUlaka, sakhyapArAyaNa jIvananI temAM vAta che. svayaMzista prerI zake, je ahiMsaka citrane ujAgara kare. AvA zoSaNa ke UMca-nIca varNAvarNa nathI. naI tAlIma gAmaDAMonA kAryakramo saMbaMdho vidyArthIomAM je AtmatRpti sIMce che, tethI nirmANanuM paNa kAma kare. grAma netAgIrI pedA kare ane gAmaDAno pratikAra, gusso, pratyAghAta jevA hiMsakabhAvo zamI jAya che. sAco vikAsa thAya tevA prayatno kare. grAma saMskRti, paryAvaraNa, keLavaNImAM svAtaMtra sAthe zistanI vAta paNa vicAravA jevI vikendrita arthavyavasthA, rAmaudyogo, khetI-gopAlana, grAma che. lAdelI zista pratikriyA UbhI kare ane hiMsaka banAve. svayaMzista kArIgarone rojIroTI-A badhI vAto naI tAlIma' sAthe ane premabharI zista bALakanA cittane premathI-AhUlAdathI bharI de nAbhinALanI jema joDAyelI che. 'naI tAlIma' e jJAti-jAti, ane tenA vyavahArane premabharyo-madhura banAve. naI tAlImanI zALAmAM varNa-raMga, dharma-saMpradAya, amIra-garIbanI dIvAla toDavAmAM mAne sAdAI, svadezI, svAzraya, svAvalaMbana ane samAnatAnA Adarzo che. sahu ekasamAna che. je bheda ApaNe UbhA karelA che, te kutrima paNa vyavahata thayA hoya che. kULanA ke dharma ke anya koI bheda tyAM che. gAMdhIjIe kahyuM che: 'jIvananA dareka kSetramAM sarvatra nyAya vartAya nathI hotA. vaibhavI jIvanano tyAga karI karakasarabharI sAdI e ahiMsAnI prathama zarata che. chAtrAlayamAM badhAM ja samAna haze jIvanazailI sahu zikSako, saMcAlako, vidyArthIonI hoya che. badhA ane saghaLI pravRttiomAM paNa UMca-nIcanA khyAlo bALaka laIne vidyArthIoe potAnuM kAma jAte ja karavAnuM hoya bhale te amIra Ave tevuM bane, paNa kramazaH tene kADhI zakAya che. naI tAlImanI vargano hoya ke vaMcita samudAyano hoya. naI tAlImanI zALAmAM thoDI mukhya vizeSatAo joIe je ahiMsAnI keLavaNI ApI rahe badhAe ja samAna rahevAnuM paNa sAthe, jamavAnuM paNa sAthe, koI che. paMktibheda na hoya. 1.chAtrAlaya jIvana athavA samUha jIvana: naI tAlIma'no chAtrAlaya keLavaNImAM vAtAvaraNa, svAtaMtra, zista, nirbhayatAnI vAtane jIvanano khyAla eka anero-anokho khyAla che. temAM paraMparAgata ahiMsA ane naI tAlImanA anuSaMge vizeSa samajavI paDe, paNa 'hosTela' ke 'borDiMga' ane tenA rekTara ke adhikArInI vAta nathI. ahIM tene laMbAvatA nathI. A samUhajIvana eka suvyavasthita, Ayojanabaddha prakriyA che. cAvIrUpa *** sthAna gRhapatinuM che. te premALa, bALakone samajanAra, daSTisaMpanna prabuddha jIvana :AMIMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya. 'naI tAlIma' nA samUhajIvananI dharI gRhapati che. A teno haka Apyo che. ane hAtha-paganI keLavaNI' e keLavaNInA vAtAvaraNa pArivArIka - kuTuMba jevuM thavuM joIe. kevaLa gRhapati zAstra tathA tenI kaLAne gAMdhIjInuM bahu moTuM pradAna che. gAMdhIjInuM ja nahIM, zikSako-adhyApakonI samagra TIme vidyArthIonI sAthe spaSTa mAnavuM hatuM: 'upayogI aMga mahenata mAraphata ApaNI rahIne ja kAma karavAnuM che. - buddhino vikAsa thAya che. buddhinI sAthe sAthe AtmAno paNa vikAsa chAtrAlaya eTale eka parivAra, adhyApako-vidyArthIo vacce thAya, to ja buddhino sadupayoga thAya che. nahIM to buddhi kumArge laI premabharyo-maitrIbharyA saMbaMdho ane vyavahAro hoya. AvuM chAtrAlaya jaze ane te IzvaranI bakSisane badale zAparUpa banI jaze.' Ama jIvana to jeNe anubhavyuM hoya te ja jANe. pravAso-paryaTano, zrama dvArA buddhi, AtmA, hRdaya sahune je UrjA maLe che te parvo-utsavo, samUhajIvananAM kAryo, mahemAno-AgaMtuko, projekTasa- zoSaNavihIna ahiMsaka samAja prati prasthAna che. prakalpo AdithI samagra vAtAvaraNa gUMjatuM-dhabakatuM hoya. sahu sAthe naI tAlIma athavA buniyAdI keLavaNIno evo artha karavAmAM mathatA hoya. bhAratIya prajAjana mATe kahevAyuM che ke te ekalo hoya Ave che ke te kevaLa hAthakAmanA koI hunnaranuM ja zikSaNa che, paNa to jANe moTo dArzanika, paNa samUhamAM bejavAbadAra. samUhamAM tevuM nathI. gAMdhIjIe kaheluM : 'prAthamika keLavaNInA abhyAsakramamAM jIvatAM nathI AvaDyuM. ApaNo maMtra che sadanau munavatta ane sadavIrtha saMgItane sthAna hovuM ja joIe." bALakanA hAthane tAlIma ApavAnI ravIva paNa te vyavahAramAM nathI. 'naI tAlIma'nuM chAtrAlaya e jeTalI ja jarUra che teTalI ja tenA kaMThane tAlIma ApavAnI. anya evuM pArivArika-zaikSaNika vAtAvaraNa race che ke temAM vidyArthI kaLAonuM, vijJAnanuM paNa temAM sthAna che. hA, hunnara e keLavaNInuM potAnI rasa-ruci mujabanuM zikSaNa meLavI zake che. divasabhara mAdhyama che, paNa naI tAlIma to tenA dvArA satya ane ahiMsAmaya cAlatAM samUhakAryo zrama, prArthanA, gRhakAmo, ramata, vyAkhyAno, jIvana sudhI pahoMcavA tAke che, je vyaktigata ane sAmAjika abhyAsa -AvAM badhAM kAryothI eka javAbadAra nAgarika banI zake jIvanano pAyo che. koI dharma evuM nathI zIkhavato ke bALakone che. AvA samUhajIvananuM kendrastha bindu zikSaka-vidyArthIonA premabharyA jUThANAnI ke hiMsAnI keLavaNI Apo. ane sAmAjika dRSTie saMbaMdho che. gAMdhIjIe ja kaheluM che : 'prema e duniyAnuM vadhumAM vadhu vicAravAthI samajAze ke rASTranAM badhAM bALako joDAI zake tevuM asarakAraka hathiyAra che.' chAtrAlaya e keLavaNInuM dharuvADiyuM che, utpAdaka kArya jo keLavaNImAM dAkhala karavAmAM Ave to Aje je jemAM vidyArthInuM sarvAgI ghaDatara zakya bane che. gAMdhIjIe eka bauddhika kAma karanAra, amaladAro, zrImaMto ane zarIrazrama karanAranI mahatvanI vAta kahelI : jyAM sudhI hindustAnamAM nizALo ane vacce je bheda che te dUra thaze. pUrvagraha tUTaze ane mAnavajAtamAM ApaNAM gharo vacce anusaMdhAna nahIM hoya tyAM sudhI nizALiyAonI ekatA thaze. e kevuM moTuM pradAna hoI zake! ubhayabhraSTa thaze. mahAdevabhAI desAIe utpAdaka zramanA gAMdhIjInA vicAra 2. samAjopayogI utpAdaka zramakArya : 'naI tAlIma'no A bIjo aMge kaheluM ke svAzrayI keLavaNIno khyAla gAMdhIjInI philasUphInI mahattvano vicAra che ane mahattvanuM pradAna che. A aMge gerasamaja eka mahattvanI bAbata tarapha laI jAya che. e che temano ahiMsAno paNa ghaNI thaI che. keLavaNIkAro ane prabuddhajanomAM paNa naI jIvanasiddhAMta. teo kahe che : "svAzrayI keLavaNInA khyAlane tAlIma eTale 'udyoga' athavA udyoganuM zikSaNaH gAMdhIjIe ane ahiMsAnI bhUmikAthI judo pADI zakAya nahIM, ane e navI pachI naI tAlImanA samartha bhASyakAroe samajAvyuM che ke naI yojanAnI pAchaLa, jemAMthI vargIya ane komI dveSo dUra karavAmAM tAlIma eTale 'udyoganuM zikSaNa'nahIM paNa 'udyoga dvArA zikSaNa'. AvyA hoya tathA zoSaNa nAbUda karavAmAM AvyuM hoya evo yuga Akhare zikSaNa e ja pAyAmAM che. paNa udyoga sAthe, zrama sAthe pravartAvavAno Azaya rahelo che.' teno anubaMdha karavAno che. ane A udyoga athavA zrama samAjane 3. samAjasevA ane sAmAvimukhatA : naI tAlImano uddeza upayogI hoya ane utpAdaka hoya. grAmanirmANa, samAjanirmANano ane vyaktinirmANano che. darzake zarIra zramanuM mahattva visarAtuM gayuM che ane zrama karanArane eka vakhata kaheluM keLavaNImAM sanAtana ane nUtananI kalama karavAnI ApaNe pachAta mAnyo che. ApaNI mAnasikatA badalavI ja paDaze. che.' eka svanirbhara, svAyatta grAmasamAja bane ane grAmasvarAjano keLavaNImAM, vidyArthInA sarvAgI vikAsamAM to tenuM anivArya sthAna anubhava karI zake te mATenI A keLavaNI che. A keLavaNImAM che. gAMdhIjIe kaheluM: 'anubhave have ApaNane zIkhavyuM che ke rASTrIyatA, paryAvaraNarakSA, sahayoga parAyaNatA pratyeka vyavahAramAM vidyArthInA samagra vyaktitvano vikAsa sAdhavA mATe zarIrazrama che. 'naI tAlIma e kevaLa zikSaNa paddhati nathI, paNa samAja dvArA keLavaNI ApavI jarUrI che.' ghaDataranI eka prakriyA che' tema vinobAjIe samajAveluM. zALA keLavaNInI yojanA saMdarbhe gAMdhIjIe ApaNA hAtha-pagane eTale vidyArthIo ane zikSako AsapAsanA samAjamAM sevAkIya me - 2019 prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka 39
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravRtti paNa karaze. joIe te eka alaga ja viSaya che, paNa prema, vidyArthIo sAthenI | 'naI tAlIma'nuM darzana akhaMDa che ane ahiMsaka che. temAM ekarUpatA, vividha kAryakramomAM bhAgIdArI joIe. tenuM parivAra prArthanA, mAMdAnI sAravAra, kRSi-gopAlana, sAhasa-khoja ane jIvana paNa saMtuSTa joIe. jarUrI jIvana-kauzalyo dvArA vidyArthInA cittanuM ghaDatara thAya che. AjanI paristhiti naI tAlIma' vicArathI bilakula sAme A badhA dvArA je vidyArthI taiyAra thAya che te AtmavizvAsathI cheDe che, paNa jo ahiMsaka samAja racavo hoya, svastha rASTra racavuM bharelo hoya che. tene gamatAM kAryo ane premamaya vAtAvaraNane lIdhe hoya to keLavaNImAM naI tAlImanAM tattvone sAmela karyA vinA te AtmatRpti anubhave che. AtmavizvAsa ane AtmatRpti e zakya nathI. mahattvanI prApti che. AtmatRptimAM Atmadamana na Ave paNa AtmasaMyama Ave. suzIla TrasTa, svajana jIvanakendra, katIrA-I, A AkhAya upakramamAM zikSakanI bhUmikA mahattvanI che. zALAno muMdrA rilokezana, bhuja-370001. (kaccha) pariveza ane vAtAvaraNa te taiyAra karaze. teno zikSaka kevo hovo saMparka : 9525191029 zrImad bhagavadgItA : zrIkRSNano upadeza hiMsA che? DaoN. dinakara joSI paricaya: lekhaka, saMpAdaka, anuvAdaka dinakara joSIe 150 pustakanuM sarjana karyuM che, jemAM 43 navalakathA, ane 12 vArtA saMgrahano samAveza thAya che. mahAtmA gAMdhI, jhINA, TAgora, narmada ane saradAra paTela nA caritrakAra dinakarabhAIe gujarAtI sAhitya bIjI bhASAomAM jAya te hetuthI 2005mAM gujarAtI sAhitya pratiSThAna TrasTa zarU karyuM che. temanI navalakathA 'prakAzano paDachAyo' mahAtmA gAMdhI ane temanA putra harilAlanA saMgharSa para AdhArita che. "ahiMsA paramo dharma' A sUtra sahu prathama mahAbhAratamAM sAva ocho che. dardInI hAlata gaMbhIra che, thoDIka kSaNa jo cUkAI prayojAyuM che, mArkaDeya ane yudhiSThira vaccenA saMvAdamAM AraNyaka jAya ane kyAMka gerasamaja thaI jAya to badhuM raphedaphe thaI jAya. dharma parvamAM maharSi 19869mAM A caraNa uccAre che. ATalA saikAomAM nAza pAme ane adharma asavAra thaI jAya. zrIkRSNa jevo cikitsaka A sUtra eTaluM badhu svIkRta thaI cUkyuM che ke dezanA lagabhaga A prazna je rIte hala kare che e cikitsA paddhatinuM nAma bhagavad moTAbhAganA dhArmika saMpradAyoe ene AtmasAta karI lIdhuM che. gItA. vAstavamAM mahAbhArata e ghora saMhArano graMtha che. saMhAranA AraMbhe arjunane yuddha karavuM nathI. yuddha thAya to baMne pakSe mahAsaMhAra eTale ke bhISmaparvamAM arjuna yuddha vimukha thAya che - thAya. arjuna AjIvana yoddho che. eNe aneka yuddho khelyA che. sIdanti mama gAtrANi tathA tvacaiva pridhyte| saMhAra ene mATe navI vAta nathI. mahAsaMhAranuM raNakSetranuM ane Ama kahIne gAMDavaM saMvatestAna paristhitimAM mUkAI jAya yuddha pUruM thayA pachInuM sAmAjika kSetranuM je bhISaNa citra eNe kRSNa che. kartavyavimukha thayelA arjunane ahIM yuddhanuM paheluM bANa chUTe e samakSa doryuM che e sAva sAcuM che. enI vAta jo zrIkRSNa mAnI pahelA enA sArathi zrIkRSNa enI je manocikitsA kare che ene lIdhI hota to yuddha rokAI gayuM hota, saMhAra thayo ja na hota. ApaNe zrImad bhagavadgItA tarIke oLakhIe chIe. 70) ahiMsAno jayajayakAra thayo hota paNa zrIkRSNa A dekhItI ahiMsAnA zlokanA A parvanA arthaghaTano vize saMkhyAbaMdha vidvAno ane jayajayakArane potAnI cikitsAthI roke che. arjune yuddha karavuM ja abhyAsIoe potapotAnI rIte arthaghaTano tAravyA che. AvA joIe. Ane mATe jarUrI hoya e hiMsA AcaravI ja joIe anukULa arthaghaTanamAM keTalIkavAra mULa vAta ja bhulAI gaI hoya evo Agraha emaNe rAkhyo. emanA A Agraha mATe jaina ane potAnI anukULatA anusAra sahue samarthana zodhI lIdhuM hoya paraMparAe emane aparAdhI TharAvIne bahiSkRta karyA che. kRSNanA evuM lAgyA vinA paNa rahetuM nathI. kahevAthI ja A hiMsA AcaravAmAM AvI eTale A hiMsA mATe ahIM pAyAnI paristhiti e che ke sAva chellI kSaNe arjuna doSI zrIkRSNa kahevAya evuM jaina darzana zAstra mAne che. kartavyavimukha thayo che. atyAra sudhI je kSaNa mATe e talapApaDa thaI zrIkRSNanA je upadeza mATe jaina zAstrajJo emane gunegAra rahyo hato e kSaNa jyAre sanmukha AvI tyAre e enAthI sAva Therave che. A zlokanuM paheluM caraNa A che - vimukha thaI gayo. A manovijJAnano kesa banI jAya che. samaya tasmaraNotteya yuddhacanizcayaH prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka ( me - 2019 )
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRSNa arjunane yuddha karavAno Adeza Apyo che. yuddha eTale kevI hoya enI samajaNa paNa soLamAM adhyAyamAM ApI che. A hiMsA evo eno sIdho sAdo artha thayo. dekhItI rIte A vAta badhuM dhyAnamAM laIe to je mANasa daivI saMpattinI najIka hoya, sAcI che paNa A bIjA caraNano AviSkAra pahelA caraNa pachI yogI hoya, bhakta hoya, sthitaprajJa hoya AvA mANasathI yuddhanuM thAya che. pahelA caraNamAM zrIkRSNe kahyuM che - AcaraNa thAya kharuM? e to anAsakti bhAve je kaMI kartavya he arjuna Ama Dhagalo thaIne besI javAne badale Ubho thA, upasthita thayuM che e karaze ane enuM phaLa kRSNArpaNam karaze. Ama Ubho thaIne tArI samakSa je kAma AvI paDyuM che e kAme vaLaga. hiMsAno dekhAto kRSNano upadeza nitAMta zuddha che. sAme AvI paDelA kAmathI vimukha na thavAya. kAmano ukela to dhAroke arjune kRSNanI cikitsA svIkArI na hota ane yuddha karavo ja joIe. A ukela mATe kAme vaLagavuM e dharma kahevAya. karavAmAM pravRtta thayo na hota to zuM yuddha karavA AvI pahoMcelA A mANase dharmathI vimukha kyAreya thavuM joIe nahi. atyAre arjunanI sahu yoddhAo ugarI javAnA hatA? potAnA yuddha nahi karavAthI A sAme yuddha eka dharma tarIke AvI paDyuM che. have A dharmamAMthI jo badhA bacI jaze evo bhrama jo arjuna sevato hoya to enuM bhrama arjuna pAroThanA pagalAM bhare to dharmano parAjaya thAya ane adharmano nirasana paNa kRSNa tatkAla karyuM che. arjunane divya cakSu ApIne jaya thAya. jemAM adharmano vijaya thavAno hoya evuM karma karavAmAM potAnuM virATa darzana karAvyuM che. A virATa satyanA judA judA arjunathI nimitta thavAya kharuM? A badhA praznone eka sAthe sAMkaLIne aMgomAM pitAmaha bhIkhathI mAMDIne tamAma yuddhotsuka vIro mRtyune zrIkRSNa kahe che - he arjuna tasmatta ane rijha thayA pachI vaza thaIne samAI gayA hatA. emanA mATe to nAza nizcita ja je tAro dharma che enuM anuzIlana kara. hato. arjune to mAtra dharmanuM anuzIlana karIne nimitta banavAnuM Ama zlokanA A caraNamAM zrIkRSNa hiMsAno upadeza nathI hatuM. jo arjuna A nimitta na bane to e nAmarda ke napuMsaka to Apyo, dharmanA anuzIlanano upadeza Apyo che. kahevAya ja paNa dharmabhraSTa sudhdhAM kahevAya. ahIM eka bIjI vAta paNa samajavA jevI che. ahIM je vAta hiMsA zabda to dekhItI rIte samajAya evo che. koIno sakALe thaI che e zatru para prahAra karavAnI che. jene duzmana mAnI lIdho jIva levo eTale ke koI sajIva prANIne mArI nAkhavuM ane ApaNe che enI upara zastrAghAta karavAnI A vAta che. sAmAnya jIvana hiMsA kahIe chIe. kharekhara to koInA pratye dveSa karavo, koinuM vyavahAramAM ApaNA sahuno anubhava che ke koInA pratye ApaNe bUruM IcchavuM A badhI lAgaNIo paNa vAstavamAM to hiMsA ja che. zatrubhAva keLavIe e pahelAM ja koIne koI kAraNasara ApaNA e ja rIte ahiMsA zabda paNa samajavA jevo che. gAMdhIjI ahiMsAnA manamAM enA mATe aNagamAno bhAva prerAyo che. A aNagamo upAsaka hatA. vipakSane potAnI vAta samajAvavA e AmaraNAMta dhIme dhIme roSamAM parivartita thAya che. A pachI enA mATe upavAsa karatA. Ama karIne sAmevALAne badale pote mRtyu pAme ApaNA manamAM dveSa paNa pragaTe che. A badhuM ApaNe karatA nathI evo mArga letA. bauddha dharma ane avihiMsA kahI che. ozo hotA paNa ekavAra enA bIja ropAI jAya eTale ApoApa rajanIze evuM kahyuM che ke charInI aNI jo tame sAmevALAnI chAtI thatuM jAya che. lAMbA samayathI aMtaramAM dharabAyelA A roSa ane upara dharo ke pachI e ja charInI dhAra tamArI potAnI chAtI para dveSanuM svarUpa AgaLa jatA krodhamAM parivartita thaI jAya che. jenA dharo e baMne rIte hiMsA to ekasarakhI ja che. AmAM ahiMsA mATe manamAM zatrubhAvanuM bIja ropAyuM hatuM enA pratye have krodhanuM kyAMya nathI. virATa vRkSa thaI gayuM. krodha mANasane asaMtulita banAve che. have hiMsAne ApaNe AvakArIe nahi, ene avazya vakhoDI saMyama ke saMtulana bacyAM nathI. zatru upara prahAra karavAnI A kSaNa kADhIe paNa ene vakhoDavAnI vAta karavAthI eno aMta nathI have AvI pahoMcI che. prahAra karavA mATe ATalI pUrva taiyArI thaI Avato. ApaNA verajhera ane dveSa, jenA mATe aNagamo hoya javI joIe. enA mATe bUrI bhAvanA A badhA aMzone saMgharyA pachI bhIMsatAne karavAno eka dharma tarIke upadeza ApyA pachI zrIkRSNa kAraNe hiMsA AcarI zakAtI na hoya to ene ahiMsA na kahevAya. arjunane eka mANasa tarIke eNe zuM karavuM joIe e paNa kahyuM che. gIvo nIvasva nIvananuM e prAkRtika nyAyane pravartato rokI zakAya zrIkRSNa eTale paramAtmAne kevo mANasa priya che enI vAta karatA nahi. jagatamAM sajjano ane durjano ema baMne vibhAvanAo emaNe kahyuM che ke mANasa sthitaprajJa hovo joIe, yogI hovo mUrtimaMta thayelI ja che. deva ane dAnava, Izvara ane zetAna, joIe, bhakta hovo joIe ItyAdi. have A sthitaprajJa, A payagaMbara ane IlbIsa, aharamajhada ane ahiramajhada A badhuM yogI ke A bhaktanAM lakSaNo zuM ane kevA hovA joIe e vize badhA ja dharmomAM Adi kALathI che ane anaMta sudhI raheze. kRSNa, paNa zrIkRSNa spaSTatA karI ja che. A traNeyanAM lakSaNo lagabhaga rAma, buddha, mahAvIra, Izu ke mahamada A badhAne jo saphaLa thavA ekasarakhAM ja che. daivI saMpatti ane AsurI saMpatti lakSaNanA dhoraNe devA hoya to ApaNe ghULamAMthI sUkSma tarapha javuM paDaze. me- 2019) prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka 31
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ A lekha prakAzanArthe saMpAdakane mokalI dIdhA pachI koIka ApaNe manana karIe, sthita prajJanAM, brahmabhUtanAM, bhaktanAM ke kAraNasara 'gAMdhIjIno akSaradeha' graMtha zreNInA pustako uthalAvavAno yogInAM lakSaNa gItAmAMthI tapAsI jaIe to ApaNe eka ja avasara prApta thayo. gAMdhIjI vize kazuMka zodhavuM hatuM eTale A nirNaya upara AvI jaIe chIe ke gItAnA upadezaka ke gAnAra graMtha zreNInA 49mA pustakane uthalAvI rahyo hato. acanAka zrIkRSNa e sAkSAta ahiMsAno avatAra hatA ane arjunane laDAI gAMdhIjIe tharapaDAnA pahelA kArAgAravAsa daramiyAna tA. 28- kara evo upadeza karavAmAM tenI ahiMsAne lezamAtra paNa jhAMkhapa 04-1932nA roja AzramanI bahenone saMbodhIne lakhelA patra nathI AvatI. eTaluM ja nahi paNa e bIjo upadeza deta to enuM upara najara sthira thaI gaI. zrIkRSNa, bhagavadgItA, arjuna, jJAna kAcuM kahevAta ane tethI e yogIzvara tarIke athavA pUrNAvatAra hiMsA ane ahiMsA A viSaya upara gAMdhIjIe A patramAM je tarIke kadI na pUjAta evo mAro daDha abhiprAya che! lakhyuM che e gAgaramAM sAgara jevuM che. A patrano thoDoka aMza hiMsA ane ahiMsAnI vibhAvanA vize jaina dharma pachI atyaMta ahIM udhRta karyo che. sukSmAtisukSma samajaNe gAMdhIjI sivAya bIjA koIe dAkhavI nathI. Aje ApaNe hiMsA karatAM chatAM ahiMsAdharmanuM pAlana karIe A viSayamAM uparanA patramAM gAMdhIjI je kahyuM che e vAMcyA pachI chIe evo dAvo karatAM ApaNane saMkoca nathI thatI. barobara e bIjuM kaMI kahevA jevuM rahe che kharuM? ja rIte gItAnA yugamAM laDAIe eTalI badhI svAbhAvika gaNAtI hatI ke te karatAM chatAM ahiMsAdharmane koI hAni pahoMce che ema 102e, pArka evanyu, dahANukara vADI, mANasane te vakhate nahotuM lAgatuM eTale gItAmAM laDAInuM dRSTAMta ema.jI.roDa, kAMdivalI (vesTa) muMbaI. levAyuM che e mane sAva nirdoSa lAge che. paNa AkhI gItAnuM saMparka : 022-28019795 True to Their Salt Inheritors of an Illustrious Legacy Tushar A. Gandhi paricaya : mahAtmA gAMdhInA prapautra ane sozyala ekTivisTa tema ja lekhaka che. mahAtmA gAMdhInI hatyA ane kesa vize 'leTsa kila gAMdhI' nAmanuM A viSayanuM sauthI vadhu AdhArabhUta karI zakAya tevuM pustaka lakhyuM che. teo mahAtmA gAMdhI phAunDezana, muMbaInA saMsthApaka tema ja gAMdhI risarca phAunDezana, jalagAMvanA DirekTara che. There is a saying 'An Apple Does not fall far from My Grandfather Manilal was young during the a tree', but a banyan tree travels many a miles and Satyagraha in South Africa and was left behind to creates a giant canopy as its hanging air roots touch manage the community at the Phoenix Settlement, the ground and become independent trees themselves, Bapu's first Ashram in South Africa when his parents who remain attached to the parent tree and yet spread and elder brother lead the Satyagraha and were its existence afar. Some legacies are thus too, like a imprisoned, he looked after his younger siblings as well Banyan tree as the hanging roots touch ground they as the families of the imprisoned Satyagrahis, and the turn into trees themselves but remain attached to the running of the Ashram. After Bapu returned to India parent tree and are always a part of it. One such legacy Manilal was sent back to South Africa to manage is that of Ba and Bapu, Kasturba and Mohandas Phoenix Settlement and edit and publish the Indian Gandhi. Their four sons Harilal, Manilal, Ramdas and Opinion, he did this along with his wife Sushila till his Devadas who along with their spouses carried on their death. He would return to India to participate in the parent's legacy with fortitude and to the best of their satyagrahas launched by Bapu. He was one of the 80 ability and never utilising it for benefit or self Marchers Bapu hand picked to accompany him in the aggrandisement. Dandi March in 1930. After marching with Bapu to Harilal the eldest was Bapu's first lieutenant during Dandi, and breaking the Salt Law, Manilal was amongst the Satyagraha in South Africa and came to be known the first Satyagrahis at Dharasana, he was brutally as 'Chota Gandhi' till he fell out with his father. Even beaten up by the colonial police and imprisoned while after that till the twenties he took part in Bapu's injured and unconscious during the Salt Satyagraha. Satyagraha in India. He continued the nonviolent fight against the Apartheid 32) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka 1 me - 2019
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ regime in South Africa and was imprisoned on several Khadi Advisory Board, she is a trustee of the Kasturba occasions by the Racist Government. After his death Ashram and was the Deputy Chairperson of Gandhi his wife Sushila continued to manage the Phoenix Smriti. Usha Gokani is a trustee of the Malwli Ashram Settlement and for some time edited and published in South Gujarat and The Gandhi Smriti Samiti. the Indian Opinion. Rajmohan Gandhi. a professor of history and an Ramdas Gandhi came into his own back in India. eminent Historian is a writer of biographies and historic he participated in all the Satyagrahas launched by his works. He has written authoritative biographies of his father, He was sent to South Africa to manage the Grandfather, Sardar Patel, and Khan Abdul Gaffar Khan Phoenix Ashram and publish the Indian Opinion for a and other eminent leaders of the freedom movement. short stint. In 1930 he independently lead a Salt March As well as a history of Punjab. Gopal Krishna Gandhi from Bardoli to Bhimrad in defiance of the British was also an IAS officer and served many prestigious monopoly on manufacture of salt and the draconian posts. He was a Refugee Commissioner to Sri Lanka, Salt Tax and was arrested. A High Commissionaire to South Africa and Norway, The youngest son Devadas was the apple of his Director of the Nehru Centre in UK, Governor of West father's eye, after 1930 he was constantly a shadow Bengal and for a brief period Bihar too and a respected following his father. He accompanied his father when political commentator. Bapu went to England to attend the Round Table But this is a story of the siblings Arun and Ela Conference and continuously there after. He reached Gandhi.Arun the elder one is the second child of Manilal the Aga Khan Palace Prison Camp first upon hearing and Sushila Gandhi, Ela is his kid sister. They were of his mother Kasturba's death and Birla House after both born and brought up in south Africa on the Phoenix Bapu's murder. He rose to be the Managing Editor of Settlement. After his father's death Arun came back to Hindustan Times. India and settled here. He married my mother Sunanda None of the sons attempted to exploit their parents and worked for Times of India and raised two children legacy for self benefit or to promote themselves, and Archana and Tushar in Bombay. In 1987 Sunanda and the legacy continued amongst the grandchildren to, Arun went to USA initially for a study on the parallels although many chose to disappear into anonymity, between discrimination in South Africa, USA and India. some worked to the best of their ability to carry forward The discrimination of Apartheid in South Africa, Racism the illustrious legacy they had inherited, consciously in USA and the Caste system in India. Initially they not ever attempting to profit from it in any manner. were hosted by the University of Mississippi in the little Neelamben Parikh worked all her life as a teacher and town of Oxford. In 1991 my parents moved to Memphis then principal in schools catering to adivasis in the Tennessee and established the M.K. Gandhi Institute Dangs in South Gujarat with her Husband Yogendra for Nonviolence, after raising funds by selling the Parikh. She has written many books about Her Grand correspondence between Bapu and his parents Manilal father Harilal and the relationship between Bapu and and Sushila. Many criticised Arun for this but he his four daughters-in-law. Dr. Kanti Gandhi a medical managed to create an institution to propagate Doctor worked as a medical officer in the Birla Nonviolence which continues to do the good work even enterprise Hind Cycles and was a medical Doctor in today. The objective of the Institute was to encourage the Century Mills Labour Colony in Worli. Here he the study of the ideology of Nonviolence and its practice established a charitable trust Lok Seva Trust to serve as a weapon of resistance, Justice and community the poor labour force working in the textile mills of and nation building as practised by M.K. Gandhi. The Bombay. He was a licenced Taxi driver and owned M. K. Gandhi Institute of Nonviolence is not an and drove a Kali Peeli Taxi in Bombay till his death. educational institution, it does not conduct any classes Grand Daughter Sumitra was an IAS officer when it in Nonviolence neither does it offer any courses in was still known as ICS and served in the interiors of peace studies, it is a resource centre for non violence Central India. She then became a Rajya Sabha Member peace and truth as practised by M.K. Gandhi for social and served as a member of the Constitution Review justice and resistance and its application in current Commission formed by the Atal Behari Vajpayee times. It helps create content and study materials for government. Tara Bhattacharya served the Kahdi and universities wanting to create academic courses on Village Industries Commission as a member of the non violence, passive resistance and conflict - 2096 prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka 33
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ management. In 2005 my parents and the Institute Parliament and began working in civil society becoming moved to Rochester NY and the Gandhi Institute was an ambassador for peace and nonviolence and working hosted in the University of Rochester NY. Where it with the impoverished community of native South continues to function even today. The Gandhi Institute Africans living around the Phoenix Settlement. She now now works with the lesser privileged youth living in the heads the Gandhi Development Trust in Durban, is a poverty stricken and crime infested inner city areas, trustee of the Phoenix Settlement. She manages the counselling troubled youth and inner city students those settlement and works actively for the rights and most prone to fall victim to crime and empowers them development of the neighbouring community at with education and vocational skills. Arun has now Phoenix. She was a member of the Advisory Board of taken on the role of a 'peace farmer] and travels the the Committee of PIOs the People Of Indian Origin world talking about the legacy he has inherited and which organised the Pravasi Bharatiya Deevas under about the importance of peace and nonviolence as a the Prime Ministership of Manmohan Singhji. In 2007 responsibility of the individual, communities and the Indian Government conferred the Padma Bhushan nations, as he says he plants seeds of peace and on Ela Gandhi for her humanitarian work. Ela Gandhi nonviolence. He talks about the philosophy of lives in Durban and like her sibling Arun travels the world nonviolence and its application in everyday life. Arun is speaking about the importance of Peace Nonviolence currently based in Rochester NY and is involved in and Justice and inspires people to embrace peace and conducting programs for peace, nonviolence, conflict nonviolence and justice and equality. She runs Gandhi resolution and anger management in several prisons Development Trust and Publishes Satyagraha a in North of New York State. journal dedicated to Peace Nonviolence and Justice. Ela Gandhi the youngest Daughter of Manilal and Most of the descendants of Ba and Bapu have treated Sushila grew up on Phoenix Settlement in South Africa. the legacy they have inherited as a matter of pride but At a young age she joined the resistance against the more importantly as a responsibility they have inherited, Apartheid Regime of South Africa, She was a card not flaunting it, not expecting dividends but to silently carrying member of the Communist Party of South do what they can and move on without any Africa and a member of its Central Committee, when expectations. This is the legacy of service done humbly the Communist Party merged with the African National and selflessly. Congress she became a active member of ANC. For Although I have miles to go before I can match up her actions of resistance and defiance of the Apartheid to any of my illustrious ancestors I take great pride in Regime she was banned and placed under house the legacy I have inherited and with humility attempt to arrest from 1973 to 1982 along with her husband perform the responsibility that comes along with the Mewalal. After Freedom Ela was an ANC MP in the legacy like many of my cousins. OOD National Parliament for two terms from 1994 to 2003. 9, sukharAma gRha, sara viThThaladAsa nagara, sarojinI roDa, She worked closely with President Nelson Mandela. sAMtAkrujha, muMbaI - 400 054. After completing two terms Ela resigned from saMparka : 98213 36617 | ahiMsAnA be kSetra satya sAdhya paNa che ane sAdhana paNa. te mukAma paNa che, mArga paNa che. paraMtu ahiMsA mAtra mArga ja che. ahiMsA eTale pUrNa nirvikAratA. te vagara satyanuM darzana azakya che. tethI satyanA darzana sAru ahiMsA sAdhana thaI ema gAMdhIjI kahetA. vyaktigata ahiMsAnI zarUAta nirvikAratAnA mahAvarAthI thaze. nirvikAratAnA mahAvarAthI dehAsakti kSINa banaze. dehAsakti kSINa thatA deha-bhinnatA yAne 'dehathI ApaNe judA chIe' teno anubhava thaze. A ja Atmadarzana che. e vyaktigata ahiMsAnI pUrNatA thaI. Atmadarzanano saMbaMdha piMDa (deha, mana vagereno saMghAta)nI sAthe che. hari-darzana eTale brahmAMDanA dareka padArthamAM IzvaranuM darzana karavuM, IzvaraSTi rAkhavI arthAt samAja yA samUhanI sAthe, brahmAMDanI sAthe vyApakatAno saMbaMdha rAkhavo. | sAmUhika ahiMsAno AraMbha durjana pratye sahiSNutAno bhAva rAkhavAthI thAya che. sahiSNutAmAMthI durjana pratye AtmIyatA janmavI joIe. AtmIyatAmAMthI premano utkarSa thaze, tyAre durjana tarapha prema UbharAze ane tenA prabhAvathI durjananuM parivartana thatA tenI durjanatA nAza pAmaze. premano utkarSa eTale saMpUrNa vyApakatA. saMpUrNa vyApakatA eTale hari-darzana. A che sAmUhika ahiMsAnI pUrNatA. 3 4 prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka me - 2019
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAMdhIjIne kAzmIra sarahade mokalIe to?! javalaMta chAyA paricaya: jvalaMta chAyA 21 varSathI patrakAratvamAM che. chellA 6 varSathI gujarAtI sAmayika citralekhAmAM siniyara korasaponDanTa tarIke kAma kare che. rAjakIya, sAmAjika ghaTanAonA riporTiMgano bahoLo anubhava. divya bhAskaramAM rAjakoTa sITI Deska heDa tarIke kAma karI cukyA che. emanI kolama saMvAda jayahiMda ane divya bhAskara banne akhabAramAM kula 11 varSa prakAzita thaI. vividha viSayo para lakhyuM che. nIvaDelA vaktA tarIke emanuM nAma che. dUradarzana mATe sIriyalanA episosa lakhyA che. gujarAtI raMgabhUmi para sau prathama evo 'huM AtmakathA chuM' nATaya prayoganuM lekhana,nirmANa emaNe karyuM che. to gAMdhIjI ane mIrAM bahenanA saMbaMdha para AdhArita nATyaprayoga paNa karyA. gAMdhIvAdI nahi,gAMdhIpremI che. kavitA paNa lakhe che. Audio Link : https://youtu.be/RSRpwwOfgtw che. zIrSakamAM je vicAra che ene koi paNa vyakti tukko kahI dAkhalA che, paNa bhAratIya lazkara kyAreya A AcArasaMhitA zake, taraMga kahI zake. koine vadhu paDato AzAvAda paNa lAgI oLaMgyuM nathI. kyAreya yuddhanA niyama neve mUkIne varyuM nathI. A zake. ApaNe ene mAtra eka dhAraNA tarIke ja mUkIe ane ahiMsA che. lazkara che eNe jarUra paDye goLI to calAvavAnI ja mulavIe. pachI vicAra karIe gAMdhIjInI ahiMsA ane che paNa jyAM ane jenA para calAvavAnI che tyAM ja. svabacAva, rASTrakSA AtaMkavAdIonI hiMsAno. vAraMvAra je prazna thAya che ke gAMdhIjInA khAtara karavI paDatI hiMsA ane potAnuM sAmrAjya vadhAravA, vistAra vicAra AjanA samayamAM keTalA prastuta? emAM A vAta kadAca vadhAravA thatI hiMsA vacce phera. varcasva sthApavA, dharma ke paraMparAnuM sauthI mahatvanI che ke jagata Aje saLagatI sataha para beThuM che, AkramaNa e hiMsA che ane bhArate e kyAreya karyuM nathI. eTale kyAreka ema lAge ke pRthvI jANe lAvArasanA zvAsa bharI rahI che ApaNe kahI zakIe ke amAruM lazkara pratikAra kare hiMsA na evA zastrayugamAM ahiMsA keTalI prastuta? gAMdhIjI jo eka AkRti Acare. hatA to satya ane ahiMsA e AkRtinA paDachAyA rahyA. ane joke A badhI tarka ane jo-tonI vAta thai. gAMdhIjInI AkRti ogaLI gayA pachI paNa e parachAI to jIve che. ahiMsA to vaLI alaga jaine UbhI rahe. kAzmIramAM je sthiti satya, asteya, aparigraha,abhaya jevAM vrata hajIya koi rIte kadAca chellA cha dAyakAthI che have vadhAre vaNasI che, enA ukela mATe pALI zakAya, paNa ahiMsAnuM pAlana zakya che? bhAratanI AjhAdI gAMdhIjIe prayAsa karyA hoya to? are emaNe karyA ja hatA. emanuM pahelAMthI A savAla vAtAvaraNamAM che Aje jarA vadhAre upasyo cAlyuM hota to A 'pAka okyupAiDa kAzmIra' jevuM ja kyAM kaMi hota? kAzamIranI vAdIomAM je saphedI che evI zAMti e to tAjetaranI ghaTanAo laie to pulavAmA,urI jevA humalA AkhA dezamAM icchatA hatA. ApaNo prazna to e che ke gAMdhIjI ke kAragila jevA yuddha vakhate A ahiMsAnuM zuM karavAnuM? gAMdhIjInI sadehe to have nathI. to gAMdhIjInI ahiMsA AtaMkavAdanI samasyA ahiMsA e samaye kAma Ave? kadAca nA. zatapratizata ahiMsA ukelI zake? prAthamika rIte, dunyavI daSTie to Ano javAba tyAM zakya nathI. e hiMsAnuM svarUpa zuM che. bhAratIya yuddhono ApaNane hakAramAM na maLe paNa gAMdhIjInA vicArane aneka pahelu itihAsa tapAsIe to ApaNe kyAMya sAmethI vAra karyo hoya, che. gAMdhIjIe aneka vakhata kahyuM hatuM ke pApIne nahIM pApane yuddhanI zarUAta ja ApaNe karI hoya evA kissA dUra dUra sudhI haNo. e kahetA, manuSya ane tenuM kAma banne nokhI vastu che. jovA maLatA nathI. ApaNe sAmethI koine haNavA gayA nathI. ane sArAM kAma pratye Adara ane naThArAM pratye tiraskAra hovo ja haNanArane haNavAmAM pApa nathI evuM bhagavAne kurukSetramAM DipresTa joie. sArAnarasAM kAma karanAra pratye haMmezAM Adara hovo joie. arjunanuM moTivezanala spirIcyuMala kAunsilIMga karatAM kahyuM hatuM. je loko bUrAino nAza karavAne badale tevA mANasono ja nAza ApaNe pratikArAtmaka hiMsA karI haze, Ayojita hiMsA karI karavA mAge che teo pote ja pelAnI bUrAio akhatyAra kare che. ane e mANasone mAravAthI temanAmAMnI bUrAio maraze evI - ApaNuM lazkara hiMsAmAM nathI mAnatuM evuM kahIe to hasavuM bhramaNAmAM teo jene nAza kare che temane vaTAve evA paMDe banI bese Ave ne? paNa kharekhara evuM che. vizvanA aneka yuddhanA itihAsa che. ahiMsAno upadeza dareka dharmamAM karavAmAM Avelo che paNa huM tapAsIe to emAM lazkare sivilIyansa para humalA karyA hoya evuM evuM mAnavAne lalacAuM chuM ke ahiMsAnA AcAranuM A hiMdanI banyuM che. are strIo para sainikoe baLAtkAra karyA hovAnA bhUmi para zAstra racavAmAM AvyuM che. (harijanabaMdhu, 30 mArca nathI. ( me - 2019 ) prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka 3 5.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1947) gAMdhIjI hAphijha saiyada ke tArIka mahaMmada sAme upavAsa karanAruM mAdhyama che. hiMsA janme to che mANasanA manamAM. skUlamAM kare ane e loko pIgaLe e vAta atyAre gAMdhIjInI gerahAjarImAM jhaghaDatA vidyArthI hoya ke ghAtaka humalo karanArA AtaMkavAdI, to kalpanA ja rahe paNa AMtakavAdanA mULamAM je kaMi paNa raheluM Akhare hiMsAnuM mULa mANasanuM mana enA vicAra che ane evI che ene dUra karavA e jIvyA hota tyAM sudhI emaNe prayAsa karyA hiMsA na janme e vAta gAMdhIvicAramAM che. ahiMsAnuM prathama hota. pagathiyuM ja e che ke ApaNe ApaNA nityanA jIvanamAM ekabIjAnI AjanI sthitie kadAca ApaNe gAMdhIjI jevI vizALatA sAthenA vyavahAramAM satya, namratA, sahiSNutA, prema, karuNA vagere dAkhavIne AtaMkavAdIone mApha na karI zakIe. sarahada para khIlavIe evuM emaNe kahyuM hatuM. eTale ema kahI zakAya ke ahiMsAno amala zakya nathI, paNa pratikAra karavAnI sAthe sAthe kAzmIra samasyAno tatkAla ukela to lazkarI kAryavAhI ke vaLato samagra mAnavajAtanA kalyANanA bhAva sAthe AtaMkavAda sAme enA humalo ja che tyAM AdarzavAda na cAle, paNa vizvamAM kyAMya paNa mULatatvo sAme paNa samAMtara moraco mAMDavAmAM Ave to tyAM bhUkha, asaMtoSa, anyAyabodha, abhAvane lIdhe jo koi samasyA che gAMdhIjI ApaNI paDakhe UbhA raheze. gAMdhIjIe to svarakSA mATe to eno ukela gAMdhIvicAramAM che ane che ja. paNa potAnA prANanI AhUti ApavAnI ja vAta karI hatI, gAMdhIjInI ahiMsA jarA paNa namAlI nahotI, ulaTuM enI bIjAnA prANa levAnI nahIM.1939nA phebruArInI 19mI tArIkhe tAkAta amApa hatI. e ahiMsAnA baLa para emaNe hITalara harijanabaMdhumAM bApue lakhyuM hatuM, mANasamAM garva ne ahaMkAra hoya sAtheya patravyavahAra karyo ane zarUAtanA samayamAM laMDana mulAkAta to e ahiMsA nathI. namratA vagara ahiMsA saMbhavatI nathI.AtmarakSA ke pachI ekAda vAra maLyA tyAre sAvarakara sAthe paNa vArtAlApa vize 19 jAnyuArI, 1930nA navajIvanamAM gAMdhIjIe lakhyuM karyo. gAMdhIjInI ahiMsA e hatI jemaNe rAjakoTanI rASTrIya hatuM: AtmarakSAne mATe koIne mAravAnI AvazyakatA nathI. maravAnI zALAmAM potAnA para humalo thaze evI jANa thai toya talavAradhArI tAkAta joie. manuSyamAM maravAnI tAkAta saMpUrNa rIte AvI jAya ToLAMnI vaccethI javAnuM pasaMda karyuM. dakSiNa AphrikAnA satyAgraha to tene mAravAnI icchA ja nathI thatI. je mANasa maratAM Dare che vakhate hiMsaka ja nahIM jIvaleNa nivaDI zakyA hota evA humalA ne jenAmAM sAme thavAnI tAkAta nathI tene ahiMsA na zIkhavI thayA hatA, paNa emaNe hathiyAra hAthamAM na lIdhuM e to ThIka, hAtha zakAya. paNa ugAmyo nahoto. gAMdhIjIe to potAnA para humalo karanAra sauthI agatyanI vAta bApue e karI hatI je kadAca AjanA nathurAma goDasene paNa ophara karI ke bhAi aThavADiyuM mArI sAthe saMdarbhamAM ghaNAne prastuta lAgI zake : huM jarUra mAnuM chuM ke jo rahe. surahAvardI jevA kaTTara mANasane paNa emaNe kahyuM, huM tamAro nAmadai ane hiMsA vacce ja pasaMdagI karavAnI hoya to huM hiMsA sekreTarI thAuM ane ApaNe lokone zAMti mATe apIla karavA sAthe pasaMda karuM. hiMdustAna nAmarda banIne tenI mAnahAninuM asahAya pharIe. hinduonI hatyAno AkSepa hato e surahAvada pachI sAkSI bane enA karatAM to e potAnI ijjatanI rakSA khAtara bApunA zaraNe hatA. hAthamAM charA laine pharatA loko sAme khullI hathiyAra uThAve te vAtane huM pasaMda karuM. paraMtu huM mAnuM ke hiMsA chAtIe e pharyA. gAMdhIjInI ahiMsA e hatI ke emaNe chellA karatAM ahiMsA jarUra vadhAre caDiyAtI che. sajA karavA karatAM mAphI divasomAM paNa kahyuM hatuM- bImAra paDIne maruM to chApare caDIne ApavAnuM vadhAre mardAnagIbharyuM che. eTale gAMdhIjInI ahiMsAmAM kahejo ke A mANasa mahAtmA nahoto paNa prArthanAsabhAmAM jato kAyaratA to kyAreya nahotI. Aje ahiMsA keTalI prastuta evuM jo houM ane koi goLI mAre chatAM mArA manamAM koi kaDavAza enA koi pUche to ene kahevuM paDe ke bhAi A ahiMsA phakta gAMdhIjInA mATe na hoya, mArA moDhe jo rAmanuM nAma hoya to kahejo ke A vicAranI deNa nathI. kSamA vIranuM AbhUSaNa che ane ahiMsA bhagavAnano mANasa hato. paramo dharma jevAM sUtra to ApaNane bhagavAna mahAvIra pAsethI A gAMdhIjInI ahiMsA hatI. mAnavAmAM na Ave evI ke maLyAM che. to to mahAvIranI ahiMsA sAme paNa prazna uThyo ema mAnI na zakAya evI. jagatamAM ghaNuM ApaNI buddhinI bahAra hoya gaNAya. che emAMnI A eka vAta che ema kahI zakAya. ane koi dharmamAMthI ApaNane maLI hoya ke gAMdhIjInA vicAranA ahiMsAnuM satyAgrahanuM A kAThuM to ghaDAyuM hatuM otAbApA-uttamacaMda graMthamAMthI ahiMsA ke hiMsA phakta zarIra sAthe saMbaMdha dharAvatI vAta gAMdhInA vakhatathI. e to lAMbI vigata thAya. A ahiMsAnA mULa nathI. ApaNane mana, karma ane vacana traNeya vAnAthI koinuM bUruM kyAM hatA e to kadAca koi na kahI zake. gAMdhIjInA jIvananA na karavAnI zikSA-dikSA maLI che. koi paNa vyakti hiMsA Acare pUrvArdhanI jhINI jhINI vigata prabhudAsa gAMdhIe 'jIvananuM paroDha' tyAre ApaNane dekhAya to enA paga ke hAtha ane hAthamAM raheluM pustakamAM AlekhI che emAM phiniksanA vasavATa vakhatano eka hathiyAra, paNa sUkSma vAta e che ke zarIra to hiMsAno phakta amala mArmika prasaMga che. eka rAtre prabhudAsabhAie rAtre khetaranA zaucAlayamAM prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ javuM paDe ema hatuM. e bahAra nIkaLyA tyAM sAme sarpa. emaNe pADavI joie ke mAra khAya ene sAmuM mAravAnuM zIkhavADavuM gAMdhIjInA nikaTanA kuTuMbI maganalAla gAMdhIne jANa karI. pagamAM joie? pUtaLIbAi bolI uThyAM tane AvuM kyAMthI sUjhe che, koNa. gUmaDuM thayuM hovAne lIdhe maganabhAie mATIno pATo bAMdhyo hato. zIkhave che, jANe vidhAtAe tArA bhAgyamAM zuM zuM lakhyuM che? toya UbhA thayA,dorIvALI lAkaDI lai sarpane pakaDyo. prabhudAsa gAMdhIjInI ahiMsA A hatI. emaNe haMmezAM mAre ene mAravAnI lakhe che, 'sApane choDavA javAnI mArAmAM hiMmata nahotI. maganakAkA nA pADI hatI. sAme mAravAnI tarapheNa karI nahotI. eTale e cAlI zake ema nahotA. sApane mArI nAkhavA sivAya vikalpa kadAca lazkarane ema na kahe ke tameya mAro, paNa e to nahoto, paNa duHkhatA page e bahAra nIkaLyA. mane phAnasa pakaDAvyuM. AtaMkavAdIone ja, pahelo humalo karanArane ja kahe ke mAravAnuM mAnavavastI na hoya e vistAramAM ene choDI dIdho.' baMdha karo. gAMdhIjInI icchA rAmarAjyanI sthApanA karavAnI hatI, je uccavRttithI gAMdhIjIe ahiMsAnI laData upADI hatI e paNa sAmeno tarka e che ke rAvaNanA vadha vagara rAmarAjya zakya che ucca kakSAe maganalAla gAMdhIe ene apanAvI hatI. bApunI paNa dharmayuddha karatAM pahelAM paNa viSTI to karavI ja rahI. mohane ahiMsAnA mULa bALapaNamAM hatA e to emaNe kaDAMnI corI pachI paNa e ja zIkhavyuM hatuM. mohanadAse paNa e ja karyuM. lakhelI ciTTInA prasaMga parathI jagate jANyuM che paNa enA kAraNanI (lekhakanI citralekhAmAM AvatI kolama gAMdhIjI @150nA koine khabara nathI. rAjakoTamAM bhaNatA tyAre jhADa para caDIne vividha lekhane AdhAre) papaiyAM-jAmaphaLa toDatA. eka vAra jhADa para beThA hatA tyAre moTAbhAie paga kheMcyo. mohane(gAMdhIjIe) potAnI mAtAne karuNA, phariyAda karI : bhAi mane mAre che. bA kahe to tuM ene mAra. ane 23,patrakAra sosAyaTI mohanano javAba hato : moTA bhAI bhale mAre. e moTA che. huM eraporTa roDa rAjakoTa nahIM mAruM. je mAre che ene tuM aTakAvatI nathI. mAre ene nA saMparka : 99099 28387. AjanA samayamAM... ahiMsaka jIvanazailI atula dozI paricaya : atula nagInadAsa dozI. Chartered Accountant. gurukula pAlItANA, mahAvIra vidyAlaya ane sI.yu.zAhasAyanamAM rahI abhyAsa karela, ahiMsA paramo dharma grupanA kora TIma membara. Honorary Director and team leader in an online education company, Letstute. ahiMsA zabdano artha khuba saraLa che. dareka manuSya ema 'AphrikAnA jaMgalamAM bhUkha thI kutarA nuM mRtyu thAya to teno doSa vicAre ke duniyAmAM mArA sivAya bIjA manuSyo ane bIjA jIvo paNa ApaNane lAge che'. bIjuM satya e paNa che ke ApaNI che. e darekane paNa jIvana vhAluM che. temane paNa dukha gamatuM nathI'. AjubAju mAM koI paNa jIva dukhI haze to tenA du:khano relo ApaNe A vicAra manamAM rAkhIne ApaNuM dareka kArya karIe to kyAreka to ApaNA ghara sudhI Avaze ja. A dukha no bhaya darekanuM jIvana naMdanavana banI jAya. atizrImaMta ke khuba zaktizALI mANasa ne paNa tyAM sudhI rahevAno AjanA samayamAM gRhastha athavA sAdhu mATe paNa 100% che jyAM sudhI dareka jIva kAyamI sukha na pAme. ahiMsaka jIvana jIvavuM khuba ja muzkela che. hAlatAM-cAlatAM-UThatAM- sadIothI vizvamAM hajAro saMsthAo ane dAtAo sAmAjika besatAM-khAtAM pItAM bIjA koI jIvane hAnI thavAnI zakyatA che kAryo kare che tema chatAM paNa lokonA dukha darda vadhI rahyA che. paraMtu ApaNe bane teTaluM sAcavIne-samajIne 'ochAmAM ochI' prANIonA jIvana to narka banI gayA che. Ano artha ema karI hiMsA thAya tevI koziza karIe to paNa A pRthvI uparanA ghaNAM zakAya ke kyAMka to pAyAmAMthI khoTuM thai rahyuM che je sudhAravAnI jarUra badhAMnAM ghaNAM badhAM dukha darda dUra thai jAya. bIjo eka agatyano siddhAMta che 'sahaastitva'. koIpaNa sadIothI cAlI AvatI khAvA-pIvA-jIvana jIvavAnI nI prathAmAM jIvane dukhI karIne sukha maLe nahI. svAmI AnaMdanA kahevA pramANe koI pheraphAra jarUrI hoya to karIe. te paurANika kALathI cAle che 'ApaNane zAzvata sukha maLatuM nathI kAraNa ke ApaNuM sukha bIjA eTale 'saMskRti' ja kahevAya tevuM nathI. temAM paNa samayakALe koI pAsethI chInaveluM sukha che'. koI vidvAne to tyAM sudhI kahyuM che ke 'vikRti' pesI jAya to prathAmAM pheraphAra jarUrI che. ( me - 2019 prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka 3 7
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjanA samayamAM ApaNe kevI rIte ahiMsaka jIvanazailI thaI. Aje bhArata vizvamAM mAMsanI nikAsamAM eka naMbara para che te apanAvI zakIe tenI carcAne ApaNe judA judA vibhAgamAM vaheMcI dudhanI vadhatI jatI jarUriyAtane lIdhe che. zakIe- (1) prANIo pratye jIvadayA (2) manoraMjana mATe bhArata dezamAM gAya mAtA tarIke pUjAya che paratuM te sAMkaLa prANIono upayoga (3) rAjakAraNa ane pazurakSAnA kAyadA (4) doraDAthI baMdhAya che. tenI le-veca thAya. tenuM mulya aMkAya. rastA para ApaNuM svAcya (5) paryAvaraNa (6) katalakhAnAo baMdha kaI rIte plAsTika ke kacaro khAya. A te kevI saMskRti kahevAya? thAya (7) dharma (8)nAgarika tarIkenI pharaja- vyApAra ane vyavahAra Aje AkhuM vizva 'vigana' paddhati tarapha khuba jhaDapathI AgaLa (9) kevI haze ahiMsA- svapnanagarI ? vadhI rahyuM che. vigana loko prANIonI koI vastuono upayoga (1) prANIo pratye jIvadhyA - karatA nathI. teaonI karuNAno pravAha koI dharma mATe nahIM paNa ApaNAmAMthI moTA bhAganA loko ane khAsa karIne jaina prANIo pratye mAnavatAnI pharaja tarIke vahI rahayo che. duniyAnA lokomAM jIvadayA eTale pAMjarApoLa ne madada karavI, katalakhAne moTA moTA ramatavIro 'vigana' che. bhAratamAM paNa krikeTa kepTana jatAM jIva ne choDAvavA ke pachI kabatarane caNa nAkhavI. ApaNe virATa kohalI ane bIjA ghaNA vigana che. dUdha-ghI khAvAthI tAkAta ApaNI jIvana jIvavAnI rItamAM zuM pheraphAra karavo te ApaNe Ave che te khoTuM puravAra thaI cukyuM che. vicAratA nathI. ApaNA potAnA lIdhe koI jIva ne hAnI thAya che vigana loko gomUtra ke chANane paNa koI vaparAzamAM letA ke te katalakhAne jAya che temAM ajANatA ApaNo hAtha che ke kema te nathI. dhaMdhAdArI lokonuM kAMI kahevAya nahIM. teo dudhanI jema vicAravAnI jarUra che. | gomUtra ke chANa vadhAre meLavavA mATe prANIo para atyAcAra ApaNA darekanA gharamAM eka mInI katalakhAnuM cAlatuM hoya karavAnuM cAlu kare. prANIone svataMtra rahevA daIe te ja sAruM che. che. khAvA pIvA. ghara vaparAza, komeTIka, pagarakhAM, kapaDAM, vagere vigana jIvana paddhati mAM madha no upayoga paNa niSedha che. dareka vastumAM prANIonAM avayavono upayoga thAya che. A dareka have ApaNane soyA, magaphaLI, nALIyerI, kAju, badAma, vastuonAM 'ahiMsaka' upAyo paNa che. katalakhAnAone mAMsanI cokhA vagerenA dUdhamAMthI banela dahIM-ghI-mIThAIo- cIjha-baTaraAvakanI jema prANIonA bIjA avayavo jemake carabI, vALa, AIskrIma vagere paNa maLe che. A mATe gugala ane yuTyuba para cAmaDuM, hADakAM vagere mAMthI paNa ghaNI badhI Avaka maLe che. hajAro resIpI che. katalakhAnAone A bIjI Avaka ochI thAya to bahu moTu Arthika (2) manoraMjana mATe prANIono upayoganukazAna thAya. sarkasa, mAchalIghara, prANI saMgrahAlayo, pakSIone pijarAmAM cAmaDuM eTale prANIonI 'cAmaDI' che. bhArata dezamAM cAmaDAno pUravA, baLada ane ghoDAnI resa vagere pravRtiomAM bIjA jIvonI udyoga bahu moTA pAye vikasI rahyo che. pahelAnA samayamAM prANIo svataMtratA chInavI levAya che. temane hAnI pahoMcADAya che. ApaNe kudaratI rIte mRtyu pAmatA tenI cAmaDI upayogamAM levAtI hatI. tenAthI dura rahIe. ApaNane pAMjarAmAM pUrIne jaMgalamAM A Aje jIvatA prANInI katala thAya che ane tenI cAmaDI utArI pAMjarAo rAkhIne prANIone batAvavAmAM Ave ke juo manuSyo levAya che. thoDA samaya pahelA samAcAra hatA ke ledhara kAunsila AvA lAge che. Ama thAya to ApaNane kevuM lAge ? (carma udyoga nuM vyApArI maMDaLa) cAmaDAnI mAMga ne pahoMcI vaLavA (3)rAjakAraNa/prANI rakSAnA kAyadAmATe prANIo ne binakudaratI rIte janma apAvaze, tene ucheraze Aje dezanA moTAbhAganA rAjyomAM gAyanI katala para pratibaMdha ane katala karIne tenI cAmaDI upayoga mAM leze. AvI bhayaMkara che paraMtu bheMzanI katala karI zakAya che. gAya ne mAtA kahevI paraMtu yojanA vyApArI lobha nI caramasImA che. bheMza paNa mAtA che te svIkAravuM nathI. koI kahevAtI dhArmika pahelAnA samayamAM dUdha-ghIno upayoga kadAca barAbara kahI mAnyatAne sAcavI levI ane tenI pAchaLa moTA pAye jIvahiMsA zakAya paraMtu AjanA vyApArIkaraNanA samayamAM prANIone mazIna thavA devI A rAjakAraNano eka prapaMca che. samajIne dUdha meLavavAmAM Ave che. "pazupAlana"mAMthI 'pazuudyoga' pazu rakSAnA kAyadAmAM 'pazuonI katala mAnavIya rIte karavI thai gayo che. gAya bheMsanAM vAcharaDAne tenI mAtAnuM dUdha pIvA joIe. temane maratI vakhate pIDA na thAya tevuM karavuM joIe tevuM devAmAM AvatuMnathI. vAcharaDuM jo nara hoya to AjanA TrekTara lakhANa che. katala mAnavIya rIte kema thAya ? katala karavI te ja yugamAM tenI jarUra nathI tethI te tarata ja katalakhAne jAya che. bina mAnavIya nathI. sarakArano pazupAlana vibhAga katalakhAnA mATe kudaratI paddhatithI gAya-bheMzane mAtA banAvAya che kAraNa ke ApaNane sabasIDI Ape che. paraMtu kAyado AMdhaLo che. je karavuM paDaze te dUdha joIe che. 1970nI zveta krAMti pachI mAMsanI nikAsa cAlu ApaNe ja karavuM paDaze. prabuddha jIvana :AMIMsA vizeSAMka me - 2019
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) ApaNuM svAthya 1970 nA varSanI zveta krAMti (dudhanI krAMti) pachI bhArata mAM bahu badhA saMzodhanomAM e sAbita thayuM che ke prANIjanya vastuo dUdha ghI nI sAthe sAthe pazuonA lohInI nadIo vahevA lAgI (dUdha-ghI, vi.) nA lIdhe kensara-DAyAbITIsa-hRdayaroga jevA gaMbhIra che.mAMsa-cAmaDuM-dUdha A traNa vastuo nA vyApAra mAM ekasarakho rogo thAya che. AjanA samayamAM vizvamAM banatI 80 enTIbAyoTIka vadhAro thai rahyo che. A jugalabaMdhI che. ApaNe AmAMthI dUdha ane davAo pazuone ApavAmAM Ave che. A davAo anepazuonI cAmaDI nI mAMga ghaTADIe to phakta mAMsa nA jora para katalakhAnA pIDAmAMthI meLavela dUdha ApaNane svAthya ane zAMti kaI rIte Arthika rIte TakI nA zake. ApI zake? vigana jIvana paddhati paNa 'ahiMsA dharma' no eka aMza che. manuSyanI jema prANIo paNa mAtA bane tyAre ja dUdha Ape che ahiMsA eTale phakta khAvA pIvA ke vastuo AdhArita nathI paraMtu ane te tenA bALaka mATe che. tenA vAcharaDAnA bhAganuM chInavI ApaNA jIvananI nAnI moTI dareka bAbatono samAveza kare che. lIdhela dUdhathI ApaNane kaI rIte sukha ane zakti maLe? ApaNe chApAomAM vAre tahevAre samAcAra vAMcatA hoIe chellA 2500 varSamAM bhagavAna mahAvIre 'ahiMsA paramo chIe ke 'bheLaseLavALuM dUdha' pakaDAyuM. hamaNAM to bheLaseLavALuM dharma kahyA pachI gAMdhIjIe ahiMsAnA sUtrane vizvanA khUNekhUNe panIra ane baTara paNa pakaDAyuM tevA samAcAra hatA. koIpaNa sudhI pahoMcADyuM ane te paNa koI sAMpradAyika dharmanA nejA nIce vastuonI mAMga vadhaze eTale temAM AvuM banavAnuM ja che. dudhanI nahIM paNa mAnavatAnA pAyAnA siddhAMta tarIke karyuM. kadAca evuM lAge bheLaseLamAM kalara, yurIyA khAtara, DITarajanaTa pAvaDara, vi. vastuono che ke ahiMsA-jIvadayA' zabdane hiMdu-jaina dharma sAthe joDIne ApaNe upayoga thAya che je ApaNA svAthya mATe khuba hAnikAraka che. prANIonuM ahita karyuM che. jANe ajANe bIjA dharmanA loko (5) paryAvaraNa AnAthI dura thai gayA. ApaNane jaina dharmanA pAyAnA siddhAMto AjanA samayano sadharela ane bhaNela mANasa have 'pazao loko sudhI pahoMce temAM rasa hovo joIe. teo koI paNa dharma dvArA thatI khetI' ne badale 'pazuonI khetI' (animal farming) pALe tenAthI zuM pharaka paDe? kare che. karoDonI saMkhyAmAM prANIone binakudaratI rIte janma ghaNIvAra ApaNe kahetA hoIe chIe ke bhagavAne paNa dUdha apAvavo, teno uchera karavo ane mAMsa mATe tene mAravA te vAparyuM che. paraMtu, tyAranA samayakALamAM AjanI jema dUdhanI mAMgano paryAvaraNano bahu moTo prazana banI gayo che. vizvamAM vAhana atireka na hato. bhagavAne paNa kahyuM che ke tame samayakALa pramANe vyavahAramAMthI je praduSaNa thAya che tenA karatA prANIo dvArA thatuM tamAro aMtarAtmA kahe te pramANe varto. pradUSaNanuM pramANa vadhAre che. vizvanA vikasita dezo mAMsAhAra Aje dharmasthAnomAM paNa ghaNI hiMsA thaI rahI che. derAsaromAM ocho thAya te mATe koziza karI rahyA che. varakhano upayoga te ghaNI kharAba bAbata che. varakha banAvavA mATe bahu badhA loko 'svAthya ane paryAvaraNa nA kAraNe paNa prANIono jIva levAya che. silka banAvavA mATe hajAro rezamanA 'vigana' paddhati apanAvI rahyA che. kIDAne UkaLatA pANImAM ukALavAmAM Ave che. prabhujIne phUlo (6) katalakhAnAo baMdha kaI rIte thAya ? caDAvavAnI prathAmAM paNa hiMsA che. ApaNA jaina dharmanA vidvAnazrI katalakhAnAo baMdha karavA hoya to sauthI sahelo upAya che. kumArapALa desAIe evuM kahela che ke 'derAsaromAM mahApUjA thAya ApaNI dUdha ane dUdhanI vastuonI mAMga ghaTADavAno. arthazAstra che phUvAnA che te phUlonI zokasabhA che. prANIonA dUdhano prakSAla karavAthI nA mULabhUta niyama mujaba dudhanI mAMga ochI thAya to tenA bhAva paramAtmA kaI rIte prasanna thAya te vicAravuM rahyuM. ghaTe ane vyApArI kaMpanIone A vyavasAyamAM ocho rasa paDe. DerI digaMbara-zvetAmbara nA tIrtho mATeno sadIothI cAlyA Avato udyogane A vyavasAyamAM Arthika lAbha nahIM dekhAya. AvuM karavAthI ' nI vivAda kyAre pUro thaze? 'pazuudyoga' pAcho dhIre dhIre 'pazupAlana" mAM parivartita thaze. dUdha jainadharmamAM upadhAna tapane bahu mahatva ApavAmAM AvyuM che mATe prANIo para thatA atyAcAra ochA thAya. pazuono binakudaratI ane tene "mokSamALa' eTale ke mokSanA dvAra sudhI javAno eka mArga rIte janma nahIM karAvavAmAM Ave. prANIonI saMkhyA ochI thaze. batAvavAmAM Avyo che. upadhAna tapamAM 'tela' paNa vAparavuM nahIM katalakhAnAone DerI udyoga pAsethI temanA mATe bina upayogI ane tenI jagyAe 'ghI'mAM ja dareka vastuo banAvavI tevI prathA thayelA prANIo ochA maLaze. mAMsa nuM utpAdana ghaTe. mAMsa nA che.zAkadALamAM paNa telane badale ghI vAparavuM. sAmAnya rIte upadhAnamAM bhAva vadhe. ochA loko mAMsAhAra kare. A badhAne lIdhe jIvahatyA ekAsaNAmAM bahu badhI mIThAIo banatI hoya che. paraMtu, amulya ochI thAya. dhArmika tapamAM ghI' vAparavAnI prathA AjanA samaya-saMjogomAM me - 2019 ) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka 39.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANIo upara atyaMta dardanAka sAbita thai rahI che. (9) kevI haze ahiMsA svapnanagarI ? dareka dhArmika saMsthAe je te dezanA kAyadAo-niyamonuM pAlana A ahiMsAnagarI mAM ekaja dharma hoya-ahiMsA. koI jhaghaDA karavAnuM hoya che. ApaNA zAstromAM paNa AvuM kahela che. paraMtu mArAmArI-zAstro-trAsavAda na hoya. pazuo svataMtra hoya. temano Aje moTA bhAganA derAsaromAM ane bIjI dhArmika saMsthAomAM koI mAlika na hoya. dareka manuSya ane prANI pUrNa AyuSya ane 'kALuMnANuM' vaparAya che. be naMbara'no hisAba cAle che. karacorI sAruM svAcya pAme. koInuM akALa mRtyu na thAya. jyAM koI paNa karavI te paNa hiMsA che. vividha prasaMgoe ghI nI bolI'mAM karoDo jIvane bhUkha-garIbI-lAcArI na satAve. badhA manuSyo dhanavAna na rUpiyAnuM kALuM nANuM vaparAya che. A paNa eka moTI hiMsA che. hoya paraMtu samRddha jarUra hoya. manuSya maryAdAmAM rahe tethI kudarata (8) nAgarika tarIkenI pharaja ane vyApAra/vyavahAra paNa maherabAna hoya. koI jIva ne koI phariyAda nathI. koI DarAvatuM ahiMsA dharmane ApaNe eka dezanA nAgarika tarIkenI pharaja nathI. nathI koI DaratuM. hAra-jIta nathI. A nagarI viSe ghaNuM badhuM barAbara bajAvI rahyA chIe ke nahIM te sAthe paNa nisbata che. lakhI zakAya paraMtu zabdonI maryAdA che. mauna nI tAkAta asIma che. bIjAnA hakka chInavIne ke kAyadAonuM ullaMdhana karIne jIvavuM te Apa A svapnanagarI viSa jeTaluM vadhAre vicArazo teTaluM ahiMsA paNa hiMsAno eka prakAra che. purato Teksa na bharavo, nuM amRta vadhAra pAmazA lAMcaruzvatathIkArabhAracalAvavo vagere eka rIte hiMsA ja che. samAja kahevAya che ke .. svapno sAcA paDe che. hA..jarUrathI sAcA ke dezane vyavasthita calAvavA mATe dareka nAgarike dareka niyamonuM paDe.. jo te zubha hoya..ApaNe tene satata jotA rahIe. tene pAlana karavuM joIe. A niyamonuM ullaMdhana karavAthI bIjA lokone dayAna dharIe. tene sAkAra karavAnA prayatna karIe. koNa karaze? takalIpha paDaze. kevI rIte karaze? tevuM vicAravAne badale ApaNe dareka ApaNI ApaNe zerabajAra mAM sigAreTa, dArU, mAMsa, maraghA udyoga, kSamatA mujaba karIe to samagra vizva ahiMsAnagarI banI jAya ane DerI, vi. kaMpanIo je manuSya, prANI ke paryAvaraNa ne nukazAna eka divasa zAzvata sukhano sohAmaNo suraja ApaNA darekanA pahoMcADe temAM rokANa na karIe. AMgaNe Uge. vyApAra rojagAramAM khoTuM bolavuM ane khoTuM karavuM te bIjAne dareka jIva ahiMsA nA zAzvata sukhane pAme tevI paramakRpALu dukha ApavAnuM kArya che. samAja-saMbaMdhIonI sAthe rojabarojanA paramAtmA pAse prArthanA. ahiMsA paramo dharma. vyavahAra, bolacAlamAM saMyama ane samatA rAkhavI te ahiMsAno (noMdha- A lakhanAra A lekhamAM je lakhyuM che te pramANe jIvana agatyano bhAga che. jIvavAno pramANikapaNe prayatna kare che.) DID | saMparka : 9821127475 vaizvika pariprekSyamAM ahiMsA bhANadevajI paricaya : adhyAtmamArganA yAtrika evA bhANadevajInI lekhinIno prANa viSaya adhyAtma ja rahyo che. temanA 135 jeTalA abhyAsa saMpanna pustakomAM vividha paMtha, saMpradAyanA saMto-kavionA jIvana - kavanamAM garbhita adhyAtma darzanane ujAgara karavAno saMniSTha prayAsa temaNe karyo che. lokabhAratI saNosarAmAM manubhAI paMcoLI darzakanuM sAnidhya meLavanAra bhANadevajI gAMdhI cIMdhyA mArge cAlanAra khuba sArA vaktA, lekhaka che. hAle morabI pAse sarasvatI niketana AzramamAM rahetA bhANadevajI sAdhu jevuM ja jIvana jIvI rahyA che. 'mahAbhArata' eka mahAna graMtha che. mahAbhAratamAM aparaMpAra hiMsA eTale mana, vacana ke karmathI koI paNa jIvane kaSTa yuddhonI aparaMpAra kathA che. Ama chatAM Akhare bhagavAna vyAsa ApavuM te. mahAbhAratamAM lakhe che : Ama hiMsAno Avo vyApaka artha che. tadanusAra sarva prakAranI 'ahiMsA paramo dharma hiMsAno tyAga karavo te ahiMsA che. 'ahiMsA parama dharma che.'' bhagavAna pataMjali aSTAMgayogamAM bhagavAna buddha Arya ahiMsA eTale zuM? aSTAMgamArgamAM ahiMsAno mahAvrata tarIke svIkAra kare che. vizvanA pahelAM to ApaNe samajIe ke hiMsA eTale zuM? sarva dharmomAM koI ne koI svarUpe ahiMsAnI pratiSThA thaI che. hA, prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka nA, " sarva dharmomAM ahiMsAnI samAna mahattA che tema ApaNe na kahI noMdhAyA che? hoya to jANamAM nathI. zakIe. jaina dharmamAM ahiMsAnI jeTalI mahattA che teTalI mahattA bhArata-pAkistAna vaccenA saMbaMdho, bhArata-cIna vaccenA saMbaMdho, IslAma ane yahUdI dharmamAM nathI. Ama chatAM eTaluM to ApaNe IjharAyela ane pADozI muslima rASTro vaccenA saMbaMdho - A ane nizcayAtmaka rIte kahI zakIe sarva dharmomAM ahiMsAno svIkAra AvA aneka saMbaMdho ahiMsAno vyApaka pramANamAM ane saphaLa rIte thayo che. koI dharma hiMsAno upadeza Apato nathI, ApI zake prayoga thayo che? bhale, anicchAe paNa ApaNe svIkAravuM joIe nahi! ke nA, ema banI zakyuM nathI. bhagavAna buddha, bhagavAna mahAvIra svAmI, bhagavAna Izu, bhArata ane pAkistAna, baMne svataMtra rASTro banyA. pAkistAne lAose Adi adhyAtma puruSoe potAnI vANI dvArA ja nahi kAzmIra para AkramaNa karyuM. kAzmIranA mahArAjAe kAzamIranuM paraMtu potAnA jIvana dvArA paNa ahiMsAno bodha Apyo che. bhArata sAthe joDANa karyuM. te vakhate kAzmIrane pAkistAnathI bacAvavA sAmAnya samAja dvArA manomaya bhUmikA para to 'ahiMsA"nA A mATe, pAkistAnanI senA sAme laDavA mATe bhArate senA mokalavI bodhano vyApaka pramANamAM svIkAra thayo che. sau koI ema ja kahe ke nahi? samasyA UbhI thaI. che - naherujIe te mATe mahAtmA gAMdhIjInI salAha mAgI. gAMdhIjIe hA, ahiMsA ja barAbara che!'' pAkistAnanI senA sAme laDavA mATe kAzmIramAM bhAratIya senA Ama chatAM vyAvahArika bhUmikA para ahiMsAno vyApaka pramANamAM mokalavAnI anumati ApI ane pachI bhAratIya senA kAzmIra svIkAra thayo che tema na kahI zakAya. gaI che. Ama banyuM tethI te varSanuM zAMtinuM nobela pAritoSika kuTuMba, gAma, tAluko, jillo, rAjya, rASTra - A prakAranA mahAtmA gAMdhIjIne na ApyuM. A ItihAsane pAne noMdhAyelI aneka saMgaThano che. jJAti, dharma, vyavasAya AdinA dhoraNe paNa hakIkata che. aneka saMsthAo ane saMgaThano racAya che. samAjasevA, zikSaNa, mahAtmA gAMdhIjIe kAzmIramAM bhAratIya senA mokalavA mATe Arogya, Adine kendramAM rAkhIne paNa saMsthAo bane che. A anumati kema ApI? ahiMsAnA pUjArI bApue Ama kema karyuM? badhAM saMgaThanomAM vadhatA-ochA pramANamAM hiMsA paNa che ane kAraNake bApu jANatA hatA ke vaizvika bhUmikAe ahiMsAno prayoga ahiMsA paNa che ja! bhAI-bhAI, vyAvasAyika bhAgIdAro, pitA- karavAno samaya haju Avyo nathI te vakhate bApu ane bApunA putra, zikSaka-vidyArthI, mitra-mitra, pati-patnI A svarUpanA aneka lakho anuyAyI kAzmIramAM senAne badale ahiMsAno saMdezo laIne ane anekavidha saMbaMdho che ane raheze. te sarvamAM mAtra hiMsA che? kema na gayA? kAraNake bApu jANatA hatA ke vaizvika bhUmikAe nA! mAtra ahiMsA che? nA! baMne che. hiMsA paNa che ane ahiMsA ahiMsAno prayoga karavAno samaya haju Avyo nathI! paNa che. have prazna che ke vaizvika bhUmikAe ahiMsAno prayoga karavAno have ApaNe joIe ke rASTrIya bhUmikA para ahiMsA ane samaya kadI nahi Ave? rASTra-rASTra vaccenI samasyAonuM nirAkaraNa hiMsAnI sthiti kevI che? rASTrIya samasyAnA samAdhAna mATe hiMsAno ahiMsA dvArA ja thAya tevo samaya kadI nahi Ave? Azaro levAya che ke ahiMsA dvArA ja samAdhAna meLavAya che? Avaze! jarUra Avaze! thoDA krAMtikArIo ane subhASabAbunI AjhAda hiMda phojanA te mATe zuM karI zakAya? apavAda sivAya, mahAtmA gAMdhIjInA netRtva heThaLa bhAratane 1. vizvabharanA loko vyApaka pramANamAM samaje ke hiMsA nahi, svataMtratA ahiMsA dvArA ja maLI che tema kahevAmAM atizayokti ahiMsA ja sAco upAya che. nathI. raMgabhedanI nItimAMthI mukta thaIne dakSiNa AphrikAne yathArtha 2. prajA zANA, samajadAra ane DAhyA lokone netA tarIke pasaMda svAtaMtryanI prApti nelsana maMDelA dvArA ahiMsAne mArge thaI che. kare. Ama chatAM cIna, raziyA, brahmadeza Adi dezomAM sAmyavAdanI 3. yu.no. ane tevI vaizvika saMsthAo vadhu kAryakSama ane vadhu pratiSThA hiMsA dvArA ja thaI che. A rASTrIya bhUmikAe hiMsA ane samartha bane. ahiMsA - baMnenA prayogo thayA che. paraMtu ahiMsAnA prayogo karatA 4. jayahiMdane sthAne jayajagata Ave ane A pramANe pratyeka hiMsAnA prayogo vadhu thayA che, tema ApaNe svIkAravuM joIe. dezamAM bane! - have ApaNe joIe ke vaizvika bhUmikAe hiMsA-ahiMsAnI sthiti zuM che? be rASTro vacce yuddhano prasaMge upasthita thAya ane ahiMsA dvArA tenuM nirAkaraNa thayuM hoya tevA prasaMgo ItihAsamAM saMparka : 9374416610 me- 2019O prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka 41
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ islAma ane ahiMsA DaoN. mahebUba desAI paricaya : mULe ItihAsa viSayanA abhyAsI DaoN. mahebUba desAI itihAsa anusnAtaka bhavana, bhAvanagara vizvavidyAlayanA adhyakSa rahI cukyA che. ItihAsa viSayaka keTalAka uttama pustako temaNe ApyA che. dainika divyabhAskaramAM cAlatI temanI kaTAra 'rAhe-rozana" khuba prasiddha thaI che. temanI pAsethI islAma dharma viSayaka paNa uttama pustako prApta thayA che. teo samanvayavAdI lekhaka che. bhAratIya saMskRti, sabhyatAnuM temaNe UMDuM adhyayana karyuM che. (1) bhUmikA gayo che ke IslAmanI traNa bAbato kurabAnI, jehAda ane paramATI islAma ane ahiMsAne koI ja saMbaMdha nathI, ema mAnanAranI sevanane ApaNe IslAmanI hiMsA tarIke oLakhavA lAgyA chIe, bhale bahumatI hoya, paNa IslAmanA mULabhUta siddhAMtomAM ahiMsA paNa e traNe bAbatonI maryAdita samajamAMthI bahAra nIkaLI, tenA pAyAmAM che. A vidhAna navAI pamADe tevuM jarUra lAgaze, paNa sAcA AdhyAtmika svarUpane samajIzuM to kadAca ApaNe IslAmanI IslAmane sAcA arthamAM jANanAra, samajanAra ke tenA tattvajJAnane ahiMsAne pAmI zakIzuM paNa e mATe sau prathama jaina dharma ane pAmanAra dareka mAnavI A bAbatano InakAra karI zake tema nathI. gAMdhIjInI ahiMsAne samajavAnI jarUra che. kurAne zarIphano AraMbha je sUrA (zloka)thI thayo che, tene ahiMsA jainadharmano pAyAno siddhAMta che. gAMdhIe dareka dharmanA ala phAtehA kahe che. ala phAtehA eTale zarU karavuM, AraMbha zreSTha tattvone potAnA jIvanamAM utArI AzramavAsIo pAse karavo. A prathama sUrAne mahaMmada sAheba (sa.a.va.)e 'ummula mUkyA hatA. gAMdhIjIe jaina dharmamAMthI ahiMsAnA siddhAMtane svIkAryo kurAna' arthAt kurAnanI mA kahela che. A sUrA dayA, kRpA, stuti, hato. samUha prArthanA ane dhArmika samAnatA IslAmamAMthI lIdhA prArthanA, sanmArga jevA zabdothI zaNagArela che. A sUrAmAM kahyuM hatA. joke jainadharmanA sthApaka bhagavAna mahAvIra svAmInI ahiMsA ane gAMdhIjInI ahiMsAmAM bheda che. bhagavAna mahAvIra svAmInI | zarU karuM chuM allAhanA nAmathI je dayA sAgara che. atyaMta ahiMsA atyaMta sUkSma che. jyAre gAMdhIjInI ahiMsA mAnavIya che. kRpALu che. allAha, ame tArI ja baMdagI karIe chIe. tuM ja ane A baMnenI tulanAmAM IslAmanI ahiMsA vAstavadarzI che. sarvano pAlanahAra che. tuM dayAvaMta ane kRpALu che. tuM te divasano jaina dharmanA siddhAMta mujaba jagata ane jIva sAcA brahma nathI, mAlika che, jyAre saune potAnAM karmonAM phaLo bhogavavA paDaze. he mokSa mATe aDhAra doSomAMthI mukti jarUrI che. e aDhAra doSo allAha, ame tArI ja prArthanA karIe chIe ane tAruM ja zaraNa eTale prANAtipAta (nAnAmAM nAnI jIvahiMsA), mRSAvAda (juThuM zodhIe chIe. tuM amane sanmArge laI jA. tuM amane evA mArge bolavuM), adattAdAna (corI), maithuna (viSayasevana), parigraha laI jA, je raste tArA kRpApAtro cAlyA che. evA raste amane (dhana-dhAnya saMcaya), krodha, ahaMkAra, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kyAreya na dorIza, je mArge cAlatA tuM nArAja thA ane ame kalaha, abhyAkhyAna (koInA mAthe ALa caDhAvavuM), pazuna (cADIgumarAha thaI jaIe.' cugalI), rati (sukha-duHkha), paraMparivAda (pArakI niMdA), mAyAkurAne zarIphanI A prathama sUrA 'ala phAtehA" paramakRpALu mRSAvAda (kapaTa sAthe jUThuM bolavuM) ane mithyAtva arthAt aMdhazraddhA. allAhane samarpita che, sakAryone pAmavAnI prArthanA che. temAM A aDhAre doSomAMthI mukta thavA jainadharme cAra upAyo (ratno) kyAMya hiMsAne sthAna nathI. pratyakSa ke parokSa hiMsAno nirdeza sudhdhAM ApyA che. samyagdaSTi, samyagUjJAna, samyaguvANI ane samyagucaritra. jaina dharmanA A siddhAMto darzAve che ke hiMsA karavI| kurAne zarIphanI ahiMsAthI vibhAvanAne vyakta karatA gAMdhIjIe karAvavI ke anumodana traNe samAna pApa che. kIDImAtranI hatyAno kahyuM che, vicAra pApa che. ema ja kIDInI hatyA samaye AnaMda ke upekSA baMne 'evA abhiprAya upara Avyo chuM ke - kurAne zarIphano pApa che. e samaye karUNA e ja dharma che. ATalI sUkSma ahiMsA upadeza mULamAM to ahiMsAnI taraphadArI karanAro che. emAM kahyuM pAchaLano jainadharmano uddeza samAjane mUlyaniSTha ane cAritryazIla che ke ahiMsA e hiMsA karatAM bahetara che. ahiMsAnuM AcaraNa banAvavAno che. pharaja samajIne karavAno emAM Adeza che. hiMsAnI to mAtra jarUra gAMdhIjIe satya ane ahiMsAne satyAgrahanAM zastro banAvyA tarIke chUTa mUkI che eTaluM ja.' (2) hatA. satyanA prayogo e temano jIvanamaMtra hato. ahiMsAnI hiMsA zabdano bhautika artha ApaNI manodazAmAM evo baMdhAI temanI vibhAvanA atyaMta mAnavIya hatI. yuddhamAM kAma karavAthI nathI. prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ no artha spaSTa karatAM 5 mAMDIne, AzramanA ribAtA vAcharaDAne jheranuM Ijekzana ApI che. zarIra ane mananI zuddhi mATe rojhA anivArya che. mAtra mukti ApavAnI ceSTA karanAra gAMdhIjIe ahiMsAne kAyaratAnuM bhUkhyA-tarasyA rahevAne IslAme rojhAno darajjo nathI Apyo. varUpa nathI ApyuM. temaNe ahiMsAnA potAnA mAnavIya vicAro upavAsa daramyAna bUrA mata dekho, bUrA mata sUno, bUrA mata kaho vyakta karatA kahyuM che, ane bUrA mata socono saMyama atyaMta jarUrI che. anyathA bhUkhyA 'ahiMsA vyApaka vastu che. hiMsAnI hoLInI vacce sapaDAyelA tarasyA rahevA chatAM rojhAnuM puNya prApta thatuM nathI. jaina dharmamAM ApaNe pAmara prANI chIe. 'jIva jIvanI upara jIve che.' e samyagudRSTi, samyagujJAna ane samyagucaritrano je siddhAMta che te ja khoTuM vAkya nathI. manuSya eka kSaNa paNa bAhya hiMsA vinA nathI rojhAnI phaLazruti mATe anivArya che. rojhA daramyAna mana, zarIra jIvI zakato. khAtAM pItAM, besatA UThatA, badhI kriyAomAM IcchA ke vicAra sudhdhAMnI hiMsA ke niMdAne sthAna nathI. anicchAe kaMIka hiMsA te karyA ja kare che. te hiMsAmAMthI nIkaLavAno IslAmano cotho siddhAMta che jakAta. jakAta eTale pharajiyAta teno mahAprayAsa hoya, tenI bhAvanA kevaLa anukaMpA hoya, te dAna. samAjamAM rahela sAmAjika - Arthika asamAnatAne dUra sUkSmamAM sUkSma jaMtuno paNa nAza na Icche ane yathAzakti tene karavAno spaSTa udeza temAM samAyelo che. sau mATe roTI, kapaDAM ane bacAvavAno prayAsa kare, to te ahiMsAno pUjArI che. tenI pravRttimAM makAnanI prAthamika jarUriyAta pUrNa karavAno mArga eTale jakAta. niraMtara saMyamanI vRddhi haze. tenAmAM niraMtara karuNA vadhatI haze. je muslima pAse potAnI jarUriyAta karatAM vadhAre sthAvara ke jaMgama paNa koI dehadhArI bAhya hiMsAthI mukta nahi thaI zake. (3) milakata hoya to teNe potAnI vArSika AvakamAMthI aDhI TakA gAMdhIjInI AvI mAnavIya abhigamane sAkAra karatI ahiMsA garIba jarUratamaMdo mATe pharajiyAta dAnamAM ApavAno Adeza bhagavAna mahAvIra svAmInI sUkSma ahiMsA karatAM ApaNane vadhu eTale jakAta. samAjane samAna, taMdurasta ane doSarahita karavAno saraLa lAgaze, paNa tenI saraLatAno AbhAsa tenA amalIkaraNa uddeza jakAtanA mULamAM che. mAnavInI prAthamika jarUriyAto pUrNa na samaye atyaMta kaThina banI jAya che. thAya tyAre ja te gunAha ane hiMsA tarapha vaLe che. e apakRtyothI (2) islAmanA siddhAMto ane ahiMsA samAjane mukta karavA jakAta ApavI pharajiyAta che. ahiMsAnI gAMdhIjIe IslAmano artha spaSTa karatA kahyuM che, AvI vyavahAru vyavasthA anya koI dharme pharajiyAtapaNe svIkArI 'IslAmano artha zAMti che. e zAMti musalamAnonI ja nathI, hoya tema bhAsatuM nathI. paNa sau koma ane vizvazAMtinI che.' (4) IslAmano aMtima siddhAMta haja che. haja eTale makkA-madinAnI IslAmanI AvI vizvavyApI zAMtinI sthApanA mATe jarUrI dhArmika yAtrA. haja IslAmamAM pharajiyAta che. jenI pAse hajayAtrAe che ahiMsA. ahiMsAnA AcaraNa mATe IslAmanA pAyAnA siddhAMtone javAnI pUratI nANAkIya sagavaDa hoya, jeNe potAnI vartamAna samajavA paDe, pAmavA paDe. IslAmanA pAyAnA pAMca siddhAMtonI ane bhaviSyanI kauTuMbika, sAmAjika javAbadArIo mATe nANAkIya viziSTatA e che ke temAM kyAMya hiMsAno ullekha sudhdhAM nathI paNa Ayojana karI rAkhyuM hoya, je potAnA nAnA moTA tamAma karajamAMthI mana, vacana ane karmanI ahiMsAne pAmavA A pAMce siddhAMto mukta thaI gayo hoya, tevA koIpaNa muslima mATe hajayAtrA anivArya che. pharajiyAta che. hajayAtrAe jatA samaye dareka muslima 'aherAma' IslAmanA pAMca siddhAMtomAM ImAna, namAjha, rojhA, jakAta dhAraNa kare che. aherAma' eTale sivyA vagaranuM sapheda kapaDuM. jeno ane hajano samAveza thAya che. ImAna eTale zraddhA, vizvAsa. upayoga hajayAtrA daramyAna zarIra DhAMkavA mATe thAya che. aherAma IslAmano mULabhUta siddhAMta tauhida' arthAt ekezvaravAda ImAnanA dhAraNa karela hajayAtrIo jaina sAdhuo jevA bhAse che. aherAma mULamAM che. "khudA eka che, teno koI ja bhAgIdAra nathI ane tyAganuM pratIka che. duniyAnA moha, mAyA ane baMdhanomAMthI mukti mahaMmada khudAnA payagambara che." eTale aherAma. 'lAIlAhA IllillAha, muhamadurarasullilAha' IslAmanA A pAMce siddhAMto mUlyaniSTha, cAritryazIla ane khudAmAM daDha vizvAsa rAkhavAno Adeza A vidhAnamAM spaSTa ahiMsaka samAjaracanA mATe preraka che. A siddhAMtomAM kyAMya hiMsAno thAya che. namAjha eTale prArthanA. kurAne zarIphamAM pAMca vaktanI nAma mAtrano ullekha jovA maLato nathI. namAjha pharajiyAta paDhavAno Adeza che. muslima bALaka samajaNuM (3) IslAmano pracAra ane ahiMsA thAya tyArathI tenA mAthe pAMca vaktanI namAjha pharajiyAta che. jo ke IslAmanA pracAramAM hiMsAno upayoga thayAno vicAra khAsso namAjhanI kriyA hajarata mahaMmada payagambara (sa.a.va.)nI dena che. pracalita ane deDha che paNa e aitihAsika ke AdhyAtmika satya rojhA eTale upavAsa. nathI. e mATenA saMzodhano ke abhyAsane pUrato avakAza che. koI dareka dharmamAM soma, upavAsa ke rojhAne svIkAravAmAM Avela dharma ke tenA vicAro, baLa ke hiMsA dvArA kyAreya lokamAnya banI ja nathI, hoya tema tema siddhAMta haja che. me - 2019 prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka 43
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zake nahi. alabatta tenA dharmagraMthano prabhAva ane tenA saMtonA 'mahaMmadasAheba jyAM jyAM jatA tyAM temanI majAka uDAvavAmAM mUlyaniSTha, sevAparAyaNa, sAdagIsabhara jIvananI dhArI asara AvatI, kaTAkSabharI TIkAo karavAmAM AvatI. teo upadeza samAja para thAya che. aMgreja lekhaka mejara Arthaka glIna lIonArDa karavA UThatA tyAre temanA para maLa ane marelA jAnavaranA AMtaraDA lakhe che, pheMkavAmAM AvatA. lokone kahevAmAM AvatuM ke "abadullAno putra 'jo koI paNa pustakanuM mUlya tenA ekaMdara pariNAmothI tathA pAgala thaI gayo che, tene sAMbhaLazo nahi.' vaLI zora macAvIne manuSyajIvana para teno zo prabhAva paDyo tenAthI AMkavuM hoya to temanI vAta koI sAMbhaLI na zake tevo prayatna karavAmAM Avato. duniyAnA mahAna graMthomAM kurAnanuM sthAna che.' (pa) keTalIkavAra to temane paththara mArI mArIne lohIluhANa karI nAkhavAmAM IslAma vizvamAM khAsso prasiddha ane pracalita majhahaba che. AvatA.' (7) tenA pracAra-prasArano AraMbha karanAra hajharata mahaMmada payagambara AvI yAtanAo sAthe mahaMmadasAheba (sa.a.va.)e traNa (sa.a.va.)nuM jIvana sAdagI, namatA ane IbAdatanuM uttama daSTAMta varSa pasAra karyA chatAM traNa varSamAM mAtra cAlIsa mANasoe IslAmano che. potAnA samagra jIvana daramyAna temaNe kyAreya IslAmanA aMgIkAra karyo. temAM sauprathama IslAmano aMgIkAra karanAra pracAra mATe baLano upayoga karyo nathI. kurAne zarIphamAM A aMge mahaMmadasAheba (sa.a.va.)nI patnI hajharata khadI (radi.), spaSTa Adeza che ke, abutAlibano dasa varSano putra alI, jheda, abubaka ane usmAna 'lA IkarA phidina' hatA. bAkInAmAM garIba ane nAnA mANaso hatA. ghaNAM to arthAt dharmanI bAbatamAM kyAreya baLajabarI na karIza. gulAmo hatA. jemane e samaye jAnavaranI jema vecavAmAM AvatA mahaMmada sAheba (sa.a.va.) e A AdezanuM custapaNe pAlana hatA. karyuM che. kurAne zarIphamAM dharmanA pracAra mATenA aneka Adezo jovA mAnasika ane zArIrika aneka yAtanAo chatAM mahaMmadasAheba maLe che. jemake, | (sa.a.va.) kyAreya nArAja ke gusse thayA na hatA. atyaMta 'tuM lokone tenA raba (khudA)nI rAha para AvavA kahe tyAre saba, sahanazIlatA sAthe teo lokone khudAno saMdeza samajAvatA. temane hoMziyArIthI ane sarasa zabdomAM samajAva, temanI sAthe temanI e dhIraja dhIme dhIme ajJAna-asaMskArI prajAne sparzI carcA kare tyAre uttama ane madhura zabdono prayoga karaje ane teo gaI. je dalIla kare te dhIrajathI sAMbhaLa ane sahana kara. ane jyAre bhArata ke vizvanA anya dezomAM IslAmano phelAvo thayAnA temanAthI judo paDe tyAre prema ane bhalAIthI judo paDa.' mULabhUta kAraNomAM dharmopadezakono phALo, sAmAjika asamAnatA, 'tamArA allAhanI IcchA hota to samasta mAnava samudAya zAsakono prabhAva kAragata nivaDyA hatA. mahaMmadasAheba pachInA tamArI ja vAta mAnI leta. to zuM tame loko upara baLajabarI cAre khalIphAo, sUphIsaMto ane dharmapracArakoe IslAmanA pracAramAM karazo ke teo tamAruM mAnI jAya.' noMdhapAtra pradAna ApyuM che. alabatta kyAMya dharmanA pracAramAM baLajabarI - "he mahaMmada, allAhe tamane je jJAna ApyuM che tenuM ja ke hiMsA thaI haze. auraMgajheba tenA mATe khAsso badanAma che, paNa anusaraNa karo. eTale ke eka ja khudA sivAya anya khudA nathI. tevI ghaTanAomAM IslAmano doSa nathI. baLajabarI ke hiMsA ane jeo anya devatAone pUje che tene choDI do." AcaranAranI IslAma aMgenI sAcI samajano temAM abhAva che. | 'jo khudAnI IcchA hota to teo paNa eka ja Izvara sivAya vaLI, baLajabarIthI prasarela dharma kSaNajIvI banI rahe che, te satya bIjAne na pUjata. khudAe tamane tenA cokIdAra banAvIne nathI svIkAravuM ja rahyuM. eTale e vAta saMpUrNa satya nathI ke IslAmano mokalyA.' (6) pracAra mAtra talavAranA jore ja thayo che. kurAne zarIphanA AvA AdezonuM mahaMmadasAheba (sa.a.va.)e kurAne zarIphanuM A avataraNa uparokta vicAra mATe AdhAra akSarasaha pAlana karIne IslAmano pracAra karyo hato. e samaye arabastAnanI abhaNa ane asaMskArI prajA jugAra, 'ane Izvara, khudA sivAyanA anya deva-devatAonI jeo dArU ane dIkarIone jIvatI dATI devA jevA adhama dUSaNothI pUjA kare che, temanI niMdA na karazo, temanA para krodha na karazo. gherAyelI hatI. evA samaye IslAmanA mUlyaniSTha siddhAMtonI vAta khudAe evI hado bAMdhI dIdhI che ke saune potapotAnAM kAmo sArA karavAnuM kArya atyaMta kaparuM hatuM. arabastAnanI abhaNa ane lAge che. Akhare sau potAnA khudA-Izvara pAse ja javAnA che. asaMskArI prajAno apamAno, kaSTo ane bahiSkArano mahaMmada tyAre Izvara-khudA temanAM karmo vize avazya pUchaze.' sAheba (sa.a.va.) e atyaMta dhIraja (saba)thI sAmano karyo (4) kurAne zarIphamAM ahiMsA hato. A aMge paMDita suMdaralAla lakhe che, IslAmano dharmagraMtha kurAne zarIpha hajharata mahaMmada payagambara 44 prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ (sa.a.va.) para 'vahI' dvArA utarela khudAnA saMdezAono saMgraha 'teo je sakAryo kare che tenI kadara karavAmAM Avaze. allAha che. A saMgrahamAM mAtra dhArmika bAbato nathI, paNa te jIvana saMyamI lokone sArI rIte oLakhe che.' jIvavAnI kaLA zIkhavato graMtha che. prema, dayA, karuNA, ahiMsA, jyAre tamane koI salAma kare to tame paNa tene atyaMta sArA nitimattA, satya, samabhAva, bhAIcAro, pADozIdharma ane sarvadharma zabdomAM javAba vALo. athavA jevA zabdo teNe kahyA che tevA ja samabhAva jevA aneka viSayo ane kathAo A graMthamAM che. IslAma zabdomAM javAba vALo. allAha dareka bAbatono nigehabAna che." jenA mATe vizeSa carcAmAM rahyo che, te jihAda ane kurabAnI jevA zaitAna mAtra eTaluM ja Icche che ke dArU ane jugAra dvArA viSayo aMge paNa spaSTa Adezo temAM ApavAmAM AvyA che. tamArI vacce duzmanAvaTa ane verabhAvanA utpanna kare. tamane hajharata mahaMmada payagambara (sa.a.va.) para ramajhAna mAsamAM allAhanI yAda ane namAjhathI aTakAve. zuM tame aTakI jazo? utarela prathama 'vahI' zikSaNa ane jJAnanA mahattvane vyakta kare che. AvI prema, sadubhAva, karuNA ane ahiMsAnI zIkha ApatI temAM kyAMya hiMsAno IzAro sudhdhAM nathI. e prathama vahImAM khudAe AyatothI bharapUra kurAne zarIpha aMge gAMdhIjIe kahyuM che, mahaMmada sAheba (sa.a.va.)ne kahyuM hatuM. 'mahaMmada paNa bhAre kaLAkAra kahevAya, temanuM kurAna arabI 'paDho-vAMco potAnA khudAnA nAme jemaNe AkhA vizvanuM sAhityamAM suMdaramAM suMdara che. paMDito paNa tene evuM ja varNave che. sarjana karyuM che. jeNe lohInA eka buMdamAMthI InsAnanuM sarjana karyuM enuM kAraNa zuM?' che. e ja tAro pAlanahAra khudA che. jeNe InsAnane kalama dvArA kAraNa e ja ke teNe satya joyuM ane satya pragaTa karyuM. (8) jJAna ApyuM ane InsAna je nahoto jANato, jenAthI te ajJAna (5) hajharata mahaMmada payagambara ane ahiMsA hato, te badhuM tene zIkhavyuM che.' hajharata mahaMmada payagambara (sa.a.va.)nuM samagra jIvana zAMti | kurAne zarIphano AraMbha 'bismIllAha ararahemAna ane ahiMsAnA pAyA para racAyeluM hatuM. IslAmanA pracAra-prasAramAM nirarahima' thI thAya che. jeno artha thAya che. paNa aneka yAtanAo, kaSTo, apamAno sahevA chatAM mahaMmada | zarU karuM chuM allAhanA nAme je behada maherabAna ane dayALu sAhebe kyAreya saba, saMyama ane IbAdatane tyAgyA na hatA. kurAne zarIphanA 'lA IkarA phidina' arthAtu 'jhagaDo phasAda na karIza" jevA kurAne zarIphamAM prema, karuNA, ahiMsAne lagatI Ayato Thera aneka Adezone samagra jIvanamAM sAdagI, saMyama ane IbAdata Thera jovA maLe che. jema ke, dvArA sAkAra karyA hatA. hajharata mahaMmadasAheba (sa.a.va.)nI khudA kSamAzIla ane premALa che." talavAranI mUTha para kotarelA zabdo tenI sAkSI pUre che. evuM eka paNa prANI A pRthvI para nathI ke jenI AjIvikAno "je tane anyAya kare, tene tuM kSamA Apa. je tane potAnAthI bhAra khudA para na hoya, te prANImAtranA nivAsa ane aMtima vikhUTo kare, tenI sAthe meLa kara. je tArA pratye burAI kare, tenA vizrAmadhAmane jANe che.' pratye tuM bhalAI kara, ane haMmezAM satya bola, pachI bhale te tArI | 'ane khudA tamArA upara kRpAdRSTi rAkhavA Icche che, paNa viruddha jatuM hoya.' (9) kSudra vAsanAonI pAchaLa bhaTakanAra loko tame ADe mArge jaIne eka sahAbI (anuyAyI)e mahaMmadasAhebane pUchyuM, khudAthI dUra cAlyA jAva cho.' 'IslAmanI sauthI moTI oLakha kaI?" 'dharatImAM phasAda utpanna na karo. allAhane pukAratA raho. mahaMmadasAheba (sa.a.va.)e pharamAvyuM, nizcita allAhanI kRpA sArA cAritryavALA lokonI samIpa che. 'bhUkhyAne bhojana ApavuM ane jANItA che ajANyA saunuM je koI rajamAtra paNa nekI (sakAryo karaze ane je rajamAtra bhaluM IcchavuM.' paNa burAI karaze, tene saune khudA joI rahyo che.' pADozI dharmanI samaja ApatA ekavAra mahaMmadasAheba | 'tAro raba (khudA) evo nathI ke te vinAkAraNa vastIone (sa.a.va.)e potAnA anuyAyIone pharamAvyuM hatuM, naSTa kare.' 'potAno pADozI pAse ja bhUkhyo paDyo hoya, tyAre paNa je 'allAhane zuM paDI che ke te tamane akAraNa yAtanAo Ape? mANasa pote peTa bharIne jame te musalamAna nathI.' jo tame kRtajJatA dekhADatA raho ane zraddhAthI nItinA mArge cAlatA koIke mahaMmadasAheba (sa.a.va.)ne pUchyuM, raho.' 'muslimanI oLakha zI?' | 'ane jo tame lokothI badalo lo to basa eTalo ja lo mahaMmadasAheba (sa.a.va.)e pharamAvyuM, jeTalI tamArI upara baLajabarI karavAmAM AvI hoya, paraMtu jo 'sAco musalamAna te che jenA hAthamAM jAna-mAla soMpI sau tame saba rAkho to te khudAne vadhAre pasaMda che.' nizcita thaI jAya.' | me - 2019) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekavAra eka vyakti mahaMmadasAheba (sa.a.va.) pAse Avyo. darabAra hato. bALako para temane vizeSa prIti hatI. raste cAlatA tenA hAthamAM eka pakSI ane tenA be-traNa baccAo hatA. cAlatA UbhA rahIne galImAM bALako sAthe ramavA mAMDavuM, e mahaMmadasAheba (sa.a.va.) sAme te dharatA bolyo, emane mATe rojanI vAta hatI. mAMdAne jovA javuM, musalamAna ke 'jaMgalamAMthI Avato hato tyAre meM A baccAone mALAmAM binamusalamAna koIno paNa janAjo jato hoya to UThIne thoDe cIMcI karatA sAMbhaLyA. eTale jhADa para caDI tene pakaDI lIdhA. tyAM sudhI tenI sAthe cAlavuM. ane koI nAnAmAM nAno mANasa ke gulAma ja tenI mAM AvI, tene paNa meM pakaDI lIdhI. Apane mATe te nimaMtraNa Ape to te khuzIthI svIkAravuM - A temanA svabhAvanI lAvyo chuM.' khAsIyata hatI. mahaMmadasAheba (sa.a.va.) bhayabhIta baccAMo ane tenI sara Dabalyu. yura temanA pustaka 'lAIpha opha mohaMmada'mAM mAne joI duHkhI thayA ane jarA kaDaka svaramAM pharamAvyuM, lakhe che, | 'hamaNAM ne hamaNAM jaIne baccAM ane tenI mAne tenA mALAmAM nAnAmAM nAnA mANasa sAthe bahu prema ane AdarapUrvaka pAchA mUkI Ava.' vartavuM, namIne cAlavuM, sau para dayA karavI, koI kAMI bolyuM cAlyuM eka vAra eka vyakti AvI ja rIte paMkhInA mALAmAMthI IDA hoya to teno khAra (roSa) na rAkhavo. potAnI jAta para kAbU laIne Avyo, ane mahaMmadasAhebane bheTa ApyA tyAre paNa mahaMmada rAkhavo ane dila moTuM ane dAnapUNya mATe hAtha chUTo rAkhavo - sAheba (sa.a.va.) pharamAvyuM hatuM, A mahaMmadasAhebanA svabhAvanI evI bAbato hatI je vakhatovakhata 'IDA turata mALAmAM pAchA mUkI Ava.' jhaLakI UThatI. ane jemane lIdhe AsapAsanA loko temane cAhavA mahaMmadasAheba (sa.a.va.)ne DuMgaLI ane lasaNa pratye paNa lAgatA.' aNagamo hato. DuMgaLI-lasaNa nAkhelo khorAka teo ArogatA (6) IslAma : yuddho ane ahiMsA nahi. temanI AjJA hatI ke masjidamAM khudAnI IbAdata mATe IslAmanA pracAranA AraMbha pachI mahaMmadasAheba (sa.a.va.) DuMgaLI-lasaNa khAIne koIe AvavuM nahi. tera varSe makkAmAM Aphato-kaSTo vacce rahyA. makkAvAsIoe hajharata abU aiyuba (radi.) jaNAve che, temane tathA temanA sAthIone bhAre raMjADyA. A tera varSo daramyAna 'eka divasa ame DuMgaLI ane lasaNa nAkhIne bhojana banAvyuM kurAne zarIphanI je Ayato prApta thAya che temAM bUrAIno badalo ane mahaMmadasAhebanI sevAmAM mokalyuM. bhojana Ape ArogyA bhalAIthI ApavAno tathA vairya ane saccAIthI julamone sahevAno vinA parata karyuM. huM gabharAI gayo. turata mahaMmadasAhebanI sevAmAM Adeza ApavAmAM Avyo che. pahoMcI gayo ane pUchyuM, A pachI mahaMmadasAheba (sa.a.va.) potAnA aMgata sAthIo 'yA rasulillAha, Ape bhojana lIdhA vagara kema parata karyuM?' sAthe makkAthI madinA hijarata karIne gayA, paNa makkAnA temanA mahaMmadasAheba (sa.a.va.)e pharamAvyuM, virodhIoe temano keDo na mUkyo. temaNe madinA para caDAI 'bhojanamAM DuMgaLI ane lasaNanI vAsa AvatI hatI. allAhanA karavA mAMDI. Ane kAraNe ja kurAne zarIphamAM pahelIvAra svarakSaNa phariztA rAta-divasa mArI pAse AvatA rahe che. huM teonI sAthe kAje AkramaNakhoro sAme laDI levAnI paravAnagI ApatI Ayato vAto karuM chuM. phariztAone DuMgaLI ane lasaNanI vAsa pasaMda nathI. utarI. e sau prathama AyAtamAM kahyuM hatuM, jethI meM bhojana parata mokalI dIdhuM, paNa tame khuzIthI te khAI zako 'jenA upara laDAI khAtara caDAI karavAmAM Ave che, temane cho.' potAnA svabacAva mATe laDI levAnI chUTa ApavAmAM Ave che. sAdagI, samarpaNa ane baMdagInA puraskartA payagambara sAheba kAraNa ke temanA upara julama thaI rahyo che emAM zaka nathI, ke khudA (sa.a.va.)e potAnA samagra jIvanakALa daramyAna kyAreya rezamI (Izvara) temanI pUrepUrI sahAyatA karaze.' vastro paheryA nathI. bhavya bhojana lIdhuM nathI. sAmAnya rIte eka svarakSaNa kAje ApavAmAM Avela yuddhanI paravAnagImAM vadhu sapheda cAdara zarIra upara lapeTI rAkhatA. mahaMmadasAheba (sa.a.va.) spaSTatA karatA eka AyatamAM kahyuM che, sau sAthe samAna vyavahAra rAkhatA. prema ane karuNA temanA romeromamAM 'A paravAnagI temane mATe che, jemane nAhaka anyAyathI, prasarelA hatA. eka nAnakaDA kabIlAmAMthI IslAmI sAmrAjyamAM temanAM gharothI kADhI mUkavAmAM AvyA che.' bAdazAha banavA chatAM mahaMmadasAheba (sa.a.va.) kyAreya mahelomAM 'A paravAnagI tene mATe che jemane khudA pRthvI para vasAvI rahyA nathI ke kyAreya siMhAsana para beThA nathI. nAriyeLanA pAMdaDAnI de che to teo khudAnI AziSa mAgatA raheze, garIbone dAna deze. banelI chata ane mATIthI UbhI karelI dIvAlovALI jhUMpaDImAM ja lokone bhalA kAma karavAnI ane kharAba kAmothI bacAvavAnI teo jIvanabhara rahyA hatA. Ama lokonI mahephIla e ja temanI salAha ApatA raheze. sau kAmonuM pariNAma to chevaTe allAhanA (46) prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka 1 me - 2019
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAthamAM che. (7) kurabAnI ane ahiMsA. - jyAre yuddhano hetu asahAyonI sahAya che. nirbaLonI madada che kurAne zarIphanA 23mA pAra (prakaraNa) suratu sAphaphAtanI tyAre khudAe rakSaNAtmaka yuddhane svIkArela che. A aMge paNa khAsa Ayata naMbara 101thI 107mAM allAhanA pyArA payagambara Ayata utAravAmAM AvI hatI, jemAM kahyuM hatuM, hajharata IbrAhima (a.sa.)nI ghaTanA ApavAmAM AvI che. e | 'ane e te zI vAta che ke tame dharmayuddhamAM nirbaLa strI tathA ghaTanA ja IslAmamAM kurabAnInI preraNA che. e ghaTanA mujaba bALakonA rakSaNa kAje laDavA nathI mAgatA? e asahAyo pokAre khudAnI niraMtara IbAdatanA aMte hajharata IbrAhimane 86 varSanI che he khudA, A makkA zaheranA mAnavIo amArA upara julama vaye putrano janma thayo. tenuM nAma rAkhyuM IsmAIla. pitA IbrAhime kare che. temAMthI amane ugAra ane amAruM rakSaNa karanAra koI atyaMta premathI tene ucheryo. hajharata IsmAIla ATha-dasa varSanA mokala.' thayA tyAre eka rAtre hajharata IbrAhimane khudAe svapnamAM AvI kurAne zarIphtA AvA Adezo pachI mahaMmadasAheba (sa.a.va.) Adeza Apyo, e potAnA jIvanakALa daramyAna kula 24 yuddhomAM bhAga levo 'tArA vahAlA putranI khudAnA nAme kurabAnI kara.' paDyo hato. A tamAma yuddho sattA ke vistAranI abhilASA mATe khudA tenA vahAlA baMdAonI Aja rIte kasoTI karato hoya nahotA laDyA, paraMtu prajAnA rakSaNa mATe ja mahaMmadasAheba che. khudAno Adeza maLatA hajharata IbrAhima potAnA vahAlasoyA (sa.a.va.) temAM lazkarane doryuM hatuM. mahaMmadasAheba (sa.a.va.)e putrane khudAnA nAme kurabAna karavA jaMgalamAM nIkaLI paDyA. putra laDavA paDelA 24 yuddhomAM mahaMmadasAheba (sa.a.va.)nA lazkaranA paNa pitAnI IcchAthI vAkepha hato. teNe paNa saharSa pitAne mAtra 125 sainiko marAyA hatA. (10) joke mRtakonI saMkhyAmAM khudAnI IcchA pUrNa karavA vinaMtI karI. hajharata IbrAhima putrane yuddhanA medAnamAM marAyela sainiko to jUja ja hatA, paNa kudaratI laIne sUmasAma munahara pahADI para AvyA. putrane eka paththara para Ato ane rogacALAmAM marAyAnI saMkhyA vizeSa hatI. suvaDAvyo ane putranA gaLA para charI pheravI. traNavAra temaNe gaLA | kurAne zarIphanA Adeza mujaba A tamAma yuddhano Azraya para charI pheravavAno prayatna karyo. ane tyAre khudAno Adeza majhalUmonA rakSaNano hato. temAM sattA, lAlasA ke rAjya vistArano munahara pahADImAM punaH guMjI uThyo, koI ja uddeza na hato. ane eTale ja mahaMmadasAheba yuddhanA | 'he IbrAhima, teM khudAnA AdezanuM zabdasaha pAlana karyuM che, AraMbha pUrve ja sainikone kaDaka sUcanA ApatA, tuM khudAnI kasoTImAMthI pAra utaryo che. tethI IsmAIlanA badale 'yuddha hathiyArano upayoga hiMsA mATe kyAreya na karazo. pratIka tarIke tuM eka jAnavaranI kurabAnI kara.' hathiyAra svarakSaNa mATe hoya che. hiMsA mATe nahi.' A ghaTanA pachI IslAmamAM kurabAnI karavAno AraMbha thayo, sana 2, hijarInA ramajhAnanI 17mI tArIkhe badranA medAnamAM paNa kurabAnInI A gAthA sAthe kurAne zarIphamAM hajanAmaka sUrAnI kupha ane IslAmanI prathama Takkara thavAnI hatI. satya ane asatyanI pAMcamI rukunI trIjI AyatamAM spaSTa kahyuM che, A laDAImAM, paroDhanuM ajavALuM relAtA mahaMmadasAheba (sa.a.va.)e 'khudA sudhI tame Apela kurabAnIno prasAda pahoMcato nathI, namAjha mATe elAna karyuM. sainiko sAthe mahaMmadasAhebe namAjha paDhI. tenI pAse to tamArI zraddhA (ImAna) ane bhakti (IbAdata) ja pachI sainikone saMbodhana karatA mahaMmada sAheba (sa.a.va.)e pahoMce che." ' arthAt kurabAnI pAchaLanI zraddhA ane bhaktinuM prAdhAnya 'yAda rAkho, jIta ke phatehano AdhAra saMkhyAbaLa para nathI. kurabAnI karatAM vizeSa che. A ja vicArane pRSTi ApatI anya zAno zaukata ke jAhojalAlI para nathI. vipula hathiyAra ke eka Ayata paNa kurAne zarIphamAM che. akhUTa sAdhanasAmagrI para nathI. jIta-phateha mATe je vastu hajayAtrAe janAra dareka muslima mATe hajayAtrA daramyAna sauthI vadhu agatyanI che te saba, deDhatA ane allAha para bharoso kurabAnI karavAnI hoya che, paNa tenA vikalpano paNa IslAme che.' (11) svIkAra karyo che. kurAne zarIphamAM kahyuM che, Ama mahaMmadasAheba (sa.a.va.)nuM AdhyAtmika ane zAsakIya 'hajayAtrA daramyAna je vyakti kurabAnI na karI zake teNe jIvana eka ja hatA. khudAnA payagambara tarIke temaNe je mUlyo hajanA divasomAM traNa rojhA (upavAsa) ane ghare pAchA pharyA pachI prajA samakSa mUkyA hatA, te ja mUlyone amalamAM mUkI temaNe sAta rojhA karavA joIe.' IslAmI sAmrAjyanuM saMcAlana karyuM hatuM. IslAma eTale hiMsA A bAbata paNa sUcave che ke IslAmano kurabAnIno siddhAMta nahi, paNa zAMti, samarpaNa, tyAga, balidAnanI vibhAvanA temaNe atyaMta vyavahAru che. temAM mAtra hiMsAno bhAva ke vicAra nathI. satya puravAra karI batAvI hatI. ahiMsAnI taraphadArI jarUra che. nirbheLa ahiMsA to hindudharmamAM pharamAvyuM. me - 2019 prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa jovA maLatI nathI. prAcIna, madhyakAlIna ane arvAcIna che. paraMtu AkhA graMthamAM kyAMya e zabda yuddha, khunAmarakI ke yugamAM hindudharmamAM bali ApavAnI prathA pracalita hatI. zeTha hiMsAnA arthamAM nathI vaparAyo. arabImAM jehAda zabdano artha saMgALazA ane celeyAnI kathA paNa hajharata IbrAhima ane hajharata koziza karavI evo thAya che. IslAmamAM allAhanA mArge koziza IsmAIlanI kathAne paNa maLatI Ave che. karavAnI kriyAne jehAda kahe che. potAnA jAnamAlathI garIbonI TUMkamAM IsmAIlano kurabAnIno siddhAMta ane tenA pAlana sevA, anAthonuM pAlana-poSaNa karIne, namAjha paDhIne, rojhA mATenA Adezo atyaMta vyavahAru che. temAM hiMsA kendramAM nathI. (upavAsa) rAkhIne, bIjAone dAna karIne, potAnA mana para tyAga, balidAna ane Izvara pratyeno lagAva mukhya che hiMsAtmaka kAbU meLavIne, potAnA gussAne niyaMtrita karIne, khudAnA sAcA nathI. joke tenI tulanAmAM jainadharmanI ahiMsA zreSTha che. temAM khidamatadAra banIne, bIjAone upadeza ApIne temane naitika kahevAmAM jarA paNa atizayokti nathI. A lekhanA prAraMbhamAM ja mArge vALavA jevA aneka kRtyo mATenA saMniSTha yatna eTale jehAda. meM kahyuM che, A saMdarbhamAM ja kurAne zarIphamAM jehAdano ullekha thayo che. kurAne jaina dharmanI ahiMsA atyaMta sUkSma che. gAMdhIjInI ahiMsA zarIphamAM kahyuM che, mAnavIya che, jyAre IslAmanI ahiMsA vAstavadarzI che.' | saba sAthe jehAda karo.' A saMdarbhamAM gAMdhIjInuM eka vidhAna jANavA jevuM che, je muslimoe potAnA dharmanuM rakSaNa karavA potAnA gharabAra 'keTalAka muslima mitro mane saMbhaLAve che ke musalamAno choDIne IthiyopiyAnA khristI bAdazAhanuM zaraNa lIdhuM hatuM. temanA nirbheLa ahiMsAne kadI svIkAraze nahi. temanA kahevA mujaba e kAryane paNa jehAda kahevAmAM Ave che. IslAmanA payagambara musalamAnone mana hiMsA ane ahiMsA jeTalI ja dharma tema ja mahaMmadasAheba (sa.a.va.)nA aneka kissAo saMvAdo 'jihAda' Avazyaka che. saMjogo anusAra bemAMthI game te vaDe kAma levAya.' (12) ke jehAdano Aja artha vyakta kare che. kurAne zarIphamAM mahaMmada beu mArganI dharmatA puravAra karavAne sAruM kurAne zarIphano sAhebane Adeza ApatA khudAe kahyuM che, Teko TAMkavAnI jarUra nathI. e mArge to duniyA anAdikALathI "je loko tamArI vAtamAM vizvAsa rAkhatA nathI athavA muslima cAlatI AvelI che. vaLI, duniyAmAM nirbheLa hiMsA jevI koI hovA chatAM saccAI ane pavitratA sAthe vartatA nathI temanI sAthe vastu nathI. UlaTuM ghaNA musalamAna mitro pAsethI meM sAMbhaLyuM che jehAda cAlu rAkho.' ke kurAne zarIphamAM ahiMsAnA AcaraNano Adeza che. emAM veranA hajharata AIzA (radi.) e ekavAra mahaMmadasAheba karatAM saba (sahanazIlatA)ne zreSTha ghaNI che. (sa.a.va.)ne pUchyuM, (8) jihAda ane ahiMsA 'yA rasulillAha, tame jehAdane sauthI zreSTha amala gaNo cho, potAnI amAnavIya hiMsAne nyAyapUrNa siddha karavA AtaMkavAdIo to zuM amAre te na karavI? dvArA vaparAto zabda eTale jihAda ke jehAda. AtaMkavAdIo koI mahaMmadasAheba (sa.a.va.)e pharamAvyuM, dharmanA anuyAyIo nathI. koI dharma AtaMkavAdIono dharma nathI. 'sarvazreSTha jehAda 'haje abarUra' che.' arthAt haja dvArA potAnA saMkucita vicArone dharmanA nAme hiMsA dvArA vyakta karavAnI gunAhonI mukti sauthI zreSTha jehAda che. ceSTA karanAra dareka mAnavI AtaMkavAdI che. mahaMmadasAhebane ekavAra koIke pUchyuM, jehAda' jevA AdhyAtmika zabdano sAco artha samAjamAM 'sauthI zreSTha momina (muslima) koNa?' pracalita nathI. jehAda eTale allAhanI rAhamAM jAna, mAla ane Ape pharamAvyuM, AcaraNathI prayatna karavo. e mATe kaSTa sahevuM, ApavuM nahi. 'e muslima je allAhanA mArgamAM jAnamAlathI jehAda kare hajharata mahaMmada payagambara (sa.a.va.)e A aMge pharamAvyuM che, che.' 'tamArI naphaksa (AtmA) sAthe jehAda karo.' moha, mAyA, sahAbIe vadhu spaSTatA mATe pUchyuM, IcchA, AkAMkSAo, para pratibaMdha mUkavAno prayAsa eTale jehAda. 'eTale zuM?' kurAne zarIphamAM e aMge spaSTa kahyuM che, mahaMmadasAheba (sa.a.va.)e pharamAvyuM, 'jehAda-e-asagara (nAnI jehAda)thI mukta thaI, have ApaNe 'allAhanA mArgamAM jehAda karavAnuM dRSTAMta evA mANasa jehAda-e-akabarI (moTI jehAda) karavAnI jarUra che. momInone jevuM che ke je mANasa divasanA rojhA rAkhe che ane rAtre khudAnI nAstiko sAthe to kyAreka jehAda karavAnI jarUra paDe che. paraMtu IbAdatamAM lIna rahe che.' (13) potAnA naphasa sAthe to harapaLe jehAda karatA rahevuM paDe che.' ekavAra mahaMmadasAheba (sa.a.va.)ne koIke pUchyuM, jehAda zabda kurAne zarIphamAM anekavAra upayogamAM levAyo 'sauthI moTI jehAda kaI?' paNa prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Apa (sa.a.va.)e pharamAvyuM, tene te AbhArI che.' (18) 'sauthI moTI jehAda potAnI vRttio para kAbU meLavavAnI 'kurAne zarIphane meM ekathI vadhu veLA vAMcyuM che. mAro dharma mane che. potAnA krodha ane vAsanAo para jIta e ja sauthI moTI duniyAnA badhA mahAna dharmomAM je kaMI sAcuM che te levAnI ane jehAda che.' pacAvavAnI anukULatA Ape che. balka tema karavAnI mArA upara - IslAmanA dharmagraMtha kurAne zarIphamAM AvI moTI jehAdane pharaja pADe che.' (19) jehAda-e-akabarI' tarIke oLakhAvela che. 'huM IslAmane jarUra eka Izvara preNIta dharma mAnuM chuM tethI Ama jehAda eTale yuddha-khunAmarakI nahi. kurAne zarIphamAM kurAne zarIphane paNa Izvara preNIta mAnuM chuM. tema ja mohammada hathiyArabaMdha laDAIno ullekha che, paNa jyAM jyAM AvI laDAIno sAhebane eka payagambara mAnuM chuM.' (20) ullekha che tyAM tyAM jehAda zabda vaparAyo nathI. tenA sthAne huM evA abhiprAya para Avyo chuM ke kurAne zarIphano upadeza ketAla' zabda vaparAyo che. arabInA zabda ketAla'no artha thAya mULamAM jotA ahiMsAnI taraphadArI karanAro che. emAM kahyuM che ke che hathiyArabaMdha laDAI. (14). ahiMsA e hiMsA karatAM bahetara che. ahiMsAnuM AcaraNa pharaja jehAda zabdano Avo AdhyAtmika artha jyAre sau pAmaze samajIne karavAno emAM Adeza che. hiMsAnI to mAtra jarUra tarIke tyAre jehAda zabdane nAme AtaMkavAdIo dvArA thatI hiMsAne IslAma chUTa mUkI che eTaluM ja.' (21) sAthe joDavAnI prathA avazya baMdha thaze. khuda IslAma zabdano artha zAMti eTale ke ahiMsA che. (9) tAratamyA bAdazAhakhAna, jeo eka custa musalamAna che ane namAjha tathA IslAma ane ahiMsAnA TUMkA abhyAsanuM tAraNa gAMdhIjInA rojhAnuM pAlana kadI cUkatA nathI temaNe saMpUrNa ahiMsAne dharmabhAve IslAma, kurAna ane ahiMsA aMgenA keTalAka vicAro sAthe ApavAnuM svIkArI che. teo saMpUrNapaNe potAnA e dharmanuM pAlana karI zakatA ucita raheze. nathI, ema koInuM kahevuM hoya to te kaMI javAba nathI. huM pote paNa "IslAmane paNa khristI, bauddha ane hindu dharmanI jema ja ema karI zakato nathI e mAre zarama sAthe kabUla karavuM rahyuM. eTale zAMtino dharma samajuM chuM. pramANano bheda che, emAM zaMkA nathI, paNa amArA AcaraNamAM kaMI taphAvata raheto hoya to te mAtra pramANano badhA dharmonuM lakSya zAMti ja che.' (15) ja che. vastuno nahi, paNa kurAne zarIphamAM ahiMsA mojUda hovA | 'Izvara eka che evI nirbheLa mAnyatA ane musalamAna nAmathI vizenI dalIla kSepakarUpa hoI ahIM tenI vadhu carcA binajarUrI jeo IslAmamAM che te saune mATe mANasamAtra bhAIo che e che.' (22). satyano vyavahAramAM amala, e be vastuo IslAme hiMdI rASTrIya (zrI muMbai jaina yuvaka saMgha dvArA yojita vyAkhyAnamALAmAM saMskRtine Apela anokhA phALA che. A be vastuone meM IslAmanA prastuta kareluM vaktavya.) anokhA phALA lekhe gaNAvI che. tenuM kAraNa e che ke mANasamAtranI pAdaTIpa baMdhutAnI bhAvanAne hiMdudharmamAM vadhAre paDatuM tAttvika svarUpa apAI 1. IbrAhima, kurAna gujarAtI bhASAMtara ane vivaraNa, surata, gayuM che. tevI ja rIte hiMdudharmanA tattvajJAnamAM Izvara sivAya bIjA pR.2 koI deva nathI, chatAM Izvara eka ja che e satyanI bAbatamAM 2. harijanabaMdhu, 14 julAI 1940, pR.142 IslAma jeTalo mAnyatAmAM AgrahapUrvaka aNanama che, teTalo vyavahAru 3. gAMdhIjI, satyanA prayogo, navajIvana prakAzana, amadAvAda, hiMdu dharma nathI e binA nA pADI zakAya tevI nathI.' (16) pR.304 "dharmaparivartana mATe baLa vAparavAnuM yogya Therave evuM kurAnamAM 4. harijanabaMdhu, 25 sapTembara 1940, pR.231 kazuM ja nathI. A pavitra graMtha taddana spaSTa zabdomAM kahe che, "dharmamAM 5. mejara Arthara glIna lIyonArDa, IslAma, pR.105-106 koI baLajabarI hoI zake nahi.' payagambarasAhebanuM samasta jIvana 6. paMDita suMdaralAla, gItA ane kurAna, navajIvana prakAzana, dharmamAM baLajabarInA eka InakAra jevuM che. koI paNa musalamAne amadAvAda, pR.178-179 baLajabarIne Teko ApavAnuM mArI jANamAM nathI. IslAmane jo 7. paMDita suMdaralAla, hajharata mahaMmada ane IslAma, navajIvana tenA pracAra mATe baLajabarI para AdhAra rAkhavo paDato hoya to te eka vizvadharma gaNAto maTI jaze." (17) 8. navajIvana, 2 navembara 1924, pR.72 'mAro mata jAhera karyo che ke IslAmanA anuyAyIo 9. paMDita suMdaralAla, hajharata mahaMmada ane IslAma, pR.132-133 talavAra sAthe bahu chUTa le che, paNa te kurAnane zikSaNane lIdhe nahi. 10.maAripha (AbehayAtanA tahakIkAta lekhono saMgraha), yuddha, mArA abhiprAya pramANe je vAtAvaraNamAM IslAmano janma thayo che pra. AbeyAta kAryAlaya, amadAvAda, pR.47 me- 2019 prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. 11.desAI, mahebUba, zame pharojhAM, kusuma prakAzana, amadAvAda, 18. navajIvana, 23 jAnyuArI 1927, pR.164 | pR.37 19. harijanabaMdhu, 29 oNkTobara 1939, pR.271 12. harijanabaMdhu, 8 oNgaSTa 1939, pR. 258 harijanabaMdhu, 14 julAI 1940, pR.143 13. ImAma bukhArI zarIpha (gujarAtI), bhAga 11 thI 15 21. ejana, pR.142 14. paMDita suMdaralAla, hajharata mahaMmada ane IslAma, 22. harijanabaMdhu, 8 oNkTobara 1939, pR. 246 pR.137 - 138 15. navajIvana, 23 jAnyuArI 1927, pR.164 301/DI, royala akabara resiDensI, 16. gAMdhIjIno akSaradeha, bhAga-40, pR.57 sarakheja roDa, amadAvAda - 380044. 17. ejana, bhAga-21, pR.195-196 saMparka : 9825114848 | khristI dharmamAM ahiMsAno siddhAMto Do. thomasa paramAra paricaya : bhAratIya saMskRtinA prasiddha vidvAna DaoN. hariprasAda zAstrInA mArgadarzana heThaLa "hiMdu ejha jaina Tempalsa opha gujarAta bilTa DyurIMga dha mughala pirIyaDa'' viSaya para mahAnibaMdha lakhIne DaoN. thomasa paramAra 1991mAM gujarAta yunivarsiTImAMthI pI.eca.DI thayelA che. DaoN. thomasa gujarAta vidyApIThamAM jaina vidyAnA pI.eca.DI nA gAIDa rahI cUkyA che. temanI pAsethI bhAratIya saMskRtinI jhalaka (prAcInakALa) bhAratIya nAgarika sthApatya', 'vizvanuM zilpa sthApatya' "hiMdu lagna - saMskRti ane kalAnI draSTIe" jevA gaNanApAtra prakAzano prApta thayA che. kethalika sAmayika 'dUta'nA taMtrI tarIke 2011 thI teo sevAo ApI rahyA che. vizvane prema, sahiSNutA ane mAnavatAno mahAsaMdeza ApanAra pahoMcADanAranI AMkhane IjA karavI ane jo dAMtane IjA pahoMcADI khristI dharma Isukhrista dvArA prasthApita thayo. teno uddabhava pazcima hoya to IjAgrasta sAmevALAnA dAMtane ja IjA pahoMcADavI arthAta eziyAmAM thayo paraMtu teno prasAra ane pracAra mahada aMze yuropa jevA sAthe tevA thavuM ema phalita thAya che. hiMsA sAme hiMsA paNa ane amerikAmAM thayo. semeTIka dharmo paikI khristI dharmamAM ahiMsA maryAdita. bIjI rIte kahIe to apakAranI sAme apakAra. Isue para vizeSa bhAra mUkavAmAM Avyo che. Isue potAnA samagra A cAlI AvatI mAnyatAne sadaMtara badalI nAkhI. hiMsA sAme jIvana daramyAna ahiMsAno upadeza Apyo ane tene jIvanamAM hiMsA nahi paNa ahiMsA. apakAra para apakAra nahi paNa upakAra. AcarI paNa darzAvyo. temaNe hiMsAnA tyAga para savizeSa bhAra mahAtmA kaziyasanA mate upakArano badalo upakAra paraMtu mUkyo che. mana, vacana ane karmathI manuSya ahiMsaka banavuM joIe. apakArano badalo apakAra nahi paNa nyAya vaDe nirdhArita sajA bAIbalanA nyU TesTAmenTa aMtargata zubhasaMdezamAM Isu ahiMsA hovI joIe. A saMdarbhamAM Isu to apakAranI sAme paNa upakAra vize upadeza ApatA saMbodhe che ke, "AMkhane sATe AMkha ane arthAta hiMsAnI sAme ahiMsA AcaravAnuM jaNAve che. ahiMsA dAMtane sATe dAMta'' ema kaheluM che te tame jANo cho. ethI UlaTuM vizenA IsunA upadeza vize phAdhara vAlesanuM maMtavya jANavA yogya huM tamane kahuM chuM ke tamAruM bUru karanArano sAmano karazo nahi. che - "bodha sAdo che paNa sAdhanA agharI che, hajI du:khathI nahi balka, jo koI tArA jamaNA gAla upara tamAco mAre, to tenI paNa zaramathI AkhuM moM lAlacoLa che, hajI zvAsa UMco che ne AgaLa bIjA dharavo. koI tArA paheraNa mATe dAvo karavA tAke, gussAnA dhaDAmathI chAtI phUTI javAnI che ema lAge che - ane sAme to tene tAro Dagalo sudhdhAM ApI devo. ane je koI tane eka kosa hAtha ugAmavAne badale vadhu julama karavA sagavaDa karI ApavAnuM cAlavAnI pharaja pADe tenI sAthe be kosa cAlavA. je koI tArI kahe che, bamaNA jorathI ene tamAco mAravAne badale e sukhethI pAse mAge tene Apa ane jo koI UchInuM levA Ave to mAM na bIjo mAre mATe koro gAla dharavAnuM kahe che. nispRhI salAha che pheravIza.'' (mAththI, 38-42) paNa virala siddhi che. ochA mANaso gusso ne krodha kAbUmAM rAkhI IsunA A upadezamAM bhArobhAra ahiMsAno khyAla rahevo zake. hiMsAno pratikAra hiMsAthI na thAya, paNa ulaTuM : sahana karavuM, jovA maLe che. IsunI agAu evI nyAyaprathA hatI ke koIke jo mAphI ApavI, calAvI levuM, bIjo gAla dharavo, Dagalo Apavo, koInI AMkhane IjA pahoMcADI hoya to IjAgrasta paNa IjA be kosa cAlavuM - emAM ugAse che. emAM aMtima vijaya che. hiMsaka prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa ahiMsaka mANasane mAravA jAya tyAre enA hAtha DhIlA paDe. vorA)mAM IsunA ahiMsAnA upadezane .... samajAvyo che. ahiMsAnI sAme hiMsA buThThI paDe.'' (giripravacana) menonAITasa, harnahaTarsa ane kvekarsa tarIke oLakhAtA keTalAka Isue ahiMsAnuM pAlana potAnA jIvanamAM karI batAvyuM. saMpradAyo che jeo kadI khristIo mATe zastrano vaparAza maMjUra temanA virodhIoe jyAre temanI dharapakaDa karIne keda karyA evAmAM rAkhatA nathI. teo sainyamAM nokarI ke pharaja svIkAratA nathI. temanA eka sAthIe potAnI talavAra kADhI, vaDA purohitanA kvekarsanA mate aniSTano sAmano hiMsA vaDe nahi karavAnA prabhu nokara upara ghA karI, teno kAna uDAvI dIdho. tyAre Isue tene IsunA AdezanuM pAlana karavAnuM eka khristInI pharajamAM samAyeluM kahyuM, "tArI talavAra pAchI myAna karI de. je koI talavAra che. ahiMsAnI carcA karatA TolsaToye eDIna belonA vicAro paNa ugAmaze te talavArathI nAza pAmaze.'' (mAththI, 26-51-52). rajU karyA che. belo (1803-1890) zAMtivAdI ane gulAmonI Ama Isue potAne bacAvanAra sAthInI hiMsAnA kRtyane vakhoDyuM muktinA jANItA amerikana himAyatI ane carcanA dharmaguru hatA. hatuM. IsunI para rAjadrohano AkSepa mUkIne temane mRtyudaMDanI sajA hiMsA vaDe aniSTano pratikAra nahi karavA (nona-rejisTansa) pharamAvavAmAM AvI. temanI mazkarI karavAmAM AvI. temane koraDAno aMge temaNe pacAsa varSa sudhI jhuMbeza calAvI hatI. nava hajAra mAra mAravAmAM Avyo. mastaka upara kAMTAvALo tAja paherAvavAmAM vArtAlApa ApyA ane pAMca hajAra lekho lakhyA. belo jaNAve che Avyo. temane hAtha ane page khIlA ThokavAmAM AvyA ane krosa ke, "apratikAra rakSa che, pratikAra saMhAre che. jo koipaNa vyakti upara jaDI devAmAM AvyA. ATaluM bhayaMkara apamAna karI dehakaSTa aniSTano pratikAra aniSTa vaDe na karatI hota to ApaNI duniyA ApanArAo tarapha Isue krodha ke tiraskAra na darzAvyo. mRtyu Aje vadhu sukhI hota. A siddhAMtane vaLagI rahenAra bhale ne koI vakhate temanA aMtima zabdo hatA, "he pitA, A lokone mApha ekAda ja hoya ane bhale ne tene vadhasthaMbhe caDAvI devAmAM Ave, kara, pote zuM kare che enuM emane bhAna nathI.'' (bUka 23, 34) paNa e premano vijaya haze. e vijaya hiMsaka pratikAramAM raheMsI paramezvaranI dasa AjJAmAMthI pAMcamI AjJA che ke, "khUna karavuM nAkhelAnA sIjharanA vijaya vaDe lohiyALa mukuTa karatAM vadhu bhavya nahi.' Isu jaNAve che ke, "potAnA bhAI upara gusso karaze haze. zAMti yojanAra zAMtine pAme. je aniSTa che teno hiMsA vaDe teNe adAlatamAM javAba devo paDaze.'' Ama khristI dharmamAM krodhane pratikAra nahi karavAnA bhagavAna IsunA siddhAMtane mAthe caDAvanAra paNa hiMsAnuM kRtya gaNAvyuM che. darekane sevA premano vAraso prApta thAo, je avinAzI che ane lIo TolsaToye temanA pustaka 'dha kiMgaDama opha goDa Ijha je sarvavijayI che.'' vidhina yu' (vaikuMTha tArA hRdayamAM che anu. cittaraMjana mahezabhAI saMparka : 9825384623 | yuddha saMdarbhe hiMsA, ahiMsA dharma ane nIti guNavaMta baravALiyA paricaya : jaina sAhityanA abhyAsI guNavaMta baravALiyA pAsethI vibhinna viSaya paranA saMpAdananA pustako prApta thAya che. jaina-jainetara sAhitya vizenA parisaMvAdo yojI temanA zodhanibaMdhonA saMpAdano temanI pAsethI maLatA rahe che. jaina dharma viSe temaNe paricaya pustikA paNa ApI che. vividha seminAronA AyojanamAM teo mahatvanI bhUmikA bhajavatA hoya che. jaina vizvakoza ane anya prakAzananuM kArya kare che. vizvanI koIpaNa dharmaparaMparAe yuddhanI tarapheNa karI nathI. upadezano sAra temanA ahUramajhadanA karAranAmAmAM samAI jAya yahUdI prajA jene pavitra gaNe che te musA payagaMbarane yahovAha deve che. pavitra vicAra, pavitra vANI ane pavitra karma tenuM mULa che. sinoya parvata para je karAro ApyA tenA sAtamA karAramAM jaNAvyuM sUryapUjA, samudrapUjA ane agnipUjA jIvananI pavitratA mATe che. che ke koI paNa prANInI hiMsAthI virAma pAma.' navA karAranI jarathostI prajAnA prabhunuM nAma ja jo pAka che to dayA, pavitratA hastI Isu pachI thaI che. IsunA jIvana ane upadezamAM prema, kSamA ane paropakAra tene priya kema na hoya? ane paropakAranAM tattvo khIlelAM che. Isu verano badalo levAnI tamAma bhAratIya dharmoe anyanA jIvanano adhikAra jhUMTavI sApha nA pADatA kahe che tamArA DAbA gAle koI tamAco mAre to levA mATe yuddhanI tarapheNa karI nathI. chatAMya vizvanA ItihAsa tarapha jamaNo dharavo.' daSTipAta karIzuM to jaNAze ke asaMkhya yuddho prAcIna kALamAM thayAM kurAne zarIphanA khudAnuM nAma ja 'rahimAna' che. jenA jIvanamAM che, madhyakALamAM paNa aneka yuddha thayAM ane sAMprata kALamAM paNa yuddha prANImAtra pratye dayA abhipreta che te 'rahimAna che. azo jarathuSTranA thaI rahyA che. AzcaryanI vAta to e che ke moTA bhAganAM yuddho me - 2019 prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanA nAme thayAM che. Ama dharma ane yuddha vacce eka chUTI na paDI potAnI jAtane bacAvavA mATe anyAyano pratikAra karavA mATe, zake tevI lIMgaTha gAMTha vaLI gaI che. AjhAdInI surakSA mATe, sArvabhaumatva mATe, rASTranI zAMti mATe je AtaMkavAdane nAbUda karavA amerikAe yuddhanI bherI vagADI yuddha karavAmAM Ave te virodhI hiMsA che. te pratyAkramaNa hiMsA hatI. tAlIbAnoe IslAma dharmanI sAmenA AkramaNane khALavAnA arthAtu AkramaNano vaLato javAba surakSA-bacAva mATe je hiMsA nAme yuddhanI jehAda jagAvI hatI. sarahadanA vivAdane kAraNe cIna AcaravAmAM Ave che te virodhI hiMsA che. bhautika saMsthAno para sAthe to sArvabhaumatva ane AtaMkavAda dUra karavA mATe pAkistAna potAnuM astitva rAkhavA jeo Icche che teo A hiMsAne sahaja sAme bhAratamAM yuddhanuM raNaziMgu keTalIya vAra phUMkAyuM che. pariNAme gaNe che. vizvamAM yuddha nagArAnAM aneka paDaghama vAgatA hoya che. virodhI hiMsA saMpUrNapaNe TALI zakAtI nathI. strIonA ziyaLanI bhAratIya darzano, rAmAyaNa ane mahAbhArata jevAM mahAkAvyo rakSA, potAnA kuTuMbanuM, rASTranuM rakSaNa karavuM e dareka vyaktinI ane gItA jevA pavitra graMthomAMthI yuddhamAM viveka, nIti ane prAthamika pharaja che. nirdaya zatrunA AkramaNa samaye potAno bacAva ahiMsA dharma zuM che tenuM mArgadarzana maLI rahe che. bhagavAna mahAvIra karavo, rakSaNa karavuM pharajarUpe che. sArvabhaumatva mATe dezanI sarahadonuM ane buddha to ahiMsA ane karuNAnA avatAra kahevAyA. temaNe rakSaNa kartavyarUpe che. AthI A virodhI hiMsAne saMpUrNapaNe TALI sarvathA hisAnivAraNanI ja vAta karI che. temanA kALamAM aneka yuddha zakAtI nathI. svabacAva arthe hiMsA AcaravAmAM Ave tyAre manamAM thayAM che. paraMtu temanA anuyAyI rAjAo ane senApatioe te kaSAya, dveSa, veravRtti utpanna na thAya tenI kALajI rAkhI sAvaceta samayamAM yuddha veLAe paNa je AcaraNa karyuM tenuM nirIkSaNa rasaprada rahI vartavAmAM Ave te IcchanIya che. sva-rakSaNa samaye je hiMsA rahe che. AcaravI paDe, katala karavI paDe, maravuM ke mAravuM paDe to mukhya lakSa jJAnI puruSoe ahiMsAne samajavA mATe keTalAMka staro nirdhArita rakSA-bacAvanuM hoya, naitika pharaja ke kartavyanA bhAgarUpe hoya to te karelAM che. temaNe hiMsAne cAra vibhAgamAM vibhakta karI che. A anicchanIya ke varjya gaNavI muzkela che. zarata eTalI ke A pharaja staro tenI vastusthiti para nirdhArita hoya jANIbUjhIne koI khAsa dharmanA mArge nyAyanItipUrNa hovI joIe. saMkalpa, nirdhAra sAthe, IrAdA sAthe ja hiMsA AcaravAmAM Ave te virodhI hiMsAnA uttama udAharaNa che maryAdA puruSottama rAma saMkalpI hiMsA che. saMkalpI hiMsA AkramaNAtmaka hiMsA che. dareka ane zrIkRSNa. anyAyano pratikAra jyAre ahiMsAthI zakya na hoya mAnavI mATe te parihArya che. deDha saMkalpazakti vaDe te nivArI ke tyAre virodhI hiMsAno Azraya anivArya thaI rahe che. sAmAnya aMkuzita karI zakAya che. saMkalpI hiMsA, veravRtti, dveSa, IrSAnuM jIvanamAM anyAyano pratikAra Avazyaka manAyo che. anyAyano pariNAma che, jenuM pariNAma haMmezA nakArAtmaka hoya che. potAnuM pratikAra na karanAra vyakti ADakatarI rIte to anyAyanI anumodaka dhAryuM pariNAma lAvavA anyane trAsa Apavo, AtaMka phelAvavo, ja gaNAya ne? anyAyanA pratikAra mATe ja gAMdhIjIe svataMtrapIDA karavA ke taDapAvavA mATe karavAmAM AvatI hiMsA, saMkalpI saMgrAmanI ghoSaNA karelI. hiMsA che. Adhunika yugamAM mahAtmA gAMdhIjIe AMdolana dvArA ahiMsaka bIjo prakAra AraMbhI hiMsAno che. je AjIvikAtmaka hiMsA satyAgraha dvArA dezane AjhAdI apAvI. ahiMsA kAyarono dharma nathI. 'ahiMsA paramo dharma'no aMcaLo oDhI ahiMsAne DhAla khAna-pAna, ghara-gRhasthI saMsAranA rojiMdA vyavahAra calAvavA svarUpa rAkhI potAnI azakti chupAvavI te daMbha che. ahiMsAnA mATe che te AraMbhI hiMsA che, je mAnavasukha mATenAM bhautika AvA "mahorAM' janatAne nirbaLa karI mUke che. sAdhanonA sarjana ane saMrakSaNa mATe che. jIvana-vyavahAramAM ghara aitihAsika yuddhaprasaMgonAM pAtro para ciMtana karIe tyAre satI calAvavA aneka prakAranI hiMsA thatI hoya che. jIvanamAM sAvadhAnI sItAjI, vibhiSaNa, yudhiSThira, arjuna, bhIkha, droNAcArya, vidurajI, ke jAgRtithI A hiMsA ochI thAya ke nivArI zakAya che. bhagavAna mahAvIranA samayanA biMbisAra, zreNika, ceDA rAjA, kuTuMbanA bharaNa-poSaNa arthe dhaMdhA-vyavasAya mATe khetI-vADI, caTaka rAjA, rAjA udAyana, kalIMganA rAjA azoka, kumArapALa vepAra-udyogamAM je hiMsA thAya che te udyogI hiMsA trIjA prakAranI rAjAnA maMtrI udayana ane mahAnItijJa cANakya jevA mahApuruSonI che. mAnavamana ja pravRttionuM mULa strota che. mATe saMsAramAM bhAvanA ane mAnemaMthana tapAsavA jevA pathadarzaka che. ekabAju ahiMsA AcaravI paDe che, paraMtu sAvadhAnIpUrvaka, nyAya-nItipUrvaka, samarAMgaNamAM yuddha to bIjI bAju haiyAnA kurukSetranA AMtara manomaMthananuM saMyamapUrvaka jIvana jIvanAra A hiMsAne nivArI ke ochI karI zake tumula yuddha caramasImAe pahoMcyuM hatuM. che. hiMsAno cotho prakAra virodhI hiMsA. yuddhottara vinAzanAM karuNa dRzyonI kalpanAthI eka rAkSasI zatrunA AkramaNa samaye dezane, nagarane, parivArane, kuTuMbane ke viSubdha banI sItAjI pAse jaI yuddhanAM bhayAnaka pariNAmonuM citra prabuddha jIvana: ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ raju karI kahe. A yuddhathI lAkho vidhavA banaze, hai sItAjI, Apa strI cho to strIjAti pratye dayA anukaMpA lAvI laMkApatinAM dAsa banI jAo ane A dAruNa yuddhane aTakAvI do.' sItAjI bahu ja mArmika javAba Ape che, 'jyAre jyAre strIo mArA jevI paristhitino bhoga banaze tyAre mAruM dRSTAMta laI vicAraze ke rAmanI mahAsattvazAlinI sItA paNa jo laMkApatine zaraNe thaI gaI to ApaNuM zuM gaju ? Avo vicAra karI te kanyAo ane strIo parapuruSane AdhIna thavA lAge to? bhaviSyamAM karoDo strIo kulaTA bane tevI paraMparA sArI ke vartamAna yuddhamAM lAkho strI vidhavA bane te sAruM? rAkSasI zuM bole? ahIM ziyaLanA rakSaNa mATe virodhI hiMsA anivArya banI jAya che. ItihAsamAM bIjuM AvuM ja udAharaNa che zrIkRSNa-arjunanuM arjunane kurukSetramAM temanI sAme UbhelA temanA svajano sAme yuddha karavAmAM rasa na hato, te udAsIna hato, viSAdayogamAM aTavAyelA arjunane AtmA, paramAtmA, dharma, pharaja ane kartavyanI preraNA zrIkRSNe ApI, ane arjunane yuddha mATe pravRtta karyo. baMne pakSe viSTikAra banI yuddha TALavA zrIkRSNe aneka prayatno karyA, svayaM dUta banI duryodhananI sabhAmAM jaI pAMDavone mAtra pAMca gAma ApavA vinaMtI karI, duryodhana na mAnyo, satya, nyAya ane nIti mATe yuddha eTale virodhI hiMsA zrIkRSNa mATe ahIM pharajano bhAga banI. AtaMkavAdI ane trAsavAdIone zaraNA Ape te dezane AtaMkavAdI ke trAsavAdI jAhera karavo joIe ane tene aparAdhI gaNI daMDa devo joIe. bhagavAna mahAvIranA samayamAM bhavitavyatA ane karmodayane kAraNe keTalAMka yuddho thayA. e samayanA rAjAo ane keTalAka senApatio zrAvakanAM vrato pALatA. adharma ane anyAyanA pratikAra mATe paNa yuddhane aMtima zastra tarIke ja apanAvatA. yuddhakALamAM paNa temanA jIvanamAM dharma, nIti, dayA ane nyAyane sthAna hatuM. udAyana rAjAe rAjA pradyotane parAsta karyo, rAjA potAnA nagaramAM pAchA pharI rahyA che. mArgamAM ja chAvaNI nAkhIne rahyA che. udAyana rAjA saMgrAmamAM keda karelA pradyota rAjAnI bhojana vagerenI potAnI pramANe ja saMbhALa rAkhatA. paryuSaNa parva AvatAM udAyana rAjAe upavAsa karyo. rasoIyAe pradyotane pUchyuM, 'Aja zuM jamazo?' A sAMbhaLI ujjainapati protane lAgyuM ke Avo prazna Aja sudhI thayela nathI. nakkI A upahAsa mAruM baMdhana ke vadha sUcave che, AvuM vicArI rasoIyAne temaNe pUchyuM ke AvuM pUchavAnuM kAraNa zuM? rasoIyo bolyo, 'rAjana, Aje paryuSaNa parva che, tethI amArA svAmI sAthIo sAthe upoSita thayA che, arthAt saue upavAsa karela che mATe tamArA ekalA mATe ja rasoI banAvavAnI che.' praghAne kahyuM ke, 'hai yAcaka, mArAM mAtA-pitA zrAvaka hatAM tethI huM paNa A mahAparvano upavAsa karIza.' rasoIyAe pradyotanAM A vacano rAjA udayanane kahI saMbhaLAvyA, tethI udayane kahyuM ke, kArAgRhamAM rahIne paryuSaNa parva pALanAra pradyota mAro dharmabaMdhu thayo. tethI turata ja temane kArAahamAMthI mukta karo. tamAma hiMsAnA prAyazcita rUpe pratikramaNa karI pradyotanI kSamA mAgI ane pApI nivRtta thayelA te nirmaLa AtmAe rAjyalakSmI choDI zuddha sAdhupaNAno aMgIkAra karyo. udayana rAjA chellA rAjarSi thayA. bhagavAna mahAvIranA paramabhakta zreNikanA putra kuNika ane hallavikalla vacce paNa yuddha khelAyuM. halla ane vikallanA bhAgamAM AvelAM divya kuMDala, vastro, hAra ane secanaka hAthI moTAbhAI kuNikane paDAvI levA hatA. halla ane vihalla mAmA ceTaka rAjAne zaraNe gayA. caiTaka dharmAM zrAvakapuruSa hatA. yuddha, dharma, hiMsAahiMsAnuM tenuM manomaMthana adbhuta hatuM. je paristhitimAM haLavA nimitte nahi chatAM anivArya rIte tyAM thatI hiMsA dravyamAM hiMsA che ane bhAvamAM ahiMsA che, to tevI hiMsA evI pApakara nathI ane evI baMdhanakara paNa nathI ke je pApa ke baMdha-baMdhana harI zake, kAraNa ke A samajaNavALI vyakti potAnI thayelI hiMsAno garva nathI letI ke hiMsAne phALe vijya nathI caDAvatI. paraMtu UlaTI hiMsAmAM pote ja nimitta thayela che tenuM prAyazcita jarUra karaze. rAjA ceTaka yuddhabhUmimAM paNa vratone aMgIkAra karatA ane pazu jIvana : aziA vizeSAMka zrIkRSNe to paritrANAya sAdhunAm dharmanI punaHsthApanA karavA avatAra dhAraNa karelo. sAttvikono AdhAra ane saMrakSaka evA lokarakSaka zrIkRSNe bhagavata bhaktinI Toca jevA bhISmapitAmaha ane droNAcArya jevA sadguNasaMpanna ane satapravRtta mAnavono saMhAra zA mATe karAvyo? sUkSma mAnavasaMbaMdho ane vahevAronA pAragAmI zrIkRSNanI prajJA adbhuta hatI. emanI najara mAnavajAtanA kalyANa para maMDAyelI hatI. satya, nIti ane nyAyanI sAme temane mana game te vyakti gauNa hatI. adharma ane anyAyane pakSe besanAra vyakti adharma ane anyAyano anumodaka banI jAya che. adharma ane anyAyane zaraNa ApanAra dharmI vyakti paNa adharmI banI jAya, e nyAye zrIkRSNe pArthane bANa caDAvavAnI preraNA karI, yuddhane ja kalyANa mAnyuM. droNAcArya game tevA bhadrapuruSa hovA chatAMya adharmano pakSa laI brahmazatra choDI hajAro nirdoSa mAnavono saMghara karavA taiyAra thaI gayA hatA. zrIkRSNanuM tenI sAme levAyeluM pagaluM pote je pakSamAM UbhA hatA tenA yogakSema mATenuM hatuM. zrIkRSNanI raNanIti dharma ane nyAyanA rakSaNa mATe hatI, dharmapuruSa, adharma ane anItine zaraNa Ape to te adharmI banI jAya che, A uparathI ApaNe tAratamya kADhavAnuM ke je deza me 2019 53
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ ceDArAja to samarAMgaNamAM paNa sAmAyika ane pratikramaNanA pavitra temanA ghaNA badhA anuyAyIo siMdhunadI pAse paMjAba prAMta bhAvomAM rahetA. (hAla vartamAna pAkistAna)mA vasI gayA. kAlikAcAryano ''bhAvanA ceTakane pakSe laDanAra nAgarathIno pautra varUNa, satya, nyAyI gaccha'' hato. AsapAsanA keTalAya vistAromAM bhAvaDA jaina maMdiro ane zrAvakanAM dvAdazavatane pALanAra hato. kaNikano senApati ane bhAvaDA mahollA astitvamAM gayA yuddhanI mAgaNI karato samarAMgaNamAM 'ghA kara, ghA kara'no pokAra virodhI hiMsAnuM A aitihAsika udAharaNa che. karato dhasyo. uttaramAM varUNa bolyo, ke "he mahAbhuja huM zrAvaka chuM. abhayA rANInI abrahmacaryanI mAgaNIno anAdara karanAra, ane mAre evuM vrata che ke koInA upara prathama prahAra karavo nahIM. sudarzanane abhayA rANIe zULIe caDAvavA lagI dAva khelyA chatAM, svarakSaNa mArI raNanIti ane dharma che.' mRtyu samaye varUNe samarAMgaNamAM chevaTe sudarzananuM satya tarI AvyuM. tyAre rAjAne hAthe thato tRNano saMthAro karI saMlekhanA vrata sAthe samAdhikaraNane AtmasAt abhayArANIno vadha e ja sudarzane aTakAvyo. bharapUra hiMsAnA mukhamAM AbAda ahiMsA pALavI ane kaTTara virodhIno premabharyo rAjA kumArapALe maMtrI udayanane soraThanA rAjA samarane jItavA sAmano karI vijaya meLavyA pachI ja vijayamALA virodhIne ja mokalyo. yuddhasthaLe ghavAyelo maMtrI udayana chellI ghaDIo gaNato paherAvIne ja prema pAtharavo, e ahiMsAnI saphaLatA che. hato. senApatie udayananI aMtima IcchA pUchI to teNe kahyuM ke tAjetaramAM phebru. 2019mAM bhArate AtaMkavAdIonA aDDA mArI aMtima IcchA paMca mahAvratadhArI sAdhunAM darzananI che. para eNra sTrAIka karI. abhinaMdana nAmanA digaMbara jaina pAIlaTa samarAMgaNamAM sAdhu kyAMthI lAvavA? senApatie yukti karI ane phAITara plena calAvatA hatA pAkistAne te plenane toDI pADyuM ane eka bahurUpI taragALAne sAdhu veSa paherAvI lAvyA. bahurUpIe abhinaMdanane keda karyA. AbehUba jaina sAdhu kahe tema udayanane aMtima dharma saMbhaLAvyo. pAchaLathI bhArata ane vizvanA dabANathI tene mukta karyA. udayanane khUba zAMti thaI. bahurUpIne thayuM ke mArA eka divasanA ahIM eka jaine hiMsA mATe nahi paNa rASTradharmanA pAlana mATenuM sAdhupaNAnA nATakathI udayanane zAMti, samAdhi ane sadgati maLI kArya karyuM. jaina darzana kahe che ke yuddhamAM sAme pakSa mATe dveSabhAva nahi to hakIkatamAM A sAdhupaNAnI keTalI bhavya ane divya tAkAta paNa mAtra svarakSaNa ane vizvanA samagra jIvonA kalyANa mATenA haze? bahurUpInA manomaMthane tenA jIvananI dizA badalI nAkhI. bhAvo hoya to hiMsA nathI. A kArya karatA rASTranI pharaja bajAvavAnA sagurunA zaraNamAM jaI sAdhupaNAnuM teNe jIvanabhara AcaraNa karyuM. AnaMda sAthe parane potAnA thakI thatI pIDAnI saMvedanA hoya che. jaina dharmanI paTTAvalImAM kAlikAcAryanI kathA che. IsvIsana Aje samagra vizvamAM sattA, jaLa, tela ane jamInanI lAlasA, pUrve basso varSa pahelAnI A ghaTanA che. kSatriya kuLamAM janmelA A AtaMkavAda ane dharmajhanUnane kAraNe yuddhanAM nagArAM vAge che tyAre AcAryae potAnI bahena sarasvatI sAthe sAdhu dIkSA lIdhI hatI. e satya, nyAya, nIti ane vivekanuM ciMtana jarUrI che. satyanA pakSa samaye ujjayaninA mardabhilla rAjAe sAdhvI sarasvatInuM apaharaNa mATe ane anyAyanA pratikAra mATe DAhyA ane zANA puruSo yuddhone aMtima sAdhanarUpe ja svIkAre che. zAMtine jhaMkhatI mAnavajAtane AcAryazrI ane zrIsaMghe sAdhvIjIne choDI devA rAjAne bahuja Aje yuddhanI nahi paraMtu yuddhane nivArI zake tevA prajJApuruSa buddha samajAvyA rAjA na mAnatA na chUTake kAlikA cArve vezaparivartana karI ane mahAvIranI jarUra che. krodha, mAna, mAyA ane lobhanuM je potAnA bhakto sAthe sindhanadI pAra karI IrAna pahoMcyA tyAMthI ugamasthAna che, je bhItaramAM phUMphADA mArI rahela che tevA aSTakarmanA bAvana 'zaka' pramukhonI phojha sAthe ujjayani para caDAI karI. kAlInAga sAme pratyeka mAnave yuddha karI tene parAsta karI sva ghamAsANa yuddhane ane rAjA mardabhilla parAsta chayo. sAdhvI sarasvatI AtmAne nirmaLa banAvavo te bhAvanA ja sva-para kalyANakArI che. mukta thaI kAlikAcArye punaH sAdhuveza aMgikAra karI prAyazcita saha punaH saMyamanA sthira thayA. A ujjainanI gAdI para potAnA saMparka : 9820215542 bhANeja vikramAdityane besADayo ane vikrama saMvatano AraMbha thayo. Email :gunvant.barvalia@gmail.com ahiMsAnA be vibhAga paDe che vyaktigata ahiMsA ane sAmUhika ahiMsA. AmAMthI vyaktigata ahiMsAno utkarSa prAcIna kALamAM, saMtonA jIvanamAM maLI Ave che. sAmUhika jIvanamAM ahiMsAno amala karavAnI navI daSTi gAMdhIjInI deNa che. parasparanA jhaghaDA, saMgharSa, spardhA vagere TALavAno A advitIya upAya gAMdhIjIe batAvyo che. prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNe ahiMsA-ahiMsA ramIe chIe...!! DaoN. bhadrAyu vacharAjAnI paricaya : Do. bhadrAyu vacharAjAnI jANItA lekhaka ane vaktA che. mULa teo zikSaNanA jIva che. 'haiyuM-mastaka-hAtha', 'nAnI pATImAM zilAlekha' tathA muThThI UMcerA mAnavIo' temanA besTa selara pustako che. teo divyabhAskara gujarAtImAM niyamita lakhe che. guNavaMta zAha temane tejasvI ane ojasvI zikSaNakAra tarIke oLakhAve che. teo pIeca.DI.nA mArgadarzaka paNa che. manamAM eka khaTako rahyA kare che ke "ApaNe je chIe tenA 'bApu, ApanA zarIra para sApa caDyo, tyAre ApanA manamAM kevI badale 'ApaNe je nathI tenI carcA ke teno saMvAda ke tenuM lekhana lAgaNI thaI hatI?" bApu sahajatAthI bolyA: 'eka kSaNa to huM ke teno vizeSAMka to nathI karyA karatA ne? 'jIvana' zabda ja gabharAI gayo, paNa kevaLa te kSaNa pUrato ja. pachI tarata svastha hiMsAno viruddhArthI che. temAMya vaLI vizeSaNa umerI ApaNe kahIe thaI gayo. pachI vicAra Avyo ke, A sApa mane karaDaze to tarata 'prabuddha jIvana', to to temAM hiMsAno vicAra paNa na ja hoya ne? huM saune kahIza ke, A sApane to na ja mArazo. koIpaNa sApane mAtra buddha ja nahIM, pra-buddha hovuM to mAtra ne mAtra sAttvika cho nI jotA tame tene mAravA taiyAra thaI jAo cho; meM paNa Aja sudhI vaNamAgI sAbitI che. jIvanamAM rasa hoya, tamasa paNa hoya ne koIne prema karatA rokyA nathI, paNa A sApa mane karaDyo che mATe satva hovuM joIe, paraMtu prabuddha jIvana to nirvivAda sattvazIla ja ene to abhayadAna maLavuM ja joIe.' hoya ne to pachI temAM hiMsAnI vAta zA mATe karavI?! paNa juo, gAMdhIjInI A ghaTanA-vizeSa sAMbhaLIne bahudhA javAba to AjanA vAIrasa vAyarAmAM evI rIta che ke jenI vAta mAMDavI hoya eka ja Ave ke : 'AvuM to mAtra gAMdhIjI ja vicArI zake, ApaNe ane te vAta mAMDavAmAM avaDhava ke asamaMjasa hoya to tenAthI nahIM!' kema Ama? gAMdhIjInA javAbamAM mAtra sApane mAravAnI viruddhanA zabdane upADI tenuM piSTapiMjaNa karavuM!! 'A AjanuM vAta nathI paNa sApa mane karaDe to paNa tene abhayadAna ApavAnI vAtAvaraNa che' tema svIkAravAmAM navaTAMka paNa hiMsA nathI, ulaTuM UMcAI che!! A hArda Ajano samAja pakaDI zake kharo? hA, A nA, nA, evuM nathI, amAre to...' evuM kahevA mathavuM te sUmAtIta prasaMga aMge vAda-vivAda-carcA-dalIlo karIne adIThI hiMsA AcarI hiMsAno Azaro levA jevuM che. zake paNa 'mane parezAna karanArane paNa huM duHkhI na karI zakuM'nI ATalI pUrvabhUmikA eTale bAMdhI ke be sahaja-saraLa nArIo ahiMsAthIya muThThI UMcerI zIkha sahajatAthI koNa svIkArI zake, ke je manasA-vAcA-karmaNA ahiMsAne ja Acare che te, sonala ne Aje?.. ane to pachI kema kahevuM ke 'Ajano samAja ahiMsaka sejala, evo prazna ImelaIthI mokale ke, kaho to: 'Ajano samAja samAja che? ahiMsaka samAja che?' kyAMka ne kyAMka A praznamAM ja UMDo raNakAra jaina zAsana eno jIvaMta purAvo Ape che ke je koI samajI ke vahema nathI paDyo ke "Ajano samAja hiMsaka che' athavA 'hiMsA zakyA, svIkArI zakyA je AtmasAta karI zakyA ke ApaNo tarapha ajANatA sarI rahyo cheke 'jANe-ajANe hiMsAne TacalI aMtarAtmA hiMsA nathI, hiMsA ApaNI pIDA che, hiMsA ApaNuM AMgaLIno Teko ApI rahyo che ke pachI 'hiMsA pratye AMkha ADA du:kha che ne hiMsA ApaNo AnaMda na ja hoI zake te ja tIrthaMkara kAna karyA che... ... che ke nahIM evuM? bhale ne khoMkhArI na kahIe paNa thayA. huM - tame - ApaNe paNa tIrthaMkara thaI zakIe jo ApaNe "nA, nA, evuM to nathI ja' ema kahevAmAM jIva rAjI nathI e to ApaNI hiMsAne oLakhI zakIe ane jo ApaNe daMbhano - hakIkata che ne?! ahIM mauna rahI jaIe to te paNa A dalIlanuM dekhAvano - DoLano aMcaLo utArI nAkhIe to ane to ja samarthana ja che. ApaNI hiMsAne oLakhI - pArakhI zakIe... zuM A zakya che? ekavAra sAbaramatI AzramamAM sAMjanI prArthanA pachI gAMdhIjI ApaNe ApaNI hiMsAne ahiMsAnAM vastro paherAvI dIdhAM che. beThA hatA. evAmAM temanI cAdara para moTo kALo sApa AvIne ApaNe badhA ahiMsAnuM mahoruM paherIne ja jIvIe chIe. beTho. bApunI AsapAsa beThelA AzramavAsIo vimAsaNamAM paDI ApaNo ziSTAcAra mUlataH mUlyabodhane cheha daIne poSAI rahyo gayA. paraMtu tyAM beThelA rAvajIbhAI maNibhAI paTele kuzaLatAthI che. ApaNe eTaluM badhuM bahArathI jIvIe chIe ke ApaNA khudanA e cAdara bApunA zarIra parathI uThAvI lIdhI ne e cAdara upADIne parivAramAM ApaNe ApaNo eka alaga cahero banAvI lIdho che dUra laI jaI temaNe sApane cAdaramAMthI dUra pheMkI dIdho... A ne e mukhavaTo ApaNane vahAlo lAge che eTale ApaNe sumAtIta prasaMganuM smaraNa karAvIne kAkAsAheba kAlelakare bApune pUchyuM: hiMsAne ajANatAM notaruM ApIe chIe! ApaNe je nathI te | me - 2019) prabuddha jIvana: ahiMsA vizeSAMka
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ dekhAvuM che, ApaNI pAse je nathI te ApaNe dekhADavuM che. Akroza ke tucchakAra pradarzita thAya che tevuM kaMI paNa karavuM; bALakane paNa A ja hiMsAnuM pravezadvAra che te ApaNe bhUlI jaIe raDatuM mUkI ke vRddhane keraTekarane soMpI mALA pheravavI ke dharmAkhyAna chIe. sAMbhaLavA; jozathI bolavuM-vagADavuM-ghAMTA pADavA ke anyane khalela parivAramAM ApaNe ahiMsaka nathI. sAmAjika saMbaMdhomAM to pahoMce tevuM kazuMka paNa karavuM te hiMsA ja che... jarA cakAsIe. ApaNe ahiMsaka nathI ja. sAmAjika mALakhAmAM ke vyavasAyamAM to ApaNe hiMsaka nathI zuM? ApaNe ahiMsaka nathI ja nathI... javAba eka ja ke ApaNe zvAsa - sadAya prasanna rahevuM, nirdabha rahevuM, AnaMdamAM rahevuM, hasatA dUranAMne potAnA' gaNIe chIe. They are mine, not Me. rahevuM; svIkArabhAvathI paLepaLa jIvavuM; sarvathA CosmosnA layano potAnA - bIjA, Not Me. pati-patnI-bALako-mAbApa potAnAM Adara karavo; jIvavA mATe kamAvavuM; upakAra ke apakAra tvarita kharAM, eTale pote to nahIM ja! bIjAne bIjo samajo eTale bhUlatA zIkhavuM; vyakti-vastu-gejheTsa-sthiti-svathI vaLagaNarahita hiMsA. rahevuM; sadAya jIvananI saghaLI kriyAone hoMzabhera jIvavAno 'e mAro mitra che', e mAro dIkaro che', jevA vidhAna sahaja che niSThApUrvakano prayAsa karavo te ahiMsA ja che... jarA cakAsIe, paNa e hiMsAnI sUkSmataLa jALa che, jemAM Self eTale 'Atmana' ApaNe ahiMsaka chIe ke? khatama thAya che. samAje A vyavasthA goThavI che. samAja Icche che sAdI ne sIdhI vAta. ke vyakti maTI javI joIe, samAjanuM lebala jIvavuM joIe! eka - anubhava levAno hoya. lebalDa vyakti tarIke huM ane tame hiMsaka ja chIe; emAM Adeza - siddhAMta samajavAno' hoya. che, apekSA che, AzA che! - anubhava zabda-tarka-zAstrathI dUra laI jAya. anya dvArA utpanna thatI cetanA te hiMsA - siddhAMta zAstro-upadezo-arthaghaTanomAM dorI jAya. svayaM dvArA urjita thatI cetanA te ahiMsA. have eka ja vAkya ane te pathadarzaka banI rahevuM joIe; tethI bIjAne bIjo samajavAmAM hiMsA che. kaho joIe, ahiMsA anubhava che, siddhAMta nathI. ApaNe vAraMvAra sahAnubhUti dAkhavIe chIe ke samAnubhUti sArasaMyama.. anubhavIe chIe?.. "Atmana' sAthe samAnubhUti hoya paNa (mahAvIra svAmIe karyuM tema karIe te anubhava nathI, 'abhinaya' 'parI' pratye sahAnubhUti. vAraMvAra sahAnubhUti darzAvI-kenDala mArca che.. karI-dAnamAM nANAM daI chUTI jato samAja ahiMsaka kema kahevAya? abhinaya e nakala che, ImiTezana che, vaMcanA che, ane te to moTI samaya sAthe hiMsA-ahiMsAnI vyAkhyAo badalI che. te hiMsA che..! kriyAkAMDa - dharmasthAnokAna nirmANa - vratadhAraNA - pariprekSyamAM vicArIe ke ApaNe ahiMsaka chIe ke hiMsaka? simenTanA jaMgalonAM bAMdhakAmo bAhyayAtrAmAM rAcavAnI rIti che, - samayapAlana na karavuM; ApaNe laIne bIjAno samaya bagADavo; tethI hiMsA che.. ahiMsA aMtayAtrAnI nIti che, tethI te svAnubhavathI bIjAnA samaya bagADa-pravRttinA mUMgA moDhe sAkSI thavuM; prArthanA- ja zakya che.) kAma-pravRttimAM dekhAva pUratuM joDAvuM; nANAM bhUkhyA rahevuM ke asaMgata vyayamAM nANAM veryAM karavAM; nANAM-samaya-sevA-pUjAmAM parANe joDAvuM premamaMdira, narmadA pArka-4, ne joDAIne tenA gANAM gAyA karavA; karavA paDe tevA TIlA-TapakA amIna mArga, rAjakoTa. varaghoDAyAtrA-uchAmaNImAM sAmela thavuM; pati-patnI-saMtAno mATe saMparka : 09898920333 samaya na phALavavo; je sahaja bane che teno sahaja svIkAra na - (0281)2588711 karavo; huM dhAruM tema ja thAya tevo aham rAkhavo; jemAM krodha ke Imela : bhadrayu2@gmail.com Atmadarzana + vyApaka haridarzana = pUrNa ahiMsA have A bevaDI hiMsAthI chUTakAro kema pAmavo, te savAla che. gAMdhIjI kahe che ke bhUkhyA-tarasyAno khyAla rAkhatA jIvana vitAvazuM to karuNA phelAze. AthI bAhya hiMsAthI bacI javAze. eka bAju vyaktigata sAdhanA karatA karatA, dehathI potAne alaga jANIne, Atmadarzana prApta karavAnI koziza karIzuM, bIjI bAju sAmUhika sAdhanA karatA karatA vyApaka banavAnI yAne sarvatra hari-darzana karavAnI koziza karIzuM. Atmadarzana ane vyApaka hari-darzana maLIne ja pUrNa ahiMsA bane che. gAMdhIjIno A vicAra maulika che. prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakti saMhArAtmaka rUpavilAsa nisarga AhIra paricaya: nisarga AhIra gujarAtInA adhyApaka ane jANItA kalA-abhyAsI che. teo amadAvAdamAM rahe che ane navanIta-samarpaNa'mAM temanA kalA-viSayaka lekho avAra-navAra pragaTa thatA rahe che. "zabdasara' sAmayikanA saMpAdana sAthe saMkaLAyelA che. dilhI sAhitya akAdamI, gujarAtI bhASAnA salAhakAra samitinA eka sabhya tarIke sevA Ape che. rASTrIya ane AMtararASTrIya sAhitya semInAromAM temanI vidvatAnA darzana thAya che. ahiMsA parama dharma che. mAnavIya cetanAnuM eka khUba mahattvanuM enA uddeza avazya lokahita ke vyApaka kalyANathI prerita ja hoya. aMga che. bIjAnA astitvanA samAdarathI ja svanI hayAtI zRMgAra eTale, moTA bhAganA IzvarIya avatAro, deva, devIonA bane che. dharma to jIvajaMturahitanI samagra cetanasRSTinI ahiMsAnI saumyarUponI sAthe sAthe ja ugrarUpo jovA maLe che. zAMta, kalyANakArI, himAyata kare che. vastutaH pazuthI mAnavane juduM karanAruM tattva ja premA, dayAvAna, karUNAmaya, kRpALu, vighnahartA deva-devI raudrarUpa ahiMsA che. je sva mATe parane haNe te pazu, je anyano Adara dhAraNa kare tyAre e anivAryatAthI preraka hoya che. vidhvaMsaka, krUra, karIne jIva rakSe te mAnava. paraMtu, hakIkata e paNa che ke kyAre ghAtaka, pApI, hAnikAraka, jIvaleNa, ahitakartA koI zakti ke kyAreka hiMsA anivArya banI vyakti pravRtta thAya ene kAraNe jAya che. hiMsA be prakAranI vyApaka akalyANa pravarte che che : svakIya uddezanI pUrti arthe tyAre daivI prakopa pravRtta thAya thatI hiMsA ane sArvatrika hita che. asura, dAnava, rAkSasa, arthe thatI hiMsA. svakIya mAra, daitya, mahApApIno prayojana mATenI hiMsA pApa vinAza karavo ja paDe che. che ane paramArthathI prerita saMvAditA na jokhamAya ane hiMsA puNya che. hiMsA karavAthI samAM zraddhA jaLavAI rahe e anekanA hita thatA hoya to mATe hiMsA jarUrI che. nahitara ene pApa gaNavAmAM nathI asad pravRtti vadhI jAya, AvatuM. A ja arthamAM arAjakatA pravarte ane gItAmAM kRSNa kahe che ke jyAre mAnavIya mUlyono hrAsa thAya. jyAre dharmano nAza thAya che. IzvarI avatAro ane devaane adharma vadhI jAya che devIonuM kArya vaizvika tyAre huM sadudharmanI sthApanA saMvAditAnI jALavaNI karIne mATe avatAra dhAraNa karuM chuM. mAnavaUrjAne sakArAtmaka patha IzvaranA avatArakRtya pAchaLa | prati prerita karavAnuM che. Avo saMhArAtmaka uddeza paNa che ja. brahmA, devI durgA devI saMdarbhe hiMsAnuM rUpa samajavA jevuM che. zakti to jagatanI viSNu ane maheza e tridevamAM maheza saMhAranA deva che. saMhAra ke sarjanazakti, poSaNazaktinuM pratIkAtmaka rUpa che. saumya, nAjuka, hiMsA satya che, prayojananA AdhAre ja ene pApa ke puNya lekhI komalahRdayA zaktitattva uddeza arthe, vizeSa prayojana mATe rUdratA zakAya. dhAraNa kare che. poSaNa karanAra ja saMhAraka bane evI anivAryatA jene ApaNe Izvara ke deva kahIe chIe emaNe paNa hiMsAno sarjAI hoya che. rUdra rUpa dharI saMhAra ke hiMsA mATe pravRtta devI aMte rasto aneka vakhata apanAvyo che. je hiMsA kare tene deva kahI to upakAraka ja hovAnI. e arthamAM devanI saMhAralIlA mAnava zakAya? A praznanA uttararUpe hiMsAnuM svarUpa samajavuM anivArya mATe viziSTa poSaka paribaLa ja banI rahe che. hiMdu, jaina, bauddha bane che. deva e ja che je mAnavanI kakSAthI upara uThIne sarvanA e traNeya dharmamAM devIonA saumya rUponuM prAdhAnya che, paraMtu aneka zreyArthe mahAkArya kare che. e jyAre hiMsAmAM pravRtta thAya che tyAre devIonA raudra rUpo paNa pracalita che. vizeSataH taMtranA prabhAvane | me - 2019) prabuddha jIvana: ahiMsA vizeSAMka pas
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNe devIonA saMhArAtmaka rUpo vizeSa prasiddha thayAM che. e banne anyonyArpakSI che. nara (brahma) zaktimAna kahevAya che to - sRSTinI racanAmAM zaktinuM mULa raheluM che. parama tattvanA nArI enI zakti mAnavAmAM AvI che. e zaktimAnanI e ekamAMthI aneka rUpe vilasavAnA ghoDadaM vaghusyAm' evA saMkalpa mahAzakti jJAna, baLa, kriyA vagere aneka rUpomAM enI sahakAriNI ke IcchAne ja AdyAzakti nAma ApavAmAM Avela che. A ane sahadharmiNI banI rahe che. e zakti ja parA ane aparA AdyAzaktine ja bhAratIya paraMparAmAM AdimAyA, Adizakti, prakRti paNa kahevAya che ane aMzI (brahma)no aMza paNa kahevAya che. paramezvarI, mUlaprakRti, parAzakti, mAyA ItyAdi saMjJAthI taMtrazAstramAM zaktitattva para vizeSa prakAza pADavAmAM Avyo oLakhavAmAM Ave che. zaktitattva jagatanA mULamAM cetanAtmakatAnA che. emAM zakti ja sarvopari mAnavAmAM AvI che. vAstavamAM rUpe che. ene vedAMtamAM mAyA, sAMkhyadarzanamAM prakRti kahela che. aMbikA durgA ja sRSTinA saMcAlanano Adima strota che. e ja viSNumAM sAtvikI, brahmAmAM rAjasI ane zivamAM tAmasI zaktinA rUpamAM vidyamAna hoya che. eTaluM ja nahi, brahmAnI sRSTizakti, viSNunI poSaNazakti ane sUryanI prakAzazakti, agninI dAhazakti ane vAyunI preraNAzaktinA mULamAM AdyAzakti durgA ja rahelI che. durgAne vividha rUpamAM darzAvavAmAM Avela che. jemake aMbikA, kAtyAyanI, mahiSAsuramardinI, nArAyaNI, gaurI ItyAdi. mAyA, mahAmAyA, mULa prakRti, vidyA, avidyA, vyakta, avyakta, kuMDalinI, mAhezvarI, Adizakti, AdimAyA, parAzakti, paramezvarI, jagadIzvarI, tamasa, ajJAna, zakti ItyAdi zaktinA paryAyo che. navadurgA, kAlI, aSTalakSmI, navazakti ItyAdi vividha devIo parAzaktinI vividha abhivyaktio che. mahAlakSmI, mahAsarasvatI ane mahAkAlI zaktinA traNa mukhya rUpo che. A ja mahAzakti smazAnakAlI siMhavAhinI durgA che, je vividha zaktionA sahayogathI asura anya eka vibhAvanAnusAra nirguNa, nirAkAra, niSkriya ItyAdino nAza kare che. cosaTha yoginI, soLa mAtRkAo, deza paramAtmA potAnI triguNAtmaka ke trizakatsAtmaka mAyAzaktithI mahAvidyAo ItyAdirUpe zakti ArAdhyA che. zabalita thaIne jagatanI sRSTi, pAlana ane saMhArarUpI kArya kare che. A triguNAtmaka zaktio che mahAsarasvatI, mahAlakSmI ane mahAkAlI. mahAsarasvatI sRSTinuM sarjana kare che, mahAlakSmI pAlanapoSaNa kare che ane mahAkAlI saMhAra kare che. A arthamAM zakti ja jagatanI sRSTi, sthiti ane vinAzanI kAraNabhUta che: sRSTisthiti vinAzAnAM zaktibhUte snaatnii| nArIUrjAnuM zaktirUpe prAgaTya e bhAratIya praNAlInuM ucca zikhara che. vaidika sAhityamAM vividha devIo che te AgaLa jatA mAtRzaktinI upAsanAnuM rUpa le che. uttara vaidikakAlIna graMthomAM aMbikA, umA, durgA, kAlI ItyAdi zaktiono ullekha thayela che. zAktataMtranuM mULa emAM rahela che. vaidika darzanazAstro anusAra sRSTikAryamAM prakRtinuM ghaNuM prAdhAnya che. pachI bhalene alaga alaga darzano ene mUlaprakRti, mahAmAyA, brahmazakti evAM alaga alaga nAmothI oLakhe, paraMtu tamAma darzanazAstrono evo ja siddhAMta che ke sRSTiprakriyAmAM prakRtinuM ja prAdhAnya che. upaniSadomAM kahevAmAM AvyuM che ke zakti-zaktimAnanuM yugala anAdi-anaMta che. kAraNake zakti vagara zaktimAna zakya nathI ane zaktimAna vinA zaktinuM pRthaka astitva nathI. eTalA mATe durgAnuM saMhArAtmaka rUpa prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019 '' to
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaktidarzana anusAra jyAre mAtRzakti sRSTi utpanna karavA mATe udyata thAya che tyAre te chavvIsa rUpomAM vibhakta thaIne anaMtakoTi brahmAMDanuM sarjana kare che. A chavvIsa tattvo A pramANe che : AkAza, vAyu, agni, jaLa, pRthvI, karNa, vaiku, cakSu, jillA, nAsikA, buddhi, ahaMkAra, prakRti, purUSa, kalA, avidyA, rAga, kAla, niyati, mAyA, zuddha, vidyA, Izvara, sadAziva, zakti ane ziva. 'brahmavaivartapurANa'mAM zaktinA vividha pAsAMo para saMkSepamAM paNa sarvAgI prakAza pADavAmAM Avyo che. bhagavAna svayaM kahe che: zaktA syAtsarvakAryeSu tena zaktiH prkiirtitaa| sarvAdhArA sarvarupA maGgalArhA ca sarvataH / / sarvamaGgaladakSA sA tena syaatsrvmngglaa| vaikuNThe sA mahAlakSmImUrtibhede srsvtii|| prasUya vedAnviditA vedamAtA ca sA sdaa| sAvitrI sA ca gAyatrI dhAtrI trijjgtaampi|| purA saMhRtya durga ca sA dUrgA ca prkiirtitaa| tejasaH sarvadevAnAmAvirbhUtA purA stii|| tenA''dyA prakRtijJayA srvaasurvimrdinii| sarvAnandA ca sAnandA du:khdaaridrynaashinii|| zatrUNAM bhayadAtrI ca bhaktAnAM bhyhaarinnii| dakSakanyA satI sA ca shailjaatetipaarvtii|| sarvAzArasvarupA sA kalayA yA vsuNdhraa| mahiSAsuramardinI kalayA tulasI gaGgA kalayA sarvayoSitaH / / pUjanIya ane ArAdhya che. vizeSa noMdhanIya bAbata e che ke vaidika, sRSTiM karomi ca yayA tAta zaktyA punaH punaH / paurANika ane taMtrazAstranI zaktivibhAvanAmAM bhinnatA che chatAM brahmavaivartapurANa, uttara bhAga, 84-75-82 ekabIjAne pUraka hoya evI atyaMta uccakakSAnI vicAraNA adyaparyata arthAtu samasta kAryomAM samartha hovAne kAraNe ene zakti thatI rahI che. e paNa ullekhanIya che ke samagra vizvamAM zaktitattvane kahevAmAM AvI che. te cAre bAjuthI badhAnI AdhArarUpa, sarvarUpa, prAdhAnya ApavAmAM Avela che. devI ane mAtRzakti tarIke cUnAdhika maMgalayogya ane samasta maMgalamAM nipuNa hovAne kAraNe sarvamaMgalA mAtrAmAM zaktine pUjanIya ke ArAdhyA mAnavAmAM Avela che. kahevAmAM AvI che. te vaikuMThamAM mahAlakSmI ane bIjArUpamAM sarasvatI samagra vizvamAM strIne janma ApanAra, poSaNa ApanAra kahevAI che. vedone utpanna karIne te vedamAtAnA nAmathI oLakhAI. ane saMvardhana karanAra mULa strotarUpe ArAdhavAmAM AvatI. A pUrvakALamAM durga nAmanA asaranuM hanana karavAne kAraNe dargA kahevAI. uparAMta tenuM mAnapAna na jaLavAya to te krodhita thaIne sajA paNa pahelA te satI samasta vedonA tejathI pragaTa thaI hatI. eTalA ApatI ema manAvA lAgyuM hatuM. A ja kAraNosara mAtRzaktinA mATe samasta asuronuM mardana karanArI e AdyAzakti prakati kahevAmAM saumya rUponI sAthe sAthe raudra rUponI paNa ArAdhanA karavAmAM Ave che. te badhAne AnaMda ApanArI, AnaMdathI yukta ane AvatA. daridratAno vinAza karanArI, zatraone bhaya ApanArI ane bhaktonA taMtrazAstramAM zaktitattva para vizeSa prakAza pADavAmAM Avyo bhayane dUra karanArI che. te dakSakanyA satI parvatathI pragaTa thavAnuM che. emAM zakti ja sarvopari mAnavAmAM AvI che. taMtrazAstra kAraNe pArvatI kahevAmAM Ave che. te sarvanI AdhArarUpa eka anusAra sRSTinI utpattimAM jJAnazakti, kriyAzakti, IcchAzaktinA kalAthI pRthvI, eka kalAthI tulasI, eka kalAthI gaMgA ane vaLI rUpe vistaraNa thAya che. samasta strIrUpa che. huM e ja zakti vaDe pharI pharIne suSTi race che. saMhAranA deva ziva che, eTale ja hiMdu devIonA moTA bhAratamAM zaktitatvanA anaMta vilAso kalpavAmAM AvelA bhAganA rUpo ziva sAthe saMkaLAyelA che. zAkta saMpradAya sAthe paNa che. zaktinuM devI tarIke ane mAtRzakti tarIkenuM rUpa sarvatra rodrarUpA devIonuM anusaMdhAna che. | me - 2019) prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ R RA; 'mArkaMDeyapurANa'mAM devImAhAbhyamAM devI svayaM kahe che ke te samayAMtare asuro, dAnavo, aniSTonA nAza mATe naMdA, raktacAmuMDA, zatAkSI, durgA, bhrAmarI jevI devIonA rUpo laIne evA vidyAtaka tattvono saMhAra karaze. raudrarUpA devIo A pramANe che: AgamagraMthomAM durgAnA nava rUpo varNavavAmAM AvyAM che. emAMthI rUdrAMzadurgA, agnidurgA, ripumArIdurgA, mahiSAsuramardinI, kAtyAyanI jevA rUpo raudra che. vizeSataH mahiSAsuramardinIno dekhAva ugra ane raudra che. te saMhAradevI tarIke vizeSa khyAta che. tene dasa hAtha che, traNa AMkho che, mastaka para jaTAmukuTa dhAraNa kare che, emAM caMdrakalA zobhe che, tenA zarIrano raMga atasI puSpa jevo che ane AMkho nIlotpala jevI che. te siMha upara ArUDha che. paurANika kathAnusAra mahiSAsuramardinIe mahiSa nAmanA zaktizALI asurano nAza karyo mATe devInuM e rUpa pracalita thayuM che. siMhArUDha durgA paNa raudrarUpiNI che. devInuM kAlarAtrinuM svarUpa ugra ane bhayaMkara che. ke ' * * mahAkAlI 'durgAsaptazatI'mAM kAlI vize jaNAvavAmAM AvyuM che ke zuMbhanizuMbhanA trAsathI trasta devoe himAlaya para AvIne mahAdevanI stuti karI e samaye pArvatInA zarIramAMthI aMbikAdevI-kauzikIno prAdurbhAva thayo. pArvatIjI kauzikInA chUTA paDyA bAda kALAM paDI gayAM eTale 'kAlI' kahevAyAM. tArA paNa ugnarUpA che. teo zaba para virAje ane aTTahasya kare che. temanA hAthamAM khaDuMga, kamaLa, katra, khoparI che. bhairavI ugnarUpA che. lAlavastradhAriNI A devI gaLAmAM muMDamALA dhAraNa * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * chinnamastAnuM Alekhana viziSTa che. potAnA nakhatI potAnuM ja mastaka kApIne DAkinI ane varNinInI kSudhAne tRpta karanArA e devInA caraNa nIce kAmadeva che. e ja rIte dhUmAvatI paNa raudrarUpA che. jaina dharmanI zvetAMbara ane digaMbara e baMne dhArAmAM pRthvInI upara ane nIcenA devI-devatAonA nivAsa ane zreNIonuM jainazAstromAM nirUpaNa che. ema mAnavAmAM Ave che ke emanI pUjA-arcanA ane varadAnathI badhA sAMsArika sukha prApta thAya che. chinnamastA yakSiNI, yoginI, zAsanadevI ane anya devIrUpe jaina dharmamAM daza mahAvidyAo mATe evI kathA pracalita che ke zive pArvatInI devIonI upAsanA khyAta che. bharjanA karatA pArvatIne gusso caDhyo ane teo zivane krodhita jainasAhityamAM devIonA sAmAnyataH traNa rUpo jovA maLe che thaIne jovA lAgyAM. teoe dazeya dizAmAM daza rUpo dharIne zivane : prAsAdevI, kuladevI ane saMpradAya devI. kuladevI ke taMtradevIomAM gherI lIdhA. A pArvatI ja daza mahAvidyArUpe pUjanIya che. kaMkAlI, kAlI, mahAkAlI, cAmuMDA, jvAlAmukhI, kAmAkhyA, 'zivamahApurANa'mAM A pramANe daza mahAvidyAo kahevAmAM Avela kAlinA, bhadrakAlI, durgA, kurukullA, caMdrAvatI, yamadharA, kAMtimukhI che : kAlI, tArA, chinnamastA, kamalA, bhuvanezvarI, bagalAmukhI, vagere che. jyAre sAMpradAyika devIomAM aMbA, sarasvatI, tripurA. dhUmAvatI, bhairavI, tripurasuMdarI ane mAtaMgI. tArA vagere che. A badhI devIomAM saumya ane raudra rUpo che ja. prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ DuMgara jainadharmamAM yakSanI jema yakSiNIo paNa mahattvanuM sthAna dharAve che. cakrezvarI, ajitA, duritArI, kAlikA, mahAkAlI vagerenI ramyabhavya vividhA che. bauddhadharmamAM paNa taMtranA prabhAve prajJApAramitA, tArA ItyAdi zaktionuM mAhAbhya vizeSarUpe karavAmAM Avela che. vajayoginI, buddhazakti raudrarUpa kurukullA bauddhadharmamAM pAMca dhyAnIbuddhonI pAMca buddhazaktionuM varNana maLe che. e buddhazaktio A pramANe che : vajadhAtvIzvarI, locanA, mAmakI, pAMDarA, AryatArA. dareka dhyAnIbuddha potAnI buddhazakti dvArA sarjanakarma kare che. dhyAnIbuddha ane buddhazaktinA saMsargathI bodhisatvano udbhava thAya che. dhyAnIbuddhamAMthI udbhavela aneka devIo raudrarUpA che. tibeTanA thAnakAo ane zilpomAM evI devIonA raudra rUpo khUbaja prabhAvAtmakatAthI Alekhita thayAM che. devI vizenI eka vAta khUbaja mahattvanI che ke devI bhale devI IzvarIrUpe durgA raudrarUpA hoya, ugrarUpiNI ke saMhAraka hoya, eno Azaya to kalyANakArI, zAtAdAyaka ane saMvAda sthApavAno ja hoya che. saMsAramAM ghaNIya vAra saMhAra ane ugratA jarUrI hoya che. varSAnI jhaMjhA pachInI dharatI vadhAre cokhkhI, zAMta ane zuddha lAge che kaika enA jevuM ja saMhAra bAbate, hiMsA bAbate che. | devIo jyAre hiMsAmAM pravRtta thAya athavA raudrarUpiNI bane tyAre e vAta dhyAnamAM rAkhavA jevI che ke emanI hiMsApravRtti anivArya, adhArmika pravRttine aTakAvavA mATe hoya che. evI hiMsA paramArthe ane vyApaka hitamAM ja hoya che. eTale, sarjanastrotasvinI devIo, zaktisvarUpo hiMsAne poSe che ema mAnavuM bhUlabhareluM che. bhaya dvArA, raudra rUpa dvArA emano Azaya to saMvAda ane saguNa sthApavAno hoya che. e che jagajjananI mAtRrUpiNI paramapremarUpA, AnaMdadAyI karUNAsaritA. emanA hovAthI ja saMsAra vilase che. DID saMparka : 9824006690 amadAvAda jenadevI aMbikA me - 2019 ) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka (61)
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAMdhIjI ane ahiMsA: sAMprata samayamAM urvIza koThArI paricaya : urvIza koThArI lekhaka-patrakAra, 'sArthaka prakAzana' nA sahasaMcAlaka ane tenA upakrame pragaTa thatA anokhA che mAsika "sArthaka jalaso' nA sahasaMpAdaka che. gAMdhIjInA jIvanakAryamAM te UMDo ane jIvaMta rasa dharAve che. varSa 2018mAM temaNe 'gAMdhIjInAM navajIvana'nAM lakhANomAM hiMdu-musalamAna saMbaMdhonuM nirupaNa e viSaya para gujarAta vidyApIThamAMthI pIeca.DI.no abhyAsa saMpanna karyo che. gAMdhIjIe sUcavelI jIvanapaddhatimAM sauthI pAyAnAM be mUlyo Arthika-sAmAjika ema tamAma prakAranA jIvanamAM ahiMsAnI bhUmikA hatAM. satya ane ahiMsA. A baMne atyAranA samayamAM sadaMtara hatI. gAMdhIjInI hiMsA-ahiMsAnI vAtane vyApaka ane vartamAna lupta thayelAM lAge che. eTale ja, temane tAjAM karavAnI ane temanI jIvanAnA arthamAM vicArI joIe, to samajAya ke e pothImAMnAM prastutatA yAda karAvavAnI paNa jarUra jaNAya che. rIMgaNAM jevI nathI. mUlyonI vAta Ave eTale sAmAnya valaNa kaMIka AvuM jovA ahiMsAno mahimA ane vyavahAramAM tene zI rIte apanAvI maLe che : mUlyonA sarvocca zikharanI apekSA rAkhavI-tenI vAta zakAya, te vicAratAM pahelAM hiMsA eTale zuM tenI achaDatI vAta karavI, te keTaluM avyavahAru tathA azakya che e darzAvavuM ane karavI joIe. 'ApaNAthI AvuM badhuM zI rIte thAya?' ema kahIne vAtane abharAI hiMsA eTale badhA prakAranuM zoSaNa, hiMsA eTale tamAma rItanI para caDAvI devAnI jANe mUlyapAlanamAM be ja vikalpa hoya: so asamAnatA, hiMsA eTale asahiSNutA, hiMsA eTale sAtvikatAnA TakA athavA zUnya TakA. dAvA heThaLa thatI ADoDAIo,hiMsA eTale mANasane rAjyanA ke gAMdhIjI evuM cokkasa mAnatA hatA ke mUlyo mATeno Adarza bajAranA svArtha pUrA karavAnA virATa yaMtrano eka mAmulI pUrajo AMbI na zakAya eTalo UMco hovo joIe. temanAM e matalabanAM gaNavAnI mAnasikatA... A yAdI haju laMbAvI zakAya. rASTravAdanA vidhAno paNa che ke Adarza siddha thaI jAya to te Adarza raheto nathI. nAme ne gorakSAnA nAme guMDAgIrI AcaravAthI mAMDIne sekyularijhamanA matalaba, Adarza dIvAdAMDI jevo na hoI zake, jyAM tame pahoMcI nAme judA prakAranI AtyaMtikatAo ke dharmajhanUnane posavAM, e to zako. Adarza dhruvanA tArA jevo hoya, je AkhI jiMdagI sAcI eTalI dekhItI hiMsA che ke temanA vize vadhu lakhavAnI jarUra na dizA cIMdhyA kare. ene manamAM rAkhIne cAlatAM cAlatAM bhaTakI hovI joIe. hiMsAnA A badhA prakAra sozyala mIDiyAnA varcyuala javAya to pAchA pharAya, paDAya to UbhA paNa thavAya ne AgaLa jagatathI mAMDIne vAstavika vizvamAM ApaNI AsapAsa atratatrasarvatra vadhAya. alabatta, prayAso sanniSTha hovA joIe, pahelI take jovA maLe che. AvI hiMsAnI sAme ahiMsA apanAvavAnA mukhya samAdhAnanI vRtti na hovI joIe ane bhUla svIkAravAnI hiMmata be rastA che. hovI joIe. eka rasto zakya hoya tyAM sudhI A badhI hiMsAmAM sAmela nahIM Ama, 'AdarzanuM so TakA pAlana zakya nathI, to pachI zA thavAno che vyaktigata rIte tema ja mALakhAgata rIte. tenAthI mATe tenA thoDAghaNA pAlanano prayAsa karavo?' evo tarka jAta sAthe hiMsAno sIdho pratikAra thato nathI. vyaktigata rIte badhAnI pratikAra chetarapiMDI karavA barAbara che. AdarzanuM ciMtavana karIne, e raste karavAnI zakti, kSamatA, vRtti, taiyArI ekasarakhAM hotAM nathI. e calAya teTaluM cAlavA koziza karavI ane e kozizamAM nItimattAnuM mATenA saMjogo UbhA na thAya ke evuM koI preraNAdAyaka vyaktitva jora umerAtuM rahe, duniyAdArInI gaNatarIonI bAdabAkI thatI UbhuM na thAya tyAM sudhI moTA bhAganA loko sakriya ahiMsaka rahe, e ja Adarza rAkhavAno ane tene sevavAno sAco artha che. pratikAramAM utaratA nathI. evA loko hiMsAnA sIdhA pratikAramAM gAMdhIjI mAnatA hatA ke je ekane sAruM zakya hoya, te badhAne utaravAne badale tenAthI dUra rahe to e paNa ahiMsAno eka prakAra sAruM hoya. temanI vAtamAM vartamAna samayanuM DiskAunTa ApyA pachI che. alabatta, te niSkriya ke akriya prakAra che. evA prakAramAM paNa eTaluM to kahI ja zakAya ke ahiMsAnA raste cAlavAno Adarza potAne gaNatA loko paNa cUMTaNI vakhate koInI tarapheNamAM nahIM to nathI aprastuta ke nathI azakya. kema ke, gAMdhIjIe ahiMsAne bahu kama se kama, hiMsakatAnA jore jItavA mAganArAnA virodhamAM mata vizALa ane vyApaka arthamAM lIdhI hatI. teno khapa phakta satyAgraho ApIne potAno hiMsAno virodha ne ahiMsAnI tarapheNa darzAvI pUrato ke ahiMsaka pratikAra pUrato ke aMgreja zAsanane bhAratamAMthI zake che. haTAvavA pUrato na hato. AjhAda bhAratanA rAjakIya uparAMta rasto hiMsaka bAbatonA sakriya ahiMsaka pratikArano che. prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgaLa ullekhelI ane evI bIjA ghaNA prakAranI hiMsAmAMthI jyAM aMgomAM gaNI zakAya. ane hA, potAnI ahiMsAno bhAra laIne jeTaluM zakya bane, eTalI hade mANasa hiMsA sAme ahiMsaka rIte pharavAnI 'sAttvika' hiMsatAthI paNa bacavuM. bAtha bhIDe, zakya hoya tyAM sudhI laDAIjhaghaDAmAM utaryA vinA ke ApaNA jAherajIvananI carcAnA muddA nakkI karavAnI cAvI asahiSNu banyA vinA hiMsaka paribaLo sAme ahiMsAnI vAta mUke, svArthI rAjakIya pakSo pAse na rahe ane sattA mATe dhamapachADA karatA hiMsAno virodha ahiMsaka Dhabe karanArA lokone sAtha Ape te zakya rAjakIya pakSoe svArthapUrvaka UbhI karelI kaDavAza rojabarojanA che. udAharaNathI vAta karIe to, sozyala mIDiyAnI uzkeraNIthI vyavahAramAM na prasarI jAya tenuM dhyAna rAkhavuM. yAda rahe, ApaNe bacatA rahevuM, dezabhaktithI mAMDIne dharma sudhInI lAgaNIono jemane hiMsakatAnAM yaMtro gaNIne hAtha khaMkherI nAkhIe chIe te upayoga karIne dhikkAra phelAvatA saMdezA phaoNravarDa to na ja karavA, rAjanetAo hoya ke prasAra mAdhyamo, e badhAno dAvo to e ja che paNa e mokalanArAne Avo kacaro na ThAlavavA zAMtithI kahI devuM, ke lokone je game che te ja ame karIe chIe.' temano dAvo sozyala mIDiyA para khoTAno mukAbalo karavAnI mAthAkUTamAM na sAmUhika ke vyaktigata prayAsathI khoTo pADavo, temanA hiMsaka paDavuM hoya to pote je ahiMsaka mUlyomAM mAnatA ho, teno svataMtra prayatno sAthe asahakAra karavo, e paNa ahiMsAno ja eka prakAra rIte pracAra prasAra karavo, ToLAMno hisso to na ja banavuM, rAjakIya che. pakSothI mohAvAne badale mUlyo para najara rAkhavI, koI netAne luhAravADa, mahemadAvAda-387130, gujarAta uddhAraka gaNavAnA mohathI bacavuM...A badhuM sakriya ahiMsaka vartaNUkanAM Contact : uakothari@gmail.com | jaina darzananI daSTie ahiMsA. pravartaka munizrI mRgendra vijaya ma. ahiMsA zabda niSedhAtmaka che. eTale ke jIvanI hiMsA na ekane paNa jIvato na choDuM. taMdulamabhyanI A hiMsakavRtti tene karavI te. teno vidheyAtmaka zabda che - abhayadAna. bIjAne potAnA sAtamI naraka sudhI pahoMcADI zake che. bhoge paNa jIvana pradAna karavuM. * bIjo dAkhalo che kAlasaukarika kasAIno. je krUra ane maitrI ane karuNAmAMthI ahiMsAno janma thAya che. maharSi raudrapariNAmI che. bhagavAna mahAvIranI upasthitimAM paNa zreNika pataMjalie kahyuM che ke 'hiMsAtiyAM - tatva sannidhau vairatyaTH" rAjA tenI hiMsAne choDAvI na zakyA. eka aMdhArA kUvAmAM utArIne arthAtu jIvanamAM jyAre ahiMsakabhAvanI pratiSThA thAya che tyAre tene hiMsAthI bacAvavA prayatna karyo to paNa tyAM te kAdavanI mATInA veravRttinuM visarjana thAya che. tIrthakaronI dezanAbhUmi - samavasaraNamAM 500 pADAo banAvIne jIvahatyAthI bacI na zakyo. AvI A dazya caritArtha thatuM jovA maLe che. hatyAthI te narakano adhikArI bane che. * ahiMsAno pratispardhI - virodhI zabda che hiMsA. ahiMsAnA * trIjo dAkhalo :- prasannacaMdra rAjarSino che : potAnA rAjya saMpUrNa ane sUkSma pAlana mATe hiMsAne samajavI anivArya che. siMhAsane nAdAna putrane besADIne rAjyano tyAga karI dIkSita tattvArtha sUtramAM hiMsAnI paribhASA A rIte karI che. pramayopati banI teo jyAre sUryanI AtApanA laI rahyA che tyAre dUtanA kAvyaparopavi hiMsaTI (adhyAya - 78) eTale ke jaina darzananI vacana sAMbhaLIne udvigna banI jAya che, manomana yuddha kare che dRSTie mana, vacana, kAyAno pramAdayoga - asAvadhAnIpaNuM e ja ane te sthitimAM jo tenuM AyuSya pUruM thAya to sAtamI narake hiMsA che. 'pravacanasAra' paNa A vAtanI sAkSI pUre che. madura javAnA eMdhANa maLe che, niyadu na nIvo, athavA vIrasya cchiA hiMsA' Whether bhagavAna mahAvIradeve bhAkhelA A bhaviSyathI saune Azcarya life stays or goes, The careless is ever rooted ane ghaTanAnI jANa thAya che. in Himsa. bIjAne mAravAthI hiMsA thAya te sthUla artha che paNa have ApaNe jyAre ahiMsAnA saMdarbhamAM vicArIe chIe koI paNa jIva na mare to paNa hiMsA ghaTI zake che. te kevI rIte? tyAre eka prazna thAya che ke - AtmA to ajanmA che ane maraNadharmA tenA keTalAMka dRSTAMto joIe : paNa nathI. jema gItAnA zloka mujaba - * svayaMbhUramaNa samudramAM moTA moTA mahAkAya magaramaccho hoya nainaM chindaMti zastrANi, nainaM dahati pAvakaH / che - tenI AMkhanI pAMpaNamAM taMdulamasya hoya che. je saMjJi na cainaM kledayaMtyApo, na zoSayati maarutH|| paMcendriya hoIne vicAre che ke - moTA magaramacchanA moMmAMthI (Aya 2/23) keTalAMya malyo Ava-jAva kare che. jo huM tenI jagAe hota to ' arthAt - Atmatattva eka evuM tattva che - jene zastrano ghAta ( me - 2019 ) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgato nathI, agni bALI zakato nathI. pANI bhIMjavI zakato nathI ane havA sUkavI zakato nathI. ThIka, A praznanuM samAdhAna eyaM khu nANiNo sAraM, jaMna hiMsara kiNcnn| zodhavuM rasaprada banaze. ahiMsA samayaM cena, eyAvantaM viyaanniyaa|| jaina darzananI hiMsAnI paribhASA karatA tattvArtha sUtramAM kahyuM - sUtravRtAM /12/20 che ke - pratiyotu prAthaparopavi hiMsA... jaina darzanamAM kula Such is the essence of the teaching by the wise, Enter10 prANa kahyAM che temAM 5 Indriya, 3 baLa, AyuSya ane tain no himsa towards anyone, Know ye for certain, zvAsozvAsa. 18 pApasthAnakomAM prathama prANAtipAta zabdaprayoga * wisi Ahimsa is the code. - Sutrakrtanga, 1.11.10 che temAMthI koIpaNa eka athavA vadhuno ghAta karavo te hiMsA che. ane saMpUrNa prANono nAza karavo eTale mRtyu che. tenuM nAma ja jAvanti loe pANA, tasA aTuSA thaavsh| hiMsA che. te jANamajANaM vA, na haNe, no vi ghaaye|| AvI hiMsAthI bacavA mATe IriyAvahI sUtra'mAM vistRta rIte - ravaijada, /20 ullekha karyo che. To all beings in the universe, sarvajJakathita jaina dhananI dRSTie sarva jIvonA prANonI moving or immobile, surakSA karavI, tene jIvanadAna devuM e ja ahiMsA che. do not kill them, do not hurt them, AthI ja pUrvAcAryoe ahiMsAne nakhazikha samajavA mATe knowingly or un-knowingly. 'prANAtipAta viramaNa' zabda prayojyo che. prANa + atipAta + viramaNa = ahiMsA evuM samIkaraNa karavAthI ahiMsAne samajI savve jIvA vi icchaMti, jIvieM na mrijjiuN| zakAya che. tamhA pANivahaM ghoraM, niggaMthA vajjayaMti nnN|| prastuta lekhamAM Agama sUtromAMthI ahiMsA vizenA uddharaNo - All living beings desire to live, avataraNo ahIM prastuta che. mULa pATha sAthe teno aMgrejImAM And none is keen to die, So knowing slaughter to be dreadful, anuvAda paNa che : AvA uttama ArSavacano bhagavAnanI sAkSAt A monk keeps away from it. vANItulya che. ApaNe tenuM rasapAna karIe. 14 muktako A - Dasavaikalika, 6.10 pramANe che : tuMgaM na maMdarAo, AgAsAo visAlayaM natthi jaha taha jayammi jANasu, dhammamahiMsA samaM natthi Nothing is higher than Mount Meru, Nothing more expensive than the sky, Kow this for certain, No religion is higher than ahimsa. - Bhakta-pari tatthimaM paDhamaM ThANaM, mahAvIreNa desiyaM / ahiMsA niuNA diThThA, savvamUesu sNsyo|| -vaizAla 6/6 (Of 18 items constituting conduct) Mahavira placed ahimsa first, He viewed it in its minutest form, Restraint towards all beings is ahimsa. - Dasavaikalika, 6/9 (2) dANANaM caiva atraya dayANaM, jsANesu ya parama sukkjsaannN| NANesu ya parama kevalaMtu siddhaM, lesAsu ya parama sukka lesaaN|| prazva cA. 2/4 Providing shelter is the best of charities, Pure concentration of the Soul on self is the supreme - Meditation, and excellent is the omniscience of all the knowledge. and white thought paint is the best of all the Tints. samikarana paMDie tamhA, pAsajAIpahe bhuu| appaNA saccamesejjA, metiM mUesu kppe|| So the prudent should discuss, Many a fetter and paths of rebirth, Look himself for truth, And behave all beings with compassion (to life.) - Uttaradhyayana, 6.2 (8) savvAo vi naIo, kameNa jaha sAyaraMmi ninddNti| taha magavaI ahiMsA, savve dhammA sNmillNti|| (64) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ As all rivers after the other do not cause any pain to them, do not Merge their self in the ocean hurt or torture them. So merge all religions Please know this, with clarify, This lay, Into divine ahimsa. of non-violence which is eternal, Permanent, - Sambodha Sittari, 16 ever-existent, Perceive this, Have no delusion. This is the noble (Aryna) Principle. atthi satthaM pareNa paraM, (12) natthi asatthaM pareNa prN|| tumaMsi nAma sacceva jaM haMtavvati manasi, - AyA 3/4 Weapons could be good, better and - best, But best of tumaMsi nAma sacceva jaM ajjAveyavvaM ti manasi, all is "non-violence" rejection of all weapons. tumaMsi nAma sacceva jaMparidhAveyavvaM ti manasi, (10) tumaMsi nAma sacceva jaMparidhittavvaM ti manasi, esA sA magavatI ahiMsA, jA sA mIyANaM tumaMsi nAma sacceva jaM uddaveyavvaM ti manasi, saraNaM, pakkhINaM piva gayaNaM, tisiyANaM piva aMjU ceya paDibuddhajIvI tamhA na haMtA na vi ghaaye| salilaM, khuhiyANaM pina asaNaM, samuddamajje va aNusaMveyaNamapANevaM jaMhaMtavaM naamiptthe|| notavahaNaM, cauppayANaM na AsamapayaM, duhatthiyANaM - AcA. 1.5.5 va osahibalaM, aDavImajjhe va satthagamaNaM, One whom ye desire to kill is thine own self etto visidvatariyA ahiMsA, tasa-thAvarasavamUya - khemNkrii.|| One whom ye desire to chastise is thine own self, One whom ye desire to cause suffering is the thine (prazna vyAkaraNa) own self, Such is diving ahimsa, One whom ye desire to subdue is thine own self, A refuge to terror-stricken brids i the sky, One whom ye desire to torture is thine own self, Water to the thirsty, food to the hungry, Remaining true to this, the wise killeth not, A ship on the wide sea, slaughterath not, A pan to the animals, Realising this by his own self, he desires not to A drug to the (ailing) kill. A companion in a forest, - Acaranga, 1.5.5.) Like these, uppermost is ahimsa, (13) Beneficial to all living being, moving or immobile. save pANA piyAuyA, suhasAyA, dukkhapaDikUlA, - Prasna Vyakarana, 1 appiyavahA, piyajIviNo, jIviukAmA, (11) savvesiMjIviyaM piyN|| vayaM puNa eva mAIkkhAmo, evaM mAsAmo, nAhavAejja kiNcnn|| evaM parunemo; evaM paNNavemo, To all living beings life is dear, save pANA, savve mUyA, sabve jIvA, savve sattA, Pleasure favourable, pain detestable, Slaughter is painful, while life is pleasant, nahaMtavvA, na ajjAveyavvA, na parigheyavA, All desire to live, as life is dear to all. napariyAvayavvA, na uddaneyavvA, / "Killeth not any living being." esa dhamme, dhuveM, nIie, sAsae, - Acaranga, 1.2.3-4. itthaM vijAnaha, natthittha doso, AriyavayaNameva (14) AcA. 1-4-2 AyAtule pyaasu|| I say thus, narrate thus, (Behave) to all beings establish thus, up-hold thus, As ye behave to self. kill not any one-organ being, any two - Sutrakrtanga, 1.11.3 to four-organ being, any flora or 000 immobile being :Do not chastise or subdue them; saMparka : 9904589052 | 09920372156 me-2016 prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsAnI vyApaka vibhAvanA ane gAMdhInI ahiMsAnI prakriyA rajanI verevAraja paricaya : 18 varSa TeksaTAIla InDasTrImAM meinaTenansa enjinIyara tarIke gALyA. 8 varSa narmadAnA kinAre AdivAsI vistAramAM grAma TeknolojInA vikAsanuM kAma karyuM. 1999 pachI dezamAM cAlatA jara-jaMgala-jamIna bacAvavAnA vividha AMdolanomAM ane sAthe lekhana-saMpAdananA kAmamAM sakriya thayA, paMdarathI vadhAre varSathI 'bhUmiputra'nA saMpAdaka che. grAmaTeknolojI, UrjA jevA kSetre pustakonuM saMpAdana ane lekhana avirata cAle che. Audio Link : https://youtu.be/gaip6KXLsoM * https://youtu.be/fbTjLxQbCjA utAryA hatA. A uparAMta anya 10 lAkha lokone khatama karyA hatA. yugAnDAnA IdI amIne varSa 1971mAM 1 lAkha lokonuM khUna karyuM hatuM. cIlInA cIpha kamAnDara pInoze e 32lokone mArI nAkhyA hatA. cInanI krAMtinA varSomAM 2 karoDa lokone mArI nAkhavAmAM AvyA hatA tema manAya che. amerikAe jApAna para be aNubomba jhIMkyA tenA kAraNe 6 oNgaSTa 2002 sudhImAM 2 lAkha 26 hajA2 870 loko mRtyu pAmyA hatA. varSa 2011mAM sIrIyAmAM Araba spriMganI ghaTanA pachI 3 varSamAM 1 lAkha loko mRtyu pAmyA che. 6 Ajano mAhola A lekha lakhavAnI zarUAta karI rahyo chuM tyAre dezamAM yuddha unmAdanuM vAtAvaraNa che. vizvastare uttara koriyA, jApAna, amerikA, cIna vacceno saMdharSa hAlapUrato virAma avasthAmAM che. gAMdhI 150ne khyAlamAM rAkhI vividha sthaLo para gAMdhI darzananI chaNAvaTa karavAmAM AvI rahI che. tema chatAM samAja para tenI khAsa asara dekhAtI nathI. kAzmIra tema ja AtaMkavAdanA prazne ahiMsAnI majAka uDAvavAmAM Ave che. sozyala miDiyAmAM Aje ja be lAIno para najara paDI. 'duzmana patthara mAre to javAba phUlathI Apo, paNa dhyAna rAkho te phUla tenI kabara para pahoMce.' paheluM vAkya gAMdhIjInA nAme che. bIjuM vAkya yuddhano unmAda phelAvanArA eka netAnA nAme che. sthiti evI sarjAI che yuddhane nakAravA jue ke ahiMsAnI vAta karavA jaIe to ApaNA para dezadrohInuM lebala cITakI paNa zake. hiMsAno thoDo ItihAsa koI moTA yuddha na khelAyA hoya tyAre paNa samAjamAM hiMsAno dora aTakato nathI. saMyukta rASTranA varSa 2012nA ahevAla pramANe vizvamAM 4 lAkha 37 hajAra lokonI hatyA thaI hatI. Aje bhArata-pAkistAna yuddhanI vAto thaI rahI che. dezanA bhAgalA paDyA tyAre maranAranI saMkhyAnA AMka alaga alaga darzAvavAmAM Ave che. mAunTa beTana mAne che ke u0 lAkha loko maryA haze. bIjo AMka 10 lAkhano kuladIpa nAyara darzAve che. bhAMgalAdezanA yuddhamAM 3 thI 5 lAkha loko maryA haze. vizvanA AvA hiMsAtmaka valaNane pArakhIne kadAca vinobAjIe potAnA jIvanane 'ahiMsA kI talAza' nAma ApyuM haze. mAnavacetanAnI urdhvayAtrA prANI-utkrAMtinA samudra tabakke mANasano janma thayo' utkrAMtinI dhImI prakriyAmAM tyAre mukhyatve prAkRtika preraNAne ja vaza vartavAnuM ane vArasAgata amuka DhAMcA mujaba ja jIvavAnuM baMdha thayuM haze. amerikA dvArA eziyA khaMDamAM sarjelA motanI yAdI kaMIka copaguM prANI be page TaTTAra cAlatuM thayuM ane tenA magajano ghaNo AvI che. viyeTanAmamAM varSa 1945-77 gALAmAM 38 lAkha, vikAsa thayo ane vadhu sabhAnapaNe jIvavAnuM cAluM thayuM. samAjazakti koriyAmAM 1950-53 daramyAna 3 lAkha, IrAnamAM 1953mAM ane kalpanAzakti vikasavA lAgI. potAnI maryAdA ane vizeSatA 10 hajAra, kaMboDiyAmAM varSa 1955-73mAM 3 lAkha pa0 hajAra, samajato thayo. mANasa pazuvata jarUriyAto saMtoSAyA bAda tenAmAM InDoneziyAmAM 1965mAM 10 lAkha, aphaghAnistAnamAM 1979- have mAnavIya jarUriyAto saMtoSavAnI preraNA jAmI, te vadhu ne vadhu kara daramyAna 15 lAkha, philIpAInsamAM 1970 thI 90 daramyAna anya mAnavo sAthe milanasAra banato gayo. premano nAto bAMdhato 1 lAkha 75 hajA2, IrAkamAM varSa 1990 thI 2004 daramyAna thayo. tenAmAM sarjanazIlatA pAMgaravA lAgI, bhAIcAro, baMdhutA, 16 lAkha 78 hajAra lokonAM mota thayAM hatAM. Ano saravALo premanI lAgaNIo ubharAvA lAgI. Ama eka lAMbI prakriyA Azare 1 karoDa 2 lAkha 13 hajAra jeTalo thAya. hiTalare 1943- cAlI. paraMtu ApaNe e paNa dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke tenI 44nA gALAmAM 60 lAkha yahudIone barbaratApUrvaka motane ghATa prakRtimAMthI hiMsAe saMpUrNa vidAya lIdhI che tema to na kahI zakAya. prabuddha jIvana : ahiMsA vizeSAMka me - 2019 chellAM 550 varSamAM mAtra 292 varSa evAM hatAM jemAM vizvamAM mahada aMze zAMti jaLavAI hatI. bAkInAM varSomAM 1580 nAnAM moTAM yuddho laDAyAM hatAM, temAMthI aDadhA yuropamAM laDAyAM hatAM. yuropamAM 17mI sadImAM 33 lAkha, 18mI sadImAM 54 lAkha ane 19mI sadImAM 57 lAkha loko yuddhamAM maryA hatA. prathama vizvayuddhamAM 3 karoDa ane bIjA vizvayuddhamAM 5 karoDa tema ja bIjA vizvayuddha pachI AMtaravigrahamAM 1.5 karoDa loko mAryA gayA hatA. 66
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnavamAM rahelA hiMsAnAM tattvane jAkAro ApavA mATe keTalIka thayelo che. vibhUtioe vizeSa bhAra Apyo. prathama pagathiyA yamamAM ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya mahAvIra, buddha, Izu jevA mahAmAnavoe vizeSa prayatna hiMsAne ane aparigrahano samAveza karavAmAM Avyo che. Ama yogArUDha jAkAro ApavA karyo. vividha dharmonI sthApanA paNa thaI. teno thavA mATe "ahiMsA' prathama pAyAnI jarUriyAta che. phelAvo karIne hiMsAne maryAdita karavA prayatna karavAmAM Avyo. pataMjalinA yogasUtromAM 30 naMbaranuM sUtra che. samAjaparivartana mATe nIkaLeluM zuddha jharaNuM khuda dhIre dhIre malIna hiMsA satyasvecatrahmaparigradAyanA garUvAre thatA dharmo dharmo vacce paNa saMgharSa ane hiMsAnI ghaTanAo banavA yogasUtranuM darzana pote karelI hiMsA ke bIjA pAse karAvelI lAgI. hoya ke anya koI karatuM hoya tene anumodana ApyuM hoya, je jAtivAda, rASTravAda, dharmavAdanA mudde hiMsAno khela khelAvA lobhathI ke krodhathI, ke mohathI karI hoya tene mAnya karatuM nathI lAgyo. rAjakIya vicArasaraNInA nAme paNa moTA yuddho khelAyAM. (juo sUtra naM.34). yogasUtranuM 35nuM sUtra be DagalA AgaLa vistAravAdanA hetuthI paNa yuddho khelAvA lAgyA. vizvamAM potAnI cAlIne kahe che "ahiMsAmAM pratiSThita (daDha) thavAthI tenI hAjarImAM ANa vartAvavA mATe paNa yuddho khelAyA. sau koImAMthI verabhAva nIkaLI jAya che.' hiMsAnuM lolaka eka cheDe jatA pAchuM ahiMsA tarapha lolakanuM ApaNe buddha ane aMgUlimAlanI vAtathI paricita chIe. gamana thatuM paNa ApaNe joyuM. samrATa azokano smazAnavairAgya buddhanI hAjarImAM aMgUlimAla hiMsA tyAge che ane bhikSuka bane hoya ke mahAyuddho pachI rASTrasaMghanI sthApanA hoya. atihiMsAne che. khALavAno ja prayatna temAM rahelo che tema mAnavuM rahyuM. vinobAjI kahe che gItAmAM 'sarvabhUtahite ratAH' nI vAta dharmo dvArA cAlelI prakriyAonI maryAdA kahevAmAM AvI che. zaMkarAcAryane AmAM ahiMsAnI vAta dekhAya dharmo dvArA karelA prayatnone ApaNe AvakAravA ja rahyA paraMtu che. AmAM mAtra mAnavanI ja vAta nathI, 'bhUtadhyAnI vAta che. ApaNI najaramAM AvavuM joIe ke atyAra sudhI ApaNe pazu- sarva-bhUtamAtranA hitanI vAta karI che. mAnave tenI cetanAmAM paMkhI ane bIjAM jIvajaMtuo pratye AcaravAmAM AvatI hiMsA para UMco kUdako mArIne ahiMsAnI UMcI avasthAe pahoMcavA mATe ja vadhu dhyAna ApyuM. kIDiyArA pUravA, jaLacarone ATAnI goLIo 'sarvabhUtahitaMratA'nA arthane caritArtha karavAno che. khavaDAvI, kyAMka taLAvanA kinAre mamarA, pauMA mAchalIone gAMdhI ahiMsAnA evaresTane sara karavA nIkaLyA! nAkhavAnuM jovAmAM Ave che. kabUtarane dANA nAkhavA, pAMjarApoLo zrI araviMde atimanasanA avataraNa mATe 40 varSanI sAdhanA bAMdhavI, gozALAo calAvavI, pazu paMkhI sAravAra kendro sthApavA, varSa 1910thI 1950 sudhI karI. zrI araviMde samagra samaya amuka pazuonI hatyA para pratibaMdha mUkavo. keTalAka vistAromAM poMDIcerImAM vitAvyo. gAMdhI AphrikA ane bhAratamAM samAja vacce binazAkAhArI khorAkanA vecANa para pratibaMdha rAkhavo. cokkasa rahI, potAnI jAtane aneka kAmomAM joDIne ahiMsAnI jyotane divasomAM katalakhAnA baMdha rakhAvavA, pIMjarAnA paMkhIone tema ja vadhu ne vadhu prakAzita karatA rahyA. katalakhAne jatAM pazuone choDAvavA vageremAM pazu, paMkhI, jeTalI sUkSmatAthI zrI araviMdanI sAdhanA aMge lakhAyuM che jIvajaMtuonA para pUlasvarUpe thatI hiMsAno ja vicAra karIe teTaluM zrI gAMdhInI ahiMsAnI sAdhanA aMge lakhAyuM nathI. zrI chIe. araviMde 'savitri' mahAkAvyamAM potAnI vAta lakhelI che paraMtu ApaNI najaramAM sUkSma hiMsA ane mAnavo pratye AcaravAmAM gAMdhI aneka pravRttimAM rata rahyA hovAthI potAnI AtmakathA paNa AvatI hiMsA AvatI nathI. pUrNa svarUpe na lakhI zakyA. varSa 1921 sudhInI ja vAto temAM tattvadarzana ane yogadarzananuM ahiMsA darzana samAvavAmAM AvI che. tyAre gAMdhInI uMmara Azare 52 varSa haze. hiMsAno nakAra eTale ahiMsA te abhAvAtmaka vAta lAge. gAMdhI 79 varSa jIvyA hatA. jo ApaNe tAtvika rIte ema mAnatA hoIe ke prANImAtramAM eka gAMdhInI ahiMsAnI sAdhanA kaho ke ahiMsAne zakya teTalA ja AtmAno vAsa che to pachI huM mArI jAtane cAhuM eTaluM ja mAre pUrNa svarUpe pAmavA mATe karelI mathAmaNa aMge anya sAthIonA anyane cAhavuM rahyuM. 'paDozIne prema kara'thI AgaLa vadhI saune prema sAhityano sahAro levo paDe tema che. karIe, potAnA ja aMza gaNIe to ja ApaNe sAco nyAya karyo ahiMsAno Adarza gaNAya. premanI upapedAza, bAyaproDakTa ahiMsA che. gAMdhI kahe che "yukliDe vyAkhyA karI che ke, jene pahoLAI yogadarzanamAM uccattama avasthA e pahoMcavA mATe rAjayoganA nathI, te lITI che, paNa e vyAkhyAnI Adarza lITI Aja sudhI ATha aMga mahattvanA gaNAya che, jemAM yama, niyama, Asana, koI dorI zakyuM nathI, ane have pachI paNa koI dorI zakavAnuM prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhino samAveza nathI. chatAM evI lITIno Adarza khyAlamAM rAkhavAthI ja bhUmitinA ( me - 2019 prabuddha jIvana: ahiMsA vizeSAMka 67
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnamAM pratIti thaI zakI che. e ja vAta dareka AdarzanI bAbatamAM maravAnI kaLA zIkhavAnI jarUra che, athavA maravAnA prasaMge pITha paNa sAcI che.' batAvavAnI nathI. sAcI vyaktinuM balidAna parivartananuM nimitta - sAdhu, saMta samAjamAM ahiMsAne vyaktigata saguNa mAnavAmAM bane che. gAMdhI jiMdagIbhara harapaLe balidAna mATe taiyAra rahyA. Avato hato. keTaloka samaya evo paNa gayo ke keTalIka jAtinA ane najIkanA sAthIone paNa te mATe preratA rahyA. gAMdhInI lokoe hiMsAno tyAga karyo jemake brAhmaNa hiMsA na kare tevo preraNAthI Akramaka paThANo khudAI khidamatagAra AMdolana, ahiMsaka mAhola rahyo. AMdolana tarIke calAvyuM. aMgrejo kahevA lAgyA - Non-violent paraMtu gAMdhI mAnatA hatA ke ahiMsA vyaktigata saguNa Pathan is more dangerous than violent Pathan - nathI. te eka sAmAjika saguNa paNa che tema ja bIjA saguNonI ahiMsAvatI paThANa hiMsAvatI paThANa karatAM vadhAre khataranAka che. mAphaka tene prayatnapUrvaka keLavavo paDe. teno rASTrIya ane AMtararASTrIya gAMdhImAM ahiMsA aMge prabaLa zraddhA kSetramAM paNa prayoga karavo joIe. ahiMsA e manuSyajAti pAse paDelI prabaLazakti che. saMhAra gAMdhImAM bALapaNathI ja potAne gamI gayelA sadguNonuM e manuSyadharma nathI. sAmAjIkaraNa kema na thAya tenI eka dhUna savAra thaI jatI hatI. ahiMsA kriyAvAna reDiyama dhAtunA jevI che teno atisUkSma nAnI uMmare harizcaMdranuM nATaka joyuM hatuM. manamAM ne manamAM emaNe kaNa ukaraDA vacce dabAyo hoya to paNa parokSapaNe, avizrAtapaNe e nATaka seMkaDo vakhata bhajavyuM hatuM. temanA manamAM hatuM 'harizcaMdra satata kAma karyuM jAya che, ane AvI gaMdakIne ane rogavastune jevA satyavAdI badhA kAM na thAya?' ArogyadAyI vastumAM pheravI nAkhe che tevI ja rIte jarA paNa sAcI gAMdhInA manamAM ahiMsaka rAjyanA svapnA sevI rahyA hatA. ahiMsA mUMgA, sUma, parokSa raste kAma kare che ane khamIranI peThe jyAre koI zaMkA karIne kahetA ke tame AmajanatAne ahiMsA nahIM AkhA samAjamAM vyApI jAya che. zIkhavI zako. e mAtra (raDIkhaDI) vyaktio mATe ja zakya che sabaLAnI ahiMsA koIpaNa kALe zUramAM zUra sazastra sainika ane te paNa virala dAkhalAomAM. tyAre gAMdhI mAnatA AmAM athavA sainya karatA vadhAre zaktizALI hoya che. sakhatamAM sakhata bhArobhAra AtmavaMcanA che. gAMdhInuM vyaktidarzana kahe che - dhAtu paNa pUratI garamI lagADatA ogaLI jAya che. e ja pramANe mANasajAta jo svabhAve ahiMsaka na hota to te jamAnAo ahiMsAnI pUratI garamI AgaLa kaThaNamAM kaThaNa haiyuM paNa pIgaLavuM pahelA aMdara aMdara laDIne potAne jAte ja nAza pAmI hota. paraMtu joIe. ahiMsAnI garamI pedA karavAnI zakti to samaryAda che. hiMsA ane ahiMsAnA baLo vaccenA dhvaMdvayuddhamAM chevaTe ahiMsA ja ahiMsA Aje parama dharma ja nahIM, nikaTano dharma paNa haMmezAM vijayI nivaDI che.' ApaNe lekhanI zarUAtamAM atyAra sudhI thayelAM yuddho, Ama gAMdhI pAse ahiMsAno Adarza che tema ja vyakti ane mAnavasaMhAranI vAta karI che. vijJAna ane TekanolojIe saMhAranAM samAjanA satva aMgenuM darzana paNa che ane prayatnapUrvaka ahiMsaka aneka sAdhano zodhI nAkhyA che. 1983mAM jApAnamAM yojAyelA samAja racavAno manasubo paNa che. gAMdhI samaye samaye A mATe eka saMmelanamAM kahevAmAM AvyuM hatuM ke te vakhate vizvamAM 50,000 vyakti ghaDatara, samAja ghaDatara ane vyavasthA parivartanano nakazo aNuzastro hatA. kemikala vepana, bAyolojIkala vepana, smArTa samAja sAme mUkatA rahyA che. baoNmba, klasTara baoNmba, mini nyuka, nona-nyuklIyara baoNmba, vekyuma ahiMsaka samAja racanA mATe pAyAnI zarata bomba, konI pAse keTalA che ane koNa TUMkA samayamAM keTalA banAvI gAMdhI kahe che - zake teTalI kSamatA che te kahevuM muzkela che. '(jemanAmAM) Izvara vize avicaLa zraddhA na hoya tenAmAM mATe to vinobAjI vAraMvAra kahetA hatA ahiMsA vize zraddhA hovI azakya che. vijJAna + hiMsA = sarvanAza mANasamAM pAkI samaja hovI jarUrI che ke Izvara bhUtamAtranA vijJAna + ahiMsA = sarvodaya hRdayamAM vase che. jyAM IzvaranuM sAMnidhya hoya tyAM bhayane avakAza Aje to niHzastra pratikAranA mArganI khoja karavAnI eka na ja rahe to ja ahiMsAnI dizAmAM majabUta kadama rAkhI zakAya aitihAsika AvazyakatA UbhI thaI che. AnAthI mANasanuM AtmabaLa pAMgare che. mANasane sthULa rIte na gAMdhIjI samajatA hatA ke vijJAna ane TekanolojI sattA ane dekhAtI IzvaranI zakti para vizvAsa hovo joIe. saMpattinA kendrIkaraNano rasto mokaLo banAvaze. kendrita sattA tema gAMdhInI bIjI vAta samajavI agharI che ane pacAvavI to ja kendrita saMpatti AkhI mAnavajAtane potAnA sakaMjAmAM laI leze tethI paNa muzkela che. gAMdhI kahetA rahyA hiMsAno AdhAra levAvALA ane tene gulAma banAvI leze. AnA ukelamAM gAMdhI grAmasvarAjyanI maravAnI kaLA zIkhe che. paraMtu ahiMsA para madAra rAkhanAre vAta mUke che. AnA vinA ahiMsaka samAjaracanA zakya nathI. prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka me- 2019 |
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAMdhInI ahiMsAnI vAta Ama bahuAyAmI che. satya sAthe ahiMsA ne vadhAre cepI banI jAya che, tamArA vAtAvaraNamAM vyApI jAya che. Ave che, tarata ja aparigrahanI vAta paNa joDAI jAya che. ane dhIre dhIre kadAca AkhA jagatane vyApI vaLe.'' zramaniSThA paNa Ave. samAjamAM paisAnuM nahIM, zramanuM gaurava haze. gAMdhI ahiMsAne jagatanA cokamAM lAve che ahiMsaka samAjamAM paisAnI nahIM zramanI bolabAlA haze. gAMdhInI sAdhanA koI ekAMta guphAmAM nathI cAlatI. teo ahiMsaka samAja e nayAyuganuM svapna che. mAnatA ahiMsA samAjamAM sadAcAranA niyamarUpa banavI joIe. | vinobAjI kahe che, ApaNe krosa roDa para chIe. hiMsA gAMdhIne mana je ahiMsAno aihika bAbatomAM upayoga na karI uparathI mANasajAtanI zraddhA DagI gaI che. AMtararASTrIya stare zakIe tenI temane mana koI kiMmata nathI. ApaNe joIe chIe ke rASTra rASTra vaccenA praznonA ukelo hiMsAthI guphAvAsIo mATe ane paralokamAM agrasthAna prApta karavAne nathI AvatA paraMtu bIjI bAju ahiMsA upara pUrI zraddhA haju beThI arthe puNya ekaThuM karavAne mATe ja ahiMsAno upayoga maryAdita nathI. ApaNe lazkarano kharca vadhAryA karIe chIe, lAMbI lAMbI rAkhavo e khoTuM che tema gAMdhI mAnatA hatA. jIvananA dareke dareka renjanA misAIlsa banAvI ApaNI salAmatI zodhIe chIe. vyavasAyamAM kAma na Ave te saguNano kazo artha nathI. ApaNe premanA mArga pakaDI zakatA nathI. premanA mArge prazno ukelI aMtamAM zakAya che tema siddha karavAnuM bAkI che. gAMdhIe ahiMsApatha mATenuM mArkiMga mAnavacetanA udhvarohaNanA hiMsA uparano AMdhaLo vizvAsa jarA DhIlo karIne have patha para sArA evA pramANamAM karI rAkhyuM che. vyakti, samUha, ahiMsAnA mArge cAlavAnuM karI to juvo. duniyAe hajAro varasa rASTra mATenI AchIpAtaLI AcArasaMhitA AlekhI che. AkramaNa, hiMsAnA prayogomAM gumAvyAM ja che to have thoDoka vakhata ahiMsAnA AtaMka sAme zuM karavuM? lazkara hoya, na hoya, hoya to kevuM hoya? prayoga pAchaLa Apo. duniyA Aje ahiMsAnA prayoga Adare tenI vAto kahI che. yuddhanA vikalpo vicAryA che. tenI tAtI jarUra che. jiMdagInA aMtima parvamAM 2-11-1947nA harijanabaMdhumAM gAMdhI kahe che - huM vyavahArakuzaLa AdarzavAdI chuM gAMdhI lakhe che - gAMdhI vyavahAra ane Adarzane pUro nyAya ApavA mathatA 'hiMdustAnanI cALIza karoDanI prajAe lohI vahevaDAvyA rahyA che. A mATe gAMdhI kahe che "AkhI jiMdagI meM eka prakArano vinA potAnI svataMtratA meLavI che. hiMdustAna svataMtra thayuM. tethI jugAra khelyo che. satyane zodhavAnI mArI dhagazamAM ane ahiMsA laMkA brahmadeza paNa svataMtra thayA.' vizenI mArI zraddhAne anusAra niHzaMka rIte prayogo karye javAmAM meM gAMdhI Icche che - "je hiMdustAna talavAra vAparyA vinA AjhAda game te bhayaMkara jokhama kheDatA pAchuM pharIne joyuM nathI. zUrAnI thayuM te have talavAra vAparyA vinA ja potAnI AjhAdI TakAve.' ahiMsAnI kAryapaddhatinI dizAmAM mArI nAva kSaNabhara paNa thobhyA paNa gAMdhI joI rahyA hatA sAthI mitro 'pIsa poTensiyala vinA calAvI rahyo chuM.' vadhAravAnA sthAne 'vora poTensiyala' vadhAravAmAM lAgI gayA hatA gAMdhIno A mArge cAlavAno utsAha ane dhIraja dAda mAge tyAre gAMdhI kahe che - tevA che. 'hiMdustAna pAse Aje sAmAnya khurakI phoja che, havAI phoja gAMdhI kahe che - che ane naukA phoja taiyAra thaI rahI che ane e badhA sainyomAM "A ahiMsA keLavatA ghaNo vakhata jAya; janmAro jAya ema vadhAro karavAmAM AvI rahyo che.' paNa bane. tethI te nirarthaka nathI banatI. e ahiMsAne mArge jatA gAMdhI cetave che, kahe che - jatA aneka anubhavo thavAnA. te badhA uttarottara bhavya haze. Toce 'mArI cokkasa zraddhA che ke hiMdustAna potAnI ahiMsaka tAkAtamAM pahoMcatA kevuM sauMdarya haze tenI jhAMkhI yAtrALune roja thayA karaze ne vadhAro nahIM kare to teNe pote kazuM meLavyuM nathI, duniyAne mATe paNa teno ullAsa vadhaze eno artha e na karAya ke vaTemArgune maLatAM kazI kamANI karI nathI. hiMdustAnanuM lazkarIkaraNa thaze to te jAte dezyo badhA mIThAM lAgaze. ahiMsAno mArga gulAbanAM phUlonI barabAda thaze ane duniyAnI paNa kharAbI karaze.' pathArI nathI. harino mAraga che zUrAno nahIM kAyaranuM kAma jone 'gAMdhI 150' ujavaNI eka ghoMghATa na bane, kyAMka zAMtacitte ema prItame gAyuM che.'' ahiMsaka samAjanA svapnane sevIe ane mANIe. "huM to aDaga AzAvAdI chuM. vyaktimAM ahiMsA khIlavavAnI apAra zakti paDelI che evI je mArI mAnyatA che tenA AdhAra e-302, 'zaraNa' naM. 1, kesariyAjI cAra rastA pAse, para mAro AzAvAda racAyelo ne TakI rahelo che. tame jema jema vAsaNA jIvarAja hospiTala mArga, amadAvAda - 380OO7. tamArA potAnA jIvanamAM ene khIlavatA jAo tema tema e vadhAre saMparka : 9428416575 | me - 2019) prabuddha jIvaLa :ahaiiMsA vizeSAMka
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIra bhagavAnano ahiMsA paramo dharma tattvaciMtaka vI. paTela paricaya : sarjaka amerikA sthita che. vividha gujarAtI chApAo, sAmayikamAM lakhe che. phesabuka, TvITara para temanI tatvalekhanInA anekAneka cAhako che. mahAvIra bhagavAnano ahiMsAno siddhAMta e jaina dharmanI ane AMtarika tapa dvArA AMtarika zuddhi A AcArasaMhitAnA samagra vizva ane mAnava jAta pratyenuM advitIya, viziSTa, uttamottama, sonerI siddhAMtane lIdhe ja samagra vizvano dharma banavAnI kSamatA udAtta pradAna karuNAbharyuM sthAna che, prathama to jaina dharma ati dharAve che, hiMsAe pazuono khorAka meLavavAno niyama che, tevI prAcIna che, te mahAvIra bhagavAne sthApela nathI, paNa teoe ja rIte ahiMsAe mAnavajAtano zAzvata niyama che, kAraNake Atmatatva ahiMsAnuM khAtara nAkhIne ane AcArasaMhitAnuM pANI pAIne pazumAM nIzreSTha sthitimAM che, ane tene bhautika baLa sivAya anya ujAgara karela che, ane dharmane Adhunika banAvela che, ane tapa koI niyamanI pazuone jANakArI ja nathI, jyAre mANasanuM evuM dvArA AMtarika zuddhi e ja dharmano pAyo che, teoe nirgatha thaIne nathI te AtmAna ane vicAravAnuM prANI che. sAbita karI Apela che tenuM ja mahattva che, A Aje svIkArAI jyAre mAnavajIvananI uccatara mananI sthiti ane uccatara gayelI hakIkata che. pratiSThA, uccatara jIvanano niyama, vikAsa uccatara AtmAnA A dharma ati prAcIna chatAM paNa Adhunika ane adyatana baLanI prApti, pratye AMtarika anukaMpA che, ane AtmA e ja siddhAMtanuM khUba ja tArkika ane vaijJAnika ane vyavahAralakSI spaSTa paramAtmA che, ane A AtmA somA birAje che, tenI spaSTa nirUpaNa dharmanA AcaraNamAM joI zakAya che, jena dharmanAM ahiMsAnA pratIti mANasane AtmajJAnamAM, Atmastha thatA ane potAnA siddhAMtano vikAsa mAnavanAM vicArajagatanA itihAsamAM ajoDa svabhAvamAM ane nIvicAramAM sthira thatA ja thAya ja che. che, adabhuta che, alaukika che, jaina dharma Akho satya, ahiMsA Ama AtmAnI spaSTa jANakArI mAnava pAse che, A rIte asteya, brahmacarya, aparigraha ane AMtarika tapa ane te dvArA AtmA eka ja che tevuM jo zuddha aMtaranAM bhAvathI mANasa vicAre AMtarika zuddhatA para Ubho che, jaina dharmanI A AcArasaMhitAnuM ane spaSTa AMtarika sAdhanA dvArA jANe to ahiMsA mAnavajAtane sAmAjika dRSTie khUba ja mahattva che. mATe hAthavagI cIja banI rahe che. kAraNake mAro AtmA e ja Adhunika vizvanA vividha praznonA mULagAmI ukela A AcAra- AtmA bIjAmAM paNa vikase che, rahelo che, mATe koInuM khUna karavuM saMhitAmAMthI prApta thAya che, jo niSThA, prAmANikatA ane satyatA te mAruM ja khUna che, tevuM aMtarathI zuddha buddhithI vicAre, anubhave sAthe koIpaNa samAjanI vyakti A AcArasaMhitAno satyatApUrvaka ane AvA vicAramAM sthira thAya to A vicAramAM atyaMta mahAna aMtarathI jANIne svIkAra kare ane samajapUrvaka tene potAnI zakti ahiMsAnI paDelI che. satyatApUrvaka jIvanamAM pAlana kare to mAnavasamAjamAM pravartamAna A zaktinuM pAlana karavAnI mAnavasamAjanI pavitra pharaja tamAma aniSTonuM astitva ja rahevA pAme nahIM, tevuM baLa jaina banI rahe che, je mANasa A pharajanuM ja pAlana kare che te jIvanamAM dharmanI AcArasaMhitA ane ahiMsA paramo dharmamAM rahela che,.. sukha ane samRddhi ane prApta karI ja zake che, ane mAnavapratibhA AjanI vizva vibhUti mahAtmA gAMdhInAM abhUtapUrva netRtva dvArA yojita vinAzanA prabaLattama sAdhana karatAM vadhAre A jaina nIce satya ane ahiMsAnA siddhAMta AdhArita satyAgraha dvArA dharmanI AcArasaMhitAnI prabaLatA anekagaNI vadhu rahelI che te AjhAdI mATenI satya ane ahiMsaka laDAI laDavAmAM AvI ane satya hakIkata che, mAnavasamAja zAMtithI jIvI zake che. temAM je saphaLatA maLI, jethI samagra vizvanuM dhyAna satya ane vizvanA je dharmo Aje astitva dharAve che te tamAma dharmomAM ahiMsAnA jena siddhAMta prati savizeSa AkarSita thayela che, ane ochAvattA pramANamAM saue satya ane ahiMsAnuM mahattvapUrNapaNe A siddhAMta nIce aneka rASTro svataMtra thayA che, ne Aje aneka svIkArela che, ane bhAratamAM udbhavelA hiMdu dharmamAM, jaina dharmamAM, rASTromAM satya ane ahiMsAnA AdhAre AMdolano cAlI rahyAM che, ane bauddha dharmamAM satya ane ahiMsAnuM anokhuM sthAna che. jeno yaza gAMdhIjInAM satyAgrahane ane jaina dharmanI AcArasaMhitAne ApaNA sauthI purANA sAhityamAM vedanI gaNanA thAya che. ja phALe savizeSa jAya che, temAM koI zaMkA ja nathI. ane veda e RSionI anubhUtiono nicoDa che, ane tethI te jaina dharmamAM satya ahiMsA, karuNA asteya, brahmacarya, aparigraha apauruSeya kahevAya che, eTale ke jayAre RSio dhyAnanI sAdhanAmAM prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirvicAra ane amana thai paramAtmA svarUpamAM sthira thatA tyAre je A yajJaprathAnI sAme mahAvIra bhagavAne ane buddha bhagavAne vicAra potAnA aMtaramAM pragaTato te vedamAM saMgrahAyelo che, te joradAra virodha karyo ne kahyuM ke hiMsA karavAthI kadI paramatatvanI vicAra satya ja hoya temAM koI zaMkA nathI. prApti zakya ja nathI, ke devadevIone rAjI karAvI zakAya nahIM A vedamAM to spaSTa kahevAyuM che, ke koIpaNa jIvanI hiMsA karo vicAra ja khoTo che, behUdo che, mATe baMdha karo A badhuM ja. ja nahIM, tevo paramAtmAno Adeza che, ane koIe prANanI vAhiyAta ane svArthayukta vyavahAra che, tene tajavo ja joIe, hiMsA ke AghAta paNa nakAravAnI spaSTa sUcanA vedamAM apAyela tenAM pariNAme yajJamAM pazune homavAnuM baMdha thayuM, hajI paNa che, A sUcanane hiMdu dharma aMzataH apanAvela paNa che, buddha dharme kyAMka kyAMka jovA maLe che, e to mANasanI nAdAnI che, aMdhazraddhA ane jaina dharme so TakA apanAvela che. che, aMdhavizvAsa che, gerasamajaNa che. koIpaNa jAtanI vedanA kALamAM purohitoe ghaNI moTI garabaDo UbhI karI che hiMsAthI koI deva prasanna thAya ja nahIM, te A jagatano zAzvata teno koI hisAba nathI, koI anubhUti vinA ghaNuM badhuM managhaData siddhAMta che. kharAba kRtya karelA che, ane dharmamAM ghusADI dIdhA che, jemAM yajJa ane Aje paNa je hiMdu dharmamAM yajJa cAle che, jemAM koI vaijJAnika yajJamAM pazuo homavAnuM zarU karAvela che te che. A behUdA kRtya satya nathI, AsthA ane aMdhavizvAsanuM pratIka che, paNa pazu homavAnuM pAchaLa je vicAra che, te ja sAva ja khoTo hato, ane che, paNa te A be mahApuruSonA vicAre baMdha thayuM che to Aje paNa yajJamAM vakhate purohito ane brAhmaNonuM varcasva joradAra hatuM, teo bole kImatI vastuo bALavAmAM Ave che, ne dhumADo karI pradUSaNamAM te ja dharma gANAto. vadhAro kare che ane yajJanA nAme mANasone khaMkhere che, A khaMkheravAnI A brAhmaNo ane purohito mAMsa khAvAnA zokhIna hatA paNa prathA hajI paNa cAle che. AmAM pUrepUrI aMdhazraddhA ja che te jAheramAM khAI zakatA hatA nahIM, kAraNake vedanI manAI hatI. satya che. mATe ja yajJomAM pazu homavAno nusakho ajamAvyo eTale pazune boddha dharma ane jaina dharmanA anukrame paMcazIla ane pAMca yajJAmAM homIne tenuM mAMsa nirAMte prasAdarUpe khAI zakAya mATe ja vratonuM pharamAna ane AjJA A sarva kathanomAM ahiMsAnuM ane A prathA zarU karelI, emAM koI vedano Adeza hato nahIM, mAtrane jIvananI zuddhatAnuM ja prAdhAnya raheluM che, ane jIvanamAM AMtarika mAtra potAno ja svArtha hato. zuddhatA dvArA siddhi maLe che. te banne dharmoe prasthApita karela che, Ama A AkhI prathA brAhmaNo ane purohitonI svArthayukta vizvanA dharmomAM tuM koInuM paNa khUna karIza nahIM evuM yahUdI pote UbhI karelI che, temAM vedano koI sAtha hato ja nahIM, kyAMka dharmamAM ane khristI dharmamAM pharamAna-AjJA AvA kathano vizvanA kyAMkato je mANasa purohitone ane brAhmaNone naDato hoya te dharmomAM ahiMsAnA sthAnano nirdeza kare che, te nakkI jANo. Ama mANasane pakaDIne tene yajJamAM homI detA hatA te hakIkata hatI, badhA ja dharmo koIne koIrUpe ahiMsAne mAne che. jethI te potAnA dhaMdhAmAM kyAMya ADo Ave nahI, AvI krUratA jaina dharma spaSTa mAne che ke himAlayathI koI UMcuM nathI,. ajamAvatA zarama paNa AvatI nahIM, ane AvuM karma dharmanuM AkAzathI koI vizALa nathI ane zuddha nathI tema A samagra gaNatA hatA, jagatamAM satya ane ahiMsAthI UMco vizALa ane zuddha koI Ama hiMdu dharmamAM brAhmaNo ane purohitonuM Adhipatya, varNa dharma nathI, ene jANIne zuddha mana ane zuddha buddhithI anusaraNa vyavasthAnI jaDatA, yajJamAM apAtI AhutimAM thatI hiMsA ane karavAthI parama zAMti ane AnaMda prApta thAya che, te che jaina dharmanI dharmazAstronI bhASAnI ajJAnatA bhArobhAra vyApI gaI hatI, mAnavane prasAdI. brAhmaNo ane purohito bole te ja dharma banI gayo hato. jaina dharma spaSTa mAne che, ke jIvavadha e ja Atmavadha che, ane A paristhitimAM be krAMtikArI mahAmAnavo sUryanI jema prakAzamAM A jagatamAM AtmAnA vadha jevuM bIjuM koI pApakRtya nathI, eTale Ave che, jemAM eka che buddha bhagavAna ane bIjA che mahAvIra jIvadayA e ja AtmadayA che, ane ahiMsA e ja paramo dharma che, bhagavAna. bannee A pAkhaMDatAno sakhata virodha karyo ane purohito tethI Atmatatvane zuddha aMtarathI jANo ane ane sarva jIvahiMsAthI ane brAhmaNone paDakAryA ane A taddana khoTuM che tema kahyuM, pote dUra raho e ja parama jIvananI upalabdhI che. potAnA dharmanA daravAjA saune mATe khullA mUkI dIdhA. Ama te A jagatamAM jeo AMtarasAdhanA karI jJAnamAM sthira thayA che, vakhate jevI tevI krAMti na hatI paNa jaDamULathI krAMtinI mazAla tevA jJAnIpuruSo potAnA svabhAvathI ja koIpaNa prANInI hiMsA hatI, hiMdu dharma svIkAre ke na svIkAre paNa temane paNa A banne karavI ja nahIM tevuM kahe che, Ama jJAnIpuruSo AMtarika sAdhanA dharmanA aneka siddhAMtone AtmasAta karavA ja paDyA che te dvArA paramatatvanI anubhUti karI cUkyA hoya che, eTale teo je satya che. bole te paramatatvanI ja vANI hoya che. ( me - 2019 ) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvA jJAnayukta mANasa jyAre kahe che ke hiMsA karavI nahIM, jaina dharme mokSanI prApti A mATe triratnanAM AcaraNanI teno artha eTalo ke paramAtmA hiMsA karavAmAM rAjI nathI, Aja ghoSaNA karI che, jemAM samyakadarzana, samyakajJAna ane samyakacAritra ahiMsAnuM satyasvarUpa vijJAna che, AnAthI caDiyAtuM A jagatamAM dvArA sAkSIbhAvamAM sthira thaI padArthanI pakaDamAMthI mukta thai mokSa koI vijJAna nathI, jyAM paramAtmA svarUpa thaIne jJAnI mANasa kahe ane mukti tarapha mANasa AgaLa vadhI zake che, ema kahevAyela che. che, tenAthI moTuM A jagatamAM koI satya hoI zake ja nahIM eTaluM jayAre buddha bhagavAne aSTAMga mArganI dhoSaNA karI che jemAM spaSTa jANo ane anusaro, emAM ja kalyANa che. satyavANI, satya dehikakArya, satyajIvana nirdhAra, satya samajaNa, ahiMsA eTale zuM te paNa zuddha aMtarathI jANI levA jevI satyavicAra satyaprayatna. satyadhyAna ane satyasamAdhi A aSTAMga hakIkata che, ahiMsA eTale mana-vacana karma ane kAyA dvArA koIpaNa mArga dvArA zIla prajJA ane samAdhi prApta karavAnI vAta karI che, jIva pachI te sUkSma hoya, cara hoya ke acara hoya tene hAni ke A aSTAMga amala karI sAkSI bhAvamAM sthira thai padArthanI pakaDamAMthI hiMsA karavI ja nahIM, tene nukasAna karavuM ja nahIM, karAvavuM paNa mukta thai prajJA, muditA ane upekSA prApta karavA para jora dIdhuM nahIM, ke koIpaNa karatuM hoya to tene koIpaNa jAtanuM anumodana, che. sAtha sahakAra paNa Apavo ja nahIM ane Teko paNa Apavo nahIM. Ama banne dharmo AMtarika zuddhatA para UbhA che, temAM koI ahiMsA eTale koIpaNane mAnasika ke zArIrika rIte paNa bAhyAcArone sthAna nathI, ane bAhyAcAro e koI dharmanuM AcaraNa du:kha devuM ja nahI, koInuM apamAna karavuM nahIM, koI para krodha paNa nathI te satyane jANo, jaina dharmanI AkhI vicAradhArAmAM karavo ja nahIM ke koInuM zoSaNa paNa karavuM nahIM, koInI niMdA mAMsAhAra, zikAra, zarAbanuM sevana jevA niMdAne pAtra hiMsaka ane kuthalI paNa karavI nahIM, eTale ke koIne paNa mAnasika rIte trAsa dUra vyavahAro tAjya che. jaina dharma ane buddha dharma banne jIvana Apavo nahIM e che, satyasvarUpa ahiMsAnuM AcaraNa, AvuM jyAM pavitra che, ane jIvananI pavitratA akhaMDatA AvA umadA Adarzone AcaraNa hoya tyAM parama zAMti ja hAjara hoya te svAbhAvika che. svastha citte jANI samajI khullA manathI nikhAlasapaNe banne Ama jovA jaIe to ahiMsA zabda ja niSedhaka che, dharmanA siddhAMtono mANase Adara karavo ja joIe ane jIvanamAM nakArAtmakatA che, te sUcave che ke koIpaNa jIvanI hatyA hAni ke AcaraNa karavA para jora dIdhuM che. vadha na karavAnuM spaSTa sUcave che, paraMtu teno mukhya Azaya hetu eTaluM spaSTa che ke buddha dharma ane jaina dharmanA siddhAMtone vidhAyaka che, tethI jIvamAtra pratye karuNA, dayA, prema anukaMpA, svastha citte jANI samajI AcaraNa karIe chIe to jIvanamAM baMdhutva, vagere mANasamAM rahelA sadaguNa ahiMsAmAM darzAvAya che,Ama nisvArthatA, AtmasamarpaNa satya, ahaMkArarahitatA, saraLatA, ahiMsA eTale so TakA asIma karuNA ane satyasvarUpa vAstavika sahajatA, jAgRtatA ane karuNA vagere sadaguNo jIvanamAM vikase prema dvArA mAnavaprerita vicAravANI ane karmanI AMtarika zuddhi che, tyAre mAnavatA udaya pAme che, tyAre jIvana samagra rIte divya samAviSTa thAya che. thAya ja che, je jIvananI mahAsiddhi che A che. A dharmanA AcaraNanI - jyAM mANasamAM AMtarika zuddhatA, sthiratA ane padArthanI pakaDanI phalazruti, Ama jaina dharma jIvo ane jIvavA dyo A kathana jaina so TakA nivRtti che, tyo ja ahiMsA svaMya Atmazakti bane che, dharma pote AcAra ane vicAra dvArA sAkAra banAve che. jaina dharma A mAnavasvabhAvano, mAnavaprakRtino zAzvata niyama che, ane eTale AcAramAM ahiMsA, vicAramAM anekAMta, vANImAM syAdavAda ahiMsAnI abhivyaktinuM prakaTIkaraNa mAtrane mAtra, satya, sahiSNutA, ane samAjamAM aparigraha e cAra thAMbhalA ja jaina dharmanI namatA ane premanA sadaguNomAM ja thai zake che ane A ja AdhArazIlA che, ema spaSTa kahuM chuM. mAnavajAtano satyasvarUpa niyama banI rahe che. AdezanA dharmamAM cAlatI aneka prakAranI garabaDo jemAM dharma jaina dharma ane buddha dharmonI mAnyatA anusAra saMsArI jIvananuM eTale mAtrane mAtra bAhyAcAromAM ja samAI gayo che, AMtarika aMtima lakSa janmamaraNanA cakramAMthI bahAra nIkaLI parama zAMti sAdhanA karI mana-buddhi ane vAsanAne zuddha karavAnuM, zUnyamAM sthira ane parama AnaMda prApta karavAnI mahecchA sadAya hoya ja che tene thavAnuM nirvicAra thai nigraMtha sthiti prApta karavAnuM sAva ja bhUlAI phalita karavAnuM che, eTaleke mokSa, baMdhanathI mukti ane nirvANa gayela che ane padArthanI pakaDamAMthI mukta thavuM joIe tene badale prApta karavAno dhyeya banne dharmano che, eTale ja banne dharmo AMtarika padArthanI pakaDa vadhu majabUta banela che, jethI lAbha ane lobhanI zuddhatA para ja UbhA che, jyAM AMtarika zuddhatA, sthiratA nirvicAratA pUratI karavI e ja dharmano dhyeya banI gayo che, eTale dharmamAM ane nigraMthanI sthiti che ane padArthanI pakaDamAMthI mukti che tyAM asatyanuM rAja che tethI dharma e satya dharma rahyo nathI, mATe koI eka ja mokSanI siddhi che. asAdhAraNa parama yogInI hastI sivAya koI paNa mANasa game prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ teTalo samaju hoya to paNa te Aje satyanA raste doravI zake ema je AjanA mAnava ne AjanA dharmAtmAne satya dharmamAM prasthApita nathI, eTale Aje jarUra che tamAma, vAda vivAdo ane mane ghaDIta karI zake, ane samAjane ane AjanA dharmAtmAone satyanA raste siddhAMtonI pAra pahoMcelo parama zAMta vajamaya IcchAzakti vALA AcaraNa karatA karAvI zake, ane Aje je padArthanI pakaDamAM mahAyogInI jarUra che, je AjanI jaDatA tema ja cetanAnA bheda jakaDAyelA che temAMthI mukta karI zake tevA satyasvarUpa, dRDha nizcayI jANanAra ItihAsamAM, rAjakAraNamAM ane satyasvarUpa dharmamAM pAraMgata ane vaja jevI AtmazaktivALA eka mahAyogInI tAtkAlika hoya. jarUriyAta che. je so varSanuM kAma eka divasamAM karI zake tevo Atmika cAlo ApaNe sAva aMtarathI paramAtmA pAse nama prArthanA zaktivALo, AjanA janasamUhane ane dharmAtmAone kAna pakaDIne karIe ke AvA parama satyasvarUpa AtmikazaktivAna yogIne doravI zake ane chatAM janasamUha ane dharmAtmAo dvArA zuddha bhAratamAM mokale, je dharmano gaMdavADa miTAvanAnI zakti ane kuneha hRdayathI ane aMtaranI zuddha bhAvanAthI pUjAya evA asAdhAraNa jANato hoya. ]]] yogI puruSanI Aje tAtI jarUra che. sarujivan39@gmail.com pUjya paMnyAsajI mahArAjanI daSTie ahiMsA | bhAratI dipaka mahetA paricaya : vaDodarAnI ma.sa. yuni. golDa meDAlisTa, saurASTra yuni.nA vyAkhyAtA, mAtA-pitA, sAsu-sasarA tathA potAnA gurU mahArAjazrI e darekanA jIvanacaritranA A lekhaka, AI.TI. tathA DijhAIna kaMpanI tathA ona lAIna ejyukezana kaMpanInA samAhartA hAlamAM pU. paMnyAsajI mahArAjanI hastalikhita DAyarIonuM teonA hastAkSaromAM ja prakAzana kare che. bhAratIbenanI kalamamAM caritrone jIvaMta karI AlekhavAnI zakti che. viSayanI gahanatA ane saMzodhananI AgavI niSThA sAthe temanuM kArya bahu ja sarAhanIya banyuM che. | Audio Link : https://youtu.be/IEO4nrCXUZw ohttps://youtu.be/G3yg6nY82gk sADAtraNa karoDa zlokanA racayitA kalikAlasarvajJa pUjyazrI eTale zuM? hemacaMdrAcAryajI thakI je bhUmi 12mI sadImAM vibhUSita thayelI, te 'ahiMsA' eTale koIpaNa prANI pratye, koIpaNa kALe, koIpaNa pATaNanagarImAM ja I.sa. 1902mAM avatarita thayela ane I.sa. kAraNe, koIpaNa jagyAe, mana-vacana-kAyA vaDe drohano abhAva. 1980mAM urdhvagati pAmela evA pUjya paMnyAsazrI bhadraMkaravijayajI 'ahiMsA'no artha na mAravuM eTalo ja maryAdita nathI, kintu gaNivarya mahArAjanI I.sa. 193thI I.sa. 1977nA 5 dAyakAo sahAnubhUti, prema, karuNA, hUMpha ane saunuM bhaluM karavAnA bhAvano daramyAna hastalikhita dvizatAdhika DAyarIo maLe che. teo svayaM to samAveza A nAnakaDA evA "ahiMsA' zabdamAM thAya che. 'pArasamaNi' samAna hatA ja, kintu A hastalikhita rojanIzIo prANImAtrane Atmapreme cAhavAnI mahAkaLA te ahiMsA. paNa teonI videhI upasthitimAM ane A 21mI sadImAM jyAre 'koI jIvane haNavo nahi' eTalo ja vicAra ahiMsakabhAva vizvabharamAM hiMsAnAM nagArA comera vAgI rahyA che, tyAre mATe pUrato nathI, paraMtu jene na mAravo, te jIva koNa che tenuM svarUpa pArasamaNirUpa ja che. oLakhavuM paNa ati jarUrI che. sarva AtmA samAna paramAnaMdanA maitrInA mahAsAdhaka pUjya paMnyAsazrI bhadraMkaravijayajI kaMda che, anaMtasukhanA nidhAna che ane sattAdharma anaMta guNonA gaNivaryajIe temAM zrI navakAra mahAmaMtra, navapadajI, maMtrasAdhanA, bhaMDAra che. dhyAna-kAyotsarga, aSTAMgayoga, cittasamatva, karma siddhAMta, siddhanA svajAti e mArA paNa svajAti. jIvo tarapha bahumAna, adhyAtmanavarasa, ahiMsA, jIvamaitrI, AtmAnusaMdhAna, dvAdazAMgIyAra prema ane hitaciMtApUrvaka jIvane jarA paNa duHkha na thAya tevo bhAva jevA agaNita viSayone atyaMta gUDhabhAvathI AlekhyA che, jemAMthI prakaTe te ahiMsaka bhAva che. 'ahiMsA' viSayaka teonI vyAkhyA-samajaNa-ciMtanabharI anuprekSAo AtmajJAnI thayA sivAya ahiMsA azakya che. saMkalita karIne ahIM mUkela che, jenA tejalisoTA ApaNA cittane prathama jJAna pachI dayA. 'koI jIvana na haNo' e prabhunI avazya karaze ujAsita ane ullasita. parama AjJA che. enuM pUrNa pAlana e ja prabhunuM pUrNa bhajana ke ArAdhanA che. prabhu AjJAnuM rahasya jIvamAtrane Atmasama svIkAravAmAM jainadharmano mukhya siddhAMta ahiMsAno che paNa yathArtha rIte "ahiMsA' che. maitrI vinAnI ahiMsA jema zuSka che, tema ahiMsA vinAnI me- 2019O prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ maitrI paNa mAyA che. 'mane jevA sukha-du:kha thAya che, evA ja tamAma cittazuddhi, saMyama ane ahiMsA upara ekasarakho bhAra che. dareka jIvone thAya che ema samajI koIpaNa prANIne na dubhAvavAnI vRtti mAne che ke dvaita niSThA hoya ke advaita, jIvanamAM ahiMsAne nirapavAda te ahiMsA. AtmAmAM rahela rAga-dveSa-kAma-krodha-lobha-mada-moha- sthAna hovuM joIe tathA dharma to ahiMsAmAM ja che, kintu jainadarzananI matsarAdi durbhAvone nigrahamAM lAvavAnI vRtti te ahiMsA. prathama niSThA ahiMsAmAM che, e pachI ja satya, adattAdAna, brahmacarya jyAM jeTalo Agraha, tyAM teTalI hiMsA ke ajayaNA. ke aparigraha Ave che. AgrahamAM kAMIne kAMI hiMsA rahelI che. aMdaranI vRtti bahAra jainatva eTale zuM? khelavA nIkaLe, te vakhate AtmabhAna kAyama rAkhavAno Agraha ane jainadharmanuM hArda to ahiMsA ane satya ja che. vidhinI jarUra viveka jo jayaNA, jIvadayA ke ahiMsA - Avo Agraha rAkhanAra to eTalA mATe che ke te ahiMsA-satyanI yAda Ape che. rajoharaNa sUma hiMsAthI paNa bacI jAya che, e pachI tenAthI jIvanI sthUla e ahiMsAnuM, sthApanAcArya e vinayanuM, muhapattI e saMyamanuM hiMsA to thAya ja kyAMthI? Ama jagatanA sarva AtmAo sAthe ane japamAlikA e upAsanAnuM pratIka che. jIvanamAM ahiMsA, potAno vAstavika abhedabhAva anubhavavAnI vRtti te ahiMsA. vicAromAM anekAnta, bhAvanAmAM rAga-dveSarahitatA, sarva jIva pratye jainonuM jIvazAstra bIjA karatAM alaga kaI rIte? samadarzitA, vyavahAramAM nItimattA ane nyAyabuddhi, e ja che kharuM jainadharmanA ahiMsA ane anekAntamAM vizvanI azAMtine dUra jainatva. karavAnI tAkAta che. satya, brahmacarya Adi vrato ane niyamonuM jainadarzana pramANe jaDa zarIra ane caitanya AtmAne judA pADavA, te pAlana anya dharmomAM che ja paNa ene sajIva karavuM hoya to sUkSmamAM kAMI hiMsAnI pUrI vyAkhyA nathI. sUma bAbato upara paNa vizeSa dhyAna ApavuM jarUrI che. jainadharma ahiMsAnA siddhAMtamAM AtmaupamyanI dRSTi che ane thoDI paNa pramANe satya vagere vato ahiMsAthI ja zuddha thaIne phaLe che. jeo samajIvonI hiMsA jo potAnA pramAdathI thAya to teya adharmanuM ja satyane samajavA tatpara na hoya tene mATe rAha jovI anivArya che. kAraNa che. AvI nirapavAda ahiMsAne siddha karavI hoya to jIvanamAM ahiMsAnuM mULa satyamAM ane satyanuM mULa ahiMsAmAM che. 'sukhanI AcaraNanA niyamo ati kaThora hovA joIe. kaThora AcAro ja IcchA sarva jIvane ekasarakhI che' e satya che. te IcchA pUrNa jainadharmanuM pRthaka astitva siddha kare che. karavAnuM sAdhana ahiMsAmAM ja che. satya sevIe, chatAM ahiMsA ane sAdhue varjelAM jIvahiMsA, asatya, corI, abrahmadithI sAdhu satyamAM ahiMsAne pradhAnapada ApavAnuM che. jainonI ahiMsA eTale AcAranuM ullaMghana thAya che. te badhAno samAveza hiMsAmAM thAya che. to jANe svarganuM rAjya, ahiMsAnI pratiSThAthI tenI AsapAsa sarva jIvone sattAgata zuddha svarUpe jovAthI ahiMsAdi dharmo pALI rahenAro hiMsaka na rahe. ekAMte SajIvakAyanI rakSA e jainonI zakAya che. ahiMsA nathI, paNa jIvatve abhinnatAnuM jJAna, AtmasamadazitvanA 'ahiMsA e parama dharma' kaI rIte ? pariNAmasahita thatuM dayAnuM pAlana che. prANIhatyA e dareka dharmanI dRSTie pApa ane kudaratanI jainonuM jIvana ahiMsAnA akhaMDa ane kyAreka khaMDakAvya samuM che dRSTie guno che paNa jIvasRSTi sAthenuM advaita jyAre mAnavajAtine jaino jagatanA jIvamAtrane preraNA ane AzvAsanarUpa sthAna gaLe Utare tyAre ja 'ahiMsA e parama dharma che' te satya samajAya gaNAya che. hiMsAdi pApasthAnonI utpattinuM mULa svArthanI adhikatA che. AjanA kAnunanuM A valaNa ahiMsAnI najIka che ke : ane paramArthanI saMkucitatA che. jyAre svArthavRttino saMkoca ane pote nirdoSa che ema puravAra karavAnI javAbadArI AropInI paramArthavRttinA vikAsa thAya che tyAre ja hisAdi dhamAno vikAsa nathI. ame koIneya gunegAra mAnavA taiyAra nathI, chatAM jo koI thAya che. ahiMsAnI vivecanA mATe jainonuM jIvazAstra bIjAo ganegAra sAbita thAya to nachUTake mAnIe chIe'. Ajano kAnUna karatAM juduM paDI jAya che. vihAra, bhikSA, nivAsa Adi bAbatomAM nachUTake ja koIne gunegAra tarIke svIkAre che. ahiMsAno kAnUna jena nirgasthano AcAra ahiMsAmaya che, jyAre bIjA sAdhuono AgaLa vadhIne gunegArane paNa zikSA nathI karato. jainadarzana AcAra badhA tevo nathI. zramaNonuM jIvana saMpUrNa ahiMsAmaya majaba to. potAnA AtmAno : mujaba to potAnA AtmAno zuddhopayoga te ahiMsA, jyAre hovAthI te AtmAo jIvanasparzI maitrImaya hoya che. sAcA saMto AtmAnA zuddha upayogarUpa pariNAmane ghAtavAvALo bhAva te hiMsA. rAga-dveSa ane hiMsAne haLAhaLa pI jAya che ne badalAmAM mAnavajAtane tattvajJAnanI dRSTithI rAgAdibhAvonuM pragaTa na thavuM te ahiMsA ne premanuM amRtapAna karAve che. rAgAdibhAvonI utpatti te hiMsA. jIva anAdithI potAnI anyadarzana ane jainadarzananI ahiMsAmAM zo bheda che? zuddhatAnI hiMsA karI rahyo che, te TALavI e potAnI ahiMsA ke uttarAdhyayana sUtra, dhammapada ane bhagavadgItA - e traNemAM svadayA che. 7 4 prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsAno pAyo aparigraha che sukha-duHkha viSe saMvedana UbhuM thayuM nathI, tenA mATe hiMsA-ahiMsAnI duHkhanuM mULa hiMsA ane tenuM mULa asaMyama che, tethI mana- carcAno koI artha nathI. vacana-kAyA upara saMyama keLavavo. ahiMsAnuM zodhaka, satyanuM daDhaka kaI rIte namaskArano paryAya ahiMsA, saMyama ane tapa? ane niHspRhatAne vikasAvanAruM vata te asteya che, tethI tenuM sevana ahiMsA e jIvamaitrInuM, saMyama e ahiMsAnuM ane tapa e sAdhakane anivArya che. koInA manane dubhAvavuM e hiMsA che, vizvapremathI saMyamanuM pratIka che. tapathI saMyamanI zuddhi, saMyamathI ahiMsAnI zuddhi viruddha che. ane ahiMsAthI jIvamaitrI vadhe che. ahiMsAnI siddhi mATenuM sAdhana jainadharmano bIjo dhuvamaMtra apramAda che saMyama ane tapa che. pAMceya Indriyone kAbUmAM rAkhavI te saMyama che apramAda jenA mULamAM che te ja ahiMsaka AcAra, bIjo ane manane kAbUmAM rAkhavuM te tapa che. tapamAM dhyAna pradhAna che. nahi. game te kAryamAM jeTalA pramANamAM apramAdI rahevAya, teTalA ahiMsAmAM satya, acaurya, brahmacarya chupAyelA ja che. dharma e ja pramANamAM ahiMsaka banAya che ane jeTalA pramANamAM pramAda, teTalI maMgaLa che ane te ahiMsA-saMyama-taparUpa che. te dharmarUpI maMgaLanuM hiMsA che. potAnA sukha-du:khanI sAthe sarvanAM sukha-du:khano saMbaMdha na mULa sarva jIvarAzi upara snehano niSkAma pariNAma ja ahiMsA, bhalavo te ahiMsAdi dharmonI utpattinuM bIja che. bIjA pratye komaLa saMyama vyApAra tathA tapazcaryArUpa bane che. ahiMsAmAM jIvo pratye thavuM te ahiMsA che. dAna, dayA, kSamA ke ahiMsA, dharmanA badhA aMgo tAttvika namanabhAva che. eka premabhAvamAM rahela che. je dayAnI pAchaLa apramAdano hetu nathI kaI rIte ahiMsA dvArA namaskAra dharmanI ArAdhanA pUrNatva pAme? ane je hiMsAnI pAchaLa pramAdarUpa hetu nathI te anukrame dayA paNa namaskAranA smaraNathI ahaMtoe upadezelA mArganuM smaraNa, nathI ane hiMsA paNa nathI. dayA ane hiMsAne sAnubaMdha banAvanAra siddhAvasthAe pahoMcavAnA dhyeyanuM smaraNa ane AcArya, upAdhyAya anukrame apramAda ane pramAda che. hiMsAthI pIchehaTha + prema + tathA sAdhu jevuM pavitra jIvana gALavAnI bhAvanA jAge ane vRddhi dayAno udAra vartAva = ahiMsA. prema e ahiMsAnuM sarjanAtmaka pAme tethI ahiMsAnA saMskAro dRDha thAya, tyAga-vairAgyane poSaNa sakriya svarUpa che. apramAdapUrvakanA dhyAnanI sAmagrI saMyama, saMyamanI maLe ane sAdhutA pratye Adara-mAnanI lAgaNI pedA thAya che. sAmagrI ahiMsA, ahiMsAnI sAmagrI jIvamaitrI, jIvamaitrInI sAmagrI Indriyo ane manane aMkuzamAM rAkhyA sivAya ahiMsA paLAtI nathI, parameSThinI bhakti che, paMcaparameSThi bhaktinI sAmagrI jIvamaitrI jethI namaskAra dharmanI ArAdhanA pUrNapaNe thatI ja nathI. che, jIvamaitrInI sAmagrI ahiMsA che. ahiMsAnA pAMca bheda : svahiMsA ane svabhAvanI hiMsA (1) samaya, saMketa, zarata vaDe hiMsAtyAga - avacchinna ahiMsA caitanya AtmAne tenA jJAyaka zarIrathI judo pADayo - judo (2) nirapekSano hiMsAtyAga (sApekSe chUTa) - kAlAvacchinna ahiMsA mAnyo te athavA to potAne bhUlI, jeTalI paramAM sukhabuddhi mAnI (3) niraparAdhIno tyAga (aparAdhInI chUTa) - dezAvacchinna ahiMsA teTalI svahiMsA ja che. mAnava pote parane mArI ke jIvADI zakato (4) saMkalpapUrvakano tyAga (AraMbhe chUTa) samayAvacchinna ahiMsA nathI, chatAM huM parane mArI ke jIvADI zakuM' ema mAnyuM. eTale ke (5) trasa jIvonI hiMsAno tyAga - jAtiavacchinna ahiMsA. potAne parano kartA mAnyo, temAM svabhAvanI hiMsA che. AtmAnA ahiMsA be prakAre : jJAyaka svabhAvane na mAnavo, puNya-pApa ke rAgAdine potAnA duHkha na ApavArUpa ane duHkha dUra karavArUpa eTale ke mAnavA, te svabhAvano ghAta ke sAcI hiMsA che. svabhAvathI khasI sAvadyavyApAranA tyAgasvarUpa ane niravadyavyApAranA sevanasvarUpa. para upara lakSa karavAthI ja jIvane puNya-pApanI vRtti thAya che. te karmanA aTala niyamano vizvAsa e ahiMsAdI dharmapAlanano prANa che vattine potAnAmAM eTale puNya-pAparahitatAmAM khatavavI agara parNa ahiMsaka mATe zraddhA e ja paheluM, vacaluM ane chelluM tenAthI svabhAvano kAMIpaNa lAbha mAnavo, te ja caitanyasvabhAvanuM sAdhana che. yamathI AcAra ane niyamathI vicAro niyamAya che. khana ke potAnI kharI hiMsA che tathA te puNya-pApane potAnA na niyamo ahiMsAnI zuddhi mATe che. tenuM apAlana ahiMsAnI azuddhi mAnatA mAtra jJAyakapaNe potAne judo che tevA svabhAve rAkhyo, te che. AtmAne lagatI saMpUrNa sAcI samaja ja ahiMsAnA mahAkAyadAne ja sAcI ahiMsA che. jIravavAnuM baLa Ape che. AthI ja ahiMsA e kevaLa abhAvAtmaka | svahiMsA vakhate nitya aMzanuM mahattva, parajIvanI hiMsA vakhate cIja nathI, kintu bhAvAtmaka paNa che. anitya aMzanuM mahattva che. jIva pratye dveSa e hiMsA hovAthI bhavamAM ahiMsA eTale saumAM Atmadarzana ati ahiMsA eTale saumAM Atmadarzana, ahiMsAnA pAlanamAM bhaTakAvanAra che. A viSaya che aMtaHsaMvedanano, dilanA uMDANamAM Atmadarzana paNa thAya che. ugelI karaNAno. jenA dilamAM karuNAno udaya nathI, anya jIvonA koIne na paDavuM e aDadhI ahiMsA - saune sukha devuM e maLIne me - 2019 ) prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka 75
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja pUrI ahiMsA bane che. ahiMsA jIvanamAM sAkAra na thAya, to e baMne bhAvanAo mAtra jIvanI hiMsAthI karmabaMdha, ahiMsAthI karmakSaya, dAna-dayAthI zAbdika banI rahe tathA nirarthaka thaI jAya. zubhakarma ane hiMsA virodhathI azubhakarma, e rIte jIvane anugraha Atama sarva samAna, nidhAna mahAsukhakaMda. - nigraha karavAnuM sAmarthya cetanatattvamAM che. sthAvara-jaMgama saune siddha taNA sAdharmI sattAe guNavRMda. AtmIya bhAve cAhavAnuM anaMta, akhUTa, atUTa baLa te ahiMsA jeha svajAti tehathI, koNa kare vadha baMdha? che. ahiMsAdI eka guNanI siddhinA upadezathI je anuSThAna zAstra pragaTyo bhAva ahiMsaka jANe zuddha prabaMdha. vihita karyuM hoya, te eka guNa dvArA vyutpannane paramAtmA samApti thAya che. mAnavajAtie evA vIro janmAvyA ja che, jemaNe ahiMsAne ahiMsA saumAM Atmadarzana lAve che. samatA, tulyatA, tulya jIvanamAM sAkAra karI che. bIjAne haNanAra tuM tane ja haNe che.' padArthomAM bhedabuddhino abhAva, ahiMsAdI vrato, kSamA-paropakAra- ema na - ema nahIMtara kema kahI zakAyuM hota? abhedapaNAne mukhyatA ApavAne audAryAdI guNo e sarva ahiMsA thakI maitrAdibhAvo ane thI lIdhe ja hiMsA rokAya che. jIvanamAM anitya aMzane prAdhAnya apAya ja AtmasvabhAne pragaTAvanAra hovAthI 'dharma' gaNAya che ane dharma e che, anyathA hiMsA thAya ja kevI rIte? ahiMsAdI vatanI sthiratA ja eka sAcuM zaraNa che. mATe abheda aMzane prAdhAnya na apAya, to hiMsAdI doSa aTakI ja aMtaramAM karuNA ane vartanamAM ahiMsA e ja zreSTha maMgala che. kevI rIte zake? Ama ApaNI Atmazuddhi arthe pUjya paMnyAsazrI ahiMsA eTale anya jIvo taraphano sabhAva. vizvamaitrI, bhadraMkaravijayajI gaNivaryajIe ahiMsAnI adabhata anapekSAo vizvakalyANa, vizvazAMti e ahiMsAno prANa che. ahiMsAmAM abhuta thakI jANe ughADI Apyo che eka nUtana zreyaskara rAjamArga! adhyAtmanI zakti chupAyelI che. mAnavInI mahattA enI karuNA ane ahiMsAmaya virAsatano Avo apUrva khajAno meLavIne zrI jainazAsana Aje dharmabhAvanAne lIdhe ja che. AtmaupajyanI dRSTi jIvanamAM samatvabhAvanA jANe vadhu samRddha banI rahyuM che! teone trikALa vaMdanA. keLave che, jyAre AtmaabhedanI dRSTi jIvanamAM vicaimbhAvanA keLave che. A baMne bhAvanAo aMte ahiMsAne ja siddha kare che. jo rAjakoTa, saMparka : 9825215500 sRSTinI AdhArazIlA H ahiMsA DaoN. ramajAna hasaNiyA paricayaH Do. ramajAna hasaNiyA rAparanI gavarmenTa Arsa enDa komarsa kaoNlejamAM gujarAtI viSayanA prAdhyApaka tarIke pharaja bajAve che. temaNe 'arvAcIna gujarAtI kavitAmAM adhyAtmabhAvanAnuM nirUpaNa' e viSaya para zodha-nibaMdha lakhI pIeca.DI.nI padavI hAMsala karela che. pArjacaMdragaccha variSTha pa.pU. mahopAdhyAya zrI bhuvanacaMdrajI mahArAja sAheba pAse jaina dharmanuM jJAna meLavI rahyA che. temaNe 'sAhitya jharaNuM' ane 'ravamAM nIravatA' pustakonuM saMpAdana karela che. jaina dharma viSayaka vyAkhyAno Ape che. jagata keTalAka sanAtana mUlyonA pAyA para UbhuM che. jema bhAva ApaNI bhItara saLavaLato anubhavAze... sAmAnya ghara cAra dIvAlothI nahi paNa parasparanA snehathI - samajaNathI paristhitimAM e suSupta avasthAmAM hoya tevuM bane... paraMtu nimitta baMdhAya che tema A sRSTi TakI che, pAMgarI che satya, prema, maitrI, maLatAM ja e bhAvakriyAnuM rUpa dhAraNa karI ja le che. dareka vyaktie karuNA, ahiMsA Adi utkRSTa jIvanamUlyo thakI. pratyeka dharma- tenA pramANamAM aMtara rahe te svAbhAvika che. potAnAthI nabaLA ke saMpradAye A sanAtana jIvanamUlyone potapotAnI rIte prabodhyA che. ochA zaktivAnane mArI ke dabAvIne krUra banI jIvavuM e to badhAnI abhivyakti potapotAne prApta paraMparA anusAra bhinna jaMgalanI rIta che. hajI paNa ApaNe jo hiMsAnA mArgane apanAvatA bhinna rahevAnI, paNa mULe to e ja hemanuM hema... A uttamottama joIe to teno sIdho artha thAya che ke ApaNe haju susaMskRta jIvanamUlyomAMthI sRSTinI AdhArazIlArUpa che ahiMsA. (Civilised) thayA nathI. sabhyatAnI kArpeTa nIce jaMgalarAjane ApaNe ahiMsA zabdane hiMsAnA virodhI zabda tarIke ApaNe prayojIe DhAMkIe tethI te maTI jatuM nathI. ApaNI prANIvRttinuM atikramaNa chIe. hiMsA e prANIsahaja vRtti che. ApaNe sau jAtane phaMphosavAnI karI prANI_mAMthI manuSyatva tarapha AgaLa vadhAya tyAre ahiMsA koziza karIzuM ne taTastha rIte jAtatapAsa karIzuM to 'hiMsAno pAlana thaI zake. lagabhaga badhA ja avatAra puruSo ke saMtoe A prabuddha jIvaLa :arhisAvizeSAMka | me - 2019
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ satya samajAvavAnI koziza potApotAnA samayamAM karI che. tema mAtra nathI thaI paNa ene jIvAtA jIvanamAM vaNI levAI che. chatAM hajAro varSonA ItihAsanAM pRSTho pheravatAM jaNAya che ke keTalA 'jayaNA'-(sUkSma saMbhALa) jevo majAno zabda jaina darzane Apyo badhA yuddha thayA che. ekapaNa yuddhamAM koinuM kalyANa na thayuM hovA che. sAdhu-zrAvaka 'cha kAya jIvonI saMbhALa mATe niraMtara sAvadha rahe chatAM haju e ja mArga ApaNane sAco lAge che. kavivara umAzaMkara che. je jaina darzanane barAbara rIte anusare che evA jaina zrAvakanA jozI vyathita svare mArmika sUramAM kahe che ke, gharamAM phaLo ke zAkabhAjInI pAse tame cAku ke anya dhAradAra vastu aho! janonI cirayuddha zraddhA!'' mUkelI nahIM juo, savAre gaeNsa pUjavAthI ne gharamAM ke upAzrayamAM oho! lokone yuddha para keTalI zraddhA che ke haju paNa yuddhano moranI pIMchImAMthI banAvela sAvaraNIthI kAjo (kacaro) kADhavAthI mArga choDatA nathI. alabatta vartamAna samaya saMdarbhamAM ciMtako A AraMbhAto divasa, navakArazI, cauvihAra Adi pANI gALIne bAbatane judI rIte vicAratA thayA che. kaheluM ke, 'have vizvanA pIvuM, jevI pratyeka kriyAmAM ahiMsAnuM sabhAnatApUrvaka pAlana kare dezone IcchAe ke anicchAe ahiMsAnA mArgane anusaravuM paDaze.' che. sAdhunA hAthamAM zobhatuM rajoharaNa jayaNAnuM ja pratIka che. sAdhu dareka deza pAse Aje jeTalA pramANamAM aNuzastro che e jagatane upAzrayamAMthI koIpaNa kAraNasara bahAra jAya; parata AvI prathama nAbUda karI devAnI kSamatA dharAve che. be vizvayuddho pachI vizva mAMDa iriyAvahI karI kSamApanA kare che. ahiMsAnuM A prakAre kSaNekSaNa mAMDa UbhuM thaI zakyuM che, paNa have jo e paristhiti UbhI thAya thatuM raTaNa AcaraNa vyaktinI hiMsAvRttine ogALatuM rahe che. to punaHnirmANanI zakyatAo nahivata che. aNuzastronA bhayathI jemanA janmanI sArdha zatAbdI UjavAI rahI che evA mohanadAsa zAMti rahe enAM karatAM samajaNapUrvaka ahiMsAnA mArgane apanAvIne karamacaMda gAMdhIe AjhAdI mATe laData jarUra calAvI paNa mArga zAMti prasare emAM ghaNo taphAvata che. 'vidviSAvahai'no bhAva keLavAze lIdho ahiMsAno. ahiMsAnI vAta sAmAnyajana sudhI pahoMcADavAnuM to ja sAcA arthamAM zAMti pravartaze. A saMdarbhamAM vicAratA 'ahiMsA' ane tenuM saphaLa amalIkaraNa karAvavAnuM bahu moTuM kAma gAMdhIjIe have anivArya banI che. karyuM. gAMdhIjI kahetA ke, 'satya mAro dharma che ane ahiMsA e dharma ahiMsAnuM prasthApana karatAM prabhu mahAvIra kahe che ke, AcaraNano ekamAtra rasto che.' gAMdhIjIe ahiMsAne vIrapuruSanuM dhammo maMgala mukiTTaThamuM, ahiMsA, saMjamo, tavo AcaraNa gaNAvyuM che. koInA prahAranI sAme vaLato prahAra karavo, devA vitaM namaM saMti, jalsa dhame sayAmaNo'' tene parAsta karavo e saraLa che, paNa sahana karavuM, pratyAghAta na arthAta - dharma utkRSTa maMgaLa che. ahiMsA, saMyama ane tapa e ApavuM kaThina che. No reaction e eka prakAranI sAdhanA ja che. ja dharma che. jenuM mana sadA dharmamAM lIna rahe che, tene devo paNa vaMdana ahiMsAnuM AcaraNa sAdhakane kramaza: sAdhanAmAM upakAraka tattva kare che. ahiMsA, saMyama ane tapa e ja dharma che, emAM saghaLuM tarIke sahAyaka bane che. AvI gayuM. Ama to ahiMsAmAM ja lagabhaga badhuM ja samAI jAya dareka dharma-saMpradAyamAM ahiMsAnA mUlyane prAdhAnya apAyuM che. che. ahiMsA zabda ahIM bahu ja vizALa arthasaMdarbhamAM prayojAyo paraMtu vAstava e che ke ApaNo samAja je-te dharmanA kriyAkAMDone jeTaluM mahattvanuM samaje che eTaluM siddhAMtone nahi. ghaNo moTo varga jinezvara bhagavaMtoe bAhya zatruone jItavAne badale bhItaranA haju paNa evo che je kriyAkAMDane ja dharma samajIne jIve che, je-te ripuone jItavAnI kaLA zIkhavI che. svayaM paNa AMtarika arine kriyA pAchaLa AvA sUma mUlyo garbhita hoya che, paNa bahu ochA haNanAra arihaMta banyA ne saune e mArga prabodhyo. jAtane jIte lokonuM lakSya e tarapha jAya che. kriyAo enAM sthAne mUlyavAna ja te vIra kahevAya. vIranI vANIne kAvyabAnImAM vyakta karatAM umAzaMkara che. ApaNe enuM bhAvapUrvaka pAlana karIe paraMtu sAthosAtha dharmanA jozI kahe che ke, mULabhUta tatvarUpa prema, maitrI, karuNA, ahiMsA Adi mUlyone paNa haNonA pApIne dviguNa banaze pApa jaganA AtmasAta karavAnI koziza karIe. A kAryamAM dharmaguruo ke laDo pApo sAme, vimala dilanA gupta baLathI' dharmapracArako pramukha bhUmikA bhajavI zake. Avo ApaNe saMtanA jai darzane ahiMsAno siddhAMta bahu ja sUkSmatApUrvaka prabodhyo AzramarUpa A vizvane vadhu pavitra banAvIe. che. vitarAganI vANImAM mana-vacana-kAyA ema trividha prakAre ahiMsA pAlananI vAta karAI che. jaina darzanamAM eTalI prabaLatAthI madadanIza prAdhyApaka (gujarAtI) ahiMsAnI vAta karavAmAM AvI ke te ahiMsAnA paryAyarUpa banI sarakArI vinayana ane vANijya kaoNleja-rApara, gayuM che. jaina dharmanA anuyAyI-sAdhu-zrAvake evI jIvanazailI vikasAvI kaccha - 370165. che ke jemAM ochAmAM ochI hiMsA hoya. ahIM ahiMsAnI vAto ja saMparka : 7567064993 E ( me - 2019 ) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka 7 7
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuM tame jANo cho, prAcIna prajAnA lohImAM vaNAI gayelI ahiMsAne? subodhI satIza masAliyA paricaya : vidvAna, tatvonA jANakAra. praznottara ratnamAlA bhAga 1 ane 2 pustaka temane lakhyA che. prathama bhAganI 11,000 nakala lokomAM pahoMcI che. vividha sAmayikomAM tattvajJAna viSayaka lekho lakhe che. ahiMsAno mahimA A dezanI prajAnA lohImAM evo to mAravA para pratibaMdha mUkavAthI ke mAgaNI karavAthI ke mahAvIra vaNAI gayelo ke hindustAnanA lAkho gAmaDAMomAM vRddho savAranA janamanA ekala-dokala divasomAM baMdha rahetA katalakhAnAnI jAherAta pahoramAM ja vATakAmAM ATo laIne, gAmanA goMdare AvelA kIDiyAre karIne harakhAvAthI ahiMsAdharmanI ItizrI nathI AvI jatI. hiMsAno loTa pUravA jatA tathA gAmane pAdare AvelA nadI, taLAva ke A roga ATalo kema vakaryo che tenA kAraNo jANI tenI cikitsA sarovaramAM rahelA mAchalAne ATAnI goLIo ke mamarA khavaDAvatA. karavAnI jarUra che. pazune cAra ne paMkhIne jAra to lokajIvanamAM vaNAI gayelI cIja skUTara ane kAra laIne haravA-pharavA nIkaLI jatA lokone e hatI. baheno roTalA TIpatI vakhate pahelo roTalo kUtarAno judo khyAla haze kharo ke temanuM vAhana hakIkatamAM peTrola ke DIjhalathI kADhatI. eTale sudhI ke pATaNa, khaMbhAta, vaDhavANa jevAM aneka nahi paNa pazuonA lohIthI cAlI rahela che. dara varSe Araba gAmaDAonI pAMjarApoLamAM jIvAtakhAnAnI vyavasthA rAkhavAmAM dezomAM hajAro karoDa rUpiyAnI je peTroliyama proDakTasa AyAta AvatI. baheno anAja vINatI vakhate temAMthI nIkaLela IyaLa, thAya che tenA badalAmAM ApaNI bhikhArI sarakAra kaMDalA jevA dhaneDAne eka vATakAmAM thoDuM anAja laI temAM sAcavI rAkhatI. baMdaroethI vahANo bharIne jIvatAM pazuo tathA devanAra jevA mahAjanano mANasa niyata divase ghare ghare pharI ne eka DabbAmAM te katalakhAnAmAM kapAyelAM pazuonuM mAMsa Araba dezamAM mokalI vATakAnA anAja sAthe jIvAta ugharAvI laI pAMjarApoLamAM Avela Ape che. dayA nirapekSa banelA A yugamAM jIleTIna jevA prANIja jIvAtakhAnAmAM anAjanI vacce sAcavIne mUkI rAkhato jethI anAjanA padArthono to prinTIMga mATenI zAhIthI laIne hasate moDhe paDAvatA dhaneDA paNa sukhapUrvaka zeSa jIvana pasAra karI zake. anAjamAM phoTAo mATenI phoTogrAphika philma sudhInI aneka cIjavastuomAM rahelA dhaneDAnI paNa je dezamAM ATalI kALajI rAkhavAmAM AvatI eTalo vyApaka vaparAza che ke temAMthI sarvathA bacavA mATe to te dezamAM jIvatAM mANasone, prANIone, jalacara jIvone dhaneDAnI kArakhAnAomAM banelI cIjavastuono bahiSkAra ja vAstavika jema jIvatA uDAvI devAmAM Ave che... he bhagavAna... AvI upAya che. paristhitinuM sarjana kema thayuM? Aje dezamAM cAre bAju mAro-kAponA ja jANe ke nAda hiMsAne rokavI hoya to sauthI pahelAM to pratyeka vyaktie saMbhaLAI rahyA che. mAthAmAM jU mAro, pathArImAM mAMkaDa mAro, potAnA gharamAM, potAnA rojiMdA jIvanamAM thatI hiMsAne rokavI rasoDAmAM vAMdA mAro, posTrIphArmamAM maraghA mAro, katalakhAnAmAM paDaze. amAro pravartanano saMdeza e che ke jagatane ahiMsaka banAvatA pazuo kApo, kaoNlejomAM deDakA cIro, garbhapAta (kAyadesara salAmata pahelAM te mATe sau pahelAM potAnA hRdayamaMdiramAM ahiMsA dharmanI ane khAnagI garbhapAtanA suMvALA nAma nIce) karAvI peTamAM sthApanA karavI paDaze. dAtaNa, mIThuM ke daMtamaMjanano upayoga karatA rahelA bALakane mAro. hiMsAthI vegaLo rahevA potAne nukasAna bApadAdAonA rivAjane choDIne jemAM kelziyamanA nAme hADakAno thatA nukasAnane paNa haLavekathI hasI kADhatA kheDUtane paNa jaMtunAzaka pAuDara sudhdhAM vaparAto hoya tevI TUthapesTothI potAnA divasanI jheranA ravADe caDAvI daI Aje hiMdustAnanA gAmaDe gAmaDe AvelA zarUAta karanAra ke pazuonI carabImAMthI banelA sAbuo zarIre pratyeka khetara sudhdhAMne paNa jIvAta mAravAnA katalakhAnAmAM pheravI ghasIne snAna karanAra, vALa suMvALA karavA IDAvALuM egazempa nAMkhavAmAM AvyuM che. hoMzehoMze bALakone biskiTa khavaDAvanAra vAparanAra ke unALAnA divasomAM jIleTIna ane IDA jevA prANIja jIvadayApremIone khyAla paNa nahi hoya ke teo potAnAM bALakonA padArthavALA AIsakrImanI jayAphata uDAvanAra vyakti jagatamAM peTamAM hiMsaka padArtho padharAvI rahyA che. kemake temAM IDA vaparAyA ahiMsAno jhaMDo laherAvavAnI vAto kare te TAImapAsa che. hiMsA- hoya to paNa tenI jAherAta pekiMga para karavAnuM evo koI kAyado ahiMsAno prazna vartamAna yugamAM ApaNe samajIe chIe tenA hiMdustAnamAM nahi hovAthI aneka jAtanA biskiTa, cokaleTa, karatAM vadhu gUMcavAyelo che. paryuSaNanA ATha divaso katalakhAnAM baMdha keDabarI, pIjhA, pAstA vageremAM hiMsakapadArtho vaparAtA hoya che. rAkhavAnI bhIkha sarakAra pAse mAgavAthI, ke zatruMjI DemamAM mAchalA Abha phATe tyAM thIMgaDuM kyAM devuM? evI hAlata hovA chatAM prabuddha jIvana :AMIMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyaktigata tyAga ja Ano zreSTha upAya che. nAnA moTA, sAdhu, Ave che. kArakhAnAmAM jema kanveyara belTamAM vastu pasAra thAya tema zrAvaka, saMta darekamAM jAgRti lAvavI jarUrI che. A katalakhAnAmAM maraghAone eka kalAkanA eka hajAranI jhaDape zuM A tame jANo cho? maraghA para thaI rahelA julamane? (1 miniTanA 17) UMdhA laTakAvelI hAlatamAM kanveyara belTa mAnavajAtane polTI-bijhanesanA suMvALA nAma nIce maraghA parathI pasAra karavAmAM Ave che. blIDiMga paraphekTa thAya te mATe maraghIonI samagra jAta sAme julamano chUTodora zarU karyo che. vadhu tene Ile. haLavo AMcako ApI 'halAla kaTa'thI mAravAmAM Ave ne vadhu IDA pedA karI napho raLavA mATe ucherAtI maraghIone che. taiyAra thayelA mAMsane muMbaInI pa-sTAra hoTalo, eNralAInsanA layaskena kahe che jyAre maraghAone khudane kApIne tenuM mAsa vecavAnuM kIcanone moTI kaMpanIonA kenTInamAM pahoMcADavAmAM Ave che. hoya che tene 'boIlara cIkana' kahe che. kudaratI rIte maraghIo varSe lagna-vevizALathI mAMDI aneka prasaMgomAM hoMze-hoMze AIsakrIma be-eka Dajhana jeTalA IMDA ApatI tenA badale tenA 'jInsa' sAthe khAtA ke chokarAone biskiTa-cokaleTa-keDabarI apAvI cUpa karI aneka prakAranI cheDachADa karIne atyAre tene varasamAM 300 IDA detA lokothI mAMDI breDa ane zempa sudhInI aneka cIjavastuo pedA karatI karavAmAM AvI che. kadAca koI mAnava-strInI garbhadhAraNa vAparatA lokone kadAca khyAla haze to jIbhaDInA svAda khAtara prakriyA sAthe vAnaraceDA karIne tene dara varSe bAra-tera baccA pedA AMkha ADA kAna karatA haze. hiMsaka khorAka mATenI talapa | karavA pharaja pADavAmAM Ave to tenI zI dazA thAya? AnA karatAM lAlasA kharekhara manuSyanI vicArazakti ane bhAvanAtmaka bUrI dazA e maraghInI karavAmAM Ave che. maraghA-maraghIone jo lAgaNIono nAza kare che ane manuSyane jaDa banAve che. tethI te kudaratI jIvana jIvavA devAmAM Ave to teo chathI sAta varSa sudhI koIpaNa viSayanA uMDANamAM javAnuM TALe che ane satya hakIkata ArAmathI jIvatAM hoya che. tenA badale IDA ApatI maraghIne 18 pratye AMkha ADA kAna kare che. pakSIone apAtA trAsanI asara thI 20 aThavADiyAnI thAya tyArathI vadhu ne vadhu IDA pedA karIne khAnAranA lohI ane zarIranI kAryapaddhati para kudaratI rIte ja aMdAje 76 aThavADiyA sudhI tene A rIte cUsI laI pachI mArI thAya che. tenA pariNAme teonA vyaktitva-svabhAvamAM asamatolapaNuM ja nAkhavAmAM Ave che. jyAre boIlarane to pAMcathI sAta Ave che. aThavADiyAmAM pheMsalo karI devAmAM Ave che. zAkAhArI IDA hoI zake? pahelI vAta e ke zAkAhArI maraghIo vadhumAM vadhu IMDA ApavA mATe uttejita thAya te mATe IDA e nAma ja khoTuM ApavAmAM AvyuM che. phalInIkaraNa thayelA temane aDhArathI laIne trevIsa kalAka sudhI kRtrima prakAza nIce IDAmAMthI baccuM pedA thAya che. paraMtu phlInIkaraNa thayA vinAnA je rAkhavAmAM Ave che. maraghInA baccAMone nAnA nAnA sAMkaDA IDA che temAM paNa jIva to hoya che ja. eTale e paNa sajIva ja pAMjarAmAM rAkhavAmAM Ave che. temanA pAMjarAnI nIce beThakanI che. sajIvanA badhAM ja lakSaNo jevA ke zvAsozvAsa, magaja, AhAra jagyAe paNa jALI ja hoya che tethI na to ArAmathI besI zakAya meLavavAnI zakti vagere te dharAve che. te IDAnA kocalAmAM zvAsozvAsa na sUI zakAya. kRtrima ucherathI thatA aneka rogothI temane bacAvavA mATe 15OOO chidro hoya che. 8 selsIyasa uSNatAmAne IDa mATe tathA maraghI vadhu IDA ApatI rahe ane boIlara vadhu tagaDA kohavAvA lAge che. IDA para sUkSma jIvANu AkramaNa paNa kare che thAya te mATe hormonsathI laIne enTibAyoTIksano mAro to A ne tene roga paNa thAya che. A IDA paNa maraghIe ja pedA karelA gabharu paMkhIDAo pAMjarAmAM rahelA pakSIo joDe laDavAnuM zarU karI che ane maraghInA lohI tathA koSo dvArA ja te bane che. tethI teno ekabIjAne cAMco mArI jaMgalI rIte ekabIjA para humalAo AhAramAM upayoga e 100 TakA mAMsAhAra ja che. amerikana karatA rahe tethI teonI cAMca toDI nAkhavAmAM Ave che ane tethI mizigana yunivarsiTInA vijJAnIoe puravAra karyuM che ke IDu cAhe teo pANI paNa pI zakatA nathI. A rIte cAMcone bukI banAvavAnuM phlIta thayela hoya ke na hoya, to paNa te kyAreya nirjIva hotuM nathI. kAma khAsa rAtre badAmI raMganA AchA ajavALAmAM karavAmAM Ave maraghI, maraghAnI gerahAjarImAM phalita thayA vagaranA IMDA che. jyAre maraghIo kAMI ja joI zakatI nathI. maraghInI cAMcano Ape che. paraMtu avalokanamAM jANavA maLyuM che ke maraghI, maraghA nIceno bhAga toDI nAkhavAmAM Ave che. emAM jo kAMI bhUla thAya sAthenA saMyoganA pUrva divase aphalita IDu Ape che ane tyArabAda to e maraghI pAchI AkhI jiMdagI sudhI kAMI ja khAI zakatI bIjA divase paNa I Ape che eno artha e ke maraghAnA zukrANuo nathI. jyAre maraghInI cAMca toDavAmAM Ave che tyAre tenA ghAnA maraghInA zarIramAM ghaNA kALa sudhI rahI zake che. keTalAka saMjogomAM kAraNe ochAmAM ochA traNa divasa sudhI tene bhUkhyA rahevuM paDe che. A samayagALo cha mahinA jeTalo paNa hoI zake che. Ama baMne zuM AvI krUratAnI asara te maraghInA IMDA khAnAra para thAya nahi? prakAranA IMDA mAMsAhAra ja che. eka vizALa boIlara katalakhAnAno projekTa riporTa vAMco to IDAmAM kolesTerola khUba ja moTA pramANamAM hoya che. temAMno khabara paDaze ke A jIvatA jIvone kevI krUratAthI halAla karavAmAM pILo bhAga kolesTerolathI bharapUra hoya che. jene kAraNe hRdayarogano me- 2019O prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka 79
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ humalo, saMdhivA ane taNakhiyo vA jevA rogo thAya che. che. eka anumAna pramANe dara varSe 100 karoDa ratala katalakhAnAno zuM tame jANo cho? davAo keTalI hiMsaka? ahiMsaka? kacaro (javo ke lohI, hADakA, AMtaraDA, mRta pazuo) rUpAMtara gAya-bheMsanuM jADuM lohI davAo banAvavAmAM tathA saMzodhana karI mAMsanA kArakhAnAmAM mokalI devAmAM Ave che. ahIM DhagalAbaMdha mATenuM eka agatyanuM mAdhyama banI rahe che. gAya-bheMsanI vividha kAco mAla DuMgaranI jema paDyo hoya che. A kAcA mAlamAM 90 graMthiomAMthI hormonsa (jAtIya raso) ane bIjA dravyo meLavIne aMza garamImAM mRta prANIonA DhagalAo para lAkhonI saMkhyAmAM oSadhIo banAvavAmAM Ave che. temanI piTyuTarI graMthI bhegI IyaLo tathA kIDAo caDhatA jovA maLe che. A kAcA mAlanA jhINA karI temAMthI bI.pI.ne kAbUmAM lAvavAnI tathA hRdayanA dhabakArA TukaDA karI 280 aMza sudhI eka kalAka ukALavAmAM Ave che. A niyamita karavAnI davAo banAvavAmAM Ave che. gAya-bheMsanI prakriyA 24 kalAka, aThavADiyAnA sAteya divasa cAlyA ja kare che. aMtaHstrAvi (eDrinala) graMthIo bhegI karI temAMthI kADhelA pravAhI A prakriyAthI hADakAmAMthI mAMsa chUTuM paDe che. A prakriyA daramyAna rasomAMthI 20 judA judA prakAranA sTIroIDUsa banAvavAmAM Ave pILA raMganuM grIsa athavA carabI upara tarI Ave che jene alaga che. lohI vagerene ghaTTa thatuM aTakAvavA mATenI davA hiperinamAM tAravI levAmAM Ave che. garama mAMsa ane hADakAMmAMthI bheja zoSI gAya-bheMsanA phephasAMno upayoga thAya che. gAya-bheMsanA penkriyAsa teno jhINo pAuDara banAvavAmAM Ave che. A khorAka badho pazuomAM bhegA karI temAMthI Isyulina kADhI DAyAbiTIsanA dardIone peTamAM ne dUdha-dahI-ghI-mAkhaNa-panIra-cIjha-AIsakrIma dvArA A ApavAmAM Ave che. DAyAbiTIsano eka dardI AkhA varSa daramyAna badhuM ApaNA peTamAM... pachI ApaNA mana kevA thaI javAnA? ne kula 26 gAyonA penkriyAsamAMthI meLavela Isyulina vApare che. A prANIo je yAtanA bhogavI rahyA che te najIkanA janmomAM sauthI vadhu kiMmata UpajAve evI anizcita pedA gAya-bheMsanA ApaNA jIve bhogavavA taiyAra rahevAnuM. pittAzayanI patharI che. jenA phakta eka auMsanA khUba UMcA bhAva jANo cho A badhA kacarAno rUpAMtara karanAranA kArakhAnA na ApIne dUra pUrvanA vaidyo laI jAya che. hoya to ApaNAM zahero roga ane saDelA mRtadehothI khadabadatA kolejana nAmanuM proTIna je gAya-bheMsanA cAmaDA-kharI ane narkAgAra banI jAya. lokomAM vinAzaka vAIrasa ne bekTariyA hADakAmAMthI meLavavAmAM Ave che te sauMdarya prasAdhanomAM AvatA behada phelAI jAya. DaoN. viliyama hyusTana kahe che ke "jo tame badhA lozanamAM bhejazoSaka ghaTaka tarIke agatyanuM hoya che. DArAma ja mRta aMgo bALI nAkho to havAmAM bhayaMkara pradUSaNa phelAI jAya spezyAlisTa AMkhanA khUNAo taraphathI karacalIo tathA caherA ane jo te badhA tame jamInamAM daphanAvo to jAhera Arogyano uparanI karacalIo dUra karavA caherAnI cAmaDImAM tenA Ijezana bhayaMkara prazna pedA thAya. jemAM badabu-durgadhano ullekha paNa na thAya. Ape che. kRtrima stananA AropaNamAM paNa tenA mAdhyama tarIke bekTariyAnA utpatti mATe mRtadeha eka zreSTha mAdhyama che. upayoga thAya che. temAM koSonI vRddhi thaI zake che. koI koI evo savAla kare che ke zrIkRSNa paNa gAyo rAkhatA prANIonI kharImAMthI jileTIna banAvavAmAM Ave che je hatA. dahIM-hAMDI-mAkhaNanI vAto Ave che. hA-cokkasa... paNa seMkaDo vastuomAM vaparAya che. AIsakrIma, sakhata kenDI, jela- tyAre gAyone okTiTezananA Ijekzano apAtAtA evI koI ono samAveza thAya che. ghaNI kahevAnI carabIyukta vastuomAM vAto Ave che? janmelA tAjA vAcharaDAne tenI mAMnuM dUdha nahotA paNa A jIleTIna hoya che. krImavALI vAnagIomAM jIleTIna hoya pIvA detA ne tenAthI alaga karI tenI kumaLI cAmaDI mATe athavA che. moTAbhAge hADakAM ane kharIno upayoga UMcI jAtanA proTInayukta to cIjha ne panIranA meLavaNa mATe tenA AMtaraDAmAMthI reneTa kADhI pazuAhAra ane khAtara banAvavAmAM thAya che. levAmAM AvatuM... ne mAravA mATe katalakhAnA bheguM karI devAtuM zuM tame jANo cho? hiMsA keTalI vakarI che? evuM kyAMya zrIkRSNanI mahAbhAratamAM varNana Ave che? zuM zrIkRSNanA tamane e jANIne kadAca AghAta lAgaze ke DerI phArmanI gAya- vakhatamAM gAyone vAcharaDuM jamyA pachI traNa ja mahinAmAM pharIthI bheMsa je kudaratI rIte ja zAkAhArI che teone binajarUrI rIte kRtrima garbhAdhAna karAvAtuM hoya evuM kyAMya vAtomAM Ave che? mAMsAhArI banAvI devAmAM Ave che. DerI-phArmamAM gAya-bheMsane tyAre gAyone premathI paLAtI hatI. dUdha ApavAnuM baMdha thAya pachI temanA niyamita AhAranI sAthe katalakhAnAnA kacarAmAMthI banAvela paNa mRtyuparyata gharanA membaranI jema sacavAtI hatI... phakta risAIkalDa mAMsAno AhAra mikSa karIne ApavAmAM Ave che. A eTaluM ja nahi juo ke zrIkRSNanA vakhatamAM dUdha pIvAtuM hatuM... risAIkalDa mAMsa, marelA prANIo (dara varSe lAkhonI saMkhyAmAM e paNa juo ke tyAranI ne AjanI paristhitimAM keTaluM zIrSAsana AvatA mRta kUtarA-bilADA vagere) katalakhAnAno nahi upayogamAM thaI gayuM che? tyAre dUdha amRta hatuM... Aje jhera thaI gayuM che. tyAre Avela prANIonA aMgo jevA ke hADakAM, AMtaraDA, lohI vagere vAcharaDAne pI lIdhA pachI vadhe te dUdha vaparAtuM hatuM... tyAre cIjhasuparamArkeTanA bagaDI gayelA mAMsanA kacarAmAMthI banAvavAmAM Ave panIra ne AIsakrIma hatA? dUdhamAM ATalI bheLaseLa ne pradUSaNa prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatA? tyAre gAyo zuddha cAro caratI Aje enA AhAramAM paNa nAkhavI? saMghajamaNa vageremAM panIrano keTalo badho upayoga thAya risAIkalDa kareluM mAMsa bheLavAya che. sarakhAmaNI karatAM pahelAM che... eka zAka to panIravALuM hoya ja... pAchA panIra pakoDA juo to kharA ke kaI vastunI konI sAthe sarakhAmaNI karI rahyA hoya... keTalI vastumAM panIrano upayoga? nA aTakAvI zakAya? chIe? bIjI eka vAta... je jaina haze te jANatA haze ke zrI sahu jANe che ke AIsakrIma to pyora mAMsAhAra che... cIjha pyora nemInAtha bhagavAnanA samayamAM zrIkRSNa thayA eTale ke cothA ArAmAM mAMsAhAra che... kayA jainonA lagna vagere prasaMgo evA che ke jemAM thayA. tyAre paheluM saMghayaNa hatuM.. saMghayaNa eTale hADakAnI majabUtAI, AIsakrIma-cIjha-panIranI AITamo na hoya... jyAM mAMsAhArano tyAranA hADakAnI majabUtAI eTalI hatI ke cha mahinA sudhI zIlA ja chocha nathI to kAMdA-baTAkAnI kyAM vAta karavI? sAdhu-sAdhvI nIce kacaDo tyAre tUTe ane atyAre ApaNuM chaThuM chelluM saMghayaNa - bhagavaMtone paNa khUba khUba vinaMtI che ke jamaNavAramAMthI AvI jarA hAtha Ama kheMco ke hADakuM tUTI jAya... to emanA zarIranuM hiMsaka vastune tIlAMjali ApavAnI preraNA kare... hA... e majabUta baMdhAraNa paNa eka kAraNa hoI zake ke teo Avo khorAka samajI zakAya evI vAta che ke Aje zrAvakonA gharamAM ja dUdha-dahIMpacAvI zakatA hoya... ane evo khorAka... ke jemAM panIra - chAsanI vAnagI banatI hoya to emane to e ja vahoravAnuM che je cIjha - AIsakrIma jevI cIjonuM atikramaNa hatuM ja nahi. je kAMI ApaNA gharamAM bane che. paraMtu zrAvakone preraNA karatA karatA jyAre hatuM te zuddha - tAjuM - gharanuM DarInuM nahi) vaLI jemAM gAyano zrAvako ja Ano upayoga ocho karaze to sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone saMtoSa ane prema bharelo hato (kAraNake enA bALakane ApyA paNa zuddha zAkAhArI gocarI maLI zakaze... bhale e vastune pachI vadhArAnuM ApatA hatA) ne AjanuM azuddha - bheLaseLavALuM AvatA vAra lAgaze paNa prayatna to karavo ja paDaze... ne Aja - kemikalsa, enTibAyoTikane oksiTezanavALuM - je gAyonuM silasilo cAlu rahyo to jema Aje ApaNe 35-40 varSathI rUdana che, AkraMda che, nakArAtmaka valaNa che evuM hiMsAtmaka bhAvavALuM rogothI gherAvA lAgIe chIe tema bhaviSyanI prajA yuvAnIne - je kharekhara vakyuM che. jeTaluM thaI zake eTaluM... paraMtu cIjha - pagathiye paga mUkatA ja eTale 20-25 varSanI uMmarathI rogono panIra - AIsakrIma ne mAkhaNano to dareke dareka ahiMsApremI zikAra banI jaze... coIsa Ijha yorsa... DID jIvane tyAga karavo ja ghaTe. A badhI ja vastu tame vanaspatijanya 19, dharmapratApa, azoka nagara, dAmodara vADI, banAvI zako cho... to pachI zA mATe AvI bhayaMkara hiMsAnA kAMdivalI (isTa), 400101. pApamAMthI na bacavuM? zA mATe ApaNI tabiyata khalAsa karI saMparka : 8850888567 | Goodness, Righteousness and Zoroastrianism i Naville Gyara Zoroastrianism is supposedly the oldest linguistic comparison between the 'Gathas' (which monotheistic religion. The Prophet/founder contain Zarathushtra's teachings) and the Rig Veda, Zarathushtra or Zoroaster was born to Dughdova but also on the split between the Aryan tribes which (milkmaid) or Dogdo and Paurushasp, in the town of led to one branch migrating to India. The split was due Rae in Persia. When Zarathushtra - "Golden Shining to the reforms initiated by Zarathushtra. This tradition Star" - was to be born, his mother Dogdo had strange asserts that he lived about 2000 B.C. or earlier. This premonitions regarding the child. Dreams foretold her appears to be the most probable theory. of the pre-destined mission of her son. When he was During the time of his birth and childhood, the place born, he had a smile on his face and his aura spread was under the influence of Durasarun, an evil man who light all over the streets of Rae. with his sorcery and black magic had established There is considerable dispute as to when himself as a dictator over people's consciences. He Zarathushtra preached his message. Many Greek and his men tried to kill Zarathushtra on several authors put down between 6000 and 7000 B.C. as the occasions, but every time Zarathushtra was saved approximate period. Some Western scholars state miraculously by various animals who protected him that Zarathushtra lived about 250 years before completely. Hence he loved all animals through his Alexander. On linguistic grounds, this theory is not life and ensured their protection. tenable. The third viewpoint is based not only on a He grew up as a youth given to deep meditation ( me - 2019 ) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ and spent 10 years in a mountain retreat, solving many extremes. Constant self-control is necessary. problems of life that baffled men. Then God revealed (v) He must be truthful and carry out all promises to him the Divine message of Purity, Uprightness, Truth and undertakings. He must discharge all obligations. and Light, against the cult of filth and falsehood. (vi) He should show compassion towards innocent Fundamental Principles animals that need care and protection. There are five basic principles inculcated by (vii) He must fight against thieves, robbers and Zarathushtra: wrong-doers and be prepared to lose his very life in (i) One should always be good and should performing such a duty. practise one's faith through benevolence and (viii) He must keep all the elements of nature compassion; all traces of evil have to be eliminated undefiled and cause all contamination to be removed if from one's life. he cannot prevent it. (ii) One should seek unity amidst diversity and (ix) He must treat fire as an emblem of God and conflicts of opinions. When a gulf separates the beliefs help to keep temple-fires burning day and night. No of two or more parties, a Zoroastrian should try to build corpse must be placed on fire. a bridge, and consider truth with its many facets, (x) He must, on retiring to bed, review, everyday, without bitter controversies. his conduct for the day and resolve to avoid all sinful (iii) In matters of intimate spiritual convictions, no ways in future. Sincere repentance is ever helpful. force should be used to compel one along some fixed (xi) He must treat his possessions, children and line of belief or action. Non-violence and non- his very life, as held in trust and dedicated to God. resistance should be the attitude where inner faith is (xii) He must observe laws of purity, hygiene and concerned, because coercion can never affect the sanitation. repository of one's heart. (xiii) He must be a centre of peace and avoid (iv)Every Zoroastrian should be utterly unselfish, aggression. He must practise tolerance and dedicating himself entirely to God. Surrender to God forgiveness. should be the guiding principle of one's conduct. (xiv) Deceipt and falsehood are to be scrupulously (v) One should regulate one's life by the highest avoided and the family's reputation for honesty must standard of uprightness, truth and purity in thought, be enhanced. word and deed. (xv) In times of trial, one must rely upon the inner Parsis are, in practice, Nature-worshippers and conscience and his innate wisdom, and seek inspiration Fire-worshippers in particular. When fire is adored, from God. there is a distinct declaration that it is a symbol of Vegetarianism, Compassion and the Zoroastrian God" and is the son of God". The sun is adored as Faith the most beautiful body of God. A Zoroastrian's praise In the Zoroastrian religion, 'Ahura Mazda' is the of Nature (oceans, stars, forests etc) is just an Supreme Lord. He is omnipotent, omnipresent and appreciation of its Creator. The four elements of Nature omniscient and the Creator of this Universe. (fire, air, water and earth) are the objects of special Prophet Zarathushtra developed in the scriptures care, lest any of them gets contaminated. Cleanliness (in 'Avesta' language), a unique concept of 'Amesha being next to Godliness is visually demonstrated in Spentas'. They are the spiritual entities (angels) of Parsi homes. Ahura Mazda himself. They are seven in number, Some Duties of a Zoroastrian including Ahura Mazda, as the first one. Each of these (0) He must praise all good thoughts, words and seven represents a divine and spiritual virtue, and deed and must have full faith in God's dispensation. presides over one of the natural creations in this world. (ii) If he knows some aspect of truth, he must The 'Amesha Spenta' second in ranking is known by practise it and teach it to others. the Avesta name Vohu Mana' or 'Bahman', and it means (iii) He must have proper control over his speech. "good mind'. The animal kingdom is placed under the (iv)He must practise moderation and avoid care of the good mind, which is the central seat of all ce prabuddha jIvaLa :arhisAvizeSAMka - 2096
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Amona ******** human endeavours. Those who are cruel to dumb and Among the most active and successful community innocent animals in this world would not only displease lobbyists for animal rights, is Poona-based Diana Vohu Mana', but they would also be debarred from his Ratnagar and her 'Beauty Without Cruelty', an realm of heaven. It indicates that killing animals and international educational charitable trust for animal cruelty towards them are considered grievous sins. rights. Only kindness towards animals would strengthen the forces of 'Vohu Mana'. Otherwise anger, hatred and This most ancient faith once illumined the transevil thought-forces would rule the world. Himalayan world, influenced the thought and philosophy In the Parsi calendar, the month of Bahman (the of the ancient Greeks and Romans, influenced also 11th month) has great significance with respect to Judaism and through it Christianity, and through vegetarianism. The people in the community are Christianity, Islam, and left its impress on the spiritual supposed to abstain from non-vegetarian diet during and intellectual progress and civilization of the human this month, as also on four particular days every month. race. This abstinence is supposed to bring merit and The prophet kept his teachings unrestricted as to propitiate 'Vohu Mana' or 'Bahman' and is proof in itself time and space, and his faith has "universal respect that what they otherwise do is something not proper. for all that is good, true and beautiful throughout the Modern science now emphatically accepts that the world". natural diet for mankind is vegetarian. With a True religion cannot be divorced from life. It is not vegetarian diet, man's health is well-maintained and a robe or garb to be put on and then discarded at one's with temperance in eating, he can lead a long life. convenience. It has to be woven into our daily Dr. J. H. Kellogg, M.D. and scholar says, "To believe behaviour, and is not to be separated or shelved. True that a man who despite eating non-vegetarian food can behaviour is the essence of religion. Religion does not be considered righteous is to consider a man covered act against our happiness. Real bliss is the reward of with layers of mud as clean." Religion. Truly religious people are humble, Welfare of animals, mercy, love, protection and unassuming and shun popular applause. The true nurturing of animals are imported from the fundamental function of a religion is to enable us to return to our Zoroastrian scriptures in the 'Gathas'. As Tolstoy had "home", to have "at-one-ment" or reunion after said, "...the change to vegetarianism is the first natural regaining our true stature as Divine Beings. consequence of enlightenment." The great Rabindranath Tagore admired Cyrus the Great, the great Zoroastrian ruler of Iran, Zarathushtra and his teachings, after studying his was himself a vegetarian from childhood. Moreover, teachings in the 'Gathas'. He wrote, "Zarathushtra was in his disciplined army, brave Zoroastrian soldiers were the first prophet who emancipated religion from the raised on a vegetarian diet since childhood. Writers exclusive narrowness of the tribal God, the God of a such as the Greek philosophers, Pliny and Plutarch, chosen people and offered it to the Universal Man. This have written that the diet of the Magi (Mobeds or priests) is a great fact in the history of religion." of Iran, was vegetarian. Reference: A] Books: i) Message of Zarathushtra Around 1832, the East India Company A Manual of Zorastrianism - The Religion of the promulgated a law in India, to destroy stray dogs. Parsis by Dastur Khurshed S. Dabu, M.A., F.T.S. Several Parsi 'sethias', along with leaders of other ii) The Parsis by Piloo Nanavutty communities, started 'Panjrapoles' for sheltering dogs, B] Articles : who are regarded as righteous by Zoroastrians and i) The Significance of Bahman Ameshaspand hold an important position in Parsi religious and social life. Of the 15 trustees, five were Parsis. in the Zoroastrian Religion by Er. Burjorji Antia In 1874, Bai Sakarbai Dinshaw Petit Hospital for ii) Animal Rights and Wrongs 'Parsiana' Animals was established in Parel, Bombay, for Editorial Viewpoint 21st March, 2019 QO0 disabled, discarded, wounded animals, by the famous Parsi family of Petits. Contact: nmgyara@yahoo.co.uk - 2096 prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka 3
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Scrutinize yourself comprehensively through Ahimsa (Non-violence) Prachi Dhanvant Shah "I do not hold Non-violence for moral reasons but someone slams you, it is quite obvious it would hurt for Political and Practical reasons" - Aung San Suu your ego and you would want to slam him back Kyi - a Burmese politician, diplomat, author, and Nobel outrageously. But if you are strong mentally, stable with Peace Prize laureate. I wish this be the slogan of all your vision, brave enough to accept it as your pride, the political leaders around the world. then you would not slam him back but would ignore Practicing non-violence for moral and spiritual him, hurting his ego and showing him the impact of values is much adapted by those who seek a spiritual non-violence, the strength of Ahimsa. I would not say path in life and have learned to live the right way of life. one should accept violence when it comes to selfBut it is very rare to see people adapting non-violence defense. Nonviolence is an apt policy only when the for any practical or political reasons. India is conditions permit. In today's world, there comes many traumatized by the act of violence off lately on the war necessary unconscionable situations when an answer front. Anger, aggression, revenge is thriving within many to certain violence is nothing but just counteract in the Indians. Although this anger can be justified to some form of violence. But the only way to avoid further extent, there are many reasons to be blamed for this violence is not propagating the act of violence and act and it is difficult to scrutinize the responsible reason instigating the urge of hatred and revenge. Adapting behind it. Anyway, that can be a completely separate nonviolence is not inaction, nor is the competence of topic to debate upon. Since decades to date, not just timid or weak, but needs a lot of hard work and mental India, but many parts of the world are dealing with clout. Nonviolence is the love that does justice. violence, agony, and sufferings. Today, media is serving Nonviolence is the strength and power we all are us with the updated news at our door fronts about these bestowed with but would come into action only when violent acts, Journalists imposing their life at risk striving the demon of rage and aggression is demolished from to bring all the details to you. But if you analyze it within us. explicitly, there is a possibility of it adding fuel to the Winding back in time not too far, on November 26, fire of terrorist's aggression, instigating the urge of 2012, a momentous occurrence transpired. For the revenge. It is a known fact that every coin has two entire period of 24 hours, no crime or violence act was sides, but it is up to us to decide which side should be reported in New York city as per the police records. exposed. During this era of rage and violence, acts of This has never happened in the history that the police nonviolence are also implemented around the world did not record any act of violence in the largest and attaining great success with its outcome. But why are busiest city of united states. When this was reported these acts of ahimsa not getting equivalent coverage in news, it indeed gives some urge to hope that the and recognition through media enrouting hope and society would change for good. There are many acts compassion within people? Fire can be extinguished of nonviolence ensuing around the world but is not only with water and not with fuel. If more technology is heard of enough. implemented on recognizing and acknowledging acts A few years ago, in San Francisco, California, by of nonviolence attaining success, it might spread the the bay, a revolutionary non-violent march was message of peace and compassion instead of rage implemented and also accomplished its motives. The and revenge. number of homeless people was escalating to a great Non-violence is not everyone's strength. Only a extent. Around 16,000 homeless people and only 1,400 brave and strong person can pursue nonviolence. If shelter beds. This left with no options but accepting ax X prabuddha jIvana :AMIMsA vizeSAMka - 2096
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ streets and public places as their place to sleep and inklings of nonviolence, ahimsa. The society is actually seek shelter. To this, the government body did not react building cultures of peace and nonviolence by means positively but decided to implement criminalization and of seminars and meditation camps. announced they would arrest people sleeping in public In 2003, the Palestinian village of Budrus mounted places and doorways. They would arrest people who a 10-month-long nonviolent protest to stop a barrier were eating in public and also arrest people who would being built across their olive groves. As part of this offer food to people violating the law and using public barrier, the villagers would lose 40% of their land and places as their shelter. To this, an activist group of be surrounded by the wall, so they would lose free leaders named "religious witness to homeless people access to the west bank. Not so far back in time, but decided to resolve this act of harshness by means of just recently several Palestinian leaders adapted nonviolence. They decided that if any of those nonviolence to protect their land and water resources homeless people would get arrested, they would sleep from Israeli soldiers and settlers. These Palestinian in the parks of San Francisco to protest against their leaders tried their best to contrive a massive national arrest. Hence every night, they would roll out their non-violent movement to protest against the Israeli sleeping bags on the streets and sleep there to outcry government and enforce them not to build the the bitter act. To this, the police would charge over them separation wall on the villager's land and block the free midnight and put them behind bars. But they did not water resource and thus to build peace in the region. stop. This kept happening night after night but the These non-violent acts in today's era are attaining leaders did not give up. And to add to their fortitude, strikes with their covet conclusion. Research has protesting against not eating in public, they organized proven that nonviolent resilience has gained more an open lavish banquet for all homeless individual success than any violent movement. Violence is treating them with a fest. Their urge to give justice to extremely complicated, although the complicated all humankind, their compassionate and unconditional simplicity of nonviolence is to its par and outrageous. love to every living soul, did not allow them to stop There are many such non-violent movements taking their act of protest and gallantry. The police tried to place all around the world, in USA, West Bank, Gaza, enforce their means of violence by objecting and and elsewhere. But it is not as much heard about and stopping the act of nonviolent protest. But here the recognized as we hear about violence and extortion presence of media served as a blessing. It was everywhere. Such discreet and successful nonbecause of media coverage that these acts of violence movement seeks the power of attention from nonviolence acclaimed acknowledgment. And so, you, from the media to spread peace around the world, eventually, the leaders were invited for a healthy and not to hear cries and agony but laughter and discussion with the mayor and the city officials, which giggles. Non-violent movements did not just consolidate finally led to abandon this program of discrimination in Gandhi's or Martin Luther King's time, but is against homeless people and provide constructed integrated with great triumph in current times too! But solution to resolve the situation. Thus ordinary people it is disheartening to learn that it is not as much heard adopted a nonviolent stand for justice and their act of about. compassion attained accomplishment to satisfaction. Striding towards spiritual prospects, our religion The power of nonviolence in today's time is accelerated Jainism's primary cynosure is ahimsa (non-violence) to a great extent around the world despite the to its utmost. Respecting the existence of every living occurrence of all the violence. The diaspora is being and not causing harm by any means is the most changing and this society is in the midst of a imperative and paramount doctrine of Jain religion. A proliferation of nonviolent action for change. We are Jain is the one who follows ahimsa true to its state. bestowed with technology and media that can reach Practicing nonviolence by all means, significantly not to the heart of every human being and incorporate causing pain to any other body, mind, and soul. Non - 2096 prabuddha jIvana :AMIMsA vizeSAMka
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ violence is not just avoiding any physical harm to any causing some pain to others being is bound to ensue, living being but I believe, it is more estimable to its but it can be minimized as far as possible. Although, it desirability when it is practiced by not hurting any soul is certainly not at all difficult to practice ahimsa towards mentally or emotionally. To ignore someone, to yourself. This manner of nonviolent life is not significant disrespect somebody, to argue with someone and just spiritually but it is favorable for your well being, similar acts are violence to that person's mind, violence keeping you healthy physically as well as mentally. towards someone's emotions. Causing pain to Make your passion towards nonviolence, as the someone's feelings is violence. Jainism teaches us purpose for others. that a legitimate practice of ahimsa is a respectful and Let us come together and Grapple with the great compassionate attitude towards the wellbeing of others challenges our world is facing. Let's unite and end this and also towards oneself. Ahimsa is also one of the violence. Let us build a world where every living being integral practice of ethical Yoga practice for mental well is valued and respected, a world where every life is being and the first Yama of yoga shastra. It is the uphilled, honored and defended. Let us picturise a world practice followed while being in Yoga mudra and without any kind of violence that dehumanizes, destroys meditation to remind yourself, that your actions and or diminishes ourselves or anyone else on this planet. reactions, your speech and perception, the choices Let us build a world without violence, without poverty, that you make, should not cause any harm to yourself without race discrimination, without hatred and all the as well as to anyone else. It is fundamentally controlling other acts of violence that are tormenting us. And your thoughts because your thoughts are the primary maybe we would encounter a day when this burden of leeway to your mood and actions. What you pursue violence is lifted off our shoulders. Although it seems within yourself, is what you would land up spreading like a fairy tale world of idealism and fantasy too gloomy around. If you behold immense aggression and agony to be true. But we can certainly work with the tool of within yourself, it is bound to spill all around one day incorporating nonviolence towards yourself, we can and disturb your surrounding. If you are disturbed create a world where each one of us strives to have mentally and not happy, you certainly cannot bring a the vision of a nonviolent society and use the toolbox smile on the face of people around you, your loved to grapple with and transform the violence and injustice ones, your family. So practicing ahimsa Yama by around us into peace and love. Human nature is so means of yoga helps you working towards the internal vast and flexible that it can certainly bend towards of you, being kind to yourself and eventually you would peace and nonviolence if the tool is applied in the right be kinder towards people around you bringing peace way. We all have this mystical power, much more in the environment. Communicate with yourself through power than we can think of. And if we haul this power Samyak Darshan (absolute perception) to deluge on the trail of affirmation of building a nonviolent world, nonviolence towards yourself so as to promulgate the the magic would certainly befall. Let us move beyond same to the society. A recent study of neuroscience war! which examines human brains through MRI shows that Non-violence leads to highest ethics, when your mind cooperates with others, without any which is the goal of all evolution. conflicts and negativity, the neurons in the reward Until we stop harming all other living beings, center of our brain gets positively activated resulting in we are still savages. an efficacious mindset, beneficiary for the function of -Thomas A. Edison. your brain and entire body. DOO Tam certain, living in this worldly life, dealing with 49, wood ave, Edison, so many living beings, following this path of N.J. 08820, U.S.A. nonviolence would be demanding but it is not prachishah0809@gmail.com impossible. For survival on this universal world, Contact : +1-9175825643 prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka - 2096
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ citrabhAnujI ahiMsAnA sAdhaka dilIpa vI. zAha paricaya : amerikA sthita dilIpa zAha JAINA sAthe joDAyelA che. A saMsthAnA teo pUrva pramukha paNa rahI cUkyA che. Jain kelenDara, pAThazALA ane bIjA aneka kAryakramo sAthe joDAyelA che. daravarSe je jainonuM kanvokezana thAya che, temAM AyojanakartAmAM mahatvanI bhUmikA adA kare che. 1970 nuM te varSa hatuM, citrabhAnujI muMbaImAM lokacAhanAno 100 varSa pUrve ahiMsAno siddhAMta pAzcAtya jagatane Apyo hato. svAda mANI rahyA hatA. muMbaInA mAtra jaina kuTuMbo ja nahIM paraMtu 1970nI 29mI mArce chevaTe gurudeve aneka virodho ane ToLAonI sAmAnyajana paNa para temano prabhAva chavAyelo hato. temanuM vyaktitva vacce spiriTyuala samitimAM javA mATenI aitihAsika uDAna ja evuM hatuM prabhAvazALI vakRtvazailI ane jaina dharma aMgenuM UMDuM bharI. jJAna. jaina dharma sivAyanI vyaktiomAM paNa temanA mATe khuba A vaizvika pariSadamAM munizrIe je saMdeza Apyo temAM eka kheMcANa hatuM. anya dharmanI vyaktio teo jyAM paNa bolavA chatA tarapha mAnavatA mATenI AzA ane dharmaguruonI ekatA sAdhavA tyAM temane sAMbhaLavA jatI hatI. copATI para mahAvIra jayaMtI mATe eka sAmAnya pleTaphorma taiyAra karavAnI vAta karI. A aikya samayanA temanA pravacano vakhate aneka lokonI bhIDa jamA thatI samagra vizvamAM vyApI zAMtinuM kArya karI zake. jyAMthI temane vizvazAMti hatI ane temAM sarakArI adhikArIo paNa emAM bhAga letA lAvavAnA prayatna karI zakAya. hatA.jeo meDiTezana ane jainijhamane zIkhavA mAMgatA hatA, tevA temaNe jaina dharmanA nayavAda ane ahiMsA kaI rIte mAnavIya pazcimanI saMskRtinA cAhakone paNa teo potAnI tarapha AkarSI hetune pAra pADavA mATe upayogI thai zake, enI vAta karI. zakatA hatA. jagatamAM hiMsA ane garIbInI sAme laDavA mATe ApaNane A sarva paNa munizrI pAse samaNa paraMparAnuM pratinidhitva apekSita mAnavatAlakSI vyavahAronI AvazyakatA che. Aje vizvane ahiMsA, hatuM, te cokkasa paraMparAnA kaDaka niyamomAM potAnI jAtane bAMdhI bhUkha ane garIbIno zrApa prApta thayo che tenI sAme nayavAda ane rAkhatA nahotA. teo pratinidhitva karatA hatA mahAvIranA vicAronuM. ahiMsA kai rIte yogadAna ApI zake che tenI vAta temaNe karI. teo mahAvIranA mAnavIya saMdezane, mAnavatAbharyA saMdezane loko jInIvA e to mAtra zarUAta karI che tyAra pachI citrabhAnujIe samakSa laI javA mAgatA hatA. teo mahAvIranA garIba ane yuropiyana dezomAM mulAkAta lIdhI. A yAtrAno AraMbha jInIvA bimAranI sevA karavAnA mAnavIya saMdezane saMpUrNa vizvamAM phelAvavA hato. paraMtu tyAra pachI yuropanA dezo, amerikA nI mulAkAta icchatA hatA, evo mahAvIranA saMdezane vaizvika stare lai javA pravAsa daramiyAna lIdhI. eka varSa pachI teo AphikA 45 divasa mAMgatA hatA. teo upAzrayamAM AvanAra mAtrane vyAkhyAna ApavA mATenI mulAkAta para gayA. eka varSa bAda teo AphikA 45 icchatA nahotA paraMtu mahAvIranA saMdezane vaizvika stare lai javA divasanI mulAkAta para gayA. tyAM temane aneka jaina kendromAM ane icchatA hatA je loko kudaratI Aphatono bhoga banyA hatA, evA jaina prajAonI vacce vyAkhyAno ApyA. jyAM e lokoe chellA lokonI sevAnA rAhata kAryamAM teo joDAyA hatA udAharaNa tarIke 75 varSa koI jaina sAdhu-saMtane daramiyAna joyA ja na hatA. jaino bihAramAM AvelI pUranI Ata. temane AphrikA, yuropa ane tyAM sthaLAMtara karIne vepArArthe gayA hatA. tyAMthI teo amerikA amerikA vagere jagyAe tyAMnA jaina saMgha ane phoramamAM vyAkhyAna tharDa spiricyuMalamAM hAjarI ApavA gayA je hAvarDa yunivarsiTImAM ApavA mATe satata AmaMtraNa maLato hatA. hatI. yunivarsiTImAM 40 vividha dharmaguruonI vacce potAnuM vyAkhyAna jInivA khAte bIjI spiricyuMala samitinuM Ayojana ApyuM. temanA A vyAkhyAnane kAraNe e divase hITa spIkara opha amerikAnA samarpita maMdira dvArA thayuM hatuM. tyAM vyAkhyAna ApavAnuM dha De'nuM biruda prApta thayuM. bosTananA lokala nyujha peparamAM A AmaMtraNa citrabhAnujIne maLyuM hatuM. AmaMtraNane kAraNe teo samAcAra chapAyA hatA, tene kAraNe temane aneka jagyAothI videzamAM musApharI karavA mATe taiyAra thayA hatA. eka jaina sAdhu aneka vyAkhyAnonA AmaMtraNa prApta thayA, tyAra bAda citrabhAnujIe jemane 30 varSamAM 30 hajAra mAIlanuM aMtara khullA page kApyuM amerikAmAM sthAyI thavAno nirNaya lIdho. temane potAnA gharanA hatuM temano vimAna dvArA pravAsa karavAnoe eka nirNaya kharekhara vistAra tarIke nyuyorkane pasaMda karyuM. krAMtikArI ane vivAdAspada hato. paraMtu chevaTe emane vIracaMda citrabhAnujIe vividha kolejamAM dhyAna- meDITezana' aMgenuM rAghavajI gAMdhInA Adarza ane anusaravAnuM munAsiba mAnyuM. jene zikSaNa ApyuM. pote je zikSaNanA vyavasAyamAMthI paisA bacAvyA me- 2019O prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka 87
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatAtemAMthI be varSanI aMdara ja temane "jaina meDITezana AMtararASTrIya maLyo. bhArata pAchA pharI 1982mAM gurudeva zrI citrabhAnujI kendranI sthApanA karI. kendranA moTAbhAganA temanA vidyArthIo vejiTeriyana sosAyaTInI sthApanA kare che. jene jIvavAnI abhivyakti amerikana hatA paraMtu tyArabAda dhIre dhIre nyUyorkanA lokoe paNa ema paNa kahI zakAya. muMbaImAM temane saMsthAnuM pramukhapada ApavAmAM kendranI mulAkAta levAnuM zarU karyuM. A kendrae nAnakaDI ArasanI AvyuM. jIvanaparyata tee e, ja pada upara rahyA, A bAbatanuM mahAvIra prabhunI mUrti meLavI. je amerikAmAM prathama jaina pUjA AgavuM mahatva e che. citrabhAnujIe aneka saMsthAonI sthApanA mATenI jagyA banI. citrabhAnujIe ane jaina prajAne amerikA bhAratamAM ane duniyAmAM karI. paraMtu kyAreya paNa koIpaNa jagyAe ane keneDAmAM vasavA mATe bhAre sahayoga Apyo. temanI saMsthAno temaNe sthAna ke pada svIkAryuM nathI. paraMtu mAtra A eka saMsthAmAM ekamAtra uddezya jainonI ekatAno hato. koIpaNa jAtanI bhASA, temane pada svIkAryuM. vejiTeriyana sosAyaTI mATe 'jIvananI dharma ke anya vADAmAM aTavAyA vagara jaino bhegA maLe, e temano abhivyakti' evo maMtra aMkita karyo, je vizvane saMketa Apato ekamAtra uddezya hato. hato ke ahiMsA e mAtra hiMsA na karavI evuM nathI. paraMtu koIpaNa sthAnakavAsI munI suzIlakumAranI preraNA sAthe jainA saMsthAnI prakAranI zarata vagarano prema, Adara mitratA karavI, e ApaNA sthApanA karI jainA ane bhArata bahAranA jaina samudAya mATenI vyaktitvano hisso hovo joIe. anya manuSya, prANI, vRkSo sauthI moTI saMsthA che. ane vAtAvaraNa ane kudarata sAtheno vyavahAramAM ahiMsAnI samaja aMgrejI bhASAnA prabhutvane kAraNe citrabhAnujI jaina yuvAnomAM keLavAyelI hovI joIe. ApaNuM potAnuM mUlya ApaNA zArIrika lokapriya banyA, je amerikAmAM bIjI peDhInA loko hatA. temanA vyakti dvArA nahIM paraMtu AsapAsanI jIvita vyaktio pAsethI prabhAvane kAraNe aneka loko zAkAhArI banI rahyA. amerikA ane ApaNe keTalA AzIrvAda prApta karIe che tenA AdhAra upara keneDAmAM 40thI vadhAre saMsthAone racavA-vikasAvavA citrabhAnujIe nakkI thAya che. A saMdezo citrabhAnujIe hajAro lokone Apyo. potAno sahakAra Apyo. A varSo daramiyAna teo siMgApura, 1990nA AraMbhanA eka krUra divase gurudevane jagADyA. laMDana ane anya jagyAe jaina samAjanI niyamita rIte mulAkAta lAsavegAsamAM eka amerikana samUha, gurudeva jyAre ahiMsA letA hatA. temaNe varSamAM 12thI vadhuvAra zikharajI, pAlItANA upara bolatA hatA tyAre temanI sAme keTalIka dalIlo karI. yuvAna vagere tIrthayAtrAopravAsagoThavyo hato. je vidyArthIo zAkAhArI amerikane gurudevane prasanna karyo ke je DerI utpAdanono upayoga kare hatA ane navakAra maMtra bolI zakatA hatA, te ja vidyArthIone A che, e ahiMsAnI vAta kaI rIte karI zake ? A prazna gurudeva mATe tIrthayAtrAmAM joDAvAnI taka ApavAmAM AvI hatI. paNa navo hato ane ene samajavo ethI paNa vadhu agharo hato. A tIrthayAtrA pachI yAyAtrALuone temanA navA janmanA pratIkarUpe amerikane eka muddo uThAvyo ke mAMsAhAra mATe ane cAmaDAnI vastu cetanA ane vikAsa jevA navA nAmo ApavAmAM AvatA. amerika mATe je atyAcAra karavAmAM Ave che e uparAMta DerImAM rojeroja prajAno eka samUha je Lake Whitmore mizigana sTeTa khAte keTalI badhI krUratA gAyo para AcaravAmAM Ave che. gurudevane khUba raheto hato temane citrabhAnujIne potAnA netA tarIke svIkAryA Azcarya thayuM. citrabhAnujI tyAre viSayane saMpUrNapaNe samajI na hatA. zakyA, paraMtu temane vacana ApyuM ke teo A viSayano pUrato nyUyorkamAM dasa varSa sudhI rahyA bAda 1981mAM citrabhAnujI abhyAsa karaze. potAnA kuTuMba sAthe bhArata pAchA AvavAnuM nakkI kare che. paraMtu nyUyorkanA ghare pAchA AvyA bAda gurudeve saMpUrNapaNe DerI ane varSanA cha mahinA mATe amerikAmAM pote zarU karelA yogA kendranI pazuonI avasthA para saMzodhana karyuM temaNe amerikAmAM vegan mulAkAta levAnuM nakkI kare che kAraNake tyAM amerikAnA hajAro mUvamenTa calAvatA vaDAonI salAha lIdhI jeo Ingrid Newkirk vidyArthIo bhaNatA hatA ane hajAro northa amerikana vyaktio of PETA and Dr.Neal Bernard of PCRM - Physician's tyAM AvatA hatA. temanA mATe thaIne teo varSanA cha mahinA Committee of Responsible Medicine hatA. temane je kendranI mulAkAte AvavAnuM ane pravAsa cAlu rAkhavAno Therave che. jANakArI maLI, te sAMbhaLIne khUba AghAta lAgyo jIvananA 70 2016 pachI temane potAnI vadhatI uMmarane kAraNe tyAM javAnuM baMdha varSa sudhI temane niyamita rIte dUdha, mAkhaNa, dahI vagereno upayoga karyo hato. tyAre eka paNa vAra temane A proDakTa mATe prANIo pAchA AvavuM e to ghare pAchA pharavA jevuM hatuM. bhAratanA upara je hiMsA AcaravAmAM Ave che, je krUratA AcaravAmAM Ave lokoe citrabhAnujIe amerikAmAM karelA kAryo aMge jANyuM. che, te aMge khyAla nahoto. temaNe e jANyuM ke ke gAya e dUdhane amerikAnone zAkAhArI banAvyA ane tyAM jaina philosophI mATe utpanna kare che. paraMtu e tyAre ja kare che jyAre te potAnA kArya karyuM, te aMge jANavA maLyuM tyAre citrabhAnujIne khuba Adara bALakane janma Ape che. kharA arthamAM to e dUdha tenA bALaka prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe hoya che jenAthI bALakane vaMcita rAkhavAmAM Ave che. tAjA vikAsa mATe dUdhanI AvazyakatA hoTa to kudarate bALaka be varSanuM janmelA vAcharaDAne traNa divasanI aMdara potAnA mAtAthI dUra karI thAya ane tene dAMta uge tyAre tene mAtAnA dUdhathI alaga na karyo devAmAM Ave che ane pharI teone maLavA devAmAM AvatA nathI hota. poSaNanI dRSTie jo vicAra karIe to e manuSya svAthya kAraNa ke manuSya A dUdhano AnaMda meLavI zake. mATe vadhAre hAnikAraka che. to dUdha e anya padArtho karatA vadhAre DerInA utpAdana mATe gAyanekutrima garbhadhAna dvArA garbhavatI hAnikAraka che. zuM kyAreya noMdhyuM che ke aneka vAra DokTara potAnA banAvavAmAM Ave che A dudha kheDUtanA premamaya hAthathI nahIM paraMtu bImAra dardIone dUdhano upayoga baMdha karavAnuM kahe che? A badhuM mazIna dvArA meLavavAmAM Ave che A mazIno koI paNa rIte jANyA pachI citrabhAnujI ane pramodAbena saMpUrNapaNe vigana banyA vadhumAM vadhu dUdha meLavavAno prayatna kare che. gAyanA lohInA TIpA arthAt emaNe saMpUrNapaNe DerI utpAdano, ledhara, silka, una ane dUdha sAthe mizrita paNa thAya che. zuM tame jANo cho ke bhArata ane motIno tyAga karyo. e uparAMta emaNe vigananI jAherAta ane amerikAno khAdya ane kRSi vibhAga dUdhamAM lohInI amuka TakAvArI pracAra karavAno AraMbha karyo. temaNe potAnI uMgha gumAvavAnuM zarU mATe maMjUrI Ape che. karyuM. temaNe have UMgha AvatI nahotI ane svapnamAM temane lAcAra nara gAya sauthI vadhAre pIDAya che kAraNake te dUdha ApatI gAya ane dayAvihIna DerI utpAdano dekhAtA hatA, jeno upayoga nathI. te Arthika rIte bojArUpa bane che tene kAraNe tene kasAIkhAnAmAM manuSya karatA hatA. potAnA jAhera vyAkhyAnomAM citrabhAnujI vecI devAmAM Ave che. nArI gAyane pharI pharI garbhavatI banAvavI, anekAMta vagere viSaya vAta karavAnuM baMdha karyuM ane viganavize vAta enI pAsethI dUdha meLavavA A badho kharco kyAreka vadhu thAya che ane karavAnuM cAlu karyuM. temaNe viganano khUba pracAra karyo. viganavizeno sAme dUdhanuM utpAdana ochuM thAya che. Ama kheDUtane A paravaDatuM na temano A pracAra e eka bahu moTI caLavaLa hatI. jyAre temane hovAne kAraNe pAMca varSathI paNa nAnI gAyane paNa kasAIkhAnAmAM potAnuM sAdhutva choDyuM hatuM ane plena dvArA pravAsa karavAnuM mokalI devAmAM Ave che. jyAre ke gAyanuM sAmAnya jIvana 15 krAMtikArI pagaluM bharyuM hatuM, e ja prakAranuM mahatvanuM bIju krAMtikArI varSanuM hoya che. DerImAM rahelI dareka gAyanuM nuM chelluM aMtima caraNa pagaluM eTale ke ghaDaTTaTTadma vizeno temano pracAra. gurudeva kasAyakhAnu ja hoya che. aDadhI gAyonI hatyA cha mahinAnI uMmare citrabhAnujI e prathama jaina netA hatA jemaNe viganavizenA muddA karavAmAM Ave che, jyAre anya aDadhIonI hatyA pAMca varSanI upADyA. temane lokone araja karI ke DerI proDakTano saMpUrNa tyAga uMmare karavAmAM Ave che. uparAMta gAya mAtA potAnA saMtAnane kare. temaNe lokone araja karI ke maMdiranI vidhiomAMthI DerI haMmeza mATe gumAvI de che. mAtra be ke traNa divasa sudhI te tenI sAthe proDakTano tyAga karavAmAM Ave. zA mATe hiMsA dvArA je utpAdano rahe che e potAnA bALaka mATe khUba AkraMda karatI hoya che. tame maLe che, teno upayoga vItarAganI pUjA karavA mATe karavo ? tenI AMkhamAM AMsu joI zako cho. tame tenI AMkhamAM tenA temaNe e muddo paNa sau samakSa rajU karyo ke AyaMbIlanA tapa bALakane zodhavA mATenI tarasa joI zako cho. e uparAMta te pharI daramiyAna vigaI vastuono tyAga karavAmAM Ave che. temanI pharI garbhavatI bane che ane bethI traNa mahinAnA aMtare tenI sAthe viganavizenI A satata vAtonI aneka jainoe avagaNanA karI. A kArya karavAmAM Ave che. tene vedanAmAMthI pharI pharI pasAra thavuM A vAstavikatA vize potAnI AMkho baMdha karI ane Adhunika dudha paDe chekAraNa vadhu dudhanI apekSAe tene garbhavatI banAvavAnI nI je paristhiti che e pratye AkarA thavAnuM svIkAryuM nahIM. prakriyA to cAlu ja hoya che. citrabhAnujInA, keTalAka anuyAyIo viruddha thaI gayA. khAsa upara varNavelI tamAma bhayAnakatADerImAM niyamita rIte AcarAtI karIne jyAre temaNe pUjAmAM dUdhanA upayoga viSe baMdhI karavAnuM hoya che. gAya eka kheDUta kuTuMbano eka sabhya hatI e vArtAo have kahyuM. jUnI thaI gaI. DerInI gAyone muktapaNe viharavAnI chUTa nathI eka kalpanA karavI ghaNI agharI che ke jo citrabhAnujI amerikA hotI paraMtu temane eka sthaLe bAMdhIne rAkhavAmAM Ave che. ghaNI vAra na gayA hota to jaina samudAya para keTalI moTI bAdhA AvI hota to temane halavA mATenI paNa puratI che jagyA, tyAM nathI hotI. athavA e samAja kevo vikherAI gayo hota ! teo sauprathama emAM koI zaMkA nathI ke dUdha utpAdana-mAsanA utpAdanane sabasIDI dhArmika saMsthAnA eziyana netA hatA jene amerikAmAM AmaMtraNa Ape che. mAsanA utpAdananI bIjI bAju, dUdhanA utpAdananI ApavAmAM AvyuM hatuM hAusa opha rIprejhanTeTivamAM prArthanA gAvA vastuo che. mATe. temane aneka yunivarsiTI zahero rAjya saMsthAo taraphathI pRthvI para manuSya ekamAtra prajAti che je anya prajAti aneka sanmAna prApta thayA. temaNe je zAMti ane ahiMsAno pAsethI meLavIne dUdha pIve che moTA thayelA manuSyane DerI udyogo je saMdeza Apyo temAM mULa vAta viganavizenI hatI. rIte kahe che e rIte dUdhanI AvazyakatA hotI nathI. bALakane jo temanA mULabhUta viganavizeno saMdeza aneka yuvA amerikAonA | me - 2019) prabuddha jIvaLa :arhisAvizeSAMka 8 9 (8)|
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ hRdaya para aMkita thaI gayo. koIe ekavAra temane pUchyuM ke temano ApaNe jUnI gAthAne bhUlI jaIe to navI gAthA ApatA na niraMtara vigana vizeno saMdeza ane A punarAvartana temanA aneka hatA, tevI rIte huM zA mATe mArA zvAsa vyatita karuM navuM zIkhavavA sAMbhaLanArAone kaMTALo Apaze, thakavI deze. tyAre citrabhAnujI mATe, jyAre teo vartamAna vijJAnanA mULabhUta siddhAMtane yAda na hasyA ane pUchyuM jo ApaNane pAThazALAmAM je rIte zIkhavavAmAM rAkhe. AvyuM hatuM te bhUlI gayA hota, to pAThazALA zikSaka kadI paNa ApaNane navI gAthA ApatA na hatA. pAThazALAnA zikSaka jo saMparka : dilipshah@gmail.com - hiMsA mATe ahiMsA ane hiMsAthI ahiMsA bakula gAMdhI paricaya : bakula naMdalAla gAMdhI 40 varSanI prekTisIMga, kaMpanI sekreTarInA vyavasAya bAda nivRtta thayA. sAhitya ane zikSaNapremI pitAzrI sva. pU. naMdalAlabhAInA saMpUrNa samarthana ane protsAhana sAthe B.Com; L.L.B; EC.S; A.C.M.A; D.T.M.nuM ucca zikSaNa prApta karyuM, bAyapAsa sarjarI pachI 68 varSanI uMmare prabuddha jIvananA 89 varSanA 1080thI vadhu sAmayikonuM saMpUrNa DijiTalakaraNa, 1,70,00thI vadhu lekhonuM InDeksa saMkalana sAthe kAyamI rekorDasa UbhA karI vebasAITa upara saMpUrNa lAIbrerI upalabdha sthApavAmAM tana, mana ane dhanathI yogadAna ApyuM che. Audio Link: https://youtu.be/rU6wcu_yBJw hiMsA mATe ahiMsA violence for non-violence)? rAjyo astitvamAM AvyAM. Adarza rIte koI paNa deza, dharma, jAti digaMbara jaina viMga kamAnDara abhinaMdana vardhamAne tAjetaramAM ke samAjano sabhya ema kaheze nahIM ke svIkAraze nahIM ke hiMsA zUravIratA ane bahAduratAno paricaya batAvatA, svabacAvamAM ane karavI joie. vizvanA mAnavano svabhAva ke vartaNUka kudaratI dharma potAnA rASTra ane prajAnA saMrakSaNa mATe AtaMkavAdane protsAhita samAna che. ahiMsA sarvamAnya siddhAMta che. duniyAnA lagabhaga dareka karatAM pAkistAnanA humalAnA prayAsone saphaLatApUrvaka paDakArI dharma, dharmagraMtho ane dharmAtmAoe eka athavA bIjA svarUpe ahiMsAne tenA F-16 vimAnane toDI pADyuM. duzmananA kabajA heThaLa traNa prAdhAnya ApyuM che. jagatanI tamAma paraMparAe prema ane snehanI divasanI mAnasika vedanAono sAmano karI svasthatA sAthe mAbhoma vAta karI che. Ama chatAM eka aMdhakAramaya vAstavikatA che ke pAcho pharyo. samagra bhAratarASTranA lokoe tenI vIratAne biradAvI AjanI duniyA AtaMkavAdanA vikarALa svarUpathI pIDAi rahI che. svAgata karyuM. akhila bhAratIya digaMbara jaina mahAsamiti dvArA amuka dezo potAnA adhama halakA rAjakIya hetu mATe AtaMkavAdano bhagavAna mahAvIra ahiMsA puraskAra bhAratIya vAyu kamAnDara hAthA tarIke upayoga karI rahyA che ane A mATe dharmanA nAme abhinaMdana vardhamAnane arpaNa karavAnI jAherAta karavAmAM jhanUnI tattvone uzkerI rahyA che. duniyAnuM arthataMtra uttarottara duniyAne AvI sozIyala mIDiyA upara sAdhu-saMtoe abhinaMdanane biradAvatAM vadhune vadhu hiMsA tarapha dhakelI rahyuM che. ghAtaka zastro ane visphoTaka 'hiMsAnI hatyA e ahiMsA che' evA bhAvArthavALA saMdezAo padArthonA satata aMdhAdhUMdha goLIbAra ane baoNmbadhaDAkAonI phelAi gayA. sAmAnya jaina zrAvako ane ajaino ke jemane jaina = ghaTanAomAM rojabaroja saMkhyAbaMdha mANaso mRtyu pAme che. rAjakIya ahiMsA che tevI mAnyatAvALAone A jAherAta saMdezA vAMcatA- mahattvAkAMkSA, sthApita virodhAbhAsI hitoe vizvamAM zAMtinA sAMbhaLatA prazna thayo ke zuM jaino AvA prakAranI yuddhamAM thayelI prayAsomAM avarodho UbhA karyA che. pariNAme samagra vizvane hiMsAne ahiMsA mAne che? A muddA upara carcA karatA pahelAM hacamacAvanArI 9/11nI amerikAnI ke muMbaInI ra6/11nI vartamAna duniyAnA dRSTikoNa para najara karIe. AtaMkavAdanI ghaTanAo pachI paNa saMyukta rASTrasaMghamAM saMyukta rASTra saMgaThananA niyamana heThaLa moTe bhAge AjanuM "AtaMkavAda''nI vyAkhyA upara sahamatI nathI banI. AvA saMjogomAM vizva 'jIvo ane jIvavA do' 'sahaastitvano adhikAra' ane koIpaNa mukta dezane potAnI sImA ane prajAnA saMrakSaNa mATe 'parasparano Adara'nA siddhAMtanA svIkAra sAthe astitvamAM che.A Adhunika zastra saraMjAmathI sajja karavAnuM anivArya banI jAya che. vyavasthAmAM jamInI vistAra dvArA sauthI moTo deza raziyA che to zuM A jhanUnI ane hiMsaka AtaMkavAdano sAmano ApaNe sauthI nAno deza veTIkana che. vastInI gaNatrIe sauthI moTo pradeza ahiMsAthI karI zakIe? ahiMsAnI vidheyAtmaka-racanAtmaka, cIna che to sauthI nAno pradeza veTIkana che. Ama chatAM rAjakIya maMgalakArI zaktine sAmAjika ane rAjakIya rIte uttama prayojI athavA sAmAjika UthalapAthalane kAraNe 1990 pachI 34 navAM rASTrapitA mahAtmA gAMdhIjIe bhArata dezane gulAmImukta karI prabuddha jIvaLa :arhisAvizeSAMka me - 2019
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjhAdI apAvI. paraMtu lokone vartamAnanA hiMsAnA AvA bhayAnaka cAra zreNIomAMthI saMkalpI hiMsA saMpUrNa rIte pratibaMdhita che. mAholamAM mahAvIra ane gAMdhIjIe prabodhelI ahiMsA aprastuta hiMsAnI anya traNa zreNIo zrAvako athavA sAMsArika loko mATe arthahIna, avyavahAru lAge che. e yAda rahe ke ahiMsAnA prakhara saMpUrNapaNe pratibaMdhita nathI kAraNa ke niyamita AvI saMsArI pravRttio himAyatI mahAtmA gAMdhInuM hiMsAthI mRtyu thayuM hatuM. jyAM sudhI hAtha dharavAnI prakriyAmAM laghutama hiMsA anivAryapaNe thavI svabhAvika saMpUrNa surakSA ane nyAyI vyavasthA duniyAnA dareka dezo vacce UbhI che.jyAre A anivArya hiMsA zrAvaka mATe saMpUrNapaNe pratibaMdhita na thAya, jyAM sudhI pratyeka dezonA mAnavasamAjo vacce asurakSA, nathI, paraMtu te ochAmAM ochA stare rAkhavA harapaLe sAvaceta ane bhaya, anyAya, asamAnatA hoya tyAM potAnA astitva, potAnA saMvedanazIla rahevuM ane dainika pratikramaNa dvArA prAyazcita levuM Avazyaka rASTra, potAnI saMskRti mATe surakSAtmaka ane saMrakSaNAtmaka hiMsA che. Avazyaka thai paDe che. jaina vizvakoza khaMDa-1mAM 164mAM pAnA jaina zAstramAM ceTaka-koNika saMgrAmanI kathAmAM bhayabhIta thaIne upara sAmAjika stare ahiMsA viSaya upara jaNAvela che ke jyAM zaraNe AvelAM dohitro halla ane vihallanA bacAva ane nyAya sudhI saMpUrNa mAnavasamAja ImAnadArIpUrvaka ahiMsAnuM pAlana karavA apAvavAnA rAjadharmanI pharaja-kartavyanI rUe vratadhArI ceTakarAjA pratibaddha nahIM thAya tyAM sudhI ahiMsaka samAjanI kalpanA zakya AkramaNakArI dohitra koNikarAjA sAme yuddhamAM utaryA. yuddhamAM moTI nathI. jyAre saMgha ke saMghanA sadasyonI surakSA ke nyAyano prazna saMkhyAmAM jAnahAni thAya che. yuddhanA aMte koNikarAjA mRtyu pAmatA upasthita thAya tyAre hiMsA svIkRta karavI paDaze. saMghanI surakSA arthe chaThThI narake gayA. vratadhArI zrAvaka ceTakarAjAe AlocanA karIne AcArya paNa hiMsA AcarI zake che. dA.ta. jo koI muni saMgha arihaMtanA zaraNanuM ciMtana karatAM karatAM dharmadhyAnayukta thaIne AyuSya samakSa taruNa sAdhvInuM apaharaNa thAya ke baLAtkAra thAya tyAre te pUrNa karI devaloka prApta karyuM. jaina zAstranA uparanA dRSTikoNathI munisaMghanA sAdhuonuM kartavya banI rahe che ke taruNa sAdhvInA viMga kamAnDara abhinaMdananI sainika tarIkenI AtaMkavAdanI sAmenI saMrakSaNa mATe hiMsAtmaka pravRti AcaratA acakAvavuM nahi. 'ahiMsAnI virodhI hiMsA (rakSaNAtmaka hiMsA) rAja-rASTra dharmamAM yuddha ke rakSA mATe hiMsA' - ahiMsaka saMskRtinI rakSA mATe hiMsA Avazyaka svabacAvamAM anivArya ane anumatizIla hiMsA kahI zakAya. che. jyAM sudhI saMpUrNa mAnavasamAja eka sAthe ahiMsAnI sAdhanA zAMtipriya, ahiMsaka prajA ane saMskRtine jhanUnI AtaMkavAdathI mATe tatpara na thAya tyAM sudhI ahiMsaka ahiMsAno Adarza saMbhavita bacAvavAnA paripekSamAM sAmAjika stare 'hiMsAnI hiMsA e ahiMsA nathI. saMrakSaNAtmaka ane surakSAtmaka hiMsA samAjajIvana mATe samajIe to paNa dhArmika stare A virodhI hiMsA ja kahevAya. aparihArya che.'' hiMsAno sAmano na karAya to te hiMsAnI anumodanA AvI hiMsAnuM zrAvako niyamita pratikramaNa dvArA AlocanA kSamA ja gaNAya ! yAcI prAyazcita karavAnuM Avazyaka che. sAmAjika saMdarbhamAM hiMsA-ahiMsAno upara mujabano dRSTikoNa zAstranI kathAmAM sAdhu RSi prasannacaMdrajInuM mana jyAre hiMsaka jANyA bAda jaina dharmamAM hiMsA-ahiMsAne zuM che te jANIe. jaina ane Akramaka vicAronuM yuddhabhUmi banI gayuM hatuM ane teo AvI zAstramAM hiMsAne cAra prakAre vargIkRta karavAmAM AvI che te 1. hiMsaka sthitimAM mRtyu pAmyA hota, to teo cokkasa narkamAM jAta saMkalpI hiMsA -irAdApUrvakanI dA.ta zikAra, prANI balidAna, ema rAjA zreNikanA praznanA javAbamAM bhagavAna mahAvIre jaNAvyuM. mAMsAhArI khorAka, manoraMjana athavA suzobhana mATe ke jene dareka prasannacaMdrajI, temanA manamAM yuddha laDe che, duzmana rAjA para jIvaleNa vicArazIla vyakti dvArA koIpaNa muzkelI athavA nukasAna vinA humalo karavA pahelA temano mukuTa hato tenI khAtarI karavA mATe TALI zake; 2 AraMbhIke 'prahAraMbhI hiMsA' je jarUrI ghareluM kAryo, temanA mAthAne sparza karyo hato. jemAM temaNe temanA saMpUrNa dADhIvALA jema ke khorAkanI taiyArI, ghara, zarIra, kapaDAM ane anya vastuone mAthAne sparza karyo, tyAre temane vAstavikatA samajANI.. tarata ja svaccha rAkhavA, imArato, kUvAo, bagIcAo ane anya mALakhAne temaNe vicAravAnuM zarU karyuM, "huM saMtoSamAM saMlagna chuM chatAM, huM jALavI rAkhavAnI Avazyaka sthAnika pravRttio karavA jatAM je hiMsaka vicAromAM bhaLI gayo chuM. meM lagabhaga krUra pApI kAryo karyA. hiMsA thAya che; 3. udyamI hiMsA-hiMsA e IjA che je koIpaNa AvA anubhUti tarapha jAgRta, sAdhu prasannacaMdrane pastAvo thayo. anumatizIla vyavasAyanI kAmagIrI karatAM anivAryapaNe thAya che- gaMbhIratAthI temanA gaMbhIra virAmanI samIkSA karyA pachI, sAdhu pharI dA.ta. asI,masI,kRSi eTale ke sainika, lekhaka, kRSi, kheDUta, zAMta dhyAna para kendrita thayo. tethI jyAre rAjA zreNike bhagavAna vepArI, zilpI kArIgara, zikSaNa, tabIbI sAravArano vyavasAya mahAvIrane bIjI vAra pUchyuM, tyAre sAdhuRSi prasannacaMdrajI muktinI hAtha dharatAM 4.virodhI hiMsA (rakSaNAtmaka hiMsA) - dezanI surakSA sthiti mATe lAyaka banyA hatA tema jaNAvyuM.A kathA samajAve che ke athavA anyAya sAme, jyAre anya badhA vikalpo niSphaLa jAya che hiMsAnuM doSapaNuM e mananI hiMsaka bhAvanA upara avalaMbeluM che. tyAre, laDavA mATe yuddha vagerethI thayelI hiMsA. ahiMsA ane kAyaratA vacce koI meLa na hoI zake. gAMdhIjIe ( me - 2019 ) prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyaratA ane hiMsA vaccenI pasaMdagImAM hiMsAne kAyaratA karatAM ahiMsA vratanI sthiratAmAM khAsa upayogI che. eka arthamAM A sArI gaNAvelI. je ahiMsAmAM vIratva nathI hotuM te ahiMsAmAM bhAvanAo ke je du:kha ke kaSTa ochuM karavAmAM madada karI zake che, koI teja nathI hotuM. hiMsAno sAmano na karAya to te hiMsAnI tene vidheyAtmaka ahiMsA kahevAya che. maitrI eTale paramAM potApaNAnI anumodanA ja gaNAya. A apekSAe vartamAna mAholamAM, saMbhavataH, buddhi, ane tethI ja potAnI peThe bIjAne du:khI na karavAnI vRti sAmAjika saMdarbhe, AtaMkavAda sAme dezanA saMrakSaNamAM viMga kamAnDara athavA iccho. mANasane ghaNI vAra potAthI caDiyAtAne joI abhinaMdana vardhamAnanI hiMsaka kriyA ahiMsA tarIke joI zakAya. adekhAI-IrSA Ave che; e vRtino nAza na thAya tyAM sudhI ahiMsA paraMtu jaina dharmanA siddhAMta para A saMrakSaNa mATenI hiMsaka kriyA satya Adi TakI na zake; tethI adekhAI-IrSA viruddha pramoda guNanI ahiMsaka che evuM kahI zakAya? zuM AmAM jainonI ahiMsaka mAnyatAno bhAvanA keLavavI eTale ke potAnAthI vadhAre guNavAna pratye Adara cheda nathI UDI jato? zuM "bhagavAna mahAvIra ahiMsA paramavIra karavo ane tenI caDatI joI khuza thavuM ane te ahaMkArane avarodhe cakra'' jainonI jagatabharamAMnI ahiMsaka mAnyatAno anartha nahIM che. karuNA-anukaMpA e janmajAta lakSaNa che. koIne pIDAtA joI bane? zuM "bhagavAna mahAvIra ahiMsA paramavIra cakra''ne sthAne jo anukaMpA na UbharAya to ahiMsAdi vrato nabhI ja na zake; tethI saMrakSaNamAM zUravIratA paramavIra cakra jainanI zUravIratAne biradAvavAno karuNA bhAvanAne Avazyaka mAnavAmAM AvI che. eno viSaya mAtra hetu pAra nathI paDato? kaleza pAmatAM duHkhI prANIo che, kAraNake anugraha ane madadanI hiMsAthI ahiMsA(Violence to Non-violence) apekSA duHkhI, dIna ke anAthane ja rahe che. maitrI, karuNA, dayA, - jyAre zrAvako dvArA saMsArI AraMbhI, udyamI ane virodhI anukaMpA bhAvanAothI dAna ane sevA ApavAnI vRti vikAsa ahiMsA pravRttio hAtha dharavAnI prakriyAmAM laghutama hiMsA anivArya pAme che. lobha, parigraha pAtaLA paDe che. sevAnA vaiyAvacca tapathI hoya tyAre ahiMsA vrata kevI rIte unnata karI zakAya te samajIe. karma nirjarA thAya che. jyAre taddana jaDa saMskAranAM ane kAMIpaNa tattvArthasUtranA adhyayana sUtra 8mAM kahyuM che ke prANanAza e dekhItI sadavastu grahaNa karavAnI yogyatA na hoya evAM pAtro maLe, ane rIte hiMsA hovA chatAM te doSa ja che evo ekAnta nathI kAraNa ke temane sudhAravAnI pravRtinuM pariNAma chevaTe taddana zUnya ja dekhAya to tenuM doSapaNuM svAdhIna nathI. hiMsAnuM doSapaNuM e hiMsaka bhAvanA tevAo pratye taTasthapaNuM rAkhavAmAM ja zreya che. karmanA sAmAnya upara avalaMbeluM che tethI parAdhIna che. doSarUpa hiMsAne dravya hiMsA siddhAMta ke je kAMI thaI rahyuM che te karmane AdhIna che ane e mATe athavA vyAvahArika hiMsA kahevAmAM AvI che. bIjI tarapha je sUkSma bIjo koI javAbadAra nathI e samajaNathI Avela kaSTathI potAnA bhAvanA jAte ja doSarUpa che tenuM doSapaNuM svAdhIna che arthAta sthUla AtmAne du:khI na karatAM samabhAvathI sahIe to te eka prakAre prANanAza na thayo hoya, koIne duHkha na paNa devAyuM hoya, balka ahiMsA che. anekAMtavAdanA siddhAMtane anusaratAM bauddhika ahiMsA prANanAza karavA jatAM ke du:kha devA jatAM sAmAnuM jIvana laMbAyuM hoya jaLavAi rahe che. mana, vANI ane karmane vizuddha ane pavitra agara to sAmAne sukha pahoMcyuM hoya chatAM jo tenI pAchaLanI rAkhavA te ahiMsA che. svayaM nirbhaya rahevuM ane bIjAne abhayadAna bhAvanA azubha hoya, to te ekAnta doSa ja gaNAvAnI. tethI te ApavuM e ahiMsA che. jyAM bhoga, unmAda ane Avegano tyAga bhAvanAne zAstrIya bhASAmAM bhAvahiMsA athavA nizcayIhiMsA kahevAmAM hoya tyAM ahiMsA vikase che. ahiMsaka mAnava dareka paristhitimAM AvI che.ahiMsA eTale mana, vacana ane kAyAthI pIDA na karavI. zAMta rahI zake che.Ama dainika sAMsArika vyavhAramAM ahiMsAnA hiMsAthI nivRta thavuM e ahiMsA.mULabhUta rIte ahiMsAne jIvanI vyApaka AcaraNathI vyaktithI kuTuMba, kuTuMbathI samAja, samAjathI hatyA athavA du:khanI pratibaMdha-niSedha tarIke samajavAmAM Ave che. rASTra ane rASTrathI vizvabaMdhutvanI bhAvanAno vikAsa saMbhava che. te niSedhAtmaka ahiMsA.maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyastha bhAvanA koIpaNa sadaguNa keLavavA mATe vadhAremAM vadhAre upayogI hovAthI Email: bakulgandhi@yahoo.co.in| Contact : 9819372908 ApaNe dhvajavaMdananI kriyAomAM hAjarI ApIe chIe ane ApaNA rASTradhvaja vize manamAM abhimAna rAkhIe chIe. huM tamane kahevA mAguM chuM ke ApaNane jo hindustAnamAM banelI cIjo aLakhAmaNI lAge ane ApaNe videzI cIjo pAchaLa doDIe to ApaNA e abhimAnano kazo artha nathI. 000 Aga lAgyA pachI bhAroTiyAM baLIne thayelA kolasA soMghA hoI zake che, dharatIkaMpa thayA pachI paDI gayelA gharanI ITo soMghI hoI zake che, paNa tethI Aga ane dharatIkaMpa e prajAnA lAbhane sAru thayAM ema kahevAnI koInI hiMmata nahIM cAle. prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsAnuM sUkSma svarUpa DaoN. ratanabena khImajI chADavA paricaya : kacchanA nAnA gAmaDAmAM janmelA, lagna pachI mAtra grejyuezananI padavI nahIM paraMtu pIeca.DI. sudhIno abhyAsa emaNe karyo. saMskRtamAM ema.e. ane jenolojI viSayamAM saMzodhana temaNe karyuM ane temanA zodha prabaMdhano viSaya "vrata vicAra rAsa' che. teo 102 varSa jUnA "jaina prakAza" ane "jIvadayA' sAmayikanA taMtrI che. A uparAMta mahAsaMgha saMcAlita cAvaDA dhArmika zikSaNaborDa sAthe paNa joDAyelA che. nagapUrvaka hisi hiMsAyAm dhAtuthI ahiMsA zabda banyo che. be mithyAdRSTivALA sainiko cAlatA hatA. rastAmAM temaNe kAyika, vAcika ane mAnasika hiMsAno sarvathA abhAva ahiMsA prasannacaMdramunine dhyAnastha mudrAmAM UbhelA joyA. A joIne sumukha che. jaina darzanamAM ahiMsAnuM sUma pratipAdana karyuM che. je niSedhAtmaka bolyo ke, aho, kevA mahAna tapasvI-dhama AtmA che. AvuM ane vidheyAtmaka banne svarUpane garbhita kare che. koIpaNa prANInI sAMbhaLatA ja durmukha bolyo, are! A to potanapuranA rAjA hiMsA karavI nahi, ahiMsAno niSedhAtmaka pakSa che. jyAre maitrI, prasannacaMdra che. rAjyano badho ja kArabhAra nAnA kumAra upara choDI karuNA, udAratA vagere vidheyAtmaka pakSa che. Ama dravyahiMsA ane dIdho che. ene kAMI dharmI kahevAya! enA maMtrIo zatrurAjA sAthe bhAvahiMsA banne hiMsAnA svarUpo che. dravyahiMsAno saMbaMdha kAyika bhaLI tenA rAjakumArane rAjyapadathI bhraSTa karavAnuM vicArI rahyA hiMsA sAthe che. A hiMsAno bAhyapakSa che jyAre bhAvahiMsAno che. eTale A rAjAe to kharekharamA adharma karyo kahevAya. A saMbaMdha vicAro sAthe che. je hiMsAno AMtarika pakSa che. pramANe thayela vArtAlApa dhyAnastha muni prasannacaMdra sAMbhaLyo. ane AcArya mahAprajJajI prANAtipAta (prANa + atipAta = prANano manomana vicAravA lAgyA ke, aho! mArA akRtajJa maMtrIone nAza karavo). viramaNa ane ahiMsA A banne zabdone samajAvatA dhikkAra che. jo huM hamaNAM rAjyagAdI upara hota to teone bahu lakhe che ke, RSabha bhagavAne je sAdhanAno mArga apanAvyo hato AkarI zikSA karata. AvA saMkalpa - vikalpothI gherAyelA rAjarSi te ahiMsAno hato. temaNe sarva prANAtipAtanuM viramaNa karyuM. potAnA sAdhuvezane bhUlI maMtrIo sAthe manomana yuddha karavA lAgyA. ahIMthI ahiMsAno srota zarU thayo. upadeza labdha dharmanuM pravartana thoDI ja vAramAM zreNika mahArAjA potAnA rasAlA sAthe prabhu thayuM. bIjAnA prANanAza karavA manuSyanA hitamAM nathI, e bhAvanAthI mahAvIra pAse AvyA, ane vaMdanA karIne pUchyuM ke, "rastAmAM meM prANAtipAta viratinuM sUtra apanAvyuM. eno vikAsa thatA thatA prasannacaMdramunine dhyAnAvasthAmAM joyA ne vaMdana karyA. jo teo A tenA cAra rUpa banyA, jema ke 1-2) para prANa vadha jema pApa che sthitimAM kadAca mRtyu pAme to kaI gatimAM jAya?'' prabhu bolyA, tema sva prANa vadha paNa pApa che. 3-4) bIjAnA AtmaguNano "he rAjana! sAtamI narake jAya.'' A sAMbhaLI zreNika rAjA vinAza karavo jema pApa che, tema potAnA AtmaguNano vinAza vicAramAM paDI gayA ke sAdhu to narakagAmI hoya nahi, zuM prabhunuM karavo paNa pApa che. prANAtipAta vismaraNanA A vistRta arthane kathana mArAthI barAbara saMbhaLAyuM nahi hoya! AthI thoDIvAra rahIne saMkSepamAM rAkhavAnI AvazyakatA thaI tyAre 'ahiMsA' zabdaprayogamAM zreNika rAjAe pharIthI pUchayuM, "he bhagavana! prasannacaMdramuni jo Avyo. eno saMbaMdha kevaLa prANavadhathI nahi paraMtu asatu A samaye kALa kare to kyAM jAya?'' prabhue kahyuM ke sarvArtha siddha pravRttimAtrathI che. A kathanano upalakSamAM jaina AgamomAM eka vimAne jAya. tyAre zreNika mahArAjAe Azcarya sAthe pUchyuM, suMdara dRSTAMta jovA maLe che. Ape kSaNanA aMtaramAM be judI vAta kema karI?'' prabhu bolyA ke prabhu mahAvIranA samayanI A vAta che. potanapura nagaranA he rAjana! te muninA dhyAnanI sthiti be prakAre thaI hatI. prathama rAjA prasannacaMdra prabhu mahAvIra padhAryA che e jANI temanA vaMdanArthe durmukhanI vANI sAMbhaLIne teo krodhI banI potAnA maMtrIo sAthe gayA. temaNe prabhunI dezanA sAMbhaLI. haLukarmI evA prasannacaMdra manamAM ja yuddha karatA hatA. tethI te vakhate narakane yogya hatA. rAjAno vairAgyabhAva jAgRta thayo ane temaNe potAnA bALakumArane jyAre bIjI vAra mastaka paranA zirastrANathI zatrune mAruM evuM rAjyagAdIe besADI prabhu pAse dIkSAvrata grahaNa karyuM. anukrame dhArI potAnA hAtha mAthA para mUkatA ja mAthe loca karelo jANI, prasannacaMdra muni zAstrAbhyAsathI sUtrArthanA paragAmI thayA. pote vratamAM che e jANI, oho! A meM zuM ciMtavyuM! ane potAnA ekadA prabhu mahAvIra vihAra karatA karatA rAjagRhI nagare AtmAne niMdavA lAgyA. ane tenI AlocanA - pratikramaNa karI padhAryA. e jANI zreNika mahArAjA parivAra sAthe temanA darzanArthe pharIthI prazasta dhyAnamAM lIna banI gayA. tethI bIjA praznanA samaye nIkaLyA. temanI senAmAM sauthI AgaLa sumukha ane durmukha nAmanA teo sarvArtha siddhane yogya thaI gayA hatA. ane tyAM ja vAta | me - 2019 O prabuddha jItuLa :ahiMsA vizeSAMka 9 3
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAlatI hatI tyAre deva duMdubhi saMbhaLAI. dhyAnamAM sthira thayelA ahiMsA ja che. enA AdhAra para ja zramaNAcAra ane zrAvakAcAranuM prasannacaMdra munine kevaLajJAna utpanna thatA devoe kevaLajJAna mahotsava svarUpa nirdhArita che. jIvananA dareka kriyAkalApamAM bhale nivRttiparaka Ujavyo... hoya ke pravRttiparaka tenI pRSThabhUmimAM ahiMsAno bhAva avazya kharekhara! bhAva hiMsAnuM pariNAma kevuM hoya ane bhAva-zuddhi chupAyelo che. thatA kevaLajJAna sudhI laI jAya evo A ahiMsAno mArga che. - astu. eTale ja jainadarzanamAM ahiMsAno kSema karI kalyANakArI batAvI che. prabhu mahAvIre paNa AcAranA aDhAra sthAnomAM ahiMsAne 302, guMdecA gArDana, lAlabAga, muMbaI - 4OOO12. prathama sthAna ApyuM che. samagra jaina AcAra vidhinA kendrasthAnamAM saMparka : 9892828196 ahiMsA ane AhAra hiMmatalAla zAMtIlAla gAMdhI paricaya : ghaNI badhI sAmAjika saMsthAo joDe saMkaLAyela mahAvIra jaina vidyAlayanA mAjI maMtrI, goDIjI jaina derAsara pAyadhUnI mAjI TrasTI, ghoghArI jaina vizA zrImALI muMbaInA mAjI TrasTI, muMbaInA jaina patrakAra saMgha mAjI maMtrI, jaina ezosiena opha InDIyAnA maMtrI, mahuvA yazovRddhi jaina bAlAzramanA TrasTI, jaina adhyAtma sTaDI sarkala khaMbhAlA hilanA upapramukha ane ghaNI anya saMsthAo sAthe saMkaLAyelA tathA necaropathI ane harbala meDIsIna aMge sAmAjika megejhInomAM ArTIkalo lakhe che. ahiMsA aMge vAta karIe tyAre hiMsA viSe samajavuM Avazyaka dRSTi mukhya che. je zAkAhAranI vAnagImAM hiMsAnI vadhu paDatI che. samagra vizvamAM, sarve dezo, jAti tathA dharmamAM mAnava vadhane mAtrA hoya tene varjya gaNavAmAM Ave che. jemake kaMdamULa, bahubIja, hiMsA mAnavAmAM Ave che ane te asvIkArya kArya che. hiMsAthI dvidaLa, madha, mAkhaNa, AthAvALI vAnagI, pAMca uduMbara phaLa, nukasAna, barabAdI tathA vinAza thAya che te sarvamAnya - svIkRta cIjha, keTalAka AIskrIma, jelI ane rAtrIbhojana vi.no jaina satya che. vizvayuddho tathA anya deza tathA prajAo vacce thayelA AhAramAM niSedha darzAvela che. yuddhoe varelA vinAzano ItihAsa sAkSI che. Aje vizvabharamAM vanaspatimAM jIva che, te vaijJAnika rIte jagadIzacaMdra bojha prasarela AtaMkavAda AvI hiMsAnuM bhayAnaka varavuM rUpa che. eka sadI pahelA sAbita karyuM paNa jaina dharma zAstromAM to A vAta samagra vizvanI prajAno AhAra be bhAgamAM vaheMcAyela che; saikAo pahelA kahevAmAM AvI che. taduparAMta jaina zAstro mujaba jemAM moTA bhAganA lokono AhAra mAMsAhAra che jyAre zAkAhAra pRthvIkAya jIvo (mATI, paththara, khanijo, dhAtuo, ratno vigere para jIvatI prajAnuM pramANa ochuM che. AnA kAraNe mAMsAhAra pRthvIkAyanA zarIro che.) apakAya jIvo (pANImAM eka TIpAmAM upara jIvatA lokonA deza tathA dharmomAM pazu-pakSInA vadhane hiMsA asaMkhyA apakAya ekendriya jIvo rahelA che.) te ukAya jIvo mAnavAmAM AvatI nathI. jyAre zAkAhAra upara jIvatI prajA tathA (koIpaNa prakAranA agnimAM ekendriya jIvo rahelA che.) vAyukAya tenA dharmomAM pazu-pakSInA vadhane paNa ghora hiMsA mAnavAmAM Ave jIvo (vAyumAM paNa ekendriya jIvonuM zarIra che.) A rIte jaina che. zAkAhAra jaina AhAramAM pharaja che. zAstro mujaba paNa jIvo hoIne - darekanA upayogamAM paNa hiMsA vizvanA sarva dharmo karatA jaina dharma vadhu sUkSma che - jemAM khUbaja thAya che. uMDANapUrvaka sarva bAbatono vaijJAnika abhigama jevo abhyAsa bhagavAna mahAvIra jeo sarva viSayonA jJAtA hatA, temaNe karIne niyamo - siddhAMto banyA che. ane te ja tenI viziSTatA, paNa kahyuM che ke he mAnava tuM pRthvI (mATI), pANI, vAyu, agni maulikatA ane mahAnatA che. AhAra viSe paNa jaina dharmamAM sUkSma ane AkAzanuM rakSaNa kara, tenI saMbhALa rAkha, teno yogya mAtrAmAM upayoga - jayaNA rAkhavAnI zikSA che. je Arya dharmo zAkAhAranI ja upayoga kara, to teo paNa tAruM rakSaNa karaze, saMbhALa rAkhaze. anumodanA kare che temano zAkAhAra paNa jaina dharmanI draSTie "yathA paDe tathA brahmAMDe'' sUtra sarjanAranI aMtaHskRti doSayukta Thare che. AhAramAM mAMsa, IDA, madirAno upayoga na AMtaracetanAne zat zat koTI vaMdana. keTaluM virATa chatA keTaluM hoya to zAkAhAra kahevAya tevI sarvamAnya zAkAhAranI vyAkhyA che. sacoTa che A darzana. brahmAMDa - paMca mahAbhUta - pANI, pRthvI jaina AhAranI vyAkhyA tenAthI sUkSma che. jainAhAra zAkAhArathI (mATI), vAyu ane agni ane AkAzanuM baneluM che. jemAM pAMca kaI rIte judo paDe che te joIe. ahiM paNa hiMsAnA tyAganI tattvonuM saMtulana jaLavAvuM atyaMta jarUrI che. brahmAMDiya jaivacakranuM prabuddha jItuLa :ahiMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtatya temaja samayabaddha pAlanano pAyo che 'saMtulana'. jeTalo samAveza thAya che. pANI, havA, prakAza, vicAro, draSyo, zravaNa pramANamAM sarvagrAhI saMtulana jaLavAtuM rahe eTalA pramANamAM vi. paNa AhAranA mahattvanA aMgo che. A dareka AhAra sAtvika, utkrAMtijanya parivartana sarjAtu rahe che. je kAMI garabaDa (DIsorDara) zuddha ane saMtulita hoya, te mAnavasvAthya mATe atyaMta jarUrI che. ke samasyA sarjAya che teno zrota (kAraNo hoya che "asaMtulana'. jaina dharma ane ahiMsAno paNa e dareka AhAra grahaNa karatI Ama hAlanI moTA bhAganI samasyAno kudarata-prakRti sAthe vakhate vicAra karavo jarUrI che. saMvAda sAdhavAne badale mAnava sarjIta mIsa menejamenTa ane manamAnI pANI : svayaM apakAya jIvonuM zarIra che. te uparAMta aLagaNa karavAnI vRttio ane mAnyatAone lIdhe ja sarjAya che. je pANI - gALIne ja vAparavAnuM kahela che. pIvA mATe ukALeluM jIvananA dareka kSetramAM ke dareka dunyavI kAryamAM saMtulana jarUrI pANI vAparavAnuM kAraNa paNa ochI hiMsA che. ukALelA pANImAM che. Aje vizvamAM vadhI rahelI kudaratI Aphato - jevI ke sunAmI eka kALa sudhI bekTariyA - jIvo pedA thatA nathI. pANIno bagADa dharatIkaMpa, duSkALa, ativRSTi, pANIno pralaya-pura, AvavA ke ke veDaphATa paNa hiMsA che. Avazyaka hoya teTaluM ja pANI vAparavuM. vAdaLa phATavA vi. phakta ane phakta paryAvaranuM saMtulana khoravavAnuM havA : vAyu paNa ekendriya jIvonuM zarIra che. temaja havAmAM pariNAma che. paNa jIva-jaMtuo hoya che. A jIva-jaMtunI hiMsA na thAya, te jeTalA pramANamAM bhAva ane bhAnanI kriyA - AMtara kriyA - aMge paNa jaina dharmamAM takedArI rAkhavAmAM Avela che. bolatI prakriyA saMvAdI ane saMtulita hoya ane rahe eTalA pramANamAM vakhate vAyukAya jIvonI hiMsAthI bacavA gurUbhagavaMto mukhanA AvaraNa mAnava zarIra svastha ane sakSama bane ane rahe che. jeTalA pramANamAM tarIke muhapattIno upayoga kare che, tathA paMkhA ke e.sI.no brahmAMDiya ghaTanAkrama arthAta kudaratI paribaLo ane pravAho sAthe upayoga karatA nathI. eja rIte derAsaramAM arihaMta bhagavaMtonI jIvanazailI susaMgata hoya ! thAya eTalA pramANamAM zarIranuM svAcya sau prathama barAsapujA karavAmAM Ave che. kAraNake barAsakapura | jaLavAya temaja saMvardhAya che. tenAthI viparita jIvanazailIthI vyaktinI bhImasenanI kapurano guNa che ke havAmAM rahelA jIvajaMtuo jatA manodaihika, prakriyA sahita paMcamahAbhUtonuM saMtulana jokhamAya - rahe, havA zuddha thAya ane temAM oksIjana zuddha thAya. tauparAMta khoravAya che. temAMthI AdhI, vyAdhI ane upAdhI udbhave che. negeTIva urjA nakArAtmaka zaktino nAza thAya ane pojITIvI manuSya keTalo kudarata - prakRtinI najadIka rahe che, teTalo vadhAre urjA | hakArAtmaka zakti utpanna thAya jethI derAsaramAM AvanAra svastha rahe che. vyaktio mAnasika hiMsAthI bace. svAthya vyavasthA prakRtidatu che, jyAre rogAvasthA anUcita prakAza agnimAM paNa agnikAya ekendriya jIvo rahelA che. AcaraNanuM sIdhuMsAdu pariNAma che, te samajavuM bahu ja jarUrI che. eTale ja lAITa/paMkhA esI vi.no zakya ocho upayoga karavAnuM dareka prakAranI hiMsAno tyAga e ahiMsA. kahela che. ahiMsA e jaina dharmano mukhya siddhAMta - pAyAno siddhAMta che. Aja rIte TIvI, sinemAnA keTalA drazyo, hiMsAtmaka lakhANonuM anya pAyAnA siddhAMto - jema ke aparigraha, anekAMtavAda, acaurya- vAMcana ke ayogya vANInuM zravaNa paNa vyaktine zArIrika agara satya, brahmacarya vi.mAM paNa ahiMsAno siddhAMta to samAyela che ja. mAnasika hiMsA karavA prere teno paNa niSedha karavAmAM Avyo che. vANI, vartana, AhAra-vihAra, temaja AcAramAM - jIvananI dareka ahiMsAnI draSTie AhAra kevo hovo joIe. A kSaNe ahiMsAnuM pAlana eja mukhyatve jaina dharma - karUNA- dayA - vicAravimarzamAM zArIrika ane mAnasika svAthyanI upekSA nathI. dAna vi.mAM mULamAM paNa ahiMsA ja rahelI che. kintu e bAbatanI sUcanA che ke svAcya ApaNuM aMtima satya ahiMsA viSe ATalI jANakArI bAda ApaNe AhAra vize nathI. te sivAyanA paNa anya che ane teno saMbaMdha samasta prANIjagata jANavA prayatna karIe. tathA brahmAMDa sAthe che, je mAnavajAtanI samAnatAno moTo AdhAra sAmAnya rIte ApaNe khorAka ane anna eTale AhAra ema ke pAyo banI rahe che. ahiMsAnI draSTie AhAra bAbatanA samajIe chIe. ane te mATe zuddha, sAtvika, saMtulita AhAranI vimarzanuM prathama sUtra che - jarUriyAtano siddhAMta. ApaNo evuM ja bhalAmaNa karavAmAM Ave che. ane te mATenuM pracalita sUtra che : bhojana-AhAra levo joIe ke je ApaNane jIvavA mATe jarUrI 'jevuM anna tevuM mana, jevuM mana tevuM dhana ane jevuM dhana tevuM hoya, eTalA mATe zArIrika ane mAnasika svAthyane najara samakSa jIvana.' paraMtu vistRta arthamAM AhAra eTale mAnava zarIra je rAkhIne ja bhojana-AhAra levAno nirdhAra na karavo, e mATenA rahaNa kare, svIkAre te sarva vastu - kriyA e AhAra prAptinI kriyA nirdhAramAM ahiMsA (prema, maitrI ke karUNA), brahmacarya (anAsakta che. mAnavI potAnI Indriyo - jevI ke AMkha, kAna, mastika, bhAva) ane sAMketika vRttionA pariSkAranA phALA bAbatamAM paNa hRdaya, mukha vi. dvArA je kAMI grahaNa kare te sarvano AhAramAM barAbara dhyAna rAkhavuM Avazyaka che. ( me - 2019 ) prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ e paNa eTaluM ja sAcuM che ke "zarIra mAdhyama khalu dharma teo saMjJI hovAthI mana magaja paNa dharAve che. jaina dharmagraMthomAM sAdhanama'' eTale zarIra e dharma sAdhanA mATenuM mAdhyama che. Ama AvA prANIo pratyenI nirdayatA ane temanI hiMsAno moTuM pApa joIe to dharma, artha, kAma ane mokSa e cAreya siddha karavA mATe gaNavAmAM AvyuM che. sArUM zArIrika temaja mAnasika svAthya jarUrI che. Aje je rIte dUdha meLavavAmAM Ave che te saMpUrNa rIte hiMsaka jaina dharmamAM batAvela dareka tapazcaryAnA pAyAmAM paNa AhAra hoIne te dUdha tathA anya dUdhanI banAvaTono upayoga koIpaNa jaina ane ahiMsA rahelA che. AyaMbilamAM dareka saceta vastuo hoIne dharmI kare tema moTI hiMsA che. temaja tirthaMkara bhagavaMtonA prakSAla AhAramAM thatI ghaNI badhI hiMsAmAMthI bacI zakAya che. thALI ke pUjAmAM karavo te paNa moTI hiMsA che. hAlamAM amerikA tathA dhoIne pIvAnA niyamamAM paNa ahiMsAno ja siddhAMta che. anya yuropamAM dUdha tathA dUdhanI pedAzo DarI proDakTasa)ne paNa mAMsAhAra nAnI moTI dareka tapazcaryAnA pAyAmAM ahiMsA ja che. AhAra gaNIne na vAparanAra - navo zAkAhArI samudAya ubho thayo che - aMgeno mahattvano niyama rAtrIbhojana na karavAthI keTalI badhI jene vagana kahe che. hiMsAthI bacI zakAya che. tithinA divase lIlotarI na khAvAthI eka e paNa hakIkata che ke koIpaNa cAInIjha koIpaNa keTalA badhA vanaspatikAya jIvonI hiMsAthI to bacI zakAya che, jAtanI DerI proDakTasa vAparatA na hovAne kAraNe, jyAre vikasita taduuparAMta temAM svAthyano paNa ghaNo moTo phAyado thAya che. A dezo tathA bhAratamAM strIomAM stana kensara thavAnuM pramANa dareka parvatithinA divase pRthvI ane caMdranI sthiti sAmasAmI hoya che. eka hajAre 10 jeTaluM che, tyAre cAInAmAM e pramANa dasa hajAre - gurUtvAkarSaNanA niyama mujaba te divase pANI-jala tattva vadhI ekanuM che. jAya che. zAkabhAjImAM lagabhaga 90 TakA pANI hoya che. jethI te koIpaNa khAdyAno, pANI, agni, gesa, IlekTrIsITIno divasomAM zAkabhAjI khAvAthI zarIramAM jalatattva vadhI jatuM hoya vyaya, veDaphATa ke jIvana mATe atyaMta jarUrI hoya tenA karatA che. mATe ja jaino prabhaAjJA mujaba te divase kaThoLa khAtA hoya karavAmAM Avato vadhAre upayoga paNa hiMsA ja che. che. kaThoLa suku hovAthI bloTIMga jevuM kAma karI vadhArAnuM pANI nIce jaNAvela khAdya padArthomAM paNa nonaveja vastuono cUsI le che. tethI ja to mahAna sAhityakAra jyorja barnADa zoe upayoga thayo hovAnI purI saMbhAvanA hoIne teno upayoga jANyA bhagavAna mahAvIrane mahAna vaijJAnika gaNAvyA che ane jainakuLamAM vagara karavo na joIe. janma Icchakyo che. AIskrIma, AIsakenDI, kasTArDa pAvaDara, bajArU maLelA ahiMsA e jaina dharmano uccatama Adarza-mukhya siddhAMta che. khAdya padArtho, keka, brAnDeDa telo, khArI biskiTa, ghI, cIjha, alabatta ApaNA jIvana nirvAha mATe jainadharma tenA gRhastha anuyAyI cuIMga gama, keTalAka prakAranI cokaleTa, TophI, jelI puDIMga, beDa, zrAvaka-zrAvikAone amuka maryAdita hiMsAnI chUTa Ape che. jaina bebI phUDa, varakha, vephara, sosa vigere. dharmagraMtho spaSTa rIte darzAve che ke : keTalIka davAo, jemake : kemyulo, kelsIyamavALI davA, - ApaNA jIvananirvAha mATe ApaNA sAdhu jIvananI glisarina TuthapesTa, IsTrojana, kasToriyama, IsyulIna, thAyaroDanI sAdhu-sAdhvIonA jIvana nirvAha mATe, ApaNA zAstro-dharmagraMtho- davA, damanI davA, Toniko, proTInavALI davA, viTAmIna e ane graMthAlayo, jinAlayo ane upAzrayonA saMrakSaNa mATe atyaMta Avazyaka DI vALI davA, kasturI, aMbara vi.mAM paNa prANIja carabIno ane maryAdita pramANamAM pRthvI arthAta mATI, retI, cuno, paththara upayoga thayo hovAnI purI zakyatA che. vagere, pANI, agni arthAta dIvA vagere, vAyu ane vanaspatikAya TUMkamAM dareka vastuno atyaMta Avazyaka hoya teTalo ja upayoga vagere ekendriya jIvonI hiMsA karavAnI zrAvaka-zrAvikA svarUpa karavo tathA sAvaceta rahevuM jarUrI che. gRhasthone anumati Ape che. pUratI samaja, jANakArI na hovAnA kAraNe ApaNe jANya- beIndriyathI laIne paMcendriya sudhInA koIpaNa trasa jIvo ajANe hiMsaka-nonaveja vastuono upayoga karatA hoIe chIe dA.taH pazu, pakSI, jIvajaMtuo ane manuSya vagerenI koIpaNa ane doSI banIe chIe. saMjogomAM teone trAsa ke temanI hiMsA karavAnI chUTa zrAvaka- zAstranA virUddha kazuM lakhAyuM hoya to kSamA prArtha chuM. zrAvikAone paNa ApavAmAM AvI natI. - sAdhuo mATe saMpUrNapaNe ahiMsaka banavuM jarUrI che. sAdhuo 404, suMdara TAvara, pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati sahita koIpaNe sthAvara TI.je. roDa, zIvarI, ane trasa jIvonI hiMsA karatA nathI. muMbaI - 4OOO15. gAya-bheMsa vagere dUdha ApatA prANIo paMcendriya che ane saMparka : 9323331493 prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka 1 me - 2019
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA : anokho gAMdhIvicAra caMdubhAI maheriyA paricaya : lekhaka, patrakAra, saMpAdaka caMdu maheriyA'saMdeza'mAM 'cotarapha' nAmanI kolama lakhe che. A pahelA divyabhAskara'mAM kolama lakhatA. sAmAjika ane rAjakIya viSayo paranuM emanuM lekhana sAmAnya vAcakothI laI saMzodhako ane abhyAsIone sparze tevuM hoya che. jeno sUrya kyAreya AthamavAno nathI evA briTiza zAsanane rASTrane to evI tAlIma levAnI jarUra ethI paNa vadhAre rahe che.' gAMdhIjIe, 'sAbaramatInA saMte', 'binA khaDaga, binA DhAla' gAMdhIjInI ahiMsA e mAtra vyaktigata AcaraNano muddo na namAvyuM tenA mULamAM gAMdhIjIno 'ahiMsAno vicAra rahyo che. rahetA te sAmUhika AcaraNano muddo paNa banI zake tema che. ApaNA rAjakAraNamAM, jAherajIvanamAM are samagra svAtaMtra gAMdhIjI to hiMsA ane ahiMsAnA kaMDhamAM ahiMsA ja vijayI bane AMdolanamAM gAMdhIjIe ahiMsAnA jore ja saphaLatA meLavavA tevuM dRDhapaNe mAnatA ane ahiMsaka rAjya ke ahiMsaka samAjaracanA bhAra mUkelo. te temanuM svapna hatuM. jo 'ahiMsA' no eka mUlya tarIke vyaktigata gAMdhIjIe aMgrejonI berahama hiMsA sAme uhakAro paNa karyA jIvanamAM svIkAra thAya to te rASTrIya mUlya paNa ApoApa banI sivAya, kazA ja pratikAra vinA, mAtra ne mAtra ahiMsA dvArA ja zake. samagra AjhAdInI laData calAvI. banne vizvayuddho ke lAMbA gALAnA gAMdhIjIe emanA ahiMsAnA baLe to bhArata vibhAjana ThaMDA yuddho, paramANu-aNubaoNmbathI mAMDIne atyAdhunika zastrothI vakhatanI komI Agane ThArI hatI, noAkhAlImAM gAMdhIjInuM eka deza ane duniyA sajja hoya, sarvatra hiMsA ane yuddhanI ja bolabAlA vyaktinuM lazkara je karI zakyuM te hajAronuM zastrabaddha sainya paNa na hoya tyAre gAMdhIjInA ahiMsAnA prayogo duniyAmAM Aje paNa karI zakyuM, ahIM ja gAMdhIjInI ahiMsAnI tAkAta dekhAI hatI. kyAMka ne kyAMka ajamAvAya che ane te saphaLa paNa thatA rahyA che. jyAM sudhI gAMdhIjInI ahiMsAno savAla che teo Darapoka ke dezanA judA judA khUNe mahilAonA dArUbaMdhI AMdolana hoya nAmarda samAja paNa IcchatA nahotA. temaNe nAmardAI ane hiMsAmAMthI ke suMdaralAla bahuguNAnuM cIpako AMdolana, pUrvottara hoya ke pazcimanA pasaMdagI karavAnI Ave to pote hiMsAnI ja pasaMdagI karaze ema dezo Aje paNa evA ghaNAM jUtho duniyAmAM kAryarata che; je mAtra ne spaSTa jaNAvyuM hatuM. svamAna khAtara, svAbhimAna khAtara te mAyakAMgaluM mAtra ahiMsaka mArge ja potAnA kAryakramo yoje che ane saphaLa paNa banIne, hAtha joDIne UbhuM rahe tevuM rASTra pasaMda nahotA karatA; thAya che. paNa IjjatanI rakSA khAtara hathiyAra uThAve te vAtanI tarapheNa mArTina lyuthara kiMga, nelsana maMDelA ke AMga sAna sUkInI karatA hatA. joke AjanI sarakAro je rIte paDozI dezo sAthe laDatamAM gAMdhIjInI 'ahiMsAnA vicArano siMhaphALo hato te to kAyama sAvadhAnanI mudrAmAM ja rahe che ane jaMgI saMrakSaNa bajeTa have duniyA svIkAre ja che. gAMdhIjI mATe ahiMsA e koI AMdolana phALave che tyAre gAMdhIjInI ahiMsA kasoTInI sarANe che. pUrato muddo nahoto eTale ja e kahetA ke, "mANasa bIjAo sAthenA potAnA vyavahAramAM ahiMsAnuM AcaraNa nahIM ane moTI 1416/1 sekTara 2-bI, gAMdhInagara 382001 bAbatomAM eno prayoga karavAnI AzA rAkhe to te bhIMta bhUle che. saMparka : 9824680410 mANasa potAnA ja maMDaLamAM ahiMsaka rahe ne bahAra hiMsaka rahe e ('navajIvanano akSara deha' nA oNkTobara-navembara 2018 nA na banI zake. vyaktine ahiMsAnI tAlIma levAnI jarUra hoya, to lekhakanA 'gAMdhIjInA vicAro Aje keTalA prastuta che?' lekhano aMza) dareka manuSyane jIvavAno haka che ane tethI potAnuM poSaNa karavAnAM sAdhano ane jyAM jarUra hoya tyAM potAne mATe vastra ane ghara meLavavAno haka che. paraMtu A ati sahelA kArya mATe ApaNane arthazAstrIonI athavA temanA siddhAMtonI sahAyatAnI jarUra nathI. 000 'sastAmAM sastu kharIdI moMghAmAM moMghu vecavuM" evo je niyama che tenA jevuM bIjuM kazuM mANasane nAmozI lagADanAruM nathI. me - 2019 prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsaka jIvanazailI Do. pArvatIbena neNazI khIrANI paricaya : DaoN. pArvatIbena khIrANIe "jIvavicAra rAsa' para zodha prabaMdha lakhI pustakAkAre pragaTa karyo che. vAgaDa samAja dvArA prakAzita 'vAgaDa saMdeza'mAM teo prakAzana samitimAM che. A sAmayikamAM teo sonogrAphI' ane 'jJAnagaMgA' A be zIrSaka heThaLa niyamita rUpe lakhe che. jaina vizvakoza sAthe paNa teo joDAyelA che. uparAMta ciMcapokalImAM jainolojIkorsa zIkhavADe che ane sAdhu-sAdhvIone paNa adhyayana karAve che. jagatanA tamAma dharma praNetAomAM tIrthaMkara paramAtmA bhagavAna ahiMsApradhAna jIvanazailI batAvI che. ahiMsA mAnavajAtinA mahAvIranuM sthAna aneka draSTie viziSTa prakAranuM che. karUNAsAgara UrdhvamukhI virATa ciMtananuM sarvottama vikAsabiMdu che. laukika ane evA prabhue vizvanA prANImAtranA kalyANa mATe, satata ciMtA lokottara baMne prakAranA maMgalajIvanano AdhAra ahiMsA che. karIne keTalAka mahattvanA siddhAMtonI prarUpaNA karI che. emAM mahattvano a = nahi, hiMsA = koI paNa prANIno ghAta karavo, apazabda ke mULabhUta kahI zakAya evo siddhAMta che 'ahiMsA'. ahiMsAnI bolavA tathA mAnasikarUpathI koInuM ahita ciMtavavuM e hiMsA che. AsapAsa ja bAkInA siddhAMtanI prarUpaNA thaI che. jainadharmamAMthI ahiMsA eTale hiMsA na karavI, prANImAtra pratye durbhAvano abhAva ahiMsAne bAda karIe to bAkInA siddhAMta ekaDA vagaranA mIMDA tathA samabhAvano nirvAha, ahiMsA jAgrata AtmAno amUlya thaI jAya mATe ja ahiMsAne prathama sthAna ApavAmAM AvyuM che. guNavizeSa che. pratyeka jIva jIvavA Icche che mAtra jIvavA ja nahi paNa vyaktithI parivAra, parivArathI samAja, samAjathI rASTra, sukhapUrvaka jIvavA Icche che. e dhyAnamAM rAkhIne prabhue jIvana rASTrathI vizvabaMdhutvano vikAsa thayo ke thaI rahyo che enA mULamAM jIvavAnI kaLA batAvI che e anusAra zrAvaka-zrAvikAonI kriyA ahiMsAnI pavitra bhAvanA ja kAma kare che. evI hovI joIe jenAthI koI jIvane kaSTa na thAya temaja kAraNa ahiMsAno svIkAra lagabhaga ghaNA badhA dharmadarzanomAM koI ne vagara temano vadha paNa na thAya. badhA sAthe Atmavat vyavahAra koI rIte karavAmAM Avyo che. paraMtu e manuSya, prANI, pazu, pakSI karavAno che. ke jIvajaMtu sudhI sImita che ane jainadarzanamAM jIvamAtrano vicAra dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che ke... karavAmAM Avyo che ane e pramANe jIvanapaddhati apanAvavAnI savve jIvA vi icchanti jIviuM na marijjiuM / himAyata paNa karavAmAM AvI che. jeNe samagra jIvasRSTinI hiMsAthI tamhA pANI vahaM ghoraM niggaMthA vajjayaMtiNaM / / bacavuM hoya emaNe sAdhupaNuM svIkArI levuM joIe. jenAthI e arthAtu - dareka jIva jIvavA Icche che, jIva mAtrane jIvana zakya na hoya eNe jayaNApUrvakanuM jIvana jIvavuM joIe. arthAt priya che ane maraNa apriya che. koI maravA IcchatuM nathI. tethI zrAvaka zrAvikApaNAno svIkAra karavo joIe. prANIvadha e bhayaMkara pApa che. sAdhaka purUSo mATe e tyAjya che. jainadarzanamAM jIvo be prakAra batAvyA che, trasa ane sthAvara. A tamAma jIvo pratye dayA, karUNA, anukaMpA, prema, maitrI, trasa eTale je jIvo bhaya, trAsa ke du:khano anubhava thatA tenA vagere rAkhavAnA che. je ahiMsAnA ja vidheyAtmaka rUpa che. manuSya pratikAra mATe ceSTAo karI zake che. sukha duHkhanuM saMvedana thatA tene prajJAzIla che. jenA vaDe te potAnA jJAnamAM vRddhi kare che. jeno anukULa halana calana Adi pravRtti karI zake che. te trasa kahevAya pazuomAM abhAva hoya che. pacAsa varSa pahelA hAthI je rIte che. emAM jIvajaMtu, IyaLa, kIDI, mAMkaDa, macchara, pazu-pakSIjaMgalamAM raheto hato e ja rIte Aje paNa rahe che. pakSIo jevI jaLacara-manuSya, deva-nArakIno samAveza thAya che. rIte potAnA mALA banAvatA hatA ema ja Aje paNa banAve che. sthAvara : enAthI viparIta keTalAka jIvo halana-calananI bhUtakALamAM thayelA anubhavothI AgaLa vadhavAnI zakti manuSyanI ceSTA karI zakatA nathI. koI paNa prakAranI pravRtti karI zakatA nathI jema pazu-pakSIomAM nathI, e zakti manuSyamAM che. jene prajJA te jIvo sthAvara jIvo kahevAya che. temAM pRthvI, pANI, agni, kahevAya che. paraMtu manuSyanI prajJA jema jema vadhe tema tema ahiMsA vAyaro ane vanaspatino samAveza thAya che. emanI pAse mAtra eka na vadhe to te tArakane badale mAraka banI jAya che. uddhArakane badale ja Indriya sparzendriya hoya che. teo paNa sukha duHkhanI anubhUti ghAtaka banI jAya. paraMtu emAM ahiMsA, karUNA, prema Adino karI zake che. bhaya Adi pAmI zake che. mATe e jIvone paNa umero thAya to e saMhArakane badale saMrakSaka banI jAya. e saMrakSaka abhayadAna ApavuM joIe. paraMtu mAnavInA jIvananirvAha mATe, bane to pRthvI para svarga utarI Ave ane e mATe ja prabhue zarIrane poSaNa ApavA mATe, TakAvI rAkhavA mATe keTalIka anivArya (98) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiMsA karavI paDe che paNa emAM viveka rAkhavAthI ochAmAM ochI karoLiyA jALA na bAMdhe. aLaziyA, sApoliyA zAka bhAjImAMthI hiMsAthI jIvana nibhAvI zakAya che. ene jayaNA rAkhI kahevAya che. IyaLa vagere nIkaLe to dUra jhADImAM koIno zikAra na thAya ema zrAvaka zrAvikAo trasa jIvanI to hiMsA kare ja nahi. mUkI devA. gharamAM pakSI mALA na bAMdhe enuM dhyAna rAkhavuM. kadAca sthAvara jIvomAM paNa ochAmAM ochI hiMsA thAya e rIte jIvanakrama mALo bAMdhIne IMDA mUkI dIdhA hoya to ene uDAvavA nahi paNa goThavI de che. savAre UThe tyArathI jayaNApUrvaka jIvana jIve che. baccA janmyA pachI potAnI meLe bahAra jatA rahe pachI ja bahAra UThIne sarva prathama jatanApUrvaka jhADu kADhe jethI rAtri daramyAna koI kADhavA ane pAcho mALo na bAMdhe enuM dhyAna rAkhavuM. jUnA jamAnAmAM jIvajaMtu AvyA hoya te pagamAM kacarAya nahi. cUlA peTAvatA enI pakSIonA mALA mATe gharanI bahAra divAlamAM bAkorA rAkhavAmAM paNa barAbara tapAsa kare emAM koI jaMtu che nahi ne? pachI enuM AvatA jyAM pakSIo surakSita rIte mALA bAMdhI zake. emanuM pUMjana kare jethI narI AMkhe na dekhAya. evA jIvo hoya to ene jIvana paNa saraLatAthI vahe enuM dhyAna rakhAtuM. dUra karI sakAya jethI e mare nahi. tyArabAda pANI paNa gALIne tema ja mAtra bhUkhyA tarasyAne anna ApavuM ema nahi paNa ja vApare. pANInA vAsaNo rAtathI ja UMdhA rAkhI de bharelA hoya kIDIone kIDIyAruM, kUtarAne roTalo, kAgaDA, kabUtara, cakalA ene DhAMkIne rAkhI de jethI emAM jIvajaMtu paDIne mare nahi. temaja vagere pakSIone caNa ApavAmAM AvatuM. AnI pAchaLa eka ghI-tela, dUdha-dahIM AdinA vAsaNo paNa khullA rAkhe nahi. emAM mahAna tathya samAyeluM hatuM. bIjA jIvone khAIne jIvatA pazu paNa koI jIva paDe to marI jAya mATe nAnI nAnI bAbatonuM dhyAna pakSIo jyAre temane pUratA pramANamAM nirdoSa khorAka apAto rAkhIne varte. vanaspatikAyamAM paNa anaMtakAyavALI vanaspati jemAM tyAre tevA maLatA nirdoSa khorAkathI dharAI jatA. eTale bIjA eka zarIramAM anaMtA jIvo hoya evI kaMdamULa vagere na khAya. bahu jIvone khAtA nahi AthI bIjA jIvonA jIvanI rakSA thatI ane bIjavALI paNa maryAdA kare. parvatithione zAkabhAjI Adi na e jIvone nahi khAvAthI pazu pakSIonA jIvanamAM paNa ahiMsaka khAya. Ama khAvApIvAmAM viveka rAkhI kema ochAmAM ochI hiMsA saMskAra pedA thatA jene laIne pazu pakSIo ahiMsaka rIte jIvana thAya enuM dhyAna rAkhe. jIvIne potAnA jIvanane ahiMsAthI anAyAse pariplAvIta banAvI jaLAzayomAM nahAvA mATe na paDe, voTarapArkomAM na jAya. detA. dhULeTInA pANIthI na rame vagere pANInA jIvonI rakSA mATe jarUrI Aje pazcimanI saMskRtinA AkramaNane kAraNe saMskRtimAM vikRti che. sigareTa na pIe. hukApArlara vageremAM na jAya. kAraNa vagara pravezI gaI che. te dUra karIne pharIthI ApaNI mULa saMskRtine lAITa paMkhA vagere cAlu na kare. pote to na kare bIjAne paNa jAgRta karavAnI jarUra che. bhakSya abhakSyano viveka bhUlAI gayo karavAno upadeza na Ape. che. bhojananI bAbatamAM dharakhama parivartana AvI gayuM che. gRhakArya karatA khUbaja sAvacetI rAkhe. verAyelA - DhoLAyelA malTInezanala kaMpanIonuM Agamana thatA hajAro jAtanI varAITIo kaNo pANI vagere vALI jamIna tarata ja svaccha karI le. jethI bajAramAM AvI che. jAtajAtanA sosa, vinegAra, bebI phUDa, vividha jIvotpatti ja na thAya ane saheje hiMsAthI bacI javAya, gharamAM IsTaMTa mIkSa, pIkalsa vagere jenAthI ghare banAvIne khAvAnuM calaNa yogya pramANamAM havA ujAsa Ave to paNa ghara jIvajaMtuthI mukta ochuM thatuM jAya che. gharakAma ochuM thatA kITI pArTI, byuTI pArlaranI rahe che. kadAca koI kAraNasara jIvotpatti thaI jAya to sUryAsta- mulAkAta vadhI che jenAthI saMskRti para khataro Ubho thaI zake che. saMdhyAkALa samaye dhUpa kare. divase dhUpa karavAthI bahAra nIkaLanArA anna evuM mana e nyAye saMyukta kuTuMba vyavasthA tUTatI jAya che. jIvo sUryaprakAza sahana na karI zakatA maraNane zaraNa thAya che ke vRddhAzramo vadhatA jAya che. temaja svacchaMdatAne kAraNe chUTAcheDA paNa pacI cakalA, kAbara, kAgaDA, kUtarA, bilADAno zikAra banI jAya vadhatA jAya che. taiyAra khorAkamAM rahelA rAsAyaNone kAraNe Arogya paNa bagaDe kensara jevA rogo thAya che. zArIrika ane mAnasika vahelI savAre dhUpa karavAthI khorAka mATe nIkaLelA pakSIo baMne taMdurastI jokhamAya che. mATe ghare ja jayaNApUrvaka banAvelo e jIvajaMtune bhakSya banAvI de che. rAtre dhUpa karavAthI dekhI AhAra ati uttama che. taiyAra AhAra khUba ja AraMbha samAraMbhathI zakanArA jIvo aMdhArAmAM na dekhI zakavAthI bhayabhIta banI jAya banato hoya che jyAre gharano khorAka ochAmAM ochI hiMsAthI bane tema ja garoLI vagerenA bhakSya banavAnI saMbhAvanA rahe. dekhI na che. zakanArA jIvo para paNa sUryaprakAzanI vadhatI-ghaTatI asara sUma vartamAne bislarI voTaranI Adata paDI gaI che je jarApaNa kaMpano dvArA sparzendriya dvArA anubhavI zakAya che mATe jIvadayAnA yogya nathI. jainadarzananA jIvavijJAna anusAra pANI jIvasvarUpa pAlana mATe sUryAstano samaya ja dhUpa mATe zreSTha che. che. AjanuM vijJAna pANImAM jIva mAne che paNa pANIne jIva A uparAMta khAlI vAsaNo UMdhA ja rAkhavA jethI emAM mAnatuM nathI paraMtu pANI paNa jIva hovAne kAraNe kAcuM na pIvAya. me- 2019O prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka 99 che.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAcA pANImAM kSaNe kSaNe asaMkhya jIvonuM janma-maraNa cAlu ja hoya vagere mATe maMtro banAvIne paryAvaraNanA rakSAnI dIrghadraSTi khIlavI che. ene ukALIe nahi tyAM sudhI A janma-maraNanI sAIkala hatI. paraMtu jainadarzana pramANe to pRthvI vagere sajIva che. cetanavaMta satata cAlyA kare che. pANIne ukALIe eTale ekavAra asaMkhya che mATe teno bephAma upabhoga karavAthI e jIvonI virAdhanA ke jIvonI hiMsA jarUra thAya che e rIte kAcuM pANI pIe to emAM hiMsA thAya che. mATe jIvadayAnA pAlana para bhArata mUkIne paryAvaraNa paNa jIvonI hiMsA thAya ja che paraMtu baMne paristhitimAM pharaka e - pradUSaNanI samasyA ukelI dIdhI che. che ke kAcuM pANI sIdhuM momAM rAkhavuM e krUratA che. jyAre aceta sacarAcara vizvanA ApaNe paNa eka aMza mAtra chIe jema pANI momAM nAMkhIe to krUratAnA pariNAma nathI AvatA. garama ApaNe jIvavA IcchIe chIe ema badhA jIvavA Icche che mATe karatA hiMsA cUlA para thaI che moDhAmAM nathI thaI temaja kSaNe kSaNe 'jIvo ane jIvavA do' sUtranuM pAlana karIe jethI paryAvaraNanI pANImAM janmamaraNanI sAIkala cAlatI hatI te baMdha thaI gaI. rakSA paNa thaI jaze. A ja jIvadayA pAlananuM hArda che. ane jalano acitta rahevAno kALa batAvyo che tyAM sudhI emAM A uparAMta ApaNI jIvazailI hovI joIe jemAM zokha koI navI jIvotpatti nahi thAya. kAcuM pANI AyurvedanI draSTie poSavA mATe hiMsA karIne meLavAtI cAmaDAnI bego, caMpalo, paNa vikAraka I hAnikAraka che. vaijJAnika draSTie paNa hAnikAraka belTa, parsa vagere, pharanA vastro, hAthIdAMtanI vastuo, sApanI cAmaDInI parsa-belTa vagere temaja rezamanA kIDA mArIne banAvAtA | saMzodhana anusAra ukALeluM pANI besTa voTara che AvuM garama rezamI vastro vagereno saMpUrNa tyAga karavo joIe. pUjA mATenA pANI pIvAthI zarIramAM koI roga thatA nathI. pAcanazakti vadhe vastro rezamanA na ja hovA joIe. kyAreka zrImaMtavarga khAsa pUjA che, jaTharAgni prabaLa bane che. ane zarIranA tamAma avayavone mATe ja rezamanA vastro kharIde che je biskula IcchanIya nathI. UrjAzakti saMprApta thAya che. AkhuM jApAna Aje A rIte rezamano ja zokha hoya to have kRtrima (ArTIphiziyala) rezamanA garamAgarama pANI pIve che. jaina sAdhu-sAdhvIone paNa A rIte vastro paNa maLe che te laI zakAya. muMbaImAM 'ghATakopara klotha ukALeluM pANI jevA TemparecaravALuM maLyuM hoya tevuM kASThanA bhAjanamAM sTora' vALA ahiMsaka jIvanazailI mATe vastro paNa rezamanA nathI rAkhI mUkavAnuM hoya che. jyAre jarUra paDe tyAre ThAryA vinA garama vaheMcatA. emane ArTIphiziyala rezamanA sADI zelA vagere maLe ja vAparavAnuM hoya che. (jo ke Aje pANI ThAravAno rivAja sarvatra che. temaja byuTI vidhAuTa mUelTInA sTora hoya tyAM hiMsA karyA vyApaka banI gayo che paNa te yogya nathI) vagara meLavelA rezamanA vastro maLe che. jo ke pUjA mATe to ukALeluM pANI unALAmAM pAMca prahara, ziyALAmAM cAra prahara sutarAu vastro dhAraNa karavA joIe. ane comAsAmAM traNa prahara acitta rahe che. pachI emAM jIvonI davA ane prasAdhano paNa ahiMsaka rIte banelA hoya te ja utpatti cAlu thaI jAya che. (eka prahara eTale divasano cothA vAparavA joIe. TUthapesTa vageremAM paNa hADakAnA pAvaDara ke e bhAga samajavo. 12 kalAkano divasa hoya to eka prahara 3 prakAranA abhakSya padArtho vaparAtA hoya che. mATe dAMtaNa zreSTha kalAkano gaNAya ema praharanI gaNatarI karIne pANInI sacittatA paryAya che. keka, cokaleTa, biskITa vagere jemAM IDA vaparAtA hoya samajI levI.) te tyAjya che. A uparAMta 22 abhakSya padArtho vAparavAnA nathI. A uparAMta pANIne ghInI jema vAparavAnuM kahyuM che. pANInuM jaino mAMsAhArano to svapnAmAM paNa vicAra na kare. manuSyanA eka TIpuM paNa na DhoLAya e rIte vAparavAnuM che. pANI e ja jenuM nakha, dAMta, jaDabA, jaThara evA natI jevA mAMsAhArI prANIonA zarIra che evA asaMkhyAtA jIva bhegA thAya tyAre eka pANInuM TIpuM hoya che. mATe mAMsAhAra na karavo joIe. vijJAnathI aNuboMba bane che e eka TIpuM DhoLAya to asaMkhyAtA jIvonI hiMsA thAya che jevA sAdhano banAvavAthI hiMsA vadhI che. paraMtu e ja vijJAnano mATe pANIno TIpAbhAra jeTalo paNa khoTo vyaya na karavo joIe. upayoga karIne anAjanuM utpAdana vadhAravAthI anAja sastuM thatA jethI pANInI taMgI paNa UbhI nahi thAya ane pANI mATe yuddha mAMsAhAra ghaTI zake che. paNa nahi thAya. Ama ahiMsaka jIvanazailI mATe ghaNuM lakhI zakAya paNa AnI pAchaLa dUradraSTi paNa rahelI che ke A sRSTinI samagra vistArabhayathI ATaluM basa. jema savAre uThIne jayaNAthI uThIne saMpatti sahiyArI che. koI eka vyakti mATe nathI ja. koI A kAryanI zarUAta thAya pachI Akho divasa ochAmAM ochI hiMsAthI prAkRtika saMpattino bephAma durupayoga kare e enI gerasamajaNa che. jIvananirvAha karIne aMte rAtribhojana tyAga para atyaMta bhAra e geravyAjabI paNa che. mUkavAmAM Avyo che. emAM paNa mukhya hetuM jIvadayA pAlanano ja vizvanI prAcIna sabhyatA temaja saMskRtirUpa gaNAtA bhAratadezanA che. sUryAsta bAda keTalAka nizAcara sUkSma jaMtuo cArekora uDAuDa divya maharSioe prakRtinI rakSA mATe pRthvI-pANI-vAyu-agni cAlu karI de che. phlaDalAITamAM paNa e sUkSma jIvo dekhAtA nathI. prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe DaoNkTaro paNa mejhara oparezanamAM De-lAITanI apekSA rAkhe baMnenI dayA pALe che. zrAvakathI sthAvaranI dayA pALavI duSkara che. rAtre taiyAra thayelI tAjI rasoI para paNa seMkaDo sUkSma kITANuo hovAthI 20 vasAmAMthI 10 vasA ochA thaI gayA. sAdhujIne aDDo jamAvI de che. mATe rAtribhojana tyAjya che. saMkalpa ane AraMbha baMne prakAranI hiMsAno tyAga hoya che. zrAvaka Ama vividha prakAre jIvadayAnuM pAlana kare e zrAvakavarga saMkalpathI to trasa jIvanI hiMsAno tyAgI hoya paraMtu AraMbhI zreSTha che. chatAMya zrAvakanI ahiMsA sAdhunI apekSAe khUbaja hiMsA thaI jAya che mATe 10mAMthI pa vasA ochA thaI gayA. sAdhu ochI che. sAdhujI 20 vasA dayA pALe che jyAre zrAvaka savA vaso to saaparAdhI-niraparAdhI hiMsAno tyAga hoya che jyAre zrAvakane ja dayA pALe che. evuM prAcIna graMthomAM kahyuM che. (vasA che tyAga. niraparAdhIne haNavAno tyAga hoya che paNa potAnI rakSA Adi 20 bhAganI sAme savA bhAga) mATe saparAdhInI hiMsA kare che mATe pa mAMthI aDhI vasA rahyA. ane jIvA suhumAthU, saMkappA ArambhA bhave duvihaa| sAdhune sApekSa nirapekSa baMne hiMsAno tyAga che paNa zrAvaka nirapekSa sAvarAhA niravarAhA savikhA ceva nirivikhaa|| hiMsAno to tyAga hoya paNa sApekSa eTale kAraNavazAt hiMsA arthAtu (1) sukSma jIva (2) sthaLa jIva (3) saMkalpa (4) sarvathA tyAgI zakatA nathI mATe aDhImAMthI savA vasA jatA rahyA AraMbha (5) sAparAdha (6) niraparAdha (7) sApekSa ane nirapekSa ane bacyA savA vasA. mATe zrAvaka savA vasA ja dayA pALI zake hiMsA e ATha prakAranI hiMsA che. zrAvaka AmAMthI 2, 3, 6, 8 che. eTalI jIvadayA pALe to paNa enuM jIvana utkRSTa bane che cAra prakAranI hiMsAno tyAga karI zake che. bAkInI cArano nahi. ane mokSagAmI bane che. enA para vicAraNA karatA khyAla Ave che ke sAdhujI traNa sthAvara saMparka : 9821050527 prAMsagika - jenI loko utsukatApUrvaka rAha jotA hatA te pustaka praznottara ratnamAlA bhAga-2, tArIkha 20 eprilanA roja bahAra paDyuM che. A pustaka vimocanano kAryakrama dAmodaravADI khAte aneka jaina dharmanA nAmAMkita lokonI hAjarImAM Ayojita karAyo hato. pustakanAM lekhikA subodhIbene kahyuM ke, 'A pustaka lokone jaina dharmanI samaja ane tattvanI jANakArI Ape te hetuthI racAyuM che. nAnapaNamAM temane jyAre koI vAtanuM kutUhala thatuM tyAre temane teno yogya javAba maLato nahi. A bAbatathI prerita thaI temaNe savAla-javAbarUpe A pustaka bahAra pADyuM. A pustakanA prathama bhAganI Aja sudhI 11,000 kopI bahAra paDI che ane lokomAM khUba ja mAga che. je bAbata darzAve che ke lokone jANavAmAM rasa paDe che, jo koI saraLa zabdomAM samajAve. A bIjuM pustaka have tAtvika mAhitI vadhu Ape che. A prasaMge anopacaMdabhAIe kahyuM hatuM ke subodhIbenanuM A jJAna tApa ApaNane khUba upayogI che, AvA saraLa ane sAdagIbharyA jJAnI ApaNI vacce che te ja ApaNA sadanasIba che. A prasaMge hAjara bipIna dozIe paNa gautama ane mahAvIranA prazna-uttarane yAda karyA hatA ane kahyuM ke Agamano sAra ahIMthI maLe che. pustakanA gujarAtI varjhananuM vimocana sejala zAhe karyuM hatuM ane kahyuM hatuM ke AtmAnA sukhanI cAvI ahIM che, ApaNe aneka bhramaNamAM jIvIe chIe, jaina dharmano mULa vicAra A pustakamAM che. A pustaka gujarAtI ane hiMdI banne bhASAmAM pragaTa thayuM che. jeone rasa hoya teo A pustaka nIcenA naMbara para konTekTa karIne meLavI zake che. A pustaka phrI mAM che. eka phemilI dITha, eka levuM jethI vadhumAM vadhu loko lAbha meLavI zake. (1) subodhI masAliyA, kAMdivalI - 885088567, 9892163609 (2) DaoN. sudhIrabhAI, malabArahila -23699970, 9820280295 (3) bAbubhAI pArekha, pArlA - 26176794, 9878986020, 9892213206 (4) mInAbena dasaraDA, borIvalI - 28918350, 9821116250 (5) muMbaI jaina yuvaka saMghanI ophisa - 23820296, 9137727109 (6) hiteza saMghavI, amadAvAda- 9429461pa94, 8320641461 1 me - 2019 ) prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA : nahi to mahAvinAza. kAkulAla mahetA paricaya: kAkulAla mahetA phArmasInA vepAra sAthe joDAyelA hatA. sAmAjika sevAnA kAryomAM mukhyatve temane rasa paDe che ane kare che. AsAma gujarAta blaDa beMkanA sthApaka ane TrasTI hatA je northa isTa bhAratamAM prathama volainTarI blaDa benka hatI. temane aneka lekho samAja, arthazAstra, rAjakAraNa viSayaka lakhyA che. jaina siddhAMto jIvanamAM kaI rIte upayogI bane , te aMge kArya kare che. avizvAsa, azAMti, hiMsA, anizcitatA, AtaMkavAda, kAyadA- niSkriya banI rahevuM paDe. 193 sabhyonI banelI yuno jo lAcAra kAnUnI lAcArI, jIvananirvAhanA prazno, moMghavArI. AvakanA ja hoya to bAkInA 188 sabhyoe sAthe maLIne navI vyavasthA sAdhanono abhAva. kheDUtonI AtmahatyAo. eka tarapha devAnA ubhI karavI ja joIe jethI kaThIna saMjogomAM paNa navI dizAmAM DuMgara ane bIjI bAjue nANAnA bharapUra bhaMDAra chatA binaupayogI pagalA pADI zake. bahetara e che ke 'viTo pAvara' dUra karavAmAM tijorImAM bharI rAkhavAnA? netAono vivekahINa naryo nakArAtmaka Ave. bakavAsa? AvA A netAonI prajAnA pratinidhi banavAnI osphAme thoDA samaya pahelA bahAra pADelA ahevAla mujaba lAyakAta? keTalo ane kevo virodhAbhAsa? AvA pratinidhione dezanI 73 TakA saMpatti mAtra 1 TakA dhanavAna lokonA hAthamAM che satya dekhAtuM nathI ke pachI jovuM ja nathI? AvA netA kevaLa sattA jyAre bAkInA 50 TakA loko pAse mAtra 1 TakA saMpatti che. ane saMpattinA bhUkhyA dezanuM ke prajAnuM zuM bhaluM karI zakavAnA? ATalo moTo taphAvata zAthI evo prazna UThe e svAbhAvika che. matadAtAo vicAre ane svayaM nirNaya kare e ja hitAvaha che. eka vAta nizcita che ke anyanA vadhu paDatA zoSaNa vagara e trIjA vizvayuddhanA bhaNakArA vAgI rahyA che. zA mATe e eka saMbhavita nathI. pariNAme vaheluM ke moDe lohIyALa krAMti jAgaze atyaMta gaMbhIra vicAraNAno prazna che. prasiddha vaijJAnika AInsTAInane ane yuddha jevI ja tArAjI udbhavaze. prazna pUchavAmAM Avelo ke : trIju vizvayuddha kevA hathiyArothI laDAze? mArI pAse eka sAta pAnAno aMgrejImAM lekha che. bhASAMtara javAba hato trIjAnI to khabara nathI paNa cothuM yuddha paththaranA mATe mane zrI dhanavaMtabhAI taraphathI 2011mAM maLela. lekhakanuM hathiyArothI laDAze. A che bhaviSyavANI. trIjuM vizvayuddha eTale nAma nathI, pustakanuM nAma nathI, daza prakaraNanuM che eno sAra sarvanAza samajavAnuM. kyAM sudhI hajAro eTama bombane sAcavI lekhamAM che. zarUAtamAM amerikAnA bhUtapUrva pramukha zrI johana rAkhazo ane vikasAvatA rahezo? koI khAtarI che ke akasmAta epha keneDInuM maMtavya che : ''amArA lAkho nAgarikonI atyaMta kyAreya nahIM thAya? thayA che e to ApaNe jANIe chIe. bIjA moTI rakamanA svecchAe ane maphata dAna ApavAnI vRtti e vizvayuddhano aMta phakta be bombathI thayo. pachIthI Aja sudhImAM amArI jUnI paraMparA che pachI bhale tame ene tattvajJAna kaho, ATha-daza dezo pAse eTama bomba che. eTama bombane eka DarAmaNI saMskAra kaho ke dAna kaho A eka amerikana saMskRti che. ema zakti mAnavAmAM AvatI hatI evo vizvAsa Aja che kharo? kahevuM ke yunAITeDa sTeTsa amerikana mUDIvAdane bacAve che e kadAca eTama bomba upara kabajo karavAno tAlibAno ane evA bIjA vadhAre paDatuM lAge. e ahIM je rIte kAma kare che e rIte bIje AtaMkavAdI daLo prayatno karI rahyA che. vizvabharanI prajA saMyukta kyAMya nathI thatuM. amerikana nAgarikonI A tattvajJAna ke dAnavRttie rASTrasaMgha tarapha AzAthI nihALI rahI che. chellA baso varSomAM evuM vAtAvaraNa sarjya che ke prajAzAhIne saMyukta rASTra saMgha (yuno)nI racanA bIjA vizvayuddha pachI, nukazAna karyA vagara mUDIvAdane vikAsa sAdhyo che. A vAta svIkArya yuddhamAM thayelI bhAre Arthika khuvArIne oLaMgI pharIthI vikAsanA che. ApaNI svataMtratAnI laDAImAM emano sAtha hato. anya mArge AgaLa vadhavA ane zAMti sthApavAnA AzayathI karavAmAM prasaMgoe paNa sAtha maLyo che. chatAM ema mAnavuM ke vizALa Avela. Ama chatA je pAMca mitra rAjyo sAthe maLyA hatA e yuddha udyogavAdane kAraNe ane bhAratanI gulAmIne kAraNe kAco sAmAna pahelA mitro na hatA eTale yuddhanA aMte avizvAsa hato ethI sastAmAM maLavAne kAraNe bhArata ane bIjA dezoe zoSaNanA yunonA cArTamAM pAMca rAjyo maLIne eka zarata evI mUkelI ke bhoga banavuM paDyuM che. e vinA eTalo mUDIvAdano vikAsa thayo na pAMcamAMthI koI ekane paNa koI nirNaya maMjUra na hoya to te viTo hota. ethI ja to mUDIvAdano virodha bIje badhe rahyo che. Aje pAvara vAparI zake ane yuno e nirNaya karI na zake. Aje eka paNa vizvanA aneka dezo bhoga banI rahyA che. paraMtu paristhitimAM ja rAjyanI eka ja vyakti virodha kare to yuno e lAcAra rahIne badalAva AvI rahyo che. harIphAImAM bhArata sahita ghaNA dezo prabuddha jIvana: ahiMsA vizeSAMka 1 me - 2019
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ bane. AgaLa vadhI rahyA che. sahayoganuM saMdhAna karavuM paDaze. saMyukta enA potAnA bhAve ja Ape to emAM zoSaNa samAyeluM che. taddana raaSTra saMgha dvArA je vyavasthA karavAmAM AvI hatI emAM mitra nirapekSabhAvI dAna devAnuM bhAratamAM sahaja che jeno ullekha ahi rAjyono svArtha hato paNa vizvAsa nahoto eTale viTo pAvaranI upara karela che. A prathA paNa cAlu che ja. zarata rAkhelI je have TakI nahi zake. vizvane saMhAramAMthI bacAvavuM yunoe bIjI okTobara 2019mAM pUrA thatA saMpUrNa varSane hoya to navesarathI vicAravuM paDaze. saMyukta rASTra saMgha lAcArI 'ahiMsA varSa manAvavAnuM nakkI karela che to ahiMsAnI vyAkhyA anubhavI rahela che. samayasara parivartana karavAmAM niSphaLa jAya to samajI laIe. 'ahiMsAmAM mukhya traNa bhAva samAyelA che. prema, lIga opha nezansa jevI hAlata thaI zake ane yuddha anivArya paNa kSamA ane karUNA. prema eTale anyanA hita mATe samarpita jIvana jemAM manusyatara jIvasRSTi paNa samAveza hoya. kSamA eTale koIe vizvanA netAo ciMtita paNa che. paristhitinI gaMbhIratA paNa vyaktie jANatA ke ajANatA, mana - vacana kAyAthI najaramAM che. gAMdhIjInI ahiMsAnI vAta samajAya che eTale to koIne paNa duHkha ApyuM hoya to paNa emanA prati koIpaNa cAlu varSane bIjI okTobara sudhI ahiMsAvarSa tarIke jAhera karI jAtano durbhAva potAnA manamAM na jAge eTaluM jAgRta rahevuM ane che. paraMtu dareka dezane potAno svArtha jALavI rAkhavAnI ciMtA che e ja vyakti paratve bIjA koIne duzmanAvaTa hoya to ene paNa eTaluM ja nahi paNa Avaka vadhAravAnA koDa che. paraMtu samaya mana - vacana kAyAthI anumodana paNa na ApavuM enuM nAma koInI rAha nathI joto. samayasara jarUrI parivartana na Ave to kSamA. ane koIpaNa vyakti anucita vartana kare ane samajAvatA pariNAma bhogavavA sivAya chUTo nathI rahevAno. chatAM na mAne to emanA prati kevaLa karUNAno bhAva.'' chavIsa sadI pahelA mahAvIre kaheluM ke dhananI maryAdita jarUrata A vizvamAM AvI ahiMsAnuM sthApana karoDo varSathI jaina dharma jeTaluM rAkho ane bAkInuM anyanA lAbhArthe vAparo. mahAvIranA karyuM che. AvI ahiMsA ja manuSyane alaukika jJAna, prema ane samayamAM, saMbhavataH eka karoDanI vasatimAM pAMca lAkha zrAvako AnaMdamaya banAve... koI apekSA na rahe. jaina Ane mokSa kahe evA hatA jemaNe maryAdita parigrahanI pratijJA lIdhelI jemAM eka che, jIvana-maraNathI mukta dazA. vizvane tAravA-bacAvavAnI zakti varSanI jarUrata jeTalI mUDI rAkhIne bAkInI rakama e samayanI ahiMsAmAM rahelI che. jainonuM e kartavya che ke AvA du:khada kALamAM AvazyaktA mujaba vAva, kUvA, paraba, dharmazALAo, zikSaNa saMsthAo zakya eTalo jaina dharmano pracAra-prasAra kare ane vartana dvArA ane maMdiro bAMdhavAmAM AvatA. maMdiro banAvanArA divasa daramyAna prabhAvita kare. to cAlo ApaNe nizcayapUrvaka pravRtta banIe, keTaluM kAma kare che e na jovAtuM, na mapAtuM. phakta eka ja Adeza AgaLa vadhIe sahu sAthe maLIne. maMdira sarvazreSTha bane. kArIgarone jyAre ane je jarUrata hoya te DD pUrI pADavAmAM AvatI. Aje paNa evA addabhUta sthApatyo enI 1784, grIna rIja TaoNvara II,120, liMka roDa, cikUvADI, sAkSI pUre che. koI apekSA nahi. koI vyavasAyika kensaranI davA borIvalI (vesTa), muMbaI - 4OOO902 zodhe, 25 karoDanI davA maphata Ape paNa pachI vadhArAnI davA saMparka : 022 28988878/Email:kcm1927@yahoo.co.in paththara para pANI jevuM lAge topaNa.... jagatanA sarvazreSTha mANasanA pratinidhirUpa mANasoe ahiMsAnI bhAvanA jIvanamAM utArI nahIM hoya to temane A lUMTaphATano sAmano Aja sudhI cAlatI AvelI rIte karavo paDaze paNa e parathI eTaluM ja dekhAI Avaze ke ApaNe jaMgalI jIvanathI bahu AgaLa vadhyA nathI. Izvare ApaNane je vAraso Apyo che tenI pichANa ane kadara karatAM zIkhyA nathI ane 1980 varasanA jUnA khristI dharmanuM, ethIya jUnA hiMdu ane bauddha dharmanuM ane islAmanuM paNa(jo huM enA siddhAMtane kharo samajyo houM to) zikSaNa pAmyA chatAM ApaNe manuSya tarIke jhAjhI pragati karI nathI. joke jeo ahiMsAne mAnatA nathI teo pazubaLano upayoga kare e huM samajI zakuM, paNa jeo ahiMsAne mAne che temaNe to potAnI badhI zakti aMgata AcaraNa vaDe ema batAvI ApavAmAM ja homavI joIe ke AvI lUMTaphATano sAmano paNa ahiMsAthI ja karavo rahyo. kema ke pazubaLa game teTaluM sakAraNa vAparavAmAM AvyuM hoya topaNa te aMte to ApaNane hiTalara ane musolinInA pazubaLanI peThe evA ja khADAmAM laI jaIne nAkhavAnuM. e bemAM kaMIka ochAvattAno pharaka haze eTaluM ja. tame ne huM je ahiMsA para AsthA dharAvIe chIe temaNe aNInI ghaDIe eno upayoga karavo joIe. thoDI vAra to paththara para pANI jevuM lAge topaNa Akhare sonerI ToLIvALA lUMTArAnA dila para ApaNe asara pADIzuM evI AzA ApaNe kadI choDavI na joIe. - gAMdhIjI hirijanabaMdhura5-12-38,vizvazAMtino ahiMsaka mArga] navajIvana oNkTobara-navembara 2018mAMthI sAbhAra me - 2019 prabuddha jIvana :ahaiiMsA vizeSAMka 10 3
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA-nadInA kinAre ja dharmavRkSa vIkasI zake.. - pU. AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandra sUrIzvarajI mahArAja ahiMsAnA pAyA para pratiSThita jaina dharma' ane 'mahAparva vAta Ave tyAM badhA dharmo samasvare "ahiMsA paramo dharma'nI paryuSaNa' baMne jagatabharamAM jANItA che. paryuSaNanA divasomAM Alabela pokAratA hoya che. mATe mANasa mAtre dharmanA nAme nAnI jeno mahimA mahorI uThe che, evA 'kalpa sUtra' nAmanA Agama- moTI koIpaNa pravRtti karatI vakhate eTalo vicAra karavo ja graMthamAM eka zloka nIce mujaba Ave che. joIe ke, AmAM dayA-dharmane to hAni pahoMcatI nathI ne? badhA dayA nadI mahAtIre, sarve dharmAH tRnnaaNkuraaH| ja dharmo dAya-nadInA kinAre kinAre ugelA tRNa-aMkura-vela-phUlatsyaaN zoSamupetAyAM kiyannandanti te cirm|| phaLa jevA che. mATe dharmane vikasvara rAkhavA hoya, to dayAnadInA A zlokano bhAvArtha evo thAya che ke, dayA-ahiMsA nAmanI jaLa khaLakhaLa vahetAM rahe, evI vRtti-pravRttine prAdhAnya ApavuM nadInA kinAre badhA dharmo tRNanA aMkurA rUpe phAlyA phUlyA che. jo joIe. nadInA jaLa ja sUkAI jAya, to tRNAMkura samA e dharmo kayAM sudhI AvI parama-pavitra ahiMsA-gaMgAnI sAme ja Aje cAre vikasvara rahI zake? bAjuthI AkramaNa divase divase vadhune vadhu gheruM banI rahyuM che, samagra vizvamAM puNya-pApa-paraloka-mokSa Adi tattvonA pAyA 'kalpasUtra-zAstra'nA A zlokano evo udghoSa gaganavyApI para pratiSThita jeTalA paNa dharmo jovA maLatA hoya, e tamAma banAvavAnI jarUra che ke, jo ahiMsAne ja anekavidha AkramaNo dharmonI janmadAtrI mAtA ahiMsA-gaMgA che : ethI ja dharmone eka dvArA adhamUI-dubaLI banAvI devAmAM Avaze, to pachI dharma-vRkSa sAMkaLe sAMkaLanArI jo koI mahAzakti hoya, to te dayA-ahiMsA to kyAMthI phAlI phalI zakaze? kAraNa ke dharmavRkSane phAlyuM-phUlyuM che. puNya-pApa-paraloka Adi tattvonI mAnyatAnA viSayamAM dareka- rAkhanAruM mULiyA samuM mahattvanuM tattva to ahiMsA ja che. dharmanuM maMtavya hajI alaga alaga hoI zake, paNa dayA-ahiMsAnI ]]] huM kRtajJa chuM... meM gAMdhI vize pustaka lakhavAnuM kadI vicAryuM na hatuM to paNa huM jyAre atyAre A cheDethI jouM chuM tyAre huM aDadhI sadIthI je paNa kaMI lakhuM chuM temAM gAMdhInI aparokSa hAjarI svIkAryA vinA rahI zakto nathI. viSaya IsunI ahiMsAno hoya tyAre paNa gAMdhI, mArA Isu tarapha javAnA mArgamAM sAthe rahyA che. 1950nA dAyakAmAM huM sAntAklosa yunivarsiTImAM bhaNato hato tyAre mane gAMdhI maLyA hatA. huM snAtaka thayo tyArabAda mArA lekhananuM kendra Isano ahiMsaka krosa banyo ane gAMdhI jene 'satyanA prayogo' kahe che. tenA dvArA huM Isune samajyo. saMzodhana lekhana, mArI patnI zailI sAthe karelA ahiMsA gAMdhI abhiyAno ane aneka preraNAdAyaka loko mArI prayogazALA banyA. gAMdhI kahetA, 'satya e ja Izvara che.' ane Isu kahetA, 'IzvaranuM rAjya ahIM ja che.' IzvaranuM sAmrAjya ApaNA hAtha pahoMce eTaluM ja dUra, athavA eTaluM najIka che. IsunI prArthanAono arka eka ja che, 'svargamAM je zakya che te tamAma A pRthvI para paNa zakya che." ApaNe hAtha ane pagathI prArthanA karIe, satyanA prayoga karIe ane dhIre dhIre ahiMsA mATe zraddhA keLavIe A badhuM - nAnuM ke moTuM - gAMdhInA ja mArga tarapha laI janAra che. eTale mohanadAsa, huM kRtajJa chuM ke tame mane mArga batAvyo - ApaNe jene aMtaHkaraNamAM gahanapaNe dhAraNa karI rahelA chIe e satyanA prayogo dvArA parivartanano mArga cIMdhavA badala AbhAra. - jemsa Dabalyu. DaglAsa. (gAMdhI enDa dha anaspIkebala : hIjha phAInala eksaparImenTa opha TUtha) pustakanI prastAvanAmAMthI prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka ( me - 2019
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ vartamAnamAM jaina dharma pramANe naitika ane dayAmaya jIvana jIvavAnI saraLa samaja (pravINa ke. zAha anuvAdaka : pa.pU. AcArya zrIvijayanaMdighoSasUrijI mahArAja) paricayaH amerikA sthita che. JAINA saMsthA sAthe joDAyelAM che ane videzanI bhUmi para yuvAmAM dharmane TakAvAnI pravRtti kare che. hAlamAM teo saMsthAnA ceramena che. 1. jaina dharmanA nIti-niyamo ane jIvadayAH ane karuNAmaya hatuM. kevaLajJAnanI prApti bAda teo 30 varSa sudhI zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra svAmInA upadezanA mukhya hetu pAdavihAra karI pRthvI para paribhramaNa karyuM ane sAmAnya manuSyane ahiMsA arthAta jIvadayA e pratyeka jIvanI jiMdagI pratyenuM sAcI karUNAno saMdeza Apyo. teoe samagra jIvana saMpUrNapaNe eka prakAranuM bahumAna sanmAna che. kudaratanI sAthe saMvAdapUrvaka eTale ke anukuLa rahIne pasAra karyuM aparigraha binajarUrI cIjono tyAga athavA potAnI pAse ane paryAvaraNanI samatulA jALavI rAkhI. rahela cIjo pratyenI anAsakti e anya jIvo tathA kudarata temaNe upadezamAM jaNAvyuM ke pRthvI, pANI, agni, vAyu ane ane paryAvaraNa pratyenuM bahumAna che. vanaspati je ApaNA paryAvaraNanA mULabhUta pAMca tattvo dharAve che anekAntavAda (syAdvAda athavA anAsIpaNuM) e anya te vAstavamAM sajIva che. teone mAtra eka ja Indriya - sparzanendriya vyaktionA dRSTikoNano svIkAre che kAraNa ke satya haMmezA athAt tvacA che. sApekSa hoya che mATe te bahu-AyAmI hoya che. cAra paga dharAvanAra prANIo ane bIjA keTalAka jaLacara, khecara arthAtu pakSIo, sarpa tathA noLiyA, garoLI vagere tathA vidhAna karyA che, je zAzvata che. manuSyo pAMca Indriya ane mana arthAtu magaja dharAve che. pAMca paraspara eka bIjA upara anagaDha upakAra karanAra Indriya A pramANe che: cheaneterIteteoekabIjA sAthe joDAyela che. ane A tattvArtha A sAthe ja rAya che ane A tavAI 1. sparzana arthAtu cAmaDI, 2. rasanA arthAt jIbha, 3. sutra nAmanA prAcIna zAstramAM "purasparopakaNo nIvAnAma- satra dhrANendriya arthAt nAka, 4. cakSu arthAtuM AMkha ane 5. zrotrendriya svarUpe nirdiSTa che. arthAt kAna. * je vyakti pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatinA manuSyane vadhArAmAM anya prANIo karatAM viziSTa vikasita astitvano svIkAra karato nathI ke tenA pratye Atmavatu bhAva mana maLyuM che, je vizeSa prakAre vicAra karI zake che te kudaratanA rAkhato nathI te potAnA astitvanA asvIkAra svarUpa che. AzIrvAda che. te kAraNe ja manuSyanI e javAbadArI thaI jAya che (AcAraMgasUtra). ke tene anya jIvo sAthe ane paryAvaraNa sAthe karuNAmaya jIvana ane ApaNe ApaNA lobha ane maccha/AsaktinA kAraNe ja ziSTa AcaraNa ane vartana dvArA ekAtmatA ane saMvAditA sAdhavI ApaNe bIjA jIvone herAna karIe chIe ke temanI hiMsA joIe. karIe chIe (zrAvakAcAra). 2. manuSya jIvana nirvAha mATenI ochAmAM ochI hiMsAnI jaina pratyeka jIva eka bIjA sAthe saMbaMdha dharAve che mATe ApaNane pratIti vyAkhyA: thavI joIe ke saMpUrNa ahiMsA ane saMpUrNa aparigraha sAthe jIvana jIvavuM jo ApaNe koI eka jIvane duHkhI karIzuM ke nukazAna pahoMcADIzuM manuSya mATe zakya nathI. manuSyane jIvavA mATe AhAra karavo to ApaNe badhA ja jIvone duHkhI karIe chIe ke nakazAna karIe Avazyaka che ane te vanaspatijanya AhAra kare che je jaina darzana chIe. anusAra kharekhara sajIva che. e sivAya manuSyane paheravA mATe vaLI lobha, parigraha ane Asakti e badhA ja prakAranI vastra ane rahevA mATe makAna paNa Avazyaka che. e kAraNathI hiMsAnuM mULa che tathA paryAvaraNane asamatola banAvanAra che. manuSya jIvana TakAvavA mATe keTalAka jIvonI hiMsA ane nyUnatama A prAcIna zAstrIya vidhAno Adhunika IkolojI arthAtu arthAt maryAdita parigraha paNa jarUrI che. vaizvika sAmaMjasyanA vijJAnano pAyo che ane tenA vacanone Adhunika jaina darzananuM e dhyeya che ke nyUnatama hiMsA ane anya jIvone rIte tAjA karI Ape che. tathA paryAvaraNane nyUnatama nukazAna thAya te rIte manuSya jIvana zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInuM samagra jIvana dayAmaya jIvavuM. ''jainadarzana'' nAmanA graMthamAM munizrI nyAyavijayajIe ( me - 2019 ) prabuddha jIvana :ahiMsA vizeSAMka 15
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvana TakAvI rAkhavA mATe Avazyaka nyUnatama hiMsAnI spaSTa niSedha kare che. vyAkhyA batAvI mArgadarzana Apela che ane A mArgadarzana mAtra Adhunika vijJAna paNa svIkAre che ke beIndriya, teIndriya, zrAvaka ane zrAvikA varga mATe ja che. jyAre sAdhu sAdhvIe saMpUrNapaNe caurindriya ke paMcendriya jIvonI hiMsA karavAthI paryAvaraNanI samatulA ahiMsA ane aparigrahanuM pAlana karavuM joIe. bhayaMkara hade khoravAI jAya che. nyUnatama hiMsAnI jaina vyAkhyAH munizrI nyAyavijayajInA A aMgenA mULa gujarAtI lekha * jaina darzana mAne che ke hiMsAnI taratamatA hiMsAno bhoga ane tenA hindI tathA aMgrejI anuvAda vAMcavA mATe amArI bananAra jIvanA jJAna guNanA vikAsa sAthe che paNa te jIvonI vebasAITanI nIcenI liMka upara klika karo. saMkhyA upara nathI. ane jIvanA jJAna guNano vikAsa tenI ga jarAtI lekhaka | gujarAtI lekha - http://www.jainlibrary.org/book. IndriyonA vikAsanA AdhAre che. arthAt vadhu IndriyavALA php?file=2000278 jIvono jJAna guNa ochA IndriyavALA jIvonA jJAna guNa hindI lekha - http://www.jainlibrary.org/book. karatAM ghaNo ja vadhAre vikasita hoya che tethI te jIvonI php?file=200027 hiMsAthI ghaNu ja vadhu pApa lAge che ane ochI IndriyavALA aMgrejI lekha - http://www.jainlibrary.org/book. jIvonI hiMsAthI ochuM pApa lAge che. php?file=200029 manuSya paMcendriya che ane tenuM magaja paNa ghaNuM vikasita che. mATe ApaNuM jIvana TakAvavA mATe jo bIjA manuSyane satAvavAmAM, 3. mAtRtvano kudaratI vaizvika niyamaH tenI hatyA karavAmAM ke tenuM zoSaNa karavAmAM, tene gulAma nIce jaNAvela mAtRtvano kudaratI vaizvika niyama pratyeka mAnavIya banAvavAmAM ke bALaka pAse majurI karAvavAmAM Ave to sauthI mAtA tathA pratyeka pazunI mAtA mATe eka sarakho ja mahattvapUrNa vadhAre pApa lAge che ane te bhayaMkara hiMsA che. ane satya che. temAM koI ja vikalpa nathI. gAya, bheMsa, ghoDA, baLada, kutarA, bilADI vagere prANIo * mAtA cAhe te mAnavIya mAtA hoya ke gAya, bheMsa vagere paMcendriya che paraMtu teonuM magaja manuSya karatAM ochu vikasita koIpaNa pazunI mAtA hoya te haMmezA potAnA bALaka ke hovAthI ApaNuM jIvana TakAvavA mATe, tenI hatyA karavAmAM ke vAcharaDA mATe ja ane bALaka ke vAcharaDAnA janma bAda ja dUdha tenuM zoSaNa karavAmAM, tene gulAma banAvavAmAM ke tenI pAse pedA kare che. tenI pahelA koi strI ke gAya dUdha pedA na karI majUrI karAvavAmAM Ave to manuSya karatAM ochuM pApa lAge che zake. paNa bIjA ochI IndriyavALA jIvonI hiMsA karatAM atyaMta kudaratI niyama anusAra je rIte mAnavIya mAtA potAnA ghaNuM vadhAre pApa lAge che bALaka pUratuM ja dUdha pedA kare che te rIte gAya, bheMsa vagere te ja rIte ApaNuM jIvana TakAvavA mATe cAra IndriyavALA, prANI potAnA vAcharaDA mATe jarUrI hoya teTaluM ja dUdha pedA traNa IndriyavALA, be IndriyavALA jIvonI hatyA karavAmAM ke kare che. tenuM zoSaNa karavAmAM uttarottara ochuM pApa lAge che. je pramANe mAnavIya mAtA, bALaka jyAre amuka uMmaranuM thAya mAnava jIvana mAtra ekendriya jIvo (zAkabhAjI, phaLo, havA, tyAra pachI dhIme dhIme dUdha utpanna karavAnuM baMdha karI de che tema pANI, pRthvI, agni vagere)nA upayogathI arthAt tenI hiMsAthI gAya paNa vAcharaDuM jyAre amuka uMmaranuM thAya tyAre dhIme dhIme TakAvI zakAya tema che mATe jaina darzanamAM beIndriya, Indriya, dUdha utpanna karavAnuM baMdha karI de che. caurindriya ke paMcendriya jIvonI (trasa jIvonI) hiMsA karavAno Ama kudaratI niyama pramANe gAya ke bheMsane potAnA vAcharaDA sadaMtara niSedha uparanA niyama pramANe karela che. mATe Avazyaka dUdha karatAM vadhu dUdha pedA karavAnI koI vyavasthA TakamAM ema kahI zakAya ke jIvana TakAvavA mATe jo ApaNe eka kudarate karI nathI. ja paMcendriya jIvanI hatyA karIe to tenuM pApa lAkho ane karoDo apavAdaH ekendriya jIvonI hatyAnI sarakhAmaNImAM atyaMta ghaNu ja vadhI jAya 1. gAya mAtAnA dUdha upara ja nabhavAnI vAcharaDAnI uMmara sudhImAM, che. A jaina darzananI nyUnatama hiMsAnI vyAkhyA che. jo gAya ke bheMsa mAMdI paDe to te vAcharaDA mATe jarUrI dUdha karatAM tethI jaina darzana custa zAkAhAranI himAyata kare che ane ochuM dUdha pedA kare che. AvA saMjogomAM vAcharaDAnA yogya vikAsa AhAra mATe prANIonuM saMvardhana karavAno ke teone pIDA ke duHkha mATe anya prakAranA vaikalpika dUdhanI ke dUdhanI banAvaTonI jarUra ApavAno naitika, AdhyAtmika ane sAthe sAthe paryAvaraNanA kAraNasara UbhI thAya che. prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka | me - 2019
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. stanapAnanI uMmara daramyAna kadAca jo vAcharaDuM bimAra paDe to amerikAthI dhAnya ane bIjI keTalIka AhAra saMbaMdhI cIjonI ja te vAcharaDuM ochuM dUdha pIe che. AvA saMjogomAM; AyAta karatuM hatuM ane sAmAnya lokomAM rezana paddhatithI tenuM te gAya ke bheMsanA AMcaLamAMthI je vadhArAnuM dUdha hoya che te vecANa karatuM hatuM. meM paNa bhUtakALamAM A pramANe rezanIMganI dUdhane ApaNe dohI levuM jarUrI che. jo tema na karIe to gAyane lAInamAM UbhA rahIne anAja kharIdeluM che.) thaze ke have tenuM vAcharaDuM ochuM dUdha pIe che eTale te bIje divase eTale ATalI moTI saMkhyAmAM manuSya jIvana TakAvavA mATe ochuM dUdha pedA kare che. tyArapachI jyAre tenuM vAcharaDuM punaH svastha gAyanuM dUdha vaikalpika AhAra tarIke ja upayogamAM lovAtuM thAya tyAre tene pUratuM dUdha maLe nahi. mATe vAcharaDAne svastha thayA hatuM. gAyanA vAcharaDA svarUpa baLadano khetImAM haLamAM ke bAda pUratuM dUdha maLI rahe te mATe Ama karavuM jarUrI che. gADA vageremAM bhAravahana karavAmAM upayoga thato hato. gAyanA AthI ApaNe ema cokaksa kahI zakIe ke ApaNe sukA chANAno rasoImAM baLataNa tarIke ke khAtara tarIke paNa je dUdha ane dUdhanI banAvaTomAM je dUdha upayogamAM levAya che te | upayoga thato hato. gomUtrano auSadha tarIke paNa upayoga badhu ja dUdha kudaratI niyama anusAra gAyanA vAcharaDA mATe pedA karela thato hato. AthI gAyanA dUdhano ane tenI anya pedAzono che. te dUdhane baLajabarIthI gAya pAsethI paDAvI levAya che ane tene bhAratanI vipula vastInA jIvanane TakAvI rAkhavA upayoga jaina siddhAMta anusAra jIvaadatta, mahA corI, ane mahA hiMsA kahevAya karavo jarUrI hato ane te sivAya prAcIna kALamAM bIjo koi che. upAya na hato. bhagavAna mahAvIranA vakhatamAM AnaMda zrAvaka keTalAka loko temaja prAcIna paraMparAnA AgrahI vaDIlo ke hajAronI saMkhyAmAM gAyo rAkhatA hatA. dharmaguruo kahe che ke ApaNe je dUdha dohI laIe chIe te vAcharaDAnA gAyo rAkhavAnuM mukhya kAraNa baLadane pedA karavAnuM hatuM jethI pIdhA pachI gAyanuM vadhArAnuM hoya che, e vAta kudaratanA niyama anusAra khetI thaI zake ane vAhana vyavahAra cAlI zake. bhArata khetI taddana asatya che ane kahenAra vyaktine tenuM saheja paNa jJAna ke anubhava pradhAna deza hato. dUdhane vecavAmAM AvatuM na hatuM. A nathI. uparAMta tenA chANano ane gomUtrano paNa upayoga karatAM 4. bhUtakALamAM dUdhane ahiMsaka khorAka mAnavAnA kAraNoH hatA je jIvana nirvAha mATe atyaMta jarUrI hatuM. moTA bhAganA jaino zAkAhArI che ane badhA jaino zAkAhAramAM 0 loko gAyanA dUdhano bahu ja alpa pramANamAM AhAramAM mAne che. dUdha e zAkAhArI khorAka nathI Ama chatAM moTAbhAganA upayoga karatA hatA. teo tenA vAcharaDAne ja moTA bhAganuM jaina dUdha ane tenI pedAzano (dUdha, ghI, dahIM, panIra vagereno) dUdha pIvA detA hatA. gAyane potAnA kuTuMbanA sabhya tarIke AhAramAM upayoga kare che kAraNa ke dUdha dohavAnI prakriyAmAM gAya tenI sAcavaNI ane sevA cAkarI karatA hatA. vAcharaDAnA ke bheMsanI sIdhesIdhI hatyA thatI nathI. vaLI prAcIna jaina sAhityamAM janma pachI lagabhaga 15 divasa sudhI te gAyanA dUdhano pote batAvavAmAM AvyuM che ke prAcIna kALanA mahApuruSoe tathA bhagavAna bila upayoga karatA nahotA paraMtu tenuM badhuM ja dUdha mAtra mahAvIrasvAmI sahita ghaNA tIrthakara bhagavaMtoe paNa dUdha dahIM no tenA vAcharaDAne ja ApatA hatA. A rIte bahu ja alpamAtrAmAM AhAramAM upayoga karyo hato. hiMsAno Azaro laI gAyanI ane vAcharaDAnI saMpUrNa kALajI A kAraNathI moTA bhAganA jaina ema mAne che ke dUdhanI letA hatA. vastuo vAparavAthI jaina darzananA pAyAnA siddhAMta svarUpa ahiMsA, mArA dAdI (65 varSa pahelAM) gAyanA traNa AMcaLanuM dUdha tenA acaurya, ane adattAdAnaviramaNa vratano bhaMga thato nathI. teo vAcharaDA mATe upayogamAM letA ane amArA parivAra mATe phakta potAnA ajJAnanA kAraNe mAtRtvanA kudaratI vaizvika niyamano saheja eka ja AMcaLanuM dUdha upayogamAM letA hatAM. jo ke mArA dAdI kAMI paNa vicAra karatAM nathI ane najaraaMdAja kare che. bhaNyA nahotAM paraMtu mAtRtvanA mULabhUta vaizvika niyamane teo bhAratIya prAcIna sAhitya ane saMskRtinA ghaNA ja adhyayana sArI rIte samajatA hatAM. tathA saMzodhana pachI bhUtakALamAM dUdhanI ane tenI pedAzanA upayoganA 5. vartamAnakAlIna dUdhanI pedAzanI samajaNaH kAraNo aMge ApaNe nIce pramANenA niSkarSa tAravI zakIe Aje samagra vizvamAM khetImAM eTaluM badhuM dhAnya pAke che ke chIe. tenAthI samagra vizvanA mAnavone ghaNIvAra poSI zakAya tema che. * prAcIna kALamAM khetIno pUratA pramANamAM vikAsa thayo nahoto. khetImAM baLadonA sthAne TrekTara ane mazIna AvI gayAM. gomUtranuM vastInA pramANe, bhAratamAM pUratA pramANamAM dhAnya pedA thatuM sthAna Adhunika davAoe lIdhuM che. gAyanA chANanuM sthAna kudaratI nahotuM. (65 varSa pahelAM paNa PL480 kAryakrama heThaLa bhArata gesa ane vijaLIe lIdhuM che. khetInA viSayamAM bhArata saMpUrNapaNe u til, ( me - 2019 ) prabuddha jItuLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ svanirbhara thaI gayuM che. tethI have jIvana TakAvavA mATe dUdha ane sAcI che. tenI pedAzono upayoga karavAnI ke gAyone ucheravAnI ke tene pIDA * DerI udyogamAM gAya-bheMsane dUdhanI mAtrA vadhAravA mATe ApavAnI arthAt herAna karavAnI koI jarUra nathI. oksiTosIna jevA hormonsanA ane enTibAyoTiksanA vartamAna DerI udyogaH dararoja Ijekzana ApavAmAM Ave che. phakta orgenika DerI rephijeTaranI zodha pachI ane navI pekejiMga TekanolojInA phArma hoya to temAM ApavAmAM AvatA nathI. bhAratamAM lagabhaga kAraNe atyAre dUdhanI cIja-vastunI mAMga khUba ja vadhI gaI che. te nAnI moTI badhI ja DerIvALA hormonsa ane enTibAyoTiksano mAMgane pahoMcI vaLavA DerI udyoganuM vyApArIkaraNa thayuM che. DerI upayoga kare che. udyogamAM gAyone dUdha pedA karavAnA eka mazIna tarIke teno gAyane satata garbhiNI rAkhavAthI ane hormonsa ane enTiupayoga karavAmAM Ave che. jene kAraNe gAyone atyaMta duHkha pahoMce bAyoTiksa ApavAnA kAraNe te sAmAnya saMjogomAM jeTaluM dUdha che. vadhumAM vadhu napho meLavavAnA lobhamAM gAya vagere prANIonI ApatI hoya tenA karatAM traNathI cha gaNuM vadhu dUdha Ape che. A rIte saMkhyA ghaNI ja vadhAravAmAM Ave che. DerIvALA dUdha ane dUdhanI banAvaTonI mAMgane gAya-bhesanI saMkhyAmAM gAya-bheMsanI saMkhyA vadhavAnA kAraNe tenA mATenA khorAkanI ghaNo ja vadhAro nA thAya tema pahoMcI vaLavAno prayatna kare che. vyavasthA karavAmAM paryAvaraNanI samatulA khoravAI jAya che kAraNa ke eka ja divasamAM ghaNA vadhu pramANamAM dUdha pedA karavA mATe tenA mATe kudaratI sotono bephAma upayoga karavAmAM Ave che, jemAM gAyanA zarIrane sakhata parizrama karavo paDe che. phakta pAMca ja varSamAM vanaspatijanya khorAkano paNa samAveza thAya che. A DerI udyoga lagabhaga traNa ja prasUtimAM A prakAranI bhayaMkara tANanA kAraNe tenuM dvArA AcaravAmAM AvatI prANIo pratyenI kruratA ane paryAvaraNanI zarIra tUTI jAya che ane noMdhapAtra rIte dUdhanI utpanna karavAnI asamatulA kalpanAtIta hade khataranAka hoya che. ane te hiMsAnA kSamatA ghaTI jAya che. A saMjogomAM pazcimanA dezomAM kAyadesara keTalAka udAharaNa nIce ApavAmAM AvyA che. tene katalakhAne vecI devAmAM Ave che ane bhAratamAM gerakAyadesara A prazno vizALa pAyA upara Ayojita DerI udyogamAM to che ja tene katalakhAne dhakelI devAmAM Ave che. ane bhAratamAM AvA paraMtu sAthe sAthe bhAratamAM ane anya dezomAM nAnA pAyA upara gerakAyadesara cAlatA katalakhAnA Thera Thera che. amadAvAda ane cAlatA DerI udyogamAM paNa samAnarUpe che. amerikAmAM cAlatA anyatra A prakAranA katalakhAnAnI meM pratyakSa mulAkAta lIdhI che. vizALa DerI phArma ane bhAratamAM cAlatA nAnA DerI phArmanI meM bhAratamAM 0.1% TakAthI paNa ochI gAyone pAMjarApoLomAM pratyakSa mulAkAto lIdhI che ane temAM tenuM saMcAlana kaI rIte thAya AjIvana nIbhAvavAmAM Ave che. che te najare joyuM che. te nIce pramANe che. orgenika DerI phArmaH gAya-bheMsa pAsethI satata dudha meLavavA mATe gAya-bheMsane satata orgenika DerI phArma sAmAnya rIte anya mahAkAya DerI phArma sagarbhA rAkhavAmAM Ave che. te mATe tene kRtrima rIte garbhAdhAna karatAM nAnA hoya che. teo enTibAyoTiksa, pesTisAIDresa ane karAvavAmAM Ave che. jethI karIne te sauthI vadhu pramANamAM dUdha hormonsano upayoga karatA nathI. teo dUdhamAM bIjI koIjAtanI ApI zake. A kRtrima garbhAdhAna tenI prasUti bAda trIjA ja bheLaseLa karatA nathI. Ama chatAM teo gAya-bheMsane satata garbhiNI mahine karAvavAmAM Ave che. sAmAnya rIte kudaratI saMjogomAM to rAkhe ja che. ane temanA 80 TakAthI vadhAre vAcharaDA katalakhAne gAya-bheMsa tenA vAcharaDA tenuM stanapAna karatAM baMdha thAya tyAra jatA ja hoya che. ane vasukI gayelI pAMca-cha varSanI gAyo paNa bAda ja (15 mahinA pachI) garbhAdhAna karatAM hoya che. talakhAne vecAI jatI hoya che. mATe orgenika kahevAtuM dUdha paNa lagabhaga 95 TakA vAcharaDA ane 65 TakA vAcharaDI janmatAMnI anya DerInA dUdha jema ja kuratAvALuM hoya che. sAthe ja mAMsa utpAdaka katalakhAne vecI devAmAM Ave che. jyAM 6. DerI ane mAMsa udyoganI hiMsA ane vAtAvaraNa upara thatI asaraH teonI 6 mahinAmAM ke traNa varSamAM katala karavAmAM Ave che. nIce jaNAvela mAhitI dvArA jaNAze ke DerI ane katalakhAnAnI keTalIkavAra vAcharaDAne kheDUto bhUkhe mArI nAkhe che. AvuM meM paryAvaraNa upara ane krUratAnuM pramANa kevuM che? A mAhitI amerikAnI ApaNA pavitra tIrthadhAma pAlItANAmAM najare joyuM che. adhikRta USDA ane anya stroto dvArA prApta karI che. sAmAnya rIte gAyanuM AyuSya 20 varSanuM hoya che paraMtu DerI katalakhAnA dvArA paryAvaraNamAM choDavAmAM Avato nakAmo kacaroH udyogamAM dudha ApatI gAya, jyAre te 30 TakAthI ochuM dUdha nIce jaNAvela koSTakamAM amerikana sarakAre jAhera karela ApatI thAya pachI arthAtu pAMca varSanI uMmara pachI katalakhAne AMkaDA che. amerikAmAM 2008 nA varSamAM katala karavAmAM Avela vecI devAmAM Ave che. A bAbata bhAratamAM paNa 95 TakA saMkhyA * 28 rAma: prabuddha jIvaLa:ahiMsA vizeSAMka ( me - 2019 )
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANIo | 2008 nA varSamAM | 2008 nA varSamAM upayoga che. hRdaya roga, DAyAbiTIsa, kolana (isTa) kensara, karavAmAM Avela kula | pratidina karavAmAM prosTeTa kensara ane phekTaranuM paNa kAraNa mAMsAhAra ane DerInI katala saMkhyA katala saMkhyA khAdya vastuo che. gAya. 35,507,5OO | 97, 281 | phakta mAMsa ja nahi paNa DerInA khAdya padArthomAM paNa carabI Dukkara 116,558,9OO | ane kolesTerolanuM ghaNuM pramANa hoya che, jenA kAraNe hArTa eTeka 319,339 ane TAIpa-2 DAyAbiTIsa thAya che. DerInA khAdya padArthonA kAraNe maraghI (moTI) | 9,075,261,OOO | 24,863,729 prosTeTa kensara ane TAIpa-1 DAyAbiTIsa paNa thAya che. maraghI (nAnI) | 69,683,000 | 190,912 keTalAka Arogya saMbaMdhI abhyAsamAM jaNAyuM che ke hADakAnA boIlara maraghI | 9,0OO578,OOO | 24,672,816 phekzara paNa dUdha ane tenI pedAzonA upayogathI vadhe che jyAre | TarkI maraghI | 271, 245,000 [ 743, 137] jAherAtomAM batAvavAmAM Ave che ke dUdhamAM kelziyama hovAnA phakta amerikAmAM ja dararoja 40,(4 lAkha) gAya kAraNe hADakA majabUta bane che. je taddana asatya ane khoTuM che. ane Dukkara tathA 5,00,00,000 (5 karoDa) maraghI ane TarkInI 7. tharmokola (sTAyarophoma) ane plAsTikanI vAtAvaraNa upara thatI katala thAya che ane tenA pariNAme amerikAnA mAMsa udyoga ane asaraH DerI udyoga dvArA 230,000 pAunDa prati sekanDa utpanna thato tharmokolanI vAtAvaraNa upara thatI asara: kacaro paryAvaraNane dUSita kare che ane te jamIna, havA ane pANIne tharmokola have lokonA rojiMdA upayogamAM AvatI cIja svarUpe paNa dUSita kare che. sarvasvIkRta banI gaI che paraMtu lokone moTe bhAge khabara nathI ke te grIna hAusa asara: polIsTirinamAMthI bane che ke je peTroliyamamAMthI banatuM eka prakAranuM samagra vizvamAM 130 karoDa gAya (1.3 bIlIyana) dara varSe . 1 plAsTika che. 100 miliyana Tana mithena gesa pedA kare che, je grInahAusa asara te haLavuM hovAnA kAraNe tathA garamInuM avAhaka hovAthI te mATe khUba ja zaktizALI vAyu che ane te kArbana DAyoksAIDa vAyu 3 garama cIjane garama ane ThaMDI cIjane ThaMDI rAkhe che ane vastune eka karatAM 25 ghaNI vadhAre sUryanI garamIne roke che. sthAnathI bIje sthAne khaseDavI hoya tyAre vastune salAmata rAkhe pANIno bagADaH arthAt tUTavAnI saMbhAvanA rahetI nathI mATe te lokomAM priya banI phakta amerikAmAM DerI udyoga ane mAMsa udyoga mATe rAkhela gayuM che. Ama A padArthanA sArA guNo che paraMtu chellA keTalAka pazao jevA ke gAya, vAcharaDA, gheTAM vagere samagra vizvano 50 varSomAM jaNAyuM che ke te paNa nukazAnakAraka che. TakA pANIno vaparAza kare che. phakta 1 ratala mAMsa pedA karavA mATe paryAvaraNanuM saMrakSaNa karatI saMsthA (EPA Environment. lagabhaga 2500 gelana pANI vaparAya che. jyAre phakta eka ratala Protection Agency) ane kensara upara saMzodhana karatI ghauM, cokhA vagere pedA karavA mATe sarerAza 50 thI 250 gelana AMtararASTriya saMsthAe sthApita karyuM che ke tharmokola dvArA mANasamAM pANI vaparAya che. kensara thavAnI zakyatA che. jamInano bagADa: jyAre tharmokolanA DabbAmAM khorAka rAkhavAmAM Ave che tyAre uttara amerikAnI jamInano eka tRtIyAMza bhAga dhAnya ugADavA te khorAkamAM tenA rasAyaNo bhaLI jAya che jenI ApaNI taMdurastI mATe vaparAya che. ane temAMthI aDadho bhAga jamIna phakta DerI upara ane prajanana zakti upara asara thAya che. udyoga ane mAMsa udyoga mATe pazuone khavaDAvavA mATenA dhAnya A tharmokolanuM kudaratI rIte mATI vageremAM tenuM vighaTana thatuM pedA karavAmAM vaparAya che. amerikAmAM A mATe 22 karoDa ekara nathI arthAtu te nona-bAyoDigreDebala che arthAt jamIna, pANI jamIna, jyAre brAjhilamAM 250 lAkha ekara jamIna phALavavAmAM vageremAM rahela bekTariyA dvArA teno nAza thato nathI. te ema ja AvI che. madhya amerikAmAM 50 TakA jaMgalano pazupAlana dhAnya rahe che. te phoTolisIsanI prakriyAnuM avarodhaka che. mATe nAza karavAmAM Avyo che. temAMthI punaH navuM tharmokola banAvI zakAya che paraMtu tenI kiMmata Arogya uparanI asaraH navA tharmokolanA jeTalI ja thatI hovAthI moTA bhAge koI tema chellA 25thI 50 varSano Arogya viSayaka abhyAsa darzAve che karatuM nathI. ke samagra vizvamAM madhyama varga ane uccatara vargamAM mRtyunA kAraNe plAsTikanI vAtAvaraNa upara thatI asara: svarUpa rogonuM kAraNa mAMsAhAra ane dUdha ane tenI pedAzano Aje ApaNe plAsTika yugamAM jIvIe chIe. plAsTikanI me - 2019 prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ thelI, boksa, bATalI vagere vastu bhaMgAra khAte kADhI nAkhavAmAM je kahuM tene jyAM sudhI tarka dvArA tenA liTamasa TesTamAM te Ave che ane te jaMgala, nadI, samudra, ukaraDAmAM nAkhI devAmAM pAsa na thAya tyAM sudhI mAtra AMdhaLI zraddhAthI eTale ke AMkho Ave che. temAMnI keTalIkane risAyakala karI pharI upayogamAM levAmAM mIMcIne svIkArI levuM nahi. anyathA te tamAruM potAnuM banaze nahi. Ave che. plAsTikano vaparAza vadhyo hovAthI ane ane teno yogya pavitra zAstronA AdhAre huM je zIkhavuM teno jo tame meM darzAvelA rIte nikAla karavAmAM Avato na hovAthI tene risAyakala karavA kAraNothI athavA mArA apUrva prabhAvanA kAraNe svIkAra karazo mATeno prayatna asarakAraka ke pariNAmakAraka nathI. paraMtu tamArA potAnA parIkSaNa, kAraNo ane anubhavathI nahi plAsTika bAyoDigreDebala nathI paraMtu phoToDigreDebala che. svIkAro to te tamArAmAM ajJAna aMdhakAra pedA karaze paraMtu jJAnano phoToDigreDebala eTale ke sUryanA prakAzamAM lAMbo samaya sudhI rahe to prakAza pedA nahi kare. tenuM sUkSma rajakaNomAM rUpAMtara thaI jAya che paraMtu plAsTikano bhagavAna mahAvIrasvAmI moTAbhAge saMpUrNapaNe nAza thaI zakato nathI. plAsTikanuM sUkSma mAMsa meLavatI vakhate gAyane tAtkAlika jhaDapathI mArI nAMkhavAmAM rajakaNo rUpe astitva kAyama rahe ja che. A rajakaNo anya Ave che. jyAre vyApArI dhoraNe dUdha utpAdana karatI vakhate gAyone padArthomAM sahelAIthI bhaLI jAya che ane satata temAMthI jherI sakhata ribAvavAmAM Ave che ane baLajabarIthI pAMca ja varSamAM 3thI padArtho utsarjita thatA rahe che. tenA dvArA jamIna, havA ane pANI 6 gaNuM dUdha pedA karavAmAM Ave che ane tyAra pachI tene pAMca varSanI pradUSita thatuM rahe che. A plAsTikanA rajakaNo AhAra ane uMmaramAM ja tene katalakhAne dhakelI devAmAM Ave che. jyAre tenuM pANImAM bhaLavAthI pazu-prANIone bahu nukazAna pahoMcADe che. AyuSya lagabhaga 20varSa hoya che. A batAve che ke dUdha-utpAdanamAM plAsTikane risAIkala karavA mATe ghaNI garamI ane vijaLI paNa mAMsa utpAdana jeTalI ja khataranAka kuratA gAya-bheMsa pratye joIe che. AcaravAmAM Ave che. plAsTika sAmaDhI jIvo mATe paNa khataranAka che. samadramAM eka paryAvaraNanI daSTie vanaspatijanya padArtho karatAM dUdha, cAmaDuM, corasa mAIle 46,000 plAsTikanA TukaDA taratA hoya che. te rezama, Una vagere prANIjanya padArtho paryAvaraNane ghaNuM ja nukazAnakAraka kAraNathI lAkho sAmaDhI jIvo, hela mAchalIo. sIla mAchalIo, che. vanaspatijanya padArtha jeTalI jaldIthI kudaratamAM visarjita thAya Dolphina ane dariyAI kAcabA plAsTika kacarAnA kAraNe mRtyu pAme che tenA karatAM prANIjanya padArthane kudaratamAM visarjana thatA 7thI che. plAsTika pradUSaNanA kAraNe samudranI iko sisTimane ane te 10 gaNI vAra lAge che. dvArA paryAvaraNanI samatulAne khorave che. zvetAMbara ane digaMbara baMne saMpradAyavALA dUdha ane dUdhamAMthI ekalA amerikAmAM ja 3.31 abaja beralanA peTroliyamamAMthI banela ghI, mIThAI vagereno vAra-tahevAre derAsaromAM upayoga kare plAsTika bane che. peTroliyama pedAzo paryAvaraNane praduSita karavAmAM che ane te prAcIna paraMparA che. Ama chatAM ApaNA ja dharmagraMtho mahattama bhAga bhajave che ane te pANI ane havAne paNa pradUSita darzAve che ke koIpaNa prAcIna paraMparAne AMkho mIMcIne anusaravI kare che. na joIe. jaina dharmanA zreSTha siddhAMta svarUpa ahiMsAnA bhoge ane 8. upasaMhAra: temAMya AjanA saMjogomAM jemAM paMcendriya jIvonI hatyA, ribAmaNI jaina jIvana paddhati khUba ja naitika ane karUNAmaya che. te pRthvI ane zoSaNa thatuM hoya tevI paraMparAnI sAthe samAdhAna na karavuM ane paryAvaraNa mATe paNa bahumAna tathA Adara dharAve che. joIe. arthAt dUdha ke dUdhajanya padArthono derAsaramAM ane jaina tahevAramAM upayoga na ja thavo joIe. ApaNA zAstro daDhatA ane kaDakapaNe sUcana kare che ke ApaNe dravya, kSetra ane kALane anurUpa naitika, karUNAmaya ane paryAvaraNane dUdha ane ghI vagerenuM jaina dhArmika vidhimAM viziSTa mahattva che ja. Ama chatAM ApaNe je vastuno upayoga karIe teno srota koI nukazAna na thAya te rIte ja jIvana jIvavuM joIe. ahiMsaka hovo joIe. maharSi saMtasevI mahArAja temanA pustaka ''sarvadharma samanvaya"' koIpaNa dhArmika vidhi ke rItarivAjanuM yaMtravatuM anukaraNa karavuM (www.jaineLibrary.org) Sr # 007668) nAmanA pustakamAM e kAMI dharma nathI ema bhagavAna mahAvIrasvAminuM kahevuM che. zramaNa bhagavAna zrImahAvIrasvAmInA upadezano sAra bhagavAna , ApaNA rItarivAjano hetu e che ke te adhyAtmamAM ApaNane mahAvIrasvAmInA ja zabdomAM bahu suMdara rIte Apyo che. te nIce preraNA karato hoya, ApaNI AdhyAtmika unnatimAM sahAyaka hoya. pramANe che: koIpaNa rItarivAjanuM sIdhuM pariNAma ApaNA krodha, abhimAna, 'huM je kahuM te tamAre tamArI rIte tenI parIkSA karI ane mAyA ane lobha, parigrahanA kSayamAM athavA kaSAyone pAtaLA tamArA potAnA anubhava dvArA khAtarI karI svIkAravuM. karavAmAM AvavuM joIe. prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka 1 me - 2019
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ vartamAnamAM dUdha ane dUdhajanya DerI padArtho, plAsTika, tharmokola, jaina yuvAno vadhu samajadAra, jANakAra ane AdhyAtmika che ane rezama ane Una ke jenA utpAdanamAM eTalI badhI kuratA AcaravAmAM DerI udyogamAM AcaravAmAM AvatI kuratA pratye sabhAna ane gaMbhIra Ave che ke te kyAreya ApaNI AdhyAtmika unnatimAM sahAyaka thaI che. zake tema nathI. ApaNe prabhunI pUjA, AratImAM upayogamAM levAmAM TUMkamAM, ApaNe cokkasa kahI zakIe ke samagra vizvamAM 98% AvatA dUdha, ghI ane mIThAI aMgenA rivAjanuM AjanA saMjogone TakA karatAM vadhu dUdha-utpAdanamAM gAya-bheMsane bhayaMkara rIte ribAvavAmAM dhyAnamAM rAkhIne punarmulyAMkana karavuM jarUrI che. ke duHkhI karavAmAM Ave che ane phakta pAMca varSanI uMmaramAM tenI A kAraNathI ApaNe ApaNA rItarivAjamAM dUdhanA badale zuddha dUdha-utpAdananI kSamatA ochI thatAM ke vasukI jatAM tene katalakhAne pANI ke soyAdUdha ke badAmanuM dUdha, ghInA badale zuddha vejITebala dhakelI devAmAM Ave che. telano dIvAmAM upayoga karavo joIe. vividha mIThAI mATe sukA maherabAnI karI mAtRtvanA kudaratI niyama upara vicAra karazo mevAno ke siMgadANA vagereno upayoga karavo joIe. ApaNA ane tamArA potAnA mATe dUdha ane DerInI anya cIjono upayoga rojiMdA khorAkamAM ane dhArmika tahevAronA jamaNamAM svastha AhAra karavo ke nahi te nakkI karazo. tarIke zaddha vanaspatijanya vigana) AhArano upayoga karavo joIe. A lekhanA kAraNe je lokonI lAgaNI dubhAI hoya to teonI uttara amerikAmAM moTA thayelA badhA ja jaina yuvAno (yaMga jaina mAphI mAguM che. esosiezana ane yaMga jaina propheznala) svIkAre che ke DerI udyogamAM micchAmi dukkaDam gAyo upara bhayaMkara krUratA AcaravAmAM Ave che ane bhayaMkara AcArya zrI vijaya naMdighoSasUrijI vize : atyAcAra karavAmAM Ave che mATe dhArmika tahevAromAM jamaNavAramAM pa. pu. AcArya zrIvijaya naMdighoSasUrijI pa. pU. zAsanasamrATa dudha ke DerI pedAzano upayoga karavo te spaSTa rIte jaina dharmanA mULa AcArya zrIvijayanemisUrijI ma.nA samudAyanA pa. pU. AcArya pAyAnA siddhAMta ahiMsA, acaurya, adattAdAnaviramaNa tathA karUNAno zrIvijayasuryodayasUrijI ma.nA ziSya che. teo AgamazAstronA bhaMga karanAra che. jo ApaNe upara batAvela rItarivAjomAM parivartana jJAtA to che ja paraMtu sAthe sAthe Adhunika vijJAna ane gaNitanA karIzuM to ApaNA yuvAno paNa tene sArI rIte anusaraze ane paNa prakAMDa vidvAna che. teoe AhAra vijJAna aMge adyatana ApaNI kadara karaze. mAIkroskopa dvArA prayogo karAvI kaMdamUla ane bahAranA khAdya nyUyorka TAImsano ahevAla kahe che ke amerikAnI kula vastInA padArthamAM rahela sUkSma jIvonI sAbitI Ape che ane asaMkhya 2% TakA arthAt 60 lAkha amerikano mAtra naitikatAnA dhoraNasara lokone tenAthI bacAve che. teoe dharma ane vijJAna aMge saMzodhanAtmaka vigana che. amerikAmAM janmelAmoTA thayelA 10% thI 15% TakA pustako lakhyA che. teo avAranavAra jaina dharma ane vijJAna aMge jaina yuvAno custa zAkAhArI arthAt vigana che. jyAre amerikAnA seminAra kare che. jaina-ajaina samAjamAM teo eka vijJAnI tarIke pukhta vayanA ImIgraMTa jaina vyaktio mAtra 0.5% TakA vigana che. prasiddha che. ]]] A batAve che ke jaina vidvAno ane pukhtavayanA jaino karatAM amerikAnA saMparka : 001-919-859-4994 amerikA yAda husenI evorDa (2019) mATe DaoN. mahebUba desAInI pasaMdagI chellA pAMceka varSathI pU. morArIbApunI chatrachAyAmAM ''yAre husena evorDa'' ApavAmAM Ave che. A evorDa mATe rASTrIya ane rAjya kakSAe be mahAnubhAvonI pasaMdagI samiti dvArA karavAmAM Ave che. rAjya kakSAnA yAde husena evorDa 2019' mATe gujarAtanA jANItA ciMtaka, lekhaka ane ItihAsakAra prophe. (DaoN) mahebUba desAInA nAmanI pasaMdagI karavAmAM AvI che. | DaoN.mahebUba desAI chellA 10 varSathI zikSaNa, saMzodhana ane sadabhAva preraka sAhityanA sarjana ane prasAramAM sakriya rahyA che. temanI sarva dharma samabhAva preraka kolama 'rAhe rozana'' divya bhAskara dainikamAM chellA bAra varSathI pragaTa thAya che. jeno hiMdu ane muslima banne samAjamAM moTo vAcaka varga che. gujarAtanA moTA bhAganA akhabAromAM temaNe samAjanA ghaDataramAM pAyAnuM kArya karatI kolamo lakhI che. eka sArA lekhaka, sAhityakAra uparAMta DaoN. desAIe jAhera ane bauddhika samAraMbhomAM bhinna viSayo para vyAkhyAno ApI hiMdu muslima samAjamAM ekatAnA vAtAvaraNane barakarAra rAkhavA satata prayAso karyA che. | zrI muMbaI jaina yuvaka sAtheno temano nAto ghaNo ghaniSTha rahyo che. dara varSe yojAtI paryuSaNa vyAkhyAna mALAmAM temanA vyAkhyAno avAranavAra yojAyA che. sAmayika 'prabuddha jIvana' nA teo lekhaka che. DaoN. mahebUba desAIne zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, prabuddha jIvana taraphathI abhinaMdana. 1 me - 2019 prabuddha jIvaLa :ahiMsA vizeSAMka
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ apabhraMza bhASAnA pANinI (kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya : 3). padmazrI DaoN. kumArapALa desAI (gatAMkathI cAlu...) abhyAsa sugama bane ane vyAkaraNanuM jJAna sakriya bane te mATe eka vaiyAkaraNa tarIke kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya viziSTa emane kozanI jarUra lAgI. mAtra vidyArthIo ke abhyAsIo ja sthAna dharAve che. mahAna vaiyAkaraNa pANinIe potAnA vyAkaraNa nahi, paraMtu vidvAno mATe paNa koza jarUrI jJAnasAdhana che. A vize aSTAdhyAyI' dvArA pUrvaparaMparAmAM eka potIkI paraMparAnuM nirmANa hemacaMdrAcArya kahe che : karyuM hatuM. pANinInI pUrve zaunaka, zAdAyana jevA aneka vyAkaraNIo zrozacevamaNIpAnAM hozastraviSAmaji. thayA hatA, paraMtu pANininA vyAkaraNe eka paraMparA sthApI. emAM upayogo mahAn yasmAt klezastena vinA bhvet|| kAtyAyana ke pataMjalie saMzodhana-umeraNa karyuM, paraMtu pANininI 'rAjAone dravya) kozano ane vidvAnono paNa (zabda) vaiyAkaraNa tarIkenI pratiSThA to sadIothI akSata rahI. saMskRta kozano ghaNo upayoga hoya che. tenA vinA te baMnene atyaMta viTaMbaNA bhASanA aMtima vyAkaraNazAstrI banyA AcArya hemacaMdrAcArya. saMskRta paDe che.'' ('hamasamIkSA', le. madhusUdana modI, pR.67) vyAkaraNa paraMparAmAM emanA pradAnane kAraNe haimasaMpradAya' Ubho hemacaMdrAcArye "abhidhAnaciMtAmaNi, anekArthasaMgraha' ane thayo. emanA vyAkaraNano uttarakAlIna jaina vyAkaraNo para vizeSa 'nighaMTazeSa' - ema saMskRta bhASAnA traNa koza racyA che. prAkRtaprabhAva dRSTigocara thAya che. zvetAmbara saMpradAyanA keTalAka AcAryoe dazya bhASAnA jJAna mATe 'dezInAmamAlA' ane 'rayaNAvali'nI hemacaMdrAcAryanA vyAkaraNane AdhAre aneka graMthonI racanA karI che. racanA karI che. AvA AThathI dasa vyAkhyAkAra maLe che. ('navArya hemacaMdra', ne. DaoN. saMskRta bhASAmAM racelAM 'abhidhAnaciMtAmaNi'nI kula zlokasaMkhyA vi.mA. munavara, pR. 100) 1541 che, paraMtu TIkA sAthe tenI zlokasaMkhyA kula dasa hajAranI apabhraMza vyAkaraNa te kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryanuM cirakAlIna thAya. A graMthanA cha kAMDa maLe che. prathama kAMDamAM devAdhideva, bIjA mahattva dharAvatuM pradAna gaNAze. apabhraMza bhASAnuM vistRta anuzAsana kAMDamAM deva. trIjAmAM manuSya, cothAmAM tiryaMco, pAMcamAmAM nArakInA racanAra hemacaMdrAcArya sauprathama che. temaNe bhinna bhinna pradezomAM jIvo ane chaThThAmAM sarvasAmAnya AvA eka-arthavAcI zabdono pracalita upabhASA ane vibhASAonuM saMvidhAna darzAvIne apabhraMza saMgraha che. AmAM yaugika, mizra ane rUDha zabdo spaSTa karyA che. bhASAno paricaya Apyo che. hemacaMdrAcAryanA samaya pachI uttara kozanA AraMbhanA zlokamAM potAnI A yojanA vize hemacaMdrAcArya bhAratamAM saMskRta zabdAnuzAsanano kALa lagabhaga samApta thaI kahe che - gayo. 'siddhahemazabdAnuzAsana' ane 'dezInAmamAlA'ne jotAM 'praNipatyAhata: siddhsaanggshbdaanushaasnH| hemacaMdrAcAryane ApaNe apabhraMza bhASAnA pANini kahI zakIe. rUDhayaugikamizrANAM nAmnAM mAlAM tnomyhm||' apabhraMza bhASAnI vizeSatA e hatI ke e samaye gujarAta, 'ahaMtone namaskAra karIne, pAMceya aMga sahita zabdAnuzAsana mAravADa, rajapUtAnAnA pradezanA nivAsIonI bolAtI bhASAnI pratiSThA pAmyA pachI, rUDha, vyutpattisiddha ane mizra nAmonI mAlAne e vadhu najIkanI hatI. vaLI hemacaMdrAcArya apabhraMza vyAkaraNanA huM vistAruM chuM.'' niyamone udAhata karavA mATe bIjAnI jema svaracita udAharaNo zabdazAstra mATe upayogI evo A graMtha arvAcIna dezya ApavAne badale upalabdha apabhraMza sAhityamAMthI udAharaNo ApyAM bhASAnA abhyAsa mATe eTalo ja Avazyaka che. vaLI ene saMpUrNa che. AthI praziSTakAlIna apabhraMza racanAothI mAMDIne samakAlIna banAvavA mATe hemacaMdrAcArye emAM cheka sudhI umerA ane sudhArA karyA lokabhogya racanAone ahIM pratinidhitva maLyuM che. AnuM eka che. sAruM pariNAma e AvyuM ke aneka lupta thayelA apabhraMza kAvyomAMthI 'abhidhAnaciMtAmaNi' e itihAsa ane bhASAvijJAnanI dRSTie thoDAka namUnArUpa aMzo AmAM ApelAM udAharaNo dvArA jaLavAI atyaMta mulyavAna banI rahe tevo kozagraMtha che. AmAM hemacaMdrAcArye rahyA ane enAthI ApaNane e samayamAM apabhraMza sAhityanI kavio dvArA pracalita ane prayukta zabdono suMdara Alekha Apyo UMcI guNavattA, racanAzailI ane chaMdasvarUpano khyAla Avyo. che. vaLI sAMskRtika dRSTie paNa A kozanI sAmagrI abhyAsIone - gurjarabhUminA jJAnadIpane prajvalita karavA mAgatA kalikAlasarvajJa upayogI che. AmAM evA aneka zabdo maLe che, je anya kozamAM hemacaMdrAcAryanI dRSTi vyAkaraNa pachI koza tarapha gaI. bhASAno prApta thatA nathI. 'amarakoza'ne lakSamAM rAkhIne eka arthavALA prabuddha jIvana ( me - 2019
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAna zabdo ApavA mATe hemacaMdrAcArya "abhidhAnaciMtAmaNiInI sarasvatIpUjakone sahAyarUpa thavAnI temanI bhAvanA taravare che. racanA karI, joke "amarakoza' karatAM doDha gaNI zabdasaMkhyA AmAM vaLI dhavaMtari, vyADi ane dhanapAlanA kozo kALakrame naSTa thayA, sAMpaDe che. vaLI paryAyavAcI zabdo paNa 'amarakoza' karatAM vadhu maLe paraMtu enuM dohana Aje hemacaMdrAcAryanA koza dvArA ApaNane prApta che. 'amarakoza'mAM sUryanA 37 paryAya, kiraNanA 11 paryAya, thAya che. e dRSTie paNa A zabdakozanuM mahattva che. caMdranA 20 paryAya, zivanA 48 paryAya, brahmAnA 20 paryAya, saMskRta ke prAkRta sAthe saMbaMdha na dharAvatA dezya bhASAonA viSNunA 36 ane agninA 34 paryAvAcI nAma maLe che, jyAre zabdasaMgraha uparAMta saMskRta ane prAkRta bhASAmAM kAlagrasta athavA 'abhidhAnaciMtAmaNi'mAM sUryanA 72, kiramanA 36, caMdranA 32, to taddana aparicita banI gayelA zabdo 'dezInAmamAlA'mAM saMgraha zivanA 77, brahmAnA 40, viSNunA 75 ane agninA 51 pAmyA che. vaLI jenA mULa vize saMzaya hoya tevA keTalAka zabdono paryAyo upalabdha che. A rIte A graMthanI racanA dvArA hemacaMdrAcArye paNa AmAM samAveza karavAmAM Avyo che. saMskRta sAhityanA zabdakozamAM vipula vRddhi karI che. A graMthanAM 'rayaNAvali', 'desIsaddhasaMgraho', 'dezInAmamAlA' "abhidhAnaciMtAmaNi' pachI hemacaMdrAcArya pAsethI ane dezIzabdasaMgraha' jevAM nAmo maLe che. AmAM kula 783 gAthA 'anekArthasaMgraha'nI racanA maLe che. A racanA gujarAtI bhASAnA ane lagabhaga 3,978 zabdo ApavAmAM AvyA che, jemAM 100 abhyAsIone sArI evI sAmagrI pUrI pADe che. jema ke tatsama zabdo, 1850 garbhita taddabhava zabdo, pa28 saMzayayukta anekArthasaMgraha'mAM niHzaLa, punAva:, daM: maLe che. AmAMthI tadbhava zabdo ane 15OdezI zabdo che. (The Desinamamala gujarAtI bhASAmAM nisaraNI, pulAva, TAMgo jevA zabdo UtarI of Hemchandra' by R. Pischel, Introduction II, P31.) AvyAnuM vicArI zakAya.. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryanI pAse aneka dazya kozo hatA ane e abhidhAnaciMtAmaNi'mAM eka arthanA aneka zabdono koza kozono ullekha enI vRttimAM maLe che. Ama chatAM atyAre to ApavAmAM Avyo hato, jyAre 'anekArthasaMgraha'mAM eka zabdanA hemacaMdrAcAryano 'dezInAmamAlA" e ekalo ja sAro koza gaNI aneka arthano ullekha ApavAmAM Avyo che. jema ke, no artha zakAya. prAkRta bhASAmAM vaparAtA dazya zabdonA arthanirNaya mATe A brahmA, AtmA, ravi, mayUra, agni, yama ane vAyu thAya che. A graMtha atyaMta upayogI che. A kRtinI racanA dvArA hemacaMdrAcArye dRSTie 'abhidhAnaciMtAmaNi' ane 'anekArthasaMgraha' parasparanA ekale hAthe eka navA yugano AraMbha karyo. pUraka gaNAya. graMthanI vRttimAM maLatI kumArapALanI prazastinI 105 udAharaNaabhidhAnaciMtAmaNi' ane 'anekArthasaMgraha' pachI hemacaMdrAcArya gAthAo evo saMketa Ape che ke rAjavI tarIke kumArapALanuM varcasva 'nighaMTuzeSa' nAmano vaidakazAstrane upayogI evo vanaspatikoza pravartatuM hatuM te samaye A graMthanI racanA thaI che. noMdhapAtra bAbata taiyAra karyo. cha kAMDamAM ane 396 zloka saMkhyA dharAvato A koza e che ke AmAM jayasiMha siddharAja mATe lakhelI gAthAo bahu hemacaMdrAcAryanA bIjA kozo jevo jANIto nathI. 'anekArthasaMgraha'nI ochI che. caulukya tarIke kumArapALane saMbodhana karIne enI prazasti TIkAmAM mahendrasUrie evo ullekha karyo che ke potAnA guru hemacaMdrAcArya karatAM zrI hemacaMdrAcArya kahe che : pAse vizALa graMtha-saMgraha hato ane temAM dhavaMtarino 'nighaMTu' graMtha "signeTresanuM TalhIra fmqmANajhaNayAruM paNa hato. 'nighaMTuzeSa'nA cha kAMDa maLe che ane A eka prakArano kAsAraM va buhANaM akarimaM desi caalukk||" vaidakazAstrane mATe upayogI evo vanaspatikoza che. A koza che (da.nA.mA., 2.28) kAMDamAM vaheMcAyelo che ane tenI kula zlokasaMkhyA 396 che. A "kAsijja (kAkasthala nAme pradeza) deza lUMTI pakhAlavALAo kozamAM vRkSa, gulma, latA, zAka, tRNa ane dhAnya ema cha kAMDa che. mAraste ANelA suvarNane jANe sAmAnya sIsAnAM patarAM hoya tema, kramazaH kAMDanA zlokonI saMkhyA ochI thatI jAya che. prathama he caulukya, tuM vidvajanone Ape che.'' vRkSA--:nI zlokasaMkhyA 181, dvitIya putmANDa:nI zlokasaMkhyA A 'dezInAmamAlA' mAraphate keTalAka gujarAtI zabdonI 105, tRtIya saMtADuM:nI zlokasaMkhyA 44, caturtha zAnki :nI prAcInatA paNa siddha thAya tema che, AthI gujarAtI bhASAnA zlokasaMkhyA 34, pAMcamA tRNAhu:nI zlokasaMkhyA 17 ane chaThThA abhyAsIne mATe enuM parizIlana zabdo ('The Desinamamala dhanyag:nI zlokasaMkhyA 15 che. hemacaMdrAcArye vyAkaraNanA of Hemchandra' by R. Pischel, Glossary, P. 1-92.) aMge. niyamAnusAra zabdo siddha thatA na hoya tema chatAM bhASAmAM prayojatA navI kSitijo ughADanAruM banI rahe. jemAMnA keTalAka zabdo joIe. hoya evA zabdono AmAM saMgraha karyo.. iDuM - UMDuM, hajuduM- UlaTuM, uttha7I - Uthalo, ghare - ghAgharo, traNa saMskRta kozonI racanA dvArA hemacaMdrAcArya saMskRta zabdazAstrane voDo - khoDo, rahevako - khabho, moDhaM - oDhaNI, 3rI - vyApamAM levA prayAsa karyo che. kozaracanAnI pAchaLa gujarAtanA udheI, hIrI - gaMDerI, rivapniya - khIja, vaze khATakI, ( me - 2019 ) prabuddha jIvana (113)
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3% DI - ukaraDI, Divo - aDada, ravavI - khaDakI, 19o - ApI che. A bAbata paNa temanA hetune vadhu spaSTa kare che. gaDha vagere. A graMtha tulanAtmaka bhASAzAstrIone mATe paNa mUlyavAna AnA ATha adhyAyamAM kAvyanuM prayojana, kavinI pratibhA, banyo che. zabdonuM vyApaka saMkalana ane sAhityasauMdarya dharAvatAM kAvyanA guNadoSa, rasa, bhAva ane guNanA prakAro, zabdAlaMkAra udAharaNothI dhyAna kheMcatA A kozanuM e rIte etihAsika, sAMskRtika ane arthAlaMkAra, kAvya ane nATakanA prakAro jevA viSayonI chaNAvaTa ane bhASAzAstrIya mahattva che. purogAmI AlaMkArikonAM avataraNo sahita karI che. AmAM zabdazAstra ane kozanI racanA karyA bAda kalikAlasarvajJanI 'alaMkAracUDAmaNi'mAM 800 ane 'viveka'mAM 825 ema samagra dRSTi kAvyazAstra tarapha vaLI. saMskRta alaMkAragraMthonI paraMparAmAM 'kAvyAnuzAsana'mAM 1632 udAharaNo maLe che. AmAM 50 kavio hemacaMdrAcArye 'kAvyAnuzAsana'nI racanA karI. 'kAvyAnuzAsananA ane 81 graMthono nAmollekha karavAmAM Avyo che. A darzAve che ke mukhya traNa bhAga che : eka sUtra, bIjI vyAkhyA ane trIjI vRtti. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya pAse vizALa graMthasaMcaya hato ane ATha adhyAyamAM lakhAyelA A graMthamAM kula 208 sUtro che. sUtronI 'kAvyAnuzAsana'nI racanA mATe emaNe aneka graMthonuM parizIlana vyAkhyA karanArI carcA 'alaMkAracUDAmaNi'ne nAme maLe che, jyAre karyuM hatuM. AnaMdavardhana, abhinavagupta, rudraTa, rAjazekhara, mammaTa, e vyAkhyAne vizeSa spaSTa karavA mATe 'viveka' nAmanI udAharaNa dhanaMjaya vagere AlaMkArikonA graMthonA siddhAMtonI saMyojanA karIne sahitanI vRtti maLe che. A sUtra, vyAkhyA ne vRtti - traNenA kartA temaNe kAvyAnuzAsana'nI racanA karI che. sarvagrAhI zikSAgraMtha hemacaMdrAcArya che. hemacaMdrAcArye 'faSatriIpuruSarata'mAM darzAvyuM banAvavAnA hetune lakSamAM rAkhIne emaNe evI kalpanA karI ke che tema A graMtha "no' mATe che. AmAM sAmAnya abhyAsIone pahelAM vidyArthI "zabdAnuzAsana' zIkhe, kozanuM jJAna meLave ane kAvyazAstrano khyAla ApavAno hetu rahelo che. AthI ja temaNe pachI kAvyaracanAmAM praveza meLavavA mATe alaMkAragraMthonI keDI para judI judI kakSAonA abhyAsIone upayogI nIvaDe te mATe paga mUke. Ane kAraNe emaNe pUrvAcAryo karatAM bhinna evI alaMkAranI 'sUtra', "svoparITI' temaja 'vivevUDAmaLi' nAmanI vistRta TIkA vyavasthA karI che. (kramaza:) jIvanapaMtha : 19 je Apo te pAmo | DaoN. bhadrAyu vacharAjAnI nAnA hatA tyAre je kaMI na samajAyuM chatA karye rAkhyuM temAMthI hatuM, paNa A jIvyA te mUlyavAna che tevuM mAhyalAe kahyuM, svIkArya, ghaNuM mUlyavardhaka hatuM te moTA thAya pachI samajAyuM. dAdAjI ane anubhavAyuM, AtmasAta thayuM ane tethI tene viparita sthitimAM paNa pitAzrI nityapUjA karatA tyAre paMcAmRta ane prasAdI mATe tenI choDavuM zakya na banyuM! bAjumAM besato. teo moTe moTethI maMtroccAra karatA, te ajANatAM Aje jIvananI ardhI sadI vaTAvyA pachI, traNa bAbato caitasika dhyAnathI sAMbhaLato hato. vakhata jatA dAdAjI ane pitAzrInI draSTie jIvana vyavahArano mUlyamArga banI gayela che, te kahIne sAthe sAthe bolavA lAgyo. moTo thayA pachI te zlokonA artha mArI vAtane virAma ApuM: (1) jyAM 'nA' pADavAnI IcchA che jANavAnuM ane samajavAnuM banyuM tyAre bahu moTo ahobhAva mArA athavA je kAma thaI zake tema nathI tevuM mana kahe che tyAM kadi 'hA' bALapaNa vize thayo. gItAjInA bAramA, paMdaramA ane aDhAramA nahi pADavI. (2) jyAM 'hA' kadAca paDAI gaI te kAma paripUrNa adhyAyo samajyA vagara kaDakaDATa bolatAM zIkhelo. kolejamAM Avyo rIte saMpanna karavAmAM tanatoDa mahenata karavAnI ane koI kacAza tyAre vinobAjInA 'gItA pravacano' (gItAI) vAMcyAM tyAre peluM nahi choDavAnI ane (3) jyAM mAre 'nA' pADavI paDe te anya koI kaDakaDATapaNuM madha jevuM mIThuM lAgyuM. badhu jhaDapathI samajAyuM ane ghaNuM zreSTha rIte karI zakyuM, tevI bAbato vize maMthana karavAnuM ke, mArAM badhuM jIva soMsaravuM utaryuM, jIvana vyavahAramAM utAravuM saraLa banyuM. manobaLamAM evuM te zuM khUTyuM ke je anyathI zakya hatuM ane mArA huM jyAre pitA banyo tyAre pelI vidhisaranI pUjA to nahato mATe azakya?... TUMkamAM, je vinobAjI kahe che tema, jIvatAM karato, paNa maMtroccAranI keseTa avazya vagADato. putra hArdikane jIvatAM zIkhatA rahevAnA traNa mUlyamArgone jIvana AdhAra banI e maMtroccAranA dhvani vacce uThavAnI Teva paDI, tethI ALasa dIdhA... sakhata ane satata AtmanirIkSaNa karatA rahevAno A vagara prasannacitte uThI javAnuM banyuM ane saMgIta pratyeno teno rAjamArga mane bahuupayogI lAgyo che, huM mane prabaLa Thesa lagAva sahajapaNe vadhyo... A badhI vAto parathI eTaluM tAravI pahoMcADanArane ke mAruM ahita IcchanArane paNa samyak najare zakuM ke : A 'mUlya che ane te jIvavAnuM che tevuM koIe kahyuM na joto thaI gayo chuM, ane tene huM mArI jIvanasAdhanA gaNuM chuM. prabuddha jIvana | me - 2019
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ haju jIvanasaMdhyA DhaLavAno samaya che tyAre mane evuM pratIta nahi..' jIvananuM ekamAtra ane aMtima dhyeya jo parama AnaMda hoya thavA lAgyuM che ke : tame je Apo cho, te ja tame pAmo cho... to niMdA phAjhalInA zabdo mAruM jInavamUlya: gAmanA core eka vRddha bhAbhA beThA hatA. e gAmamAM dAkhala thatA jiMdagI ke hara kadama para gire, eka mANase e vRddhane pUchayuM: 'A gAmanA loko kevA che?' vRddha magara sikhA, kaise giratoM ko thAma lete hai ! sAme pUchyuM: 'tame jyAMthI Avo cho tyAMnA loko kevA hatA?'.. pelo mANasa kahe : "sArA...' tarata javAba maLyo: 'to ahIMnA saranAmuM : premamaMdira, narmadA pArka-4, lokoya sArA che.' thoDIvAra pachI bIjo mANasa gAmamAM dAkhala amIna mArga, rAjakoTa. thayo ne teNe paNa vRddhane pUchyuM: 'A gAmanA loko kevA che?' vRddha mo. 09898920333, pharI e ja pUchyuM: 'tame jyAMthI Avo cho tyAMnA loko kevA phona : (0281)2588711 hatA?'.. mANasa moDhuM caDhAvI bolyoH 'ThIka, kAMI bahu sArA Imela : bhadrayu2@gmail.com nahi,' vRddha javAba vALyo: 'ahIMnA lokoya ThIka, bahu sArA zrI bhaktAmara stotra - AsvAda DaoN. ratanabena khImajI chADavA (gatAMkathI cAlu...) hoya che. eTale ja badhA dharmamAM ke saMpradAyamAM darzanane dharmakriyAnuM | sarva AkarSaNa pradAyaka mukhya aMga gayuM che. darzanathI ja dharmanI zarUAta thAya che. kahyuM dekhavA bhavantamanimeSa vilokanIya paNa che ke "jevuM darzana evI pratikriyA.' arthAtu jenuM darzana karIe, nAnyatra toSa mupayati janasya cakSuH | jenA viSe vicArIe athavA jenuM dhyAna dharIe tevAM guNo ApaNAmAM pItyA payaH zazikara ghuti dugdha sindhoH pragaTe tevA guNonuM pariNamana thAya jema coranA vicAra kare to kSAraM jala jalanidhera situM ka Icchatu? ||11ll bhaya lAge, khAvAnA padArthonuM dhyAna dharIe to AhAra saMjJA bhAvArtha :- he jinendra deva! AMkhanI palaka mAryA vinA udbhave, sadguNI puruSonuM dhyAna dharIe to zAMtino anubhava niraMtara ekITaze jovA yogya ApanuM alaukika divya svarUpa joIne thAya. tema prabhunA darzanathI prabhunA mukhamaMDaLa upara je divya bhAvA manuSyanI AMkho have bIje kayAMya (koI sarAgI devAdimAM) DaratI jhaLake che teno prabhAva jIvAtmA para paDe che. A eka sarva sAmAnya nathI, saMtoSa pAmatI nathI. caMdranA kiraNo samAna ujvala kSIra siddhAMta che. A vAtane stutikAre kSIrasamudranA dugdhapAnanI upamA samudranuM dugdhapAna karyA pachI lavaNa samudranA khArA pANI pIvAnI dvArA darzAvI che. jema ke jeNe caMdranI cAMdanI jevAM zItaLa tema ja IcchA koNa kare? arthAtu na ja kare. ujjavaLa kSIra samudranA pavitra pANInuM amRtapAna karyuM hoya te zuM vivecana :- prastuta zlokamAM prabhunuM je divya manamohaka svarUpa lavaNa samudranAM khArA pANIne pIvAnI IcchA kare zuM! arthAt prabhu che, tenuM darzana jo ekavAra paNa manuSya karI le to bAkInA badhA darzanathI je tRptino anubhava kare che. tene AvI alaukika tRpti viSayo tene khArA lAge che. A vAtane stutikAra caMdranAM ujvaLa bIje kayAMya prApta thatI nathI. kiraNo samAna kSIra samudranA amRtamaya dudhapAna sAthe sarakhAvI stutikAre prastuta zlokamAM 'dRSTavA' zabda pachI 'vilokana' divyadRSTinuM udbodhana karAve che. arthAt prabhunuM mukhamaMDaLa evuM zabdano ullekha karyo che. 'vilokana'no artha vizeSa prakAre nihALavuM bejoDa che ke mAno mananI zAnacetanAne jAgRta karI sarva viSaya evA guDhArthamAM temaNe ahIM mUkyo che. jema koI vizALa maMdiramAM dRSTino parihAra karAve che. bAhyagRha, madhyagRha ane garbhagRha evA traNa vibhAga hoya che tema - kavizrIe prastuta zlokano prAraMbha 'daSTavA' zabdathI karyo che. jIvAtmAnA paNa bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA ema traNa arthAtu pUrvamAM che. je jAyuM ane have prabhunA bAhyarUpane joIne vibhAga jovA maLe che. bAhyagRhanI vizALatA joyA pachI yAtrI jIvAtmA kevI tRpti anubhave che. e jaNAvatAM AcAryazrI paNa punaH madhyaguhanuM avalokana kare che tyAre prabhunA darzana thAya che mAno svayaM potAnI tRptinA bhAvo pragaTa karI rahyAM che. temaNe ane AgaLa vadhatAM garbhagRhamAM praveze che. tyAM tene anupama ahIM darzana mAtrathI ja saMtuSTi abhivyakta karI che ke jANe potAne AnaMdano anubhava thAya che. te ja rIte prabhuno bAhya svarUpa koI kSIra samudranA dugdhapAnano amRtamaya svAda prApta thaI rahyo hajAro zubha lakSaNa yukta hoya che. temano alaukika divya deha che. samyakdarzanathI je tRpti thAya che te tRpti kharekhara alaukika nihALI bhakta avalokana kare che ke AvI suMdara bejoDa dehadhArI me - 2019 prabuddha jIvana 115)
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhUti aMdaramAM kevI haze! tyAre bhakta aMtarAtmA sudhI pahoMce rAjaputra turaMganI kathA che. tyAM ucca koTinA bhAvo tema ja zuddha paryAyonuM punaH avalokana varSo pahelAMnI A vAta che. te samayamAM ratanAvatIpurImAM karatAM karatAM AgaLa vadhatAM parama paramAtmAnuM divya darzana thatAM rAjA ruddhasena rAjya karatA hatA. rAjA rudrasenanI prANa pyArI dRSTi animeSapaNe sthira thaI jAya che. Ama avalokana paNa patnInuM nAma sudharmAdevI hatuM. emane eka putra paNa hato. jenuM triguNAtmaka banI paramAtmAnAM zuddha svarUpanuM darzana karAve che tyAre nAma turaMgakumAra hatuM. darzana vizeSa prakAranuM avalokana banI jAya che. Ama 'vilokanIya' taraMgakamAre kAverI nadInA kinAre eka atyaMta ramaNIya udyAna zabda dvArA kavizrI paramAtmadarzana sudhI laI jAya che. banAvyo hato. te udyAnamAM cArebAju nAnI nAnI kyArIo hatI, AcAryazrI mAnatuMgasUrie mAno ke prabhune darzanamAM ja AvarI ke je tAjA phuTelA kumaLA akrothI zobhI rahI hatI. tenI vacce lIdhA che. AMkhomAM samAvI lIdhAM che. aMga aMgamAM, kaNa-kaNamAM raMgaberaMgI sugaMdhI phUlonA choDa DolI rahyAM hatA. maMda maMda vahetAM nihALIne jANe kSIra samudranuM amRtamaya dugdhapAna karI tRptino pavanathI vRkSo paranA mIThA-madhura phaLo jhUmI rahyAM hatA. udyAnanI anubhava karI lIdhI che, eTale ja tyAra pachI temaNe nAnyatra' zobhA jANe naMdanavana samI dekhAtI hatI. ahIM Thera Thera Avela zabda upara bhAra mukyo che. nAnyatra' (na + anyatra) e zabda vizrAmagRho tema ja citrazALAo kuberanI kRtinuM digdarzana karAve anya koI bIjA deva devI pUrato sImita nathI. temaja koI paNa evA hatA. prakAranAM dazyamAna bAhyapadArtha pUrato sImita nathI. paraMtu anyatrano A badhuM ja hovA chatAM eka abhAva (uNapa) udyAnanI artha bIjA badhA ja vibhAva paryAyo evo thAya. A vibhAva paryAyo zobhAne khaMDita karatuM hatuM. 'so guNa para eka avaguNa bhAre' A. jIvane saMtoSa ApI zakatA nathI. arthAt sAMsArika bIjA game kahevata ahIM sAcA arthamAM caritArtha thatI hatI. vAta evI che ke, tevA prabhAva rUpa ke sthAna cittane AnaMda ApI zakatA nathI. jIva A udyAnamAM je vAvaDI hatI tenuM pANI khUba ja khAruM hatuM. mAno paNa tenAthI saMtuSTa thato nathI. Ama ahIM AcAryazrIe nAnyatra' ke. vAvaDInA pANInA vaheNano sIdho saMbaMdha lavaNa-samudrathI hato. zabda dvArA tenA bhAvonI gahanatA darzAve che. A ja prakAre jemaNe rAjakumAra turaMge vAvaDInA pANIne mIThuM-madhuruM banAvavA mATe khUba 'zazikara dugdha sinho' arthAtu zukla pariNAmI, zukla dhyAnI, ja prayAso karyA, maMtra, jaMtra, homa-havana vagere aneka upAyo karyA nirmaLa AtmA ane tenA pariNAmanuM jJAna dvArA pAna karyuM che, paraMtu saphaLatA maLI nahi. bicArA turaMgakumArane A vAtanuM anubhavyuM che, svasvarUpe pariNita karyuM che to...bhalA...have... khubaja du:kha rahetuM hatuM. divasa-sAta e ja ciMtAmAM ciMtita raheto 'kSAra jala jalanidha' arthAtu azuddha lezI, azubha upayogI, hato ke vAvaDInA pANInI khArAza kevI rIte dUra karI zakAya? kaSAya AtmA ane tenA pariNAmanuM pAna koNa karaze! arthAt na patranI A ciMtAthI rAjA drasena ane emanI zIlavatI bhAryA ja kare. AvA AdhyAtmika bhAvone zabdomAM gUMthI temaNe stotranI sadharmA devInA manamAM paNa divasa-rAta A ja vAtano khaTako garimA vadhArI prabhunI mahAnatAnA darzana karAvyA che. cAlato hato. 2&fdhdha :-% $ gardanano sa-vulphI (joyavulphI) eka divasa rAjA ddhasena svAmI caMdrakIrtimunibA vaMdanArthe maMtra :-OM hIM zrIM klIM zrIM kumati nivAriNye mahAmAyAyai gayA. munine vaMdana-namaskAra karI dharmasabhAmAM beThA. munirAje nama: svIphI yatidharma tema ja zrAvaka dharmano mahimA samajAvyo ane zakti vidhi-vidhAna :- pavitra thaI sapheda vastra paherI zuddha bhAvathI mujaba dharma-ArAdhanA karavAno upadeza Apyo. dharmasabhA samApta jApa karavA. ekAMtamAM besIne athavA UbhA rahIne prasanna citte thatAM rAjAe munirAjane anyAnya dhArmika-tAttvika prazno uparAMta sapheda mALAthI athavA lAla raMganI mALAthI ekavIsa divasa sudhI khArA pANIne madhura banAvavAno upAya pUchaDyo. tyAre munirAje prati divasa agirAmI gAthA, Rdhdhi tathA maMtranA ekaso AThavAra kahyuM ke, he rAjana ! pAMca suvarNa kaLazomAM vAvaDInuM pANI bharI. jApa karavA. mahAprabhAvaka zrI bhaktAmaranI agiyAramI gAthAnuM paThana tema ja lAgama-lAbha :- yaMtra pAse rAkhavAthI tema ja vidhi vidhAna vidhi vidhAna sAthe Rdhdhi-maMtrathI tene (pANIne) abhimaMtrita pramANe jApa karavAthI khovAyelI vastu pAchI maLe che, jene bolAvavAnI karavuM. te uparAMta A ja abhimaMtrita pANIno upayoga karI zuddha IcchA hoya te AvI zake che. tema ja eka muThThI rahIne ukta maMtrathI pavitra bhojana banAvavuM ane te zuddha prAsuka AhAra tyAgI zramaNone bAra hajAravAra maMtrIne upara uchALavAthI jalavRSTi thAya che. ApavuM. A pramANe karavAthI avazya vAvaDInuM pANI mIThuM ane bhaktAmaranI agiyAramI gAthAnA jApathI zuM lAbha-phlAgama maLe madhara banI jaze. che te darzAvatI eka prAcIna kathA.. tyArabAda rAjA rudrasena potAnA praznano uttara sAMbhaLI khUba prabuddha jIvaLa ( me - 2019
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtuSTa thayA ane munirAjane vaMdana-namaskAra karI mahelamAM pAchA tArI zI IcchA che? tyAre turaMga kumAre phakta eTaluM ja mAgyuM ke he ryA. tema ja munirAje sUcavela AjJAnusAra vartavA lAgyA thoDA ja devImA! mArI vAvaDInuM pANI hamezA mIThuM-madhura ja rahe evI kRpA divasomAM rAjAnA AMgaNe eka saMyamI muni AhAra-pANI (gocarI karo. ATaluM sAMbhaLatA ja 'tathAstu' kahIne devI aMtaradhyAna thaI arthe) mATe padhAryA. rAjAe khUba ja bhakti-bhAvapUrvaka munirAjane gayA. prAsuka AhAra-pANI vahorAvyA. tyArabAda munirAja gocarI laI kharekhara! maMtranA prabhAvathI viSa paNa amRta banI jAya che, vAvaDI pAse AvyA ane tyAM UbhA rahI zrI bhaktAmaranI to pachI... pANI mIThuM-madhura bane e to sAdhAraNa ghaTanA gaNAya. agiyAramI gAthAnuM paThana karyuM. jenA prabhAvathI vAvaDInuM pANI astu. miSTa ane svAdiSTa banI gayuM. DIR | munirAje turaMgakumArane paNa A gAthA Rdhdhi-maMtra sAthe 302, guMdecA gArDana, batAvI. tyAre teNe khUba ja zraddhApUrvaka tenI vidhipUrvaka ArAdhanA lAlabAga, muMbaI - 400012. karI. jenA prabhAve vanadevI pragaTa thayA ane bolyA, "he vatsa! mo.naM. 9892828196 jJAna-saMvAda subodhIbena masAliyA prazna pUchanAra : DI.ema. goMDaliyA Ape che ane para-AtmakalyANane gauNa sthAna Ape che te keTaluM (amarelI) yogya che? uttara ApanAra : vidvAnazrI subodhI satIza masAliyA ja.1 : bhAI...eka sAmAnya vAta che ke... jo mAre tamane jaya jinendra saha nivedana jJAna-saMvAda vibhAga "prabuddha jIvana'' lAkha rUpiyA ApavA haze to mAre pahelA lAkha kamAvA to paDaze aMka 11 phebruArI 2019nA aMkamAM abhaviAtmA aMge mArI ne? jo mArI pAse ja nahIM hoya to huM game teTaluM cAhIza to paNa khoTI dhAraNA aMge ApanA uttarathI saMtoSa thayo che. abhakSa tamane lAkha rUpiyA kevI rIte ApIza? ema jo mAre paraAhArI - durAcArI - mahA hiMsaka evo AtmA je kadI mokSane AtmakalyANa karavuM hoya to pahelA mAre mArA AtmAnuM to kalyANa pAtra nathI evI mArI gerasamaja Ape dUra karI te badala khUba-khUba karavuM paDaze ne? tIrthakara avadhijJAna sahita janme che. chatAM paNa AbhAra. abhaviAtmA dharma samaje che. mokSa jANe mokSa upAya koIne upadeza ApavA bhAgI jatA nathI. dIkSA lIdhA pachI paNa paNa batAve parantu A aMge vizvAsa dharAvato nathI tevo AtmA jyAM sudhI kevaLajJAnanI prApti karatA nathI tyAM sudhI mauna seve che. abhavi. Ape Apela samajaNa koI saMta pAse sAMbhaLI nathI bIjA lokonuM kalyANa karuM ema karIne upadeza ApavA besI jatA athavA samajyo nathI. nathI. kemake jANe che ke hajI huM ja adhUro chuM, saMpUrNa jJAnanI prApti navo prazna : karI nathI to A apUrNa avasthAmAM je ApIza te paNa apUrNa ja jaina dharmanA amuka saMto AtmakalyANane vadhAre mahattva Ape haze. vicAra karo... chellethI trIjA bhave samakitanI prApti thaI che ane para-AtmakalyANane gauNa sthAna Ape che ane jaina gaI che chatAM... kevaLajJAnanI prApti nathI thatI tyAM sudhI tIrthakaro dharmanI samAcArInA custa himAyatI ane pAlana kare che. dravya kSetra mAM nathI kholatA... saMpUrNa mauna seve che. ane ApaNe? pAMca kALa ane bhAvane lakSamAM na letA vastro melA pahere che. maLa-mUtra- miniTa pUjA karatA hoIe ne to paNa na mauna rAkhI zakIe pAtra saphAI ane lAMbA gALe vastro dholAInA jaLa paroThavAnI chIe, na AtmAnI sthiratA rAkhI zakIe chIe. bAjuvALAe prathAthI Itara samAja nArAja thAya che. dharmanI avahelanA thAya che jarAka vidhi barAbara na karI to tarata zikhAmaNa ApavA lAgI ane saMta tathA dharma vagovAya che. jaIe chIe...paNa ApaNe e nathI jANatA ke bhaTakatA citte yugapradhAna AcAryasama pU. caMdrazekhara ma.sA. saMtonI custa pUjAkriyA karavI e ja sauthI moTI avidhi che. Ameya kahevata che samAcArI pAlanathI thatI dharmanI vagovaNI aMge nArAjagI vyakta ne ke adhUro ghaDo chalakAya!!! tamane khabara che AdinAtha dAdAnI karI che. dharmanI prabhAvanA ane dharmapracAra mATe lekho-pustako- sAthe 4000 puruSoe paNa dIkSA grahaNa karI hatI. AdinAtha TI.vI.nA mAdhyamathI saMto dharma pracAra kare che. dAdA to dIkSA lIdhI te dinathI mauna dhAraNa karyuM...have A 4OOO A aMge ApanuM mArgadarzana ApavA vinaMtI che. ne to kAMI khabara hatI nahIM ke dIkSAmAM zuM karavuM - zuM nA karavuM. pra.1 : jaina dharmanA amuka saMto AtmakalyANane vadhAre mahattva zuM khAvuM zuM nA khAvuM. eTale dAdA jema kare tema karavA lAgyA. dAdA ( me - 2019 ) prabuddha jIvana 117.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAMI khAtA-pitA na hatA to te loko paNa bhUkhyA rahetA... paNa sa.2 : jaina dharmanA amuka saMto jaina dharmanI samAcArInA dAdA sivAya bIjA badhAnI kSamatA keTalI? be-cAra mahinA jatAM custa himAyatI ane pAlana kare che, vastro melA pahere che. maLato bhUkha tarasa asahya thaI gaI, have zuM karavuM? dAdAne pUchIe to mUtra-pAtra-saphAI-vastra dholAInA jaLa paraThavavAnI prathAthI Itara dAdA to kAMI bolatA nathI. eTale e lokoe vagara chUTake...sacita samAja nArAja thAya che. dharmanI avahelanA thAya che ane saMta tathA pANIne phaLa-phUla je maLe te vAparavA lAgyA...dAdA..A badhuM dharma vagovAya che. jotAM paNa eka zabda bolatA nahi...ke..are tame badhAe to ja.2 : juo bhAI pahelA eka vAta kahI dauM ke jaina dIkSA grahaNa karI che, A sacita vastu tamArAthI khavAya-pIvAya tatvajJAnanA savAla sivAya bIjA koI savAlamAM mane mAruM mana nahi... kema dAdAe zikhAmaNa na ApI? kemake hajI pote kevaLajJAna goThatuM nathI. koI zuM kare che ne koIe zuM karavuM joIe enI carcA prApta nahotuM karyuM... pUrNatAne pAmyA na hatA... pUrNatAne pAmyA karavI e badhuM vikathA kahevAya ne tenAthI ApaNA karmabaMdhana thAya pahelAnuM badhuM ja adhUruM hoya emAM utsutra bhASaNano doSa lAge. che. mahAvIrano siddhAMta najara samakSa rAkhI cAlo "para thI khasa, utsutra bhASaNathI anaMto saMsAra vadhI jAya. paraMtu ApaNe A badhuM sva mAM vasa''. dharma e koI carcAno viSaya nathI. jANIne AcaravAno samajavA ke mAnavA kyAM taiyAra chIe? "huM mAIkathI bhASaNa ApuM viSaya che. chatAM Ape pUchyuM che to mArI borDaranI bAra jaIne eTale hajAro loko pAme...'' are bhAI... pahelA tuM to pAma... javAba ApuM chuM. bhale A kALamAM kevaLajJAna uccheda hoya paNa svAdhyAya-dhyAna pahelA mane ema kaho ke tamArA dIkarAe upavAsanuM paccakhANa kAyotsarganI sAdhanA dvArA tuM to samyakdarzananI prApti kara...pachI lIdhuM che to e custapaNe upavAsanA niyamonuM pAlana karaze to tame tuM vaheMcavA nIkaLa. nA... prekTikalI to kAMI karavuM nathI to pachI khuza thazo ke nArAja thazo? athavA to emAM e thoDI chUTachATa leze tuM game teTalA bhASaNo mAIkathI Apa ke TI.vI.mAM Apa, na tuM to khuza thazo? tame ene upavAsanA niyamo custapaNe pALavAmAM tArA AtmAnuM kalyANa karI zakIza na paranA AtmAnuM. eka madada karazo ke ene chUTachATa levA mATe samajAvazo? to bhAI sAmAnya A bhautika jagatanuM oNparezana karavuM hoya to paNa Ato jiMdagIbharanuM sAmAyikanuM paccakhANa lIdhuM che. saMghe enuM pahelAM svayaM - paMdara varasa abhyAsa karavo paDe che. e pachI paNa samarpaNa saharSa svIkArI enA niyamapAlanamAM madadarUpa thavAnI eka varasa prekTikala oNparezana na karyA hoya ne tyAM sudhI oNparezana javAbadArI lIdhI che... have jo e sAdhu mahAvIranA niyama karavAnI paramizana maLatI nathI. pezanTa AMkha sAme marato hoyane custapaNe pALatA hoya to khuza thavAnuM ke nArAja thavAnuM? ane e to paNa e DokTara jeNe prekTikala abhyAsa nathI karyo ne te paNa eTalA mATe choDAvI devAnuM ke paraThavavAnI prathAthI Ittara oNparezana karI zakato nathI. agara bhautika jagatamAM paNa ATalA samAja nArAja thAya che? vAha... buddhimAnonI buddhi jANo cho kaDaka niyamo che to bhAI A to AdhyAtmika jagatanuM uccattama Ato sAdhanAno eka bhAga che. melA vastro paheravA ne nahAvuM oNparezana che te DigrI pote prApta karyA sivAya eTale ke AtmakalyANa nahIM eTale potAnA zarIra para mela jamA thaze. tethI khujalI sAdhyA sivAya, svAdhyAya-dhyAna-mauna ne kAyotsarganI sAdhanA dvArA thaze.. melamAM bekTariyA panapaze eTale cAmaDInA anya roga potAnA AtmAnuM kalyANa karI, pote prApta karI pachI ja bIjAnA paNa thaze...A parisahane emaNe sAmethI AmaMtraNa ApIne AtmAnuM, paranA AtmAnuM kalyANa karavA nIkaLavuM joIe. nahi bolAvyA. have A AmaMtraNa ApelA mahemAno Avaze eTale to AtmAne paDavAnA bhayasthAno ghaNA che. navadIkSita mATe paNa sAdhu..ene saMpUrNa samatApUrvaka vedIne udiraNAmAM lAvelA A e ja AzA che. dIkSA dinathI ochAmAM ochuM 1 varSa mauna- karmone nirjaraze. to koI sAdhu (viralA) AvA custa niyama dhyAnanI sAdhanA karavAnI che. jethI samyakdarzana prApti mATe sAcA pALIne karmanI nirjarA karatA hoya. to ApaNe khuza thavuM joIe, arthamAM prayANa thAya. e sAdhu sarva kAMI zIkhI le pachI e upAdhyAya enA mATe yogya vyavasthA karAvI emanA niyamapAlanamAM madadarUpa padamAM sthApita thAya che. upAdhyAyanuM sthAna TIcara jevuM, varSonI thavuM joIe ke, dravya, kSetra, kALa, bhAvanA ochAyA heThaLa emane mauna dhyAnanI sAdhanA dvArA je zIkhI lIdhuM te have anyane zithilAcArI banAvavA joIe? Ittara samAjanI khuzI ke nArAjagI zIkhavADo...AcArya enAthI paNa AgaLa vadhIne pote je prApta ApaNA mATe vadhAre mahattvanI ke ApaNA mahAvIranA siddhAMtonuM karyuM che te enA AcaraNamAM Ave che. jenuM AcaraNa ja mauna- pAlana vadhAre mahattvanuM? Aje tame eka AcAramAM zithilAcAra dhyAna-zAMtatA-ekAMtatAnuM pratIka che, enuM AcaraNa joIne ja ghUsADazo to kAle bIjAmAM aTakAvI nahIM zako. kAle e sAdhu anya zIkhe che. tene have zabdonI jarUra nathI e AcArya. Ama brahmacarya pAlanamAM zithila banaze to cAlaze tamane? kema? dravyaje mahAtmA AtmakalyANa sAdhe che te ja kaMI pAme che ne pAmIne kSetra-kALa-bhAvano ochAyo to emAM paNa lAgu paDaze. bIjA badhA anyanuM - para AtmakalyANa karavAmAM sahAyaka bane che. AcAromAM paNa lAgu paDaze. pachI zuM karazo? zuM ApaNane je (118) prabuddha jIvana 1 me - 2019
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukuLa hoya ema vartavAnuM emaNe ke je mahAvIranA siddhAMta che paNe pALI zake. jemAM saMDAsa-bAtharUma nahIM hoya evo phleTa ema vartavAnuM? agara koI A kALamAM paNa custa niyamonuM pAlana ApaNe kharIdazuM? to jenI javAbadArI saMgha lIdhI che enA mATe kare che. to khuza thAva.. hRdayathI AbhAra mAno ke "ha" arihaMta vADAnI vyavasthA nahIM karavAnI? paraThavavAnI evI vyavasthA nahIM tAruM zAsana hajI kayAMka to jIve che... karoDo karoDo vaMdana che e karavAnI ke bIjAne paNa takalIpha nahIM ane mahAtmA potAnA mahAtmAne...jarA vicAra karo...je mahAtmA ATalI ucca koTInuM sAdhanAmAM AgaLa vadhI zake? bIjuM badhuM kAma sAIDa para mUkIne custapaNe cAritrapAlana karatA hoya ene mobAIla nA ke lepaTopanA paraThavavAnI vyavasthA karavAnuM kAma zrI saMghe sauprathama karavA jevuM dhakhArA sUjhaze? emane potAnA phoTA paDAvIne vIDiyo utarAvIne che...jIvatA jAgatA bhagavaMtane upara caDhavAmAM madada karo... prasiddhinA dhakhArA sUjhaze? custa cAritrapAlana thI dharma vagovAya che nIce pADavAmAM nahIM. bAkI yAda rAkhajo cAdaramAM eka chIMDuM paDavA ema kahenArA mane e kahezo ke AvA AvA zithilAcArathI dharma dIdhuM to dhIre dhIre AkhI cAdara phATavAnI ja che... pachI nathI vagovAto? saMta nathI vagovAtA? zuM karazo? Aje e ja to thayuM che. ApanA savAlano sAco jo paraThavavAnI prathAthI ittarakoma nArAja thato hoya to e upAya e ja che... paraThavavA vagerethI bIjAne takalIpha thatI hoya ApaNI badhAnI pUrI saMghanI e javAbadArI che ke jyAM jyAM to moTA vADAnI vyavasthA karavI nahIM ke emanA custa niyamo upAzraya hoya ke upAzraya banAvo tenI sAthe ja eka moTA vADAnI choDAvI devA. vyavasthA karo ke jethI ApaNA mahAtmAo potAnA AcAra custa ' jaina paraMparAnA punaruddhArako-25 krAntinA mULabhUta paraMparAnA poSaka ane jaina dharmanA prakhara vidvAna dharmapremI! DaoN. ramaNalAla cI. zAha : uttama zrAvaka ane paraMparAnA padayAtrI! AcAryazrI vAtsalyadIpasUrIzvarajI vidvAna zrAvaka DaoN. ramaNabhAI zAhano sau prathama paricaya, kendramAM yojyuM tyAre paNa mane pravacana karavA AgrahapUrvaka laI pa.pU. mArA gurudeva AcAryazrI durlabhasAgarasUrIzvarajI mahArAja gayelA. premapurI AzramamAM jainadharma ane gItAdharma' vize pravacana ane amane saune vaMdanArthe amadAvAdanA AMbalI poLanA jaina karavA mATe zrI haribhAI presavALAne laIne AvelA ane emanI upAzraye AvelA tyAre thayelo ane pachI te saMparka ame muMbaI ja sUcanAthI pachI mAruM e pravacana te saMsthA dvArA pustakastha paNa vihAra karatA pahoMcyA tyAre vadhyo ane deDha paNa thato gayo. zrI thayuM. muMbaI jaina yuvaka saMghanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM saM.1981thI muMbaI jaina yuvaka saMghanI sthApanA thaI haze te samayamAM dezanuM, keTalAMka varSo paryata niyamita pravacana karavA mane laI jatA. mArA samAjanuM ane dharmanuM eka alAyaduM vAtAvaraNa hatuM. krAMti ane pravacanonuM zIrSaka huM sIdhuM dharmasaMdhAna siddha kare tevuM karato ane parivartananI vAto vyApta hatI. rUDhicustatA, kriyAkAMDanA mALakhAmAM pravacanamAM mULa viSaya sAthe mAnavIya draSTikoNa joDato tethI teo AmUla parivartana karavuM joIe tevI sarvatra carcA hatI ane tenA adhika prasanna thatA hatA. jyAre sau prathamavAra mATe muMbaI jaina paDaghArUpe aneka saMsthAo ane ghaTanAonuM nirmANa thayuM. zrI yuvaka saMghamAM paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM pravacana karavA javAnuM thayuM paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA tathA zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA tyAre duniyAbharamAM 'dayA prerita hatyA' - marsIliMganI jabarajasta samaya sudhI muMbaI jaina yuvaka saMgha ane 'prabuddha jIvana nuM kAryakSetra carcA uThelI. te samaye mArA pravacanamAM meM ahiMsAnA mAdhyamathI paNa tevuM ja rahyuM hatuM. zrI ramaNabhAI zAha e saMpUrNa dizA 'dayA prerita hatyA' khoTuM che te pUravAra karavA prayatna karelo. te badalIne jaina dharma ane sAhitya ane mULa paraMparA sudhI muMbaI samayanA prasiddha eDavokeTa zrI mina masANI dvArA saMsadamAM tenuM jaina yuvaka saMgha ane 'prabuddha jIvana ne dorI lAvyA. krAMtinI vAto bila lAvavAnI koziza paNa thayelI paNa te pravacananI asara thaI je te samayamAM yogya haze paNa dharmanA tarkanI daDhatA paNa eTalI ja ane te bila aTakyuM. Ajeya aTakeluM che. saMthAro ane dayAprerita UMDI ane majabUta hatI. e tarkane samagra dRSTikoNathI prApta karavo hatyA ane judI vastu che. ekavAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA joIe. svArthanuM kSaNika AvaraNa tattvanA mULa sauMdaryane jhAMkhuM pADI cai. su 13nA zrI mahAvIra jayaMtI nimitte temaNe biralA krIDA na zake tema tene haTAvavAthI ja jo dharmanuM satya prApta thatuM hoya to me - 2019 ) prabuddha jIvana 119
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ te paNa eka krAMti ja che. AvI daSTi sudhI DaoN. ramaNabhAI zAha abhyAsa, satata vAMcana ane vratadhArI zrAvakajIvananI sajjanatA AjanA yuvaka saMghane dorI lAvyA tevuM mane lAge che. muMbaI yuvaka temanI sahAyaka rahI che. saMghanI sthApanA samaye bALadIkSAno prakhara virodha thato hato. meM zrI ramaNabhAI zAha zrI adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa saMsthAnA ekavAra te samaye pravacanamAM kaheluM: 'yuvaka saMghanI sthApanA bALadIkSAnA pramukha hatA. A saMsthA dvArA AjathI eka saikA pahelA pa. pU. virodhamAM thayelI ane tame mane, eka bALadIkSita sAdhune pravacana yoganiSTha AcArya zrImabuddhisAgarasUrIzvarajInA tamAma pustako karavA laI AvyA cho!' zrI ramaNabhAI mArmika hasyA hatA. pragaTa thayelA che. te saMsthAne jIvaMta rAkhavA mATe saM.2004nI alabatta, A paNa eka krAMti ja nathI? sAlamAM anuyogAcArya paMnyAsa zrI mahodayasAgarajI ma.sA.nI saM.1981mAM zrI cImanalAla cakubhAI zAhane temanA preraNAthI sAruM evuM phaMDa paNa thayeluM ane te saMsthA thoDAka samaya nivAsasthAne, "rekhA' bilDiMgamAM, maLavAnuM thayeluM. dhArmika dhabakatI rahI. pachI jema te phaMDa vaparAtuM gayuM ane ochuM thatuM parivartananA teo saMpUrNa AgrahI hatA chatAM, pUrA vinaya sAthe gayuM vaLI te saMsthAnA sthApako paNa vidAya thatA gayA chatAM mane maLyA hatA. te samaye mAro eka lekha temaNe lIdho ane kahyuM ramaNabhAIe te saMsthA sAcavI rAkhelI. temAM mULa kAraNa e ke 'prabuddha jIvanamAM chApIzuM. saMbaMdhane sArthaka rAkhavAmAM teo haMmezA ramaNabhAI pAdarAnA hatA ane pAdarA zrI saMgha upara pU. saphaLa rahyA che. buddhisAgarasUrIzvarajInA mahArAjano ghaNo upakAra hato. A saMsthA . ramaNabhAInA pustako atyAre mArI sanmukha che. vividha mane soMpI devA mATe ramaNabhAI AvelA paNa tyAre meM vinayapUrvaka viSayone AvarIne yuvaka saMghe sarasa graMthamALA banAvI che. DaoN. nA pADelI. pachI te saMsthA mahuDI zrIsaMghane soMpAI. ramaNabhAInA lekhanane huM varSothI jANuM chuM. koIpaNa vAtane, mULa DaoN. ramaNabhAIe zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA prativarSa ane tenI AsapAsanA samagra kendrane parighamAM rAkhIne vistArapUrvaka paryuSaNamAM phaMDa karIne koIpaNa eka saMsthA nakkI karIne tene punaH chaNAvaTa karavAmAM teo mAne che. dharmatattvanA saMdarbhamAM lakhelA jIvaMta karavA mATe te phaMDa arpaNa karavAnI prathAno prAraMbha karyo ane lekho tenuM ujjavaLa dRSTAMta che. DaoN. ramaNabhAInuM AMtarika baMdhAraNa tene kAraNe aneka saMsthAone jIvanadAna maLyuM. DaoN. ramaNabhAI ja eka zraddhALuM zrAvakanuM che. emanI zraddhA emane, tattvane tenA ja jaina-ajaina vidvAnomAM AdaraNIya hatA. svarUpamAM pAmavAnI, samajavAnI, nirakhavAnI dRSTi Ape che. DaoN. ramaNabhAI prakhara vidvAna, uttama lekhaka, sajjana zrAvaka ane te mATe teo tattvane tenA tamAma purAvAo sudhI tapAse che, ane dharmanA rAgI hatA. meM upara kahyuM tema, temanuM AMtarika teno marma pArakhe che. ane tyAra pachI ja teo lakhe che. e baMdhAraNa ja zraddhALuM zrAvakanuM che. zrImatI tArAbahena tathA bahena lekhanamAM kyAMya potAnuM vicArabiMdu teo umeratA nathI paNa pUrvasUrio zailajAbenane paNa meM evA ja saMskArI joyAM che. temanA putra ane dharmazAstra Ama kahe che te dhvani ja deDha kare che, jaina amitAbhabhAIno mane paricaya nathI. paNa saMskAranA pagalAM to sAhityanI A mULa paraMparA che. pUrvasUrio paNa dharmanA mULa sarvatra paDelA hoya ja. tattvane tenA svarUpamAM vistArIne potAnI bhASAmAM mUkIne aTakI muMbaInA amArA vihAra daramiyAna, meM zrI ramaNabhAIne jAya che. e ja paraMparA DaoN. ramaNabhAI akSuNya jALave che. tattvane jinapUjA, sAmAyika, pratikramaNa ItyAdi karatA joyA che. A sarve tarkathI toDaphoDa karavAthI kazuM maLatuM nathI paNa tattvane samagra zraddhAthI temanA uttama guNo hatA ane A guNonuM smaraNa temanA paricayamAM paNa kema vicArI na zakAya e bhAvanA A paraMparAnA mULamAM che. AvanArane haMmezA raheze. seMkaDo varSomAM, pUrvasUrioe je saryuM che tene, jemanuM tema hAthamAM zrI ramaNabhAI vize kyAreka lakhavuM tevuM manamAM hatuM ja, mArI rAkhIne svAdhyAya karIe chIe tyAre Aje paNa aMtara pulakita sAme paDelA pustakoe te nimitta pUruM pADyuM Aje e suvAsanuM nathI thatuM? "ratnAkara paccIzI' Aje paNa vAMcIe Aje paNa saMsmaraNa karavA maLyuM. A suvAsane prabuddha jIvana' dvArA sau sudhI vAMcIe tyAre aMtaramAM koIka pazcAtApano sUra raNajhaNato nathI? pahoMcADuM chuM. zrI saMghamAM rahelA saguNInI guNakIrtana na karIe jJAnasAra' ke 'Atmasiddhi zAstra'nuM gAna karIe tyAre alaukika to emane paNa aticAra lAge. amArA pAkSika aticAramAM kahyuM anubhava nathI thato? jo hA, to e mULa sauMdaryane ApaNA vicAranuM che. 'saMghamAhi guNavaMta taNI anRpabRhaNA kIdhI.' AvaraNa caDhAvIne jhAMkhuM zA mATe karavuM tenI dRSTi dharmanA paraMparAgata DaoN. ramaNabhAI zAha, tame to ahIMthI vidAya thayA paNa sAhityanI rahI che. DaoN. ramaNalAla zAha e daSTine saMpUrNa anusare tamArI jIvanasaurabha haMmezA ahIM amArI pAse ja che. che ane temanI zailInI vizAdatAne potAnI AgavI rasALa lekhinImAM jhaboLIne uttama sarjana saune Ape che. A sarjanamAM temano UMDo saMparka : 9769957393 prabuddha jIvana ( me - 2019
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila aMka vizeSa : keliDoskopika najare : gayA aMkanI vAta DaoN. nalinI mADagAMvakara paricaya: DaoN. nalinIbena esa.ena.DI.TI vimensa yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA pUrva adhyakSa. baMgALI saMgItanA jANakAra ane ravIndra saMgIta khUbaja sarasa gAya che. rAjendra zAha, niraMjana bhagata para temane pIeca.DI. no abhyAsa karyo che. muMbaI samAcAramAM dara aThavADiye kavitAno rasAsvAda lakhe che. temanI kavitA ane vivecane gujarAtI bhASAmAM mahatvanuM pradAna karyuM che. te A kArya svIkArI upakRta karyA che. "pravAsa cAlu che..." maMtra che. sonalabahene kareluM A eka akSaronuM adhyayana ApaNe 'prabuddha jIvana' vividha raMgasabhara akSaromAM mudrita eka sAmayika mATe vizALa gagana racI jAya che, A adhyayana lekhamAM gAMdhIjIne ja nathI; mAnad taMtrI : sejala zAha ane aneka bhAvakonuM sAdhanAjagata * apAyelI aMjali eTalI hRdayasparzI che ke hiMda svarAjane A che. ApaNe badhAM nagarajIvanano kaTu-madhura anubhava karavA chatAMya ' dRSTie vAMcavAnI atUTa IcchA jAge che. 'prabuddha jIvananuM jIvanasvapna sevIe chIe. dareka aMkanI AturatAthI mAnavInI janma-mRtyunI paribhASAne badalato uSAbahenano rAha jotAM mA sarasvatInAM caraNomAM vaMdana karIe chIe. A lekha mananIya che, to bhaktAmara stotra-AsvAda, jaina paraMparAnA aMkanA abhyAsa lekho jIvananI keDIne bhAvanAonA rAjamArga punaruddhArako e AcAryazrI vAtsalyadIpasUrIzvarajI ane ratanabenano banAvanArA che, mAnava cetanAnI dizA darzAvanArA che. AsvAda lekha bhakti ane jJAnanA saMgama jevo che. dUrabInano - lekhakano haLavo sparza paNa jIvananAM citrone vaMdanIya munizrI nRgendravijayajIe "jaina padomAM pAribhASika badalI nAkhavA samartha che. AvI saMjIvanI ApanArA lekhakavRMdane prayogo''ne samajAvI eka navo ja jJAnamArga racyo che. ahIM hRdayapUrvaka vaMdana. AdhyAtmika zaktinuM darpaNa abhyAsalekhomAM ApIne Ama para amitA zrophanA maulika vicAro kAnTanA mAnasa zAstrIya abhigamane vyaktine ja potAnuM pratibiMba jovAnuM baLa A sAmayikamAM maLI kAvanArI che. to bhadrAyu vacharAjAnAnA lekha mAM maLI darzAvanArA che. to bhadrAyu vacharAjAnIno lekha 'tame je Apo cho, rahe che. te ja tame pAmo cho' e ApaNI levaDadevaDane laukika taraphathI jANe lekhanA zIrSako paNa navo mArga cIMdhanArAM che. mAnadamaMtrI alokika tarapha vALanArI hoya evI prakriyA banI jAya che. jyAre sejala zAhano dharma A aMkamAM lekha-lekhakanI pasaMdagI paratve khAsa DI Aii tema DaoN. prIti zAhanuM 'padmaprabhajIna stavana' upAsakanuM gAna bane che. jovA maLe che. jemanI kalama varSonA anubhavane samApI zakI che 'paramano sparza' pustaka, guruvANIno AdhAra-pustakAvalokananI evA siddhahasta lekhako sAthe navA lekhakono samanvaya aMkanI samRddhi pI paribhASAne ja badalanAruM che. prAcI dhanavaMta zAhano aMgrejI lekha... mATe sAdhyo che e ja rIte je je viSayo ane bhAva-bhAvanAono bhAvako vatA 2 bhAvako vatI ekaja manoratha vyakta karuM ke je tame karmanI dizA lekhakavRMde abhyAsa karyo che emAM paNa vaividhya che. dharma nirapekSatA batAvI che batAvI che enA para cAlatAM cAlatAM praznArthane jhAMkho karavAno pAne pAne sacavAI che. padmazrI DaoN. kumArapALa desAIno abhyAsa prayatna kare evA mathaka lekha "tyAre UgyuM gujarAtI bhASAnuM paroDha''mAM sarvajJa, sarvavaMdya 'sarjana-svAgata', 'bhAva-pratibhAva' A naryA pustakono ke hemacaMdrAcAryanA dharma-karmanI bhAvapradakSiNA emaNe karI che ane bhAvAno pratidhyAna nathI; gamA-aNagamAnA pathathI manane vALavAnI bhAvakone karAvI paNa che. sAdhanA che, ane jJAna tarapha cIMdhelI AMgaLI che. . sejalabenane viSe kahyA vagara rahI zakatI nathI. bhale 'atItanI bArIethI Aja' nuM saMkalana bhUtakALane paNa emaNe uttaranI apekSA na rAkhI hoya paNa emano taMtrIlekha vatamAnamA DhALanA che. vartamAnamAM DhALanAruM che. "je hoya mAro aMtima patra to...' abhIpsA khAsa to - ApaNA manamAM jagADanAro che. 'aphalAtUna ?' mRtyunI nirbhayatA racanAruM jIvanapAtheya che. A badhAthI nirALI ane phakIranI anubhavagAthA' jIvanalakSI che. A yaMtrayugamAM paNa dirA va dizA che 'baMdha-anubaMdhanI samaja' nI. e che kathAnI dizA. svAdhyAya maMtrano mahimA emaNe cIMdhyo che. sanna nareza veda ane mAnad tetrI sejalabenano samAja sudhAraNAno A namra prayAsa 3 yAnA vaio I saMpadAyanI bImAne vistAranA le che. dIpakane sAcavavA mATe be hAtha ja pUratA che. e jJAna dIpaka 'eksapAyarI DeTa', 'nArI mukti', 'paMtha pAtheya', (vipazyanA tithanA eka divasa sUryanI jema jhaLahaLaze e ja Izvara prArthanA - sAdhanA) 'dAdAzrInuM jIvana ane vANI', 'vicAra : maMthana : ApaNe' 'keliDoskopika' DijhAIna manahara ane manabhara che. ka A lekhonI anubhavagAthA ApaNA jIvanane puSTa karanArI che. 'gAMdhI vAcanayAtrA : 'hiMda svarAja - eka adhyayana'mAM Ajano saMparka : 9820468973 me - 2019 prabuddha jIvana 121) |
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgha mAsvAmIzAnA mArA mAtAnA mAvo sarjana-svAgata DaoN. pArvatIbena neNazI khIrANI gayA aMkano bhUla sudhAro : eprila aMkanA - jayapura viveka, vairAgya, svarga-naraka, sAmAyika, sarjana svAgatamAM lakhanAra tarIke DaoN pArvatIbena : 1para + 8 anekAMtavAda vagere. neNazI khIrANInuM nAma vAMcavuM. bhUla mATe | mUlya : 40/- rU. (cAlIsa rUpiyA AnA kAraNe A pustaka svAdhyAyIo, kSamA) mAtra) vaktAo ane vidyArthIo Adi mATe aneka pustakanuM nAma : mAM svAmI sAthenA mArA artha saujanya : zrImatI cAMdakavara evaM zrI rIte upayogI che. AtmAnubhAvo - sajAgatAthI samAdhi kanakarAja kummara, jodhapura A pustaka vyavahArika ane pAramArthika lekhaka : ajayabhAI zeTha prAptisthAna : sthAnakavAsI jaina svAdhyAya baMne prakAranA jIvanane bahetara banAvavA mATenuM mArgadarzana pUruM pADe che. prakAzaka : kvesTa phAunDezana, 188 3 gurukRpA bilDIMga, jaina sosAyaTI, jaina sAmAyika - svAdhyAya bhavana, maMdiranI bAjumAM, sAyana (pazcima), 1 ploTa naM.2, kumhAra chAtrAvAsa ke sAmane, pustakanuM nAma: rAjaguru AzIrvAda naheru pArka, saradArapurA, jodhapura - ciMtanikA muMbaI - 400 022. 342003 (rAjasthAna) AzIrvAda ugAtA : pU. gurudeva mUlya : sadupayoga phona goMDala saMghANI : 0261-2624891 rAjayazasUrIzvarajI ma.sA. mobAIla : 94625-43360 ciMtanikA-lekhikA : sAdhvI vAMcayamAzrI pravartinI cAritra jyeSThA bA.ba. (bena ma.). vinA kANAnuM A eka ciMtanano jayavijayAjI suMdara saMgraha che. AmAM prakAzaka : zrI labdhi-vikrama-siddhAcala 33 jeTalA viSayo para cAturmAsa samiti mahAsatI jI sAthe lekhakanA lekhakanuM UMDuM ciMtana prakAzana lAbhArthI : zrI labdhi-vikrama jhaLake che. AnA siddhAcala cAturmAsa samitinA zrAvikA anu bhavo ne keTalAka lekhomAM lekhakanI bahenonA jJAnakhAtAmAMthI varNavatuM A pustaka eka sAdhvIjIvanane krAMtidharmitA ane AvRtti : 25OO ujAgara kare che. nikhAlasa, nirmohI, nispRha mahAsatIjInuM jIvana dharmamaya dharmaraMge raMgAyeluM prayogadharmitA ujAgara thaI che. jyAM jarUra prAptisthAna : zrI nizIthabhAI atulabhAI lAgI tyAM Agama ane Agamatara sAhityanI zAha, 11, operA sosAyaTI pArTa-1, hatuM. saraLa, sahaja rIte vahI rahyuM hatuM. enI jhalaka ApI che. sAthe sAthe gurudeva sUktio, kavionI kavitAo tathA anya meghamaNI hAusa pAse, navA vikAsagRha roDa, Avazyaka kathanonA saMdarbha sahita ullekha pAlaDI, amadAvAda - 380OO7. narendramuninA hastAkSaramAM emanA jIvananA che. bIjI vizeSatA e che ke dareka lekhamAM mobAIla : 09712011222 amUlya sUtro mUkyA che tathA mA svAmInA suvAkyo paNa mUkyA che ane chelle eka ke ekathI adhika bokSa mUkyA che jemAM pRSTha : 152 thoDAka stavano mUkIne pustakanI pUrNAhuti lekhanI sArabhUta vAto mUkI che. jethI AkhuM A pustikAmAM karI che. pustaka vAMcavAno samaya na hoya to A Macao AcAryadeva bokSamAMthI sAra maLI zake che. zrImavijaya pustakanuM nAma : vittanA mAthAna- emanA AlekhomAM aneka asparzita rAjayazasUrI(ditIya mAT) viSaya che. keTalAka sparzika ke paricita viSaya zvarajI ma.sA. ("jinavALI' najara che to enI viSayavastunI vyAkhyA navI navelI nA AzIrvAda upara ciMtano karavAmAM AvyA triA ka vahIja che. mAtra eka zabdanA zIrSaka ke nAnA-nAnA che. gurudevanA 65 jeTalA AzIrvAda upara zIrSakavALA lekhomAM moTI moTI vAto sAdhvI bhagavaMte ciMtana karyuM che. AzIrvAdamAM lekhaka : DaoN dharmacandra jaina batAvavAmAM AvI che. jema ke - lokaiSaNA, rahelA bhAvone pakhALyA che. emAM rahelA prakAzaka : samyajJAna pracAraka maDala prazaMsA, prazama sukha, samaya, parivartana, rahasyone ujAgara karyA che. je vAMcatA uramAM prabuddha jIvana 1 me - 2019 no kArnag).
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtama, niyama - marAma karA mana ne kI ullAsa vyApe che. aMtaramAM ajavAza thaI prakAzaka : paricaya TrasTa, mahAtmA gAMdhI pratikramaNa jaina dharmanuM hArda jAya che ane citta tRpta thaIne AnaMdanI memoriyala bilDIMga, netAjI subhASa roDa, | che. pratikramaNa eTale anubhUti kare che. carnI roDa, muMbaI - 4OOOO2. pApathI pAchA pharavuM . phona : 022-22814059 vibhAvamAM gayelA AtmAne pustakanuM nAma : sUtronI suvAsa AvRtti : prathama (varSa 2018nI pustikA svabhAvamAM laI Avavo lekhikA : sAdhvI vAMcayamAzrIjI 20) eTale pratikramaNa. pratikramaNanI kriyA karatA ma.sA. (bena ma.sA.) dara mahinAnI be lekhe varSanI 24 pustikAo karatA prAyazcita tapanI ArAdhanA karavAnI prakAzaka : zrI labdhi-vikramasUrIzvarajI saMskRti chUTaka nakala : rUA. 20 hoya. roja ekano eka pATha bolavAno hoya kendra, TI-e, zAMtinagara sosAyaTI, Azrama vArSika lavAjama rUA. 400, to paNa enA pratye jarA kaMTALo nathI lAvavAno roDa, amadAvAda-13 trimAsika : 1OOO rUA., paraMtu rojeroja enA bhAvamAM UtarIne ekanA kiMmata : amUlya AvRtti : prathama paMcavarSIya : rUA. 1800. eka doSo vAraMvAra na thAya e bhAvanA nakala : 1OOO pRSTha : pa6 bhAvavAnI che. enA zabdonA krama pAchaLa prAptisthAna : zrI lablivikramasUrIzvarajI jainadharmano kakko paNa vijJAna rahelu che. pratikramaNa eka saMskRti kendra jenAthI zarU thAya che e yogakriyA che. A yaugika sAdhanAnA rUpamAM 'mittI me savabhUsuM' mahAmaMtra navakArano AlhAdajanaka anubhava jana-jananAM sUtrathI zarU karIne aMtima mahimA koIthI jagADavAnA che. enA mATe ciMtana-manana sUtra 'savaeN succina ajANyo nathI. ane prayoga jarUrI che. je jagADavA pU. sarla nANuM' sudhImAM zabdazaktinA khajAnA sAdhvI bhagavaMte khUba ja parizrama karIne kula 36 sUtrarUpI phUlo tarIke oLakhAtA enI ciMtanikA pragaTa karI che. 41 sUtra veryA che. dareka phUlanI navakArano vividha rIte paricaya ApatI lakhAyela A lekho ApaNane pApathI pAchA A anerI sugaMdhane comera pustikAmAM paMca parameSThIno paricaya ane vALe che ane pratikramaNanuM mAhAtya prasthApita prasarAvavAno uttama prayAsa karyo che. eka sAdhanA paddhati ApI che tema ja raMgavijJAnanuM kare che. eka sUtrarUpa phUlanI sugaMdha, varNane nikhAryA paNa Alekhana karyuM che. jApa keTalI rIte che. emAM rahelA bhAvane hAIlAITa ApIne thAya tenA prakAra batAvyA che. navakAramaMtranI saMparka : 9821050527 zaNagAryA che. 81 varSanI jaipha sAthvI phaLazruti batAvI che. navakAramaMtra gaNavAno (A pustaka meLavavA oNphisano saMparka karavo) bhagavaMtano puruSArtha pamarATa phelAvI rahyo adhikAra prApta karavA mATe upadhAna karavo che. eka eka sUtro suvAsa prasarAvI rahyA che joIe to ja navakAramaMtra grahaNa karyo che svataMtratAnI zarUAta pAyAmAMthI thAya, enuM sarva zreya sAdhvI bhagavaMta vAMcayamAzrIjIne ema kahI zakAya. Ama navakAramaMtrano eTale ke.....ekeeka gAma rAjya ja jAya che. pustikA nAnI che paNa maghamaghatI mahimA pragaTa karatI pustikA che. amalanI pUrepUrI sattA dharAvanAruM sugaMdha comera phelAvI jAya che. 'nAno paNa prajAsattAka athavA paMcAyata hoya. rAIno dANo'nI jema ja A pustikA paNa | 000 pustakanuM nAma : zrI pratikramaNa sUtra ciMtanikA sAdhvI bhagavaMtanA ciMtano dvArA ApaNA lekhikA : zAsana sevikA pU. sA. varyA je arthazAstra dhanapUjAno upadeza karyA jIvanane saMskArita karI de che. vAMcayamAzrIjI ma.sA. (pU. bena ma.sA) kare che ane nabaLAonA bhoge jabarAone dhana saMcaya karavA de che, AvRtti : dvitIya nakala : 1OOO pustakanuM nAma : zrI navakAramaMtra, paricaya lAbhArthI : zrI sAMtAkrujha jaina tapagaccha te khoTuM zAstra che, e ghAtaka che. pustikA - 1436 (mAsika) pU. jainAcArya saMgha, sAMtAkrujha, muMbaI | 000 zrI rAjayazasUrIzvarajI ma.sA. prAptisthAna : zrI labdhi vikrama saMskRti paiso jyAM paramezvara che tyAM kharA Adya saMpAdako : vADIlAla DagalI, yazavaMta bhavana, T 7A zAMtinagara-vADaja, paramezvarane koI pUjatuM nathI. dolata dozI amadAvAda-380013. ane khudAne aNabanAva che. mArgadarzaka : sureza dalAla pRSTha : 190 + 16 ( me - 2019 ) prabuddha jIvaLa
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva - pratibhAva taMtrIzrI, prabuddha jIvana, muMbaI keliDoskopika najare mAM bhAratI dIpaka mahetA emanA ja prabuddha jIvana''mAM pragaTa thayela (mArca - 19) aMgrejI lekha - zabdomAM "dareka zabda cheka aMtare UtarIne bolatA thayA.'' eTale 'gAMdhIjI' mAM eka bhUla lakhAyela che te mATe nIcenA sudhAro ja mArca 2019nA aMkanA pratyeka lekha viSe premathI ane authenchApavA vinaMti che. tically lakhyuM che. e ja aMkanA bhAva-pratibhAvamAMnA pU. panyAsa HUT - "Gandhiji" - March 2019 bhadraMkaravijayajInA krAMtikArI zabdo 'prema ane adhyAtma e be 'Azrama bhajanAvalimA mahAtmA gAMdhIjIe jaina dharmanI ekamAtra abhinna vastu che'' ane premanA Icchukane prema na Apavo e prArthanA rUpe apUrva avasarano samAveza karyo che tema lekhamAM lakhyuM adharma che. A zabdonA tatvane emaNe pacAvyuM che. emane jJAna che che. jyAre 'Azrama bhajanAvali''mAM utkRSTa pada ane stavanonI paNa koI pratibaddhatA nathI enI A che khAtarI. racanA karanAra mahAyogI AnaMdadhanajInuM pada "rAma kaho, rahemAna A (eprila 2019) nA aMkamAM cAra lekho Secular che. kaho'' padano gAMdhIjIe samAveza karyo che. (Azrama bhajanAvalinI "nArImukti'' "eksapAyarI DeTa'' "Imenyuala kAnTa'' ane 2005 phebruArInA 48mAM punarmudraNamAM pRSTha 87 para A pada "gAMdhI vAMcanayAtrA'' A lekha dharma-dhArmikatA-naitikatA nirapekSa maLe che.) che. sva. dhanavaMta zAhanI pahelane Ape AgaLa-AgaLa dhapAvI e DaoN. kumArapALa desAI, amadAvAda mATe amArA dhanyavAda. hahaha. sejalabena zAhanA agAunA taMtrIlekho bauddhikatA ane uparokta aMka maLyo. A vakhatano aMka paNa haMmezanI mAphaka dArzanikatAmAM jhaboLAyelA hatA. A vakhate emaNe lokabhogya khUba suMdara che. keTaluMka lakhANa to sUtro jevuM che. jevuM ke, tamArA zailImAM jIvanalakSI saMdezo Apyo che. abrAhama mAslonI self taMtrIlekhamAM pAna.4 upara motivation nI thiyarI vAMcIne mArI samajaNa vadhI. 1) potAnA haLanuM vajana manuSyae pote ja upADavuM paDe, to bIjA saunA AsthA ane khaMta vakhANavAlAyaka che ne ja ane ja khetara sAthe aMgata nAto baMdhAya. ema mAnavamaherAmaNanA lukhkhA sukkA pradezamAM Apa sau amArA 2) jIvana aneka navA acaMbA laIne Ave che. manuSya jevAone lilAchamma rAkho che. kSaNone sArthakatA Apo cho. to potAnI kSamatA pramANe ane zakyatA pramANe Abha vikasAve che. vaLI koIkane jIvI javAnuM bahAnuM Apo cho. ( 3) manovijJAna, sAhitya, philasUpha - A viSayo satata kIrticaMda zAha mAnavamananAM akaLa rahasyone spaSTa karavAno prayatna kare che. 'upaniSadamAM avasthA catuSTaya vidyA' te lekhamAM DaoN.nareza vede 'prabuddha jIvana'no adyatana aMka malyo, enuM sauMdarya (khAsa bahu sArI rIte samajAvyuM che ke, 'jAgrata avasthA ane svapnAvasthA to mukhapRSThanuM) vardhamAna - vadhatuM jaNAyuM. emAMnA tamArA lakhANo ApaNane baMne anubhavo thAya che, paNa emAM kaI vAstavikatA che ekabeThake vAMcI gayo, AnaMda thayo. khAsa to abrAhama meslo ane kaI bhAMti che ? ApaNe je be vizvamAM jIvIe chIe temAM (manovijJAnanA vizeSajJonA vicAro vize tame tarkabaddha vicAro eka hakIkatarUpa che ane bIjuM bhrAMtirUpa che. karyA che, abhivyakta karyA che. e joIne prasannatA vyakta karuM? 'lekSa keniyA'nA lekhamAM carcA karI che da:khanuM kAraNa kahe che. bIjuM, DaoN. kumArapALa desAInA pustaka vizenI samIkSAlekha paNa ''du:khanuM kAraNa che tRSNA'' kharI vAta che. sukhanuM Craving karIne gamyo. ja ApaNe duHkhane notarIe chIe. amArA jJAtibaMdhu abhijitabhAI vyAsano lekha paNa vAMcI mohanabhAI paTela gayo. temAM sparzI gayelI bAbata te manuSya mAtranI pUjAvAnI pUrva meyara. muMbaI jhaMkhanA..' aMge dAdA bhagavAna cetave che e ja sArarUpa vicAra che. abhimAnane jo gALI zakAya to paramano sparza thAya evA eprila 2019nA aMkamAM pragaTa thayela DaoN. kIrtidA esa. sAra vaicArika rIte grahaNa karyo che tema chatAM vyAvahArika rIte loko zAhano "jo hoya mAro A aMtima patra'' ghaNo gamyo. e kevA sAthenA dainika vartanamAM ApaNe mAna-apamAnathI para thaI zakatA jAtaka je bIjAe Apela manadu:khonA sopAna banAvI potAnI nathI athavA e thavuM maMjUra nathI. evo ApaNo sahuno anubhava che. hasti nikhAre vaLI emanuM kuMvarabAInA mAmerAnuM rendring paNa gujarAtI bhASA - sAhityanA adhyApikA tarIke ane agraNI majAnuM che. jaina sannArIrUpe Apane apIla che ke jaina sAhitya ke saMskAro che prabuddha jIvana ( me - 2019
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ sivAyanA saMbaMdhomAM ke jIvAtA jIvananA pustakonA rivyu jhAjA pahore sUryodaya sAthe dAsI rAjAne vadhAI Ape che. A badhI chApo to jAhera jIvanamAM saune lAbhakartA bane. jemake DaoN......... vidhIne dhyAnamAM rAkhIe to paramAtmAno janma caitra suda bArasanI navuM pustaka 'lava yu ...' hamaNAM e vAMcu chuM. uparAMta lakhI madhyarAtrI pachI thayelo? to terasanA ujavIe e barAbara che bAkI rAkho ArasanI taktI para (pUjya AcArya vijayaratnasuMdarasUrijInuM beTA peTa me dhAna khetameM ane gugalanI madadathI paramAtmA janma pustako paNa vAMcuM . tethI ubhayano rivyu lakhAze. samaya gahana nakSatro joI nakkI karavuM joIe ke paramAtmAno mArA sAsumAMnuM 82 varSanI uMmare mRtyu thayuM hoI mArA gRhiNI janma kyAre ane putra dvArakA pAsenA mIThApura gayA hoI huM ekalo chuM. janma pachI paramAtmAne abhiSeka mATe merUparvata laI jatI cUMTaNIne lIdhe na jaI zakyo. jhonala adhikArI tarIke (pAchaLa vakhate mAtA pAse vaikriya zarIrathI paramAtmA jevo rUpa I vaikrine bhAgamAM A kAgaLamAM lakhyA che tevA gAmaDAo pharavAnI pharaja muke che. Akho rAja savapni niMdrAmAM suto che. Indrane sutaka jevuM hatI. gaIkAle ja e pUrNa thaI che. muMbaImAM ja nahi samagra nahi hoya je ekarUpe paramAtmAnI mA pAse che. gujarAtamAM maMjU mahelA (phArbalavALA) pachIthI koI sAmAyikanA paramAtmAno nirvANa kalyANaka devo pUrNa kare che emane eno mahilA taMtrI tame gujarAtI sAmAyikomAM ekalA ja cho. - vyAsa. najIka nathI lAgato ane gharamAM koIno mRtyu thAya to punyathI tA.ka. tamArA ubhaya lekhomAM vAkya racanAnA ekAda be vaMcIta thavuM paDe che. doSono joDaNInA doSo rahI gayAnuM mAnIe to paNa kutUhala Aja aMkamAM pAnA.16 para zrI gulAbabhAI deDhiyAno lekha zabdane kutUhalatA evuM bIjuM, tamArA lekhamAM jyAM karuNa' zabda eka samAyarI DeTa kharekhara Adhunika ane nutana vicAronI uDAnathI kriyArUpe Ave che, tyAM "karuNatA' lakhAvuM joIe. mitrabhAve dhyAna badhAne game evo che. doryuM che. darzAvavuM guja. vyAkaraNa saMmata che? jaina padomAM pAribhASika prayogo parvatanaka muni zrI nRgendra madhusUdana ma. vyAsa vijayajI ma. ati gahana ciMtana ane rajuAta kAbIledAda che. huM saMparka : 9586528827 e lekha para ApharIna thayo ane A aMkano jainadarnAnano AsvAda karAvato A lekha prathama sthAna bhogave evo che. be vakhata vAMcyA taMtrI zrI sejalabena prabuddha jIvana Apane jayajinezvara sAthe chatA tRpti nathI eTalI gahanatA che. amane AvA artha samajavAmAM zubhakAmanA. tA. eprila 2019 eka(1) sau uSA nareza saMghavI , AvyA ja nathI bhula kSamya karI sudhArIne vAMcajo. (vIra prabhu mahAvIra jayaMti nimitte) lekha pAnA naM.25 parano mahendra bhaNasAlI, vAMcyo. emanA prayAsa mATe dhanyavAda. jainetarone A lekhamAM muMbaI - 400004 gAgaramAM sAgara thaI raheze. A lekhamAM chappana dikumArIno ullekha rahI gayo che. mArca-2019no aMka vAMcyo. kumArapALabhAI desAInA lekhe paramAtmAnA janmanI sau prathama jANa chappana digukumArIne thAya to raMga rAkhyo, gamyo, khUba gamyo. ane ze AvIne mAtAno sutikarma karIne zuddha kare che. A kumArIone bIju, bhaktAmara stotra-AsvAdamAM DaoN. ratanabena mahAvAta duragaMchA nahi naDatI hoya? jaina zrAvakane ghera dikarA dikarIno hemakaDInI kathAmAM lakhe che ke "mahArAja hemabadhdha badhI sukhI saMpanna janma thAya tyAre sutaka naDe che ane ahIM ekanadI pa6 kumArI hatAM paraMtu saMtAnanA abhAvamAM sadA becena rahetA hatAM..' paramAtmAno sutikarma kare che. manaH paryavajJAnI mukti maLe che ane e saMtAna prAptino upAya paramAtmAno janma ApaNe caitrasuda terasanA manAvIe chIe. batAve che. teozrI lakhe che : "bhaktAmaranI navamI gAthA kesara Agama ane sUtramAM paramAtmAnA janma bAbata ullekha che te ane caMdanathI lakhI, ane tene pANI vaDe dhoI khUba ja zraddhApUrvaka pramANe bharatakSetra ke airAvata kSetramAM tIrthakarano janma madhyarAtrI te pANI pIvu tArI manokAmanA avazya pUrNa thaze." pachI 7 pahoramAM kyAre paNa uca praha racAya tyAre janma thAya che. have AmAM be vAta che. eka, mana:paryavajJAnI muni kyAre paNa ApaNe vicArIe caitra suda terasanA suryAsta pachI 4 pora purA koIne sAMsArika bhautika sukhanA maMtro na Ape. thAya che ane pAMcamo pahora zarU thAya che je madhyarAtrI e 6 pora be bhaktAmaranI racanA mAnatuMgasUri mahArAje karI. teozrIe purA thatA 7 pora zarU thAya che. AporamA lagna rAzi graho badhu jyAre racanA karI tyAre bharatakSetramAM eka paNa mana:paryavajJAnI barAbara goThavAI jatA paramAtmAno janma thAya che. ane merU hatAM nathI. kAraNa ke jaMbusvAmInA nirvANa pachI tarata ja manaH parvata para ....... pora jeTalo samaya saheja pasAra thaI jAya che. paryavajJAnano viccheda thayo to rAjA hemabahmane mana:paryavajJAnI muni Ama paramAtmAnA janmanI vadhAI to caitra suda 14nA prathama kayAM ne kyAre maLyA? ( me - 2019 ) prabuddha jIvana 125
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prAcIna kathA che to kathA granthanA AdhAre lakhAI che? e karavAnI divasa daramyAna mane jemanAthI du:kha vedanA thaI hoya jANavA maLI zake? temano AbhAra...'' A eka ja vAkya manano keTalo bhAra haLavo AcArya ratnacandrasUrIzvarajI mahArAja karI nAMkhe che. khUba anumodanA AvuM vAcavAthI kyAreka bhAvamAM (DahelAvALA)nA ziSya muni rAjadaza4na vijayajI ghaNuM parivartana AvI jAya che. khUba sarasa ratnA bena tamAruM bhaktAmaranuM vivecana vAMcIne khUba ja jANavA maLe che. AcArya zrI AcArya ratnacaMdrasUrizvarajI ma.sA. (DahelAvALA), vAtsalyadIpasUrIzvarajInA lekho vAMcavAnI majA Ave che. dhanya che matthaNa vaMdAmi, prabuddha jIvananA dareka aMkane dareka vakhate navuM vAMcI AtmabaLa mArA 'prabuddha jIvana'mAM bhaktAmara-gAthA-9 sAthe Apela majabUta bane che. bhadrAnagarInA rAjA hemabahma ane tenI bhAryA hamazrInI kathAmAM je IdirA e zAha, navajIvana sosAyaTI, 9892317240 mana:paryavajJAnI zabda viSe Ape mAruM dhyAna kheMcyuM te kharekhara yogya che. te samaye maneH paryavajJAnI bhagavaMto hatAM ja nahi. tema ja hoya 'prabuddha jIvanamAM vividha lekhasAmagrI uparAMta vAcakonI kalamane kabui jIvana to saMsAranA upAyo batAve paNa nahi. paraMtu vizeSa sAdhanA paNa bhAva-pratibhAva kolamamAM temaja anyatra yathAyogya AvakAra karanAra nimagna sAdhu ne mananA pariNAma jANavAnI vidyA prApta ke maLe che. pragaTa lekhonA pratibhAva parathI emanI nimagnatA thatI. AjanuM vijJAna tene TelIpathI' kahe che. eTale A kathAmAM (InvolvamenTa)nI pratIti thAya che. emanuM UMDuM ciMtana jANe ke eka mana:paryavajJAnI zabda zaratacukathI prayojAyo che. A kathA paNa meM svataMtra lekha banI rahe che. eka gurubhagavaMta pAsethI ja meLavI hatI. A bAbata temanI sAthe mArca' 19, mukhapRSTha 4 upara khAdImAtA maNibena nANAvaTIno carcA karatAM khabara paDI ke A eka bhUla thaI gayelI kahevAya. Apa paricayalekha kevaLa mAhitIsabhara nahi, balka hRdayaMgama che. gurubhagavaMta A bAbata mArA lakSamAM lAvyA e badala huM ApanI sAdhanasaMpana ucca varganI strI gAMdhIvicArathI raMgAya ane AbhArI chuM. strIutkarSanA sevAmaya kAryane potAnuM jIvana dhyeya banAvI de e bahu li, ApanA AziSanI adhikArI moTI vAta che. lekhanA aMte lekhakanuM nAma athavA e kyAMthI uddhata ratana chADavA karyo e jaNAvyuM hota to! zAMtilAla gaDhiyA sAdara praNAma, jaya jinendra, prabuddha jIvana huM chellA be-traNa 103 sirIna eligansa, 12 bI, varasathI vAMcu chuM dareka vakhate navuM jANavA maLe che. "jo hoya mAro pratApagaMja, vaDodarA-390OO2. aMtima patra khUbaja sarasa kIrtidA bena.'' rAtre sUtI vakhate prArthanA saMparka : 0265-2750275 zrI sUryakAnta parIkha - kAryapAlaka adhyakSa - nAsA phAunDezananAM avasAna aMgeno zoka TharAva - prakhara gAMdhIvAdI, samAja sevaka, svAtaMtrya senAnI ane nAsA phAunDezananA sthApaka tathA kAryapAlaka adhyakSazrI sUryakAntabhAI parIkhanuM 93 varSanI vaye zukravAranA roja bapore 2.30 kalAke teonA nivAsa sthAne duHkhada avasAna thayuM che. teozrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnA jamAI hatA. zrI sUryakAnta parIkhe samAjanI svacchatA ane svAthyano vicAra karyo, jenA pariNAma jAhera zaucAlayanI navI ane khUbaja agatyanI praNAli zarU karI. samAjamAM dizA-sUcananI prazaMsanIya kAmagIrI karI. aMgata kALajI laI potAnI jAtane temAM parovI dIdhI. dAnavIro, sAzanataMtra ane samAjanA sahakArathI potAnI jAtane samagra rIte te kAmamAM parovIne A saMsthAne gujarAtanI agrIma saMsthA tarIke AgaLa lAvyA. uparanA traNeya vargono temanAmAM apratima vizvAsa hato. sAthe sAthe pachAta varganAM evA nAnAmAM nAnA karmacArIonAM kAmamAM temaja teonA aMgata jIvananAM utkarSa mATe sakriya banIne samAjanI anokhI sevA karI. A rIte temaNe gAMdhIjI ane vinobAjInA Adarzone eka navA kSetramAM caritArtha karyA. teozrIe svAtaMtrya caLavaLa, ane bhUdAnapravRttimAM sakriya bhAga lIdhela. gAMdhIjI, vinobAjI, jayaprakAza nArAyaNa, morArajIbhAI desAI, mIrAMbena vigere sAthenA jAherajIvanamAM temaja jayakRSNa harivallabhadAsa jevA udyogapatinAM sAthamAM ane udyoga ane beMka vigeremAM paNa pratyakSa anubhavathI potAnA jIvanane samRddha karIne te tamAmanA nicoDa tarIke temanAM jIvananI aMtima pravRtti tarIke traNa dAyakA sudhI te sArI rIte calAvI. prabuddha jIvana me - 2019
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmarati yadA kiJcijjJo'haM dvipa iva madAndhaH samabhavaM A vAta spaSTa karI che jema auSadhInuM sevana karatA tarata ja tadA sarvajJosmityabhavadavaliptaM mamamanaH / tAva UtarI jAya che. tema ja vidvAna vyaktinA jJAnano alpasparza yadA kiJcit kiJciddhajanasakAzAdavagataM paNa jJAnAnyatAnA madane utAravA paryApta che. vidvajananA tamUrasmIti kvera phUvamo me vyapAta: || nItizatay/7 saMgano mahimA ananya che. - jyAre mane thoDuMka ja jJAna hatuM tyAre huM madonmatta hAthI ahIM mane kavikulaguru kAlidAsanI vinamratAnuM smaraNa jevo thai gayo hato, tyAre huM sarvajJa chuM' ema mAruM mana thAya che. suvikhyAta graMtha raghuvaMza'nA prAraMbhamAM kavi lakhe che; garviSTha banI gayuM hatuM. jyAre vidvAnonAM saMsargathI thoDuM ghaNuM "Apano sUryaprabhavI vaMza kyAM ane kyAM mArI alpaviSayA jJAna meLavyuM tyAre huM alpajJa chuM' e jANI jema auSadhInuM mati? Ama chatAM mArI buddhirUpI nAnakaDI nAva laIne A sevana karatA tarata ja tAva UtarI jAya tema mAro garva UtarI dustara samudra taravAnuM sAhasa karuM chuM.'' AvA parama vidvAnanA gayo. vinaya-vivekane namana karavAnuM kone mana na thAya ? AvA | hAthI jyAre madonmatta thAya che tyAre bharAyo thai AMdhaLAnI anekAneka sarjako ane vyaktio bhAratamAM hatA ane vidyamAna jema dizAhIna thaI bhaTake che. alpajJa mAnavI paNa ajJAnavaza ? che che. vizvamAM paNa evA aneka vidvAno che eTale ja kahevAyuM che madAMdha thai potAne sarvajJa mAnI unmata thai karato hoya che. viduranA vasundharA." kavi ahIM svanI vAta karatAM hoya tema sarvanI sAmAnya vAta sAMprata samayanI vAta karIe to Adhunika vijJAne aneka kare che. keTalAka ahaMmanya loko 'ardhaghaTa:roti Indra' nI anveSaNAtmaka AviSkAronI bheTa ApI che. mAdhyamo ane jema potAnI alpamatinA Dhola vagADyA kare che. anyanI upakaraNo dvArA pratyAyana mATenI anukULatA sarjI ApI che. vAta sAMbhaLavAnI paravA karyA vagara potAnA vicAro veryA kare jANe ke sthaLa ane samayane mANasanI hatheLImAM mUkI ApyA che. ayogya upayogane kAraNe smaraNazakti, gaNakazakti, - ApaNA prAcIna graMtha RgvadamAM saMdara sakta che. mA no vicArazakti vigere buddhinI zAkhAo stabdha ane zithila thai padrA: tavo thanuM vizvata: amane sarva dizAomAMthI zubha vicAro eka khUNe besI A kahevAtI pragatine Tagara Tagara joyA kare prApta thAo. baddha mana rAkhI jJAnanA daravAjAo baMdha che che haka che ! alpajJAnIonA meLA ja ubharAI rahyA che. emAM konI rAkhanArAo hoya ke jJAnIo hoya, AviSkAro sAthe satata rekhA lAMbI e nakkI karavA satata spardhA cAlI rahI che. anusaMdhAna rAkhavAnI samaja ApatI kevI zreSTha prArthanA! vyaktie svayaMnI adhUrapane oLakhavAnI zakti gumAvI dIdhI paraMtu prArthanA to ja phaLe jo mananI bArI khAlI ane khullI che ke Aii che ke paravA ja nathI. utAvaLe AMbA pakavIne AmaphaLa rAkhIe. pUrvagrathita vicAronI kUpamaMDUkatAyukta baMdha bArImAM che 1. utAravA che. aMtara ochA thai gayA paraMtu mananA aMtara vadhI kaMI nA pravezI zake. jJAnanA vizALa ane agAdha abdhimAMthI gayA. dUra dUrathI vAto karavAthI ja vAta patI jatI hoya to dareka mAnavI potAnI kSamatA anusAra pAmI zake, nAnakaDI pachI maLavAnI jarUra na rahI. AMgaLAmAM akSaro AvI upalabdhine mohavaza mahAna samajI Atmaratirata banI enuM gayA, zabdane pAmyA vinA zabda maLI gayA. pachI doSa pradarzana karanArAono vikAsa sadaMtara aTakI jAya che. kono? koInA jJAnathI ajJAna vadhAravAnA A abhigame ardhajJAnI ane alpajJAnIonI saMkhyA vadhI che. zuM kahIzuM AvI vyakti potAnA sadabhAgye anAyAse paNa jo koI Ane, atijJAna ke tenI kSati? vidvAna sajjananA saMsargamAM Ave ane emanI jJAnagaMgAmAMthI suzIlA sUcaka, muMbaI aMjalimAtra ya pAna karavA maLe to ene potAnI nyUnatA hAlamAM amerikA khyAla AvavA mAMDe che. ahIM kavie suMdara udAharaNa ApI saMparka : phesabuka para karavo. me - 2019 ) prabuddha jIvana 127
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ TORTY Jain Philosophy Certificate Course Mumbai University a usalas Z iel effect its 311211 muMbaI yunivarsITI muMbai yunivarsITI * pArTa TAIma sarTiphikeTa korsa * aThavADIyAmAM eka dIvasa phakta cAra kalAka * saraLa bhASAmAM jaina dharma philosophInI samaja * slag 201921 na 2020 (ing, fyzid, fecel SS 42181Hi Gua ubist) * pArTa TAIma sarTiphikeTa korsa * hapte meM eka dina cAra ghaMTe * sarala bhASA meM jaina dharma philosophI kI samaja . TA 2019 A TO 2020 (aMgrejI, gujarAtI, hindI yA marAThI meM uttara patrikA) Part Time Certificate Course - Once A Week - Four Hours - One Year Can Appear In English, Gujarati, Hindi Or Marathi Language Eligibility: Old SSC Passed [1 Ith Metricualtion] Or HSC or equivalent Four Centers in Mumbai For Certificate Course Center Marine Lines Shankunatala School Borivali West] M. K. School Day & Time [Lecture) Admission Contact Every Thursday Bharat Virani 9869037999 Afternoon 3 To 7 Rupal Shah 9967061303 Every Sunday Jayshree Doshi 9323761513 Morning 9 To I Kapila Shah 8898965677 Ritesh Bhayani Bela Thosani 9867209804 9833231215 Ghatkopar (East] Ramji Asar School Santacruz [East] Kalina University Complex Every Sunday Morning 9 Tol Every Saturday Afternoon 1 To 5 Parul Shah Jehil Jhaveri 9819071314 9869665290 Chief Admission Co-ordinator : Kavita Shah: M.: +91 8850391020 Email.: cashahkavita@gmail.com Managing Trustee : Dr. Bipin Doshi Web Site: www.jainphilosophy.org Yo: 96 | me - 2019
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidhAtIrtha vidhAlaya - zrI mahAvIra jaina vidyAlaya paMjAba kesarI AcAryazrI pa.pU. vijaya vallabhasUrIzvarajI ma.sA.nI preraNA ane AziSa saha AjathI 104 varSa pUrve vi.sa. 1970, phAgaNa sudI pAMcamane somavAra, tA. 02-03-1914 nA zubha divase "zrI mahAvIra jaina vidyAlaya''nI maMgala sthApanA karavAmAM AvI. pU. gurUdeve joyuM ke gujarAtanA nAnA gAmo ane zaheromAM yogya zaikSaNika suvidhAo prApta na hatI. ucca abhyAsanI tIvra dhagazavALA ucca guNAMka sAthe pAsa thanArA vidyArthIo muMbaI ucca abhyAsa mATe AvatA e lakSamAM laIne ApaNA samAjanA yuvAdhananA ucca abhyAsanI sagavaDatA ubhI karavAnA dhyeya sAthe pU. gurUdeva zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI sthApanAnI preraNA ApI. pU. gurUdevanA manamAM ucca abhyAsa mAtra baudhika vikAsa mATe ja nahI paraMtu vidyApipAsunA sarvagrAhI vikAsanuM kAraNa bane teja vicArothI pU. gurUdeve ucca vyavahArika abhyAsa sAthe dhArmika saMskAranA siMcananA abhyAsane saMlagna karyA. saMsthAnI sthApanA samaye traNa mULabhUta muddAo vicAravAmAM AvyA hatA. rAtribhojana niSedha, abhakSyano tyAga ane jinapUjA sAthe dhArmika abhyAsa vigere dhyAnamAM rAkhIne paMdara vidyArthIo sAthe "zrI mahAvIra jaina vidyAlaya'' 1915mAM bhADAnA makAnamAM zarU karavAmAM AvyuM. je Aje vaTavRkSarUpI gujarAta-mahArASTra temaja rAjasthAnanAM mukhya zaheromAM 12 zAkhAo, 16OOvidyArthIo vidyArthinIothI adhika abhyAsa karI zake tevI adyattana suvidhAo sAthenA vidyArthI gRho kanyA chAtrAlayo kAryarata che. | zikSaNa kSetre AgaLa vadhavA vidyAlaye zrI mahAvIra jai vidyAlaya ejyukezana phAunDezana nAmanuM navuM TrasTa racI vaDodarA mukAme ema.bI.e. koleja zarU karela che. ApaNA samAjanA yuvAdhana ucca prophezanala zikSaNathI Arthika kAraNosara vaMcita na rahe te mATe vagara vyAjanI lona sahAya yojanA cAlu che. A yojanA heThaLa vidyAlaya dvArA bhArata ane paradezamAM ucca abhyAsa mATe vagara vyAjanI lona ApavAmAM Ave che. jaina sAhitya ane prakAzanane uttejana - (1) saMsthA dvArA jaina dharmanA pustakonA prakAzanane uttejana maLe te mATe zrI mahAvIra jaina vidyAlaya jinAgama TrasTanI racanA karavAmAM AvI che ane A TrasTa dvArA AgamanA graMtho taiyAra karavAmAM Ave che. temaja anya pustakonuM prakAzana paNa saMsthA dvArA pragaTa karavAmAM Ave che. sAdI ane saraLa bhASAmAM vivecanAtmaka ane saMzodhanAtmaka sAhityanI vipula sAmagrI prakaTa karavAnI samayadazI AcArya vijayavallabhasUrIzvarajI mahArAja ane saMsthAnA anekamukha utkarSanA puraskartA sva. zeThazrI motIcaMdabhAI kApaDiyAnI bhAvanA hatI ane A mATe sva. zeThazrI motIcaMdabhAI kApaDiyAe graMthamALAnA saMpAdana kAryanI zarUAta karI ane Aja dina sudhImAM 9 pustako tathA zrI mohanalAla dalIcaMda desAI (saMgrAhaka ane saMpAdaka) graMthamALAnA jaina gurjara kavio bhAga 1 thI 10 ane anya sAta pustako tathA munizrI naMdighoSa vijayajI prakAzita be pustako prakAzita thayela che. (2) jaina sAhityano prasAra, pracAra ane uttejana maLe te mATe Ajadina sudhImAM 23 jaina sAhitya samArohanuM judA judA sthaLe Ayojana karavAmAM Avela che. uddezo ane amalIkaraNa temaja ekavIsamI sadI tarapha prayANa : zarUAtamAM je mULabhUta niyamo ghaDavAmAM AvyA hatA te anusAra Aja rIte Aje daza dAyakAthI saMsthA makkamapaNe ekavIsamI sadI tarapha AgaLa vadhI rahI che. jemAM nIcenA mULabhUta niyamo amalamAM che. (1) dareka zAkhAmAM vidyArthIo niyamita jinapUjA karI zake te mATe muMbaI, aMdherI, vaDodarA, vallabha vidyAnagara, udepura, bhAvanagara tema ja pUnA mukAme zikharabaMdhI derAsarajI banAvela che. jyAre senDaharsTa roja zAkhAmAM ghara derAsara che. amadAvAda tathA vaDodarA mukAme vidyArthIgRhanuM navanirmANanI zarUAta thayela che. A baMne jagyAe nUtana jinAlaya nirmANAdhIna che. (2) dhArmika abhyAsakrama mATe dareka zAkhAmAM dhArmika zikSako dvArA dhArmika abhyAsanA vargo calAvavAmaM Ave che. niyamita dhArmika parikSAo levAmAM Ave che ane protsAhanarUpe vidyArthIone InAmo ApavAmAM Ave che. (3) vidyArthIone dhArmika pravAsa, DevalapamenTa zibIro, ugra tapazcaryAone protsAhana mATe suvidhAo ApavAmAM Ave che. (4) vidyArthIonA vyaktigata ane vyaktitvanA vikAsa mATe spardhAo, ramata-gamata temaja vyAyAmanA sAdhano upalabdha hoya che. ane semInAro goThavavAmAM Ave (5) zAkhAnA vidyArthIo dvArA "AMtara zAkhA hariphAI'' yojavAmAM Ave che. ane protsAhana rUpe InAmo ApavAmAM Ave che. (6) vidyArthIone 'janarala noleja'' mATe zAkhAomAM nyujha peparsa, megejIna-repharansa buksa sArA pustako temaja lAIbrerIo sthApavAmAM AvI che. - zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, 104 varSa daramyAna, samAjanA aMdAje 25OOUvidyArthIone vidyAnA amRtanuM pAna karAvI kAryadakSa AsvAzrayI banAvyA ane temanA jIvanane sevAbhAvanA, dhArmikatA temaja saMskAritAthI suvAsita banAvyA. ucharatI peDhIne vidyAnuM ane preraNAnuM pAna karAvIne samAjane samRddha, zaktizALI ane saMskArI banAvanArI vidyAlayanI A mahAraba atyAre paNa aviratapaNe cAlI rahI che. samAjanA kalyANabaMdhu mahAnubhAvo ane puNyamArganA pravAsIo udAra arthika sahakArarUpI ApanI bhAvanAnI nIra A mahAparabamAM niraMtara umeratA rahezo! ApanI udAratA Apane dhanya banAvaze ane samAjane samRddha banAvaze. Avo bevaDo lAbha levAnuM rakhe koI cukatA! jJAna prasAra dvArA samajaNane vistAravAno je purUSArtha kare te jagatano moTo upakArI. zrI mahAvIra jaina vidyAlaye AvA purUSArtha dvArA samAjane samRddha, zaktizALI ane sukhI banAvavAnuM vinama jIvana vrata svIkAryu che e vrata pAlanamAM sahAyaka thaze te kRtakRtya thavAnI sAthe samAja kalyANanA sahabhAgI banaze. saune sathavAre ApaNe tana, mana ane dhanathI vidyAlayanI sevAmAM aharniza ubhA rahIe ane yugapurUSanA AziSasaha, bhavya bhUtakALanA sahAre suMdara vartamAnanI keDI para kadama milAvI utkRSTa bhaviSyanuM svapna siddha karIe eja abhyarthanA. me - 2019 prabuddha jIvana 129
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ (anusaMdhAna chellA pAnAnuM ...) jenA hRdayamAM prakAzanI jhaMkhanA che e ja mANasa che. AtmAno pachI to thoDA samaya bAda sAbaramatI AzramamAM adhyApana prakAza AMkhane sApha kare che. evA prakAzamaya AnaMdathI ja jIvana maMdiramAM parIkSitabhAInA AgrahathI zikSaka tarIke joDAI gaI. ujjavaLa bane che. eTalA mATe e premaLa jyoti - amara jyoti adhyApana maMdiranI baheno sAthe roja savAre eka kalAka prArthanA mATe prArthanA karavI paDe che. divasa-rAta, enI AzAmAM rAha pachI gurudayAla mallikajI pravacana ApatA eTale maneya emanA jovAnI che. satsaMgano lAbha maLyo hato. gurudayALa mallikajIne ame "cAcAjI' 'baiThA huM maMdira ke bAhira, kahetA. teo prabhunA nama bhakta ane adhyAtma mArganA pathika le ke dilameM Aza; hatA. kavivara TAgoranA zAntiniketanamAM zikSaka tarIke joDAyA kabhI to bulAoge hI, pachI temane ravIndranAtha TAgoranI cetanAno sparza thayo ane apane caraNana pAsa... baiThA huM. ravIndranAthane teo potAnA gurU mAnatA thayA. cAcAjInA pravacananI terI zaraNa chAyA meM, noMdha huM karatI. temAMnI eka vAta mane roja yAda Ave che. jo hai prakAza; ekavAra teo (cAcAjI) vahelI savAre bAgamAM beThA hatA. usameM merI AtmA kA haju thoDo aMdhakAra hato. bahAra koI mastImAM AvI gAtuM hatuM. hogA pUrNa vikAsa... baiThA huM. 'namuM usa bahma ko jo sabase mahAna, oma zAntiH oma zAntiH oma zAntiH' pRthvI jisakI pAdukA, aMtarikSa zarIra, cAcAjIno e sahavAsa to amRtarasanuM pAna hatuM. sUraja-cAMda AMkhe, aura zira AsamAna. gopI, roja vahelI vAre masjidamAMthI pokArAtI bAMga ane jyoti usakI vANI, dizA usake kAna, bArImAMthI ghU... ghU... karatA kabUtaro, jagADI de che tyAre huMya pavana usakA prANa, jo saba meM samAna...' evA prakAzanI rAha jotI divaso pasAra karuM chuM. sAmAnya rIte aMdhakAra dUra thavA lAgyo hato ane dhIme dhIme prakAza phelAI AvI vAto karuM eTale tuM vAta uDAvI detI. paNa Aje taka maLI rahyo hato. kudaratanuM badhuM eka vihAra kALA kAmaLAnI nIce DhaMkAI eTale jhIlI lIdhI! tArA upara to meM AzAno DuMgara caNyo che. gayuM hatuM, te have prakAzanI sAthe najare paDavA mAMDyuM. ApaNe AgaLanuM vidhatA jANe...! ekabIjAne oLakhavA mATe jema bhASAno upayoga karIe chIe tema prakRtine, prabhune, prabhunI lIlAne oLakhavA mATe jyotinI bAnAM mIThA smaraNa sAthe vahAla paNa jarUra paDe che. mATe ja ApaNo AtmA kahe che, "mane prakAza nIlama parIkha joIe che, vadhu prakAza joIe che.' (gopI mArI pautrI che.) 'premALa jyoti tAro dAkhavI, muja jIvanapaMtha ujALa..." je satya che, je anaMta che tene jANavAnI adamya IcchA che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane maLela anudAnanI yAdI prakAza be prakAranA che. eka A bahArano prakAza ane bIjo - janarala Donezana aMdarano prakAza satya jyoti che, je bahArano prakAza che, te aMdaranA prakAzano ja aMza che. A duniyArUpI mAyA jeNe nirmANa rUpiyA nAma karI che te keTalo khUbasUrata haze? 4,000/- zrI Indravadana sI. zAha ATaluM kahI cAcAjI thoDo samaya AMkho mIMcI mauna rAkhe che 2,000/- zrImatI rITAbena ema. koThArI ane pachI dhIme rahIne kahe che: 2,000/- preraNA koThArI eka vAta yAda Ave che - vasaMtaRtunA divaso hatA. cAre 1,000/- suhAsInI koThArI tarapha khUba sauMdarya patharAyuM hatuM. rAbiyA eka guphAmAM besI dhyAna jamanAdAsa hAthibhAI mahetA anAja rAhata phaMDa dharatI hatI. eka bahenapaNI AvIne tene kahevA lAgI, 'rAbiyA!' bahAra Ava. jarA khudAnI karAmata jo.. kevI khIlI che!" 2,000/- zrI bAbulAla jI. adAnI "tuM sauMdarya - darzana mATe mane bahAra bolAve che, te barAbara prabuddha jIvana saujanyadAtA ja che. paNa huM tane aMdara guphAmAM bolAvuM chuM. tuM aMdara AvIne 51,000/- zrI mahAvIra jaina vidyAlaya jinAgama kudaratanA - khudAne sRSTAne jo.'' prakAzana ('me' mahinAnuM saujanya) Ama bahAranA temaja aMdaranA banne prakAzanI jarUra che. 130) prabuddha jItuLa ( me - 2019 )
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ atItanI bArIethI Aja saMkalana ane prastutakartA : bakula gAMdhI 9819372908 bakulgandhi@yahoo.co.in ahiMsA chellA cha-sAta dazakothI ghAtaka zastro ane visphoTaka padArthonA satata utpAdanane kAraNe tathA duniyAnA keTalAka dezonI AMtakavAdI pravRtine pariNAme goLIbAra ane boMba dhaDAkAnI ghaTanAomAM rojabaroja saMkhyAbaMdha mANaso mRtyu pAme che. A ghora mAnava hiMsA sabaLa sattAdhArI varga ke AMtakavAdIonA pAzavI cittano AviSkAra che. AvA hiMsaka kRtyone aTakAvavAnuM saraLa nathI.hiMsAnI bolabAlA vadhI paDe tyAre ahiMsAnI vAta sauthI vadhAre prastuta gaNAya. gaMdakI vadhI paDe tyAre svacchatAno Agraha tarkayukta gaNAvo joIe. yogA mATe duniyAbharamAM ane svacchatA mATe bhAratabharamAM jAgratatA lAvavAmAM mAnanIya narendra modI saphaLa rahyA che. "vegana' eTale zAkAhArI bhojana mATe jhaDapathI jAgratatA AvI rahI che. jo samagra vizvamAM bhagavAna mahAvIrano saMdeza pahoMcI jAya ahiMsAnuM paryAvaraNa racAya. 'prabuddhajIvana' A bhAvanA sAthe "ahiMsA" viSaya upara 1944thI 2017 daramyAna 20 lekho prakAzita karyA che te mujaba che. Aug - 1944 bhAMgaphoDa ane ahIMsA. paramAnaMda kuMvarajI kApaDIyA Oct - 1945 bhagavAna mahAvIrano trividha saMdeza mahAsatI ujjavaLakumArIjI + paMDita sukhalAlA ahiMsA, aparigraha ane anekAntA Nov - 1945 ahiMsAnuM svarUpa ane vikAsa n.a Jul - 1946 ahiMsAmAM dharmAdharma viveka mahAtmA gAMdhI Feb - 1948 ahiMsAno vijaya dalasukha mAlavaNiyA Feb - 1950 mAnavatAnI sevA eja sAcI ahiMsA n.a Oct - 1962 ahiMsA- sanyAsI bradhara lusIyana sanyAsI bradhara lusIyanaanu:paramAnaMda Sep - 1968 ahiMsAmAM bhIkhavRti kAkA kAlelakara Aug - 1993 amAri pravartana DaoN ramaNalAla cI zAha May - 1994 islAma ane ahiMsA IbrAhIma zAhabAjha Aug - 1995 zrImatI menakA gAMdhInAM udabodhano. DaoN ramaNalAla cI zAha Feb - 2002 ahiMsA-pAlananI prathama ane carama kakSA pU.zrI vijayapUrNacaMdrasurijI mahArAja Jul - 2006 ApaNe keTalAM ahiMsaka? DaoN.dhanavaMta zAha Aug - 2006 paMthe paMthe pAtheya:eka ahiMsA-draSTA varSA DaoN.ema.ema.bhamagarA Sep - 2006 hiMsAthI gherAyelI ahiMsA. guNavaMta bI.zAha Dec - 2007 badhI ja homiyopethI davA hiMsAmAMthI banatI nathI kizora sI.pArekha Nov - 2014 islAma, ahiMsA ane dharmagraMtho DaoN.dhanavaMta zAha Mar - 2015 ahiMsA-anekAMtanA parikSepamAM pArvatIbena neNazI khIrANI Apr - 2017 ahiMsA: gaIkAlanI ane AjanI bhadrAyu vacharAjAnI Jul. - 2017 satya-ahiMsAnI jugala joDI-gAMdhIjI prA. uSA paTelA FOR DETAILED READING VISIT - https://prabhuddhjeevan.in bagi na gabai jas ka vi jayajaya. fthI kapamAM cI. to amAri pravartana ja na kara eka mImI vepAra na pAmatA zISa - ane madhamI amIna mApaka pota potAnI kalAnI jI ne vArtAnI rIi e ja mAthI mahimA * A nuM kAma ka ra ra ra mIrA ya ka mA na ja - yAda karI . tethI te dIka kane ahiMsAnuM sanma ane vikAsa, jIgana pAmI, ema maya dhana ra * karatA hatA ? raNa paNa karavo na maLI ja ne , bho kare nakara ma = jaka rAnI ca ' tapA: pAka karma caka ja marka; ka jAtaja kapa rAma, 41 mahAvIranA trividha sa za : jarAmijhAma karI . kAma ja ' na na ma ra mArI mA naka ja kAma * ka nA moja hA | karI kAkA e * kema ja nA ka ra yA ke , kama para mahimA aMhiMsA ane dharmagraMtho ahiMsA-anekAMtanA paripekSyamAM | pArTI mALa pIrAmI nI najanaka mAnava nA janma ke maraNa mana mA e ke na thakama manamAM ra ka tara ka mAM amArI pakuma ahiMsA: gaikAlanI ane AjanI kAkI ma ma ma temaja kArya karI ja nathI karatI hatI tIna marI para pI na hai re, ne - keda ka ro mATenI na kaya kSamatA e maya rIte namo-6 mArA eka nI haka dama ane e ne miksa kathAne na maka - navA yujha karoDana+ nImAnita karanArAthI ke ma na ** tA. karavAnI kArakicana , islAma ane ahiMsA vika nA kijakamAM ya e - - - soni neka kArya mAM mArI mane madade kami paramAna nA dIdamAM madada ka rmA nA dara nuM kara vuM che ke , nara ne ja kAma karato ja na / va sued dudhanane rA ya ra aa ya kaI jA - ema kurAna che ke jo sAra khA kA janArA, mA 1 , mAma ma mAM thAi trika hatAM, mA si kIna, dha re 1ayA, 2mAM , mI x javAya, svAda menejA,Ida kamI thaa d, mApaNAma che, #ma hariyanamAM rame re , pAya paDatI hAnIko mAM pANI nA nathI, e mATe mAnada ma samAja 1ii. kAkAeka dhama dhI tharAdo maLa che, ne pIna dhAne maharmiparA prayA hama che, zAyara Bte rImaM me kadI pad mArA rAma nA sarve nahIM te kh nA mo mAnI rahe dhyA me - 2019 prabuddha jIvuna 131
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ TO, Registered with registar of Newspaper under RNI No. MAHBIL/2013/50453 - Postal Registration No. MCS/147/2019-21. WPP Licence No. MR/TECH/WPP-36/SOUTH/2019. & Published on 16th of Every Month & Posted on 16th of every month at Patrika Channel Sorting Office, Mumbai - 400 001. PAGE NO. 132 PRABUDHH JEEVAN MAY 2019 jo hoya mAro aMtima patra to... nIlama parIkha . paricaya : nIlamabahena parIkha mahAtmA gAMdhInA prapautrI che. emaNe pati yogendrabhAI sAthe jIvanabhara sevAkAryo karyA ane vyArAnA dakSiNApatha vividhalakSI vidyAlayanA AcAryA tarIke nivRtta thayA. emaNe mahAtmA gAMdhInA putra harilAlanI jIvanakathA sahita anekagAMdhI pustako lakhyA che. vhAlI gopI. zauca karavAnI taiyArI karI. jamIna khodI gabharAIne kUdako mAryo. mitrae joyuM to Ama to ApaNane patra lakhavAno zauca karI ene DhAMkI bIjA baccAe ene sApa hato. meM ene lAkaDIthI mAravA kahyuM moko bhAgye ja maLyo che. tuM hosTelamAMthI DhAMkavAmAM madada karI. paNa mitra majAkI hatAM eTale mane kahe e to dara aThavADiye ghare AvI jatI tyAre peTa sAmAnya rIte enI mAM temane najara tamane vhAla - prema karavA Avyo ane tame bharIne vAto karI letA. paNa have to tuM bahAra thavA detI nahotI. mAnA mUka enA para karUNA varasAvavAnI badale DaoNkTara thaI gaI eTale ApaNe gharamAM satata vartanathI teo potAnA pATha zIkhe che. eTale tiraskAryo! have nahi mAruM, ane mane sAthe ja hoIe chIe. AjakAla tArA AcAra e ja mukhya vastu che. baccAMnI AzramanuM ahiMsA vrata yAda AvyuM. premabharyA gussAne avAranavAra mANuM chuM ane saphAI kriyA mATe temanI upara AkAzamAMthI sTezana para Trena AvI gaI hatI eTale mArI bA yAda Ave che. huM gAmaDAmAM puSpavRSTi thavI joIe. vahelI vahelI caDI gaI ane bArI pAsenI rahevAnI chuM jANI e ya be-cAra divasa mArI | tane sasalAM ane bilADInA baccAM bahu sITa para besI gaI. dUrathI AzramamAM sAthe rahI badhuM joyAM jANavA - samajavA, game che ne? UThavAno ghaMTa vAgyo, te sAMbhaLyo. Trena paNa zIkhavavA mAgatI hatI tyAre gAMdhIjInA eka vAra sarvodaya Azrama, zApura cAlu thaI gaI eTale raste banelI ghaTanA yaravaDA jelano eka prasaMga yAda Avyo. (saurASTra)mAMthI kAma aMge mAre bahAra javuM vAgoLatI AkAza tarapha jotI rahI. evAmAM bApu mIrAMbenane lakhe che, 'ahIM bilADInAM paDyuM. AzramamAMthI sTezana javA bahu vahelI ekAeka mArA mAthA para jANe koIe suMdara be baccAM che. have atizaya haLI gayAM savAre nIkaLavuM paDe. tyAre haju vIjaLI lAkaDI phaTakArI hoya evI rIte jorathI che ane prArthanA vakhate khoLAmAM AvIne nahotI AvI. mukhya raste jatAM samaya lAkaDAnI bArI mAthe paDI. sArI peThe vAgyuM bese. amArI sAthe gammata kare. khAvA TANe lAge. mane moDuM thaI ja gayuM hatuM eTale ne khAsuM lohI nIkaLyuM. sAthI pesenjaroe hahAhIka karI mUke. vallabhabhAI ane nAnI keDIethI jhaDapathI nIkaLI javuM ema pANI, rU-pATA vi. bAMdhI madada karI. paNa khIjave ane tAranI jALI nIce goMdhI vicArI eka mitra sAthe nIkaLyAM. emanA mAruM mana to meM sApane mAravAno vicAra AnaMda meLave. Aje eka bacce bahu hAthamAM beTarI ane lAkaDI hatA. mArI karelo tethI ja A sajA kudarate mane karI hoya gabharAyuM. potAnI buddhi vAparI, jALIne AgaLa AgaLa cAle ane prakAza Ape. ema DaMkhatuM hatuM! Ajeya mAthA para enI mAthuM mAratuM mAratuM oTalAnA cheDA sudhI laI thoDe AgaLa jatA mArA paga para kaMIka moTI nizAnI che, te tame sau juo chone!! gayuM ane bahAra nIkaLyuM. pachI dUra jaI eNe lIsse lIsuM caDyuM. huM camakI ane (vadhu mATe juo pAnA naM.130) Postal Authority : If Undelivered Return To Sender At : 926, Parekh Market, 39, J.S.S. Rd., Opera House, Mumbai -400004. Printed & Published by : Pushpaben Chandrakant Parikh on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh & Published from 385, SVP Rd., Mumbai - 400004. Tel. 23820296 Printed at Rajesh Printery, 115, Pragati Industrial Estate, 316, N.M.Joshi Marg, Lower Parel (E), Mumbai - 400 011. Tel. 40032496 / 9867540524. Editor : Sejal M. Shah Temporary Add.: 926, Parekh Market, 39, J.S.S.Rd., Kennedy Bridge, Opera House, Mumbai -400004.