Book Title: Jain Tattvagyan Chitravali Prakash
Author(s): Bhuvanbhanusuri
Publisher: Divya Darshan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004987/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digdarzaka yU. khA. rA 23 ndra sU ri H. sA. chaina tatvajJAna citrAvatiNDAza 14 13 12 11 10 9 7 6 5 anaMta sidhdabhagavaMta pAMca anutara SE S rdhva lo ka mA va ni lo anaMta ka ka alokAkAza 566K lokAgrabhAga ghanodadhi valaya ghanavAta valaya tanavAta valaya 12 madhyaloka ticchA loka 8 vANavyaMtara 8 vyaMtara 10 bhavanapati 15 paramAdhAmI 10 tiryagu jRbhaka aloka Jo 50 pramA zarkarApramA vAlukApramA paMkapramA dhUmaprabhA tamaH prabhA tamastamaH prabhA sidhdazilA ghasanADI naska B nava caiveyaka cara-acara jyotiSa caka meru parvata asaMkhya dIpa samudro kilbiSika naraka 2 naraka 3 naraka 4 anaMta 5 15 5 5 6 lo aloka kA kA za naraka 5 naraka 6 7 naraka prakAzaka dholakA divyadarzana TrasTa 9. mahAvAha DuMbhArapANa pI. zAha, 3G, SsiDuMDa sosAyaTI, gholA : 378 810 vivecaka pU. khA. r ya ra sU ri th H. sA. w Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dAna-premasUri-gacchanabhe sujANuM ? vaMdu sadA sUrivarA bhuvanekabhAnu, mAMgu kRpA tumataNI gurudeva Aje; gho dharmalAbha mukhathI zivarAja kAje. janma vi.saM. 1967, caitra vada-6 - amadAvAda dIkSA vi.saM. 1991 po.su. 12 - cANasmA paM.pada vi.saM. 2015 vai.su. 6 - surendranagara AcArya pada saM.2029 mAga.su.2 - amadAvAda vadhU.100 oLI pUrNa saM. 2026 - kalakattA vardha.108 oLI pUrNa saM.2034 - muMbaI-lAlabAga | kALadharma saM.2049 cai.va.13 - amadAvAda-paMkaja sosAyaTI pa.pU. sakalasaMgha hitaciMtaka kalAmarmajJa yuvAnoddhAraka AcAryadeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAne koTI vaMdanA.... For Private & Personal use only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || namo jiNAvayaNa || // pa.pU. siddhAMta mahodadhi A. zrI vijayapremasUrIzvara gurubhyo namaH // jaina tatvajJAna citrAvalI-prakAza gujarAtI : saMzodhaka : pa.pU. 108 vardhamAna taponidhi nyAyanipUNa AcArya bhagavaMta zrI vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja sAheba : digdarzaka-vivecaka : pU.A.zrI rAjendrasUrijI ma.sA. pU.A.zrI jayasuMdarasUrijI ma.sA. : prakAzaka : divya darzana TrasTa dhoLakA (amadAvAda), gujarAta kiMmata rUA. 50.00 : prAptisthAna : kumArapALa vI. zAha 39, kalikuMDa sosAyaTI, cAra rastA pAse, dhoLakA, (amadAvAda) pIna-387 810 phona : (02714) 225981 ajaya sevaMtIlAla vI. jaina 20, mahAjana galI, 1le mALe, jhaverI bajAra, muMbaI - 400 002. phona : 2241 244pa bharatakumAra caturadAsa zAha divyadarzana bhavana 868, kALuzInI poLa, kALupura, amadAvAda - 380 001. (10) | ratnatrayI TrasTa, kalpeza vi. zAha | (10) 14, ilorA pArka sosAyaTI, nAraNapurA cAra rastA pAse, M. derAsara sAme, nAraNapurA, amadAvAda - 380013 phona : 27680746 (bapore 12thI 7) Email: rttamd@eth.net * zruta bhakti nimitte saujanya * mATuMgA muMbaI nivAsI jekuMvarabena amRtalAla rAmajIbhAI zAha (kutIyANAvALA) haste : zrImatI kalpanAbena narezabhAI amRtalAla zAha Jain Education Internalloral For Pivale & Personal use only www.linkbrary.org Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra svAmine namaH | zrI gautamasvAmine namaH | | namo jiNAvayaNasmA || namonamaH guruzrI prema-bhuvanabhAnusUraye . prakAzakIya ucharatI navI peDhIne ane jijJAsu badhA ja bAla-yuvAna vRddhone jaina tattvajJAnanI sacitra samajutI ApatA A pustakanI raMgIna AvRtti prakAzita karatAM amArA AnaMdanI avadhi nathI. pa.pU. siddhAMta mahodadhi karmazAstrakuzaLa va. AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAja sAhebanI asIma kRpAnA baLe amArI saMsthA eka pachI eka upayogI prakAzano zrIsaMghanI sevAmAM prastuta karavA kaTibaddha banI che. teozrInA paTTaghara 5.pU. nyAyavizArada sva. AcAryadeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja sAhebe A citro ane lakhANanuM avalokana karI jarUrI amUlya mArgadarzana pUruM pADyuM che. teozrInA aMtevAsI gItArtha pa.pU. bahuzruta A. zrI jayaghoSasUrijI ma.zrI e paNa citro ane lakhANamAM koI truTi rahevA na pAme e mATe saMpUrNa bahumUlya ane udAra sahakAra Apyo che. pa.pU.A. zrI rAjendrasUrijI ma.zrI e ghaNI jahemata uThAvIne A pustakanA zAstrAnusArI citro taiyAra karAvyA che. ane tenuM vivaraNa pU. viddhavarya AcArya zrI jayasuMdarasUrijI ma.zrI sAthe besIne saMkalana karyuM che. teozrInI mahenata ane parizramathI A pustaka pragaTa karI zakAyuM che. A badhAM ja jaina zAsananA sitArA jevA guru bhagavaMtonA ame aMtarathI RNI chIe. teonA maMgala AzirvAdathI bhAvimAM vadhu ne vadhu AvA suMdara samyagUjJAnanAM upayogI prakAzano taiyAra karavAno amane lAbha maLato rahe e amArI zubhakAmanA che. A citro ane tenA vivaraNanA abhyAsathI preraNA pAmIne bhavya jIvo muktimaMdira tarapha pragati kare e ja zubhecchA. - sva. pUjyapAda yuvA pratibodhaka A.bha. zrI vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA.nA janma zatAbdi varSanA upakrame anaMta upakAronA RNamAM raMgIna citro sAthenI A navI AvRtti divyadarzana TrasTa taraphathI kumArapALa vi. zAhanA sahakArathI prakAzita karavAmAM AvI che. jaina tattvajJAnano viSaya zibIromAM-vAcanAmAM-pAThazALAmAM bhaNAvavAmAM sacitra-vivecana hoIne bahu upayogI graMtha punaH punaH prakAzita thaI rahyo che. sau tattvajijJAsuone sArI rIte abhyAsa ke davA bhalAmaNa che. - A tattvajJAnanA uparathI vividha raMgo sAthe phUlekSamAM plAsTIka upara citrapaTTo prinTIMga thayA che. 1 mITaranI phUlasAIjha zibIra mATe 19 paTTonuM mUlya : be hajAra rUA.) madhyama sAIjhanA pAThazALA mATe 19 paTTonuM mUlya : 1 hajAra rUA.) che. A graMthanuM hindI prakAzananI bIjI AvRtti divyadarzana TrasTa taraphathI prakAzita thaI che. hindI kSetra mATe upayogI thaze. divyadarzana TrasTa vatI li. kumArapALa vi. zAha anukramaNikA krama pRSTha viSaya cauda rAjaloka jaMbUdvIpa-lavaNa samudra aDhI dvIpa naMdIzvara dvIpa meru parvata ane pharatuM jyotiSacakra sakalatIrtha vaMdu kara joDa kALacakra-pudgala parAvarta jIvanA 563 bhedo navatattva-hoDI tathA sarovaranuM dRSTAMta pRSTha | krama viSaya 10) nigodathI AtmAno vikAsa krama 11) samakita prApti mATe graMthi bheda 12) cauda guNa sthAnaka 13) jIvanuM zuddha-azuddha svarUpa, 8 karma 8 karyAvaraNanA dRSTAMta-baMdha hetuo 14) 6 vezyA : jAMbU-coranuM dRSTAMta 15) jIvane tAmasI banAvanArA 22 abhakSyo pa7 AjakAlanA banelA abhakSyo 33 | 17) narakanA hetu ane phalamAM mahAduHkha 53 16) 9) Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ covizamAM tIrthaMkara devAdhideva zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmi zrI mahAvIrasvAmi sarvajJAya namaH // zrI mahAvIrasvAmi pAraMgatAya namaH / / cyavana agAI-sukhainternational janma caitra suda-13 / dIkSA kAratakavada-10 kevalajJAna vaizAkha suda-10 Aso vada-30 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | anaMtalabdhinidhAna gaNadhara bhagavaMta zrI gautamasvAmi Aavm OM hrIM zrI arihanta uvajjhAya gautamasvAmine namaH // helibrary.org Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WWii g'di 6i "+ 5 ja cha ja diM . java = 88 che vizva zuM che ? | 6 dravyano samUha e vizva che. 6 dravyamAM AkAza eka dravya che. AkAzanA amuka bhAgamAM jIva, dharmAstikAya, adharmAstikAya, kALa, pudgala ema pAMca dravyo rahe che, eTalA jaina bhAgane loka-lokAkAza ane bAkInA bhAgane alokadrshjnyaanusaare vizvadarzana-14 rAjaloka - anaMta alokAkAza kahe che. lokAgrabhAga anaMta - anaMta sidabhAvanAkA sidhdazilA ApaNe lokanA madhyabhAgamAM jaMbudvIpanA dakSiNArdhamAM 5 + anuttara H -nava graiveyaka a bharata kSetramAM rahIe chIe. A dvIpane pharato samudra pachI dvIpa, | SW(r)--- 22 mAki vo pachI samudra ema dvIpo-samudro kramazaH asaMkhya che. vacce meru parvata devaloka che, tenI AsapAsa sUrya-caMdra graha-nakSatra tArA phare che. kA | upara mathALe lokAgrasthAne anaMtA siddhabhagavaMto, pachI kA nIce kramaza: siddhazilA, 5 anuttara, 9 raiveyaka, 12 vaimAnika, 9 lokAntika, 3 kilhISika devonAM sthAno citramAM darzAvyA mujaba jANavA. lokAsika yogazAstranI vRtti karatA lokaprakAza, bRhat saMgrahaNImAM madhyalokathI uparanA 7 rAjamAM kramaza: rahelA vaimAnika, 9 raiveyaka vimonAnA sthAnomAM citra karatA taphAvata che. je A anata mujaba jANavo. adholokathI 1 thI 7 rajjAmAM sAta narako che. alokAkAze yara-acarajyotiSa za vANavyaMtara vyaMtara pachI 8 me rAje 1-2 devaloka, 9 rAje 3-4-devaloka, 10 rAje -meru parvata cakra madhya 10avalapati asalya TrIpa samudro pa-6 devaloka, 11 rAje 7-8 devaloka, 12 rAje 9 thI 12 - devaloka, 13 rAje 9 caiveyaka, 14 rAje anuttara ne siddhazilA che. ApaNI nIce ratnaprabhA pRthvInI aMdara vANavyaMtaradevonA jodadhivalaya garA -nrkr| tathA vyaMtaradevonA nagaro che. tenI nIce bhavanapatidevonA tanavAtavalaya bAlukalarakaza bhavano che. teonAM AMtare AMtare pahelI nArakInAM sthAno che. tenI nIce kramazaH 2 thI 7 nArakI jIvonA sthAno che. je citramAM naraka4 batAvyA che. dareka vibhAganuM AgaLa vistArathI varNana Avaze. dravya eTale zuM ? :- jemAM guNo rahe, paryAyo=avasthAo badalAtI rahe te dravya kahevAya. dA.ta. sonAmAM pILApaNuM, caLakATa, bhArepaNuM vagere guNo che. kaMThI-kaDuM-vIMTI vagere tenI avasthAo badalAyA kare che. tethI sonuM dravya kahevAya, ane tenI avasthAo e paryAya kahevAya, guNa ane paryAyavALuM hoya te dravya che. - naraka alA loka 15paramAdhAmI tiLa10 tiryA bhara PS ka8 GMlAdvanaya RC 5 BE paMka pramA dhUmadhA narakara tamA prabhA aloka sanADI aloka * zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmAe sADA bAra varSa ghora tyAga-tapa-titikSAnI sAdhanAthI vai.su. 10 nA zukla dhyAnathI kevalajJAna-kevaladarzana pAmyA. samavasaraNamAM prabhujIe bAra parSadAne jIvAdi nava tattvono bodha Apyo. tenuM saMkSepathI saMkalana svAdhyAyArthe karavAmAM AvyuM che. For Private Personal use only www.winebry.org Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina darzanAnusAre 14 13 12 11 10 7 6 5 4 3 anaMta 1 alokAkAza 2 1 anaMta sidhdamagavaMta pAMca anutara U - vizvadarzana - 14 rAjaloka - anaMta aloka lokAgrabhAga WALL sidhdazilA ka vai ghanodadhi valaya gho ghanavAta valaya lo navAtala 15 paramAdhAmI 10 tiryagu jRbhaka mA va ni lo 'ka ka madhyaloka ticrcchA loka 8 vANavyaMtara 8 vyaMtara 10 bhavanapati 12 aloka de 3 J ratnaprabhA zarkarApramA vAlukApramA paMkAmA dhamaprabhA tamaH prabhA K tamastamaH pramA naraka ? ghasanADI nava graiveyaka - kilbiSika 55 cara-acara jyotiSa caka meru parvata asaMkhya dvIpa samudro naraka 2 naraka 3 naraka 4 anaMta 313 3 3 3 a aloka lo kA kA za naraka 5 naraka 6 12 deva. 9 graive., 5 anu. ke milAkara 8497023 vimAna 63 pratara (Layers) meM rahe hue hai, jisameM bIcameM indrakavimAna, cAroM dizAoM meM vartulAkAra, trikoNAkAra, caturastrAkAra vimAnoM kI paMktiyoM tathA 3 vidizAoM meM bhinna bhinna AkAra ke puSpAvakIrNa vimAna hai| For Private & Personal Lise Only naraka 7 pAMcaveM devaloka meM AI huI kRSNarAjI ke bica meM rahe hue 9 lokAMtika devo ke vimAna. vAyavya AST uttara izAna 7 naraka ke kula narakAvAsa 84 lAkha hai / 49 pratara meM devaloka sadRza hI kendra meM indraka vimAna aura 8 dizAomeM vartula, trikoNa, caturakhAkAra narakAvAsa aura ina paMktibaddha narakAvAsoM ke bIca meM puSpAvakIrNa narakAvAsa rahe hai / www.jainvalibrary.org Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I !Aro samaya jatana karo che che (1) vizvadarzana : 14 rAjaloka ane Aloka ja lupha dhAtu uparathI loka zabda banyo che. jeno artha jovuM rAja kahevAya che. thAya che. jemAM jIva-pudgalAdi dravyo jovAmAM Ave che te loka temAM Urdhvaloka UMcAImAM 1800 yojana nyUna 7 rAja ane teno pratipakSI jyAM jIva-pudagalAdi dravyo jovA na maLe pramANa UMco che. tioloka 1800yoja pramANa UMco che, ane tene aloka kahevAya. adholoka 7 rAjapramANa UMco che. aloka anaMtAnaMta AkAzastikAya (polANa) rUpa che. jema (1) UrvalokamAM - lokAgrasthAnethI nIce nIce kramazaH koI vizALa sthAnamAM vacce nirAdhAra mANasanuM putaLuM laTakAvyuM - siddha paramAtmA, siddhazilA, pAMca anuttara, nava raiveyaka, bAra hoya tema alokanA madhyamAM loka rahela che. lokanA AkAra vize vaimAnika devaloka rahelA che. te uparAMta nava lokAntika ane kahevAya che ke eka koDIyuM (pavAluM) UMdhu rAkhIne enA upara traNa kilbISika devonAM sthAno che. bIjuM sulaTuM koDIyuM mukAya ane tenA upara trIjuM UlaTuM koDiyuM (2) tithyalokamAM :- jyotiSacakra, meruparvata, mukavAthI jevo AkAra bane tevo, athavA be paga pahoLA karIne jaMbUDhIpAdi asaMkhya dvIpa-samudro tathA meru parvata vaitADhya parvata be hAtha koNIthI pahoLA rAkhI kamare lagADI UbhA rahevAthI vagere upara 10 tiryagu jAMbUka devonAM sthAno che. tathA mANasano je AkAra bane tevo vizAkha saMsthAna jevo) AkAra vyaMtaradevonA sthAna che. te A rIte, ratnaprabhA pRthvInI sapATIthI lokano che. nIce 10yojana choDI 80yojanamAM vANavyaMtara devo che, pachI nIcenA taLa bhAgamAM zaMku AkAre 7 rajju pahoLo che. nIce 10yojana choDI 800 yojanamAM vyaMtaradevonAM nagaro che. tyAMthI upara je anukrame ghaTatA 7 raju upara Ave tyAM eka (3) adholokamAM -10bhavanapati tathA 15 paramAdhAmI rajU yAvatu pahoLo rahe che. tyAra bAda upara pahoLo thato, devonAM sthAna che. bhavanapati devonA bhavanonI vacce vacce 1 kA raju upara AvatAM 5 raju pahoLo che, pachI upara ghaTatAM lI narakanA sthAno che. pachI kramazaH 2 thI 7 naraka sudhInAM sthAno 3 rajue chelle 1 rAja pahoLo rahe che. ema saMpUrNa loka AvelA che. nIcethI upara sudhI sIdho 14 rajuno lAMbo ane ghanAkAranA ticchalokanA kendramAM meruparvata eka lAkha yojana UMco mApathI 343 dhana raju pramANa thAya che. te A rIta :- saMpurNa ratnaprabhA pRthvInA madhya bhAgamAM pratiSThita che. tenI AjubAju lokanA viSama sthAnane sama karavAthI 7 rajju lAMbo, 7 rajja lokanA eka cheDAthI bIjA cheDA sudhInI eka rAjanI pahoLAImAM pahoLo ane 7 rajju UMco thAya che. e pramANe tenuM ghana karatAM jaMbUdvIpathI laI uttarottara dviguNa dviguNa mApathI eka samudra pachI 7 X 7 X 7=343 raju thAya che. eka dvIpa-e rIte asaMkhya dvIpa-samudro valayanA AkAre jema gharanA madhyabhAgamAM thAMbhalo Ubho hoya tema A vIMTaLAyelA che. chello samudra svayaMbhUramaNa nAmano asaMkhya lokanA madhyabhAgamAM 1 raju pahoLo ane 14 raju nIcethI yojanano che. koIpaNa dvIpa ke samudranA valayathI pahoLAI jANavA upara sudhI lAMbo staMbha jevo AkAzavibhAga trasanADI kahevAya mATe jaMbUdIpathI gaNatAM jeTalAmo te dvIpasamudra hoya temAMthI che. A trasanADInI aMdara trasa ane sthAvara baMne prakAranA jIvo eka bAda karI zeSa je saMkhyA rahe teTalI vAra 2 nI saMkhyAne che. jyAre trasanADI bahAranA lokAkAzamAM mAtra ekendriya sthAvara paraspara guNavA. sUtra (2 " -1) n = dvIpa samudranI saMkhyA jIvo ja hoya che. dA.ta. cothA samudra kAlodadhinI pahoLAI 2m -1 = 21 - 1 alokanI madhyamAM rahela A lokAkAza kSetra asaMkhyAtA n = 2 X 2 X 2 = 8 lAkha yojana. koTAkoTI yojana pramANa laMbAI, pahoLAI ane UMcAImAM che. 14 rAjalokamAM rahela ka dravya :- 1) jIvadravyo : e sadA zAzvata che. koI AdhArathI Takela nathI, paNa potAnI - lokamAM anaMtA jIvo che. ekeka jIva asaMkhyAta pradezanA meLe sthira rahela che. emAM jIvo ane pugalonuM paribhramaNa samudAyarUpa hovAthI jIvAstikAya kahela che. 14 rAjalokanA ane parivartana thayA kare che. jeTalA AkAza pradezo teTalA eka jIvanA Atmapradezo hoya che. lokAkAzanA mukhya traNa bheda che. (1) Urvaloka (2) (1) dravyathI jIvo anaMtA che (2) kSetrathI pratyeka jIva potAnA tiSNuloka (madhyaloka) (3) adholoka. zarIra jeTalA AkAzakSetramAM vyApIne rahelo hoya che. sarva jIvo asaMkhyAtA koTAkoTI yojana pramANa AkAzakSetrane eka 14 rAjalokamAM rahelA che. lokAkAzanI bahAra jIvo nathI. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokAkAzanA asaMkhyAta pradezomAM te pradezothI anaMtaguNA jIvo bharelA che. dareka jIvanA pradezasamUhano saMkoca-vikAsa thavAno svabhAva hovAthI ane AkAza kSetrano avagAha ApavAno svabhAva hovAthI eka ja AkAzakhaMDamAM ghaNAM jIvo samAIne rahe che. (3) kALathI jIva anAdi-anaMta che. jIvane koI banAvatA nathI, temaja koI eno nAza karI zakatA nathI. jIvadravya navA bane nahi. che eno sarvathA vinAza thAya nahi, traNe kALamAM hatA, che ane hovAnA. jIvanA janma-maraNano vyavahAra te te bhavarUpa avasthAonA parivartanathI gaNAya che. Indriyo-zarIrabala-manabaLa-vacanabaLa-zvAsozvAsa ane AyuSya e dravyaprANo kahevAya che. tenA vaDe jIvo jIvana jIve che. e dravyaprANothI jIva vikhuTo paDe tene maraNa kahevAya che. maraNa pachI navA utpatti sthAne jaIne punaH prANane dhAraNa kare te janma kahevAya che. Ama jagatamAM saMsArI jIvonA janma-maraNa thayA kare che. jyAre karmamukta AtmA jJAnAdi bhAva prANothI jIve che, bhAva prANo kadApi vikhuTA paDatA nathI mATe te ajarAmara bane che, teo siddhAtmA kahevAya che. AtmA mULabhUta zuddha svabhAve arUpI-avikArIniraMjana-zuddha svarUpI ane anaMta jJAnAdimaya-anaMtasukhamaya che. paraMtu anAdikALathI pudgala karmanA saMyogathI rUpI-vikArIrAgI-dveSI-krodhI-kAmI-mAyI-lobhI-nAno-moTo, kALo-dhoLo, dIna-abhimAnI, rAjA-raMka, deva mAnava-5zu-na2ka vagere dazAvALo thAya che, ane te te nAmathI oLakhAya che. dravyathI mULa svarUpe rahe che, ane paryAyathI enI avasthAo badalAya che. dravya-paryAya eka bIjA vinA rahI zakatA nathI. koI kALe dravya paryAya vinAnuM hoya nahi ane paryAya dravya vinA rahe nahi. guNathI jIvo upayoga svabhAvavALA che. upayoga eTale jJAnadarzananuM sphUraNa. upayoga vinA jIva hoya ja nahi. upayoga jIvamAM ja hoya. bIjA koI padArthamAM upayoga na hoya. cauda rAjalokamAM anaMtA jIvo ThAMsI ThAMsIne bharelA che.jene sUkSma nigodanA goLA kahevAmAM Ave che. tevA eka goLAmAM asaMkhya zarIra ane ekeka zarIramAM anaMtA nigodanA jIvo hoya che. taduparAMta bIjA jIvo paNa aneka prakAranA che. (jIvonA vizeSa paricaya mATe juo pAnuM.....) (2) dharmAstikAya :- A dravya 14 rAjalokamAM sarvatra vyApIne rahela che. dharmAstikAya (1) dravyathI eka akhaMDa che. (2) kSetrathI sarva lokAkAza vyApI che. (3) kALathI anAdi anaMta che. (4) bhAvathI varNa-gaMdha-rasa-sparza rahita arUpI acetana-jaDa che. (5) guNathI gati sahAyaka che. potAnI meLe 8 gati karatA jIvo ane pudgalone dharmAstikAyanI sahAya che. dharmAstikAya alokamAM nahi hovAthI alokamAM jIva ke pudgala jaI zakatA nathI. mahARddhivALo akhUTa zaktivALo deva paNa lokanA cheDe jaIne potAnA hAtha paga ke zarIranA koI paNa avayavane alokamAM dAkhala karI zakato nathI, kAraNa ke lokanA cheDA sudhI ja dharmAstikAya che, matsyo jema pANInI sahAyathI gati kare che tema jaDa ane cetana dravyo A dharmAstikAyanI sahAyathI halana-calana, gamanAgamana karI zake che. je jIva A manuSyalokamAM kevaLajJAna pAmI chevaTe yoganirodha karI zailIzIkaraNa karI, bhavopagrAhI cAra aghAti karma khapAvIne saMpUrNa zuddha thaIne AtmA Urdhvagamana svabhAvane laIne ahIMthI eka samayamAM 7 rAja UMce lokAgrasthAne pahoMce che, te paNa anaMtI zakti hovA chatAM lokanA uparanA cheDe jaIne sthira thAya che. (aTakI jAya che) kAraNa ke dharmAstikAyanI sahAya vinA jIva athavA pudgalanuM halanacalana thaI zakatuM nathI. alokamAM praveza thaI zakato nathI. lokano aMta che, paNa lokanI cAre bAju rahelA alokano aMta nathI. dharmAstikAyanI sahAya vinA jIva jaI zakato hoya to siddha thayelA AtmAo alokamAM haju paNa pharatA hoya, emanuM sthAna koI niyata thaI zake nahi, kAraNa jIvano svabhAva UrdhvagatimAna che. alokamAM dharmAstikAyanI sahAyanA abhAve ja te UrdhvalokanA cheDe sthira thAya che. dharmAstikAya pote akriya hovAthI jIva ane pudgalane cAlavAnI preraNA kare nahi, paNa jIvo-pudgalo potAnI jAte cAlavAnI taiyArI kare tyAre sahAyaka thAya. jema pANImAM rahelA mAchalAM, AkAzamAM rahelA pakSIo, jyAre cAlavuM hoya tyAre pANI ane havAnI sahAya le che tema jIvo ane pudgalo dharmAstikAyanI sahAyathI gati kare che. te vinA nahIM. caudarAjalokavyApI dharmAstikAya te aMdha kahevAya che. eno nAno moTo vibhAga te deza kahevAya che. sUkSmamAM sUkSma aMza jenA be vibhAga kevaLajJAnI bhagavaMtonI STithI paNa na thaI zake te pradeza kahevAya che. dharmAstikAyanA A deza ane pradeza haMmezA skaMdhamAM sAthe ja rahelA hoya che. A rIte dravyakSetra-kALa-bhAva-guNa-skaMdha-deza-pradeza A ATha bheda dharmAstikAyanA che. (3) adharmAstikAya H 14 rAjalokamAM dharmAstikAyanI jema vyApta arUpI dravya che. te (1) dravyathI eka, (2) kSetrathI lokavyApta (3) kALathI anAdi anaMta, (4) bhAvathI rUparasa-gaMdha-sparza rahita (5) guNathI sthitimAM-sthira rahevAmAM www.jalnelibrary.org Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAyaka che. vAhanamAM beka jevuM enuM kArya che. vRddha vagere bhinna bhinna avasthA. kriyA pariNAmanuM rUpAMtara, jIva pugalo jema cauda rAjalokamAM gati kare che tema amuka paratva=moTApaNuM, junApaNuM, aparatva=nAnApaNuM, navApaNuM, amuka samaya sudhI sthira paNa rahe che. jyAre jyAre e sthira samaya-AvalikA vigere kALanA vibhAgo che. vyavahAranayathI thAya tyAre tyAre adharmAstikAya dravyanI sahAya le che. (6) skaMdha kALa e dravyarUpa che. kALadravya dravyathI eka samayarUpa che. kSetrathI (7) deza (8) pradeza ema adharmAstikAyanA paNa 8 bhedo manuSyakSetre vyApI che. kALathI anAdi anaMta che. bhAvathI varNadharmAstikAyanI jema jANavA. gaMdha-rasa-sparzathI rahita che. guNathI nAnuM moTuM, navuM junuM vagere lokAkAzanA-dhamastikAyanA-adhamastikAyanA tathA batAvanAra che. enA skaMdha-pradeza vagere bheda thatAM nathI. eka pratyeka jIvanA asaMkhyAtA pradezo saMkhyAthI sarvanA samaya gayA pachI bIjo samaya Ave. kALamAM samayono samudAya samAna=sarakhA che. nahi hovAthI astikAya na kahevAya. AthI dravya-kSetra, kALalokAkAzamAM jIvo anaMtA che. jIvanA Atmapradeza bhAva, guNa ane samaya ema 6 bhedo thAya che. (vadhu paricaya samUhano svabhAva saMkoca ane vikAsa pAmavAno hovAthI eka mATe juo pAnuM-25). jIva 1000 yojananA virATa zarIramAM paNa eTalA (6) pudgala dravyaH- te varNa-gaMdha-rasa-sparza-saMsthAnaAtmapradezathI vyApIne rahe che ane aMgulanA asaMkhyAtamAM (AkRti) vALuM che. (1) dravyathI pudgala dravyo anaMtA che. (2) bhAgavALA laghu-nAnA zarIramAM paNa e ja AtmapradezasamUha kSetrathI lokavyApI che. (3) kALathI anAdi anaMta che. (4) saMkocAIne rahe che. bhAvathI varNAdiyukta che. (5) guNathI pUraNa-galana svabhAvavALuM saMsArI jIvone karmavaza nAnA-moTA zarIra maLavAthI che. pUraNa eTale ekaThA thavuM ane galana eTale chUTA paDavuMAtmapradezono saMkoca-vikAsa thayA kare che, jyAre siddha vikharAI javuM. pudgalanA skaMdha-deza-pradeza-paramANu ema 4 bhedo paramAtmAne zailIzIkaraNa karyA bAda Atmapradezo saMkoca-vikAsa che. chuTTo rahelo athavA chUTo paDelo pudgalano avibhAjya aMza pAmatA nathI, niSpakaMpa-sthira rahe che. te paramANu che. prakAza-prabhA-chAyA-aMdhakAra-zabda vipudgalo (4) AkAzAstikAya:- (1) dravyathI AkAza eka che. che. paraspara saMvedhathI bheda gaNatAM varNanA 100, gaMdhanA 46, enA lokAkAza ane alokAkAza be vibhAga che. je AkAzanA rasanA 100, sparzanA 184, saMsthAnanAM 1OO ema pudgala jeTalAM vibhAgamAM jIvAdi dravyo rahela che e lokAkAza kahevAya dravyanA pa30 bhedo thAya che. che. je AkAzamAM jIvAdi dravyono abhAva che, kevala mAtra dharmA) - adharmA) - AkAza0 - kALa - pudgala ema AkAza (khAlI jagyA) che te alokAkAza che. (2) kSetrathI pAMca ajIvadravyonA 8+8+8+4+53) = 560 bheda che. loka-aloka vyApI che. lokAkAzanA pradeza asaMkhyAta, jIvanA saMkSepathI 14, vistArathI 563 bhedo thAya che. te alokAkAzanA anaMta pradezo che. (3) kALathI anAdi anaMta navatattva-jIvavicAra vagere graMthomAMthI jANavA. che. svayaMsiddha zAzvata che. (4) bhAvathI te rUpa-rasa-gaMdha-sparza upasaMhAra :- uparokta rIte 14 rAjalokanuM varNana jANyA rahita che. (5) guNathI bIjA dravyone avakAza ApavAnA bAda tenA pratyeka AkAzapradezamAM ApaNo AtmA ajJAnasvabhAvavALuM che. (6) skaMdha samagra AkAza eka skaMdharUpa jANavuM. mithyAtvavaza anaMtAnaMtavAra janma-maraNanA pherA karI cUkyo (7) deza eTale AkAzanA adholoka vagere vibhAgo gaNI che. e hakIkata loka svabhAva bhAvanAnA abhyAsathI dRSTi samakSa zakAya. (8) pradeza te skaMdha sAthe joDAyelo avibhAjya aMza. lAvI samyagdarzana pragaTAvavA tattvajJAnano jijJAsApUrvaka Ama AkAzadravyanA paNa 8 bheda jANavA. gurubhagavaMta pAse abhyAsa karavo jarUrI che. jethI para(5) kALaH- navAne junuM kare che. vartanA, pariNAma kriyA pariNatino cheda karanArI nirmaLa Atma-pariNati prApta thAya. ane parAparatva e kALano upakAra che. vartanA sarva padArthonuM samyagdarzana-jJAna-cAritranI sAdhanA dvArA sAdhya mokSanI prApti te te samaye utpatyAdi rUpe hovuM te. pariNAma bALa-yuvAna- sulabha bane temAM ja manuSya janmanI sArthakatA che. * dhyAnanA jijJAsuoe pa.pU. nyAya vizArada A.bha. vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sAheba dhyAnazataka graMtha upara lakhela vivecana gujarAtI-hindImAM vAMcI javA bhalAmaNa che. dhyAna ane jIvana bhAga 1-2 no svAdhyAya dhyAnanA arthIne upayogI che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 lAkha yojana vistAravAlA lavaNa samudra jisameM cAra dizA meM eka-eka mahApAtAla kalaza hai aura pratyeka dizAmeM laghukalazo 9 paMkti meM 1911 rahe haiM kramazaH prathama paMkti meM 223 dUsari meM 222..... navamI meM 215 / yaha kalazo meM 2 bhAga vAyu kA aura 1 bhAga pAnI kA hai aura jaba usakA pAnI vAyu ke dabAva se bahAra AtA hai taba bAr3ha AtI hai aura zAMta hone pe oTa AtI hai| sUrya dIpoM caMdra dIpo 14 anuvelaMdhara Cocon aMtara dvIpa zikharI B 13 mItIdA 532038 nadIyoM kA parivAra AB 13 E H B jaMbUdvIpa aura lavaNasamudra lavaNa samudra 0000 khaMDa-1 - 1052 yojana 12 kalA skUmI 4210 yojana -10 kalA 86000 nadIyoM kA parivAra nilavaMta - 16842 yojana-2 kalA E B E niSedha- 16842 yojana 2 kalA harikAntA - 56000 nadIyoM kA parivAra mahAhimavaMta -4210 yojana- 10 kavA C B gaMdhamAdana ayodhyA khaMDa-1 khaDa-6 - 28000 laghu himavaMta 1152 yojana- 12 kalA vidyutprabha $ zva khaMDa-2 uttara 15 usa aparAjita dvAra mAgadha-varadAma-prabhAta uttarakuru khaDaprapAtA SWLINE vikaTApAtI jamaka mAlyavaMta zA lma lI vRkSa citra puMDarIka braha khaMDa 4 mahApuMDarIka braha airavatakSetra kalA kezarI draha merU *ge. timicchI braha mahApadma graha tamiyA tamisrA TUTE V padma graha samaka devakurukSetra vicitra gaMdhApAtI zabdApAtI apabhakUTa khajasapAlA bharata -526 yo. 6 kalA dakSiNa dha khaDU-1 pAtAlakalaza ( yu pa prabhAsa baradAma-mAgadha ayodhyA khaMDa-1 uttara somanasagajadaMtu hiraNyavaMta 2105 yojana 5 kalA khaMDa-3 ramyaka kSetra 8421 yojana-1 kalA For Private & Persorial Lise Only bharata harivarSa kSetra 8421 yojana -1 kalA khaMDa-6 0000 himavaMtakSetra 2105 yojana -5 kalA 2000 nadI kA pa khaMDa-1 nIdha 7 kSetra varSadhara parvata, 4 gajavaMta parvata, 16. vahA~ 14 mahAnadI, meru parvata 16 kAra pata 32 vIlA sAkya, gRha, zAzvata se yukta lAkha yojana pramANa saMvRdrIpa DD D D G sItA - 532030 nadIyoM kA parivAra zrI B B Ri Ri D aMtara dvIpa anuvelaMdhara 000000 rohitA 28000 nadIyoM kA parivAra 10000 ravAra 6000 nadIyoM kA parivAra OCTO anuvelaMdhara (C caMdra dIpo vaDavAmukha 1) 300 yojana 2) 400 yojana 3) 500 yojana 4) 600 yojana 5) 700 yojana 6) 800 yojana 7) 100 yojana sUrya dIpo eka dADhAmeM 7 dvipa do dIpo ke bicakA aMtara 1) 300 yojana 2) 400 yojana 3) 500 yojana (4) 600 yojana 5) 700 yojana 6) 800 yojana 7) 100 yojana Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) jaMbUdvIpa ane lavaNa samudra samasta madhyalokanAM kendramAM AvelA meruparvatanI AjubAju 1 lAkha yojananA vyAsa-pahoLAIvALo jaMbudvIpa Avelo che. te samasta jaMbUdvIpa pUrva-pazcima lAMbA 6 phUlagirI-mahAparvatothI 7 mahAkSetramAM vaheMcAI jAya che, (citra pAchaLa ApeluM che.) ane dakSiNa dizAmAM cUDI AkAre lavaNa samudra ane uttara dizAmAM laghu himavaMta parvata Avela che. sAta mahAkSetronI samajUtI -- (1) dakSiNa dizAmAM sauthI nIcenA kSetrane bharatakSetra kahe che. jenI pUrva pazcima ane dakSiNa himavaMta parvatathI dakSiNamAM ane lavaNa samudrathI uttaramAM pUrva-pazcima lAMbo vaitADhya nAmano laghu parvata samasta bharatakSetrane uttarArdha ane dakSiNArdha ema be bhAgamAM vaheMcI kADhe che. himavaMta parvata upara madhyamAM AvelA-padmadrahanI pUrva dizAmAM nIkaLatI gaMgA nadI uttara bharata, vaitADhya ane dakSiNa bharatane bhedIne pUrva lavaNa samudramAM bhaLe che. e ja rIte padmadrahamAMthI pazcima dizAmAM nIkaLatI sindhu nAmanI mahAnadI vaitADhya ane uttara dakSiNa bharatane bhedIne pazcima lavaNa samudramAM bhaLe che. A baMne mahAnadI dvArA uttarArdha ane dakSiNArdhabharata 3-3 khaMDamAM vaheMcAI jatAM kula 6 khaMDo bharatakSetranA bane che. (juo citra) (2) tyAra pachI laghu himavaMta parvatanI uttaramAM himavaMta nAmanuM kSetra AveluM che. jenAM kendramAM zabdApAtI nAmano goLAkAra parvata che ane uttaradizAmAM pUrva-pazcima Ayata=lAMbo mahAhimavaMta parvata Avelo che. laghuhimavaMta parvatanA padmadrahamAMthI uttara dizA tarapha rohitAMzA nAmanI nadI nIkaLe che ane zabdApAtI parvata pAsethI pazcima dizAmAM vaLI jaI sIdhesIdhI pazcima lavaNa samudramAM bhaLe che. eja rIte mahAhimavaMta upara AvelA mahA padmadrahamAMthI dakSiNa dizA tarapha rohitA nAmanI nadI nIkaLe che. ane zabdApAtI parvata pAsethI vaLIne pUrvamAM lavaNa samudrane maLe che. pati-patnI yugalarUpe sAthe ja janma ane mare teo yugalika manuSya kahevAya. A kSetramAM yugalika manuSyo rahe che. (3) mahA himavaMta parvatanI uttara dizAmAM harivarSa nAmanuM kSetra AveluM che. jenA kendramAM goLAkAra gaMdhApAtI nAmano parvata che. mahAhimavaMta parvatanA mahApadmadrahamAMthI uttara dizAmAM harikAntA nAmanI nadI nIkaLI ne A gaMdhApAtI parvata pAsethI vaLI jaI pazcima dizAmAM lavaNa samudrane maLe che. A kSetramAM 11 paNa yugalika manuSyo hoya che. (4) harivarSa kSetranI uttara dizAmAM pUrva-pazcima Ayata lAMbo niSadha nAmano parvata Avelo che. tenI upara AvelA tigicchI nAmanA drahamAMthI dakSiNa dizA tarapha nIkaLIne harisalilA nAmanI nadI gaMdhApAtI parvata pAse vaLI jaI pUrva dizAmAM lavaNa samudrane maLe che. A kSetramAM paNa yugalikono nivAsa hoya che. niSadha parvatanI uttaramAM goLAkAra meru parvata che. merU parvatanI paNa utta2mAM nIlavaMtanAmano pUrva-pazcima lAMbo parvata che. niSadha ane nilavaMta parvatanI vacalAgALAmAM rahelA kSetrane mahAvideha kSetra kahe che. (meru parvatano paricaya pAnA....upara che.) tigicchI drahamAMthI uttara dizAmAM nIkaLatI sitodA nAmanI nadI meruparvata pAse pahoMcIne pazcima tarapha vaLI jaI lavaNa samudrane maLe che. enAthI pazcima mahAvideha be bhAgamAM vaheMcAI jAya che. e ja rIte nIlavaMta parvata upara AvelA kesarI nAmanA drahamAMthI meru parvatanI dizAmAM nIkaLatI sItA nAmanI nadI meru parvata pAse AvI pUrva tarapha vaLIne lavaNa samudrane bheTe che, AnAthI pUrva mahAvideha kSetranA paNa be vibhAga thaI jAya che. drahamAMthI nIkaLIne meru parvata tarapha jatI baMne nadInI AjubAju uttarArdha mahAvidehamAM gaMdhamAdana ane mAlyavaMta nAmanA ane dakSiNArdha mahAvidehamAM vidhutvabha ane somanasa nAmanA be-be ema kula 4 gajadaMta (hAthInA daMtazULanA AkAra jevA) parvato AvelA che. vidyutaprabha ane somanasa A be gajadaMtonI vacamAM je ardha goLAkAra AkRti bane che. te kSetra devakurU nAmanuM che. te ja rIte gaMdhamAdana tathA mAlyavaMta parvatanI vacamAnuM kSetra uttarakurU kSetra kahevAya che. (citra sAme juo) A baMne kSetramAM yugalika strI-puruSono nivAsa hoya che. dizAmAM niSadha parvata ane sItA nadIne joDatA 4 parvata ane 3 nadIo AMtare AMtare AvelA che. tenAthI maMgalAvatI vigere 8 vijaya nAmanA kSetronA vibhAgo paDe che. e ja rIte pUrva mahAvidehanA uttarArdhamAM 8 vijaya ane e ja rIte pazcimArca mahAvidehamAM paNa upara nIce 8-8 vijaya maLIne kula 32 vijaya nAmanAM kSetra vibhAgo samasta mahAvideha kSetramAM samAviSTa che. vapra-suvapra vagere 32 vijayonA nAmo che. niSadha parvata upara AvelA tigicchI drahamAMthI sItodA nAmanI nadI nIkaLe che. te devakumAM citra-vicitra nAmanAM be parvata vaccethI pasAra thaIne www.jalnelibrary.org Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca sarovarane bhedIne meru parvata tarapha AgaLa vadhe che. e ja vaLAMka laIne vaitADhya parvatane bhedIne lavaNa samudramAM jaI bhaLe rIte nIlavaMta parvata uparanA kezarI drahamAMthI nIkaLatI sItA che. e ja rIte puMDarIkadrahanI pazcima dizAmAMthI nIkaLatI. nadI uttarakurumAM jamaka-samaka be parvatonI vacamAMthI thaI pAMca raktavatI nAmanI nadI AgaLa vadhatAM vaitADhya parvatane bhedI sarovarane bhedIne meru parvata tarapha AgaLa vadhe che. lavaNasamudramAM jaI bhaLe che. 8-8 vijayanI AjubAju cheDe killA jevI vedikA AvelI bharata kSetranI jema A kSetramAM paNa ADo parvata ane ubhI che. (citramAM jagatIne badale vedikA samajavI.) A be vedikAnI be nadIothI 6 khaMDa sarjAyA che, laghu himavaMta ane vacamAM 8 vijaya, 4 parvata ane 3 nadIno samAveza thAya che. zikharI parvatanA be bAjunA cheDA upara lavaNasamudramAM be-be phAMTA (5) nIlavaMta parvatanI uttaramAM rakhyaka nAmanuM kSetra che. AvelA che, kula 8 phAMTA bane che. dareka phAMTA upara 7-7 tenA madhya kendramAM mAlyavaMta nAmano goLAkAra parvata che. nIlavaMta aMtaradvIpa rahelA che. 7X 8 tethI kula 56 aMtaradvIpa lavaNaparvata upara rahelA kezarI nAmanA drahamAMthI nIkaLatI uttara tarapha samudramAM che. je yugalika manuSyanI vastI dharAve che. vahetI nArIkAMtA nAmanI nadI mAlyavaMta parvata pAse vaLIne laghu himavaMta-mahAhimavaMta-niSadha tathA nIlavaMta-rUzmIpazcima dizAmAM lavaNasamudrane maLe che. ramyaka kSetranI uttaramAM zikharI. A che mahAgirithI jaMbudvIpanA (bharata-himavaMtarUSmI nAmano parvata Avyo che. tenA upara AvelA mahApuMDarIka harivarSa-mahAvideha-ramya-hairaNyavaMta-airavata) kula sAta bhAga nAmanA drahamAMthI dakSiNAbhimukha nIkaLatI narakAMtA nAmanI nadI = kSetra thAya che. mAlyavaMta parvata pAse AvIne pUrva dizA tarapha vaLI jaI lavaNasamudra - jaMbUdvIpane pharato vIMTaLAIne rahelo 2 lavaNasamudrane maLe che. lAkha yojana pahoLo ane 1000 yojana UMDo samadra (6) rUkamI parvatanI uttaramAM haraNyavaMta nAmanuM kSetra che. Avelo che. jenA madhya kendramAM vikaTApAtI nAmano goLAkAra parvata che, lavaNasamudramAM pUrva-pazcima-uttara-dakSiNa madhya kendramAM 1mahApuMDarIka drahamAMthI uttarAbhimukha nIkaLatI rUdhyakulA nAmanI 1 kaLaza AkAre moTA khADA che. je pAtAla kaLaza kahevAya che. nadI vikaTApAtI parvata pAse vaLIne pazcimamAM lavaNasamudrane A kaLazamAM dara 14 muhUrta = 11 kalAke aMdara vAyu prakopa maLe che. hairAgyavaMta kSetranI uttaramAM zikharI nAmanA pUrva pazcima thato hoI samudramAM bharatI AvyA kare che. anya samudramAM AvA Ayata parvata che. e parvata upara puMDarIka nAmano draha Avelo kaLazo na hoI bharatI-oTa paNa hotA nathI. che. temAMthI dakSiNa dizAbhimukha vahetI suvarNakulA nAmanI nadI lavaNa-samudranI 4 vidizAnA madhyakendramAM 1-1 parvata vikaTApAtI parvata pAse vaLIne pUrvadizAmAM lavaNa samudrane AvelA che. jene anavelaMdhara parvata kahe che. te dareka upara zAzvata maLe che. jinacaitya AvelA che. (7) zikharI parvatanI uttaramAM airavata nAmanuM kSetra che. cAreya pAtAla kalazanI DAbI bAjue 1-1 velaMdhara nAmano jenI anya traNa dizAone pharato lavaNasamudra che. A kSetranA parvata Avela che, enI upara 1-1 zAzvata jinacaitya madhyabhAgamAM pUrva-pazcima Ayata vaitAdya parvata Avelo che. je AvelA che. airAvata kSetrane be bhAgamAM vaheMcI de che. jaMbUDhIpa sabaMdhanI saghaLI mAhitI pR. 13-14-15 zikharI parvata upara AvelA puMDarIka drahanI pUrva dizAmAMthI jANazo : - raktA nAmanI nadI nIkaLIne AgaLa vadhatAM uttaradizA tarapha tattvaciMtanathI mananI pIDA dUra karo. 1. ISTa saMyoga karavAmAM mAruM puNya nathI, aMtarAya karmano udaya che. mane jarUrI roTalo oTalo maLI gayo che. lobhano tyAga karI saMtoSI bana. vaLI IsTapadArtho vinazvara che. pApabuddhi karAvI durgatimAM laI janArA che. AvA tattvaciMtanathI manane zubhamAM joDavuM. 2. aniSTa yogamAM vicAravuM ke azubha karmanA udaye anekavidha aNagamatI pratikULatAo AvI paDe che. jemAM bhUtakALanA mArA bAMdhelA pApakarmo javAbadAra che. karmanI sattA baLavAna che. meM bIjAne pratikULatA ApI tenuM A pariNAma che. samatApUrvaka sahana karavAnI vRttithI mananuM duHkha nahiM rahe, 3. roga mukti:- azAtA vedanIyakarmanA udaye karoDo rogo narakamAM vekyA che. nigoda avasthAmAM anaMtI vedanA bhogavI che. mArA pApakarmanuM pariNAma che. A rogo paNa kAyama rahevAno nathI. pApa ja azAtAnA duHkha Ape che, mATe sarvapApano tyAgI banI jAuM to kevuM sAruM? A rIte zubhamAM mana vALavuM. 4. aizvaryakAmanA :- badhI padgalika Rddhi nAzavaMta che. ciMtAne karAvanArI che. niyANuM karIne meLavanArA rAga-mamatvathI narakagAmI banyA...duHkhanI paraMparA karI ApanArI aizvaryakAmanAthI zaryuM? avinazvara AtmAnI anaMtI jJAnaRddhi meLavavA jevI che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbudrIpanI 10 dvArothI vicAraNA karI che. 1) khaMDa, (2) yojana, 3) vAsakSetra (4) parvata (5) phUTa (zikho) (6) tIrtha (7) zreNI (8) vijaya 9) sarova2 10) nadI. 1 lAkha yojanano vartuLAkAra jaMbudrIpa 7 kSetra ane 6 parvatamAM vaheMcAyelo che. tenAM dakSiNathI uttara tarapha jatAM kramazaH nAma A pramANe che. 1) bharatakSetra 2) laghuhimavaMta parvata 3) himavaMta kSetra 4) mahAhimavaMta parvata 5) harivarSa kSetra 6) niSadha parvata 7) mahAvideha kSetra 8) nilavaMta parvata, 9) ramyak kSetra 10) mi parvata 11) hiraNyavaMta kSetra 12) zikharI parvata 13) airavata kSetra. 5. . jaMbudrIpanA khaMDa tathA bharatakSetradino vistAra kSetra-parvata khaMDa 3. 1 bharatakSetra 2 laghuhimaMtakSetra 3 himavaMtakSetra 4 mahAhimavaMta parvata 5 harivarSe kSetra 6 niSadha parvata 7 mahAvideha kSetra 8 nIlavaMta parvata te ramyaka kSetra 10 rUkmI parvata 11 hiraNyavaMta kSetra 12 zikhI parvata 13 airavata kSetra 1 9 kaLA=15ze. 200 16 34 (kula 1 lAkha) 1 ra r OM kula 269 parvato 16 32 64 32 16 . 1 kula 190 4 ra * jaMbuddIpanA parvato 1. 6 laghuhimavattAdi 6 varSadhara parvato 2. 1 3. 4 4. OM ra meruparvata gajadaMta parvato citra-vicitra yama-samaka kaMcanagiri vakSaskAra parvato dIrgha vaitADhya parvato vRtta vaitADhya parvato (yojana vistAra 526 1,052 2,105 4,210 8, 421 16,84233,68416, 842 8,421 4,210 2,105 1,052 526 99,996 + 1,00,000 namo namaH zrI gurupremasUraye "jaMbuddIpanI TUMkamAM sama" * kaLA) 6 12 p 10 1 re 1 10 5 12 6 2 76 yojana 1000 $1 citra naM.1- kula 190 khaMDa, kula vistAra 1 lAkha yojana (99,996-76 kaLA) 19 kaLA=1 yojananI vartuLAkAra laMbAI pahoLAI che. 000 jaMbudIpanI paridhi=vartuLAkAra gherAvo (jaMbudvIpane pradakSINA detAM je mApa Ave te 3,16,227 yojana, 3 gAu, 128 dhanuSya 0 hAtha 13) aMgulathI adhika thAya. ane jaMbudvIpanuM kSetraphaLa (pAtha2vAnI jAjamanuM mApa) 790 abaja 56 kroDa ane 94 lAkha 150 yojana 1 gAu, 1515 dhanuSya 60 aMgula jeTaluM thAya. citra naM.-2 1. citrakuTa parvata 2. vicitrakuTa parvata 3. kSamaka -5. citra naM.-3 kaho : pUrva-pazcima 500 yo., uttara-dakSiNa 1000 yo. Ppnt]]]]Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ O 5 muMDA 1. pUrva-uttara mahAvideha | 3 | pazcima-uttara mahAvideha citrane. 7 2, pUrva-dakSiNa mahAvideha4 | pazcima dakSiNa mahAvideha | mahAvidehotranI eka vijaya A dareka vibhAgamAM ATha-ATha vijaya cAra-cAra vakSaskAra parvata tathA traNa-traNa mahAnadIo hoya che, teno krama A niSadha - nIlavaMta parvata pramANe che:- prathama eka vijaya pachI vakSaskAra parvata, pachI vijaya pachI nadI, pachI vijaya pachI vakSaskAra parvata, pachI vijaya pachI nadI-Ama vijaya pachI eka vakhata vakSaskAra parvata Ave, bIjI vakhata nadI Ave, vaLI vijaya pachI rUbhaTTa vakSaskAra parvata Ave. ema kula ATha vijaya vacce cAra vakhata parvata ane traNa vakhata nadI Ave. chellI vijaya pachI vanakhaMDa Ave ane mahAvideha kSetra pUrNa thAya. jaMbudvipano nakazo juo peja naM. 7 para 3khaMDa 0 citrana. che temAM madhyamAM dIrSa vaitADhaya che. batrIze vijayamAM A rIte dAI vaitAdyo che, temaja bharata, airAvata kSetranI barAbara madhyamAM paNa ekaeka vaitADhya parvata che. (jaMbudvipanA peja naM. 7nA citramAM batAvela che.) A uparAMta dareka vijayamAM ca) RSabha kUTo tathA mAMgadha, va2dAma ane prabhAsa nAmanA tIrthonuM sthAna paNa batAvela che. parvata * citranaM. 8 A dareka vijayanI madhyamAM vijayane be bhAgamAM vaheMcato pUrva-pazcima lAMbo (vijayanI pahoLAI jeTalo) tathA uttara-dakSiNa 50 yojana poLo, 25 yojana uco vaitADhya parvata Avelo che. vaitADhya parvatanI 25 yojana UMcAI 6 khaMDa sIdhI nathI paraMtu bhUmitala parathI mAMDIne 50 yojana pahoLAI 10 yojana sudhI ekasarakhI rahe che, pachI be bAju daza daza pojananA khAMcA paDe che ane vacce trIza pojana pahoLAIvALo samAne pahoLAIthI daza yojana UMcAIvALo parvata bane che. tyAra pachI vaLI daza daza pojananA be bAju khAMcA paDe che. ane daza yojana uMcAi, traNa vibhAgamAM vaheMcAI gaI. je be vakhata be bAju khAMcA paDyA daza daza yojananA pahoLA, ane parvatanI laMbAI jeTalA lAMbA-tene mekhalA kahevAya bhUmithI prathama mekhalAmAM be bAju vighAdhara manuSyonA nagaro che, uparanI bIjI mekhalAmAM lokapAla devonA Abhiyogika devAnA bhavanonI zreNI AvelI che. D D D - tIrtho mAvideha kSetranI 32 vijayamAM kula 32 vaitAdya parvato thayA. A ja rIte bharata-airavatamAM tenA be vibhAga karatAM mahAnadI prabhAsa varadAna mAgadha vaitA parvato baMnemAM eka eka che. Ama kula jaMbUDhIpamAM 34 vaitADhaya parvato thayo. * meruparvatanA varNananuM citra AgaLa AvI gayuM che. peja naM. 14 upara. * dara pAMcamuM - phUTa=zikharo. parvata paranA zikharone kUTa kahevAya che, keTalAka bhUmi pa2 paNa zikharo hoya che, tene bhUmikUTa kahevAya che. varSadhara parvata upara | 56 phUTa (laghuhimavaMta zikharI upara 11-11, ane mahA-himavaMta ane rumi upara 8-8, niSadha ane nIlavaMta upa29-9). 34 vaitADhya parvato upara 306 phUTa)(34 X 9 mahAvidehanI 32 vi.na. 32 vai., bharata airAvata vacce 1-1 vaitADhya) 4 | gaja daMta parvato upa2 | 32 phUTa (somanasa, gaMdhamAdana upara 7-7, vidyutaprabha, mAlyavaMtaparvata upara 9,9) vakSaskAra parvata upara 64 kuTa|(16X4) (mAvidehanI vijayanI vacce 1 | meru parvata upara | 9 kUTaniMdanavanamAM pahoLAI 2227 | 8 pojana vijayanI laMbAI 165922 / 59 yojana vijaya mAnadI siMdhu Tets 1311k hab phUTanI uMcAI tathA vistAra :- vatAcanA dareka kUTo 6 dho. UMcA che. vidhutaprabha-mAlyavaMta (be gaja daMta giri) tathA meruparvata upara 1-1- kUTa-1000 tho. uMcA bAkInA badhAja kUTa 500 yo, UMcA che. dareka phUTa UMcAI jeTalA ja mULamAM pahoLA che ane uparano vistAra tethI aDadho hoya che, kUTo vagerenI vizeSa mAhiti-citro mATe-laghu saMgrahaNI (mahesANA) ke padArtha prakAza bhAga-2jo ke chaThata saMgrahaNI vagere jovA. * siddhaphUTaH uparanA 61 parvatomAM dareka para chelluM kUTa siddhakUTa kahevAya che. dareka siddhakUTa para 1-1 zAzvata jinamaMdira hoya che. jemAM madhyabhAge 108 pratimA ane pazcimamAM tAra hotuM nathI) traNe dvAre cAra cAra pratimA thaI kula 120 zAzvata jinapratimAo - dareka 500 dhanuSya UMcI che. tenA dareka avayavo (hAtha-aMgulIo vagere) judA judA ratonA banelA che. kula 61120=7,320 zAzvata jinabiMbone mArI bhAvabharI vaMdanA che, |vaitAla parvata paranAM siddhAyatano (jinamaMdiro) | 1 gAu lAMbA, | vA pahoLA, 1440 dhanuSya UMcA bAkInA kUTa paranA siddhAyatano (jinamaMdiro) | 50 yojana lAMbA | 25 yojana pahoLA | 36 yojana UMcA * bhUmiTo:- 34 vRSabhakUToH- mahAvideha kSetranI 32 vijayomAM tathA bharata-eravatanA varSadhara parvatanI taLeTImAM madhyakhaMDamAM A kUTo AvelA che, cha khaMDa jItyA pachI cakravartio atre AvI pUrvanA koI cakravartinuM nAma baMsIne potAnuM nAma lakhe che. meru parvatanI taLeTImAM bhadrazAlavanamAM 8 karIkUTa, uttarakuruM kSetramAM 8 jaMbukUTa, deva kUru kSetramAM, 8 zAlmalI kUTa = kula 58 bhUmikUTa thayAM. dAra 6 tIrtho :- gaMgA nadI pUrva samudrane maLe che te sthaLe mAgadha tIrSa. siMdhu nadI pazcima samudrane maLe che te sthaLe prabhAsa tIrtha. baMne vacce varadAma tIrtha Avela che, bharata eravatamAM traNa traNa tIrtho che, te rIte mahAvidehanI pratyeka vijayamAM paNa traNa traNa tIrtho A ja nAmavALA Avela che, jaMbudvIpamAM kula 102 tIrtho thayAM. jUo citra7, 32 vijyanA nAma 24 pUrva-uttara | parva dakSiNa pazcima-kSiNa | pazcima-uttara 8mI puSkalAvatI vijayamAM zrI sImaMdhara svAmI vasa suka che. suvansa supama suvama 25mI vapra vijayamAM zrI yugamaMdhara svAmI mAM kahyuM. mahAvaH mahApadma mANAvadra 9mI vatsa vijayamAM zrI bAbu svAmI kaDachAvatI vibhAvatI padmAvatI vaprAvatI AvatuM ramya zaMkha varlsa 24mI | nalinAvatI vijaya mAM zrI subAhu svAmI maMgalAva rakhya nalina suMvaSNu puSkala ramaNIya gaMdhita tIrthakaro vartamAna kALe vicare che. puSkalAvatI maMgalAvatI nalinAvatI | gaMdhilAvatI vartamAnamAM sadehe vicaratA bhAva-tIrthakarone bhAva bharI vaMdanA.... paksa 14 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dura 7 zreNI: vaitADhya parvatanI prathama mekhalAmAM beya bAju be be vighAdharonI zreNIo batAvelI che. tevI ja rIte bIjI mekhalAmAM paNa beya bAju Abhiyogika devonAM bhavanonI zreNI che. dareka vaitAla para cAra cAra zreNI thaI kula 34 x 1 = 136 zreNI thaI, , bharatakSetramAM mekhalAo uttara tarapha morya ane zikSaNa tarapha thoDI nAnI hoya che. kemake goLAkAre jaMbUDhIpa hoI uttara tarapha jatAM pahoLAI vadhe tethI uttara tarapha nI vidyAdharanI zreNImAM 60/60 nagarIo ane dakSiNa taraphanI zreNImAM 50 nagarIo hoya che. airavatamAM paNa AthI viparIta jANavuM. uttara tarapha 50 ne dakSiNa tarapha 60 nagarIo. mahAvidehanA vatAmAM mekhalAo sarakhI che, tethI baMne bAju 55-55 vighAdharanI nagarIo hoya che. jebUDhIpamAM kula vidyAdharanI nagarIo 34 X 110 = 3,740. (jUo citra naM. 8.) * dura 8 vijaya :- mahAvidehanI 32 vijapo pUrve batAvela che. bhArata ane airAvatane paNa vijaya tarIke gaNAya eTale kula jaMbudvIpamAM 34 vijaya thaI dareka vijayamAM cha khaMDa hoya che. ane cakravartI chaye khaMDane jItI le che, cAvartI eTale AkhI vijayano mAlika. cakravartI tarIke jItavA yogya kSetra te vijaya, (juo citra naM. 7.) dAra 9 - kahaH draha = sarovara-jaMbUdvIpamAM zAzvatA 16 duho che. cha varSadhara parvato para barAbara madhyamAM eka eka sarovara che. uparAMta uttarakurumAM pAMca draha che. temaja devakurumAM pAMca draha che, jenuM varNana AgaLa karela che. (juo citra naM. 5 ane 9.) drahanuM nAma varSadhara parvata | laMbAI | pahoLAI | devIno vAsa AbhIyogika devonI zreNIo padmadraha | laghuhimavaMta parvata 1,000 yojanA 500 yojana zrI citra naM. 8 vidyAdharonI nagarInI zreNIo puMDarIka | zikharI 1,000 yojana 500 yojana lakSmI mahApadma | mahAhimavaMta parvata 2,000 yojana|1,000 yojanA phrI mahApuMDarIka rUkSmI parvata 2.000 yojana|1,000 yojanA buddhi tigicchI | niSadha ,000 yojana|2,000 yojana ghI kesarI | nIlavaMta 14,000 yojanA2,000 yojana| kIrti 10 co. 5 yo, -- che. pa0 co. A cha devIo 1 palyopamanA AyuSyavALI che. devakuru, uttarakunAM daza sarovara padmadraha jevA che, dareka sarovaro 10 pojana UMDA yo.yojana nIkAMtA nArIkAnI * EAra 10 nadIo- peja naM. 7-jaMbudvIpa ane lavaNa samudranuM vivecana juo. 5hoLAI 2212 [8 yojana vijayanI citra naM. 9 nI samajaNa-jaMbUDhIpanA sAta kSetramAM vahetI cauda mahAnadIo A citramAM batAvela che. laghuhimavaMta ane zikharI parvata paranA be drahomAMthI traNa traNa nadI nIkaLe che. bAkInA cAre parvata paranA cAra dromAMthI be be nadIo nIkaLe che. dareka mahAvidehanI vijayanI vaccenA vaitADhya parvato ghana kSetramAM be-be nadIo vahe che. parvata parathI nadIo jyAM paDe che. tyAM kuMDa paNa batAvela laMbacorasa upara upara rAkhelA pATIyA jevA che. che. bharata-airavata sivAyanA kSetromAM madhyamAM vRtta vaitADhya parvato parathI nadIo pUrva citra naM. 9 pazcima tarapha vaLI jAya che ane kSetramAM AgaLa vahI lavaNa samudrane maLe che. bUdipanI 14 mahAnadIo, sarovaro, kuMDo bharata eravata kSetranI nadIo vaitADhya parvatanI nIcethI nI kaLI dakSiNa bhAgamAM raktavatI raktA lavaNa samUdrane maLe che. dareka nadIone vacce hajAro nAnI nadIo maLe che je badhI hakIkata nadI dvAranA vivecanamAM lakhI che. zikharI hiraNyavaMta | kSetranuM nAma nadI parivAra kyA parvata | kyA sarovara suvarNa muklA 3pya mukhA nIo parathI nIkaLe mAMthI rUkamI nIkaLe che te bharata | gaMgA | 14,000 laghuhimavaMta | padma , nilavaMta pa bharata | siMdhu 14,000 laghu himavaMta himavaMta rohitAzA sItodA 28,000 ladhu himavaMta padma * niSadha - himavaMta rohitA | 28,000 mahA himavaMta | mahA padha harivarSa harikAMtA | pa6,000 | mahA himavaMta mahA padma mAM himavaMta harivarSa harisalilA) 56,000 | niSadha tigiccha himavaMta mahAvideha sItodA | 5,32,038 | nibaMdha tigiccha rohitAzA mahAvideha sItA | 5,32,038 | nIlavaMta kesarI ramya kakSetra nArIkAntA | pa6,000 nIlavaMta varSadhara parvata sivuM ramya kakSetra narakAntA 56,000 rUkamI mahApuMDarika O vRtta vaitADhaya hiraNyavaMta | rUmya kalA 28,000 rUkamI mahApuMDarika mahAnadIo - A tathA meru hiraNyavaMta | suvarNa kalA 28,000 | zikharI puMDarika sarovaro S? nadInA kuMDe airAvatakSetra raktA 14,000 zikharI puMDarika sAta kSetra...14 mA nadIo... 14,56,076...6 parvata...6 sarovara kula airAvatakSetra | 2ktavatI | 14,000 |zikharI puMDarika | nadI 14 + 18,56,076 = 14, 56,090 nadIo jaMbudvIpamAM vahe che. avaMta | padma RvarSa risAlA rikatA kesarI 1 15 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhI dvIpake zAzvata padArtha sUrya 132 / caMdra 132 / vijaya koTI zIlA 170 / ayodhyA 170 / draha 80 / tIrtha 510 / zreNiye 680 / guphAeM 340 / bIla 12240 vakSaskAra parvata 80 / aMtara nadIyAM - 60 mahA nadIyAM 450 ru k nI. la va tu 170 / rUpyakUlA nadI hiraNyavaM kSetra mahApurIkaha nArIkAntA nadI k mI mAlyavaMta ramyaka kSetra ahI dvIpake zAzvata pa meru parvata 5 varSadhara parvata 30/ gajadaMta parvata 20 ISukAra parvata 4 (merU) vidi harikAntA nadI harivarSa kSetra, mahA himavaMta parvata 20/ dIrgha detA. parvata 170 / camaka parvata 5/ samaka parvata 5 citra parvata 5 vicitra parvata 5 / kaMcanagiri 1000/ sarva parvata - 1347 / sarvakUTa 2334/ pa gaMdhApAtI kUTa 170 / karmabhUmi - 30 / aMtaradvIpa 56/ sarvadvIpa 121 deza- 54,40,000 khaMDa-1010 aDhIdvIpa-manuSyaloka mahApadma braha vikaTApAtI zikha rI suvarNakUlA nadI narakAntA nadI ta harisalilA nadI parvata Septe zabdApAtI rohitAMzA nadI himavaMta kSetra laghu himavaMta khaMDa 4 rohitA nadI hiraNyarva kSetra khaMDa-3 kAlodadhisamudra harivarSa kSetra raktA nadI ramyarka kSetra Peb rAma-prabhAsa aurAvata tamikhA khaMDa 4 khaDa-3 khaDa-6 svatavatI nadI 10: khaMDa-5 Pie lele Pinks a NHP khaDa-2 bharata dakSiNa khaMDa-1 le hiy mithyAkUTa 4 prabhAsa-varadAma-gAmadha khaDa raktavatI nadI khaMDaprAtA vaitA * RSabhakUTa ke khaMDa 4 khaMDa-1 raktA nadI khaMDa zikha rUpyakUlA nadI khaMDa-3 pUrva laghu himavaMta siMdhu nadI khaMDa- 1 dakSiNa bharata kSetra vaitA khaMDaprapAlA khaMDa-6 RSabhakUTa gaMgA nadI khaDa khaDa 4 For Private & Persorial Use Only rohitAMzA nadI khaMDa-56 rukmI nArIkAntA nadI parvata / dat nodha: 5- bharata, 5-mahA videha, 5- arAvata aise 15 karmabhUmi, 30 akarmabhUmi, 56 aMtadvIpa se yukta dhAtakI khaMDa meM jaMbudvIpa kI tathA puSkArAdvIpa me dviguNa racanAse yukta aDhI dvIpa vikaTApAtI P zabdApa himavaMta kSetra rohitA nadI mahApadma braha atI dvIpa zAkhata padArtha jaMbUvRkSa vigere 10 jaMbUvRkSa ke chaha valokeM milakara vRkSo 31,03,03, 120 kamalo 1,88,60,14,800 850 mahA nadIokA parivAra 72,80,000 pAtAla kalaza 7888 siddhAyatama 483 pratimAeM - 57,160 suvarNakUlA nadI harikAntA nadI mahA himavaMta hiraNyavaMta kSetra mahApuNDarIke dara parva ta mAlyavaMta narakAntA nadI ramyaka kSetra kezarI vaha (merU by timI daha 110 je gaMdhApAtI harivarSa kSetra parvata harisalilA nadI 1) jaMbUdvIpa : 1 lAkha yojana pramANa 2) lavaNasamudra : 4 lAkha yojana pramANa (do bAju ke 22 lAkha yojana milAkara) 3) dhAtakIkhaMDa 8 lAkha yojana pramANa (do bAju ke 44 lAkha yojanamilAkara) 4) samudra 16 lAkha yojana pramANa (dobA ke88 lAkha yojana milAkara) 5) arava 16 lAkha bhojana pramANa bAjU ke 88 lAkha yojana milAkara) 45 lAkha yojana pramANa kA adI dvIpa manuSya loka ines www.jathelibrary.org/ Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) 45 lAkha yojana pramANa aDhI dvIpa-manuSyaloka jaMbUDhIpa ane lavaNasamudra aMge varNana pUrvanA nakazAmAM 45 lAkha yojana pramANa manuSyakSetra kahevAya che. dhAtakIkhaMDanI varNavyuM che. have AgaLa lavaNasamudranI cAre tarapha vIMTaLAyelo jema ahIM paNa be ISakAra parvatanA kAraNe pUrvArdha ane pazcima cUDI AkAre 4 lAkha yojana pahoLo dhAtakIkhaMDa nAme dvIpa che. ema be bhAgo thAya che. bannemAM eka-eka mera parvata, sAtatenI madhyamAM pa00 yojana UMcA ghAtakI khaMDanI pahoLAI jeTalA sAta kSetro ane cha-cha varSaghara parvato che. jemanA nAma dhAtakIkhaMDa lAMbA uttara-dakSiNa dvArethI nIkaLelA UbhA be ISakAra parvata pramANe jANavA. A rIte saravALo karatAM aDhI dvIpamAM kula 5 che. teNe ghAtakIkhaMDanA pUrva ane pazcima ema be bhAga karyA che. te meru, 35 kSetro, 30 varSadhara parvato, 5 devakura ane 5 uttarakuru baMnemAM eka eka meru parvata AvelA che. ane te darekanI AjubAju AvelA che. himavaMta parvata ane zikharI parvatamAMthI nIkaLelI jaMbUdvIpa pramANe 1 kSetra-1 parvata, 1 kSetra-1 parvata ema kramazaH ane lavaNasamudramAM phelAyelI ATha dADhAomAM pa6 aMtaradvIpo sAta-sAta kSetra ane cha-cha parvata AvelA che, arthAt pUrva- AvelA che. te sivAya aneka nAnA-moTA dvIpo, parvato, nadIo, pazcimanA gaNatAM 2 bharata, 2 himavaMta, 2 harivarSa, 2 draho vagere nakazAmAM darzAvyA mujaba AvelA che. jenuM varNana mahAvideha, 2 ramyakSetra, 2 hiraNyavaMta kSetra ane 2 airAvata kSetralokaprakAza, bRhat kSetrasamAsa Adi graMthathI jANavuM. kSetra ema 14 kSetro ane parvatomAM 2 laghu himavaMta, 2 45 lAkha yojana gaNatarInI samaja - vacamAM jaMbUdvIpa mahAhimavaMta, 2 niSadha, 2 nIlavaMta, 2 rUmi ane 2 zikharI ( 1 lAkha yojana, tenI baMne bAju (pUrva-pazcima) lavaNanA ra+ra ema 12 parvatothI saMpUrNa dhAtakIkhaMDanI bhUmi AvarAyelI che. = 4 lAkha yojana, te pachI baMne bAju kAlodadhi 8+8 = 16 nadI, draho, vakSaskAra parvato vagere paNa jebUdvIpa pramANe pUrva- lAkha yojana, te pachI baMne bAjunA ardha puSkaravaranA 8+8 = pazcimanA thaIne bamaNA jANavA. dhAtakIkhaMDanI cAre bAju 16 lAkha yojanano saravALo karatAM 45 lAkha yojana manuSyakSetra padmavara vedikAyukta jagatI che. jANavuM. upara lokanA cheDe pAMca anuttara vimAna upara 45 lAkha kAlodadhi samudra - ghAtakI khaMDanI cAre tarapha vIMTaLAyelo yojana pramANa siddhazilA AvelI che. manuSyone mokSagamana 8 lAkha yojana pahoLo 1000 yojana UMDo kAlodadhi nAmano paNa 45 lAkha yojananA kSetramAM ja thAya che. tenI bahAra nahi, valayAkAra samudra che, temAM pANInI hAni-vRddhi thatI nathI. temAM tiryaMcono vAsa aDhI dvIpa uparAMta bahAranA dareka dvIpa-samudramAM kAla ane mahAkAla nAme 2 devatAne rahevA yogya pUrva-pazcima paNa che. gautamadvIpa sarakhA 2 dvIpa che. pUrvadizAne vize dhAtakIkhaMDanA aDhI dvIpanI bahAra manuSyonuM gamana-Agamana thAya che, 12 caMdranA 12 dvIpa ane kAlodadhinA 42 caMdramAMnA 42 dvIpa vidyAdharo, ane cAraNamunio naMdIzvaradvIpa sudhI jAya che. devo che, temaja pazcima dizAne vize dhAtakI khaMDanA 12 sUryanA 12 dvArA apaharaNa thavAthI manuSyo paNa aDhIdviIpanI bahAra hoI dvIpa ane kAlodadhinA 42 sUryanA 42 dvIpo che. te sarve dvIpo zake che. paNa tyAM koIpaNa manuSyanA janma ke maraNa na ja thAya. pANIthI be koza UMcA che. samudranI cAre bAju jagatI che. AthI ja puSkaranA ardhAbhAga pachI Avela valayAkAra parvatanuM kAlodadhi samudranI cAre tarapha vIMTaLAyelo 16 lAkha yojana mAnuSottara nAma che, taduparAMta vyavahArasiddha kALa, agni, pahoLo puSkaravaradvIpa che. tenI madhyamAM 1721 yojana UMco caMdra-sUryAdinuM paribhramaNa, utpAtasUcaka gAMdharvanagara Adi ane 1022 yojana pahoLo valayAkAremAnuSottara parvata Avelo cinho vagere padArtho aDhIdvIpanI bahAra hotA nathI. (caMdrache. tenAthI puSkaravaradvIpa be vibhAgamAM vaheMcAI gayo che. sUryAdi hoya che paNa te sthira jyotiSa cakra che.) manuSyonI vastI A parvatanI aMdaranA 8 lAkha yojana sudhImAM ja che. e pachInA dIpa ke samudramAM manuSyonA janma-maraNa thatAM aDhIdvIpa sabaMdhI vistRta jANakArI mATe "aDhIdvIpanA nathI. tethI jaMbUdIpa-dhAtakIkhaMDa ane aDadho puSkaravaradvIpa ane nakazAnI vigata' nAmanA pustakamAMthI jANazo. tenA aMtarAlanA lavaNasamudra-kAlodadhi samudra sahita aDhI dvIpane 17. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbUdvIpa se naMdIzvara dvIpa - 52 + 16 zAzvata caitya jina maMdira svAda - bhUta - samudra paryanta zvara samudra - ikSurasa kA sva lAkhayAjana-ikSarasa irasasamudra-810 jaisA svAda 1056 lAkha yojana 2048 lAkha yojana 2024 lAkha yojana mAkhayojana- dudhoM lAkha yojana patavara samudra jaisA svAda aura saphala ra.128 lAkha yo rakhara samuda512la 4 lAkha yojana .32lAkha yojana pAnAjasAsvA vArUNAvara lAkha yojana 8lAkha yo lAkha yoja rajana cAla puSkara samada 72 sUrya bana-12 kAlAdAyasamA 2lAkhaka 2ntop / ye sUrya do caTa jaMbU dvIpa RAA 1lAkha yojana 2zAta zatakI khaMDa puSkaravara dvIpa 4 vAruNIvara hIca 5zIravara dvIpa pratavara dvIpa izurasa dvIpa naMdIzvara dvIpa 8 bAvana zAzvata caitya 4 aMjanagiri 16 dadhimukha 32 ratikara vidizA ke kula 16 iMdrANi ke prAsAda aura zAzvata caitya naMdIzvara samudra bAda meM asaMkhya dvIpa samudra hai| 4 zAzvatajina (1) RSabhAnana (2) caMdrAnana (3) vardhamAna (4) vAriSeNa 16384 lArava yojana jaMbUdvIpa se uttarottara samudra aura dvIpa dviguNa dviguNa mApase jAnanA / Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '(4) jaMbUtIpathI naMdIzvaradvIpa : 'bAvana zAzvata caitya : naMdIzvara samaka | manuSyalokanA madhyamAM thALInA AkAre sthira rahela 1 aMjana ratna-zyAma ratnamaya che. dareka upara padmavara vedikA, lAkha yojana pramANa jaMbU nAmano dvIpa che. jenA madhyabhAgamAM 1 vanakhaMDa hovAthI ramaNIya che. vizeSamAM uparanA madhyabhAgamAM lAkha yojana pramANa UMco meruparvata che. tene pradakSiNA ApatuM zAzvatA jinanuM siddhAyatana=jinabhavana che. jyotiSa cakra che. A dvIpamAM 2 caMdra ane sUrya che. tyArapachI dareka aMjanagiri parvatanI cAre dizAmAM AgaLa eka lAkha be lAkha yojananA vistAravALo cUDI AkAre valayAkAra yojana dUra jatAM eka lAkha yojanAnA vistAravALI goLAkAra lavaNasamudra che. jenuM pANI khArA svAdavALuM che. jemAM 4 caMdra suMdara vAvaDI che. te darekanA madhyabhAgamAM UMdhA pyAlAnA ane 4 sUrya che. tyAra pachI 4 lAkha yojanAnA vistAravALo AkAravALA sapheda varNanA sphaTikamaya dadhimukha parvata AvelA bIjo dvIpa dhAtakIkhaMDa nAmano che. jemAM pUrva-pazcima maLIne che. te dareka upara zAzvatajinanuM caitya AveluM che, Ama cAra 12 caMdra ane 12 sUrya che. tyAra pachI ATha lAkha yojananA aMjanagirinA cAre dizAnA 16 dadhimukha parvata thAya che. vistAravALo kAlodadhi samudra che. jenuM pANI cAlu pANInA dareka dadhimukha parvatanI banne bAju vAvaDInA bahAranA svAdavALuM che. jemAM 4re caMdra ane 42 sUrya che. bhAgamAM vidizAmAM be be ratikara parvata che. arthAt 16 tyArapachI trIjo dvIpa puSkaravara 16 lAkha yojananA dadhimukhanA khuNAmAM be be ratikara gaNatA 32 ratikara parvato vistAravALo che. jenA madhyabhAgamAM mAnuSottara parvata Avelo che. te dareka upara zAzvatA jinanuM bhavana che, jemAM RSabhAnana, che. tethI A dvIpa be bhAgavALo bane che. jaMbUdvIpa, ghAtakI khaMDa caMdrAnana, vardhamAna, vAriSaNa nAmanA zAzvata jinabiMba che. ema tathA ardhapuSkaravara dvIpa sudhI 4pa lAkha yojanamAM manuSyonA cAre dizAnA gaNatA cAra aMjanagiri, soLa dadhimukha, batrIsa janma maraNa ane mokSagamana thAya che. aDhIdvIpa bahAra manuSyanA ratikara parvata maLI bAvana parvato ane te uparanA bAvana cetyo. janma, maraNa Adi thatAM nathI. ardhapuSkaravaramAM 72 caMdra ane | (jinamaMdira) che. zrI jinezvara bhagavaMtonA kalyANaka prasaMge 72 sUrya jaMbudvIpanA merune pradakSiNA Ape che. Ama aDhIdvIpamAM tathA zAzvatI-azAzvatI aThThAIomAM bhavanapati, vyaMtara, cara 132 caMdra ane 132 sUrya che. tyAra pachInA dvIpasamudramAM jyotiSa, vaimAnikanA devo aAI mahotsava kare che. bAvana sthira jyotiSacakra che. tyAra pachI 32 lAkha yojanano puSkaravara caityonA AdarzanA AlaMbana rUpe jainomAM bAvana jinAlaya samudra che jenA pANIno svAda cAlu pANI jevo che. pachI 64 nAmanA bAvana daherIvALA daherAsaro banAvAya che. lAkha yojana pramANa vArUNivara dvIpa che. pachI 128 yojana ratikara parvatathI 1 lAkha yojana dUra agni tathA naiRtya pramANa vAraNivara samudra che. tenA pANIno svAda dArU jevo che. khUNAmAM zakrendranI ATha agra mahiNIonI cAra cAra tyArabAda 256 lAkha yojana pramANa pAMcamo kSIravaradvIpa che. rAjadhAnIo che. pratyeka eka lAkha yojanAnA vistAravALI che. pachI pa12 lAkha yojana pramANa kSIravara samudra che. jenuM pANI pratyekamAM eka eka jinamaMdira che. tyAra pachI naMdIzvara nAmano dUdhanA svAda jevuM che. pachI dhRtavara dvIpa 1024 lAkha yojanA samudra 32068 lAkha yojanano che. jenuM pANI IzurasanA pramANa che. tenA pachI 2048 lAkha yojana pramANa dhRtavara samudra svAdavALuM che. tyArabAda dviguNa-dviguNa mApavALA e che. jenuM pANI ghI jevuM svAdiSTa che. tyArabAda sAtamo IkSavara ane samudro che. kramazaH chello asaMkhya yojana pramANano dvIpa 409 6 lAkha yojana pramANa che. te pachI 8192 lAkha svayaMbhUramaNa samudra che. naMdIzvara samudrathI bhUta samudra parvata yojana pramANa Isuvarasamudra che. jenuM pANI Izurasa jevuM svAdiSTa samudronuM jala zeraDInA rasa jevuM ane tyAra pachI AvatA chellA che. tyAra pachI AThamo dvIpa16384 lAkha yojana pramANa naMdIzvara svayaMbhUramaNa samudranuM pANI cAlu pANInA svAda jevuM che. tyAra nAmano che. temAM sthAne sthAne padmavara vedikAo, vanakhaMDo, pachI cAre tarapha pharato lokano cheDo Avela che. aloka zarU vAvaDIo, sarvaratna utpAta parvato, Asano vagere AvelA thAya che. che. A dvIpanI cAre dizAmAM madhyabhAgamAM eka eka aMjanagiri * vizeSa mAhitI lokaprakAza-kSetre samAsa Adi graMthathI parvata AvelA che. je 84 hajAra yojana UMcA che. je nirmaLa jANavI. 19 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatimAna jyotiSacakra sahita lakSayojana UMcAIvAlA meruparvata gaMdhamAdana mAlyavaMta uttarakuru kSetra / uttarakuru kSetra pIlA vaiDUryarala cUlikA 40 yojana UMcAI atiraktakaMbalA zilA 5 bhadrazAla vana sItodA nadI bhavazAla vana bhadrazAla vana sItA nadI bhadrazAla paMDakavana pazcima rakta kaMbalA cUlikA pAMDu kaMbalA zAlA devakuru kSetra / devakuru kSetra 22000 yA. atipAMDukaMbalA zilA tIsarA kAMDa suvarNamaya 36000 yojana UMcAI bhadrazAla vana 4 dizAmeM 4 caitya nadI ke pAsa 4 vidizAmeM 4 prasAda, vApI parvata ke pAsa, bIcameM 8 karikUTa dakSiNa somanasavana paMDakavana DRON InHIPAT meru kI pradakSiNAse samabhUtalAse 790 yojana UMcAI para tAreM 800 yojana UMcAI para sUrya 880 yojana UMcAI para caMdra 884 yojana UMcAI para nakSatra 888 se 900 yojana UMcAI para graho paMDakavana 4 dizA aura 4 vidizAomeM caitya, prAsAda, vAvo, naMdanavana kI taraha 4 dizAo meM jinezvara bhagavaMta ke janmAbhiSeka kI suvarNaratnamaya 4 zilAe somanasavana 500 yojana cauDA 4 dizA aura 4 vidizAomeM naMdanavana kI taraha caitya, prAsAda, vApI naMdanavana 500 yojana cauDA 4 dizAmeM 4 caitya 4 vidizAomeM sodharma-IzAna indrake prAsAda aura cAro ora 4 vAva caitya-prAsAda ke bIca 8 dikkumarIkUTa 1 balakUTa dvitIyakAMDa suvarNa,rupya, sphaTika, kAlA rala-63000 yojana UMcAI naMdanavana derAsara prAsAda vApI kaTa bhadrazAla bana prathamakAMDa mATI, patthara, vajramaya, jamInase aMdara 1000 yojana UMcAI) For Private & Personal use only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cho . (5) meru parvata ane pharatuM jyotiSacakra jaMbUDhIpanI madhyamAM je meru parvata che te mallaghaMbhanA tArAmaMDaLa che, tenAthI 10 yojana UMce sUrya che. tenI upara AkAre goLa che. nIcethI pahoLo ane uparathI anukrame sAMkaDo 80 yojane caMdra che. tyArabAda 4 yojana UMce 28 nakSatro che, thato jAya che. mULamAMthI upara sudhI 1 lAkha yojana che. jemAM mULanakSatra sauthI bahAranA maMDaLamAM ane abhijita nakSatra sauthI mULathI 1000 yojana ratnaprabhA pRthvImAM daTAyelo che. aMdaranA maMDaLamAM cAle che. tyArapachI 4 yojana UMce budhano 99,000 yojana bahAra che. mULamAM 10,09010, yojanA graha che. pachI 3 yojana UMce zuka che. pachI 3 yojana UMce pahoLo che. pRthvI upara 10,000 yojana pahoLo che. ane bRhaspati (gurU) no graha che. pachI 3 yojane maMgaLa che, pachI anukrame ghaTatAM ghaTatAM upara 1000 yojana pahoLo che. parvatanA 3 yojane zanino graha che. cUlikA sivAya 3 vibhAga che. manuSyakSetramAM 132 caMdra ane 132 sUryo prakAza karatA (1) pRthvInI aMdara 1000 yojanano pahelo kAMDa che. satata bhramaNa karI rahyA che. te A rIta :- 2 caMdra - 2 sUrya (2) pRthvI upara 63,000 yojanano bIjo kAMDa che. jaMbudvIpamAM, 4-4 lavaNasamudramAM, 12-12 dhAtakIkhaMDamAM, 42(3) tenI upara 36,000 yojanano trIjo kAMDa che. 42 kALodadhimAM, 72-72 puSkaravarArdhamAM dvIpa che. meru parvata upara cAra vanakhaMDo che :- (1) jamIna upara A rIta 790thI 900 sudhInA 110yojananA gALAmAM taLeTImAM bhadrazAlavana (2) 500 yojana uparanaMdanavana (3) samagra cara jyotiSacakra meru parvatathI 1121 yojana dUra rahIne naMdanavanathI 62500 yojana upara somanasavana (4) manuSya-kSetramAM (aDhI dvIpamAM) gati kare che. tyAra pachI sthira somanasavanathI 36OOO yojana upara paMDakavana che. jyotiSacakra lokanA cheDAthI 1111 yojana aMdara cAre dizAnI temAM paNa somanasavananI jema caityo-prAsAdo-vAvaDIo kore lokanI abAdhAe sthira che. AvelI che. A uparAMta 4 dizAmAM abhiSeka zIlA che. jemAM A badhA jyotiSa devonAM vimAno che. ardhA kAMThAnA pUrva-pazcima dizAmAM 2-2 zIlA upara siMhAsano che. phaLanA AkAravALA sphaTika ratnamaya ramaNIya, tejathI jhaLahaLatA mahAvidehanA tIrthakaronA abhiSeka ahIMthAya che. (20jinanA) che. vyaMtaranA nagaro thakI saMkhyAtaguNAM moTAM che. lavaNasamudramAM uttara-dakSiNamAM 1-1 zilA upara siMhAsana che. bharata- rahelA jyotiSa vimAno udaka-sphaTikamaya che, je lavaNa samudranI eravatanA tIrthakaronA janmAbhiSeka thAya che. (10jinanA) A 16,000 yojana UMcI ane 10,000yojana pahoLI pANInI vananI madhyamAM 10 yojana UMcI-mULamAM 12 yojana pahoLI zikhAmAMthI ArapAra cAle che. sphaTika ratnanA prabhAvathI pANI ratnanI TekarI cUlikA che. upara zAzvata jinAlaya che. phATIne mArga karI Ape che vimAnone bAdhA thatI nathI ne meru parvatanA mULabhAgamAM je ATha rUcaka pradezo che te vimAnomAM pANI bharAtuM nathI. tathA teja kAMtinI paNa hAni samabhUlA pRthvI kahevAya che. samabhUlA pRthvIthI 790yojana thatI nathI. vizeSa hakIkata bRhasaMgrahaNI tathA kSetrasamAsa upara jatAM jyotiSacakranI zarUAta thAya che. je upara 110 granthAdithI jANavI. yojana sudhImAM patharAyeluM che. sauthI prathama 790 yojane zukladhyAnathI kevalajJAna ane mokSa : zukla eTale ujjavala dhyAna jemAM vastunA guNadharmanuM vyAkSepa ane saMmohAdi rahita ciMtana kare che. mana ekAkAra banI jatAM dhyAna bane che. je zokane dUra kare te zukla jANavuM. AnA be prakAra caramabhavI chaghasthAne hoya che. jemAM zrutajJAnanuM AlaMbana hoya che. pachInA be prakAra sarvajJa bhagavaMtone Ayu pUrNa thatAM hoya che. (1) pRthakatva-vitarka savicAra : zukla dhyAnamAM cetana ane acetana padArthomAM utpAdavyaya-dhrauvya, rUpisva-arUpi- Adi paryAyonuM bhinna bhinna svarUpe ekAgra ciMtana karatAM mana ekAkAra banatAM dhyAnarUpa bane che. (2) ekatva vitarka nirvicAra : zukla dhyAnamAM zrutajJAnanA AlaMbanapUrvaka manoyogathI dravyanA eka ja paryAyanuM abheda ciMtana karavuM. dhyAnanA baLe kSapakazreNimAM mohanIya Adi ghAtI karmono kSaya thAya che. AtmA svarUpamAM birAjI sarvajJa-sarvadarzI bane che. (3) sUkSma kriyA apratipAtI : zukla dhyAna nirvANa samaya pahelA AyuSya pUrNa thavAnI taiyArImAM mana-vacana-kAyayogano virodha kare che. zvAsocchavAsanI kriyA rahe che. (4) suparatakriyA-anivRtti zukla dhyAnamAM zvAsocchavAsa baMdha thaI jAya che. AtmapradezanuM kaMpana baMdha thaI jAya che. zaileSI avasthA prApta thAya che. a-I-u-2-/lu pAMca hastAkSara bolIe teTalA kALamAM aghAtIka AtmAthI judA paDI jAya che. zuddha sphaTika jevo AtmA lokAgre sthira thAya che. sAdi anaMtabhAge anaMtajJAnAdi guNonuM sukha samaye samaye anubhave che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalatIrtha tIna loka ke zAzvata azAzvata sthAvara-jaMgama tIthoM ko baMdana = * viharamAna vaMdu jina vIza vaimAnikadevaloka meM jinamaMdira857023 vaimAnika meM Bedi 1,54,www.to 10-10-10YOUTUB pati meM maMdira 1382 karoDa COPO jinaniva 11-12 218 28 180 ligAeM 1-10 sA pa 200 600 li pratimAeM at woo dre 02.000 mi devaloka c.000 90.60.000 lagAeM 000 00,00,000 pratimAeM 4000 40,00,000 pratimAeM pati jyotiSa meM asaMkhya maMdira asaMkhya vi BY OF ON tiraNa loka meM 2251 maMdira 2.11.220 jinaviMta tara asaMkhya maMdira asaMkhya siMha anaMta varmA aDhI dvIpamA je aNagAra mera mIrAra rA aMtarita jIrAvalA 00 aSTApara vidyA- baiM aDhAra sahasa sIlAMganA dhAra 16 vaimAnika ka anusAra caityavaMdanA gAthA 7-8 bhavanapati cetyavaMdanA madhyaloka ke sAta caityavaMdanA gAyA 10 vyaMtara jyotiSa asaMkhyavaMdanA 11-12 bharatakSetra ke sametazikharAdi tIrthavaMdanA gAya 12 bIsavarAna jina dina gAya 14-15 aDhIdvIpa ke sAdhuoM ko vaMdanA anon dem Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che () sakaLa tIrtha vaMdu kara joDa loka - vizvamAM rahelA anaMta siddhabhagavaMto tathA zAzvata- azAzvata jaina tIrthone bhAvabharI vaMdanA mATenuM citra che. cauda rAjalokanA citramAM lokanA agrabhAganI nIce 45 lAkha yojananI lAMbI sphaTika ratnanI siddha zilA kudaratI rahI che. tenI nIcenA bhAgamAM uttarottara pAMca anuttara, nava raiveyaka, ane bAra vaimAnika devonA vimAno rahelA che. sUrya-caMdranA cara ane acara vimAno madhyalokamAM AvelAM che. tenA pachI vyaMtara- vANavyaMtara che adholokamAM bhavanapati devonI 10 nikAyanA bhavano che. A dareka vimAnabhavanamAM zAzvatA jinAlayo tathA pratyeka jinAlayamAM keTalI saMkhyAmAM pratimAjI che tenA varNana sAthe pratyeka paMkti bolatAM bhAvapUrvaka vaMdanA karavAnI che. savAranA rAI pratikramaNamAM A sUtra bolAya che. | sarva tIrthone hAtha joDIne mastaka namAvIne vaMdanA karuM chuM. jinavara bhagavaMtanA nAmathI-prabhAvathI-sAmrAjyathI kroDo maMgala pragaTe che. have kramazaH vaimAnika prathama devalokathI mAMDIne anuttara sughInA devalokanA lAkho vimAnomAM rahelA jinacaityone (huM) haMmezA vaMdana karuM chuM. jeTalA vimAna taiyAra teTalA caityo che. 1lA devaloke | bIje | trIje | cothAmAM | pAMcame | chadde | 7 me 32 lAkha 28 lAkhaI 12 lAkhaI8 lAkha I4 lAkha 50 hajAra 4 hajAra me | 9 10me | 11-12 me | navagrevayakamAM | anuttaramAM 6 hajAra | cAraso | traNaso | traNaso aDhAra | pAMca kula saMkhyA :- 84 lAkha 97 hajAra ane 23 caityo che. pratyeka jinamaMdira laMbAImAM 100 yojana, pahoLAImAM 50yojana ane UMcAImAM 72 yojana che. have dareka caityamAM jinabiMbonI saMkhyA kahevAmAM Ave che. ekathI bAra vaimAnikanI dareka devalokamAM pAMca sabhAo hoya che. (1) majjana sabhA (2) alaMkAra sabhA (3) sudharma sabhA (4) siddhAyatana sabhA (5) vyavasAya sabhA. A dareka sabhAne traNa dvAra hoya che. pAMca sabhAnA maLIne 15 dvAra thAya. te dareka dvAra upara cAra zAzvata pratimAjI hoya che. tethI 15 X 4 = pratimAjI sabhAnA dvAranA che. tathA dareka jinAlayamAM 120 pratimAjI che. AthI vaimAnika devalokane AzrayIne pratyekamAM 180 pratimAjI che. vaimAnika devanA kula 84 lAkha 96 hajAra 7004 180 = 152 kroDa 94 lAkha 6 hajAra, navaraiveyaka tathA anuttaranA vimAnomAM sabhAo nathI. pratyekamAM 120 pratimAjI che. 3234 120= 38760 pratimAjI che. badhAno saravALo 152 kroDa 94 lAkha 44 hajAra 760 pratimAjIne vaMdanA karuM chuM. have nIce pAtALamAM bhavanapatinI 10nikAyamAM kramaza :lAkhomAM caityo-64-84-35-76-76-76-76-76-96-76 = 7 kroDane 72 lAkha caityone vaMdanA karuM chuM. darekamAM 180 pratimAjI che. kula 1389 kroDa 60lAkha pratimAjIne vaMdanA karuM chuM. manuSyalokamAM 3259 zAzvata caityo che. pratimAjI 3 lAkha 91 hajAra traNasovIsa zAzvata pratimAjI che. tene bhAvapUrvaka vaMdanA karuM chuM. cAravibhAgamAM vaMdanA A rIte. (1) azAzvata tIrtho (2) viharamAna vIza tIrthakara bhagavAna (3) anaMta siddha bhagavaMta (4) vartamAna-muni vaMdanA. sameta zikhara tIrtha upara nirvANa pAmelA 20jinane tathA aSTApadagiri upara bharata mahArAjAe bharAvelA ratnanA 24 jinabiMbone vaMdanA karuM chuM. pAMca mahAvideha kSetramAM vartamAnakALe vicaratAM sImaMdhara svAmi Adi 20 jinane vaMdanA karuM chuM. lokanA agrabhAge 45 lAkha yojananA vistAramAM rahelA anaMtA siddha bhagavaMtone vaMdanA karuM chuM. tIrthomAM - zatruMjaya-giranAra-Abu tIrthamAM rahelA jinabiMbone vaMdanA karuM chuM. zaMkhezvara tIrthanA zrI pArzvanAthakesariyAjI tIrthanA AdinAtha, tAraMgAtIrthanA zrI ajitanAtha prabhune vaMdanA karuM chuM. tathA aMtarIkSajI pArzvanAtha, vakANApArzvanAtha, jirAphelA pArzvanAtha, staMbhana pArzvanAtha prabhune vaMdanA karuM chuM. aDhI dvIpanA karma bhUmimAM gAma-nagara vagerenA sarve caityone-jinabiMbone vaMdanA karuM chuM. evaM 5 bharata-pamahAvideha5 airAvata kSetramAM vividha caryAmAM, sAdhuo munio aDhAra hajAra zIlaAcAranA dhAraka, pAMca mahAvrata, pAMca samiti, pAMca AcAranA pAlaka ane bAhA-atyaMtara tapavALA sarve saMyamIone vaMdanA karuM chuM. sakalatIrthanA citranI samajUti jANavI. 0 vizeSa sacitra pratikramaNa sUtra Alabama pustakathI jANavuM. 23 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utsarpiNI kAla 10 ko. ko. sAgara. (1) bavyapudgala parAvarta utsarpiNI bAdara : akramika sAta vargaNA ke (AhAraka vinA) * sUkSma : kramika audArika, bAdameM vaikriya. Adi 7 vargaNA ke grahaNa mocanakAla thA 25 la rA 12 ArA kA kAlacakra suSama duHSama 2 koTA koDI sAgaropama daSama sUkSma 42000 varSa nyUna 171 kor3A koDI sAgaropama 3 rA ArA 2 rA ArA 3 21000 varSa sigyi 5 suSama * koDA koDI sAgaropama dina 64Adana vagolara duHSama 94 6 ThThaTha ArA 4 koDA koDI sAgaropama suSama suSama P 128 zarIra 2 gAu zarIra 1 gAu Ayu: palthopama AhAra: 1 dina AmalApramANa zAsana sthApanA tithaMkara Adi Ayu. pUrvakA tuvera pramANa AhAra ra dinaaMtara AhAra 3 divase yI 16 dhAradeva nayI evaM kRSi Ayu. 2 palyopama garamI zAMta zarIra 3 gAu Ayu. 3 palyopama bora pramANa 4 gAu 256 asaMkhya dhAnya, phala, bhoga hama 49 dina sa. 7 hAtha Ayu. 130 paMcavRSTimegha 21000 varSa duHSama duHSama 1 lA ArA dasa koDA asaMkhya bAlakhaMDa prati 100 varSa eka bAlakhaMDa nikAlate kUvA saMpUrNa khAlI kare 1 palyopama 4 gAu aka sAgaropama za. 2 hAtha Ayu. 20 varSa bIlavAsI, rAtrI bhojI, narakagAmI za. 2 hAtha 3. kAla pudgala parAvarta * bAdara : akramika kAlacakra ke pratyeka samaya * sUkSma : kramika kAlacakra ke pratyeka samaya maraNa se sparzita kAlamAna avasarpiNI kAla 10 ko. ko. sAgara. (1) kSetra pudgala parAvarta * bAdara : akramika 14 rAjaloka ke pratyeka AkAza pradeza * sUkSma kramika 14 rAjaloka ke pratyeka AkAza pradeza maraNa se sparzita kAlamAna 1 lA ArA 4 koDA koDI sAgaropama suSama suSama AhAra 2 dinaaMtare zarIra 3 gAu Ayu : 3 palyopama tuvera pramANa AhAra dinaaMtare Ayu. 2 patthopama raDI palyopama Ayu. bIlavAsI, rAtrI bhojI, matsyabho. varSa bora pramANa 4 gAu 49 dina maniyAM za. 7 hAtha aMtame sarvapralaya dharma grAma-nagara 20 varSa Ayu. 130 varSa AdikA nAza za. 500 dhanu. Ayu. pUrva koDa AhAra Aniyata 21000 varSa duHSama duHSama 6 ThaThThA ArA W * kor3A koDI sAgaropama suSama 2 rA ArA 128 68 nidhI 16 1325 21000 varSa duHSama 5 vA ArA suSama duSama 12. kor3A koDI sAgaropama Af rA A sAgaropama duSama suSama 42000 varSa nyUna 1 koDA koDI 5 la thA avasarpiNI 4 bhAva pudgala parAvarta * bAdara akramika rasabaMdhake sarva adhyavasAya sthAnaka ko * sUkSma : kramika rasabaMdhake sarva adhyavasAya sthAnaka maraNa se sparzita kAlamAna Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (0) kALa : samayathI kALacakra ane pudgala parAvarta ka kALa :- navuM-junuM karavAnI vartanA e guNa che. vartamAnakALa, bhUtakALa, bhaviSyakALa, sUryodayakALa, bAlyakALa, taruNakALa vagere paryAya che. kaI vastu kyA vakhate banI, banaze ke bane che tenI oLakhANa kALathI thAya che. jenI sUkSma gaNatarI nIce mujaba jANavI. kALanuM mApa-sauthI jaghanya kALa 'samaya' che. atyaMta jIrNa vastra phADatAM eka taMtu pachI bIjAne phATavAmAM evA asaMkhya samaya vItI jAya che. asaMkhya samaya = 1 AvalikA, 256 AvalikA = 1 kSullaka bhava. 17aa (10/15 kSullakabhava = 1 zvAsocchavAsa. (haSTa-puSTa yuvAnano prANa) 7 prANa = 1 stoka. 7 stoka = 1 lava. 77 lava - 1 muhUrta. 1 muhUrta = 48 miniTa = 2 ghaDI = 3773 prANa = 65536 kSullaka bhava - 167, 77, 216 (eka karoDa 67 lAkha satyotera hajAra baso ne soLa) AvalikA, 9 samayathI muhUrta kALa pUro na thAya tyAM sudhInuM aMtarmuhUrta kahevAya. 30 muhUrta = 1 divasa. (ahorAtri). 15 divasa = 1 pakSa. 2 pakSa = 1 mAsa. 2 mAsa = 1 Rtu, 3 Rtu = 1 ayana (dakSiNAyaNa-uttarAyaNa) 2 ayana = 1 varSa. 84 lAkha varSa = 1 pUrvAMga 84 lAkha pUrvAMga = 1 pUrva (=70560 abaja varSa : 7050 sahasra kroDa varSa) palyopama : (cAlu AMgaLa X 400 = pramANa AMgaLa (AvA pramANa aMgulathI) mApano je 1 jojana (= 4 gAu) lAMbo pahoLo UMDo kUvo, emAM janme sAta divasanA yugalIyAnA ekaeka vALanA asaMkhya TukaDAthI evo khIcokhIca bharyo hoya ke upara thaIne cakravartInI AkhI senA cAlI jAya chatAM barAbara nakkara rahe. emAMthI dara so varSe eka TukaDo kADhatAM saMpUrNa kUvo khAlI thavAno kALa e sUkSma addhApalyopama che. jenAthI AyuSyanI gaNatarI thAya che. 1 palyopama = asaMkhyAta varSa. 10 koDA koDI palyopama = 1 sAgaropama. (sAgara jevo moTo kAlakhaMDa tene sAgaropama kahevAya) 10 koDA koDI sAgaropama = 1 avasarpiNI, 10 koDA koDI sAgaropama = 1 utsarpiNI, 1 avasarpiNI + 1 utsarpiNI = 1 kALacakra. anaMtA kALacakra = 1 pudgala parAvarta. ghaDiyALanA bAra aMkomAM 6 pUrvadizAmAM ane 6 pazcimadizAmAM je rIte vibhAga paDe che, te rIte ja kALacakramAM pUrvArdhamAM 6 ane pazcimArdhamAM 6 vibhAga pADIe to tenA eka 25 eka vibhAgane Aro e nAmathI oLakhavAmAM Ave che. je kALamAM pratyeka samaye zubha pudgalonI hAni ane azubhanI vRddhi thatI hoya te avasarpiNIkALa kahevAya che. tenA 6 ArA che. avasarpiNI kALanA 6 ArA H pahelA suSamasuSama nAmanA 4 koDA koDI sAgaropamanA ArAmAM manuSyanuM dehapramANa 3 gAu, AyuSya 3 palyopama, zarIramAM 256 pAMsaLIo hoya che. manuSyo vajraRSabhanArAcasaMghayaNa tathA samacaturasasaMsthAnavALA hoya che. strIpuruSanA yugalarUpe sAthe avatare che. temanI IcchAo 10prakAranA kalpavRkSo pUrNa kare che. 3-3 divasa pachI AhAranI IcchA thAya che. kalpavRkSanA phaLa eTalA badhA rasakasavALA hoya che ke jethI tuveranA dANA jeTalA AhAra mAtrathI saMtoSa thaI jAya che. potAnA AyuSyanA 6 mahinA bAkI rahe tyAre yugaliNI eka nara-nArI yugalano prasava kare che ane 49 divasa sudhI temanuM pAlana poSaNa kare che. pachI navuM yugala svAvalambI thaI svataMtra vicare che. temanA mAtA-pitA eka chIMka AvatAM ane bIjAne bagAsuM AvatAM mRtyu pAme che. alpa viSaya-kaSAyanA kAraNe teo devagati pAme che. bIjo Aro suSama nAmano 3 koDA koDI sAgaropamano che. deha-buddhi-baLa-AyuSya-kAMti-pRthvI vagerenA rasakasa vagere tathA sAra padArthonA guNomAM uttarottara hAni, deha 2 gAu, AyuSya - 2 palyopama, pAMsaLIo - 128, AhAranI IcchA - 2 divase, AhAra bora jeTalo, nara-nArI pAlana 64 divasa. trIjo Aro suSamaduHSama nAmano 2 koDA koDI sAgaropamano che, jemAM sukha ghaNuM ane duHkha thoDuM hoya che. deha - 1 gAu, AyuSya = 1 palyopama, pAsaLIo - 64, AhAranI IcchA ekAMtare, AhAra AMbaLA jeTalo, nara-nArI pAlana 79 divasa che. cotho Aro duHSama suSama nAmano 42000 varSa nyUna 1 koDAkoDI sAgaropama pramANa che. temAM du:kha ghaNuM ane sukha ochuM. trIjA ArAnA jyAre 84 lAkha pUrva, 3 varSa 8aaaa mAsa bAkI rahe che. tyAre prathama tIrthaMkaradevano janma thAya che. paDatA kALanA prabhAve kalpavRkSono mahimA dhIme dhIme naSTa thato Ave che. lokone khAvA mATe dhAnyanI utpatti thAya che. bAdaraagni pragaTa thatAM yugalikonI vinaMtIthI prathama tIrthaMkara sAdhu thavA pUrve prathama rAjA www.jalnelibrary.org Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banI zilpa vagere kalAo lokone zIkhave che. jethI loko nItipramANikatAvALuM sadAcAramaya jIvana jIve che. prathama tIrthaMkaranA nirvANa pachI 3 varSa ane 85 mahinA pachI cotho Aro zarU thAya che. yugalikonI utpatti baMdha thAya che. agIAra cakravartIo, baLadevo-vAsudevo vagere ane bAkI 23 tIrthaMkaro A ArAmAM thAya che. cothA ArAnA 3 varSa ane 85 mahinA bAkI hoya che tyAre caramatIrthapati mokSe padhAre che, pachI 21000 varSano duHSama nAmano pAMcamo Aro bese che. zarUmAM deha -7 hAtha, Ayu-125 varSa, pAMsaLIo-16, AhAra aniyata che. jemAM mahAvIra bhagavAnanuM zAsana 21 hajAra varasa cAlavAnuM, caDatIpaDatI anekavAra thavAnI. lokomAM moTA bhAge kaSAyanI uttarottara vRddhi, kAma-AsaktinI vRddhi, mada-abhimAnathI saMgharSa vadhavAnA, zahera gAmaDAM jevAM, gAmaDAM smazAna jevAM, kulIna strIo AcArahIna, sukuLotpanna dAsa dAsI thAya, hInakulavALA dharma rasika ane sAdhaka bane, rAjAo yama jevA krUra, vinaya-maryAdAnI hAni, guNavAnanI niMdA, kSudrajaMtuonI utpatti adhika, dukALa ghaNA paDe, ane loko lobhI-lAlacu bane. hiMsAnI vRddhi thAya. aneka mata-matAMtaro ane mithyAmato phAle phUle, devatAo pratyakSa na thAya, vidyAno prabhAva ghaTe, dUdha-ghIdhAnya vanaspati vagere sAra padArthonuM sattva ghaTe. AyuSya ghaTatuM jAya, pAMkhaDIonI pUjA vadhe, saMyamIone kaSTa paDe. dharmI-suzIla sarala svabhAvavALA virala hoya, kapaTI-kuzIla kadAgrahI vadhatA jAya, utsUtra prarUpaNA vadhe, paraspara maitrIbhAva ghaTe, Ama aneka nabaLI-sabaLI paristhitimAM prabhunuM zAsanane ArAdhaka AtmAo ghaNAM kaSTa veThIne TakAvI rAkhavAnA che. pAMcamo A2o pUrNa thatAM 21000 varSano duHSamaduHSama nAmano chaThTho Aro bese che. divasanA sakhata tApa, rAtrimAM bhayaMkara ThaMDI tathA killA-mahela-makAna sarvatra naSTa thayelA hoI vaitADhya parvatathI uttara ane dakSiNa gaMgA-siMdhu nadInA sAmasAmA kinArA u52 36-36 ema 72 bilo che, temAM manuSyo vasavATa karaze. AyuSya 20varSanuM. deha 1 hAthano, pAMsaLI 8, AhAranI IcchA amaryAdita, khAvA chatAM tRpti nahi. bilavAsI manuSyo mAchalAM vagere jalacarone pakaDI retImAM dATaze. divasanA pracaMDa tApathI baphAI jatAM tenuM rAtrimAM bhakSaNa karaze. paraspara klezavALA, dIna-hIna durbaLa, durgaMdhI, rogISTa, apavitra, nagna, AcArahIna, mAtA-bena-strI pratye viveka vagaranA, cha varSanI strI bALakane janma Apaze. bhUMDaNanI jema ghaNAM bALakone 26 janma ApI mahAkaleza anubhavaze. dharma-puNyarahita, kevaLa atizaya duHkhamAM ja AyuSya pUrNa karI naraka ke tiryaMcagatimAM jaze. chaThThA ArAmAM janma nivAravA jIvanabhara rAtri-bhojana tyAga tathA mAMsAhArano tyAga ati jarUrI che. anyathA rAtribhojananA ane mAMsAhAranAM saMskAro chaThThA ArAmAM janmyA to lAMbA kALanI du:khanI paraMparA sarjI Apaze. utsarpiNI-kALa : 6 ArA avasarpiNI kALathI ulaTI gatie utsarpiNI kALa jANavo. utsarpiNI kALano 1 lo Aro duHSamaduHkhama nAmano 21hajAra varSano che. te avasarpiNInA 6 . ArA samAna jANavo, pharaka eTalo ke AyuSya-dehamAna vagere sArabhUta padArthonA guNanI uttarottara vRddhi thatI rahe, 2 jo Aro du:khama nAmano 21 hajA2 varSano che. bharata kSetramAM pAMca prakAranI vRSTi thAya che. jethI dharatInI uSNatA dUra thAya, durgaMdha dUra thAya, snigdhatA Ave, 24 prakAranA dhAnya uge ane pRthvI vanaspati rasa-kasavALI bane. bIlavAsI loko dhIre dhIre phaLAdikano AhAra kare che. A khorAka sAro svAdiSTa lAgavAthI mAMsAhArano tyAga kare che. buddhi dayAvALI bane che ane avasarpiNInA pAMcamAM ArA jevA rIta-rivAja thaI jAya cAlu che. 3 jo Aro duHSamasuSama nAmano 42000 varSa nyUna eka koDA koDI sAgara pramANa jANavo. te avasarpiNInA 4 thA ArA samAna jANavo. 3 varSa ane 85 mAsa bAda prathama tIrthaMkarano janma thAya che. ema uttarottara 23 tIrthaMkara-12 cakravartI, 9 baLadeva, 9 vAsudeva, 9 prati vAsudeva pramukha thAya che. varNAdi zubha paryAyonI dina-dina vRddhi thatI rahe che. 4 tho Aro suSamaduHSama nAmano 2 koDA koDI sAgaropama pramANa che. temAM 84 lAkha pUrva 3 varSa 85 mahinA pUrNa thatAM 24 mAM tIrthaMkara mokSe padhAre che. 12 mAM cakravatI Ayu pUrNa kare che. tyArabAda kroDa pUrva kALa vItye kalpavRkSanI utpatti thavA mAMDe che. tenAthI manuSya ane pazuonI IcchA pUrNa thAya che. tyAre te loko badhA kAma dhaMdhA choDI de che. yugalIA-(puruSa-strInA joDakA) utpanna thavA mAMDe che. bAdara agni ane dharmano viccheda thAya che. Ama yugaliyA akarmabhUmi jevA banI jAya che. je avasarpiNInA prAraMbhanA 3 jA ArA samAna jANavA. 5 mo suSama nAmano Aro traNa koDA koDI sAgarano che. avasarpiNInA bIjA ArA samAna yugalikone jANavA. varNAdi zubha paryAyanI anaMtaguNI vRddhi www.jalnelibrary.org Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANavI, 6ThTho Aro suSama suSama nAmano 4 koDAkoDI (3) bAdara kSetra pudgala parAvarta: cauda rAjalokanA sarva sAgaropamano che. je avasarpiNInA prathama ArA samAna jANavo. AkAza pradezane krama vinA maraNa karIne sparzatA eka jIvane varNAdi zubha paryAyanI anaMtaguNI vRddhi jANavI. 10 koDA koDI lAgato kALa te. sAgara thatAM utsarpiNI pUrNa thAya che. pachI avasarpiNI kALa (4) sUkSma kSetra pudagala parAvartaH cauda rAjalokanA sarva cAlu thAya che. Ama 1 avasarpiNIno ane 1 utsarpiNIno AkAza pradezone kramaza: pradeza pradeze maraNe karIne sparzatA eka 10+10ema 20koDA koDI sAgaropamanuM eka kALacakra thAya. jIvane lAgato kALa. samyakatva pAmyA pachI mokSe jatAM utkRSTa 9 koTA-koTI sAgaropama utsarpiNInA + 9 koTA koTI kALa lAge te A sUkSma pudgala parAvartano dezona ardhabhAga. sAgaropama avasarpiNInA ema 18 koDAkoDI sAgaropama sudhI dhyAnamAM rAkhavAnuM ke eka aMgula mAtra AkAza-kSetranA pradezone bharatakSetra-airAvata kSetramAM dharma nahi. sadAkALa dharma mahAvideha khAlI karatA asaMkhyAtI utsarpiNI-avasarpiNI jeTalo samaya kSetramAM hoya che. lAge. AvA anaMtA kALacakrano 1 pudagala parAvarta kALa thAya. (5) bAdara kALa pudgala parAvarta : kALacakranA sarva samayone krama vinA maraNathI sparzI rahevAmAM je kALa lAge te. pudgala parAvarta-kALA pudgala parAvarta 4 prakAre : (1) dravya (2) kSetra (3) kALa (6) sUkSma kALa pudgala parAvarta : kALacakranA sarva samayone kramaza: maraNathI sparzatAM je kALa lAge te. (4) bhAva. A darekanA paNa bAdara ane sUkSma ema be bheda (0) bAdara bhAva pugala parAvarta : sarva rasabaMdhanA jANavA. aThavAya- sthAnakane krama vinA maraNathI sparzI rahevAmAM je kALa (1) bAdara dravya pudgala parAvartaH audArika-vaikriya lAge che. taijasa-bhASA-zvAso zvAsa-mana ane kArpaNa e sAta (8) sUkSma bhAva pudgala parAvarta : sarva rasabaMdhanA pudgalavargaNArUpe jagatanA=14 rAjalokanA sarva pudgalone adhyavasAya sthAnakone kramazaH maraNathI sparzI rahevAmAM je kALa jIva grahaNa karI mUke emAM je kALa jAya te bAdara dravya pudgala lAge che. parAvarta. - Ama anaMto kALa AtmAnI ajJAna dazAmAM pasAra thayo. (2) sUkSma dravya pugala parAvarta : uparokta 7 have tattvajJAnanA nirmaLa prakAzathI zraddhA saMpanna cAritravAna vargaNAmAMnA sarva pugalane kramaza audArikarUpe, pachI vaikriya, AtmajJAnI banI, anaMtA bhaviSyakALane ujALIe, ema pachI taijasa Adi ema 7 vargaNArUpe laIne mUkatA je kALa lAge kALanI vicAraNA mUka preraNA Ape che. te. audArikAdi nAmano sUkSma dravya pugala parAvarta. dayAnA pariNAma karI raudra dhyAna tyAgo hiMsAnA krUra vicArathI pAchA pharavA vicAro ke ApaNA pagamAM kAMTo vAgI jatAM keTaluM duHkha thAya che ? sAmo jIva mArA jevo jIva che. tene kApI nAkhuM-bALI nAkhuM to keTalI bhayaMkara pIDA trAsa thatAM haze? anukaMpA-karuNA lAvIne koI pIDAtAM jIvane zAtA ApavI e mAro dharma che. anyathA pIDA ApIne rAjI thaIza to narakagati thaze. dayAnA vicArothI hiMsAnA vicArano tyAga karavo. mRSAvAdathI anyanA prANa jAya te kalaMkita karanAruM kRtya che. vizvAsaghAtarUpa che. huM koIne prANa ApI zakato nathI to bIjAnA prANa levAno adhikAra nathI. satya gharmano nAza mRSAvAdathI karavo yogya nathI. enAthI anekabhavo sudhI rIbAvuM paDaze. mATe jIva! sAvadhAna bana. corInA vicAro anarthakArI che. hiMsA karavApUrvaka corI karatAM pakaDAI jatAM janmaTIpa ke phAMsInI sajA bhogavavI paDe che. duniyAmAM phajetI-mAnahAnI thAya che. narakAdi durgati thAya tevA corInA kaluSita pariNAma pApabhIru AtmAe karavA jevA nathI. saMrakSaNa dravyanuM nahi paNa AtmAnuM karavAnuM che. koInA AtmAne hAnI pahoMcADavI e sajjanano dharma nathI. bhUlA paDelA jIvane svanA svarUpanI sAcI oLakha thaI jAya to AvA hiMsAkArI katyo nahi kare. sagaranA samAgamathI saddabodha meLavavAthI raudrapariNAma dUra thaI jaze. komaLa pariNAma banAvavA dharmadhyAnano abhyAsa jarUrI che. 27 www.ainelibrary.org Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAnya jalo patthara gAya pRthvIkAya : 4 bheda parvata lAla miTTI eka zarIra meM eka jIva bIja jela meM sUkSma paryAptA sUkSma aparyAptA, bAdara paryAptA bAdara aparyAptA rala vAgha akarmabhUmi yumaki kRmI chIpa sukhI cAra gati ke jIvoM ke 563 prakAra apkAya: 4 bheda teukAya: 4 bheda bijalI phala caMdanaka bendriya : 2 bheda 2: paryAptA- aparyAptA sukhI khAra anArya cAMdI kuttA suvarNa zaMkha sthalacara : 4 bheda hAthI manuSya : 303 bheda alasiyA pratyeka vanaspati : 2 bheda bAdara paryAptA bAdara aparyAptA sarAvara phula bArIza nadI ghuNa duHkhI sUkSmaH paryAptA sUkSma aparyAptA bAdara paryAptA bAdara aparyAptA koDI karA osabarapha haritaNaM patte Arya makoDI chipakalI bhoma vaimAnikadeva kASTa agni vanaspatikAya: 6 bheda chAla gokala gAya kASTa mUla teindriya : 2 bheda 2: paryAptA aparyAptA baMdara cIMTI -22bhujaparisarpa : 4 bheda koyalA kA agni Iyala magara vhelamachalI machalI kachuA deva : 198 bheda vyaMtara deva aramAra pyAja Alu eka zarIra meM anaMta jIva jU sUkSmaparyAmA vijju sUkSma aparyAptA cAdara paryAptA cAdara aparyA Prv Personal Use Only lasana khaTamala mUlA aSTApada meDaka pataMga uda bhrAmaka zuddha cAra cakrAkAra totA ajagara muragA vAyukAya : 4 bheda kaMdamUla nIla sevAla bicchu ghanavAta nevalA jalacara : 4 bheda kama paryAsa apayA khecara : 4 bheda 20 bheda ti. paMcendriya mahAvAta utkAlika sAdhAraNa vanaspati : 4 bheda bitata pakSI phuga C sUkSma paryAmA sUkSma apayamA nigova bAdara paryAmA khAdA apamA zakariyA gAjara caurendriya : 2 bheda tanavAna sUkSmaparyAtA sUkSma aparyAmA bAdara paryAptA bAdara aparyAmA 2= paryApta aparyApta makkhI uraparisarpa : 4 bheda camagAdaDa mora nArakI : 14 bheda tIDa bhaMvarArA samudgaka pakSI / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) cAra gatinA jIvonA 563 prakAro | " " " ja che ) vizvamAM jIvo be prakAranA che. eka mukta, bIjA saMsArI. AThe prakAranA karmathI rahita. saMsArI eTale karmabaMdhanathI judI judI gatio, zarIro, pudgalo ane bhAvomAM saMsaraNa karanArA-bhaTakanArA. jIvanuM lakSaNa upayoga jJAna ke darzananuM skUraNa, cetanA=jJAna, sukha-du:khAdinuM saMvedana-anubhava. saMsArI jIvo eka IndriyathI mAMDI pAMca IndriyavALA hoya che. tiryaMcagatimAM paNa ekathI pAMce IndriyavALA jIvo hoya che. emAM eka ja sparzendriyavALA ekendriya jIvo sthAvara kahevAya che 2, 3, 4 ane 5 Indriya dharAvanAra jIvo trasa kahevAya che. IndriyonI gaNatarI ApaNA mukha upara dADhIthI kAna sudhIno je krama che te hisAbe samajavI. beIndriya jIvone sparzanendriya sAthe rasanA Indriya che. te Indriya jIvone te be Indriya uparAMta dhrANendriya che. caturindriya jIvone te traNa Indriya uparAMta cakSu vadhAre ane paMcendriya jIvone te cAra Indriya uparAMta zrotraMdriya vadhAre hoya che. saMsArI jIvo be prakAre :- 1) sthAvara (sthira rahe athavA svecchAe gati na karI zake te ekendriya jIvo) 2) trasa :- svecchAe hAlI cAlI zake te. sthAvara jIvo 22 prakAre - pRthvIkAya-aSkAya-teukAya, vAyukAya. A cAreyanA sukSma aparyAptA ane sumi paryAptA tathA bAdara aparyAptA-bAdara paryAptA. ema 4-4 bheda thatAM 16 bheda thAya. vanaspatikAya 6 prakAre :-pratyeka vanaspatikAyanA be prakAra :- bAda aparyAne bAdara paryA0, sAdhAraNa vanaspatikAyanA cAra prakAra 1 sUkSma, 2 bAdara aparyAva ne paryAptA. Ama 16+ = 22 jIva bhedo ekendriyanA jANavA. svayogya paryApti pUrI na karI hoya te aparyAptA kahevAya. svayogya paryApti pUrI karI hoya te paryAptA kahevAya. bAdara= carma cakSuthI dekhI zakAya tevA sthUla zarIradhArI hoya che sUkSma = carma cakSuthI dekhI na zakAya tevA sukSma zarIradhArI achedya, adAhya, abhedya hoya che. (1) pRthvIkAya:- pRthvI e ja che kAyA jenI tevA jIva :ratno, dhAtuo, mATI, pASANa, mIThuM, khAra, phaTakaDI, hiMgaLoka, paravALA, haDatAla, pAro, maNasila, suramo, khaDI vagere jANavA. (2) akAya:- pANI e ja che kAyA jenI tevA jIva - bhUminuM pANI, AkAzanuM pANI, jhAkaLa, dhUmasa, hIma, ghanodadhi= ratnaprabhA Adi pRthvInI nIce valayAkAre asaMkhya yojana sudhI thIjeluM pANI, vanaspati upara bAjheluM pANI. hAIDrojana + oksIjana vAyunA saMyogathI thatuM pANI. dhyAnamAM rahe ke pANImAM porA vagere halana-calana karatAM jhINA trasa jIvo judA che. vijJAne sUkSmadarzaka yaMtrathI 1 pANInA TIpAmAM tevA 36OO0 upara hAlatAM cAlatAM jIvo darzAvyA che. (3) teukAya:- agni e ja kAyA jenI tevA jIva :aMgArA, vAlA, taNakhA, bhAThA-lIMDI vagereno agni (murkhara) ulkA= AkAzamAMthI kharatA rekhA rUpa agni. vijaLI-dIvAnI ujeNI (prakAza) vagere. (4) vAyukAya:- vAyu che kAyA jenI tevA jIva-ubhrAmaka = ghAsa vagerene UMce bhamAve vAyu) tene saMvartaka paNa kahe che. utkalika = rahI rahIne vAya ane dhULamAM rekhA kare te. maMDalika = pAMdaDA vagerene goLa bhamAve te vAyu, mahAvAyu, zuddhavAyu, guMjArava karato vAyu, ghanavAta = ratnaprabhA pRthvInI nIce valayAkAre rahelo thIjelo ghanavAyu ane tyAM rahelo pAtaLo vAyu tanavAta jANavo. (5) vanaspatikAya be prakAre (1) sAdhAraNa (2) pratyeka sAdhAraNa vana = jemAM eka zarIramAM anaMtA jIvo che. e zarIrane nigoda kahe che. lakSaNa :- je vanaspatimAM naso, saMdhi ane parva gupta hoya, bhAMgavAthI sarakhA bhAga taMtu na jaNAya, chedelo TUkaDo vAvavAthI pharI Uge te anaMtakAya. UgatI vakhate aMtarmuhUrta sudhI sarve kisalaya, pAMce raMganI phuga, sevALa, bhUmikaMda, tAjA aMkura, kuNA pAMdaDA-phaLa, lIlI haLadara, Adu, kacaro, baTATA-lasaNa-DuMgaLI, zekariyA, mULA vi. 32 prakAranA anaMtakAya che. pratyeka vana = jemAM eka zarIramAM eka jIva te. mULakaMda-skaMdha-DALI, pAMdaDA, puSpa, phaLa, bIja, kASTha, chAla, guccha (kapAsa), gulma (mogarA vigere phUlajhADa) latA-caMpakAdi puSponA velA ItyAdi jANavA. pratyeka vanaspati sivAyanA pAMceya sthAvaronA pratyekanA asaMkhya bAdara zarIro bhegA maLe tyAre te cakSuthI joI zakAya. pratyeka vanaDesivAya pRthvIkAyAdi pAMcanA sUkSma jIva bhedo paNa che. te 14 rAjalokamAM sarvatra rahelA che. sUkSma jIvo bIjAthI 29 www.ainelibrary.org Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ achedya, apratighAya che. trasa jIvo - beIndriya - teIndriya - cauriMdriya - paMcendriya - be Indriya jIvo :- jemane sparzana + rasanA Indriya che. je bAdara ja hoIne aparyAptA ane paryAptA ema be bheda che. akSa-zaMkha-koDA-karamIA, jaLo, aLasIyA, yuDela, vAzIbhojanamAM thatAM lALIA jIva, kASThanA ghuNa, kRmi, porA vagere. te Indriya jIvo - be Indriya + dhrANendriyavALA jIvo je aparyAptA ne paryAptA 2 bhede che. kAnakhajUrA, mAkaNa, jU, lIkha, kIDI, udheI, IyaLa; dhImela, sAvA, gIMgoDA, gadheyA, viSThAnA kIDA, dhanerA, Indragopa vagere, caturindriya jIvo :- traNe Indriya + cakSu IndriyavALA jIvo. je aparyAptA ne paryAptA be bhede che. vIMchI, bagAI, bhramara, tIDa, mAkhI, DAMsa, macchara, kaMsArI, karoLIyA, khaDamAMkaDI vagere. paMcendriya jIvo :- tiryaMcanA 20 + manuSyanA 303 + devatAnA 198+ nArakanA 14. tiryaMca paMcendriya (1) sthalacaracatuSpada-copagA prANIo :- hAthI-ghoDo-gAya-baLada-kUtarosiMha-vAgha vagere) (2) sthalacara-bhujaparisarpa :- je prANIo be hAthanA TekAthI cAle te vAMdaro, noLIo, khIsakolI, giroLI, vi. (3) sthalacara-uraparisarpa - je prANIo peTathI cAle che te sarpa, ajagara vagere. (4) jalacara-paMce) :- je prANIo pANImAM rahe che. te mAchalI-magaramaccha-kAcabo-deDako, AThapago, eNla-karacalo vagere jANavA. (5) khecara-paMca0:- je pakSIo AkAzamAM uDe che te popaTa-koyala-cakalI, mora, kUkaDo, haMsa, kabUtara, cAmAcIDiyuM, menA, samaLI vagere jANavA. pakSIonA prakAro :- (1) romaja pakSI = romanI ruvAMTInI banela pAMkha hoya che. mora vi0 (2) carmaja pakSI = cAmaDAMnI pAMkhavALA vAgoLa-vaDavAgoLa vi0 (3) manuSyakSetranI = rA dvIpanI bahAra bIDAyelI pAMkhavALA tathA (4) satata ughADI rahetI pAMkhavALA pIo hoya che. tiryaMca paMcendriya (1) catuSpada (2) bhujaparisarpa (3) uraparisarpa (4) jalacara (pa) khecara, A darekanA saMpUrchAima aparyAptA ane paryAptA, garbhaja aparyAptA ane paryAptA A 4 bheda darekanA gaNatAM sarve maLIne 20 bheda thAya che. Ama tiryaMcagatinA kula 48 bheda :- ekendriyanA 22 + vikalendriyanA 6 + paMca0 tinA 20=48. manuSyagatinA 303 bheda manuSyanA 101 kSetrane AzrayIne bhedo pADavAmAM AvyA che. jemAM 15 karmabhUmi, 30 akarmabhUmi, ane 56 aMtadvIpa che = 101. karmabhUmi - je bhUminA manuSyo asi-maNI-kRSithI jIvana vyavahAra calAve. asizastro, maNI-zAhI, kRSiHkhetIvADIthI AjIvikA vagere calAve, tathA vizeSamAM mokSamArganuM rahasya samajIne saMyamAdidharmanI jyAM pravRttio karAya che tene karmabhUmi kahevAya che. tIrthakaro, cakravartIo, vAsadevobaLadevo vagere zalAkA puruSo A bhUmimAM janme che ane mokSa sAdhaka yoganI sAdhanA dvArA mokSa paNa A bhUmimAM janmelA prApta kare che. jaMbUdvIpanA 1 bharata + 1 airAvata + 1 mahAvideha, dhAtakI khaMDanA 2 bharata + 2 airAvata + 2 mahAvideha, ardhapuSkaravara dvIpanA 2 bharata + 2 airAvata +2 mahAvideha maLI 15 karmabhUmi jANavI. Aja kSetronI 30 akarmabhUmi A rIte jANavI :- jaMbUdvIpanA 1 hemavaMta, 1 haraNyavaMta; 1 harivarSa: 1 ramyakSetra, 1 devakara. 1 uttarakasa = akarmabhUmi, dhAtakIkhaMDanA pUrva-pazcimanA uparokta nAmanA 2-2 kSetra gaNatA, 12 akarmabhUmi teja rIte ardhapuSkaravAranI 12 akarmabhUmi dhAtakIkhaMDa mujaba jANavI. + 12 + 12 = 30 akarmabhUmi. himavaMta-zikharI parvatamAMthI lavaNasamudramAM je ATha dADhAo phelAyelI che. te dareka upara 7 dvIpa gaNatAM 56 aMtarlIpa che. akarmabhUmi ane aMtarlIpamAM yugaliko hoya che. 101 sarva bhUminA garbhaja aparyAptA, 101 garbhaja paryAptA ane 101 saMmUrchAima aparyApta che = 303 bheda manuSyanA jANavA. garbhaja jIvo H-zukra ane zoNitanuM mizraNa thatAM strI garbha dhAraNa kare che. garbhamAM utpanna thanArA jIvo te garbha ja kahevAya. temAM paryApti pUrNa thayA pahelA mRtyu pAme te aparyAptA ane paryApti pUrNa thayA pachI mRtyu pAme te paryAptA garbha ja jANavA. saMmUrchAima jIvo :- manuSyonI azucimAM utpanna thAya che. aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa avagAhanAvALA, atyaMta sUkSma hoI joI zakAtA nathI. aMtarmuhUrta Ayu bhogavI maraNa pAme che. 101 prakAranA che. je garbha ja manuSyanI (1) viSTAmAM, (2) mUtramAM, (3) kapha-baLakhAmAM, (4) nAsikAnA melamAM, (5) vamana-ulaTImAM, eThAM-pANI-bhojanamAM (6) pittamAM, (7) parumAM (8) lohImAM, (9) vIryamAM, (10) vIryanA sUkAI gayelA yugalo bhInA thAya temAM, zarIrathI chUTA paDela ane nahi sUkAyela pasInAvALA vastramAM, (11) manuSyanA maDadAmAM, (12) strI-puruSanA saMyogamAM, (13) nagaranI khALamAM (14) sarva azucinAM sthAnakomAM utpanna thAya che. A O Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samU0 jIvo asaMkhyanI saMkhyAmAM utpanna thAya ane mRtyu pAme che, mATe pramAda thavA devo nahi, eThuM pavAluM rAkhavuM nahi, eThuM pavAluM goLAmAM boLavuM nahi, thALI eMThI rAkhavI nahi. pasInAvALuM kapaDuM zarIra uparathI kADhyA pachI turata sUkavI devuM. pasInAvALAM bhInAM kapaDAM saMkelavA nahi. bhojanamAM eThuM mUkavuM nahi. thuMka-baLakho chUTo nAMkhavo nahi. mATI-rAkhamAM bheLavI devo, garama TukaDAmAM ghasI sUkavI devuM. devatAnA 198 prakAra ati puNyanA prabhAve jIva devagatimAM utpanna thAya che. devatAo phUlanI zaiyAmAM utpanna thaIne aMtarmuhartamAM devakAyAnuM nirmANa kare che. jyAM sudhI paryApti pUrNa na kare tyAM sudhI aparyAptA kahevAya. paryApti pUrNa thayA bAda paryAptA kahevAya che. devatAnA 99 prakAro aparyApta che ane 99 prakAra paryAptA che, ema 198 prakAro thAya che. te A rIte :- 5 anuttara + 9 raiveyaka + 12 vaimAni: +9 lokAntika + 3 kilbiSika + pa cara jyotiSa + 5 sthira jyotiSa + 8 vANavyaMtara + 8 vyaMtara + 15 paramAdhAmI + 10 bhavanapati + 10 tiryaku jaMbhaka = 99 prakAranA aparyAptA tathA + 99 paryAptA = 198 bheda jANavA. devIonI utpatti bIjA devaloka sudhI che. te upara8 mAM devaloka sudhI jaI zake che. uttarottara devalokamAM sukha vadhatuM jAya che. ane vikAra-vAsanA ghaTatI jAya che. nArakanA 14 prakAra : ati pApasevanathI jIva adholokamAM narakamAM AvIne narakanI kuMbhamAM utpanna thAya che. jyAM kSetranI vedanA, paramAdhAmIkRta vedanA tathA parasparakRta vedanA aparaMpAra hoya che. kroDA prakAranA rogo eka sAthe bhogavavA paDe che. (1) ratnaprabhA (2) zarkaraprabhA (3) vAlukA prabhA (4) paMkaprabhA (5) dhUmaprabhA (6) tamaprabhA (7) tamastatamaH prabhA A sAte nArakanA aparyAptA ane paryAptA bheda gaNatAM 14 thAya che. 7 nAraka aparyAptA tathA 7 nAraka paryAptA, nArakanuM jaghanya Ayu 10 hajAra varSanuM, utkRSTa 33 sAgaropamanuM che. nArako napuMsaka, azubha varNAdivALA, ati ati duHkhI hoya che. tiryaMcagatinA 48, manuSyanA 303, devonA 198 ane nArakanA 14 ema jIvonA 563 bheda jANavA. ApaNo jIva anaMtIvAra cAra gatimAM bhamI Avyo che. have samyagrajJAna ane kriyA sAthe mokSano udyama kare to paramagati=mokSa pAme ane anaMta avyAbAdha sukhano anubhava kare. (jIvonA zarIramAna ane AyuSya mATe pAnuM 3ra vAMco.) ArtadhyAna-raudradhyAna svarUpa azubha dhyAna janma-maraNAdi saMsAranI vRddhi kare che. dharmadhyAna-zukladhyAna svarUpa zubha dhyAna janmAdi saMsArano saMpUrNa nAza kare che. dhyAna zataka nAmanA graMthamAM zubha-azubha dhyAnanuM mArmika varNana che. dareka dhyAna sAdhakane ati upayogI che. sau prathama azubha dhyAna je ArtadhyAna ane raudradhyAnathI oLakhAya che. bannenA cAra-cAra bhedo che. jeno saMkSepa-ArtadhyAna (1) ISTa prApti, (2) aniSTano parihAra, (3) roga mukti, (4) aizvaryAnI abhilASArUpa niyANuM karavuM ema cAra prakAra che. (1) dareka saMsArI jIvane ISTa-managamatAM padArtho meLavavAnI jhaMkhanA satAvyA kare che. ISTane meLavavA mATe rAta divasa doDadhAma kare che, na karavAnA pApo kare che, zArIrika-mAnasika kaSTa veThe che. prabaLa mahenata chatAM ISTanI prApti thatI nathI. kadAca maLI jAya to lAMbokALa IcchA mujaba rahetuM nathI. jAta-jAtanA saMkalpa vikalpomAM manane cena paDatuM nathI. mananI pIDA e ArtadhyAna che. (2) aniSTa aNagamatAM thayelA yogane dUra karavAnI IcchA. pratikULayogamAM manathI baLatarA karatA rahevuM. jemake zeTha barAbara na maLyA, nokara coraTIyo maLyo. sagA-vahAlA dumana jevA maLyA, jelamAM pUrAvuM paDyuM, vAraMvAra apamAnita thavuM paDyuM. vi. aniSTo dUra na thAya tyAM sudhI manane saMtapta rAkhavuM. (3) roga-mukti-karmanA udaye AvelA rogone maTADavAnI ciMtA, roga kema maTe ? koNa roga maTADI Apaze? davAo levA chatAM kema roga maTatAM nathI ? Ama zarIranA vyAdhinA yoge ciMtAgrasta banIne manane duHkhI duHkhI karavuM. AthI navA navA rogo thAya che. (4) aizvarya kAmanAnuM niyANuM karavuM. mane ahIM joIe evuM sukha nathI maLyuM. maLeluM sukha paNa viNasI jAya che. bIjA jIvone puNyanA yoge maLelA aizvarya sukhane lakSyamAM rAkhIne mane paNa tapa-japa dharmanA prabhAve AvA aizvaryAdi sukho maLo. A kAmanA zame nahIM tyAM sudhI mana asvastha-pIDAvALuM rahe che. jIvanI ajJAnadazAnuM nivAraNa na thAya tyAM sudhI mana duHkhI rahe che. 31 www.ainelibrary.org Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ >> 8 jIvonI avagAhanA = zarIranuM mApa tathA Adhyastha : jIva | deva zarIramAna pRthvI 7 hAtha apUO teu0 vAyu pratyeka vana0 sAdhAraNa vana beIndriya teIndriya caundriya agavAhanA AyuSya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga 22000varSa aMgulanI asaMkhyAtamo bhAga 7000varSa aMgulano asaMkhyAtamo bhAga 3 ahorAtra aMgulano asaMkhyAtamo bhAga 3000 varSa 1000yojana 10000varSa aMgulano asaMvabhAga aMtarmuhUrta 12 yojana 12 varSa 3 gAu 49 divasa 1 yojana 6 mAsa AyuSya bhavanapati sA)=sAgaropama vyaMtara 1 sAgaropama jyotiSa vaimAnika 1-2 2 sAi, adhika 3-4 vaimA 7 sAi, adhika 5-6 vaimA) 10-14 sAva 7-8 vaimA 17-18 sAva 9 thI 12 vaimAM. 19-20-21-22 sAva 9 raivayeka 23 thI 31 kramazaH sAva 5 anuttara jagha031 sAu. 33 sAva 7 hAtha $ hAtha 5 hAtha 4 hAtha 3 hAtha 2 hAtha 1 hAtha devI AyuSya | devI AyuSya tiryaMca garbhaja - AyuSya saMmUrchAima AyuSya avagAhanA avagAhanA jalacara 100 kroDapUrva 10 kroDapUrva yojana Ayu I yojana varSa uraparisarpa 100gyo. kroDapUrva 2 thI lyo. 53COO. bhUjaparisarpa ra thI 9 1 kroDapUrva 1 2 thI 9 1. gAu Aya ghanuSya 42000 copagA 6 gAu 3 palyopama rathI gAu 84OO khecara 2 thI 9 ] palyano 2 thI 9 ] dhanuSya asaMkhyama) dhanuSya 72OO bhAga pratyeka vanaspati 1000 yojana UMDA pANImAM kamaLano nALa. beI. teI. catu. utkRSTamAre manuSya lokanI bahAra hoya che. paMcendriya utkRSTa zarIre matsya svayaMbhUramaNa samudramAM, sarpa-girolI-pakSI vagere manuSya lokanI bahAra dvIpomAM, hAthI devakura-uttarakurumAM hoya che. thI 9 1 1 lA devaloke palyopama | 2 jA devaloke palyopama parigRhIta devI 7'' | parigRhItAdevI 9'' aparigRhItAdevI 50'' | aparigRhItAdevI pa5?' deva AyuSya devInuM AyuSya bhavanapati 1 sAga0thI 5 asurakumAra adhika . jA palyo, bAkI 9 nikAya 2 palyo. mAM nyUna 1 palyo. nyUna vyaMtara 1 palyopama aDadho palyo, jayo caMdra 1 palyo. + 1lAkha aDadho palyo) sUrya 1 palyo. + 1000varSa aDadho palyo) graha 1 palyo aDadho palyo) nakSatra aDadho palyo. sAdhika 1/4 palyo, tArA 1/4 palyopama sAdhika 18 palyo, devanuM jaghanya AyuSya dazahajAra varSa. nArakI zarIra AyuSya dhanuSya-AMgaLa 1 lI nAraka kalA-6 aM0 utkRSTa 1 sAgara. 2 jI nAraka 1pa-12 aM0 3 sAgara. 3 jI nAraka 3nA dhanuSya 7 sAgara. 4 thI nAraka pharA dhanuSya 10sAgara. 5 mI nAraka 125 dhanuSya 17 sAgara. zrI nAraka 250dhanuSya 22 sAgara. 7 mI nAraka 5OOdhanuSya 33 sAgara. 1 lI narakanuM jaghanya Ayu010 hajAra varSa. bethI sAta nArakamAM kramazaH jaghanya AyuSya potAnA uparanI nArakanuM je utkRSTa AyuSya te jadhanya AyuSya jANavuM. manuSya gabheja karmabhUmine zarIra Ayu. avasarpiNI utsarpiNI akarmabhUmi avagAhanA 1 Aro 6 10 karma0 deva-uttarakuru 3 gAu 3 palyo0 2 Aro 5 10 karma0 harivarSa-2myaku) 2 gAu 2 palyo, 3 Aro 4 10 karma0 himavaMta-airaNya 1 gAu 1 palyo, 4 Aro 3 10 (mahAvideha)-bharata-airA.500 dhanu0 kroDapUrva 5 Aro 2 bharata-airAvata 7 hAtha 130 varSa 6 Aro 1 bharata-airAvata 1 hAtha 20 varSa * mahAvidehakSetramAM kAyama cotho Aro hoya che. * samudghima aparyAptA manuSyanuM aMtarmuhUrta AyuSya. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha (9) navatatva : haDI tathA sarovaranuM dehAMta. samasta vizvamAM jANavA yogya tattva nava che. temAM cetana dravya jJAnaguNa pradhAna che. samudramAM nAvaDInI jema saMsAramAM tenI sthiti che. jaDadravya, pudgala karma vagere ajIvatattva pANInA sthAne che. jenI sAthe sazarIrI jIva hoDI sAthe samudranA pANInI jema gADha rIte saMkaLAyelo che. saMsAramAM jIvane anukULatA ApanAra puNyatattva che. jemake samudramAM hoDI paNa anukuLa pavanamAM saDasaDATa cAle che. jIvane pratikULatA ApanAra pApatattva che, jemake samudramAM pratikULa pavana hoDIne DAmADoLa karI de che. jema hoDImAM paDelAM kANAmAMthI bAhya pANI praveza karIne hoDIne DUbADe che te rIte jIvarUpI hoDImAM doSarUpI chidro dvArA bAhya karmapudgala praveza karIne jIvane saMsAramAM DUbADe che, A doSarUpI chidrone Azravatattva kahevAya che. doSa:- mithyAtvaavirati-kaSAya yoga che. jema hoDInA kANAnuM saMvaraNa karavAthI (DhAMkI devAthI) bAhya jalano praveza baMdha thAya che. teja rIte jIvarUpI hoDInA doSarUpI chidrone saMyama (virati) vagere guNonA DhAMkaNAthI DhAMkI devAthI karmapudgalano praveza ruMdhAI jAya che. A saMyama-viratinA guNo e saMvara nAmanuM chaThuM tattva che. jema sadA pANImAM rahevAthI hoDInA lAkaDAnAM pratyeka chidramAM pANI bharAI jAya che je jaldI sukAtuM nathI. teja rIte jaDakarma-kAzmaNa pudgalo AtmAnA pradeza pradeza dUdha+pANInI jema ekameka bane che tene baMdha nAmanuM sAtamuM tattva kahe che. hoDInA kANAM baMdha karyA pachI paNa hoDIne DUbatI bacAvIne kinAre laI javA mATe aMdara bharAI gayeluM pANI DabbA vagerethI ulecI nAMkhavuM paDe che. teja rIte saMvara karyA bAda AtmAmAM vaLagelA karmapugalone paNa ulecI (nirjarI) nAMkhavA mATe bAhya-AtyaMtara tapazcaryAnI jarUra paDe che. tene nirjarA nAmanuM AThamuM tattva kahe che. jema sAgaramAM taratI hoDI kuzaLa nAvikanA puruSArthathI koI ramaNIya nagarane kinAre AvI pahoMcI sAgaranI viTaMbaNAothI mukta thAya che. teja rIte jIvarUpI hoDI potAnA ja dharmarUpa kuzaLa puruSArthathI saMsArane tarI jAya che. ane saMsAranI kAyamI viTaMbaNA-duHkhothI mukta thAya che. te mokSa nAmanuM 9 muM tattva che. 8 karmathI mukta thayelo jIva 14 rAjalokanA mastaka-sthAnamAM Avela mokSanagara svarUpa siddhazilA upara lokanA cheDe sAdi-anaMta bhAge zAzvata kALa mATe ArUDha thAya che. pratisamaya anaMta jJAna-sukhanuM saMvedana kare che. (2) sarovaranuM dAMta :- (1) jIva jANe eka sarovara che. emAM anaMta jJAna-anaMta sukhAdi guNa rUpa nirmaLa pANI che. paraMtu mithyAtva-kaSAya-hiMsAdi rUpa nIko dvArA karma kacaro jIva sarovaramAM bharAyA kare che. (2) A karma kacaro jaDa ajIva che. tevA bIjA paNa pagalAdi dravyo jaDa che. acetana che, ene ajIva tattva kahevAya. (3) tyAre karmane lAvanAra nIkorUpa mithyAtvAdine Azravatatva kahevAya. Azrava = jenAM dvArA AtmasarovaramAM karma zrave vahI Ave. have jIva sarovaramAM je karma ekaThAM thAya che te be jAtanAM :- (1) zubha, (2) azubha. zubhakarma jIvane anukULa phaLa dekhADe che. azubha karma jIvane pratikULa phaLa dekhADe che. (3) zubha karmane puNya tattva kahevAya. (4) azubha karmane pApatattva kahevAya. (5) AzravanI nI sAme jo samyakatvasAmAyika-kSamA-ahiMsA vrataniyama vagere daravAjA yA DhAMkaNA goThavI devAya to karmakacaro Avato aTake. tethI A samyakatva sAmAyika Adine saMvara tattva kahevAya. saMvara-karmane AvatuM rokanAra. (6) have karma je Ave che te AtmA sAthe baMdhAya che. ekameka thaIne rahe che. e karmano svabhAva, sthiti kALa, rasa, pradeza (jaththo) nakkI thAya. te baMdha tattva kahevAya. (7) A baMdhAyelA karma kacarAne bAra prakAranA tArUpI cUrNathI sApha karI zakAya che, nirjaraNa karI zakAya che. mATe e tapane nirjarA tattva kahevAya. temAM dezathI karmakSaya thAya che. (2) jyAre sarvakarmano kSaya thAya che tyAre jIvanA anaMtajJAna darzana-sukha vagere guNo pragaTa thAya che. ane jIva saMsAranA sarva baMdhanathI mukta thAya che. mATe ja ene mokSa tattva kahevAya. A nava tattvo che. enA jJAnathI zeya zuM? heya zuM? upAdeya zuM? enI khabara paDe che. joya jANIne tenA uparanA rAga-dveSa ghaTADIne jIvo pratye dayALu ane ajIva pratye nirmama banavAthI Atma-pariNatino lAbha thAya che. heyanA tyAgathI AtmA du:khadAyI pApakarmothI bacI jAya che. upAdeyanA Adara ane amalathI samAdhilAbha ne sarvakarmakSaya rUpa mokSa sukhanI saMpadA pAme che. jIva-ajIvAdi nava tattvone jANavAthI ane tenI zraddhA karavAthI samyagdarzana pragaTa thAya che. navatattvone dekhADanArA sarvajJa zrI jinezvaradevonA sarva vacana satya hoya che. rAga-dveSa ke ajJAnane lIdhe juThuM bolAya, paNa te to AptapuruSamAM che nahi. tethI temanuM ekeya vacana mithyA nathI hotuM, A buddhi jenAmAM che tenuM samyakatvadaDha bane che. samyakRtva sparyuM hoya te jIva saMsAramAM dezona ardha pudgala parAvartathI adhika kALa na rahe. anaMtA 33 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navatattva kI hoDI aura samudra ke draSTAMta se bodha - samajhatI jIva-sarovara kA dRSTAMta (2) ajIva (9) jIva nAva zarIra saMpUrNa mokSa karmakSaya musAphira (3) puNya nirjarA(7) (4) pApa deza se 2 anukUla pavana karma kSaya (6) saMvara pratikUla pavana savara karma kI rukAvaTa (5) Azrava jIva (1) (6) saMvara karma saMbaMdha nyAye karma praveza kSIra nIra (5) Azrava | chidra baMdha karanA hoDI meM chidra (8) badha zarIra puNya (3) zubha karma ajIva (2) pApa (4) azubha karma (9) mokSa (7) nirjarA (8) baMdha pAnI nikAlanA kinArA karmarUpa pAnI kA saMbaMdha apAra sasAra lohAgni nyAya sAgara sakala karmakSaya .jJeya :jIva pratye dayAbhAva karanA, rakSA karanA, ajIva pratye nirmama bhAva rakhanA / / heya : duHkhadAyI pApa-Azrava-baMdha pratye aruci karanA ora uttarottara tyAga karanA / * upAdeya : puNya-saMvara-nirjarA ora mokSa prati Adara-ruci aura utsAha se puruSArtha kare / Jain Education Intemational Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALacakro = eka padgala parAvarta. anaMtA pudgala parAvarta-atItakALa, atIta kALathI anaMtagaNa= anAgata=bhAvikALa. nava tattvono UMDo abhyAsa ane te mujabanuM jIvana parivartana bhAvi ujjavaLa kare che. (1) zeya :jIva ane ajIva be tattvo che. (2) heca - pApa-Azrava-baMdha ema traNa tattvo che. (3) upAdeya - puNya-saMvara-rnijarA-ane mokSa ema cAra tattvo che. zeya pratye:- udAsIna bhAva rAkhavo, rAga-dveSa na karavA, sarve jIvo pratye dayA karavI, ajIva pratye nirmama-udAsInabhAva rAkhavo. saMkuleza na karavo. rAga-dveSano nigraha karavo. heya pratye - tyAjya mAnI aruci, aNagamo thAya, jenuM phaLa bhayaMkara tenI ruci zI karavI'tI ! tethI uttarottara teno tyAga vadhAravo. upAdeya pratye :- AdaraNIya samajI, ruci, rasa-hoMza rakhAya. jenuM phaLa suMdara temAM pramAda kevo? utsAha-puruSArthathI AgaLa vadhavuM. navatattva graMthanA abhyAsanI vizeSa jANakArI gurUgamathI meLavavI. jenuM parizIlana samyakatva prApti, sarvaviratinI prApti, AtmapariNati ane AtmazuddhimAM lAbhadAyI che. * * (10) nigodathI mokSa sudhI AtmAno vikAsakrama dvArA vizvano pratyeka jIva potAnA vikAzane jhaMkhe che. paraMtu jyAM sudhI tenI dRSTimAM (1) vikAsanuM sAcuM svarUpa Ave nahi temaja (2) bhUtakALamAM potAno AtmA kevA kevA parivartano anubhavI cUkyo che teno ItihAsa ane (3) bhAvimAM vikAsanI AgekUca mATenA kartavyanuM bhAna thAya nahi tyAM sudhI vikAsane raTato paNa pote ajJAnanA aMdhArAmAM athaDAyA kare che. tenI A athaDAmaNa TALavA mATe ahIM uparokta vastuonuM (bAbatonuM) mArgadarzana karAvavAmAM Avela che. (1) nakazAnA madhyabhAgamAM 14 vibhAgamaya lokAkAza vizvanI AkRti darzAvavAmAM AvI che. je samagra jIvonA AzrayabhUta sthAna che. anAdi kALathI jIva A vizvamAM paribhramaNa karI rahyo che. jIva pote kadApi navo utpanna thato nathI. paraMtu jyArathI te vizvamAM che. tyArathI mAMDIne tenA anAdikAlIna nivAsasthAnane "nigoda' saMjJAthI oLakhavAmAM Ave che. nigoda e sUkSma ekendriya vanaspatikAyano eka evo vibhAga che ke jemAM anaMta jIvonuM ekamAtra sAdhAraNa (Common) atilaghu zarIra hoya che. evuM laghu ke te anaMta bhegA thAya tyAre eka sUma raja jevuM bane. jyAM sudhI jIva A sUkSma nigodamAMthI ekavAra paNa bahAra nIkaLIne bAdara nigoda vigere jIva-sthAnomAM Avato nathI, bAdara nigoda-pRthvIkAyika vagere vyavahAra pAmato nathI. tyAM sudhI te avyavahAra rAzinA jIva rUpe oLakhAya che. pratyeka jIva anaMta pagala parAvartakALa sudhI A avyavahAra rAzimAM nivAsa karI cUkyo che, ane haju paNa evA anaMtAnaMta jIvo che ke jeo temAMthI bahAra AvyA nathI ane bhaviSyamAM paNa temAMthI anaMtAbhAganA jIvo ja bahAra Avaze, bAkInAM tyAMne tyAM ja rahevAnA che. sUkSmanigoda sivAyanA bAkInA badhA jIva sthAno temaja te jIvasthAnomAM jaIne pharI pAchA sUkSmanigodamAM AvelA jIvone paNa vyavahArarAzinA jIva tarIke oLakhavAmAM Ave che. A vyavahAra rAzi paNa pravAhathI anAdikALathI astitvamAM che. paraMtu pratyeka jIvane AzrayIne tenI zarUAta anAdikAlIna sUkSmanigoda avasthAno ekavAra tyAga kare tyArathI thAya che. manuSyabhavamAMthI eka jIva potAnA sarva karmano kSaya karIne mukta bane tyAre koI eka jIva avyavahAra rAzino tyAga karIne vyavahAra rAzimAM Ave che. siddhigati paNa pravAhathI anAdi hovA chatAM pratyeka siddha jIvone AzrayIne Adiyukta che. avyavahAra rAzimAMthI vyavahAra rAzimAM AvavAmAM jIvano ApaNA jevo koI puruSArtha hoto nathI. paraMtu te jIvanI bhavitavyatA ja temAM baLavAna kAraNa che chatAM eka jIvanA mokSagamanane paNa temAM nimitta mAnI zakAya che. A avyavahAra rAzimAMthI pahelIvAra nIkaLato jIva yathAsaMbhava bAda ekendriyamAM, vikalendriyamAM ane tiryaMca paMcendriyamAM game tyAM utpanna thaI zake che. (dava-naraka ke manuSyamAM utpanna thatA nathI) ane A bhavamAM AvyA pachI yathAsaMbhava saMsAranI cAre gatiomAM tenA paribhramaNano AraMbha thAya che. bAdara nigoda-pRthvIkAya-aplAya-agnikAya-vAyukAya-pratyeka 35 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigoda se mokSa - AtmA ke vikAsa kA krama yogIkevalI...sarvAgIkavalIsIya guNa0 guNa 13 upazAta kSINAmAhalamohagaNava 21 guNa0 11 yahAse gIre 14 VAYATATAYAVATATAYATANI 12 VIVAVAVAYAYAYAYAYA praveza caramAvarta bhavyAtmA kA aka pudralakRSNa parAvarta-kAlapAkSika NAVAVAVAAVATAVAVAVAVAVA sUkSma sAgara sthiti koDI 70 koDA dvibaMdhaka nava veyaka guNa saMparAya jirApha gaDA uraparisarpa ajagara bAdara anivRtti bAdara baMdhaka sakRt manuSya jogImA vANavyatara devaloka 24 apanabaMdhava sAvarta = 1 pudgala parAvartakA akendriya jalacara pANa023kSapaka zreNI 4karaNa guNa apUrva bela nArakA magaramaccha malecchA manuSya tiryaca jyotiSa divaloka vyaMtara cendriya saMmurchima manuSya nArakI VAVAVAVATATATAVAVAYAW pRthvAkAya 17 zi manakhya pADo garbhaja jaMgalI prANI gu Na Ahire manuSya rAjA apakAya vidhi upazama zreNI vanaspati carindriya makkhI patagIyA tiryaMca paMcendriya bhavajanibara nArakI pati deva loka tiryaga pramatta TATATAVATATAVATATAR DIDA vanaspAtakAya indriya cITI-makoDA jubhakadeva bAbu kRtahaliDa manuSya paramAdhAmi gAya manuSya virata0 guNa parAka teDa bendriya zaMkha-koDA TEL sadAcArAdi BN Abhiair yikAlendriya karmabhUmi manuSya aiMDagolika parivrAjaka anaMta pudgala. vAgatyaMtare divaloka lamAna pRthvI pratyeka vanaspati kAya devaloka nigoda nigoda dhanadhya guNa jalacara manaSya sarpa zazi HATATATATAYATATATATATATA dezavirata samakitASTa saTUru aura avirata manuSyabhave punaH manuSya uTa Pbre pracI paMcendriya bhavanapati the iMniya vaimAnika devaloka vidyAdhara nyAya ROM vyatara nIti nArakIAPArata vikaledriya mAdhAraNa Adi manuSya rAjA akendriya 35 guNo bAdalAkalA ApakAya devaloka phaki agnikAya Debi pratyeka vanaspati nArakI BETTE beIndriya uMdara dazavirati 12vrata samAkata vikalendriya catuSpara pratyeka vanaspati Aza mekendriya dhyaMtara tibaMca pacendriya the jyotiSa devaloka mizra samakita jalacara karmabhUmi akendriya manuSya tithaMca gaMjendriya vikaranendriya caturindriya aneka bhava bhramaNa akendriya bANavyatara devaloka parisa noliA devaloka manuSya jyotiSa akanTiya avalokana Latahl saMnyAsI manuSya veyaka Arya-kalIna manuSya sAdhu adha pudgala parAvarta kAla jyotiSa devaloka manuSya lo devalokana mahAvidaha adhyAtma jArakA (Il foreta ( tiryaca manuSya jIvana paMcejiya MFNEERE pAnikapanamAnikAlaTATANA AVATATAYATTITUTITIVATAYATATAN BYATAYATAYATAN 13 anivRtti samakita prApti upazama karaNaayopazamasamakita dezona adha zuddha ardha zukla aMtaHkaraNa padralaparAvartakAla pAkSika yathApravRttikaraNa ARapUrvakaraNa Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanaspatikAyamAM, beIndriyamAM zaMkha-koDA-aLasiyA vigeremAM, te azubha pravRttiomAM ja racyo pacyo rahe che. ane tethI azubha teIndriyamAM kIDI-maMkoDA vagere, caundriyamAM mAkhI-macchara yoniomAM vAraMvAra gamanAgamana kare che. jyAre koIkanI. vigere, tiryaMca paMcendriyamAM gAya-ghoDo-sarSa-siMha-pazu, paMkhI dekhAdekhIthI ADA hAthe vagara samajaNe anicchAe paNa koI vagere, manuSyamAM Arya-anArya vagere, devalokamAM temaja narakanA zubha pravRtti thaI jAya che. tyAre devaloka vagerenA sukhano paNa te utpatti sthAnomAM A rIte yathAsaMbhava 84 lAkha yonisthAnomAM svAda laI Ave che. paNa AnI kazI kiMmata nahi, kemake e tenuM paribhramaNa cAlu rahe che. sukhamAM ya rAga buddhi pApanI eTale tyAMthI AgaLa bhavomAM avyavahAra rAzimAMthI bahAra AvyA pachI jIva kyAre bhaTakavAnuM cAlu. vikAsa abhimukha thAya e nizcita hotuM nathI kAraNa ke koIka jyAre koI bhavyAtmAno caramAvartamAM praveza thAya che. tyAre jIva ati alpakALamAM paNa vikAsa (AdhyAtmika vikAsa) avidhisara te vikAsane abhimukha bane che. pApa pravRttionI abhimukha banI vikAsanI carama sImAne prApta karI chellA tIvratA ati alpa mAtramAM dhIme dhIme ghaTavA mAMDe che. saMsAramAM manuSyabhavamAMthI siddhagatimAM jAya che. A bAbatamAM pradhAnapaNe karmasattAno ghaNo mAra khAdhA pachI jANe ke teno aMtarAtmA te te jIvano tathA-bhavyatva nAmano svabhAva-vizeSa, kALa akaLAI uThyo hoya tema moTA pApo karavAmAM svAbhAvika rIte paripAka, bhavitavyatA ja mukhya bhAga bhajave che. ja tene bahu ullAsa raheto nathI ane tethI (saiddhAntika dRSTie) mokSe javAne yogya koI paNa jIva bhavya kahevAya che. paNa pahelAMnI jema mohanIya karmanI utkRSTathI 70 koDA koDI ghaNA evA che ke jeo mokSe javAne yogya hovA chatAM kyAre paNa sAgaropamanI sthitino baMdha ke je tIvra saMklezathI thAya che, te avyavahAra rAzimAMthI bahAra ja nIkaLatAM nathI. temane jAti have vAraMvAra thato nathI. krame karIne evI avasthAmAM paNa pahoMce bhavyanA nAme oLakhavAmAM Ave che. ane ghaNAM evA paNa jIvo che jyAre have kahI zakAya ke have te dvibaMdhaka thayo arthAtu be thI che jeo vyavahAra rAzimAM AvyA chatAM paNa temanAmAM mokSa vadhu vAra mohanIya utkRSTa sthitino baMdha bhAvi kALamAM nahi javAnI lAyakAta-yogyatA ja na hovAthI kyAre paNa muktimAM kare. e ja rIte koI sakRta (1 vAra) baMdhaka avasthAmAM ane jaze nahi. arthAta anAdi anaMta saMsAramAM rakhaDyA ja karaze. koI jIva taddana apunabaMdhaka avasthAmAM AvI jAya che, A tevA jIvone abhavya kahevAya che. have avyavahAra rAzimAMthI avasthAmAM paNa saMsAramAM jIvanuM paribhramaNa pUrvanI jema cAlu bahAra AvelA abhavyo tathA caramAvartamAM praveza thAya nahi ja hoya che. paNa apunabaMdhaka avasthAmAM aMkurA phuTatA hoya te tyAM sudhI bhavya jIva te sUkSma, bAdara nigoda, pRthvIkAya jevA ke rIte jIvamAM potAne mokSagamananI abhimukha banAve tevA mATI-paththara vagere, aSkAya pANI-vAdaLane jhAkaLa-varasAda prAthamika guNo uddabhave che. pApa tIvrabhAve karato nathI vagere. vagere, agnikAya jvAlA-taNakhA vagere, vAyukAya vividha * "pApa navi tIvrabhAve kare, jehane nahi bhavarAga re, prakAranA vAyuo vagere, pratyeka vanaspatikAyamAM phaLa-phUla vagere, ucita sthiti je seve sadA, teha anumodavA lAga re..." be IndriyamAM aLasiyA vagere, te IndriyamAM kIDI vagere, A enI lakSaNa gAthA che. caundriyamAM mAkhI vagere, tiryaMca paMcendriyamAM gAya, ghoDo, mArgamAM praveza na karyo hovA chatAM paNa tenI pravRttio tene noLiyo, ajagara, magara, mAchalI tathA popaTa, cakalI vagere mArga pratye dorI jAya tevI hovAthI te jIvane mArgAbhimukha saMjJAthI devalokamAM bhavanapati, vyaMtara-jyotiSa, vaimAnika vagere, oLakhavAmAM Ave che. ane jyAre mokSamArganI atyaMta najIka narakamAM 7 naraka, anArya manuSya, bAdara ekendriya, sUkSma AvI jAya che. tyAre "mArga patita" (mArge paDelo=mArgamAM ekendriya, vikalendriya, catuSpada-jalacara-khecara-vyaMtaradeva- AvI pahoMcelo) e saMjJAthI oLakhAya che, have te kharekhara UMTa-pRthvI-pANI-agni, vanaspati, 1 thI 7 nAraka, strI- vikAsa abhimukha bane che. sadAcAra vagerenuM ullAsathI pAlana kUtarI-jaMgalI prANI vagere nakazAmAM batAvyA pramANe krama- kare che. nyAyanIti vagere 35 mArgAnusArI guNonuM svayaMbhU vyutakramathI yathAsaMbhava-asaMkhyAta ke anaMtakALa sudhI paribhramaNa preraNAthI ke sagurunA upadezathI paNa anukaraNa kare che. karyA ja kare che. mArgAnusArI pravRttione kAraNe moTe bhAge tenuM gamanAgamana A paribhramaNa kALamAM jIvane saMsAranA sukha pratye sadgatiomAM ja thatuM hoya che. paNa jo bhUla kare to athavA atigADha rAga ane duHkha pratye atizaya--dveSa hovAthI ghaNuM karIne saMklezamAM krodha-lobha vagerene vadhu paravaza banI jAya to 37 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktva aura granthibhedakI prakriyA 1) aMtarakaraNa ke bAda jIva ke nirmala pariNAma se zuddhapuMja ke udaya se kSayopazamika samakita kI prApti gunnsthaank-4| 2) koI jIva kA madhyastha pariNAma hone para mizramohanIya ke ardha zuddha puMja ke udaya se mizra guNasthAnaka-3 kI prApti 15 3) koI jIva ke kaluSita pariNAma se azuddha puMja ke udaya se mithyAtvaguNasthAnaka-1 kI prApti aMtarakaraNa ke aMtarmuhUrta kI aMtima 6 AvalikA yA jaghanyase eka samaya bAkI rahenese kisI maMda pariNAmI jIvako anantAnubaMdhI kA udaya hone se dUsarA sAsvAdana guNasthAnaka prApta karake antarakaraNa ke bAda mithyAtva ko prApta karate hai| mithyAtva kI dvitIya sthiti samakita mohanIya : zuddha puMja | mina mohanIya : ardha zuddha puMja mithyAtva mohanIya : azuddha puMja tripuMjIkaraNa prakriyA kA prAraMbhakAla * apUrva AtmAnaMda kI anubhUti aMtara 90 * aMtarakaraNa kAla meM aMtara sthitigata dalikoM ko upara aura nIce kI sthiti meM DAlakara saMpUrNa khAlI kre| utkiraNa prakriyA upazama samyaktva kI prApti ke sAtha koI jIvako aMtara kriyA ke bAda mithyAtva kI prathama sthiti kI spa * anivRtti karaNa kA saMkhyAtavA bhAga * aMtarakaraNa-kriyA kAla * deza virati -5 guNa * sarva virati -6 guNa * apramata - 7 guNa hotI hai| saMkhyAta PhonFF adhyavasAyakI prati samaya anaMta guNavizuddhi / anivRttikaraNa meM praveza- chode eka sAtha pravezaka jIvoM kA samAna adhyavasAya - anivRtti 1. apUrva sthiti-baMdha 2. apUrva rasabaMdha 3. apUrva sthitighAta 4.apUrva guNazreNi - apUrvakaraNameM praveza vizuddha yathA pravRttikaraNa tIvra saMvega-nirveda se granthibheda *ardhapudgalaparAvarta kAla se adhika saMsAra bhramaNa nahIM / --nibIDa rAga dveSa kI gULa-ghana-durbheSa-grandhi --- TaLe valA dRSTi kha * bhavya jIvakA caramAvarta meM praveza ti paripAka, doSa * yathApravRttikaraNase bhavya-abhavya-durbhavya jIvo karmakI laghutAse anaMtI bAra granthI deze Akara apUrva karaNa kI vizuddhi keabhAva se vApisa lauTate hai| ko tathA bhavapariNA saMsAra ke sukha prati saMsAra ke duHkha prati tIna rAga ugra dveSa * nadI-ghola pASANa nyAya se anaMta |gaav mithyAtva ke yogase | gAva mithyAtva ke udaya meM 70 koDAkoTI yathApravRttikaraNa ke dvArA AyuSya jIva kA saMsAra meM paribhramaNa | mithyAtva kI sthiti bAra bAra baaNdh| binA sAta koM kI sthiti eka koDA-84 lAkha yoni meM. bhaviSya meM mAtra do bAra kAsthiti bAMdhe koDI sAgaropamameM calyopama ke |.14 rAja loka meM vaha dvibaMdhaka, eka asaMkhyAta bhAga nyuna kare arthAta .4 gati meM bAra bAMdhe vaha sakRtbaMdhaka, utkRSTa sthiti na aMta:koDAkoDIsAgara pramANa bne| anaMta mAtra mAtA kI ghopaNa ghoDe te aadhupbNdhk| alI, prApti pravacana caramAvata ho cn-vaak|| Edello S onal pU. AnaMdaghanajI ma. sA. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *, durgatino paNa mahemAna banI jAya che. chatAM paNa vizeSatA e che AgaLa vadhatAM kalAka jIva upazamazreNI mAMDe che jemAM aMtarmuhUrta ke te jaldI UMco AvI jAya che. mArgAnusArI jIvana jIvato sudhI mohanIya karmano udaya zAMta thaI jAya che. mohanA udaya hovAthI tenuM mAnasika valaNa dhIme dhIme adhyAtma tarapha DhaLatuM 11 mAM guNasthAnakathI pAcho phare che. keTalAka jIva zukula dhyAnathI jAya che. adhyAtmanI vAtacItomAM te rasa le che. tenI bhUtapurva apramattapaNe atyaMta dRDha banI kSapaka zreNI mAMDIne potAnA ghAtI gADha mithyAtvanI dazA TaLI jAya che. ane paroDhiyAnA aMdhakAranI karmono kSaya karavA sudhInI uttarottara guNasthAnakomAM caDhavAnI alpatAnI jema mithyAtvanI maMdatA thatAM vikAsa abhimukha thaI prakriyA pUrI kare che. vItarAga-sarvajJa-sarvadarzI banIne zeSa jAya che. ardhapula parAvartakALathI vadhu saMsAranuM paribhramaNa AyuSya bhavya jIvone yathAsaMbhava pratibodha karavAmAM pUrNa karI bAkI na rahyuM hovAnA kAraNe zubha pravRttio sad-anuSThAnonA Ayu samApti kALe yoga-nirodha vigere kriyA karIne saMsAranA AcaraNamAM pote hoMzathI joDAya che. carama pudgala parAvarta ke rAga-dveSa-kleza karma zarIra vigere tamAma prakAranA baMdhanone toDI ardha pudgala parAvarta kALanA praveza pUrve jIva "kRSNa pAkSika' nAMkhI jIva mokSamAM siddhazilA upara pahoMcI jaI lokA oLakhAto hato. kAraNa ke tene kALA kRtyo pratye ja pakSapAta hoI zAzvatakALa mATe sthira thAya che. ajarAmara bane che. te jJAnanA kRSNa Azaya hato, paraMtu have praveza pachI te "zukla-pAkSika', svabhAve udAsInabhAve samagra vizvanA nATakane pratipaLa nirakhyA nAme oLakhAya che. kAraNa ke have teno pakSapAta ujaLA kAryo kare che. sAthe ja svAdhIna anaMta sukhanA anubhavamAM magna rahe che. pratye hoya che ane ujajavaLa = kuzaLa Azaya vadhato jAya che. citramAM (pR. 28) batAvelA 31 sthAno :- (1) ahIMthI AgaLa vadhatA jIva potAnA adhyavasAyone jema avyavahAra rAzi (2) vyavahAra rAzi (3) kRSNa pAkSika (4) bane tema vizaddha banAvato jAya che. samyakatva prAptinI prakriyAmAM garamAvarta praveza (5) dvibaMdhaka (6) sakRtabaMdhaka (7) apunabaMdhaka batAvyA pramANe (juo pRSTha...) zuddha yathApravRttakaraNa, (8) mArmAbhimukha (9) mArgapatita (10) mArthAnusArI jIvana apUrvakaraNa, anivRttikaraNa vagere karIne "aupazamika (11) maMdamithyAtva (12) zukla pAkSika (13) zuddha samyagdarzana' nAmanA mahAna saguNane prApta kare che. tyAra pachI yathApravRttikaraNa (14) apUrva karaNa (15) anivRttikaraNa tene have vadhumAM vaghu ardhapudgalaparAvartathI adhika kALa (16) upazama samakita (17) sAsvAdana samakita (18) saMsAramAM rakhaDavAnuM hotuM nathI. samyagdarzana prApta karyA pachI mithyAtva, mizra samakita (19) samakita-deza-virati (20) paNa anekavAra punaH punaH patana ane utthAna thavAno saMbhava | sarvavirati (21) apramatta-7muM guNasthAna (22) upazamazreNI che. paraMtu anekavAra paDavA chatAM paNa sAmagrInI anukULatAmAM (23) kSapakazreNI (24) apUrvakaraNa-8 muM guNasthAnaka (25) pote samyagdarzana - saMyama vigere saguNone prApta karavA mATe anivRtti bAdara 9muM guNasthAnaka (26) sUkSma saMparAya-10muM zAstrokta dizAmAM pracaMDa puruSArtha kare che. vAraMvAranA A prakAranA guNa0 (27) upazAMta moha-11 muM guNa) (28) kSINamohapuruSArthathI tenA anAdikALanA aMdhakAramaya sAMsArika jIvanamAM 12 muM guNa0(29) sayogI kevalI-13muM guNa0 (30) ayogI eka evuM suMdara suvarNa prabhAta pragaTe che ke jyAre eno pracaMDa kevalI-14muM guNa0(31) siddha avasthA. (vizeSa prakaraNa 11puraSArtha saphaLa thavAnI aNI upara AvI jAya che. pAcho na paDe 12 vAMco) e rIte puruSArthanA chellA pAsA pheMkIne saMyama vigere sadguNomAM che ke (11) sabhyatvanI prApti thAna graMthibhedanI prakriyA karavA , anAdikALathI saMsAramAM paribhramaNa karI rahelA jIvane kALasthiti TUMkAvI nAkhe che. jema parvatamAMthI nIkaLatI nadImAM jyAre phakta eka pudgala parAvarta kALathI vadhu saMsAra bhramaNa parvatamAMthI gabaDI paDelo koI paththara nadInA pravAhamAM athaDAto bAkI rahetuM nathI tyAre te chellA pudgala parAvartamAM yAne kUTAto taNAto jyAre ghaNo AgaLa nIkaLI jAya che tyAre lIso caramAvartamAM praveza pAmelo gaNAya che, ane tyAM kramasara vikAsa- ane kaMIka goLa AkAravALo banI jAya che. e rIte anaMta pudgala abhimukha thato jAya che, jemAM samyagdarzanane pamADanAra parAvarta kALanA pravAhamAM aneka kaSTo ane du:khono sahana karIne graMthibhedanI prakriyAnuM prakaraNa mukhya che, dayA-udAratA-kSamA vigere jIva jyAre caramAvartamAM AvI pahoMce che tyAre tenAmAM paNa guNono dhIme dhIme abhyAsa karato jIva potAnA karmonI ghaNI ati alpa aMzamAM sadguNonA aMkUrA phUTyA hoya tema dekhAI 39 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ave che, AtmAnA adhyavasAyo vizuddha banatA jAya che. ane viziSTa prakriyA kare che. mithyAtva mohanIya karmanI graMthibheda karyA jyAre graMthibhedanI najIka AvI pahoMce che tyAre koIpaNa karmanI pachInI je sthiti che temAM pahelA aMtarmuhUrta jeTalo samaya choDI. sthiti pahelAnA jeTalI atizaya dIrdha rahetI nathI. paraMtuTuMkAIne daIne pachInA bIjA aMtarmuhUrta jeTalA samayonI sthitimAM rahelA eka koDA koDI sAgaropamanI aMdara thaI jAya che. jyAre tenA mithyAtva mohanIya karmanA pudgalone A anivRttikaraNa adhyavasAyonI vizuddhi vadhune vadhu tIvra banatI jAya che, tyAre nAmanA adhyavasAya dvArA upara nIce khaseDI daI aMtarmuhUrta jeTaluM sanmArgamAM aMtarAya rUpa rAgadveSanI nibiDa graMthine bhedI nAMkhavA mithyAtvanA dalika vinAnuM polANa banAve che. A polANane mATe pracaMDa zubha puruSArtha karI adhyavasAyane atyaMta vizuddha aMtarakaraNa kahe che. A aMtarakaraNanA prayatnathI mithyAtva banAvavAnI jarUra paDe che. ghaNAM AtmAo AvA graMthideza | mohanIya karmanI sthiti be vibhAgamAM vahecAI jAya che(graMthisthAna) najIka AvIne thAkI gayA hoya tema hiMmata hArI aMtarakaraNanAM prathama samaya nIcenI sthiti ane aMtarakaraNanA jaI dhIraja gumAvIne te sthAnathI pAchA vaLe che, abhavya chellA samayanI uparanI sthiti, AtmAo jemano kadI mokSa thavAno ja nathI teo paNa A aMtarakaraNano kALa upazama samyakatvanA anubhava dvArA graMthisthAna sudhI to AvI zake che. jIvane graMthisthAna najIka puro thavA Ave tyAre jadhanyathI eka samaya ane vadhumAM vadhu 6 laI AvanAra adhyavasAyane yathApravRttakaraNa kahevAmAM Ave AvalikA jeTalo kALa bAkI rahyo hoya tyAre kamanasIbe koI che. karaNa eTale adhyavasAya, yathApravRtta eTale ApoApa ja jIvane ""kalpanA' na hoya ane akALe dhADa paDe'' te rIte jIvanA vizeSa puruSArtha vinA pravartamAna, AvA yathApravRttakaraNa anaMtAnubaMdhI kaSAyarUpI coro ekadama jAgRta thaI jAya che. arthAta graMthidezanI mulAkAta jIvane anaMtavAra thavAno saMbhava arthAta udayamAM Ave che tyAre vadhumAM vadhu te 6 AvalikAnA che. paraMtu je jIva graMthibheda karanAra che, tene enI upanA samayamAM sAsvAdana nAmanA samyaktvano anubhava kare che. tene apUrvakaraNa nAmanA adhyavasAyarUpa sopAna upara ArohaNa - bIjA guNasthAnakanA nAme oLakhavAmAM Ave che. ane tyAra karavAnuM hoya che. A adhyavasAyanA nAma pramANe temAM praveza pachI te avazya pahelA guNasthAnake ja utarI paDe che. saddabhAgye karanAra jIvana adhyavasAya apUrva ja hoya che. ethI pAMca je jIvane AvA anaMtAnubaMdhino udaya thato nathI te upazama ''apUrva' vastumAMthI eka guNasaMkrama sivAya bAkInA cAra sabhyatvanA anubhava kALamAM mithyAtvanI uparanI sthitimAM apUrva arthAta apUrva sthitibaMdha-sthitighAta-rasaghAta-guNazreNI rahelA karmadalikomAMthI keTalAkane potAnA zubha adhyavasAyathI nAmanI saiddhAntika prakriyAo A karaNamAM apUrvapaNe pUrvena thaI barAbara dhoIne svaccha banAvI de che. to keTalAkane ardha svaccha hoya te rIte pravarte che. yathApravRtta-karaNa karatAM A karaNamAM banAve che. paraMtu bAkInA tevAne tevA malina rahe che. A rIte adhyavasAyanI vizuddhi anaMtaguNa hoya che. A karaNamAM rahIne uparanI sthitinA mithyAtvanA pUgalone traNa vibhAgamAM vaheMcI jIva potAnA vizuddha adhyavasAya dvArA saMsAranA sukha ane duHkha nAMkhavAnI prakriyAne tripuMjakaraNa kahe che. upazama samyakatvanA pratyenA atizaya rAgadveSanI karkaza gUDha durbhedya gAMTha bhedI nAMkhe kALamAM ja sattAmAM rahelA uparanI sthitinA mithyAtva daliko che. arthAta tene saMsAranA sukha pratye udAsInatA ane duHkha pratye traNa vibhAgamAM vaheMcAI jAya che. ati svaccha sthiti samyakatva sahiSNuvRtti AvI jAya che. ardha pudgala parAvarta kALathI vadhu mohanIya nAme, ardha svaccha sthiti mizra mohanIya nAme, ane saMsAramAM paribhramaNa karavAnuM na hoya tevA jIvo ja graMthibheda trIjI azuddha sthiti pahelAnI jemaja mithyAtvamohanIya nAma karavAne samartha thAya che. te sivAyanA jIvone yathApravRttakaraNa oLakhAya che. upazama samyakatvano kALa pUro thayA pachI thAya che, paNa apUrvakaraNa pravartatuM nathI. traNamAMthI game te sthiti bhavitavyatAvaza udayamAM Ave che. apUrvakaraNano kALa mAtra aMtarmuhUrtano hoya che. graMthibheda aMtarakaraNa karavA mATe graMthibhaMda karyA pachI AtmA tarata karyA bAda jIvane anivRttikaraNa nAmano adhyavasAya pravarte ja bhAvi aMtara karaNanA samayamAM rahelA mithyAtva mohanIya che. A adhyavasAya eka sAthe graMthi bheda karanAra jIvone eka karmanA daLiyAne upADI upADIne uparanI ane nIce rahelI sarakho hoya che. graMthibheda karyA pachI aMtarmuhUrta kALamAM ja jIvane sthitionA dalika puMjomAM bheLavI de che. aMtarmuhUrta jeTalA ati avazya mArgadarzananI upalabdhi thAya che. paNa te prApta karavA alpakALamAM A rIte dalika rahita aMtaranuM nirmANa thAya che. mATe anivRtti karaNamAM vartamAna jIva cheDe aMtaHkaraNa karavAnI ane aMtarakaraNa kahe che. e karavAnuM anivRttikaraNanA 40 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeSakALamAM hoya che. mithyAtva mohanIyanI prathamanI aMtarmuhUrta abhilASA, devatAI-zahenazAhI sukha paNa duHkharUpa samajI mokSa pramANa sthiti vipAka udayathI bhogavI nAMkhe che. aMtarakaraNano mATe eka mAtra tAlAvelI, sudeva-guru-dharma upara tIvra anurAga. prathama samaya AvI pahoMcatAM te samaye mithyAtva mohanIya karmano 3. nirveda=narakAvAsanI jema saMsAra eka keda (jela) rUpa lAgI koIpaNa dalikano udaya ke anubhava na hovAthI ane te kALe tenA pratye aNagamo. 4. anukaMpA=zakyatAnusAraduHkhInA du:kha uparanI bIjI sthitimAM raheluM mithyAtva mohanIya karma sarvathA TALavAnI dayA-karuNA, dravyathI du:khI pratye bhUkha-tarasa rogaanudita-zAMta thaI gayeluM hovAthI, mithyAtva mohanIya karma mAra vagerethI pIDAtAne rAhata ApavI. bhAvathI dharma-vimukhasarvathA upazAMta hoIne upazama samyakatvanI prApti thAya che. te dharmadviSI-bhAreka adharmI evA asAdhya jIvo pratye bhAvadayA. samaye jIvane je apUrva AnaMda thAya che tenuM varNana karavAne hajAro 'emano karmano maLa dUra thAo ane dharma pAmo' 5. Astikya jIbha paNa asamartha che. = AtmA che, karma che, mokSa che vigere upara tattvazraddhA jo mithyAtva udayamAM Ave to te sAthe anaMtAnubaMdhI kaSAya jinezvaroe je kahyuM teja sAcuM ane zaMkA vagaranuM AvI dRDha avazya udayamAM Ave che. tyAre te vakhate jIvanI pahelA zraddhA. samakitanA 67 bolatravyavahAra: 4 zraddhAH paramArtha guNasthAnakamAM pIchehaTha thAya che. mokSe na jAya tyAM sudhI Avo saMstava, gItArtha sugurusevA, darzanabhraSTa-kuguruno tyAga, jIva asaMkhya vAra pharI pharI samyaktva pAmI gumAve tevI zakyatA mithyASTino tyAga. 3 liMga : zuzruSA-jinavANI zravaNa, dharma rahe che. je jIvane mizra mohanIya udayamAM Ave che te jIvanuM kriyA-rAga, devagurunI vaiyAvacca, 10 vinaya : arihaMta-siddha tyAre trIjuM guNasthAnaka gaNavAmAM Ave che. A guNasthAnakano muni-dharma-caitya-zruta-pravacana-AcArya-upAdhyAya-darzanane viSe ati alpa kALa pUro thayA pachI samyaktva ke mithyAtvamAMthI pUjA, bhakti-avarNavAdano nAza-AzAtanA tyAga rUpa vinaya game te udayamAM AvavAnI zakyatA che. upazama samyakatvano che. 3 zuddhi jinezvara deva-jinamata-jinamatamAM rahela saMgha e kALa pUro thayA pachI koI jIvane samyaktva prApta thAya che. pachI traNa ja sAra bAkI asAra, athavA mana-vacana-kAyAnI zuddhinuM vadhumAM vadhu 66 sAgaropama kALa sudhI satata TakI rahe che. ane prANanA bhoge pAlana. 5 dUSaNa tyAgaH zaMkA-kAMkSA-vicikitsA ochAmAM ochuM aMtarmuhUrta TakI rahe che. tyAra pachI punaH mithyAtva (phaLasaMdeha-jAguptA) mithyASTi prazaMsA, mithyASTinA udayamAM Ave che ke kSAyika samyakatvanI prApti thAya che. eka paricayano tyAga. 8 prabhAvaka : kAvacanika-dharmakathI-vAdIbhavamAM paNa A rIte samyaktvanI prApti ane vinAza thaI zake naimittika-tapasvI-vidyAvAna-siddha-kavi. 5 bhUSaNa : che. paraMtu akavAra samyaktva prApta thaI gayA pachI ardhapudgala jinazAsana-kuzaLatA, zAsananI prabhAvanA, tIrthasevA-sthiratAparAvartathI vadhu kALa te jIva saMsAramAM raheto nathI. tethI moDAmAM pravacana bhakti. 5 lakSaNa : zama-saMvega-nirveda-anukaMpAmoDuM dezona ardha pugala parAvarta kALanA AMtarA pachI pharI Astika.6 yatanA: (tattvazraddhA rahita) anyane kudeva-kugurune samyaktva prApta karIne kSapakazreNI mAMDI jIva mokSe jAya che. vaMdana, namana, dAna, pradAna, AlApa-saMlApa na karavA. 6 samyatva e mokSanuM bIja che, mokSano upAya samyagdarzana- AgAra : (jayaNA-chUTa) rAjAbhiyoga, gaNAbhiyoga, jJAna-cAritra che. samyaktva hoya to ja jJAna-cAritra mokSaphalaka vRttikAMtAra-gunigraha-devAbhiyoga, balAbhiyoga, 6 bhAvanA: bane che. sadbhUta padArthanI zraddhArUpa-tattvaruci rUpa zubha pariNAma dharma, vRkSanuM mULa-dhAra=-pAyo-AdhAra-bhAjana-bhaMDAra. sthAna che. je zubha pariNAma (=samakita) prazama Adi pAMca lakSaNathI : AtmA che, AtmA nitya che. karmano kartA che, karmano bhoktA jANI zakAya che. 1. prazama=anaMtAnubaMdhi kaSAyano anuya, che, mokSa che, mokSano upAya che. (AnI vizeSa samajUti mATe tIvra viSayatRSNA-krodhAdi AvezanI zAMti. 2. saMvega mokSanI samakitanA 67 bolanI sajhAya-sAthe vicAro.) Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 ATha karmakSaya siddha bhagavAna - anaMta catuSTaya ke svAmI/zaddha avasthA tInoM yoga se mukta sthiti: pAMca hUsvAkSara caudaha guNasthAnaka iamine sAdi anaMta + sthiti citrasamaja: mithyAtvAdi avasthA jaise parvata kI ghATI meM hai...' 0 samyaktvaprApti se jIvakA kramaza: utthAna ho rahA hai...' 0 AThaveM guNasthAka se mukti kI aura yAtrA pUrNa vega se zuru hotI hai| aura jaise muktinagara meM hI praveza hotA hai| 0 pratyeka guNasthAnaka ke pAsa usakA paricAyaka citra rakhA gayA hai / 0 nAma ke vartula kA varNa jIva kI malinatA se zuddhi kI yAtrA kA sUcaka rakhA hai| ayogI kevalI vItarAga sarvajJa bhagavAna a.i,u,R,la-uccAraNa jitanA samaya mana-vacana-kAyA ke yogayukta vItarAga-sarvajJasarvadarzI ghAtIkarma rahita antarmuhUrta se dezona pUrva kroDa varSa sayogI kavalI prAtibha jAna chadma vItarAga antarmu. kSINamoha 0 carama samaye kSapakakSeNimeM . saMpUrNa mohakSaya... sUkSma lobha kiTTIvedana pAMca apUrva kriyA moha kSapaka yA upazamakAraka 1. mohakarma kA apUrva sthitighAta / kSapaka yA upazAmaka ko 2. apUrva rasaghAta sama adhyavasAya jala samaya3. apUrva guNazreNI anivatti u. antamu04. apUrva guNasaMkrama karaNa yA 1. apUrva sthitibaMdha bAdara saMparAya sthitiH antarmu. nivRti 04 samaye Arohaka jIvoM ke bhinna-bhinna adhyavasAya 12 apUrva-karaNa nivRttikaraNa yA moha apramatta sarvavirati sUkSma saMparAya (upazama zreNI meM mohakA 10 anudaya chAstha-vItarAga, antarmuhUrta ke bAda upazAMta avazya patana ja0 samaya u0 antarmu0 0 sudeva-guru-dharma ke upara zraddhA, jinavANI, zravaNapremI, deva-guru vaiyaavccii| navatattvaruci, saMyamaruci, dharmAnuSThAnakuzala, samakita sahita 12 vrata ke jina dharma prati zama, saMvega, nirveda, Astikya-anukaMpAzIla-bhavabhIru abja kroDa lAkha hajAra dosodo nAlIkera manuSyavat sthiti: aMtarmuhUrta se sAdhika 13842227202 + samaya: antarmu 66 sAgaropama bhaMgo meM se eka..do..vagairaha dezavirati bhaMgo kA pratijJApUrvaka pAlaka. samyagdRSTi saMyama kI rucivAlA 3 tIsarA mizra guNa sthitiH utirmuhUrta se dezIna pUrvakrAMDa pArSa khAtma ramaNazIla upayogavAna, tattva pariNatIvAna sarva-viratijanyamaya sannahita jIvanabhara sarva sAvadyatyAga, mahAvratapAlaka mokSa-udyamI, alpa-pramAda ja samaya avirata u0antamahata mithyAtva guNasthAnaka kI vividha-kakSAeM guNa sAsvAdana gI de, caramAvarta meM bhavya jIva kA praveza sthAna 'diHsakRtbaMdhaka... kramaza: upazama samyaktva kA mArgAnusArI jIvana, sadAcA acaramAvarta meM apurnabaMdhaka, mArgAbhimukha, tA vamana sadRza svAda sadvicAra-rasika, satsamAgara 70 ko.ko utkRSTa vyavahAra rAzi meM atigADha mithyAtva mArgapatita. ga sa 1 samaya se satzAstrazravaNaruci, tyAga mithyAtva-mohanIya avyavahAra-rAzi tIvrabhAvase pApa nahi 02 'ma bAdara-nigoda vagere sukSma-nigoda AvalikA vairAgya-dAna-zIlAdi baMdhaka, bhavAbhinaMdI Jain Educajon International sthiti meM mithyAtvacA 4 ucita mAnA, saMsaka patie Only ajJAnI, kadAgrahI... / guNavAna... kasa anaMtakhA Na' bahamAna nahi. mokSa prati aDheSa kA ghora aMdhakAra bhAga pragaTa hai| Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) IMda guNa sthAnaka cauda guNasthAnaka :- saMsAramAM anAdikALathI bhaTakato potAnA mAnelA ne bolelA-bhAkhelA abhiprAya kathana vageremAM AtmA alpajJa maTIne sarvajJa bane, karmathI baddha maTI mukta bane atizaya kadAgrahI hoya che. tathA bhoga vilAsa tIvra hovAthI evA prakArano potAno sarvAgI vikAsa thAya te mATe jJAnI bhogapoSaka koI mata tenA jANavAmAM AvI jAya to te matamAM bhagavaMtoe 14 guNasthAnakanI prakriyA darzAvI che. tene gADha dRSTirAga baMdhAI jAya che. te te guNamAM vartavAnuM sthAna te guNasthAna kahevAya. mithyAtva yAne darzana mohanIya karmanA tIvra udayathI A anAdikALathI jIva je bhAvathI vartI rahyo che, te bhAvamAM paNa rIte anAdikALathI paribhramaNa karI rahelo jIva pApakarmono alpajJAnAMza vi0 guNo vidyamAna hovAthI e prathama atizaya rasIyo hovAthI tene saMsAra ja gamato hoya che. mokSa guNasthAnakavartI kahevAya che. pahelA guNaThANAnI nIce koI jIva jevI vastune hasI kADhe che. paraMtu jyAre tenuM mithyAtva mohanIya zAstrIya dRSTie hoto nathI. mATe prathama guNasthAnanA be vibhAga karma anAdi kALanA saMsAra paribhramaNa ane 4 gatinI pADavAmAM AvyA che. (1) tAttvika ane (2) atAttvika, jyAM athaDAmaNomAM svabhAvathI "nadI goLa pASANa' nyAye maMda sudhI AtmA caramAvartamAM praveza karIne mArgAnusArI na bane paDatuM jAya che. tyAre tenI dRSTino paNa ati alpa aMzamAM tyAM sudhI tenAmAM rahelA sarva AMzika jJAnAdi guNo atAttvika (bhAgamAM) vikAsa thato jAya che. paraMtu AvuM tyAre bane ke jyAre hovAthI tenuM atAttvika prathama guNasthAnaka gaNAya che. anaMta pudgala parAvarta kALa sudhI saMsAramAM rakhaDelA jIvane mokSe AdhyAtmika dRSTie te guNo koIpaNa jAtanuM mahattva dharAvatA javA pUrve mAtra eka pudagala-parAvartakALathI vadhu zeSa na rahyo nathI, chatAM paNa vikAsa kramane oLakhavA mATe tenI mAhitI hoya arthAta te bhavya jIva caramAvartamAM pravezelo hoya. paNa Avazyaka che. A avasthAmAM paNa tenA utthAna ane patanano krama cAlu jIva jyArathI paNa saMsAramAM che, tyArathI eTale ke ja hoya che. chatAM paNa anaMta bhUtakALanI apekSAe ahiMthI anAdikALathI Aja sudhI anaMta anaMtakALa teno nivAsa sUkSma tenA utthAnanI zarUAta thAya che ema kahIe to khoTuM nathI. nigodamAM ja rahyo, jyAM sudhI pahelavhelI vAra temAMthI te bahAra A avasthAmAM jIva ghaNuM karIne have ati gADha mithyAtvanA nIkaLe nahi. tyAM sudhI te avyavahAra-rAzino jIva gaNAya che. adhyavasAyane dhAraNa karato na hovAthI ati tIvrapaNe kAraNa ke tyAM koIpaNa jAtano "A jIva bAdara nigodanA, ke mithyAtvamohanIya karmano utkRSTa paNe baMdha paNa thato nathI. kadAca pRthvIkAyika, yA beIndriya, yA paMcendriya, tiryaca. ItyAdi thAya to paNa 1-2 vAra thAya. zAstrIya paribhASAmAM A vyavahAra hoto nathI. sUkSma nigodamAM atyata mUDha avasthAmAM badhA jIvo, dvirbandhaka, sakatabaMdhaka, apunarbandhaka zabdothI rahelo jIva vizeSa bodha na hovAthI ati gADha mithyAtva-dazAmAM oLakhAya che. (atiajJAna avasthAmAM) hovA chatAM paNa akSaranA anaMtamAM pahelAnI jema have tenAmAM pApa karatI vakhate ati tIvratA aMza jeTaluM alpajJAna anAvRtta hovAthI tene 1 lA guNasthAnake. niSpharatA rahetI nathI. ghora saMsAra para bahumAna rAkhato nathI. gaNavAmAM Avyo che. bane tyAM sudhI ucita vartananuM ullaMghana karato nathI. laukika - sUkSmanigodathI ekavAra paNa jIva bahAra nIkaLIne bAdara vyavahAramAM paNa anItithI bIto rahe che, ane tene mukti pratye pRthvIkAya vigere jIvasthAnamAM praveza karyA pachI pharI pAcho sUkSma pahelAnA jevo kaeNSa ke upekSA-bhAva raheto nathI. nigodamAM Ave to paNa te avyavahAra-rAzino gaNAto nathI. pahelA guNasthAnakanI ati ucca koTinI kakSAmAM A jIva paNa vyavahAra-rAzino ja gaNAya che. vartato hoya che, tyAre ghaNuM karIne te potAnuM jIvana mokSa mArgane A vyavahAra rAzimAM Avelo jIva saMsAramAM cAre gatimAM anukULa bane te mATe svabhAvathI ja prayatnazIla hoya che. sadAcAra paribhramaNa karI rahyo che. paraMtu tenI ajJAna avasthAmAM khAsa ane saddavicAra pratye tene ghaNo prema jAge che sata puruSonA koI phera paDato nathI. saMsargathI ghaNo AnaMda anubhavato hoya che. mokSamArga upadezaka acaramAvarta-kALamAM jema jema tene vadhu ne vadhu jJAnendriyo zAstronuM zravaNa karavAne talasato hoya che. tyAga-vairAgya-dayAprApta thAya che tema te bhogavilAsamAM vadhu cakacUra bane che. temaja dAna-zIla-tapa vigere sadguNo pratye tene bahumAna jAge che. 43 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadguNonuM A sevana karatAM karatAM koIka jIvane saMsAranI vItarAga bhagavAnanI vANInA zravaNamAM tene ghaNo AnaMda vastusthiti upara svAbhAvika rIte ja zubha vicAro chUrI AvatAM Ave che. aMtaramAM kaSAyanA ukaLATane badale jinazAsananI vItarAgatAnI sAdhanA karanArAo upara tene ati Adara janma prAptithI rAhata, upazama bhAvane anubhavato hoya che, tenuM haiyuM che, temaja vItarAgapaNA pratye aDaga vizvAsa janme che. ane haMmeza mukti prApta karavA mATe jhaMkhe che. saMsAra pratye atyaMta tethI te vItarAgatAnI sAdhanAmAM ghaNo rasa pedA thaI jAya che. napharata dhAraNa kare che. puNya ane pApamAM sacoTa zraddhA hoya che. koIka jIva sadgurunA samAgamamAM AvatAM temanA upadezathI bhavabhramaNathI ghaNo kaMTALI jAya che. duHkhI jIvo upara dayA rAkhe pratibodha pAmIne vItarAga deva-pAMca mahAvratadhArI sadguru ane che. deva ane gurunI sevAmAM AnaMda pAme che. dharmanA anuSThAnomAM vItarAgadeva kathita dharma upara aDaga vizvAsavALo thAya che. ane yathAzakti pravRtta thAya che. prApta kareluM samyagdarzana ochAmAM tethI te vItarAgatAnI sAdhanA karanArAo upara tene ati Adara ochuM aMtarmuhUrta ane vadhumAM vadhu 66 sAgaropama kALa sudhI janme che, temaja vItarAgapaNAnI sAdhanAmAM ghaNo rasa pedA thaI 1 TakI zake che. A guNasthAnakamAM tene jaina zAsananuM sAcuM rahasya jAya che. koIka jIva sadgurunA samAgamamAM AvatAM temanA samajAya che. ane tethI tenuM aMtara ""pradhAna sarvadharmANAM, jenA upadezathI pratibodha pAmIne vItarAga deva-pAMca mahAvratadhArI jayati zAsanama" no jayaghoSa kare che. pAMcamAM guNasthAnakamAM saddaguru ane vItarAgadeva kathita dharma upara aDaga vizvAsavALo samyagdarzananA pariNAma uparAMta mumukSu AtmA 12 vratanAM 13 thAya che. A avasthAmAM tenA sAMsArika rAgadveSonI nibIDa abaja 84 kroDa 12 lAkha 20 hajAra baso be vikalpomAMthI graMthIno bheda thavAthI mithyAtva mohanIya karma prazAMta ke kSINa thaI yathAzakti saMpUrNa athavA zakti mujaba eka be traNa vigere jatAM samyaktva nAmanA 4 thA guNasthAnakane prApta kare che. vikalpanuM dezathI AMzika cAritra pratijJApUrvaka pAlana karavA samyaktvanI hAjarImAM saMsAranA saghaLAe sukha pariNAme kaTibaddha thAya che. chaThThA guNasthAnake samyagdarzananA pariNAma sAthe duHkharUpe mAne che. ekamAtra mokSa pratye tIvra upAdeya buddhi pedA mumukSu AtmA sarva pApayogono tyAga karIne ahiMsA vigere thAya che. pAMca mahAvrato aMgIkAra karI tenuM vizuddha pAlana karavA sAdhupaNuM koIka jIva te samyakRtva sAthe mokSa sAdhanAmAM bAdhaka tevI dhAraNa kare che. 7 mAM guNaThANe e ja rIte sAdhupaNAnuM pAlana pApa pravRttino AMzika tyAga karavAnuM sAmarthya paNa prApta kare apramattabhAve kare che. 67 guNaThANomAM sarva pApathI virAma che. te avasthAmAM te dezavirati nAmanA pAMcamA guNasthAnakamAM karavAno hoI tene sarva virati guNasthAnaka kahevAmAM Ave che. vartI rahyo hoya che. koIka jIva samyaktva prApta thavA sAthe mokSa phera eTalo ja ke chaThThA guNaThANAmAM je pramAda hoya che te sAtamAM bAdhaka sarva pApa pravRttinA tyAgamAM prabaLa puruSArtha kare che. tyAre guNaThANAmAM taddana khaMkherAI jAya che. 8 mAM guNasthAnakathI mAMDI te sarvavirati nAmanA chaThThA guNasthAnakamAM vartI rahyo hoya che. 11 sudhInAM guNaThANAne athavA 8 thI 12 guNasthAnakane paraMtu hajI pramAda tene vaLagelo rahe che, jyAre te samyakatva sAthe zreNIgata guNasthAnaka kahevAmAM Ave che. kAraNa ke 8 mAM sarva sAvadya-yogano tyAga karavA dvArA aMtarmukha sAdhanAmAM atyaMta guNasthAnakathI mAMDIne jIva jo mohane upazamAvavAnI zarUAta lIna banI jAya che tyAre pramAdane avakAza na hovAthI te jIva kare to kramasara9-10-11 mAM guNaThANAmAM chelle 10mAne aMte apramatta nAmanA 0 mAM guNasthAnakamAM vartI rahyo hoya che. mohanIya karmane bilakula zAMta karI daI agyArame enA udaya guNasthAnakanI caDha-utara - pahelethI 4the, cothe thI rahita banI jAya che. Ane ja upamaza zreNI kahevAya che. jemAM trIje, athavA trIjethI cothe, 1le thI sIdho 4, 5-6-7 krodha-mAna-mAyA ane lobha kaSAyano kramasara upazama thAya che. guNasthAnakamAM jIva jaI zake che. cothA guNaThANAthI paDIne A upazamazreNI eka rIte ucca koTinA zuddha adhyavasAya rUpa pahelA guNaThANe Avato koIka jIva vacamAM bIjA sAsvAdana hovA chatAM paNa bhArelA agni samAna hovAthI pharI pAcho te guNaThANAne ochAmAM ocho eka samaya ane vadhumAM vadhu 6 mohano agni prajvalita thaI uThatA 11 mA guNasthAnakethI AvalikA jeTalA kALa sudhI sparze che. cothA guNaThANe rahela jIvanuM patana avazya thAya che. paDI rahelo jIva 7 thI mAMDIne samyagdaSTi jIva sudeva suguru sudharmamAM zuddha zraddhA dharAve che. prathama guNasthAnaka sudhImAM 3 jA guNasthAnakane choDIne darekamAM navatattvanuM nirUpaNa tene gamI jAya che. heya-zeya ane upAdeya paDIne AvI zake che. arthAta koI paDIne 7 me paNa AvIne e traNa vibhAgathI tattvane oLakhavA prayatnazIla hoya che. aTake to koI chake, koI pAMcame, ema trIjAne choDIne pahelA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhI samajavuM. je jIva 8 mAM guNasthAnakathI mohanIya karmanI vadhu 4 vAra prApta thAya che. ane eka ja bhavamAM vadhumAM vadhu 2 vinAza prakriyA zarU kare che te kramasara 8-9-10 ane 12 mAM vAra prApta thAya che. koI jIva upazamazreNI mAMDyA pachI ane guNasthAnakamAM caDhatAM caDhatAM 10 mAM guNasthAnake mohano saMpUrNa koIka to mAMDyA vinA potAnI yogyatAnA baLe sIdhI ja kSaya karI nAMkhe che, Ane ja kSapakazreNI kahe che, jemAM 10 mA kSapakazreNIno AraMbha kare che. kSapakazreNInA 12 mAM guNasthAnakethI jIvanuM prayANa sIdhu ja 12 mA guNasthAnake thAya guNasthAnakamAM mohanuM leza mAtra astitva na hovAthI saMpUrNa che. agyAramuM guNasthAnaka upazamazreNi mAMDanArane ja hoya che. vItarAgapaNAno anubhava thAya che. temaja A guNasthAnakamAM 8 mAM guNasthAnakathI mohanIya karmano kSaya ke upazama sUryodaya pahelAnA arUNodaya samAna prAbhijJAnano prakAza karanAra anukrame kSapaka ane upazamaka kahevAya che. e bane 8 aMtarAtmAmAM patharAya che. jema mahAna aTavIne oLaMgIne mAM guNasthAnake asamAna adhyavasAyavALA hoya che. nagaranA daravAje Avelo jIva daravAjAnI bahAra kyAMka besIne nivRtta eTale bhinnatA ane karaNa eTale adhyavasAyavALA vizrAma le che. e rIte mohanI mahA aTavI oLaMgIne Avelo jIvo 8 mAM guNasthAnake mohanIya karmano kSaya athavA upazamano jIva kevaLajJAnanA sAmrAjyamAM praveza karatAM pahelAM A bAramAM AraMbha karatA hovAthI A guNasthAnakane nivRttikaraNa evuM guNasthAnakamAM aMtarmuhUrta pramANa kALa vizrAma le che. tenA chellA nAma ApavAmAM AvyuM che. athavA A guNasthAnakamAM mohanIya samaye jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa ane aMtarAya karmano eka ja karmanI sthiti ane rasano ghAta pUrve guNasthAnakomAM kadApi na jhATake kSaya karIne temAM guNasthAnakanA prathama samaye sarvajJathayo hoya tevo thato hovAthI temaja guNazreNI thatAM guNasaMkrama sarvadarzI sarvazaktimAna bane che. ane nUtana sthiti baMdha paNa pUrve na thayA hoya tevA ochA ane A guNasthAnakamAM mana hovA chatAM paNa teno vicAravA ghaTatAM thatAM hovAthI, A pAMca apUrva thatAM hovAthI tene mATe upayoga hoto nathI, kAraNa ke vicAravAnuM chadmasthane hoya, apUrvakaraNa guNasthAnaka paNa kahevAmAM Ave che. A sarvajJane nahIM, chatAM manoyogano sarvathA abhAva hoto nathI. guNasthAnakano kALa aMtarmuhUrta hoya che. temaja vacanayoga ane kAyayoga paNa vidyamAna hovAthI sayogI 9 mAM guNasthAnakane bAdara saMparAya kahe che. saMparAya phevali evuM A guNasthAnakanuM nAma che. potAnuM bAkI raheluM eTale cAritra mohanIya; bAdara eTale cUla. 10 mAM AyuSya moTAbhAganuM Aja guNasthAnakamAM purU karavAnuM hovAthI guNasthAnakamAM mohanA sUkSma svarUpanI apekSAe 9 mAM vadhumAM vadhu dezona pUrva koTI varSa sudhI A guNasthAnaka avasthita guNasthAnakamAM mohanuM svarUpa ghana hovAthI bAdara saMparAma nAma rahe che. paraMtu AyuSya ati alpa hoya to ochAmAM ochuM paDyuM che. tenuM bIjuM nAma anivRtti karaNa che. kAraNa ke AThamAM aMtarmuhUrta kALapramANa avasthAna to A guNasthAnakamAM jIvanuM guNasthAnakanI jema samAna kALe zreNI mAMDanAra jIvonA hoya ja che. A guNasthAnakamAM vartatAM tIrthakara kevali bhagavaMta adhyavasAyomAM ahIM taphAvata hoto nathI. A guNasthAnakano grAma-nagaramAM viharatA devaracita samavasaraNa=dezanA bhUmimAM kALa paNa aMtarmuhUrtano hoya che. 10 mAM guNasthAnakamAM naSTa dharmopadezanI sudhAne varSAvI tIrthasthApanA kare che. aneka thaI rahelA athavA upazAMta thaI rahelA mohanIya karmanA sUkSma bhavyajIvone pratibodha kare che. yogya jIvone saMyama pradAna kare aMzonuM saMvedana hoya che. tethI tene sUkSma saMparAya kahe che. A che. ane e rIte teo dharma cakravartI nAme oLakhAya che. tIrthakara guNasthAnakanA chellA samaye kSapakazreNI mAMDanAra jIva mohano nAmakarmanA puNya prabhAve karoDo devo rAta divasa temanI sevAmAM saMpUrNa kSaya karIne sIdho 12 mAM guNasthAnake jAya che. ane hAjara rahe che. ane jagatamAM bIjI koInI na thaI hoya tevI upazamazreNI Arohaka jIva mohano sarvathA upazama karIne 11 temanI ucca koTinI pUjA kare che, bIjA paNa sAmAnya kevalio, mAM guNasthAnakamAM praveza kare che. 11 mAM guNasthAnakamAM mohanA grAma-nagaramAM vicaratA aneka bhavyajIvone pratibodha kare che. koIpaNa jAtanA udaya vinAnA vItarAgamaya AtmasvarUpano tIrthakara kevali bhagavaMtone je atizayonI viziSTatA hoya che, anubhava thAya che. paraMtu mohanIyakarma aMtarmuhUrtathI vadhAre samaya te bIjA sAmAnya kevalImAM hotI nathI. upazAMta rahetuM nathI ane tethI pharI udayamAM AvIne jIvane A guNasthAnakanA chellA samayamAM kevalajJAnI AtmA nIcenA (8 thI nIcenA) guNasthAnakamAM utArI de che. A prakAranI mana-vacana-kAyAnA yogono sarvathA nirodha kare che. arthAt upazama zreNI samagra saMsArakALamAM eka jIvane AzrayIne vadhumAM potAnA AtmAthI tene vikhUTA pADI de che. ane 14 mAM 45 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNasthAnakamAM meru-parvatanI jema aDola banI jAya che. 14 mAM guNasthAnakamAM mana-vacana-kAyAnA yogono abhAva hovAthI te ayogIkevali nAme oLakhAya che. pAMca dhRsvAkSara a-I-une sR nA uccAraNakALa jeTalA 14 mAM guNasthAnakanA kALane saMpUrNa karIne aspRzaddhatithI siddhazilA upara lokAgre AruDha thAya che. teo siddha bhagavAnanA nAme oLakhAya che. akSaya sthitino bhogavaTo kare che. A sthitimAM kyAre paNa pheraphAra ** jIva jANe eka sUrya che. sUryanA tejanI jema anaMtaguNamaya AtmAnA mukhya svarUpamaya ATha mULa guNo che. anaMtajJAna, anaMta-darzana, avyAbAdha-anaMta sukha, kSAyika samyaktva ane cAritra yAne vItarAgatA, akSaya-ajara-amara sthiti, arupIpaNuM, agurulaghu ane anaMtavIrya che, tenA upara ATha jAtanA karmarUpI vAdaLa chavAyelA hovAthI enuM mULa svarUpa pragaTa thatuM nathI. temAMthI vikRtirUpI aMdhakAra bahAra paDe che. dA.ta. je karmANuo AtmAnA jJAnaguNane dabAve te karmANuo jJAnAvaraNIya karma, tenA lIdhe ajJAnamaya vikRta svarUpa bahAra paDyuM che. je karmANuo AtmAnA darzana guNano abhibhava kare che te darzanAvaraNIya karma. tenA lIdhe darzanazakti haNAI, dabAI gaI hovAthI aMdhApo, azravaNa vagere tathA nidrAdi vikRtio bahAra paDI che. je karmANuo AtmAnA anaMta avyAbAdha sukhane rokIne bAhya sukha ane du:kha Ape te karmANuo vedanIya karma, tenA lIdhe AtmAnuM svAdhIna ane sahaja sukha dabAI jaIne kRtrima parAdhIna, asthira zAtA-AzAtA UbhI thaI che. AtmAnA kSAyika samakita tathA svabhAva-2maNatA rUpa cAritrane dabAvanArA karmANuo te mohanIya karma. tenA lIdhe mithyAtva, rAgadveSa, avrata, hAsyAdi, kAma, krodhAdi pragaTa thayA kare che. akSayasthiti guNane rokIne janma, maraNano anubhava karAvanArA karmANuo AyuSya karma jenAthI janma, jIvana, maraNanA anubhava karavA paDe che. arUpIpaNAne dabAvIne manuSyagati, zarIrAdi paryAyone anubhava karAvanArA karmANuo nAmakarma, jenA lIdhe gati, zarIra, jAti viDa maLavAthI jIva arUpI chatAM rUpI thaI gayo che. enAthI Indriyo, jAti, gati, jaza, apajaza, saubhAgya, daurbhAgya, trasapaNuM, sthAvara5NuM vagere bhAvo pragaTe che. aguru-laghupaNAno parAbhava karIne uccakula ke nIcakulano thato na hovAthI tene sAdi anaMta sthiti kahe che. ahIM koIpaNa jAtanuM duHkha-zoka, roga-pIDA, Adhi-vyAdhi-upAdhi, bhUkhatarasa-becenI-autsukya-vigere kAMI ja hotuM nathI. anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtasukha, anaMta vIrya A anaMta catuSTayanA guNomAM sadAkALa siddhAtmA jhIlatA rahe che. jIvamAMthI ziva banyA te AnuM ja nAma. jIvanI karmane laI azuddha avasthA te saMsAra che, karmakSayathI pragaTelI zuddha avasthA te mokSa che. (13) jIvanuM maulika ane vikRta svarUpa : 8 karmanA AvaraNa : doSo 4 vyavahAra karAvanArA karmANuo gotrakarma : jenA lIdhe sAruM narasuM kula maLe che. anaMta vIrya guNane dabAvanArA karmANuo aMtarAya karma. tenA lIdhe kRpaNatA, daridratA, parAdhInatA, durbalatA UbhI thaI che. karmanA avAMtara bhedonI oLakhANa H (1) jJAnAvaraNa 5 :- matijJAnAvaraNa, zrutajJAnAvaraNa, avadhijJAnAvaraNa, manaHparyavajJAnAvaraNa ane kevalajJAnAvaraNa A pAMca AvaraNa AtmAnA mati vagere pAMca jJAnane aTakAve che. matijJAna-Indriya ke manathI thatuM jJAna. zrutajJAna = zAstra upadeza vagerethI thatuM zabdAnusArI jJAna, avadhijJAna H- Indriya ke mana ke zAstranI sahAya vinA sIdhuM AtmAne thatuM rUpI dravyonuM pratyakSa jJAna. mana:paryavajJAna = aDhIdvIpamAMnA saMzI paMcendriyajIvonA mananuM pratyakSajJAna. A jJAna apramattamunine ja utpanna thAya che. kevaLajJAnaH sarva kAlanA sarva dravyo ane enA sarva paryAyonuM AtmAne thatuM pratyakSa, sAkSAt jJAna (ahIM matijJAnamAM 4 avasthA che, avagraha, IhA, apAya ane dhAraNA. avagraha =prAthamika sAmAnya khyAla, IhA = uhApoha, apAya = nirNaya; ane dhAraNA = avismaraNa, saMskAra) (2) darzanAvaraNa 9 :- 4 darzanAvaraNa + 5 nidrA = 9, pahelA cAramAM (1) cakSudarzanAvaraNa = cakSuthI dekhI na zakAya 2. acakSudarzanAvaraNa - anya Indriya ke manathI adarzana. 3. avadhidarzanAvaraNa=rUpI dravyanuM darzana rokanAra. 4. kevaladarzanAvaraNa =vastunA saMpUrNa darzanane rokanAra, pAMca nidrAmAM (1) nidrA = alpa nidrA, jemAMthI sukhethI jagAya te, (2) nidrAnidrA = gADha nidrA, jemAMthI kaSTe jagAya te, (3) pracalA = beThA ke UbhA nidrA Ave. (4)pracalA-pracalA=cAlatAM nidrA Ave te (5) styAnaddhi = jemAM jAgratanI jema divase www.jalnelibrary.org Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciMtavela kaThora kArya nidrAmAM karI Ave te. pahelA cAra darzanAvaraNa darzanazaktine na maLavA de, ane pAMca nidrA e prApta darzanane samULagA DhAMkI de che, e hisAbe nave ya darzanAvaraNamAM gaNAya che. (3) mohanIya 28 :- emAM mukhya vibhAga :- (1) darzana mohanIya (2) cAritra mohanIya. darzana mohanIya :- (1) mithyAtva mohanIya = jenA udaye atattva para ruci thAya ane sarvajJa prabhue kahelA tattva upara zraddhA na thAya. (2) mizra mohanIya = jethI tattva para ruci nahi ke atattva para ruci nahi, tema arUci paNa nahi. (madhyasthabhAva). (3) samakita mohanIya H zuddha karela mithyAtvanA daLiyAM, jenA udayamAM tattva para ruci thAya, chatAM zaMkA vagere doSo saMbhave. cAritra mohanIya 25 :- 16 kaSAya mohanIya + 9 nokaSAya mohanIya = 25 kaSAya. kaSa = saMsArano, Aya = lAbha. krodhAdi je lAgaNImAMthI thAya te lAgaNInuM nAma kaSAya. arthAt saMsArane vadhAre te kaSAya. te krodha, mAna, mAyA, lobha e darekanA anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnIya ane saMjvalana ema 4-4 prakAra hoI 16 kaSAya thAya. 9no kapAya HkaSAyathI prerita ke kaSAyanA preraka 6 hAsyAdi - 1 hAsya; 2 zoka, 3 rati (ISTamAM rAjIpo) 4. ati (aniSTamAMthI udvega, nArAjI, pa. bhaya 6 . jugupsA (dugaMchA) (A 6 nimitta pAmIne ane kyAreka nimitta vagara sva saMkalpathI paNa thAya) 3 veda :- 1. puruSaveda :- saLekhama thaye khAruM khAvAnI IcchAnI jema jenA udaye strI bhoganI abhilASA thAya. 2. strI veda :- jenA udaye puruSa bhoganI abhilASA. 3. napuMsaka vedaH- strI puruSa, ubhaya bhoganI abhilASA. (4) 5 aMtarAya karma :- 1. dAnAMtarAya, 2. lAbhAMtarAya, 3. bhogAMtarAya, 4. upabhogAMtarAya, 5. vIryAntarAya. A karma kramasara dAna karavAmAM, lAbha thavAmAM; eka ja vAra bhogya evA annAdi bhogavavAmAM, vAraMvAra vastra-alaMkArAdinA upabhogamAM ane AtmavIrya pragaTa thavAmAM vighnabhUta che. jJAnAvaraNAdi cAra karmaghAtikarma che. bAkInA cAra aghAtikarma. (5) vedanIya 2 : (1) zAtA vedanIya :- jenA udaye Arogya, viSayopabhoga vagerethI sukhano anubhava thAya te (2) azAtA vedanIya = jenA udaye duHkha, vedanA, pIDA thAya te. (6) AyuSya 4 : (1) narakAyu (2) tiryaMcAyu (3) manuSyAyu (4) devAyu. te te narakAdibhavamAM jIvane teTalo kALa 47 jakaDI rAkhanAruM. te te zarIramAM jIvane guMdaranI jema ciTakAvI rAkhanAruM karma te AyuSya karma. (7) gotra karma 2 : (1) ucca gotra = jenA udaye aizvarya, satkAra, sanmAna vagerenAM AdhArabhUta uttamajAti, kuLa maLe te ucca gotra, (2) nIca gotra :- adhama hIna jAti, kula maLe te nIca gotra. (8) nAmakarma 103 : piMDa prakRti 75 + pratyeka prakRti 8 + trasadazaka 10 + sthAvaradazaka 10. piMDa prakRti eTale peTAbhedanA samUhavALI 75 prakRtiH gati 4 + jAti 5 + zarIra 5 + aMgopAMga 3 + baMdhana 15 + saMghAtana 5 + saMghayaNa + saMsthAna 6 + varNAdi 20 + AnupUrvI 4 + vihAyogati 2 = 75. piMDa prakRtinI peTAprakRtio nIce pramANe. 4 gati :- narakAdi paryAya je karmathI prApta thAya te gatinAmakarma kahevAya. narakagati nAmakarma, tiryaMcagati0 manuSyagati ane devagatinAmakarma. 5 jAti H- ekendriyathI mAMDIne paMcendriya sudhInA jIva tarIkenI jAti devAvALuM karma te jAtinAma karma, je hInAdhika caitanyanuM vyavasthApaka che. 5 zarIra : zIryate Iti zarIram zIrNa-vizIrNa thAya te zarIra. (1) audArika zarIra nAmakarma : je karmathI udAra sthULa pudgalonuM baneluM manuSya tiryaMcanuM zarIra maLe che. (2) vaikriya0 = jethI vividha kriyA (aNu-mahAna, eka-aneka) karI zakavA yogya zarIra, deva nArakane maLe che. (3) AhAraka0 :- je karmathI zrI tIrthaMkara devanI Rddhi siddhi jovA ke saMzaya pUchavA AhAraka labdhivALA caudapUrvI muni eka hAthanuM zarIra banAve te. (4) taijasa0 = je karmathI zarIramAM AhAranuM pAcana vagere karanAra taijasa pudgalono jaththo prApta thAya te. (5) kArpaNa jethI jIva sAthe lAgela karmano jaththo sUkSma zarIra rUpa bane che. 3. aMgopAMga :- jenA udaye audArika, vaikriya, AhAraka zarIrane mAthuM, chAtI, peTa, pITha, be hAtha, be paga ema ATha aMga, AMgaLIo vagere upAMga. ane parva rekhAdi aMgopAMga maLe. (ekendriya jIvane A karmano udaya na hovAthI zarIramAM aMgopAMga nathI hotA. zAkhA, patra vagere che te to judA judA jIvanA zarIra che.) 15 baMdhana nAmakarma :- jenA udaye navA levAtAM audArikAdi pudgalo zarIranA junA pudgalo sAthe lAkhanI jema ekameka coMTe te. emAM audArika, vaikriya, AhAraka pudgala eka dareka svasajAtIya ane taijasa tathA kArmaNa sAthe coMTavAnAM tethI 343= 9, + dareka taijasa, kArmaNa sAthe ane anyonya www.jalnelibrary.org Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvakA zuddha-azuddha svarUpaH maulikaanaMtaguNa, 8 karma bAdala aura prakaTita vikAra 1se 4 UMcakula ajJAna-mUrkhatA ghAtI karma nIcakula A~rava para paTTI jaisA kumhAra ke ghaDe jaisA aMdhatva-mUkatva indriya-rakhoDa nidrA-thINaddhi rAjA kA dvArapAla jaisA jJAnAvaraNa darzanAvaraNa ghI madirA anaMta jJAna gotrakarma anaMta darzana citrakAra jaisA aguru laghutA rAjA ke bhaNDArI jaisA 15585 arUpitA jIva Adi anaMtavIrya "la ICE gati, zarIra, indriyAdi, yaza, apayaza, saubhAgya, daurbhAgyAdi - varNAdi kRpaNatA-alAbha daridratA-bhogopabhoga meM parAdhInatA durbalatA 3 sthiti akSaya AyuSya avyAbAdha surava simyagadarzana vItarAgatA cAritra madirA jaisA mohanIya vedanIya zahada lipaTI asidhArA jaisA beDI jaisA krodha mAna mAyA lobha mithyAtva avirati kaSAya rAga-dveSa hAsya-rati-bhaya jugupsA-kAma-arati-zoka zAtA-azAtA 5seTa sukha-duHkha aghAtI karma 4 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema 3 = 15, te A pramANe 1, audA0 audA0 2. audA0 taijasa0 3. audA0 kArmaNa 4, audALa taijasa kArmaNa svasajAtIya 5. vaikriya vaikriya 6. vaikriya taijasa0 7 vaikriya kAryaNa 8. vaikriya taijasa kArmaNa 9. AhAraka AhAraka 10. Aha0 taijasa0 11 AhA0 kAryaNa0 12 Aha0 te. kA013 taijasa taijasa 14. taijasa kAryaNa. 15. kAryaNa kAryaNa baMdhana. 5. saMghAtana nAmakarma :- niyata pramANavALA za2I2ne racAtA pudgalanA bhAgone te te sthAne daMtALInI jema saMcita karanAra (1) audArika zarIra saMghAtana (2) vaikriya0 (3) AhAraka0 (4) taijasa0 (5) kArmaNa zarIra saMghAtana nAmakarma. 6. saMghacaNa (hADakAMnA daDha, durbaLa sAMdhA denAra karma) (1) vajraRSabhanArAca = hADakAMno paraspara saMbaMdha eka bIjAne AMTA mArIne ane vacamAM pATo ane khIlI sAthe thayelo hoya te. (nAAca = markaTabaMdha, enA para RSabha = hADakAMno pATo vIMTaLAyelo hoya, ane vacamAM TheTha uparathI nIce ArapAra vaja jevA = hADakAMnI khIlI hoya tevuM saMghayaNa) (2) RRSabhanArAca = mAtra vajra-khIlI nahi, bAkI pahelA mujaba (3) nArAca = mAtra markaTa baMdha hoya. (4) ardhanArAca = sAMdhAnI eka bAju hADakAMnI ArI hoya ane bIjI bAjue khIlIbaMdha hoya (5) kIlikA = hADakAM phakta khIlIthI saMdhAyelA hoya (6) chevaThuM = cheda spaSTa yA sevArta. be hADakAM mAtra cheDe aDIne rahyA hoya, tela-mAlIza vagere sevAnI apekSA rAkhe te...6 saMsthAna (1) sama caturasa (asa=khUNo) paryaMkAsane beThelAne jamaNA DhIMcaNathI DAbA khabhAnuM aMtara, jamaNA khabhAthI DAbA DhIMcaNanuM aMtara, be DhIMcaNanuM aMtara, ane DhIMcaNanA makhyabhAgathI lalATa pradeza sudhInuM aMtara. A cAre sarakhAM hoya te samacaturasa saMsthAna. athavA jemAM cAre bAjunA avayava samAna yAne sAmudrika zAstrane anusAre lakSaNa ane pramANavALA hoya te, (2) nyagrodha parimaMDala - vaDa sarakhuM cAre bAju sarakhuM bharAvadAra; nAbhithI upara lakSaNavALuM, nIcenuM lakSaNahIna (3) sAdi = nAbhithI nIce sAruM, u52 nahi. (4) vAmana = mAthuM, gaLuM, hAtha, ane paga cAre pramANa = lakSaNavALA hoya. (5) kubja = uparokta sivAyanA chAtI peTa vagere sArA hoya. (6) huMDaka = sarva avayava lakSaNa-pramANa vinAnA hoya. 20 varNAdi :- jenA udaye varNa-gaMdha-rasa-sparza sArA narasA maLe. varNa nAmakarma 5 prakAre (1) kRSNa (2) nIla (3) rakta (4) pIta (5) zveta. gaMdha nAmakarma 2 prakAre :- (1) surabhi (2) dubhi. rasa nAmakarma 5 prakAre (1) tikta (kaDavo) 49 (2) kaTu (tIkho) (3) kaSAya (tUro) baheDA (4) Amla (khATo) AmaLAdinA (5) madhura (khArAno AmAM samAveza) sparzanAmakarma 8 prakAre :- (1) karkaza (2) mRdu (3) guru (4) laghu (5) zIta (6) uSNa (7) snigdha (8) rUkSa. 4 AnupurvI narakAnupurvI, tiryaMcAnu manuSyAnu ne devAnupUrvI. bhavAMtare vigrahagatithI (vacamAM phaMTAIne) jatA jIvane vAMkA phaMTAvAnuM (baLadanA nAthanI jema) kare te AnupUrvI. 2. vihAyogati :=khata = cAlavAnI Dhaba (1) zubha khagati = haMsa-hAthIvRSabhanI samAna cAla (2) azubha khagati = UMTa-gadheDAnA jevI cAla, 8 pratyeka prakRti (1) agurulaghunAmakarma = enA udayathI zarIra eTaluM guru-bhAre ke laghu=halakuM nahIM, paNa agurulaghu maLe. (2) upaghAta=A karmathI potAnA avayavathI pote ja haNAya, evA avayava maLe. dAMta-paDajIbhI, coradAMta, chaThThI AMgaLI (3) parAghAta :- AnA udayathI jIva bIjAne ojasathI DhAMkI de evI mukhamudrA maLe. (4) zvAsocchavAsa :AthI zvAsocchavAsanI labdhi maLe. (5) Atapa :- pote zIta chatAM bIjAne garama prakAza kare tevuM zarIra maLe, jemake sUryanA vimAnanA ratnonuM zarIra. (6) udyota :- jenA udaye jIvanuM zarIra ThaMDo prakAza Ape te. te uttaravaikriya devAdie navuM banAveluM vaikriya zarIra, caMdrAdinA ratna, auSadhi vagerenuM zarIra (7) nirmANanAma karma-suthAranI jema zarIramAM cokkasa sthAne aMgopAMgane goThave te. (8) jinanAma karma = kevaLajJAnI dazAmAM jenA udaye aSTa mahAprAtihAryAdi atizaya yukta ane surAsura mAnavapUjya banI dharma zAsana pravartAvavAnu maLe te. tIrthaMkara nAma. 20 prakRti, trasa-sthAvara dazakanI :- (1) trasanAmakarma jenAthI taDakAmAMthI chAMyaDAmAM svecchAe hAlIcAlI zakavApaNuM, gamanAgamana zakti vagere maLe. svecchAe te karavAnuM asAmarthya denAra sthAvara nAmakarma (ekendriya jIvone) (2) bAda2=jenA udaye eka yA aneka zarIro IndriyagrAhya bane te ane zarI2 kharuM paNa IndriyagrAhya nahi te sUkSma0 udayathI (3) paryApta0 = jenA udaye svayogya paryApti pUrNa karI zake te. na karI zake te aparyApta0 udayathI. (paryApti 6. AhAra-zarIra-IndriyazvAsocchavAsa-bhASA-manane levA banAvavAnI zakti) (4) pratyeka - jenA udaye potAne alaga zarIra maLe te. anaMtA jIvone bheguM eka ja zarIra denAra te sAdhAraNa nAmakarma. (5) sthira0 = jenA udaye hADakAM; dAMta vigere sthira maLe te. jIhvAdi asthira denAra. asthira0 (6) zubha0 = jethI nAbhi www.jalnelibrary.org Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparanAM aMga zubha maLe che te. nAbhi nIcenA azubha denAra azubha0 (7) saubhAgya = jenA udaye jIva vagara upakAra karyo paNa saune game. daurbhAgya = jethI upakAra karanArano paNa jIva lokone apriya bane. (8) susvara0 = sAro kaMTha-svara denAra, viparIta de te du:svara (koyala ane kAgaDAno) (9) Adeya = jenA udaye vacana yukti ke ADaMbara vinAnuM chatAM bIjAne grAhya bane. yA jotAveMta bIjA AdaramAna Ape che. agrAhya bane yA anAdara thAya te anAdeyanA udayathI (10) yaza kIrti jethI lokamAM prazaMsA pAme. ethI viparIta te apayaza. A rIte paraspara virodhI daza yugalo trasadazaka ane sthAvara dazaka kahevAya che. prakRtionA jUtha : nidrAddhika - nidrA, pracalA, vaikriyadrika - vaikriya zarIravai0 aMgopAMga, devatrika-devagati-devAnupUrvI-devAyu, narakaTika= narakagati, Anu0 Ayu0, manuSyadriAka= manuSyagati-AnuAyu, pratyekatrika - pratyeka-sthira-zubha. bAdaratrika-bAdara-paryApta pratyeka, subhagatrika subhaga susvaraAdeya. thINadvitrika - nidrAnidrA-pracalapracalA-thINaddhi. durbhagarika - durbhAgya-dusvara-anAdeya. sAdhAraNagika - sAdhAraNa-asthira-azubha. sUkSmatrika - sUkSma-aparyApta-ane sAdhAraNa. trasa catuSka -trasabAdara-paryApta-pratyaka, sthAvara catuSka -sthAvara-sUkSma-aparyApta-sAdhAraNa. agara-laghucatuSka - agurulaghu-ucchavAsa-parAghAta-upaghAta. madhyama saMghacaNacatuSka - RSabhanArAca-nArAca-ardhanArAya-kAlikA, madhyama saMsthAna catuSka - nyagrodha, sAdi-vAmina-kunja. jAti catuSka -ekendriya-beI00I0cauremithyAtva catuSka - mithyAtvanapu. veda-huMDaka saMsthAna-chevaTuMsaMghayaNa. sthiraSaddha - sthirazubha-subhaga-susvara-Aya-yaza. asthira Saka - asthiraazubha-durbhAgya-dusvara-anAdaya-apayaza. vaikriya aSTaka - devatrika + narakatrika + vaikriyaddhika. upamA dvArA pratyeka karmanA vipAkanuM varNana (1) jJAnAvaraNIya karma - AMkhe bAMdhelA pATA samAna che. AMkhe pATo bAMdhavAthI jema koI cIja dekhAtI nathI-jaNAtI nathI, tema AtmA jJAnAvaraNa karmane laIne jANI zakato nathI. (2) darzanAvaraNIya karma :- pratihAra-dvArapAlanA samAna che. pratihAra rAjyasabhAmAM AvatI vyaktine rokI rAkhe to tene jema rAjAnA darzana thatAM nathI, tema darzanAvaraNathI jIva sAmAnya bodha pAmI zakato nathI. (3) vedanIya karma - madha vaDe lepAyelI talavAranI tIkSNa dhAra samAna che, kemake tene cAMTatAM prathama svAdasukha lAge paNa pariNAme jIbha kapAtAM pIDA thAya. (4) mohanIca karma - madirA samAna che. madirAnuM pAna karavAthI mANasa viveka rahita banI jAya che. hitAhitano vicAra paNa karI zakato nathI. AnAthI satyatattvamAM zraddhA thatI nathI tathA AtmasvarUpamAM ramaNatA pAmI zakato nathI. (5) AyuSya karma - beDI samAna che. beDImAM baMdhAyela jIva anyatra jaI zakato nathI, tema jIva vartamAna gatinuM AyuSya pUrNa na thAya tyAM sudhI bIjI gatimAM jaI zakato nathI. (6) nAmakarma - citrakAra samAna che. jema citrakAra manuSya-deva-hAthI-naraka AdinA judA judA citroAkAro dore che tema nAmakarma arUpI evA AtmAnA gati-jAti zarIra Adi aneka rUpo taiyAra kare che. (7) gotrakarma - kuMbhAra samAna che. kuMbhAra sArA ane narasA be prakAranA ghaDA banAve che. temAM sArA ghaDAnI kaLaza rUpe sthApanA thAya che ane caMdana-akSatamALAthI pUjA thAya che. kharAba ghaDAmAM madirA bharavAmAM Ave che, ethI e ghaDo lokamAM ninya gaNAya che. tema gotrakarmana yoge ucca ke nIcakulamAM janma maLe che. (8) aMtarAyakarma bhaMDArI samAna che. jema dAnAdi karavAnI IcchAvALA rAjA Adine teno lobhI bhaMDArI dAna karavAmAM vighna kare che tema aMtarAya karma dAnalAbha-bhoga-upabhoga ane zaktimAM aMtarAya kare che. telano DAgho jema vAtAvaraNamAMthI dhULa kheMce che, ane tene kapaDAM upara ekameka karI de che tevI rIte mithyAtva-aviratikaSAya-yoga vagere Azravo bahAranI karmavargaNAne kheMcI jIva sAthe ekameka karI de che ane te ja samaye prakRti = svabhAva, sthiti = kALa, phaLa ApavAnI zakti = rasa ane karmanA aNuonI pradezonI vaheMcaNI e cAra bAbato nakkI thAya che. e cAra kramazaH A pramANe che. (1) prakRtibaMdha = jJAna vi. guNane rokavAno svabhAva. (1) sthitibaMdha= karmane TakavAno kALa (3) rasabaMdha = maMda-tIvrapaNe anubhava karAvavo te, (4) pradezabaMdha = karmANuonuM daLa-jaththo. karmANuonA mULa prakAro ATha che ane uttara prakAro 120 paDe che. karmanI utkRSTa sthiti : jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, vedanIya ane aMtarAya karmanI 30 koDAkoDI sAgaropama, mithyAtva mohanIyanI 70 koDAkoDI sAgaropama, krodha-mAna-mAyA-lobhakaSAya mohanI 40 ko.ko. sAga), nAma-gotranI 20 ko.ko. sAga0 ane AyuSya karmanI 33 sAgaropama. karmanI jaghanya sthiti : vedanIya karmanI 12 muhUrta, pa0 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma-gotranI 8 muhUrta, jJAnAvaraNa-darzanAmohaAyuane azAtA vedanIya baMdhanA hetuo :- zAtA vedanIyathI aMtarAyanI aMtarmuhUrta. vItarAgane mAtra yogapratyayika viparIta, te A pramANe :- guruonI avajJA, krodhIpaNuM, (IryApathika) kevaLa zAtAno baMdha 1 samayanI sthitino, je paNatA, nirdayatA, dharmakAryomAM pramAda, jAnavaro para adhika pachInA samaye bhogavAI kSaya pAme. boja lAdavo, jAnavaronA avayavo chedavA, jAnavarone mAra rasabaMdha : mati-zruta-avadhi-mana:paryava jJAnAvaraNa 4, mAravo, mAMkaDa-vAMdA-udheI vi. no nAza karavA davAo chAMTavI. cakSu-acakSu-avadhidarzanAvaraNa 3, saMjvalana krodha-mAna-mAyA- potAne ke bIjAne duHkha zoka, saMtApa, vadha, AjaMda vagere karavA lobha 4, puruSaveda 1, aMtarAyanI 5, ema 17 prakRtino 9 me karAvavAthI ArtadhyAna-raudradhyAna-azubha pariNAmathI azAtAno guNaThANe eka ThANIco rasa (bAMdhavAnI yogyatAthI) baMdhAya, baMdha thAya che. 9 mAM guNasthAnakathI nIce be-traNa-cAra ThANIo rasa baMdhAya. darzanamohanIcanA hetuo : unmArgadezanA saMsAranA pradeza baMdha baMdhAyelA karmamAMthI sauthI thoDA dala (pradeza) kAraNone mokSamArga tarIke kahevA vagere. mArganAza, devadravyasamUha AyuSyane, nAma-gotrane ethI adhika ane parasparamAM haraNa, tIrthakaronI niMdA, sAdhu-sAdhvInI niMdA, jinabiMba samAna, ethI kramazaH adhikAdhika aMtarAya, jJAnAvaraNa, maMdiranI niMdA, jinazAsananI hilanA-niMdA vagere dvArA darzanAvaraNa, mohanIya ane vedanIyane bhAge Ave. vedanIyana darzanamohanIya karmano baMdha thAya che. daLIyAM khUba hoya tyAre spaSTa sukha-duHkhano anubhava thAya, tethI cAtri mohanIcanA hetuoH sAdhuonI niMdA, dharmamAM tene pradezano ghaNo bhAga maLato hovo joIe. joDAtA vagerene vighnakaraNa, alpapaNa vratavALAnI bIjI karmabaMdhanA vividha hetuo : aviratinI niMdA, anyane kaSAya-nokaSAyanI udIraNA tathA evuM vAtAvaraNa sarjavuM. pAMce IndriyanA viSayomAM vRddhi-Asakti jJAnAvaraNIya tathA darzanAvaraNIya karmabaMdhanA hetuo: karavI. AcAryAdino avinaya, akALe bhaNavuM, kALe na bhaNavuM, nokaSAyanA baMdha hetuo (1) hAsya mohanIya :- ThaThThA zAstraniSiddha sthAnomAM adhyayanAdi karavuM. pustakanA pAnA mazkarI, vidUSaka jevI ceSTA, hasavuM-hasAvavuM (2) rati mohanIya pheravavAne ke sleTa (pATI) bhUsavA ke kAgaLa, kavara ane TikiTa coMTADavA ghUMka lagADavuM, eMThA moDhe bolavuM, azuci avasthAmAM judA judA dezo jovAnI utkaMThA, vicitra kAma krIDA khela karavA, harSa-AnaMda, bIjAnA mananuM vazIkaraNa . (3) arati bolavuM, pustaka rakhaDatuM mUkavuM, pustakanuM ozikuM, pustakano Teko, pustake puMTha pustakane nIce mUkavuM, pustaka pAse rAkhI pezAba vagere mohanIya :- IrSA, udvega, hAya-voya, pApa karavAno svabhAva, karavuM, strIoe mAsika dharmanA 3 divasa sudhI pustaka vAMcavuM bIjAnA sukhano nAza, akuzaLa kAryone uttejana (4) zoka bhaNavuM-lakhavuM vigere. chApA vagerenA kAgaLamAM azuci karavI, mohanIya :- zoka karavo-karAvavo, rudana, kalpAMta (5) bhaya temAM khAvuM, joDA bAMdhavA, cavANA, miThAI, masAlA vagerenA mohanIya :- bhaya pAme, bIjAne karAve, trAsa vartAvavo. paDIkA bAMdhavA ane phaTAkaDA phoDatAM akSaravALA kAgaLa bALavA dayArahita-jUra banavuM. () jugupsA mohanIya :-caturvidha saMghanI vagere, uparokta kAraNo uparAMta darzanaguNane dhAraNa karanArAnA niMdA, dhRNA, saphAIno moha, bAhyamela ke bIjAnI bhUla para upaghAta tathA darzananA sAdhanarUpa AMkha, kAna, nAka Adi ghaNA, dugaMchA (7) strI veda :- IrSyA, kheda, viSayamAM Asakti, IndriyonA nAzathI darzanAvaraNa karmano baMdha thAya che. atizaya vakratA, paradArAmAM laMpaTatA. (8) puruSa veda :- svadArA, zAtAvedanIya baMdhanA hetuoH gurubhakti, manathI zubha, saMtoSa, IrSArahitapaNuM, alpa kaSAyatA, saraLa svabhAva (9) saMkalpa, hRdayathI bahumAna, vacanathI stuti Adi, kAyAthI sevA, napuMsaka veda : strI-puruSa saMbaMdhI kAma sevana, tIvra kaSAya, kSamA, samabhAve sahana karavuM, sarva jIva para karuNA, aNuvrato tIvrakAma, satI strInA zIlabhaMga. mahAvratonuM pAlana, sAdhu-samAcArI rUpa yoganuM pAlana, (1) narakAyu:- paMcendriyanI hatyA, ghaNA AraMbha ane kapAyavijaya, supAtromAM bhaktithI dAna, garIba vagerene parigraha, garbhapAta karAvavo, rAtribhojana-mAMsabhojana, varaanukaMpAdAna, bhayavALAne abhayadAna, dharma daDhatA, akAma virodhanI sthiratA, raudradhyAna, mithyAtva-anaMtAnubaMdhI kaSAya, nirjarA. vratAdimAM doSa na lAgavA devA, bAlatapa, dayA, kRSNa-nIla-kApota vezyA, asatya bolavuM, paranA dhana-dhAnyanI ajJAnathI kaSTa sahana karavA vagerethI zAtAno baMdha thAya che. corI, vAraMvAra maithuna, IndriyanI paravazatA. 51 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) tiryaMcAya :- gUDhacittavRtti, ArtadhyAna, hetuothI viparIta tathA nirabhimAnatA, mana-vacana ne kAyAthI zalyavratAdinA doSo, mAyA, AraMbha-parigraha, brahmacaryavratamAM vinaya karavo. aticAra, nIla-kApota vezyA, apratyAkhyAna kaSAya 3) aMtarAya karma - daridra ke zrImaMta lokone jinapUjAmAM manuSyAyu - alpa parigraha, alpa AraMbha, svAbhAvika mRdutA - tathA dAna-zIla-tapa-bhAva dharmamAM vighnakaraNa, hiMsAdimAM ne saralatA, kApota-pAlezyA, dharma dhyAnano prema, pratyAkhyAna parAyaNatA, samyajJAna-darzanane cAritrarUpa mokSamArgamAM khoTA kaSAya, dAna, deva-gurupUjA, priya bolavuM, lokavyavahAramAM dUSaNo batAvI vinna karanAra, vadha-baMdhanathI prANIne cetanA rahita madhyasthatA. (4) devAyu - sarAga saMyama, deza saMyama, akAma karavA, chedana-bhedanathI Indriyono nAza karavo. chatI zakti nirjarA, kalyANamitratA, dharma zravaNanI Teva, supAtramAM dAna, gopavavI. tapa, zraddhA samyajJAna-darzana-cAritranI avirAdhanA, maraNa karmane kheMcI lAvanArA Azravo-uparokta hetuo baMdha samaye padma ne tejalezyAnA pariNAma, ajJAna tapa, ItyAdi. (tyAga) karAya ane saMvara sevAya to navA karma AvatAM aTake. azubhanAma karma :- mana-vacana ane kAyAnI vakratA, jUnAno bAra prakAranA tapathI nikAla thAya tyAre sarva karmathI rahita bIjAone ThagavuM, kapaTa prayoga, cADiyApaNuM, mithyAtva, banatAM jIva mokSa avasthA pAme che. ane anaMta jJAnAdiguNamaya vAcALatA, bakavAsa, gALo devI, cittanI asthiratA, mULa svarUpa anubhave che. pachI koI Azrava rAgadveSa na hovAthI suvarNAdikamAM bheLaseLa, aMgopAMga chedavAM, yaMtra ne pAMjarAo | kyAre paNa karma lAgavAnA nahi ane saMsAra avasthA thavAnI banAvavA, khoTAM tola-mAna, koInA saubhAgyano nAza karavo, nahi (1) karmanuM mULa rAga ane dveSa che. jyAM sudhI rAga-dveSa dUra kAmaNa-TumaNa, pArakAnI niMdA, khuzAmata, hiMsA-asatya, karavAmAM na Ave tyAM sudhI pU.dharmadAsagaNi mahArAjA abrahma, asabhya vacana, sArA veSa Adino garva, kautuka-ThaThThAM upadezamAlAmAM kahe che ke, jIva je je samaye jevA jevA zubhamazkarI, pArakAne herAna karavA, vezyAdine alaMkAradAna, Aga azubha pariNAma kare che te te samaye zubha-azubha karma bAMdhe che, lagADavI, caitya pratimA-ArAma udyAnano nAza karavo, kolasA ane vipAkamAM sukha-duHkha anubhave che. sukhamAM rAgabuddhi ane vagere banAvavA ItyAdi, zubhanAma karma-azubha nAmanA baMdha du:khamAM dveSabuddhi dUra karavAmAM na Ave tyAM sudhI Atmazuddhi thatI hetuthI viparIta tathA saMsAra bhIrutA, pApano bhaya, pramAdano nathI. (2) karmagraMthano abhyAsa karmane rokavA rUpa sarvaviratirUpa tyAga, sadbhAvanuM arpaNa, kSamA vagere saguNa, dhArmikajanonA saMvara, tapathI karmanA kSaya rUpa nirjarAne ane zukaladhyAna vaDe darzana, emanuM svAgata, paropakArane sArabhUta mAnI paropakAra sakala karmanA kSayane pAmavA saphaLa karavAno che. (3) karmagraMtha 1 karavo. nIca gotra :- pArakAnI niMdA, tiraskAra ke upahAsa- thI 6 tathA karmaprakRti, paMcasaMgraha.. Adi graMthanA abhyAsathI saguNano lopa, paranA sadasadudoSonuM uddabhAvana-prakAzana, vizeSa jANavuM. svaprazaMsA-mada, svadoSone DhAMkavA, ucca gotra:- nIcagotranA * narakagAmI banAvanAra rodradhyAna (1) hiMsAnubaMdhI - potAnA hAthe ke bIjAnA hAthe eka jIva ke jIvanA samudAyane maraNAMta kaSTa pahoMcADavAnI vicAradhArA...jIvano nAza karIne rAjI thavuM. AtmaghAtI humalAkhoranA krUra vicAro hiMsAnubaMdhI raudra dhyAna che. TI.vI.nA dazyothI dUra vicAradhArA raudradhyAna che. (2) mRSAnubaMdhI :- potAnA ke bIjAnA svArtha sAdhavA asatya kaThora vacana, khoTI sAkSI dvArA bIjAnA jIvanane jokhamamAM mUkavuM, nirdoSane mArI nAMkhavA khoTI bhalAmaNa karavI, yuddha-laDAI thAya. tevA udayapakSane khoTI salAha vicAravI-ApavI. (3) coryAnubaMdhI :- corI karavAnI yojanA - dhADa pADavAnI goThavaNa-sAmano karavA Ave tene mArI nAMkhavAnI vRtti, dhananI corI thayA bAda garIba mANasane maravA jevI sthiti karavI evI kALI vicAradhArA. (4) saMrakSaNAnubaMdhI :- sAcavI rAkhelA arthanI gADha mUrchAthI vicAravuM ke mane pUchyA vinA koI dhanAdi leze to tenA prANa laIza, jIvato nahi rahevA dauM-vi0 raudrahiMsaka pariNAmo para vastunA saMrakSaNArthe anekane uDAvI devAnA vicAra. www.ainelibrary.org Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che . (14) cha vezyAnI oLakha-jaMbUvRkSa tathA coranuM dRSTAMta kathA lezyA e jainadarzanamAM prasiddha pAribhASika zabda che. A rIte saMsAramAM potAnA lAbhane prApta karavA bIjAnA kAyayoga aMtargata kRSNAdi dravyanA saMbaMdhathI utpanna thatAM prANanI paravA karyA vinA jeo ghaNAM saMhArano vicAra kare che te AtmAnA pariNAma vizeSane vezyA jANavI. sphaTika ratnanA ati svArthAnya jIvo kRSNa lezyAvALA samajavAM, citramAM eka dramAM jevA raMgano doro utArIye tevA raMgavALuM ratna dekhAya, naMbarano puruSa jAMbUmATe mULamAMthI vRkSano cheda karato dekhAya che. tema AtmAmAM sArI-narasI lAgaNI rUpa bhAva lazyAne utpanna tenA zarIranuM paheraNa atyaMta kALA varNavALuM dekhADyuM che te mujaba karanAra je yogAntargata pudgala dravyo te dravya lezyA. jevA kRSNalezyAno kALo varNa samajavo. prakAranAM vezyAdravya uddabhave tevA prakArano AtmapariNAma thAya. (2) tyAre bIjA puruSe kahyuM ke ATaluM moTuM vRkSa zA mATe upacArathI te dravya paNa lezyA kahevAya che. pADI nAMkhIe ? enI koI ApaNane jarUra nathI. moTI moTI lezyAnA 6 prakAra che. (1) kRSNa (2) nIla (3). zAkhAo kApI nAMkhIe ane pachI gharAIne jAMbU khAIe. kSudra kApota (4) te (5) padma (6) zukla legyA che. A pratyeka evA jAMbUnA lAbha mATe vRkSanA mahattvanA aMgarUpa moTI moTI dravya lezyAo tenA nAma pramANe varNavALI hoya che. te te zAkhAone jamInadosta karavAno vicAra e nIla glezyA che. varNavALI vezyA AtmAmAM paNa tevAM tIvra-maMda zubhAzubha citramAM tene madhyama zyAmavarNavALo ane moTI zAkhAno cheda adhyavasAyane utpanna kare che. karato dekhADyo che. A rIte keTalAka svArthAnya jIvo potAnA lezyAnA svabhAva :- (1) kRSNa vezyAvALo jIva vaira kSudra svArtha khAtara bIjAnA ghaNAM mahattvanAM aMgone bhAre nukasAna vaDe nirdaya, atikrodhI, bhISaNamukhavALo, tIkSNa, kaThora, AtmadharmathI vimukha ane vaghakRtya karanAro hoya che. (2) nIla (3) tyAre trIjA puruSe kahyuM ke pharI AvI DALIo kyAre lezyAvALo jIva mAyA, daMbhamAM kuzaLa, lAMcIyo, capala Ugaze ? mATe nAnI nAnI DALIo pADIe. kAraNa ke DALIo cittavALo, ati viSayI ne mRSAvAdI hoya che. (3) kApota phaLo vaDe bharelI che, ane kApIne ArAmathI jAMbU khAI zakAze. lezyAvALo jIva mUrkha, AraMbhamagna, sarva kAryamAM pApane nahi Avo vicAra kApAta lezyA garbhita che. citramAM 3 jA puruSane gaNanAro, lAbhAlAbha nahi gaNanAro ane krodhI hoya che. (4) kApota =kabUtara jevA alpa zyAma varNavALo ane laghuDALIono te lezyAvALo jIva dakSa-kuzaLa, karmane rokanAro, sarala, dAnI, cheda karato dekhADyo che. saMsAramAM paNa potAnA svArtha khAtara zIlayukta, dharmabuddhivALo ane zAMta hoya che. (5) bIjAne thanArA nAnA nAnA nukasAnano vicAra karyA vinA papralezyAvALo jIva prANI upara anukaMpAvALo, sthira, sarva pravartanArA svArthI jIvo kApota vezyAnuM dRSTAMta che. jIvane dAna ApanAro, ati kuzaLa buddhivALo ane jJAnI hoya A traNa lezyAo zAstramAM azubha gaNavAmAM AvI che. che. (6) zukla lezyAvALo jIva dharmabuddhivALo, sarvakAryamAM jema tenAvarNa azubha che, tema rasa-gaMdhAdi paNa azubha jANavA. pApa dUra karanAro, hiMsAdi pApomAM arucivALo, ane durguNo (4) cotho puruSa kahe che ke ApaNe phakta jAMbU ja khAvA pratye apakSapAtI hoya che. che, temAM vRkSanI DALIo kApavAnI zI jarUra? mAtra moTA moTA A viSayanI vadhu spaSTatA mATe zAstromAM (1) jaMbUvRkSa jAMbUnA jhUmakhAMo toDI laIe ane ApaNuM kAma patAvIe. ane (2) coranuM dRSTAMta darzAvavAmAM AvyuM che. (1) mArgathI - Avo vicAra tolezyAthI garbhita che. saMsAramAM paNa potAnA bhUlA paDelA 6 puruSo koIka jaMgalamAM AvI caDhyA, tyAM bhUkhyA svArtha khAtara bIjAne ati bhAre ke madhyama nukasAna na thAya tevI thayelA teo cAre bAju bhojana mATe dRSTi karI rahyA che. jAMbUthI kALajI rAkhanArAM jIvo tejolezyAvALA che. citramAM 4thA puruSane lacI paDela eka vizALa jaMbUvRkSa teonI dRSTimAM AvyuM ane UgatA sUryanA teja jevA rakta-lAlavarNavALo che, je ahIM tyAM pahoMcI gayA. teomAMthI eka jaNe kahyuM ke A vRkSane mULamAMthI darzAvavAnuM sarala hovAthI citramAM lAla varNavALo dekhADyo che. UkheDI nAMkhIe ke jethI sukhapUrvaka beThAM beThAM thAka rahita dharAIne (5) pAMcamAM puruSe kahyuM ke ApaNane gucchAonuM kaMIpaNa jAMbUnuM bhojana karIe. A rIte jAMbU khAtara mULamAMthI vRkSane UkheDI nAMkhavAno krUra (ati kALo) pariNAma kRSNa vezyA che. cUMTI laIe. Avo vicAra te pAlezyAnA pariNAma rUpa che. 53. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 kRSNa lezyA kApota lezyA O saba kA vadha Jain Educa kevala zastra dhArI kA vadha 6 lezyA kI pahacAna:- jaMbUvRkSa aura cora kA dRSTAMta laghu zAkhA kA cheda bar3I zAkhA kA cheda kRSNa lezyA 9 8 tejo lezyA nIla lezyA Q jaMbUvRkSa jaMbU ke liye mUla meM cheda nIla lezyA go pakva jaMbU grahaNa sazastra lAnevAlA kA vadha only gucchA kA cheda zukla lezyA 9 'pazu binA vadha 9 padma lezyA bhUmi patita jaMbU kA bhakSaNa mAtra puruSa vadha padma lezyA tejolezyA 8 Livels 8 kApota lezya zuva lez DPK binA mAre dhana grahaNa library.org Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAramAM keTalAya jIvo potAnA svArtha khAtara bIjAnA nathI mATe jeonI sAthe ApaNane virodha che tevA sarva manuSyane jAnamAlane alpa nukasAna na thAya tenI kALajI rAkhanArA hoya ja haNavA. Avo madhyama krUra adhyavasAya te nIla legyA rUpa che. che. teo padmavezyAnuM dRSTAMta che. citramAM teone kamaLanI jevA (3) tyAre trIjA core kahyuM ke strIonI hatyA na karavI kAraNa ke AchAM pILA varNavALA darzAvavAnuM saraLa hovAthI pILA te ati niMdanIya che. paraMtu puruSone ja haNavA, kAraNa ke puruSo vastravALo puruSa jAMbU cUMTato dekhADyo che. krUra cittavALA hoya che. Avo maMda krUra adhyavasAya te kApotA (6) 6 ThThA zreSTha mativALA puruSe A pramANe zIkhAmaNa lezyA che. (4) cothA core kahyuM ke badhA puruSono paNa vadha karavo ApI kahyuM ke bhUmi para paDelAM phalo khAIne tRpti karI zakAya tema nahi, mAtra zastrAdhArI hoya teno ja vadha karavo. A che, ane vizeSa phala pADavAnuM pApa nahi lAge. Avo vizuddha adhyavasAyamAM pUrva karatA komaLatA che, paraMtu ghaNI alpa mAtramAM vicAra zukla legyA garbhita che. saMsAramAM paNa potAnuM prayojana che e tejo lecchArUpa che. (pa) tyAre pAMcamAM core kahyuM ke siddha karavA mATe bIjAne leza mAtra nukasAna na pahoMce ane potAnuM zastravALA chatAM paNa nAsI jatAM puruSane haNavAthI ApaNane zuM kAma thAya tevA adhyavasAyavALA jIvo hoya che. te zukla lezyAnuM phaLa maLavAnuM che? mATe zastravALo paNa je puruSa ApaNI sAthe dRSTAMta jANavuM, citramAM bilakula ujaLA sapheda varNavALA vastra yuddha kare tene ja haNavo. 4thA karatAM pAcamAmAM komaLatA kaMIka dhAraNa karanAra puruSane bhUmi upara paDelA jAMbUkhAto dekhADyo che. vadhAre che e padma lezyA rUpa che. (6) tyAre chaThThA core kahyuM ke tejo-padra-zukla A traNa lezyA vadhu ke alpa mAtrAe eka to pArakA dhanamAla lUMTavA e pApa che ane bIjuM parahatyArUpa bIjAne nukasAna na thAya evI sAvadhAnI ke sarvathA nukasAna na - jo moTuM pApa karIe to ApaNI zI gati thAya ? mAtra dhana pahoMce tevI sAvadhAnIvALI hovAthI tene zubha gaNavAmAM AvI joIe te ja AMcakI levuM. koIne mAravAnI jarUra nathI. A che. kApota-nIla-kRSNalezyAmAM adhyavasAya vadhu ne vadhu kaThora adhyavasAyamAM ghaNI komaLatA hovAthI te zukala legyA rUpa che. ane malina banatA jAya che. jyAre tejo-padra-zukla legyAmAM zAstramAM kahyuM che ke maratI vakhate je vezyA hoya te vezyAnI adhyavasAya vadhu ne vadhu komaLa ane zuddha banatA jAya che. A pradhAnatAvALA bhavamAM punarjanma thAya che. dRSTAMtathI vizvamAM rahelA samasta jIvonAM zubhAzubha alpabadutva :- zukala vezyAvALA jIvo sarvathI alpa adhyavasAyonI komaLatA ane kaThoratAnuM mApa kADhI zakAya che. che, tenAthI pa lezyAvALA asaMkhyaguNa che, tenAthI tejo lezyAne samajavA mATe bIju coranuM dRSTAMtaH- parAkramakuzaLa lezyAvALA asaMkhyaguNA che, tenAthI kApota lezyAvALA keTalAka cora koIka gAma upara dhADa pADavA nIkaLyA. mArge jatAM anaMtaguNA che, tenAthI nIla vezyAvALA vizeSAdhika che. tenAthI paraspara e pramANe vicAravA lAgyA. tyAM duSTa AtmA eka core paNa kRSNa vezyAvALA vizeSAdhika che. legyAmAM mana-vacanakahyuM ke je koI ApaNI najaramAM caDe, puruSa-strI-bALaka-pazu- kAyAnA yogo mULa kAraNa che. tethI jyAM sudhI yogano abhAva Dhora hoya te badhAne kApI nAMkhavA ne dhana laI levuM. A ati hoya che tyAM sudhI ja lezyAno sadUbhAva hoya che. ane caudamAM krUra-kaThora adhyavasAya-pariNAma kRSNa-lezyA rUpa che. (2) tyAre guNaThANe yoganA abhAve vezyAno paNa abhAva che. bIjA core kahyuM ke pazuoe ApaNo kaMI paNa aparAdha karyo zubha dhyAna sukhakArI zrI jinezvaradevanI AjJA sarvanuM hita karanArI che. sarvanA kalyANa mATe yojAyelI che. vaLI te pApa rahita che, pUrNa pavitra che, mahAna arthavALI che. sarva saMzayone chedanArI che, ane utkRSTa maMgalamaya che. zraddhApUrvaka anusaravAmAM ja kalyANa karanArI che. jIva ane ajIva e be zeya tattvane jANIne jIvonA abhayadAtA banavAnuM che. ajIva tattvane jANIne mamatArahita udAsIna banavAnuM che jaDa padArtha AtmAnI potAnI koI vastu nathI. padArtho nAzavaMta che, tenI mamatAno tyAga samatAkAraka che. pApa-Azrava ane baMdha traNe tattvo janmamaraNAdi du:khane ApanArA hoI tyAga karavAnA che. che tene choDavAno puruSArtha duHkhanI paraMparAne aTakAvanAra che. puNyAnubaMdha puNya-saMvara-nirjarAmokSa A cAreya upAdeya tattva che temAM puruSArtha karavAthI avyAbAdha anaMta sukhanI prApti thAya che. asatu pApa puruSArthathI pAchA pharavA jinAjJAnI vAraMvAra vicAraNA karavI. TUMkamAM svamAM sthira thavuM ane vibhAvathI bacavuM AvI tAraka AjJAno amala zAzvata sukhane Ape che. - jyAre AjJAthI viruddha mana-vacana-kAyAno upayoga karanArA aneka AtmAo svarUpanI ajJAnadazAthI janma-maraNAdi aneka vidha duHkho pAmyA kare che. mATe jinAjJA mujaba jJAna ane te mujabanI kriyA karmabaMdhanathI mukti kare che. svecchA mujabanA jJAna-kriyAthI mukti thatI nathI. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akAla mRtya - madirA kAro, buddhi nAza mahasUla 8. gulA dala-gholavaDA sAMbhAra vahI mANa pIpala kA vRkSa pravi 14. rAtribhojana zagu zrIkAMDa sajIvotpatti 20. anajAne phala vistRta mAhitI lie cation International rIsarca oNpha DAinIga Tevala paDhie pitta prakopa 5. pacumbara 10. hima 12. karA jaharI kaimikalsa, pAcana zakti nAza ThaMDA pINA 16. anaMtakAya kaThAla uMbara vRkSa Game 8. mA~sa jIvanako krUra kaThora aura tAmasI banAnevAle | bAIsa abhakSya padArtha maccharoM se kama pravacana sAroddhAra paMcuMvari 15, caDavigaI 69 hima " visa 11, karage 12, savvamiTTi 3 rAIbhoaNagaM ciya 14. 93 915 // 245 bahubIa, anaMta 16, saMdhANA gholavaDA 8, vAyaMgaNa 1 amuNia nAmAI pupphaphalAI 20, tuccha phala 21, caliarasaM vajje vajjANi bAvIsaM // 246 rAtri bhojana ke anekavidha nUkazAna Age se jalodara seutI sITI se vRddhAza makar3I se roga MIMIMMALLA hiMsaka vRtti/ yuddha jhAr3I karamadI HOR kAluMbara vRkSa and selu ifisc se 21. tucchaphala pIpI se gaMbhIra sthiti th F Private & Personal Use Only karamadA mera 9. makkhana prANIjahara aphINa philI pAi gaMga 15. bahuvIja amIra 17. AcAra viSNu kaccA AdhAra 22. calitarasa makkhi kI lore tu (ma AgI milAI ghanTA huA dUdha kAlAtIna kUpIna, gaMdharama P dilI miTTI GD dRSTi "asaMkhya kITANu 11. viSa sIgareTa-bIDI taMbAku masAlA hIroina guTakA se zIghramRtyu kansara www 13. harataraha kI miTTI khore vAre pA miTTI sleTaprema 19. beMgana kAmottejaka rogakArI smRtiza elibrary.or Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che (15) jIvanane kaThora-jUra ane tAmasI banAvanArA vartha 22 abhakSyo AhArano saMbaMdha jeTalo zarIra sAthe che teTalo mana ana che. bArIka trasa jIvo paNa ghaNAM hoya che. je khAvAthI tRpti thatI che. jevuM anna tevuM mana, ane jevuM mana tevuM jIvana, nathI, zakti maLatI nathI. paraMtu TeTA-TeTImAM rahela sUkSma jIvo ane jevuM jIvana tevuM maraNa, AhArazuddhithI vicArazuddhi ne magajamAM pesI jAya to maraNane zaraNa thavuM paDe che. jaMtuonA vicArazuddhithI vartanazuddhi Ave che. duSita abhakSya AhAra letAM kAraNe zarIramAM roga thAya che. jemAM ghaNI jIvahiMsA rahelI che. mana dUSita thAya che ane saMyama tUTI jAya che. zarIra rogiSTa bane AthI A pAMceya abhakSya che. che. mana vikArI-tAmasI bane che. sAttvika guNamaya jIvana (6) madha abhakSya - mAkhI, bhamarI, kuMtAnI lALamAMthIjIvavA mATe ane doSomAMthI UgarI javA mATe bhakSya-abhakSya ulTImAMthI baneluM che. mAkhI phUlamAMthI rasa cUse che ane AhAranA guNa-doSo jANavA jarUrI che. madhapUDAmAM oke che. madhapUDA nIce dhUmADo karI mAkhIone abhakSya AhAranA doSo :- kaMdamULa vageremAM anaMta uDADavAmAM Ave che. madhapUDAne nIcovatAM aneka azakta jIvono nAza thAya che, mAkhaNa-madirA-mAMsa-madha-calitarasa mAkhIo, baccAo IDAo nAza pAme che, A badhAnI azuci vageremAM agaNita trasa jaMtuono nAza thAya che. enA bhakSaNathI madhamAM bhaLe che. rasa ja jaMtuo paNa temAM utpanna thAya che. pariNAma krUra-kaThora ghAtakI bane che, mana vikArI-tAmasI bane Ama madhamAM ghaNI jIvahiMsA ane narakanuM kAraNa hoI varjya che. che, zarIra rogonuM ghara bane che. krodha-kAma-unmAda bhabhUke che. madhanI jagyAe davAmAM ghI + sAkara, murabbAnI pAkI cAsaNI azAtA vedanIya Adi azubhakarma baMdhAya che, narakagati- vagerethI kArya sarI jAya che. tiryaMcagati-durgatinuM AyuSya baMdhAya che. vicAradhArA kaluSita (6) madirA-dArU abhakSyaH- jene surA, kAdaMbarI, vIskI, bane che, jIvana anAcArI thAya che, ane baMdhAyelA pApo aneka dArU, zarAba, drAkSAsava, vAIna-laddo, bIyara, carasa ke bhAMganA bhavomAM bhaTakAve che. nAmathI oLakhavAmAM Ave che. loTa-goLa-drAkSa vagere padArthone zuddha-sAtvika bhakSya AhArathI - anaMta jIvo ke Atho lAvavA saDAvavAmAM Ave che. jemAM agaNita trasajaMtuo trasajaMtuonA nAzathI bacI javAya che. zarIra rogathI bace che. utpanna thAya che. tene ukALavAmAM Ave che. Ama madirAmAM mana nirmaLa-prasanna-sAttvika bane che. pariNAma komaLa ane aneka jIvono nAza ane navA navA jIvonI utpatti thayA kare dayAvALA bane che. sadvicAra ane sadAcArano vikAsa thAya che. che tenI hiMsA che. pIdhA pachI magajano kola cAlyo jAya che. sadgati sulabha bane che, tyAga-tapanA saMskAra pADI zakAya che. kAma-krodhano-uzkerATa jAge che, buddhi kAMti-dhananI hAni thAya jIvana-maraNa samAdhivALA bane che. uttarottara manazuddhi dvArA che, pAgalapaNuM pragaTe che, anAcArI bane che. jyAM tyAM pachaDAya jIvana zuddhi-ane tethI zubhadhyAnanA baLe paramazuddhirUpa mokSa che. Arogyano nAza thAya che. AyuSyane dhakko pahoMce che. aNAhArI pada sulabha bane che. AtmAnA punaH punaH kauTuMbika paristhiti vaNase che. viveka-saMyama-jJAna vagere guNano adha:patanathI bacavA mATe 22 abhakSyano pratijJApUrvaka tyAga nAza thAya che. jIvana barabAda thAya che. (8) mAMsa abhakSya :- paMcenidraya jIvanI hiMsA karIne bAvIsa varjavA yogya abhakSya padArtho prApta thAya che. mAMsamAM anaMtakAya jIvo tathA trasajaMtuo, 1 thI 5 paMcuMbari, 6 thI 9 cauvigaI 10 hima 11 saMmUrchAima jIvo utpanna thAya che. mAMsa bhakSaNamAM aneka jIvonI visa 12 karage 13 sabUmakria, 14 rAIbhoaNaga ciya, hiMsA che. jenA bhojanathI prakRti tAmasI bane che, jhanUna-krUratA 15 bahubIa 16 asaMta 10 saMdhANA II 18 gholavaDA, 19 pragaTe che. kensara vagere bhayaMkara dardo lAgu paDe che. komaLatAvAyaMgaNa 20 amuNie nAmAIM puSkaphalAIM 21 tuccha phala karuNAno nAza thAya che. paMcendriya jIvanA vadhathI narakAyuM baMdhAya 22 caliarasaM vaje vajANi bAvIsa II che, jethI narakamAM aparaMpAra asaMkhya vaSonI pIDA veThavI paDe 1 thI 5 pAMca ubara kaLo abhakSya (1) vaDanA TeTAM che. judA judA dharmazAstra dayA ahiMsAnuM vidhAna kare che. tenuM (2) pArasa pIpaLAnI (3) plekSanI (4) uMbara-gularanI (pa) ullaMghana karavAmAM Ave che. IDAmAM paNa paMcendriya jIvano garbha kALA uMmarAnI TeTIo abhakSya che. darekamAM agaNita bIja hoya rasa rUpe hoI mAMsanA doSa jeTalo doSa jANavo. IDAmAM rahelA karo. 57 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ homa ThospiTala le jAne vAle AdhunikaabhakSya padArtha hoTala, lArI, galA,DhAvA Adi kA bhojana jAna levA roga ke javAbadAra spIgarola bargara cAInIjha pIjhA senDavIca phlAvara mazaruma calita rasa, kAlAtIta, kemikalsa yukta rogakArI calitarasa,kAlAtIta, kemikala serogakArI plona TLAST kaMdoI kI miThAIyA~ Pearin Arogya ke duzmana aMDAmizrita bona pAvaDara ARDIAN TInapaikaphUDa taiyAra sosa kaccA AcAra LATEST cokaleTa, pIpara, keka, namakIna Adi legate AiskrIma, sophTa DrIksa Adi rAtavAsI padArtha rogakArI bekTarIyA MY EPS REVIEW TUthapesTaAditathA sauMdarya prasAdhana hiMsAse utpanna - sauMdarya prasAdhana parikSaNameM lAkho cuMhe-sasalA-baMdarAdikA nAza Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kolesTarolathI hRdayanI bimArI, kIDanInA roga lAgu paDe che. kapha vadhe che, peTamAM saDo, TI.bI., saMgrahaNI vagere rogathI jIvanabhara pIDAvuM paDe che. IMDA nirjIva hotA nathI. temaja vanaspati upara kadI ugatA nathI. maraghInA garbhamAM ja lohIvIryamAMthI azuci pravAhIrUpa garbha utpanna thAya che. mATe zAkAhAra che ja nahIM. (9) mAkhaNa abhakSya H- mAkhaNane chAzamAMthI bahAra kADhyA pachI temAM aMtarmuhUrtamAM te raMganA trasa jaMtuo utpanna thAya che. je khAvAthI jIvonI hiMsA, vikAra-vAsanAnI uttejanA thAya che. cAritranI hAni kare che. vAsI banatAM kSaNe kSaNe rasa ja tadvarNanA trasa jaMtuo udbhave che jenAthI anekavidha bimArIo lAgu paDe che. (10) hima-barapha abhakSya :- aLagaNa pANIne thIjAvIne barapha bane che. jenA kaNe kaNe asaMkhya jIvo che. jIvana nirvAha mATe jarUrI nathI. baraphane ke tenAthI banelA sarabataAIskrIma-kulphI-AIsaphUTa vagerene khAvAthI maMdAgni-ajIrNa, apacAno rogalAgu paDe che. barapha e zarIranA Arogyano duzmana che. phrIjanA pANI tathA rAkhelAM pINAM paNa tevI hAni kare che. (11) viSa-jhera abhakSya :- je khanija, prANIja, vanaspatija, ane mizra cAra prakAre che. somala-vacchanAga, tAlapuTa-aphINa-haDatAla, dhaturo vividha jherI rasAyaNo che. je khAvAthI manuSyanA prANa hare che, anya jaMtuono nAza kare che. bhrama-dAha-kaMThazoSa vagere doSa utpanna kare che. bIDI-tamAkugAMjo-carasa-sIgareTa vageremAM rahelA dhImA jhero (slopoIjhana) mANasanA zarIramAM praveza pAmI alsara, kensara, TI.bI. nA dardathI rIbAvIne mAre che. Ama sva-para ghAtaka viSa abhakSya che. (12) karA-abhakSya H- pANIno kAco komaLa garbha che je varasAdamAM paDe che. je khAvAnuM koI prayojana nathI. baraphanA doSanI jema doSa jANI teno tyAga karavo. (13) mATI-abhakSya :- kaNe kaNe asaMkhya pRthvIkAya jIvo che. je khAvAnuM prayojana nathI. khAnArane patharI-pAMDurogasepTIka AmavAta vagere roga lAgu paDe che. keTalIka mATImAM deDakA vi. utpanna thavAnI yogyatA hoI peTamAM jIvo utpanna thatAM maraNanI vedanA anubhavavI paDe che. (14) rAtribhojana abhakSya :- rAtrimAM je sUkSma jaMtuo utpanna thAya che tathA aneka UDatA jaMtuo potAno khorAka levA UDe che. te badhA aneka jIvonI rAtribhojanamAM hiMsA thAya che. vizeSa, bhojanamAM jU AvI javAthI jalodara, mAkhIthI ulaTI, 59 kIDI Ave to buddhinI maMdatA, karoLIAthI koDha, vIMchI-kAMTAthI tAluvedha, garoLInI lALathI gaMbhIra sthiti, maccharathI tAva, sarpanA jherathI mRtyu, jherI padArthathI jhADA-ulTI-maraNa, vALathI svarabhaMga; AyuSya baMdhAya to tiryaMca ke narakagatinuM, Arogya bagaDe, ajIrNa thAya, kAmavAsanA jAge, pramAda-ALasa vadhe, bhUta-preta-chaLe, Ama Aloka-paralokanA anekavidha doSa lakSamAM rAkhI rAtribhojanano jIvanabhara tyAga lAbhadAyI che. (15) bahubIja abhakSya :- je zAka-phaLamAM be bIja vacce aMtara ke paDa hoya nahi, arthAt bIjebIja aDelA hoya, garbha thoDo ne bIja puSkaLa hoya. khAvAmAM thoDuM hoya koThIMbaDA, TIMbarU, khasakhasa, paMpoTA vageremAM bIjAM ghaNAM hoya che ja khAvAthI pittaprakopa ane Arogya hAni thAya che. tethI varjya che. (16) anaMtakAya kaMdamULa abhakSya :- eka zarIramAM anaMtA jIvo hoya che, jene sAdhAraNa vanaspati kahevAmAM Ave che. jenI naso, sAMdhA, gAMTha, tAMtaNA-rekhA dekhAya nahi, sarakhA bhAga thAya, jene chedIne vAvavAthI pharI Uge te anaMtakAya che. je khAvAthI anaMta jIvono nAza thAya che. baTATA-DuMgaLI-lasaNaAdu-lIlI haLadara, mULA, ratALuM, gAja2, thega, komaLa AmalI; phaNagA phUTelA kaThoLa garama vagere 32 prakAre anaMtakAya varjya che, je khAvAthI buddhi vikArI-tAmasI-ane jaDa bane che. dharmaviruddha vicAro Ave che. narakanuM Azrava-dvAra che. (17) saMdhANa-boLa athANuM abhakSya :- keTalAka athANA bIje divase, ane keTalAka athANA cothe divase abhakSya bane che. jemAM aneka trasajaMtuo upaje che ne mare che. je phaLamAM khaTAza che te athavA tevI vastumAM bheLaveluM hoya te athANuM, traNa divasa pachI temAM trasa jIvo utpanna thAya che. paraMtu je kerI-lIMbu vagere khaTAza vagaranI vastu sAthe nahi bheLavelA-guMdA-kAkaDI-cIbhaDApapaiyA-maracA vagerenA athANAM bIje divase abhakSya thAya che. je athANAmAM zekelI methI nAMkhI hoya te bIje divase vAsI thavAthI abhakSya che. methIvALuM athANuM kAcA dUdha-dahIM-chAsa sAthe khavAya nahi. caTaNImAM paNa tema samajavuM. kerI-guMdA-khArekamaracA vagere sUkavelA athANAMne taDakA barAbara na devAyA hoya ane lIlAza rahevAthI vALyuM vaLI zakatuM hoya to tevuM athANuM traNa divasa pachI abhakSya bane che. sUkavaNI karIne thatAM athANAMne barAbara taDakAM devo joIe. tyArabAda rAI-goLa caDAve te telabuDa hoya. jyAM sudhI tenA varNa-gaMdha rasa bagaDe nahi tyAM sudhI bhakSya saMbhave. svAda-gaMdhamAM phera paDI jAya, lIla-phUga vaLI jAya te athANAMne pANI vALo hAtha ke bhIno camaco www.jalnelibrary.org Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAgavAthI, tathA kAcI cAsaNI, pUrA taDakAM na devAthI phUga Ave che. te abhakSya jANavA aneka trasa jaMtuonI hiMsAthI bacavA athANAno tyAga karavo. (18) gholavaDA-dahIMvaDA dvidaLa abhakSya :- jemAMthI tela na nIkaLe, be sarakhI phADa thAya ane jhADanA phaLarUpa na hoya te dvidaLa-kaThoLano kAcA dUdha + dahIM - chAza sAthe yoga thavAthI turaMta beInidraya jIvo utpanna thAya che. jIvahiMsA sAthe zarIranuM Arogya bagaDe che. mATe abhakSya che. maga-maTha-aDada-caNAtuvera-vAla-coLA-kaLathI-vaTANA-lAMga-methI lIlavA guvAra tathA te kaThoLanA lIlA-sUkA pAMdaDA,bhAjI tathA loTa-dALa ane tenI banAvaTo vagere dvidaLa gaNAya che. methInA saMbhAra, athANAM, dALa, methIthI vaghArela kaDhI, seva, gAMThIyA, khamaNa, DhokaLA, pApaDa, buMdI, vaDA, bhajIyA vagere sAthe kAcA dUdha-dahIM ke chAsano yoga thatAM abhakSya thAya che. zIkhaMDa-dahIM-chAsa sAthe kaThoLavALuM bhojana levAya nahi. dUdha-dahIM-chAsa sArI rIte hAtha dAjhe evAM barAbara garama karyA pachI te ThaMDA thayela sAthe kaThoLanI cIjo vaparAya to dvidaLano doSa nathI. bhojana jamatI vakhate dvidaLa na thAya tenI khAsa kALajI rAkhavI. bahAranA dahIMvaDA kAcAM dahIMnA hoI abhakSya che. (dahIM barAbara garama thayeluM joIe.) (19) veMgaNa rIMgaNA abhakSya :- jemAM jhINA bIjanI saMkhyA agaNita che, tenA TopamAM sUkSma trasa jIvo hoya che. te vAparavAthI tAmasabhAva jAge che. vAsanA-unmAda vadhe che. hRdaya dhiThu bane che. nidrA-pramAda vadhe che, tAva-kSayaroga lAgu paDe che. Izvara smaraNamAM bAdhaka che. purANamAM paNa teno niSedha karela che. (20) ajANyA phaLa-puSpa abhakSya H- jenuM nAma jANatA nathI. jenA guNa-doSa jANatA nathI te badhA ajANyA phaLa-puSpo abhakSya che, je khAvAthI prANano nAza thAya che. mATe ajANI vastu khAvI nahi. ajANyA phaLanA tyAganA niyamovALo vaMkacula bacyo ane bIjA sAthIo kiMpAkanA jherI phaLo khAtAM mRtyu pAmyA. (21) tuccha phaLa abhakSya :- jemAM khAvAnuM thoDuM pheMkI devAnuM ghaNuM hoya, je khAvAthI tRpti thatI nathI ke zakti maLatI nathI. caNIbora, pIluM, guMdI, sItAphaLa vagere jANavA, tenA ThaLiyA pheMkatA te upara kIDI vagere jaMtuo Ave che. eMThA hovAne kAraNe saMmUrchima jIvo utpanna thAya che. paga nIce kacarAtAM te jIvo nAza pAme che. jethI te vAparavA nahi. (22) calita rasa abhakSya :- je padArthanA rUpa-rasagaMdha sparza bagaDI gayA hoya te calitarasa kahevAya che. temAM trasa jIvo utpanna thAya che. kohavAI gayelI, vAsI vastuo, kALa vItI gayela loTa-miThAI. vi. nIla-phugavALI vastu abhakSya che. je khAvAthI zArIrika Arogyane hAni pahoMce che, akALe maMdavADa ke maraNa nIpaje che. pAkI cAsaNInI mIThAI, purI pharasANa-khAkharA-loTa-caNA-dALiyA vagereno kALa kArataka suda 15 thI phAgaNa suda 15 sudhI ziyALAmAM trIsa divasa, phAgaNa suda 15 thI aSADha suda 15 unALAmAM 20divasa, aSADha suda 15 thI kArataka suda 15 sudhI comAsAmAM 15 divasa pachI abhakSya bane che. kerI-rAyaNa ArdrA nakSatra pachI, khajura-khAreka, tala, bhAjI, methInI bhAjI, kothamIra vi.phA. suda 15 thI ATha mAsa abhakSya che. jemAM pANIno aMza rahe tevI vAsI vastu bIjA divase na khavAya. dahIM be rAta pachI abhakSya bane che. vizeSa varNana gurugamathI tathA 'abhakSya anaMtakAya vicAra' AhArazuddhi prakAza' 'AhAra zuddhi ane rIsarca opha DAInIMga Tebala vagere graMthothI jANavuM. -82-488 sukhakArI dharmadhyAna : (2) apAya vicaya : AtmA mUla svarUpe AnaMdamaya che. AnaMdaghana che. chatAM tene vipAka udayamAM vividha kaSToduHkho bhogavavA paDe che. AnuM kAraNa apAyabhUta rAga-dveSanI pariNati, krodhAdi kaSAyo, aDhAra prakAranA pApasthAnakonuM sevana-sevarAvavuManumodavuM vigere che. AtmAne apAyothI bacAvA Indriyanigraha-manonigraha-viSayanigraha kaSAyanigraha karatAM rahevAnuM che. samasta duHkhonuM mULa pApa vyApAra che. tenuM mULa rAga-dveSa che. A bIja dUra na thAya tyAM sudhI jIvanA janma-maraNAdi cAlatAM rahe che. vItarAgadharmanI sAdhanA A bIjano nAza kare che. (3) vipAka vicaya : jIvane zubha-azubha karmanA udaye sukha-duHkhanA anubhavo thAya che. koI zrImaMta bane koI bhikhArI ! koI nirogI koI rogI ! koI vidvAna koI mUrkha, koI narakamAM koI devalokamAM, A badhI viSamatAnuM kAraNa jIvanuM zubha-azubha karma che-anAdithI karmanA saMbaMdhavALo AtmA che, samaye samaye navA karma bAMdhe che. udayamAM zubha-azubhane anubhave che. cAre gatimAM jIvane duHkhanI vedanA potAnA bAMdhelA pApakarmo Ape che. pApanI sajA bahu AkarI che. kAyamI duHkha vipAkathI bacavAno upAya sarvapApa vyApAranA tyAgamAM che. ajJAnane dUra karIne jJAnano prakAza meLavavAthI zAzvata sukhano mArga maLe che. (4) saMsthAna vicaya : 14 rAjaloka vizvadarzananuM tathA dravyonuM svarUpa citavavAnuM che. lokamAM AkAzapradezamAM sUkSma nigodAdi jIvonA asaMkhya goLA-anaMta jIvo eka zarIramAM, 1 zvAsamAM sADA sattara vAra janma-maraNa pAme che. cAre gatinA jIvo janma-maraNanA kaSTo bhogavatAM rahe che. caramabhavI zuddhadharma-samyaktva meLavIne cAritranI sAdhanAthI sarvakarmone kSaya karI siddha avasthA pAme che. lokAgre anaMta siddhamAM bhaLI jAya che. co www.jalnelibrary.org Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naraka ke hetu : aura phala meM mahAdu:kha seksa, hiMsA aura laDAI-jhagar3e ke dRzya dekhane se AMkha meM bhAle se bhedA. pilana yaMtra se pIlA jAtA hai| hiMsaka kaMpanI ke zeyara le, use kATA chedA jAtA hai juA, dAru, hiMsAkhorI ke vyasana se virasa pAna aura zastra se chedana para strI yA para puruSa se anAcAra sevana se dAvAnala kI bhArI pIr3A SHREE jo DaoNkTara garbhapAta kare, jo strI karAye, jo sahAyatA kare athavA anumodana kare ve saba anaMta pIDA ko pAte hai rAtri bhojana, kaMdamUla,abhazya evaM acAra ke sevana se duHkhamaya naraka ke phala bhugatane par3ate hai aiTamabaoNmba, rAsAyanika zastroM se hiMsA evaM vaira se nArako se lar3AI hotI hai murgI-matsaya udyoga sthApaka evaM protsAhana, pracAra karanevAle anaMta du:kha pAte haiM kSetrakRta vedanA) corI karane vAlA, pazu-pakSI kA zikAra karanevAlA naraka meM ghora pIDA pAtA hai himAlaya se bhI anaMta ThaMDI, aura garma vaitaraNI nadI ke durgandhamaya pravAha meM ghora vedanA aan Internal Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvopakArI jaina tattvajJAna binapunatta tatte jinezvara prarUpita tattvajJAna A vizvamAM jIva-ajIva Adi tattvone yathArtha kahenArA jinezvara tIrthakara bhagavaMto che. teo kevalajJAna pAmavA pUrve tyAga-tapa-titikSApUrvaka ghora tapa-dhyAnanI sAdhanA kare che. karmanA AvaraNo dUra karavA mATe rAta-divasa zubhadhyAnamAM manane joDe che. vacamAM AvatAM aneka pariSaho-upasargo-du:khone samatA pUrvaka sahana kare che. du:kha ApanArA pratye lezamAtra durbhAva ke krodha karatA nathI. samabhAvapUrvaka sAdhanA dvArA jJAnamAM ekalIna-abhedapaNe ekAkAra banIne zukaladhyAnathI karmanA AvaraNo dUra thatAM sarvajJa-sarvadarzI bane che. traNekALanA sarvadravyo-guNo-paryAyone jJAnathI jANe che. | vizvanA anaMta jIvo ajJAna-mithyAtvathI anaMtakALathI du:khathI ribAI rahyA che. te jJAnamAM joIne temane satyabodha maLe ane sanmArge vaLe te mATe devaracita samavasaraNamAM paramArthakArI tattvavANI saMbhaLAve che. lAkho manuSyo-devo-pazuo kadAgrahanI, Apa mAnyatA, ajJAna pakaDano, rAga-dveSanA pakSapAtano tyAga karIne samyajJAna pAme che. gaNadhara gautamasvAmI mahArAjA prabhune prazna pUche che. he prabhu ! viMda tatte? prabhu mahAvIra bhagavaMta javAba Ape che. 3punaiphavA, visAmevA, ivephavA. A traNa zabdomAM vastunuM utpanna thavuM, nAza thavuM ane kAyama dhruvapaNe rahevuM e yathArtha sat tattva che. vizvanA gaNadhara bhagavaMto sUtranI racanA kare che. temAMthI vizvane sAcA tattvano bodha maLe che. aneka vidvAno-paMDito-RSio syAdvAda-sApekSavAda ane naya-nikSepa-saptabhaMgInA tattvonI satyatA svIkAre che. jIvananuM saMpUrNa zuddhikaraNa karanAra tattva bIjA darzanomAM nathI . A vizvamAM jinoe kaheluM ajoDa tattvajJAna che. je sarva jIvonuM kalyANa karanAruM che. anAdithI karmathI pIDAtAM jIvone karmanAM baMdhanamAMthI mukti kaI rIte maLe tathA uttarottara AtmAno vikAsa kema thAya te mArga darzAve che. je tattvajJAnanI zraddhA-bodha ane sarva pApanA tyAgarUpa cAritra dharmanI sAdhanAthI siddha thAya che. samyagadarzanajJAna ane cAritra prApta karavA mATe A pustakamAM samajAvelA tattvajJAnano sau koI jijJAsuo kadAgrahanA tyAgapUrvaka mokSamArgamAM puruSArtha karIne anAdinA karmabaMdhanathI sau muktine pAmanArA bano. e zubha kAmanA. - A. rAjendrasUri