Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mainadharma kI kahAniyA OI bhAga 18 prakAzaka: akhila bhA. jaina yuvA phaiDarezana-khairAgar3ha / / zrI kahAna smRti prakAzana-sonagar3ha
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhur3IbAI khemarAja gir3iyA granthamAlA saMkSipta paricaya zrI khemarAja gir3iyA zrImatI dhur3IbAI gir3iyA jinake vizeSa AzIrvAda va sahayoga se granthamAlA kI sthApanA huI tathA jisake antargata prativarSa dhArmika sAhitya prakAzita karane kA kAryakrama sucAru rUpa se cala rahA hai, aisI isa granthamAlA ke saMsthApaka zrI khemarAja gir3iyA kA saMkSipta paricaya denA hama apanA kartavya samajhate haiM - janma : san 1919 cAMdarakha (jodhapura) pitA : zrI haMsarAja, mAtA : zrImatI mehaMdIbAI zikSA/vyavasAya : mAtra prAyamarI zikSA prApta kara mAtra 12 varSa kI umra meM hI vyavasAya meM laga ge| sat-samAgama : san 1950 meM pUjya zrIkAnajIsvAmI kA paricaya sonagar3ha meM huaa| brahmacarya pratijJA : mAtra 34 varSa kI umra meM san 1953 meM pUjya svAmIjI se sonagar3ha meM brahmacarya pratijJA lii| parivAra : Apake 4 putra evaM 2 putriyA~ haiN| putra - dulIcanda, pannAlAla, motIlAla evaM premcNd| tathA putriyA~ - bra. tArAbena evaM mainaaben| donoM putriyoM ne mAtra 18 varSa evaM 20 varSa kI umra meM hI AjIvana brahmacarya kI pratijJA lekara sonagar3ha ko hI apanA sthAyI nivAsa banA liyaa| vizeSa : bhAvanagara paMcakalyANaka pratiSThA meM bhagavAna ke mAtA-pitA bne| san 1959 meM khairAgar3ha meM jinamaMdira nirmANa karAyA evaM pUjya gurudevazrI ke zubha haste pratiSThA meM vizeSa sahayoga diyaa| san 1988 meM 25 divasIya 70 yAtriyoM sahita dakSiNa tIrthayAtrA saMgha nikAlA evaM aneka sAmAjika kAryoM ke alAvA aba vyavasAya se nivRtta hokara adhikAMza samaya sonagar3ha meM rahakara Atma-sAdhanA meM bitAte haiN|
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( zrImatI dhur3IbAI khemarAja gir3iyA graMthamAlA kA 26 vA~ puSpa jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga-18) sampAdaka: paNDita ramezacanda jaina zAstrI, jayapura prakAzaka: akhila bhAratIya jaina yuvA phaiDarezana mahAvIra cauka, khairAgar3ha - 491 881 (madhyapradeza) aura zrI kahAna smRti prakAzana santa sAnnidhya, sonagar3ha - 364250 (saurASTra)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ ti - prathama AvRtti 2200 pratiyA~ prApti sthAna a. bhA. jaina yuvA phaiDarezana 24 se 27 apraila, 2007 zrI zAntinAtha digambara jinamandira khairAgar3ha zAkhA-bairAgar3ha kA jIrNoddhAra pUrvaka " ... zrI khemarAja premacaMda jaina, vedI pratiSThA evaM svarNa jayantI mahotsava | 'kahAna-niketana' khairAgar3ha-491881 ke mAMgalika prasaMga para prakAzita jilA-rAjanAMdagA~va (chattIsagar3ha) (c) sarvAdhikAra surakSita paNDita ToDaramala smAraka TrasTa nyauchAvara : sAta rupaye mAtra e-4, bApUnagara, jayapura-302015 (rAjasthAna) mudraNa jaina kampyUTarsa, jayapura movAila : 094147-17816 phaiksa : 0141-2709865 bra. tArAbena mainAbena jaina 'kahAna razmi', sonagar3ha-364250 jilA-bhAvanagara (saurASTra) anukramaNikA 1. dRr3ha zIla ke dhanI : seTha sudarzana 2. zAlisikya maccha ke bhAvoM kA phala 3. zrI zvetavAhana munirAja kI kathA 4. jaba jAgo tabhI saberA vilakSaNa Ahuti jaya gommaTezvara 7. uttarAdhikArI kI khoja 8. nIca se nirgrantha 6. jaya
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya pUjya gurudeva zrI kAnajIsvAmI dvArA prabhAvita AdhyAtmika krAnti ko jana-jana taka pahu~cAne meM paNDita ToDaramala smAraka TrasTa, jayapura ke DaoN. hukamacandajI bhArilla kA yogadAna avismaraNIya hai, unhIM ke mArgadarzana meM akhila bhAratIya jaina yuvA phaiDarezana kI sthApanA kI gaI hai| phaiDarezana kI khairAgar3ha zAkhA kA gaThana 26 disambara, 1980 ko paNDita jJAnacandajI, vidizA ke zubha haste kiyA gyaa| taba se Aja taka phaiDarezana ke sabhI uddezyoM kI pUrti isa zAkhA ke mAdhyama se anavarata ho rahI hai| __ isake antargata sAmUhika svAdhyAya, pUjana, bhakti Adi dainika kAryakramoM ke sAtha-sAtha sAhitya prakAzana, sAhitya vikraya, zrI vItarAga vidyAlaya, granthAlaya, kaiseTa lAyabrerI, sAptAhika goSThI Adi gatividhiyA~ ullekhanIya haiM; sAhitya prakAzana ke kArya ko gati evaM niraMtaratA pradAna karane ke uddezya se san 1988 meM zrImatI dhur3IbAI khemarAja gir3iyA granthamAlA kI sthApanA kI gii| isa granthamAlA ke parama ziromaNi saMrakSaka sadasya 21001/- meM, saMrakSaka ziromaNi sadasya 11001/- meM tathA paramasaMrakSaka sadasya 5001/- meM bhI banAye jAte haiM, jinake nAma pratyeka prakAzana meM diye jAte haiN| pUjya gurudeva ke atyanta nikaTastha antevAsI evaM jinhoMne apanA sampUrNa jIvana unakI vANI ko AtmasAta karane evaM lipibaddha karane meM lagA diyA - aise bra. haribhAI kA hRdaya jaba pUjya gurudevazrI kA cira-viyoga (vIra saM. 2506 meM) svIkAra nahIM kara pA rahA thA, aise samaya meM unhoMne pUjya gurudevazrI kI mRta deha ke samIpa baiThe-baiThe saMkalpa liyA ki jIvana kI sampUrNa zakti evaM sampatti kA upayoga gurudevazrI ke smaraNArtha hI kharca kruuNgaa| ___ taba zrI kahAna smRti prakAzana kA janma huA aura eka ke bAda eka gujarAtI bhASA meM satsAhitya kA prakAzana hone lagA, lekina aba hindI, gujarAtI donoM bhASA ke prakAzanoM meM zrI kahAna smRti prakAzana kA sahayoga prApta ho rahA hai, jisake pariNAma svarUpa naye-naye prakAzana Apake sAmane haiN| ____sAhitya prakAzana ke antargata jainadharma kI kahAniyA~ bhAga 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12,13,14,15,16,17,18 evaM anupama saMkalana (laghu jinavANI saMgraha), caubIsa tIrthaMkara mahApurANa (hindI-gujarAtI), pAhur3adohA-bhavyAmRta (3)
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka, AtmasAdhanA sUtra, virAga saritA tathA laghutattvasphoTa, aparAdha kSaNabhara kA (kaoNmiksa) isaprakAra 26 puSpa prakAzita kiye jA cuke haiN| dharma kI kahAniyA~ bhAga - 18 ke rUpa meM paurANika kahAniyoM ke atirikta apane samaya kI suprasiddha lekhikA zrImatI rUpavatI jaina 'kiraNa' dvArA likhita do nATakoM ko prakAzita kiyA jA rahA hai| ina nATakoM ko par3hakara pAThakoM ko eka apUrva Ananda kA anubhava to hogA hI, sAtha hI unheM inakA maMcana karane kA bhAva bhI Aye binA nahIM rhegaa| isIprakAra isameM DaoN. mahAvIra zAstrI dvArA bhI sahaja bodhagamya evaM sarala-subodha zailI meM likhI gaI do kahAniyA~ zAmila kI gaI haiN| inakA sampAdana evaM vartanI kI zuddhipUrvaka mudraNa kara paNDita ramezacanda jaina zAstrI, jayapura ne inheM aura bhI sundara evaM AkarSaka banA diyA hai| ataH hama sabhI AbhArI haiN| AzA hai pAThakagaNa inase apane jIvana meM pavitratA evaM sudRr3hatA prApta kara sanmArga para calakara apanA jIvana saphala kreNge| jaina bAla sAhitya adhika se adhika saMkhyA meM prakAzita ho / - aisI hamArI bhAvI yojanA hai / isa sandarbha meM Apake bahumUlya sahayoga va sujhAva apekSita haiN| sAhitya prakAzana phaNDa, AjIvana granthamAlA ziromaNi saMrakSaka, paramasaMrakSaka evaM saMrakSaka sadasyoM ke rUpa meM jina dAtAra mahAnubhAvoM kA sahayoga milA hai, hama una sabakA bhI hArdika AbhAra prakaTa karate haiM aura AzA karate haiM ki bhaviSya meM bhI sabhI isI prakAra sahayoga pradAna karate rheNge| vinItaH motIlAla jaina adhyakSa premacanda jaina sAhitya prakAzana pramukha Avazyaka sUcanA pustaka prApti athavA sahayoga hetu rAzi DrAphTa dvArA "akhila bhAratIya jaina yuvA phaiDarezana, khairAgar3ha" ke nAma se bhejeN| hamArA baiMka khAtA sTeTa baiMka Apha iNDiyA kI khairAgar3ha zAkhA meM hai / (4)
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ janma 1/12/1978 (khairAgar3ha, ma.pra.) vinamra AdarAJjalI dAdA pitA sva. tanmaya (pukharAja ) gir3iyA TI.vI. alpavaya meM aneka uttama saMskAroM se surabhita, bhArata ke sabhI tIrthoM kI yAtrA, parvoM meM yama-niyama meM kaTTaratA, rAtri bhojana tyAga, dekhanA tyAga, devadarzana, svAdhyAya, pUjana Adi chaha Avazyaka meM hamezA lIna, sahanazIlatA, nirlobhatA, vairAgI, satyavAdI, dAna zIlatA se zobhAyamAna terA jIvana dhanya hai / alpakAla meM terA AtmA asAra-saMsAra se mukta hogA (vaha svayaM kahatA thA ki mere adhika se adhika 3 bhava bAkI haiM / ) cinmaya tattva meM sadA ke lie tanmaya ho jAve - aisI bhAvanA ke sAtha yaha viyoga kA vairAgyamaya prasaMga hameM bhI saMsAra se virakta karake mokSapatha kI preraNA detA rahe - aisI bhAvanA hai| sva. zrI kaMvaralAla jaina zrI motIlAla jaina buA zrImatI DhelAbAI jIjA zrI zuddhAtmaprakAza jaina jIjA zrI yogezakumAra jaina hama haiM (5) svargavAsa 2/2/1993 (durga paMcakalyANaka) dAdI mAtA phUphA jIjI jIjI sva. mathurAbAI jaina zrImatI zobhAdevI jaina sva. tejamAla jaina sau. zraddhA jaina, vidizA sau. kSamA jaina, dhamatarI
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamAre mArgadarzaka SAIRS ada zrI dulIcaMda baraDiyA rAjanAMdagA~va pitA - sva. phatelAlajI baraDiyA zrImatI sva. santoSabAI baraDiyA pitA - sva. siremalajI sirohiyA sarala svabhAvI baraDiyA dampatti apane jIvana meM varSoM se sAmAjika aura dhArmika gatividhiyoM se jur3e haiN| san 1993 meM Apa logoM ne 80 sAdharmiyoM ko tIrthayAtrA karAne kA puNya arjita kiyA hai| isa avasara para svAnI vAtsalya karAkara aura jIvarAja khamAkara zeSa jIvana dharmasAdhanA meM bitAne kA mana banAyA hai| vizeSa -AdhyAtmika satpuruSa pUjya zrI kAnajIsvAmI ke darzana aura ) satsaMga kA lAbha liyA hai| parivAra putra putravadhu putrI dAmAda lalita lIlA gautamacaMda botharA, sva. nirmala bhilAI anila zazikalA aruNakumAra pAlAvata, ( suzIla sudhA jayapura candrakalA prabhA maMju (6)
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthamAlA sadasyoM kI sUcI paramaziromaNi saMrakSaka sadasya saMrakSaka sadasya zrI hemala bhImajI bhAI zAha, landana zrImatI zobhAdevI motIlAla gir3iyA, khairAgar3ha zrI vinodabhAI devasI kacarAbhAI zAha, landana zrImatI dhur3IbAI khemarAja gir3iyA, khairAgar3ha zrI svayaM zAha ostro vskI ha. zItala vijena zrImatI DhelAbAI tejamAla nAhaTA, khairAgar3ha zrImatI jyotsanA bena vijayakAnta zAha, amerikA zrI zaileSabhAI je. mehatA, nepAla zrImatI manoramAdevI vinodakumAra, jayapura | bra. tArAbena bra. mainAvena, sonagar3ha paM. zrI kailAzacanda pavanakumAra jaina, alIgar3ha | sva. amarAbAI nAMdagAMva, ha. zrI ghevaracaMda DAkaliyA zrI jayantIlAla cimanalAla zAha ha. suzIlAbena amerikA zrImatI candrakalA gautamacanda botharA, bhilAI zrImatI soniyA samIta bhAyANI zrImatI gulAbabena zAMtilAla jaina, bhilAI mIrAyAma prazAMta bhAyANI amerikA zrImatI rAjakumArI mahAvIraprasAda sarAvagI, kalakattA ziromaNi saMrakSaka sadasya zrI premacanda ramezacanda jaina zAstrI, jayapura jhanakArIbAI khemarAja bAphanA ceriTebala TrasTa, khairAgar3ha zrI praphullacanda saMjayakumAra jaina, bhilAI mInAbena somacanda bhagavAnajI zAha, landana sva. lunakaraNa, jhIpubAI kocara, kaTaMgI zrI abhinandanaprasAda jaina, sahAranapura sva. zrI jeThAbhAI haMsarAja, sikaMdarAbAda zrImatI sUrajabena amulakhabhAI seTha, mumbaI zrI zAMtinAtha sonAja, akalUja zrImatI jyotsanA mahendra maNIlAla malANI, mATuMgA zrImatI puSpAbena candulAla meghANI, kalakattA sva. dhApU devI tArAcanda gaMgavAla, jayapura zrI lavajI bIjapAla gAlA, bambaI bra. kusuma jaina, kumbhoja bAhubalI zrImatI puSpalatA ajitakumArajI, chindavAr3A sva. kaMkubena rikhabadAsa jaina ha. zAMtibhAI, bambaI paramasaMrakSaka sadasya eka mumukSubhAI, ha. sukamAla jaina, dillI zrImatI zAntidevI komalacaMda jaina, nAgapura zrImatI zAMtAbena zrI zAMtibhAI jhaverI, bambaI zrImatI puSpAbena kAMtibhAI moTANI, bambaI sva. mUlIbena samarathalAla jaina, sonagar3ha zrImatI haMsubena jagadIzabhAI lodariyA, bambaI zrImatI suzIlAbena uttamacaMda gir3iyA, rAyapura zrImatI lIlAdevI zrI navaratnasiMha caudharI, bhilAI sva. rAmalAla pArakha, ha. nathamala nAMdagAMva zrIyuta prazAnta-akSaya-sukAnta-kevala, landana zrI bizambharadAsa mahAvIraprasAda jaina sarrApha, dillI zrImatI puSpAbena bhImajIbhAI zAha, landana zrImatI jainAbAI, bhilAI ha. kailAzacanda zAha zrI surezabhAI mehatA, bambaI evaM zrI dinezabhAI, morabI| sau. ramAbena naTavaralAla zAha, jalagA~va zrI mahezabhAI mehatA, bambaI evaM | sau. savitAbena rasikabhAI zAha, sonagar3ha zrI prakAzabhAI mehatA, nepAla zrI phUlacaMda vimalacaMda jhAMjharI ujjaina, zrI ramezabhAI, nepAla evaM zrI rAjezabhAI mehatA, morabI zrImatI patAsIbAI tilokacaMda koThArI, jAlabAMdhA zrImatI vasaMtabena jevaMtalAla mehatA, morabI zrI choTAlAla kezavajI bhAyANI, bambaI sva.hIrAbAI, haste-zrI prakAzacaMda mAlU, rAyapura | zrImatI jazavaMtIbena bI. bhAyANI, ghATakopara zrImatI candrakalA premacanda jaina, khairAgar3ha sva. bhairodAna saMtoSacanda kocara, kaTaMgI sva. mathurAbAI kaMvaralAla gir3iyA, khairAgar3ha | zrI cimanalAla tArAcaMda kAmadAra, jaitapura zrImatI kaMcanadevI dulIcanda jaina gir3iyA, khairAgar3ha | zrI takhatarAja kAMtilAla jaina, kalakattA damayantIbena harIlAla zAha cairiTebala TrasTa, mumbaI / zrImatI DhelAbAI ceriTebala TrasTa, khairAgar3ha
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI tejabAI devIlAla mehatA, udayapura sva. suzIlAbena himmatalAla zAha, bhAvanagara zrImatI sudhA subodhakumAra siMghaI, sivanI zrI kizorakumAra rAjamala jaina, sonagar3ha guptadAna, haste - candrakalA botharA, bhilAI zrI jayapAla jaina, dillI zrI phUlacaMda caudharI, bambaI | zrI satsaMga mahilA maNDala, khairAgar3ha sau. kamalAbAI kanhaiyAlAla DAkaliyA, khairAgar3ha / | zrImatI kiraNa - esa.ke. jaina, khairAgar3ha zrI sugAlacaMda viradhIcaMda copar3A, jabalapura sva. gaiMdAmala - jJAnacanda - sumataprasAda, khairAgar3ha zrImatI sunItAdevI komalacanda koThArI, khairAgar3ha | sva. mukeza gir3iyA smRti ha. nidhi-nizcala, khairAgar3ha zrImatI svarNalatA rAkezakumAra jaina, nAgapura sau. suSamA jinendrakumAra, khairAgar3ha zrImatI kaMcanadevI pannAlAla gir3iyA, khairAgar3ha ,. | zrI abhayakumAra zAstrI, ha. samatA-namratA, khairAgar3ha zrI lakSmIcaMda sundarabAI pahAr3iyA, koTA sva. vasaMtabena manaharalAla koThArI, bambaI zrI zAntikumAra kusumalatA pATanI, chindvaadd'aa| sau. acarajakumArI zrI nihAlacanda jaina, jayapura zrI chItaramala bAkalIvAla jaina TreDarsa, pIsAMgana sau. gulAbadevI lakSmInArAyaNa rArA, zivasAgara zrI kisanalAla devar3iyA ha. jayakumArajI, nAgapura sau. zobhAbAI bhavarIlAla caudharI, yavatamAla sau. ciMtAbAI miThUlAla modI, nAgapura sau. jyoti santoSakumAra jaina, DobhI zrI sudIpakumAra gulAbacanda, nAgapura zrI bAbUlAla totArAma luhAr3iyA, bhusAvala sau. zIlAbAI mulAmacandajI, nAgapura sva. lAlacanda bAbUlAla luhAr3iyA, bhusAvala sau. motIdevI motIlAla phalejiyA, rAyapura sau. omalatA lAlacanda jaina, bhusAvala sau. sumana jayakumAra jaina, DoMgaragar3ha zrI yogendrakumAra lAlacanda luhAr3iyA, bhusAvala samakita mahilA maMDala, DoMgaragar3ha zrI jJAnacanda bAbUlAla luhAr3iyA, bhusAvala sau. kaMcanadevI jugarAja kAsalIvAla, kalakattA sau. sAdhanA jJAnacanda jaina luhAr3iyA, bhusAvala zrI di. jaina mumukSu maNDala sAgara, zrI devendrakumAra jJAnacanda luhAr3iyA, bhusAvala sau. zAMtidevI dhanakumAra jaina, sUrata zrI mahendrakumAra bAbUlAla luhAr3iyA, bhusAvala zrI cindrUpa zAha, bambaI sau. lInA mahendrakumAra jaina, bhusAvala sva. phephAbAI pusAlAlajI, baiMgalora zrI cintanakumAra mahendrakumAra jaina, bhusAvala lalitakumAra DaoN. zrI tejakumAra gaMgavAla, indaur| | zrI kastUrI bAI ballabhadAsa jaina, jabalapura sva. nokacandajI, ha. kezarIcaMda sAvA silhATI sva.yazavaMta chAjer3a ha.zrI pannAlAla jaina, khairAgar3ha ku. vaMdanA pannAlAlajI jaina. jhAbaA anubhUti-vibhUti atula jaina, malADa ku. mInA rAjakumAra jaina, dhAra zrI AyuSya jaina saMjaya jaina, dillI sau. vaMdanA saMdIpa jainI ha.ku. zreyA jainI, nAgapura | zrI samyaka aruNa jaina, dillI sau. kezarabAI dha. pa. sva. gulAbacanda jaina, nAgapura | zrI sArthaka aruNa jaina, dillI jayavaMtI bena kizorakumAra jaina zrI kezarImala nIraja pATanI, gvAliyara zrI manoja zAntilAla jaina zrI parAgabhAI harivadana satyapaMthI, ahamadAbAda zrImatI zakuntalA anilakumAra jaina, muMgAvalI . lakSmIbena vIracanda zAha ha. zAradAbena, sonagar3ha iMjI.AratI pitA zrI anilakumAra jaina, muMgAvalI | zrI prazama jItUbhAI modI, sonagar3ha zrImatI pAnAdevI mohanalAla seThI, gohATI zrI hemalAla manoharalAla siMghaI, bonakaTTA zrImatI mANikabAI mANikacanda jaina, indaura sva. durgA devI smRti ha. dIpacanda caupar3A, khairAgar3ha bhUrIbAI sva. phUlacanda jaina, jabalapura zrI pArasamala mahendrakumAra, tejapura
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/9 dRr3ha zIla ke dhanI : seTha sudarzana aMgadeza meM campAnagarI kA rAjA gajavAhana thaa| vaha atyanta sundara tathA bahAdura thaa| usane apane samasta zatruoM ko harAkara apanA rAjya niSkaMTaka banA liyA thaa| gajavAhana kI rAjadhAnI meM eka vRSabhadatta nAma kA seTha rahatA. thaa| usakI arhatdAsI nAma kI strI thii| vaha zIlavatI thii| seTha ko apanI strI ke prati atyanta prema thaa| isaprakAra donoM kA dAmpatya jIvana Ananda se vyatIta ho rahA thaa| seTha ke yahA~ eka subhaga nAmaka gvAlA thaa| eka dina eka aisI ghaTanA banI, jisase usa gvAle ke jIvana meM mahAna parivartana A gyaa| ghaTanA yaha thI ki gvAlA jaba jaMgala se apane ghara A rahA thA, taba usane mArga meM eka zilA para eka munirAja ko dhyAnastha dekhaa| dina asta hone kA samaya ho rahA thA aura sardI ke dina the| gvAle ne vicAra kiyA ki sardI ke dinoM meM zilA ke Upara eka bhI vastra binA munirAja rAtri kisaprakAra vyatIta kareMge? dayAbhAva se prerita hokara vaha apane ghara gayA aura apanI strI se manirAja kA sampUrNa vRtAnta kaha sunaayaa| __ tatpazcAt gvAlA munirAja ke samIpa gayA aura usane dekhA ki munirAja . kA sampUrNa zarIra sardI meM osa se bhIga rahA hai; parantu munirAja usI zilA para antarlIna hokara dhyAna meM baiThe haiN| usa gvAle ne bhaktibhAva se prerita hokara osa se bhIge hue unake zarIra ko vastra se sApha kiyaa| isaprakAra gvAle ne sampUrNa rAtri munirAja kI sevA meM vyatIta kii| prabhAta hote hI munirAja dhyAna meM se bAhara aaye| munirAja ne gvAle ko bhaktibhAva se sevA meM rata dekhakara pavitra paMca namaskAra maMtra diyaa| jisako prApta karake manuSya svarga-mokSa ke samasta sukhoM ko prApta karatA hai| munirAja bhI maMtroccAra karate hue AkAzamArga se vihAra kara gye| ___yahA~ gvAlA sote-jAgate, uThate-baiThate nirantara NamokAra maMtra kA jApa karane lgaa| vaha kisI bhI kArya kA prArambha karane se pUrva isa pavitraM maMtra kI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/10 ArAdhanA krtaa| isaprakAra vaha maMtra usake roma-roma meM samA gyaa| eka dina seTha vRSabhadatta ne gvAle ko maMtra bolate hue suna liyaa| maMtra prApti ke viSaya meM seThajI gvAle se pUchane lge| gvAle ne munirAja ke pAsa se maMtra prApti kA sampUrNa vRtAMta unheM kaha sunaayaa| seTha vRSabhadatta ne prasanna hokara kahA ki terA jIvana dhanya hai ! terA aho bhAgya hai ki jinakI pUjA tribhuvana meM hotI hai, tujhe aise munirAja ke darzana hue| usa gvAle ke jIvana meM eka dina phira eka ghaTanA bnii| usa gvAle kI gAyeM nadI pAra karane lagIM, gvAlA bhI paMca namaskAra maMtra kA smaraNa karake nadI meM kUda pdd'aa| varSA ke kAraNa nadI bharapUra jala se bharI thii| durbhAgya kaho yA saMyoga, usake nadI meM kUdate hI eka nukIlI lakar3I gvAle ke peTa meM ghusa gaI, jisase usakA peTa phaTa gayA aura usakI mRtyu ho gii| yadyapi vaha pavitra maMtra ke prabhAva se svarga meM jAtA; parantu nidAnabaMdha ke kAraNa seTha vRSabhadatta ke yahA~ putra huA, jisake hone para seTha vRSabhadatta kI bahuta unnati huI; usakI pratiSThA, dhana, vaibhava tathA sampatti meM bahuta vRddhi huii| usakA nAma sudarzana rakhA gyaa| usI nagarI meM sAgaradatta nAma kA eka anya seTha rahatA thaa| usakI strI kA nAma sAgarasenA thaa| usakI manoramA nAma kI eka sundara putrI thii| sudarzana ke yuvA hone para manoramA ke sAtha sudarzana kA vivAha huaa| aba sudarzana ne gRhastha jIvana meM praveza kiyaa| vaha yugala jor3I Ananda se jIvana vyatIta karane lgii| eka dina seTha vRSabhadatta ko samAdhigupta nAmaka munirAja ke darzanoM kA lAbha prApta huA, ve munirAja ke upadeza se itane prabhAvita hue ki samasta dhana, vaibhava, parigraha ko chor3akara digambara dIkSA dhAraNa kara muni ho gye| aba sudarzana para ghara-gRhasthI aura parivAra kA sampUrNa bhAra A pdd'aa| sudarzana kI prasiddhi hone lgii| rAja-darabAra, sarva sAdhAraNa sabhI unheM seTha sudarzana ke rUpa meM jAnane lge| unakI ImAnadArI va sajjanatA kI carcA galI-galI meM hone lgii| sudarzana bhI kuzalatApUrvaka sAMsArika kAryoM kA nirvAha karate hue
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 18/11 zrI jinendra bhagavAna kI bhakti - ArAdhanA va jaina zAstroM ke svAdhyAya-cintanamanana va dhyAna meM apanA samaya bitAne lage / ataH unakI ginatI eka dhArmika puruSa ke rUpa meM bhI hone lgii| sabhI unake sadAcAra zrAvakavrata-vidhAna kI tathA dAna, pUjAdi kAryoM kI prazaMsA karane lge| ve ahiMsANuvrata, acauryANuvrata, svadAra-santoSavrata Adi vratoM ko dhAraNa karake sadAcAra pUrNa jIvana vyatIta karate the| isase rAja darabAra meM bhI unakI bahuta prazaMsA hone lgii| magadhApati bhI unheM bahuta sammAna dete the / sudarzana kA kapila nAma kA eka brAhmaNa mitra thA aura vaha rAjA gajavAhana kA rAja purohita thA / usakI patnI kA nAma kapilA thA / vaha sudarzana ke rUpa para mohita thI / eka dina kapilA ne kapila ke ghara se bAhara jAne ke samaya Sar3ayaMtra racakara apanI dAsI ko sudarzana ke pAsa bhejA aura kahalavAyA ki tumhAre abhinna mitra kapila ne vizeSa rUpa se ghara milane ke liye bulAyA hai| dAsI ke kahe anusAra sudarzana kapila ke ghara pahu~cA, taba kapilA ne kahA ki vaha bAhara gayA hai, parantu merI bAta suno ! maiM tumhAre rUpa - guNa para mohita hU~, isaliye merA manoratha pUrNa karo ! yadi tuma merI prArthanA svIkAra nahIM karoge to maiM tumheM abhI isI samaya maravA dU~gI / aisA kahakara vaha mUrkhA sudazana se AliMganAdi karane lgii| aisA karate dekha seTha sudarzana usase kahane lage ki kyA tumheM patA nahIM hai ki maiM napuMsaka hU~ ? yaha sunakara kapilA usase virakta huI aura use apane ghara se jAne diyA / eka dina mahArAja seTha sudarzana ke sAtha bagIce meM ghUma rahe the| mahArAja gajavAhana kI rAnI bhI sAtha thii| bAda meM rAnI ne seTha sudarzana kI pUcha-parakha kii| taba dAsI ne batAyA ki mahArAnIjI vaha hamArI nagarI ke pradhAna seTha haiM, unakA nAma sudarzana hai / rAnI ne kahA ki yaha to bahuta Ananda kI bAta hai ki sudarzana rAjyaratna hai, parantu usakA saundarya apUrva hai / maiMne Aja taka aisA sundara puruSa nahIM dekhA hai / usako dekhate hI merA mana AkarSita ho gayA hai| mujhe bhrama hai ki svarga kA deva bhI itanA sundara hogA kyA ? acchA, tU
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/12 hI kaha ki seTha kaisA lagatA hai ? kyA tUne usake jaisA dUsarA puruSa dekhA hai ? dAsI ne kahA ki mahArAnIjI ! tumhArA anumAna satya hai| pRthvI para to kyA sampUrNa tribhuvana meM bhI usake samAna sundara yuvaka milane vAlA nahIM hai| vaha sacamuca hI sundara puruSoM kA siratAja hai| rAnI ne dAsI ko apane anukUla jAnakara kahA ki tU merA eka kAma kara sakegI ? satya mAna, maiM tujhe apanI antaraMga dAsI mAnakara kahatI hU~, yaha bAta kisI ke sAmane prakaTa na ho jAye / dAsI ne kahA ki maiM to tumhArI dAsI hU~, kyA AjJA hai kaho ? maiM kArya pUrA karane ke liye taiyAra huuN| rAnI ne kahA ki tU kArya kara skegii| dAsI ne socakara kahA ki mahArAnIjI ! Apa mujha para vizvAsa rkho| mere se jahA~ taka banegA maiM AjJA kA pAlana kruuNgii| taba rAnI apanI bhAvI AzA para phUlI nahIM samAI aura vaha bhaviSya kI avicAritaramya kalpanAe~ karane lgii| tatpazcAt rAnI vyagratA prakaTa karane lagI ki maiM usa navayuvaka para tana-mana se mohita huuN| jaba se maiMne use dekhA hai tabhI se vaha merI najaroM meM samA gayA hai| merA hRdaya usa para nyochAvara ho rahA hai| basa, tU aisA prayatna kara ki vaha sundara seTha mere pAsa Ave, anyathA merA jIvana vyartha hai| dhyAna rahe, yaha gupta bAta tere sivAya anya koI nahIM jAna pAye anyathA... kahakara rAnI cupa ho gii| dAsI phUlakara phuggA ho gii| usane vicAra kiyA ki merA bhAgya bhI camaka jaayegaa| maiM mAlAmAla ho jaauuNgii| kAma se pIr3ita rAnI mere caMgula meM phaMsa gaI hai| aisA vicArakara vaha rAnI se kahane lagI ki tuma itanI choTIsI bAta se parezAna kyoM hotI ho ? bAta hI bAta meM maiM tumhAre dila ke aramAna pUre kara duuNgii| saMsAra meM aisI kaunasI vastu hai, jo tumako nahIM mila sakatI? tuma vizvAsa rakho, dukhI mata hoo, tumhAre mana kI murAda avazya pUrNa hogI aura zIghra hI hogii| idhara seTha sudarzana ne zrAvaka ke vrata dhAraNa kiye the| ve saMsAra meM rahate hue bhI usase mukta honA cAhate the, ataH vaha kabhI dhyAna meM baiTha jAte to kabhI svAdhyAya meM magna rhte| aSTamI tathA cartudazI ko to ve rAtri ke aMtima
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/13 prahara meM zmazAna meM jAkara muniyoM kI bhA~ti dhyAnamagna ho jaate| idhara rAnI kI dAsI to sudarzana se ekAnta meM milane kA maukA DhUMr3ha hI rahI thI, vaha maukA use mila gyaa| sabase pahale usane rAjamahala ke paharedAroM para roba jatAne ke liye eka Sar3ayaMtra rcaa| usane kumhAra ke pAsa se manuSya ke AkAra kI eka vizAla mUrti bnvaaii| aura eka dina vaha apanI yojanAnusAra usa mUrti ko rAjamahala le gii| paharedAroM ke Tokane para dAsI ne gusse meM Akara mUrti ko jamIna para paTaka dI, jisase vaha miTTI kI mUrti TUTa gii| aba dAsI krodhapUrNa kaThora zabdoM meM kahane lagI ki duSTo ! tumako patA nahIM hai ki mahArAnIjI ne nara vrata dhAraNa kiyA hai, jisameM nara ke samAna miTTI ke putale kI AvazyakatA hotI hai, maiM use le jAtI thI, parantu tumane use tor3a diyaa| aba mahArAnIjI kA vrata kisaprakAra pUrA hogA ? aba Aja rAnI bhojana bhI nahIM kara skegii| maiM abhI jAkara tumhArI zikAyata karatI hU~ aura tumheM daNDita karAke tumhArI isa nadAnI kA phala cakhAtI huuN| paharedAra bhayabhIta ho gye| vaha dAsI se kSamAyAcanA karane lage ki tuma mahArAnI se kahakara daNDa mata dilvaao| dAsI ne kahA ki acchA, isa samaya to maiM tumheM kSamA karatI huuN| yadyapi tumane aparAdha to bahuta bar3A kiyA hai; parantu tumhArI hAlata dekhakara mujhe dayA AtI hai| aba phira se aisI bhUla mata karanA / mujhe kisI vastu athavA mahArAnIjI ke naravrata kI pUrti ke liye kisI manuSya kI bhI jarUrata par3e to maiM lAU~gI aura yadi tuma logoM ne vighna DAlA to tumhArA kyA hogA, yaha batAne kI jarUrata nhiiN| ____ paharedAroM ne kahA ki isa samaya kSamA karo, dUsarI bAra tumhAre kArya meM vighna nahIM kreNge| tuma Ane-jAne ke liye svataMtra ho| dAsI ne krodha karake kahA ki isa samaya to kSamA karatI hU~, Age se dhyAna rakhanA, bhUla karake hamAre kArya meM vighna mata ddaalnaa| maiM rAnI kA vrata pUrNa karane ke liye miTTI kA putalA lene jAtI hU~ athavA jaisI AvazyakatA hogI vaisA karU~gI - aisA kahakara dAsI zmazAna meM pahu~ca gii| vahA~ jAkara usane dekhA ki tapasvI sudarzana dhyAna meM lIna haiN| zmazAna bhUmi kI niStabdhatA aura bhayaMkaratA meM eka sthAna
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/14 para tapasvI sudarzana kAryAtsarga meM lIna the| basa, dAsI ko acchA suyoga mila gayA, vaha phUlI nahIM smaaii| usane usI samaya tapasvI sudarzana ko uThAkara rAnI ke mahala meM pahuMcA diyaa| jaba rAnI ne sudarzana ko apane kakSa meM dekhA to vaha atyanta prasanna hii| usane mana meM vicArA ki merI manokAmanA pUrNa huI, usane kAmavAsanA se pIr3ita hokara seTha sudarzana se kahA ki he priya ! merI manokamanA pUrNa karo ! apane premAliMgana se mujhe sukhI kro| dekho, tumhAre liye mujhe kitanI takalIpha jhelanI par3I hai, aba Ananda se sukha krIr3A karake jIvana sArthaka bnaao| parantu seTha sudarzana to Tasa se masa bhI na hue| ____ "aho ! dekho to kAmI jIva kI dazA, vaha apane pada-pratiSThA, mAnamaryAdA sabakucha bhUlakara dUsare kI icchA ke binA bhI kuzIla sevana karane ko taiyAra ho jAtA hai| are, dhikkAra hai aise kAmabhAva ko, jo manuSya paryAya meM bhI pazutA jaisA jIvana kara detA hai| he Atman ! tU aise bhAvoM se sadA baca kara rahanA, anyathA aise bhAvoM kA phala isa janma meM to kalaMka rUpa hotA hI hai, AgAmI janmoM meM bhI narakAdi ke asahanIya duHkha bhogane par3ate haiN|" saMsAra meM aise jitendriya tapasvI Adarza sadAcArI kahA~ mileMge ? rAnI kI aneka prakAra kI kuceSTAoM se bhI brahmacArI sudarzana kA mana vicalita nahIM huaa| isa kaSTa ko dUra karane ke lie seTha jinendra bhagavAna kA smaraNa karake prArthanA karane lge| unhoMne mana meM nizcaya kara liyA ki yadi mere ye kalaMka dUra ho to saMsAra kA parityAga karake dIkSA le lU~gA, aba isa saMsAra ke jhamele meM nahIM pddhuuNgaa| "dhanya haiM ve, jo saMsAra meM bhI aise Apatita saMkaTa ko dUra se hI tyAga dete haiM tathA dhairyapUrvaka apane zIladharma kA pAlana mauta kI kImata para bhI karate haiM; kyoMki ve jAnate haiM ki mauta to eka bhava kI kSati karegI, kintu kuzIla bhava-bhava kI kSati karane vAlA hai| aura phira mauta bhI apane Ayu karma ke kSaya se AtI hai, apayaza bhI apane ayazaskIrti karma ke udayAnusAra
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/15 AtA hI hai| ata: apayaza va mauta Adi ke bhaya se kabhI bhI zIlAdi dharma meM doSa utpanna nahIM karanA caahie|" - isaprakAra vicAra karate hue seTha sudarzana apane zIladharma se kiMcit bhI vicalita nahIM hue aura na hI apanI jAna kI kImata para bhI koI bAta apane bacAva meM khii| - isaprakAra seTha sudarzana dRDhanizcaya karake dhyAnamagna ho gye| dhanya haiM sudarzana seTha ! ApakI jitanI prazaMsA kI jAye kama hai| bhalA Aja aisA kauna saMsArI hogA jo sundariyoM dvArA aneka prakAra kI vinatI karane para bhI unake prastAva ko ThukarA de ? vaha bhI apane apayaza aura maraNa kI kImata para / aho ! saMsAra se udAsIna hokara brahmacarya kI rakSA karake sundariyoM ke bAhupAza se bacakara apane sadAcAra kI rakSA karanA tapasvI sudarzana kA hI kArya hai| rAnI apane lAkha prayatna karake thaka gaI, parantu seTha sudarzana kA vrata bhaMga nahIM huaa| rAnI apanI vAsanA pUrNa nahIM hone se dukhI hokara apanI galatI kA patA rAjA ko na cala jAya - isa bhaya se seTha sudarzana ko phaMsAne ke liye Sar3ayaMtra racane lgii| vaha apane zarIra para nakha dvArA jakhma karake cillAne lagI - "are ! daur3o, bacAo, pApI se mujhe bcaao|" basa, usakA yaha dUsarA Sar3ayaMtra kucha samaya ke lie saphala ho gyaa| tapasvI sudarzana ko mahala meM hI pakar3a liyA gayA aura pakar3akara mahArAja ke sAmane pahuMcA diyA gyaa| dekhA strIcaritra ! thor3e samaya pUrva kyA bAta thI aura aba kyA ho gayA ? durAcArI rAnI ne saphala na hone se nirdoSa brahmacArI sudarzana ko aparAdhI banA diyaa| mahArAja ne sudarzana ke bAre meM sunA to atyanta krodhita hokara use phA~sI kI sajA sunA dii| ___yahA~ mahArAja kA hukma huA -"duSTa pApI ko mAra do|" jallAda tapasvI sudarzana ko mArane ke liye zmazAna bhUmi meM le gye| jyoM hI use mArane ke liye jallAdoM kI talavAra uThI, parantu sudarzana kI gardana para bAra khAlI gyaa| talavAra sudarzana kI gardana para phUla kI taraha pdd'ii| saba Azcaryacakita
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/16 ho gye| usI samaya AkAza meM se devoM ne tapasvI sudarzana kI jaya-jayakAra karate hue puSpavRSTi kI aura isaprakAra stuti kI "he zIlavatI sudarzana Apa dhanya haiM ! Aja saMsAra meM tumhAre samAna koI bhI aise zIlavrata kA dhArI nahIM hai, tumhArA brahmacarya vrata atulanIya hai, tumhArA hRdaya sumeru ke samAna acala hai, tumane akhaNDa brahmacarya se alaukika kArya kiyA hai, jisakI upamA tInabhuvana ke itihAsa meM nahIM miltii|" - isaprakAra devoM ne puSpavRSTi kI aura zraddhA-bhakti se unakI pUjA kii| idhara sevakoM ne tapasvI sudarzana ke prabhAva kA varNana jAkara mahArAja ko sunaayaa| taba mahArAja ne bhI vilamba na karate hue zIghra hI seTha sudarzana ke samAne pahuMcakara apane aparAdha kI kSamA yAcanA kii| isa ghaTanA ke pahale se hI virakta seTha sudarzana ke hRdaya meM saMsAra se atyanta viraktabhAva utpanna ho gyaa| unhoMne turanta apane putra sukAntavAhana ko ghara kA bhAra sauMpakara, saMsAra pUjita vimalavAhana mahAmuni ke samIpa jAkara jinadIkSA aMgIkAra kara lii| rAjA ke bhaya se rAnI ne apaghAta kara liyA aura dAsI bhAgakara paTanA pahu~ca gii| vaha paTanA kI samasta gaNikAoM aura nagara kI striyoM ko apane svadeza tyAga kI tathA rAnI aura sudarzana kI kathA kahatI huI devadattA vaizyA ke yahA~ rahane lgii| paTanA kI janatA ko bhI dAsI kI bAta sunakara mana meM bahuta Azcarya huA aura vaha aise dRr3hazIla ke dhArI seTha sudarzana, jo muni ho gaye haiM, unake darzana karane kI bhAvanA karatI huI unake Agamana kI pratIkSA karane lgii| eka samaya kI bAta hai ki atyanta dhIra gaMbhIra zIlavAna sudarzana muni vihAra karate-karate paTanA A phuNce| sudarzana muni kA zarIra aneka upavAsoM ke kAraNa atyanta zithila ho gyaa| eka dina dAsI ne muni ko pAraNA ke liye rAjamArga se Ate dekhA, vaha devadattA vaizyA se kahane lagI he sundarI!
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 18/17 jisa mAnava AtmA ke kAraNa maiM naSTa huI, usa sAdhu ko to dekha ! dAsI kI bAta sunakara devadattA kahane lagI ki paNDitA, mahAdevI aura kapila meM se koI bhI kAmazAstra kI vizeSajJa nahIM thI, na kAmakalA vizArada thI aura na manuSya ke mana kI pArakhI thI; tU dekha, maiM abhI turanta hI isa muni ke citta ko mohita karatI hU~ / isaprakAra dAsI se kahakara devadattA ne munirAja kA par3agAhana kiyA aura unheM apane ghana le gaI, jaba munirAja ne devadattA ke ghara meM praveza kiyA, tabhI usane turanta hI daravAjA banda kara diyA aura tIna dina taka munirAja para bhaMyakara upasarga kiyA; parantu isa samaya munirAja ne apane mana ko itanA Atmasanmukha kara liyA ki jisase ve lakar3I athavA patthara ke samAna nizcala ho gaye / usa samaya devadattA ne apane saikar3oM hAva-bhAva, ceSTA se vikAra batAyA, parantu sudarzana muni kA citta jarA bhI mohita nahIM huA / jaba devadattA ne dekhA ki munirAja itane hAva-bhAva dikhAne para bhI itane sthiracitta, gambhIra aura dRr3ha rahe haiM- yaha jAnakara usako bahuta bhaya huA to vaha apane dUSita abhiprAya kI nindA karane lagI aura rAtri hote hI munirAja ko zmazAna meM chor3a AI aura apanA kAlA mu~ha lekara vApasa ghara A gii| sudarzana muni jaise hI bhayaMkara zmazAna bhUmi meM pahu~ce, unhoMne cAroM prakAra ke AhAra kA tyAga kara diyA, rAtri meM kAyotsarga karake sthira ho gaye / vahA~ rAnI kA jIva jo marakara vyaMtarI huA thA, usane sudarzana muni ko pahicAna liyA aura lagAtAra sAta dina taka unake Upara bhayaMkara upasarga kiyaa| sAta dina pazcAt munirAja ne kSapakazreNI ArohaNakara ghAtikarmoM kA kSaya kiyA aura samasta padArthoM ko sAkSAt karanevAlA kevalajJAna pragaTa kiyA / kevalajJAna pragaTa hote hI devoM kA samUha stuti - vaMdanA karane ke liye Ane lgaa| taba vaizyA devadattA, dAsI, vyaMtarI aura samasta nagaravAsI janatA atyanta bhakti se kevalI ke pAsa Aye aura kevalI bhagavAna sudarzana kA dharmopadeza hone lagA - ki " jo mAnava zarIra pAkara dharma nahIM karatA, vaha nidhi pAkara bhI andhA hai| jagat meM jIva apane sukhasvabhAvI AtmA ko na
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/18 jAnakara paradravya ke grahaNa karane ke bhAva se svayaM hI sukha-duHkha kI kalpanA karatA rahatA hai| vAstava meM to apanA AtmA sukha se hI banA huA hai, usameM sukha kahIM bAhara se nahIM lAnA hai, balki usa sukha ko svIkAra karanA hI eka mAtra jIva kA kartavya hai|" pUrvakathita vyantarI, devadattA vaizyA, dAsI aura upasthita janatA kevalI bhagavAna sudarzana kA dharmopadeza sunakara atyanta prasanna hue| kitane hI jIvoM ne bhakti se zrAvaka ke vrata dhAraNa kiye, kitane hI jIvoM ne samyaktva dhAraNa kiyA aura kitane hI jIvoM ne saMsAra se virAgI hokara samasta parigraha chor3akara munidIkSA aMgIkAra kii| kevalI bhagavAna sudarzanasvAmI ne dezAntara meM vihAra karake dharmopadeza diyA aura anta meM samasta karmoM kA nAza karake gulajAra bAga paTanA se mokSa pdhaare| ____ - isaprakAra sudarzana munirAja, jo pUrvabhava meM subhaga gvAlA the, ve paMca namaskAra maMtra ko smaraNa karate hue maraNa kara seTha sudarzana hue aura isa bhava meM apane prabala puruSArtha se karmoM kA nAzakara ananta-avyAbAdha-sukhasvarUpa zAsvata siddhapada ko prApta hue| unheM hamArA bhakti-bhAva pUrvaka bArambAra namaskAra ho| . - bodhi samAdhi nidhAna se sAbhAra jaise muTThI dvArA AkAza para prahAra karanA nirarthaka hai| jaise cAvaloM ke lie chilakoM ko kUTanA nirarthaka hai| jaise tela ke lie reta ko pelanA nirarthaka hai| jaise ghI ke lie jala ko bilaunA nirarthaka hai| kevala mahAna kheda kA kAraNa hai| usIprakAra asAtA vedanIya Adi azubha karma kA udaya Ane para vilApa karanA, ronA, klezita honA, dIna vacana bolanA nirarthaka hai- du:kha miTAne meM samartha nahIM hai| parantu vartamAna meM duHkha hI bar3hAte haiN| aura bhaviSya meM tiryaJcagati tathA naraka-nigoda ke kAraNabhUta tIvrakarma bA~dhate haiN| jo anaMtakAla meM bhI nahIM chuuttte| - zrI bhagavatI ArAdhanA, AcArya zivakoTi
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/19 zAlisikya maccha ke bhAvoM kA phala (svayaMbhU zrI AdinAtha bhagavAna ko namaskAra karake yaha kathA likhate haiM - jise par3hakara Apako jJAta hogA ki yaha jIva pApakriyA kiye binA bhI kitanA ghorapApa kA baMdha kara letA hai; kyoMki vAstava meM paradravya kA to koI kucha kara hI nahIM sakatA / ata: kriyA phaladAyI nahIM hotI, phala to pariNAmoM kA tathA abhiprAya meM nirantara vasa rahI vAsanA kA lagatA hai / ) antima svayaMbhUramaNa samudra meM eka vizAla mahAmaccha hotA hai, jisakI lambAI eka hajAra yojana, caur3AI pA~ca sau yojana aura U~cAI DhAI sau yojana kI hotI hai| usa mahAmaccha ke kAna meM eka zAlisikya maccha rahatA hai, jo mahAmaccha ke kAna kA maila khAtA hai / jaba mahAmaccha saikar3oM jala jantuoM ko khAkara gaharI nIMda meM so rahA hotA hai, taba dUsare jIva-jantu usake khule mu~ha meM AyAjAyA karate haiM / usa samaya zAlisikya maccha ( cAvala jaisA maccha) vicAra karatA hai ki yaha mahAmaccha kaisA mUrkha hai ki jo apane mu~ha meM Ate jalajantuoM ko vyartha chor3a detA hai| yadi mujhe aisA maukA milatA, to maiM eka bhI jIva ko nahIM chor3atA, sabako khA jAtA / pApI jIva aisI khoTI bhAvanA se durgati meM duHkha bhogatA hai / zAlisikya maccha kI bhI aisI hI gati huI / vaha marakara sAtaveM naraka gayA, kAraNa ki mana ke bhAva hI puNya aura pApa kA kAraNa hote haiM / isa kAraNa sajjana jaina zAstroM kA abhyAsa karake apane ko pavitra banAveM aura kabhI bhI khoTI bhAvanA ko hRdaya meM sthAna nahIM deM / zAstroM ke binA acche-bure bhAvoM kA jJAna nahIM hotA, isaliye zAstra - abhyAsa ko pavitratA kA mUla kAraNa kahA hai| he bhavya ! jinavANI mithyA aMdhakAra ko naSTa karane ke liye prakAza : kA kAma karatI hai; ataH pratidina jinavANI ke adhyayana manana - avagAhana meM apane upayoga kA upayoga karanA / ArAdhanA kathAkoSa bhAga - 3 se sAbhAra
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/20 antarmuhUrta pahale naraka ke pariNAma aura antarmuhUrta pazcAt kevalajJAna prApta karanevAle 1008 zrI zvetavAhana munirAja kI kathA campA nAma kI nagarI meM zvetavAhana rAjA rAjya karate the| ekabAra bhagavAna mahAvIra kA upadeza sunakara unakA hRdaya vairAgya se bhara gyaa| isa kAraNa unane putra vimalavAhana ko rAjya kA bhAra sauMpakara digambara dIkSA dhAraNa kara lii| unake sAtha hI anya aneka rAjAoM ne bhI saMyama dhAraNa kara liyaa| sadA daza dharmoM se prema hone ke kAraNa ve dharmaruci nAma se prasiddha hue| bahuta samaya taka muniyoM ke sAtha rahakara akhaNDa saMyama ko sAdhate-sAdhate jaba ve munirAja eka vRkSa ke nIce virAjamAna the| taba usI samaya vahA~ se rAjA zreNika bhagavAna ke darzana karane jA rahe the, rAste meM eka vRkSa ke nIce zvetavAhana muni ko dhyAnastha dekhakara rAjA zreNika ne unheM namaskAra kiyaa| namaskAra karate hue unheM unakI mukhamudrA vikRta dikhAI dii| isa kAraNa rAjA zreNika ne gaNadhara bhagavAna se usakA kAraNa pUchA, taba gaNadhara prabhu kahate haiM ki he zreNika, suna ! Aja ye muni eka mAha ke upavAsa ke bAda bhikSA ke liye nagara meM gaye the| vahA~ tIna manuSya milakara inake pAsa aaye| unameM eka manuSya, manuSyoM ke lakSaNa ko jAnane vAlA thA, usane ina munirAja ko dekhakara kahA ki kisI kAraNa ye to sAmrAjya kA tyAga karake muni ho gae haiM aura rAjya kA bhAra apane choTe se bAlaka para DAla Aye haiN| yaha sunakara tIsarA manuSya bolA ki isa kAraNa isakA tapa to pApayukta hI huaa| isase kyA lAbha hai ? yaha bar3A duSTa hai| isI kAraNa dayA chor3akara loka vyavahAra se anabhijJa asamartha bAlaka ko rAjyabhAra sauMpakara kevala apanA svArtha siddha karane ke artha yahA~ tapa karane ke liye AyA hai| udhara niSkRSTa pariNAmI maMtrI Adi ne bAlaka ko sA~kala se bA~dha diyA aura rAjya ko bA~Ta kara icchAnusAra svayaM usakA upabhoga kara rahe haiN| isaprakAra tIsare manuSya ke vacana sunakara muni sneha aura mAna se AhAra
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/21 kiye binA hI nagara se vApasa vana meM Akara yahA~ vRkSa ke nIce jA baitthe| bAhya kAraNa milane se unake hRdaya meM tIvra krodha kaSAya utpanna huI, saMkleza pariNAmoM se azubha laizyA vRddhiMgata huii| jo maMtrI Adi pratikUla hue haiM unakA hiMsA Adi kisI bhI prakAra se nigraha karane kA cintana karane se isa samaya ve saMrakSA nAmaka raudradhyAna meM dAkhila hue haiN| yaha sunakara rAjA zreNika ne punaH pUchA ki prabho ! ina pariNAmoM kA phala kyA hogA ? taba gaNadhara deva bole- yadi aba Age antarmuhUrta taka unakI yahI sthiti rahI, to ve narakAyu kA bandhana karane yogya ho jaayeNge| ataH he zreNika ! tuma zIghra jAo aura unheM sthitikaraNa karAo, unheM sambodhita karo ki "he sAdhu ! zIghra hI yaha azubhadhyAna chor3o, krodharUpa agni ko zAMta karo, moha ke jAla ko dUra karo, tumane jo yaha mokSa ke kAraNarUpa saMyama dhAraNa karake bhI isa samaya ise chor3a rakhA hai, ataH sAvadhAna hokara phira se use aMgIkAra kro| yaha strI, putra, bhAI Adi kA sambandha amanojJa hai aura saMsAra ko bar3hAne vAlA hai - ityAdi yuktipUrNa bAtoM se tuma munirAja kA sthitikaraNa kro| jisase ve phira svarUpa meM sthira hokara zukladhyAnarUpa agni se ghAtiyA karmarUpI saghana vana ko bhasma kara deMge aura kevalajJAna Adi labdhiyoM se daidIpyamAna zuddhasvabhAva ke dhAraka ho jaayeNge| ___gaNadhara mahArAja ke aise vacana sunakara rAjA zreNika zIghra hI una munirAja ke pAsa gaye aura gaNadhara mahArAja dvArA batAye mArga se unheM sambodhita kiyA, isase una munirAja ne turanta kSapakazreNI ArohaNa kara zukladhyAna se kevalajJAna prApta kiyaa| dekho ! pariNAmoM kI kaisI vicitra yogyatA hai ki ghar3I bhara pahale naraka ke pariNAma ho rahe the aura ghar3I bhara pazcAt kevalajJAna kI prApti ! aho ! kArya to apanI yogyatA se huA hI hai, phira bhI yahA~ yaha kathana hameM sthitikaraNa kA bodha detA hai| hama bhI anAdikAla se apane svarUpa se cyuta hokara bhaTaka rahe haiM, ataH svarUpa sthiratArUpa svayaM kA sthitikaraNa karanA, vahI vAstavika sthitikaraNa hai - yaha nimittapradhAna zailI se kiyA gayA kathana hai| ...... - bodhi samAdhi nidhAna se sAbhAra
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/22 jaba jAgo tabhI saberA (nalinaketu Adi mohAMdha jIvoM kI kathA) pUrva videha kSetra meM maMgalAvatI nAma kA manohara deza hai| vaha maMgalAvatI deza zrI jinendra deva tathA muniyoM kI vaMdanA, yAtrA, pUjA-pratiSThA Adi ke saiMkar3oM utsavoM se dharmadhyAna kA kAraNa hai| isalie usakA 'maMgalAvatI' nAma sArthaka hai| bahuta purAnI bAta hai, maMgalAvatI meM rAjA kSemakara rAjya karate the| unake vajrAyuddha nAma kA (bhaviSya meM hone vAle tIrthaMkara zrI zAntinAtha kA jIva) cakravartI putra thaa| ve isI bhava meM tIrthaMkara prakRti kA baMdha kara usapada ko vibhUSita karane vAle mahApuruSa the| jaba rAjA vajrAyuddha sabhA meM siMhAsana para virAjamAna hote aura unake Upara ca~vara Dhulate, taba ve rAjA indra samAna lagate / cakravartI apane tathA dUsaroM ke kalyANa ke liye tathA mokSa prApta karane ke liye siMhAsana para virAjamAna hokara apane bhAI-bandhu, mitra rAjAoM tathA sevakoM ko dharmopadeza dete the| eka dina eka vidyAdhara Dara se ghabar3AyA daur3atA huA AyA aura usane apanI rakSA karane ke liye cakravartI kI zaraNa maaNgii| usake pIche-pIche sabhA bhavana ko kaMpAtI huI eka vidyAdharI AI, vaha krodharUpI agni se jala rahI thI tathA hAtha meM khulI talavAra lekara vidyAdhara ko mAranA cAhatI thii| usa vidyAdharI ke pIche eka vRddha vidyAdhara aayaa| usake hAtha meM gadA thii| vaha ina donoM ke baira se paricita thaa| vRddha vidyAdhara rAjA vajrAyudha ko namaskAra karake kahane lagA ki he svAmin ! Apa duSToM ko daNDa dene meM aura sajjanoM ko pAlane meM catura ho| duSToM ko ucita daNDa denA aura sajjanoM kA pAlana karanA kSatriyoM kA dharma hai aura Apa hamezA isa dharma kA pAlana karate ho| ataH Apa jaise dharmAtmA ko avazya hI duSTa vidyAdhara ko daNDa denA cAhiye, kyoMki vaha anyAyI hai, pApI hai| he deva ! yadi tuma isakA kAraNa jAnanA cAhate ho to maiM jo kahatA hU~ use mana lagAkara suno| yaha jambUdvIpa dharma kA sthAna hai tathA deva, vidyAdhara aura manuSyoM se bharA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/23 hai| isameM eka kaccha nAma kA manohara deza hai aura usameM eka vijayArddha parvata hai| usakI uttara zreNI ke zukaprabha nagara meM apane pUrva saMcita dharma ke prabhAva se indradatta nAma kA vidyAdhara rAjya karatA thaa| usakI zubha lakSaNoM vAlI yazodharA nAma kI rAnI thii| usakA maiM vAyuvega nAma kA putra hU~ tathA samasta vidyAdhara merI AjJA mAnate haiN| usI zreNI ke kinnaragIta nAma ke nagara meM citracUla kA nAma vidyAdhara rAjya karatA thA, usakI sukAntA nAma kI putrI thii| sukAntA kA vivAha vidhipUrvaka mujhase huA, usake garbha se yaha zAntimati nAma kI zIlavatI putrI utpanna huI hai| yaha bhoga tathA dharma kI siddhi ke liye pUjA kI sAmagrI lekara munisAgara parvata para vidyA siddha karane gaI thii| jaba vidyA sAdha rahI thI, usa samaya yaha duSTa kAmAtura pApI usa vidyA siddhi meM vighna DAlane AyA, parantu puNyakarmodaya se saba kArya siddha karane vAlI tathA sukha pradAyinI sArabhUta vaha vidyA merI isa putrI ko usI samaya prApta ho gii| yaha pApI vidyA ke bhaya se tumhArI zaraNa meM AyA hai tathA merI putrI bhI krodhavaza ise mArane ke liye pIche-pIche AI hai| jaba maiM vidyA kI pUjA sAmagrI lekara vahA~ pahu~cA taba vahA~ apanI putrI ko na dekhakara isI mArga se maiM bhI pIche-pIche yahA~ AyA huuN| he nAtha ! isaprakAra apanI vAstavikatA Apa se kahI hai| aba Apa isa duSTa ke liye jo kucha ucita samajheM, kreN| usakI yaha bAta sunakara vaha avadhijJAnI cakravartI mahArAja kahane lage ki vidyA siddha karane meM vighna DAlA thA vaha maiM jAnatA hU~, parantu isase pUrva meM kyA huA, vaha suno| isI jambUdvIpa ke airAvata kSetra meM gaMdhAra deza ke vindhyapurI nagara meM vindhyasena nAma kA rAjA rAjya karatA thaa| usake sulakSaNoM vAlI sulakSaNA nAma kI rAnI thii| ina donoM ke nalinaketu nAma kA putra thaa| usI nagara meM dhanadatta nAma dhanI vaizya rahatA thaa| usakI strI kA nAma zrIdattA thaa| una donoM ke sudatta nAma kA putra thA tathA prItikarA nAma kI usakI strI thii| vaha strI rUpa, lAvaNya tathA guNoM kI nidhAna thii| eka dina prItikarA vanabhramaNa ke liye gii| vahA~ rAjaputra nalinaketu kI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/24 dRSTi usake Upara par3a gaI tathA pApakarma ke udaya se vaha usa para kAmAsakta ho gyaa| vaha na to usake binA raha sakA aura na kAmAgni ko sahana kara skaa| isa kAraNa vaha mUrkha nyAgamArga kA ullaMghana karake balajorI se usakA haraNa kara le gyaa| strI ke viyoga se seTha putra sudatta kA hRdaya bhI vyAkula ho gayA tathA vaha apane ko puNyahIna samajhakara apanI niMdA karane lgaa| maiMne na to pUrva bhava meM dharma kA pAlana kiyA thA, na tapa kiyA thA, na cAritra kA pAlana kiyA thA, na dAna diyA thA aura na hI jinendra deva kI pUjA kI thI, isakAraNa mere pApakarmodaya se merI rUpavatI strI kA rAjA ne jabaradastI haraNa kara liyaa| ___saMsAra meM sukha dene vAle iSTa padArthoM kA jo viyoga hotA hai tathA strI, dhana Adi kA jo viyoga hotA hai tathA duSTa, zatru, cora, roga, kleza, du:kha Adi duSTa aniSTa padArthoM kA jo saMyoga hotA hai vaha saba pAparUpa zatru dvArA kiyA huA hotA hai| manuSyoM ko jaba taka pUrvabhava meM upArjita aneka duHkha dene vAle pApakarmoM kA udaya hai vahA~ taka usako uttama sukha kabhI nahIM milatA hai| yadi pAparUpI zatru na ho to munirAja ghara chor3akara vana meM jAkara tapazcaraNarUpI talavAra se kisako mArate haiM ? saMsAra meM vahI sukhI hai jisane alaukika sukha prApta karane ke liye cAritrarUpI zastra ke prahAra se pAparUpI mahAzatru ko mAra diyA hai| isaliye maiM bhI samyakcAritrarUpI dhanuSa ko lekara dhyAnarUpI bANa se aneka duHkhoM ke sAgara pAparUpI zatru kA nAza kruuNgaa| isa prakAra hRdaya meM vicAra karake seTha putra sudatta kAlalabdhi prakaTa hone ke kAraNa strI, bhoga, zarIra aura saMsAra se virakta huaa| tatpazcAt vaha dIkSA lene ke liye sudatta nAmaka tIrthaMkara ke samIpa pahu~cA aura zokAdika ko tyAgakara tapazcaryA ke liye taiyAra huA samasta jIvoM kA hita karane vAle tIrthaMkara bhagavAna ko namaskAra karake usane muktirUpI strI ko vaza karane vAlA saMyama dhAraNa kiyaa| vaha virakta hone ke kAraNa bahuta dinoM taka zarIra ko duHkha pahuMcAne vAle kAryotsarga Adi aneka prakAra kI kaThina tapasyA karane lgaa| mokSa prApta karane ke liye una munirAja ne pramAda rahita hokara maraNa paryaMta
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/25 dhyAna kA abhyAsa kiyA tathA dharmadhyAna kiyaa| anta meM unhoMne samAdhi dhAraNa karake mana ko zuddha kiyA, samasta ArAdhanAoM kA ArAdhana kiyaa| apane hRdaya meM jinendradeva ko virAjamAna kiyA tathA atyanta jAgRti pUrvaka prANoM kA tyAga kiyaa| isase seTha kA jIva usa cAritrarUpI dharma ke prabhAva se IzAna svarga meM mahARddhi ko dhAraNa karane vAlA deva huaa| usakI Ayu eka sAgara kI thii| vahA~ vaha devAMganAoM ke sAtha sukha bhogatA aura aneka prakAra kI krIr3A karatA thaa| vaha deva svargaloka tathA manuSyaloka kI jinapratimAoM kI mahAvibhUti sahita pUjA karatA thaa| apanI Ayu pUrNa kara vaha deva isI jambUdvIpa ke sukaccha deza meM zikharoM para deviyoM ke bhavanoM se zobhAyamAna vijayArddha parvata kI uttara zreNI ke kaMcanatilaka nagara ke mahendravikrama nAmaka vidyAdhara kI rAnI analavegA ke yahA~ ajitasena nAma kA putra huaa| yahA~ rAjaputra nalinaketu jisane seTha putra sudatta kI bhAryA prItikarA kA apaharaNa kiyA thA, ko bhI ulkApAta dekhakara vairAgya hone se AtmajJAna prApta huaa| usane pahale jo duzcaritra pAlana kiyA thA usakI vaha nindA karane lagA tathA hRdaya meM parastrI chor3ane kA saMkalpa karake apane pApa kA prAyazcita karane lgaa| vaha vicAra karane lagA ki are re, maiM bahuta pApI hU~, parastrI bhogI hU~, laMpaTI hU~, adhama hU~, viSayAMdha hU~ tathA saikar3oM anyAya karane vAlA huuN| striyoM ke zarIra meM acchA kyA hai? vaha to camar3I, haDDiyoM aura AMtar3iyoM kA samUha hai| saMsAra meM jitane amanojJa padArtha haiM, zarIra to una sabakA AdhAra tathA viSThA Adi durgandhamaya cIjoM kA ghara hai| yaha zarIra sapta dhAtuoM se nirmita hai, striyoM kA zarIra gorI camar3I se DhaMkA huA hai evaM vastrAbhUSaNa yukta hone se suzobhita lagatA hai| saMsAra meM aisA kauna jJAnI puruSa hai jo usakA sevana karegA ? aisI strI ke prati anurAga to narakarUpI ghara kA daravAjA hai tathA svarga-mokSarUpI ghara ke liye argalA (vyavadhAna) samAna hai| samasta pApoM kA utpAdaka hai| caMcala hRdaya vAlI strI dharma ratnoM ke khajAne ko cora
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/26 ke samAna hai| yaha pApinI manuSyoM kA bhakSaNa karane ke liye dRSTiviSa sarpinI ke samAna hai| mUrkha jIva striyoM ke samAgama se vyartha hI pratidina aneka pApoM kA upArjana karate haiN| saMsAra meM kitane puNyavAn puruSa aise haiM ki jo apanI strI ko chor3akara saMyama dhAraNa karate haiM, parantu mere jaisA nIca kauna hogA jo . parastrI ko cAhatA hai? isa prakAra apanI nindA karake usane pUrvopArjita pApoM ko naSTa kiyA aura pAparUpI vana ko jalAne ke liye agni samAna saMvega ko balavAna kiyaa| tatpazcAt cAritra dhAraNa karane kI icchA karatA huA vaha rAjaputra nalinaketu usa strI tathA rAjya bhogoM ko chor3akara sImaMkara muni ke pAsa phuNcaa| usane duHkharUpI dAvAnala ko bujhAne ke liye varSA samAna una munirAja ke donoM caraNa yugala ko namaskAra kiyA bAhyAbhyantara parigraha ko chor3akara dIkSA dhAraNa karane para usakA saMvega guNa bahuta baDha gayA, isa kAraNa usane ghora tapazcaryA kI tathA samasta tattvoM se paripUrNa Agama kA bahuta abhyAsa kiyaa| nalinaketu munirAja ne kSapaka zreNI para ArUDha hokara prathakatva-vitarka nAmaka zukladhyAnarUpI talavAra se duSTa kaSAyarUpI zatruoM ko mArakara tIna vedoM ko naSTa kiyaa| dUsare zukla-dhyAnarUpI vajra se zeSa ghAtikarmarUpI parvata ko cUra-cUra kara diyA aura sAkSAt kevalajJAna pragaTa kiyaa| usI samaya indroM Adi ne Akara unakI pUjA kI aura sukha ke sAgara jinarAja ne aghAtikarmarUpI zatruoM ko naSTa kara zAzvat mokSapada prApta kara liyaa| . prItikarA ne bhI apane durAcAra kI nindA kI aura mokSa kI prApti ke liye saMvega dhAraNa karake suvratA nAmaka AryikA ke samIpa jA phuNcii| usane ghara sambandhI samasta parigraha kA tyAga karake saMyama dhAraNa kiyA tathA karmarUpI tRNa ko jalAne vAlI agni ko zuddha karane liye candrAyaNa tapa kiyaa| anta meM saMnyAsa dhAraNa karake vidhipUrvaka prANoM kA tyAga kiyA, isa puNya se vaha aneka sukha tathA guNa ke samudra aise IzAna savarga meM utpanna hokara vahA~ ke divya bhoga bhogate hue Ayu pUrNa karake vahA~ se cayakara zubhakarma ke udaya se aba terI putrI huI hai| ataH pUrva janma ke sneha se jisakA mana rAga se andhA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/27 ho rahA hai aise isa ajitasena ne isa vidyAdharI ko jabarajastI vikAra paidA karane kA prayatna kiyaa| "pUrva janma ke saMskAra se isa loka meM bhI jIvoM kA sneha, baira, guNa, doSa, rAga-dveSa Adi saba cale Ate hai"- aisA samajhakara buddhimAna puruSa zatruoM ke liye bhI kabhI viSAda nahIM krte| ataH tU bhI bairabhAva ko chor3a de| rAjA vajrAyudha ke mukha se apane pUrvabhava kA vRtAnta sunakara vaha zAntimati vidyAdharI saMsAra se udAsa ho gii| usane apanA vivAha na karake pitA Adi parivAra ko tyAga kara devoM dvArA pUjya aise kSemaMkara tIrthaMkara ke samIpa jAkara jinendradeva kI tIna pradakSiNA kI tathA namaskAra kara dharmAmRta kA pAna karane ke liye sabhA meM jA baitthii| usane apane kAnoM dvArA janmamaraNa tathA vRddhApana ke dAha ko dUra karane vAlA, Atmarasa pragaTa karane vAlA tathA muniyoM ke bhI samajhane yogya una tIrthaMkara ke mukharUpI candra se jharate dharmAmRtarUpI uttamarasa kA pAna kiyaa| tatpazcAt vaha sulakSaNA nAma kI guNazAlinI zreSTha AryikA ke samIpa pahu~cI aura bhava ke abhAva karane vAlA cAritra dhAraNa kiyaa| usa zAntimati vidyAdharI ne eka sAr3I ke sivAya anya samasta bAhya parigraha kA tyAga kiyA tathA mithyAtva Adi antaraMga parigraha kA tyAga kiyaa| saMvega guNa se sukha ke sAgara samAna kaThina tapasyA kI aura zAstroM kA abhyAsa karake samyagdarzana kI vizuddhi dhAraNa kI, anta meM cAra prakAra kA sanyAsa dhAraNa kiyaa| ekAgracitta se bhagavAna zrI jinendradeva kA smaraNa kiyA, bhAvanAoM kA cintavana kiyA tathA samAdhipUrvaka prANoM kA tyAga karake samyagdarzana ke prabhAva se strIliMga kA cheda karake IzAna svarga meM mahARddhi ko dhAraNa karane vAlA deva huii| __ vaha deva avadhijJAna se apane pUrvabhava jAnakara muni tathA jinapratimA kI pUjA karane ke lie pRthvI para aayaa| usIsamaya usane munirAja ajitasena (zAntimati ko vidyAsiddhi meM vighna karatA thA vaha) aura vAyuvega (zAntimati ke pitA) ke darzana kiye| jo atizaya vairAgya ke kAraNa ghara kA tyAga karake
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/28 saMyama dhAraNa kara muni ho gaye the tathA tapasyA aura dhyAna se una donoM ko / kevalajJAnarUpI netra prApta hue the arthAt donoM ko usI samaya kevalajJAna pragaTa huA thaa| ve donoM bhagavAna devopunIta gaMdhakuTI meM bhI ratnajar3ita siMhAsana se cAra aMgula Upara virAjamAna the| unake Upara caMvara Dhula rahe the, bahuta prakAra kI vibhUti utpanna huI thii| ve aSTa-pratihAryoM ke madhya virAjamAna the| asaMkhya devagaNa unakI sevA kara rahe the| ve cAra saMghoM se suzobhita the| samasta jIvoM ke hita kA upadeza unake dvArA prasArita ho rahA thaa| aneka prakAra se unakI mahimA thii| samasta indra ekasAtha milakara una donoM jinarAja bhagavaMtoM kI pUjA kara rahe the| unako anantasukha prApta ho gayA thA tathA aneka munirAja unako vaMdana kara rahe the| una donoM ke darzana karake vaha deva vicArane lagA - ahA ! Azcarya hai !! kahA~ to bhaya se vyAkula viSayAMdha vidyAdhara aura kahA~ devoM dvArA pUjita tIna loka ke nAtha sarvajJadeva! kahA~ to mere vRddha pitA aura kahA~ sarva padArthoM ko ekasAtha dekhane vAle zrI kevalI bhagavAna ! saMsAra meM bar3e-bar3e puruSoM ko bhI Azcarya utpanna hone yogya bAta hai| ahA ! pahale munirAja ne kahA thA ki jIva meM ananta zakti hai vaha mithyA kaise ho? kyoMki maiMne isa samaya vaha zakti sAkSAt dekhii| isaprakAra mana meM cintavana karate-karate kevalI ko tIna pradakSiNA dekara mastaka jhukAkara vandana kiyA tathA unake guNagAna gAte hue stuti kI aura svargaloka ke divya dravyoM se bhaktipUrvaka pUjA kI aura AzcaryakArI dharma se prasanna hokara vaha deva svarga meM gyaa| isaprakAra, parastrI haraNa karane vAle mohAndha nalinaketu ne usI bhava meM sAdi-anantaM sukha ko prApta kiyA aura pUrva ke sneha ke saMskAra vaza zAntimati vidyAdhArI para kAmAsakta hone vAle ajitasena vidyAdhara tathA usase badalA lene ko tatpara hue zAntimati ke pitA bhI zAzvata sukha ko prApta hue - yaha saba anantazakti svarUpa caitanya kI zaraNa/anubhUti kA hI camatkAra hai| - zAntinAtha purANa ke AdhAra se
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/29 - vilakSaNa Ahuti rAjA jagatasiMha - jayapura nresh| dIvAna jhUthArAmajI - jayapura ke mhaamaaty| dIvAna amaracandajI - jayapura ke amAtya / phatehalAlajI - dIvAna amaracandajI ke putra / ejeMTa smitha - IsTa iMDiyA kampanI kA aphsr| ejeMTa va do sAthI - chAvanI ke adhikaarii| DaoNkTara, jaja, jelara, cA~DAla, sevaka aadi| prathama dRzya ... samaya : saayN| (dIvAna amaracandajI apane baiThakakhAne meM takhta para baiThe haiN| pAsa hI kaptAna smitha baiThe haiN| kamarA zAhI DhaMga se sajA huA hai| dIvAna amaracandajI apanI zuddha ahiMsaka bhAvanA va kAryoM ke lie jayapura rAjya ke bAhara bhI vizruta ho cuke haiN| kaptAna smitha ko amaracandajI se bAteM karane meM Ananda AtA hai| yahI kAraNa hai ki ve bAtoM meM samaya kA dhyAna nahIM rkhte|) smitha - dIvAna sAhaba, mujhe bar3A Azcarya huA, jaba maiMne sunA ki Apa akele hI zera ke piMjar3e meM ghusa gaye aura vaha bhI nihtthe| amaracanda - kaptAna sAhaba ! Azcarya kI koI bAta nhiiN| zera bhI hama Apa jaisA hI eka prANI hai| yadi hamAre hRdaya meM dUsare ke prati burAI ne janma na liyA ho to koI kAraNa nahIM ki dUsarA prANI hamAre prati burA vyavahAra kre| smitha - phira bhI zera bUMkhAra duSTa jAnavara hotA hai, usakA kAma hI hai anya praNiyoM ko maarnaa| amaracanda - khUkhAra hote hue bhI vaha hamArI taraha sukha-dukha, zatrumitra kA anubhava karatA hai| usakI AtmA aura hamArI AtmA meM tanika bhI
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 18/30 aMtara nhiiN| yaha jo zarIra ke AkAra-prakAra kA aMtara dikhatA hai vaha paudgalika vikAra hai, karmajanita upAdhiyA~ hai / jaina zuddha ahiMsaka hote hai ve cIMTI mAranA bhI burA samajhate haiN| aMta:karaNa kI vizuddhatA Avazyaka hai| ++++ smitha - Apane use do dina se mA~sa khAne ko nahIM diyA / ataeva Apa usake zatru kahalAye / kahAvata hai - " bhUkhA AdamI zera barAbara " phira vaha to sAkSAt bhUkhA zera thA / are bApa re.. mere to hoza gAyaba ho jaate| amaracanda yaha saca hai ki maiMne use mA~sa nahIM diyA, para kSudhA nivAraNArtha pakavAna miSTa bhojana to diyA / vaha unheM khAkara bhI udara kI jvAlA zamana kara sakatA thA / - smitha - becArA; janmajAta saMskAroM ke anusAra mA~sa se hI tRpta ho sakatA thA, isameM usakA aparAdha nahIM dIvAnajI / amaracanda ApakA kathana yathArtha hai / jaba vaha apanA svabhAva nahIM chor3anA cAhatA to maiM hI kyoM apanA svabhAva parivartita karU~ ? eka prANI kI tRpti hetu aneka prANiyoM kA vadha / udara pUrti ke lie hiMsA hI anivArya nahIM / - smitha - khaira, ye to rahe Apake siddhaaNt| pazu ina saba bAtoM kA kyA samajhe ? amaracanda kaptAna sAhaba ! manovaijJAnika prabhAva manuSya, pazu-pakSI yahA~ taka ki phala-phUla vanaspati para samAna rUpa se par3atA hai / phira use mujhase zatrutA kA aMdezA hotA kaise ? smitha - ApakI pratyeka anubhava-gata bAta ko ThIka mAnatA huuN| itane para usakA TUTa par3anA asaMbhava nahIM thA dIvAnajI ! amaracanda - taba phira prayoga ho jaataa| jIvana bhara kI dRr3hatA kI parIkSA ho jAtI / smitha - to kyA Apako mauta kI chAyA se bhaya nahIM lagatA dIvAna sAhaba !
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/31 amaracanda - bhaya ! bhaya kisa bAta kA kaptAna sAhaba ! aroM, eka dina maranA hI hai| Darane se mRtyu lauTatI nhiiN| phira ha~sakara hI kyoM na usakA AhvAna kiyA jAya ? smitha - (bhaya mizrita Azcarya se) atyanta vicitra prayoga batalA rahe haiM aap| amaracanda - vicitra nahIM, kintu sarala hai| ghabarAne se azubha karmoM kA baMdha hotA hai| "jaina jana kevala mRtyu ke kSaNoM meM zAMti prApti hetu jIvanabhara kaThina sAdhanA va ArAdhanA karate haiN|" smitha - sacamuca Apako "vIra ziromaNi" kahanA anucita na hogaa| amaracanda - abhI nahIM, mRtyu ke pazcAt / vidyArthI parIkSA meM saphala hone para hI DigrI hAsila karatA hai| smitha - (ha~sakara khar3e hote hue hAtha milAte haiM) acchA, aba cluuN| phira miluuNgaa| (amaracandajI hAtha jor3ate haiM aura daravAje taka unake sAtha Ate haiM, acAnaka smitha apanI jeba se pistaula nikAlakara amaracandajI kI ora aise ghUma par3ate haiM, mAno abhI zUTa kara deNge|) __ amaracanda - (muskurAte huye) koI phAyadA nahIM hogA kaptAna sAhaba! (smitha muskurAte huye jeba meM pistaula rakha lete haiM) maiMne kahA na ki mRtyu jaba Aye to usase do kadama Age bar3hakara milane se parama zAMti milatI hai evaM karmoM ke baMdha kaTa jAte haiN| smitha - taba to isakA eksaperImeMTa kAphI dilacaspa hogaa| amaracanda - bezaka ! isa samaya Apake sAtha kisI ko bheja detA huuN| smitha - kyA AvazyakatA ? amaracanda - rAtri adhika ho gaI hai| akele jAnA ucita nhiiN| smitha - (ha~sakara) akelA kahA~ hU~ ? dIvAnajI, (jeba se pistaula nikAla kara batalAte hue punaH jeba meM rakha lete haiM) ye jo mere sAtha hai, mauta kA embeseddr|
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/32 amaracanda -'phira bhI aMdherA bar3hatA jA rahA hai| kucha AdamI chAvanI taka Apako paha~cAne cale jAyeMge, to hAni nhiiN| kahIM Aja hI prayoga na ho jAye ? smitha - ApakI icchaa| (dIvAnajI punaH baiThaka meM Akara gaddI para baiTha jAte haiN| pAlathI mArakara donoM hAtha ghuTanoM para ulTe rakhe haiN| kucha vicArane kI mudrA meM haiN| sevaka kA praveza, saMdhyA samaya smitha sAhaba ke sAtha nikala jAne ke kAraNa ve bhojana nahIM kara pAye the|). . sevaka - sarakAra ! rasaur3A jIma lIjie / mAlakina ApakI bATa dekha rahI haiN| - amaracanda - (kiMcit cauMkakara)are pAgala ! jainiyoM ke ghara rAtribhojana nahIM hotaa| mAlakina tujhe jimAne baiThI hoNgii| sevaka - bhUla huI sarakAra ! mApha kreN| amaracanda - koI bAta nahIM, abhI tuma naye-naye Aye ho| jAo, choTe sarakAra ko bheja do| sevaka - jii| (jAtA hai|) (amaracandajI usI mudrA meM baiThe rahate haiN| phatehalAla kA praveza) amaracanda - baiTha jaao| dekho beTA ! apane ghara kucha naukara rAtribhojana karate haiM, yaha ThIka nahIM, ise baMda kro| phatehalAla - jI, pitAjI, abhI jAkara mA~ sAhaba se kaha detA huuN| kala se koI bhI rAtri ko nahIM khaayegaa| amaracanda - dUsarI bAta yaha hai ki tuma khajAMcI se rAjA sAhaba ke nAma paracAnA likhavAdo ki Aja ke dina se dIvAna amaracanda rAjya se vetana nahIM leNge| phatehalAla - yaha bhI ho jaayegaa| aura kucha ? amaracanda - camanalAla lohe vAle ko jAnate ho na ? unakA kArobAra
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/33 bigar3a gayA hai| pArivArika samasyA gaMbhIra ho uThI hai| khAnadAnI AdamI haiN| unako sahayoga denA paramAvazyaka hai| pUrva puNya kI prabalatA ke saMyoga se apane ghara pracura dhana hai, usakA sadupayoga honA caahiye| ataeva sau laDDuoM kA TokarA bheja do, pratyeka laDDu meM eka-eka azarphI rhe| (putra phatehalAla pitAjI kI tyAgavRtti se pUrNata: paricita the aura rAta ke aMdhere meM dAna karane ke cira abhyasta) isalie turanta kahA - phatehalAla - kala prAtaH hI ApakI AjJA kA pAlana hogaa| Apa nizcita raheM pitaajii| amaracanda - tuma jaao| aba maiM tanika rAjakAja kA hisAba dekha luuN| kala saba nibaTA denA hai| aura kala hI tumheM saba samajhA duuNgaa| phatehalAla -jI ! (uThakara jAne lagate haiM, itane meM bar3e dIvAna jhUthArAma jI daravAje para dikhAI dete haiN| hAtha jor3akara) tAUjI, itanI rAta gaye Apane kaSTa kiyA ? kyoM na mujhe hI bulavA liyA hotA ? (amaracandajI kI dRSTi jhUthArAmajI para jAtI hai aura khar3e ho jAte haiM) jhUthArAma - kaptAna smitha sAhaba abhI-abhI Apake pAsa se gaye the na ? kisI ne unheM pIche se pITha meM churA bhoMka diyaa| amaracanda - (Azcarya se) churA bhoMka diyA ! burA huA bhaiyA ! maiM unake sAtha AdamI bheja rahA thA, para ve na mAne (gaharI usAMsa le) lAza kahA~ hai ? jhUthArAma - sar3aka se uThavAkara pIlakhAne meM rakhavA dI hai| rAjA sAhaba ko khabara dene ke pahale maiMne Apako batalA denA bhI upayukta smjhaa| amaracanda - (dukhita hokara) acchA kiyaa| aba jaldI se jaldI aparAdhI aura lAza donoM ko eka sAtha phiraMgiyoM ke supurda kiyA jA ske| jhUthArAma - eka Tukar3I isI kAma ke lie niyukta karake A rahA huuN| para isakA kucha rAjanaitika kuphala na nikle| daraasala yahI ciMtA hai|
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/34 amaracanda - ciMtA to ucita haiM, anucita jo ho gayA hai / parantu ApakI sulajhI huI prakhara buddhi para saMpUrNa rAjya ko pUrNa vizvAsa hai| (prAyazcita ke svara meM) kyA batAU~ bhaiyA ! mujhase bhUla ho gii| maiMne AdamI sAtha meM jAne ko kahA, ve na mAne aura maiM mAna gayA / merA mAnanA hI bhUla bana gii| kisI ko sAtha kara diyA hotA / jhUthArAma - honahAra ko kisane meTA hai, bhAI ! aisA hI honA hogA, anyathA kaise ho sakatA hai ? amaracanda - ( udAsa se ) hA~.... para maiM kartavya se cUka gayA / ( DabaDabAI A~khoM se) the bar3e acche AdamI kaptAna smitha / naye-naye prayoga karane meM aisA sAhasa rakhane vAle saikar3oM varSoM meM koI virale hI hote haiN| (bahate hue A~sU poMchate haiM parantu A~sU haiM ki rukane kA nAma nahIM lete| bharrAye gale se) abhIabhI unhoMne mukta hAsya ke madhya mujhase kahA thA 'eksaperImeMTa hI sahI' / hAya unakA vaha eksaperImeMTa hI ho gayA / upha ! kaisA nRzaMsa ghRNita kArya ho gayA merI adUradarzitA se / galatI mujhase huI hai bar3e bhAI aura pazcAttApa bhI mujhe hI karanA hogaa| isase rAjya kA bar3A bhArI akalyANa ho sakatA hai| Apa zIghrAtizIghra cAroM ora samucita prabandha kara leM tAki zahara meM zAnti banI rahe / rAjya kA uttaradAyitva Apake kaMdhoM para hai| jhUthArAma - ( hAtha jor3akara) acchA maiM calatA huuN| dekhU~ vahA~ kucha surAkha lagA kyA ? amaracanda - (parama zAnti se) beTA, rAtri kAphI ho gaI hai| jAo tuma so jaao| phatehalAla - Apa bhI ArAma kariye pitAjI ! amaracanda - hA~, hA~ maiM bhI so rahA hU~ / ( phatehalAla kA jAnA) (amaracanda jI uThakara zayanagRha meM Ate haiM, darabArI pozAka utAra kara sAde kapar3e pahanate haiM aura prabhu smaraNa kara bichI huI zaiyyA para so jAte haiN| zIghra hI nidrA unakI palakoM meM samA jAtI haiN| abhI-abhI
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/35 kucha kSaNa pahile mahAn durghaTanA ghaTa gaI hai, unakI prazAnta mukha mudrA se aisA AbhAsa parilakSita nahIM hotaa| phatehalAla ko nIMda nahIM aatii| vaha pitA ko bAra-bAra dabe pAMva dekhane Ate haiN| dIvAna jI kI nirvikalpa nidrA dekhakara unheM Azcarya hotA hai|) phatehalAla - (svagata) calo acchA huA, pitAjI kI jhapakI laga gii| kaptAna smitha kI mRtyu sunakara karuNArdra ho unakI A~khoM se sAvana bhAdoM sI jhar3I laga gaI thii| pitAjI ko tIvra mAnasika AghAta pahuMcA hai| aisI hI zAnti se rAta kaTa jAye to acchA hai| phatehalAla - (dUsarI bAra Ate haiM, svagata) dhanya hai pitAjI ko| maiM to samajhA thA ki Aja ciMtA ke kAraNa ve so na skeNge| para merA korA bhrama hI niklaa| sacamuca maiM unakI gambhIratA kA anumAna nahIM lagA paataa| ve hara paristhiti ko zAnti, samatA tathA saMtoSa ke sAtha apanA lete haiN| (paradA giratA hai) dRzya dvitIya samaya : tIsare dina dophr| (paoNliTikala ejeMTa kA apane do sAthiyoM ke sAtha aanaa| rAjA jagatasiMha maMtraNAgRha meM apane dIvAna dvaya zrI jhUthArAmajI va zrI amaracandajI ke sAtha baiThe haiN| bIca kamare meM eka bar3I sI meja hai, usake cAroM ora chaha AlIzAna kursiyA~ haiN| usa para kramaza: rAjA jagatasiMha ke donoM ora donoM dIvAna aura ejeMTa ke dAyeM-bAyeM donoM sAthI baiThe haiN| bAta kaptAna smitha kI hatyA para cala rahI hai|) jagatasiMha - (sahAnubhUti se) kaptAna smitha kI hatyA para hameM atyanta kheda hai| ve hamezA yahA~ AyA karate the| hamAre unake bar3e acche saMbaMdha the| samajha meM nahIM AtA ki acAnaka kisane unakI hatyA kara dii| jahA~ kampanI sarakAra ne apanA eka acchA Aphisara khoyA hai, vahA~ hamane apanA eka ghaniSTa
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/36 mitra / kampanI sarakAra se hamArI gaharI saMvedanA hai aura hamAre rAjya meM unakI hatyA hone ke kAraNa maiM kSamA prArthI bhI huuN| ___ ejenTa - ApakA bATa bIlkula ThIka haya, amArA kampanI sarakAra kaptAna smitha ke marDara se bahoTa dukhI hy| aura usako bahoTa jADA misa karaTA hy| jayapura sTeTa meM isa kaDara baDaamanI dekhakara kampanI chAvanI kA borDa ne yaha Taya kiyA haya ki jaba Taka gavarnara janarala kA mukammila ArDara neI milaTA; Tava Taka jayapura zahara para chAvanI kA TemparerI kabjA rhegaa| jhUthArAma (roSa se)- yaha sarvathA asaMbhava hai| jayapura meM kisI prakAra kI badaamanI nahIM hai| Aja tIna dina ho gaye, kahIM bhI azAnti nahIM phailI, na hI kisI daMge vagairaha kI khabara milii| smitha sAhaba kI hatyA kA to hameM bhI raMja hai parantu unakI hatyA kI oTa lekara, hamAre rAjya para adhikAra jamAne kA upakrama saphala nahIM ho sktaa| kisI eka pAgala aparAdhI ke duSkRtya ko saMpUrNa rAjya ke SaDayantra kI saMjJA nahIM dI jA sktii| ejenTa - (zAnti se) ThIka haya, ThIka haya ! ama TumArA khyAla kA kaDara karatA haya, para iTanA barA AphIsara kA khUna honA mAmUlI nahIM haya DIvAna sAhaba ! isameM barA grupa honA caahie| marDara karake rAjya bhara kI kA~sapresI (SaDayantra) ko pAgalapana meM vahalAyA neI jA skttaa| kiDara haya vo pAgala mujarima / amAre sAmane bulAo, ama usase puuchegaa| pUre grupa kA paTA lagAyagA (vyaMma se muskArate hue) Tava DUdha kA DUdha aura pAnI kA pAnI ho jaaegaa| jagatasiMha - mujarima kI usI dina se saragarmI ke sAtha khoja ho rahI hai| milate hI maiM use Apake havAle kara duuNgaa| ejenTa - acchA ThIka haya, para jaba Taka mujarima neI milaTA, Tava Taka borDa kA ArDara mAnanA hogaa| amaracanda - (udAsI se dhIme svara meM) borDa kA ArDara kahA~ hai ? ejenTa - (sAthI se kAgaja kA muThiyA lekara dete hue zAna se) ye haya aarddr| (dIvAna amaracandajI par3hakara sunAte haiM)
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/37 jayapura zahara meM hamAre aphasara kaptAna smitha kI hatyA se kampanI sarakAra atyanta dukhI hai aura anubhava karatI hai ki Apake rAjya meM hamAre aphasaroM kA jIvana khatare meM hai| anumAnata: yaha koI bar3A bhArI SaDayantra hai / aparAdhI ko zIghra khojakara hameM sauMpA jaay| usake milane taka jayapura zahara para chAvanI kA asthAI rUpa se adhikAra rhegaa| - amaracanda - (muThiyA lapeTa kara khar3e ho jAte haiM) rAjA sAhaba kI ora se hama chAvanI borDa ke ArDara kA sammAna karate haiM / aparAdhI mila cukA / use abhI Apa apane sAtha sA~gAnera le jA sakate haiN| (baiThe hue sabhI vyakti Azcaryacakita ho uThate haiN|) I ejenTa - DIvAna sAhaba ! khyAla rakhanA mA~gaTA ki kisI airA - gairA ko amAre hAtha pakar3A dene se kAma neI clegaa| ama riyala mujarima mAMgaTA / ye mAmalA gavarnara janarala Taka jAyegA / vahA~ Taka jurma sAbiTa honA mA~gaTA / (kAgaja kA muThiyA rAjA sAhaba ko dekara) jurma pramANita hai| suprIma korTa bhI aparAdha ko kisI prakAra jhUThA siddha nahIM kara sakatI / ( dRr3hatA pUrvaka) yaha dIvAna amaracanda kA dAvA hai / amaracanda - ejenTa - ( meja para muThThI mArakara tanika roSa se) neI neI, Tuma aisA celeMja kaise kara sakatA haya ? mujarima kiDara haya ? amAre sAmane laao| abbIabbI ama saba sIkreTa bATa pUchegA / isameM kisakA kisakA hAtha haya ? ye mAmUlI bATa neI, paoNliTikala sAjiza mAlUma par3atA haya / sAre zahara kI baDaamanI kA nttiijaa| amako mujarima baTAnA mAMgaTA / amaracanda - (muskarAte huye ) to phira kisI korTa ke pahale Apa hI najara daur3Aiye ejenTa sAhaba ! mujarima yahIM upasthita hai / maiM hI mujarima hU~ / mere pAsa kaptAna smitha ghaMToM baiThate the aura lambI caur3I philAsphI baghArA karate the| maiM vyaktigata taura para usake uddezya ko jAnatA thA / mitratA hote hue bhI mujhe usase sakhta napharata thI / vaha mauta ko sAhasapUrvaka cunautI detA thA / eksaperImeMTa karanA cAhatA thA / maiMne usake sAhasa kI parIkSA kI aura lauTate
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/38 samaya rAste meM hatyA karavA dii| isa hatyA kA koI rAjanItika kAraNa athavA sAjiza nahIM thii| jayapura bhara ko jJAta hai ki usa rAta kaptAna smitha mere ghara Aye the| maiMne unheM chalapUrvaka bagaira kisI sAthI ke akele hI ravAnA kiyaa| aba ApakI bArI hai mujhe jhUThA siddha karane kI ejenTa sAhaba ! jhUthArAma - (Aveza meM khar3e hokara) nahIM-nahIM n......| jagatasiMha - nahIM, nahIM ye kyA kaha rahe haiM dIvAna jI ! Apa hoza meM to haiM ? ejenTa - (hakkA-bakkA sA A~kheM phAr3akara dekhatA hai phira mAnoM hoza meM Akara) neI neI aisA neI hone skttaa| tuma AdamI haya / Tuma jainI loga cIMTI ko neI mAraTA, vATara kA vaikTIriyA Taka neI mAraTA / ama Tumako pahale se parsanalI jAnaTA hy| tuma eka DosTa oNphIsara ko kaise mAra sakaTA hy| amaracanda - ApakI yaha ekataraphA bAta nahIM mAnI jAvegI ejenTa sAhaba ! (kiJcita muskurAkara) jayapura kI sarakAra bhI prIbI kauMsila taka pahu~ca sakatI hai| vahA~ briTiza kAnUna Apake vacanoM para jarA bhI vizvAsa nahIM kregaa| maiM kaptAna smitha kA khUnI hU~ aura anta samaya taka apane vacanoM para dRr3ha rhuuNgaa| (apanI pagar3I utAra kara rAjA jagatasiMha kI goda meM rakhakara) maiM isI kSaNa mahAn jayapura rAjya ke dIvAnI pada kI isa sammAnya pagar3I ko rAjA sAhaba ko sAdara sauMpakara apane pada se mukta hotA hU~; tAki isa para koI dayAlu paropakArI, vizvAsapAtra parizramI sajjana AsIna hokara rAjA-prajA kI ucita sevA kara ske| rAjA jagatasiMha vajhUthArAmajI dIvAna amaracandajI ke tyAga para atyanta vimohita ho jAte haiN| gale bhara Ane ke kAraNa mu~ha se bola nahIM phUTate / ve ekaTaka pagar3I kI ora dekhate raha jAte haiN| ejenTa : (krodhapUrvaka) DIvAna amaracanda Tuma jAnatA haya isakI sajA kyA hogI?
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/39 amaracanda : (ha~sakara) acchI taraha ejenTa sAhaba ! mujhe zIghrAtizIghra sA~gAnera le caliye; tAki dIvAna bhAI ke sanmukha anya aparAdhiyoM kI khoja kI naI samasyA na upasthita ho jaaye| (kucha kSaNa ke liye A~kha mUMdakara dhyAnastha ho jAte haiN| prabhu smaraNa kara parokSa namaskAra karate haiN| phira khar3e hokara rAjA sAhaba va jhUthArAmajI ko lakSya karate hue kahate haiN|) mere Atma bandhuo ! jIvana bhara ke aparAdhoM kI kSamA cAhatA huuN| jAne anajAne meM pramAdavaza jo bhUleM huI haiM, unako bhUla jAiye evaM kSamA pradAna kara mujhe kRtArtha kiijie| (rAjA sAhaba va jhUthArAmajI ke netra sajala ho uThate haiN| cAhate hue bhI unake mukha se bola nahIM niklte| uttara meM ve kevala jar3avat donoM hAtha jor3a lete haiM) amaracanda : caliye sAhaba ! ejenTa : Tumane smitha sAhaba kA marDara kara barA bhArI jurma kara acchA neI kiyaa| (kucha sakhtI se cAroM cale jAte haiM) (kucha kSaNa donoM vyakti mauna rahate haiM) jagatasiMha - dIvAnajI ! amaracandajI sAhaba sIne meM marmabhedI ghAva kara gye| jhUthArAma - hA~ mahArAja ! unhoMne apanA agalA kadama uThAne ke pahale kucha AbhAsa bhI na hone diyaa| kadAcit soca-vicAra karane para koI dUsarA mArga nikala aataa| jagatasiMha - (A~sU poMchate hue) ni:zaka thA vaha vIra / Aja jayapura rAjya sUnA ho gayA, dIvAnajI sUnA ho gyaa| jhUthArAma - amaracandajI jana-jana ke pyAre the mahArAja ! ghara-ghara unake gIta gAye jAte haiN| unakI dayAlutA, dAnavRtti, paropakAritA se jayapura kA baccA-baccA paricita hai| Aja jayapura unakA RNI hai| unakI isa saralatA para to mahAn deza bhI lAkha-lAkha bAra nyochAvara hai|
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 18/40 jagatasiMha - tyAgavRtti evaM virakti ke lie to ve vizruta the hI, parantu Aja vaha mahAn vIra tyAga kI parAkASThA lA~gha gayA / dhanya haiM amaracanda / merA koTi-koTi namana hai / unake pada kI pUrti isa jIvana meM aba na dekha sakU~gA / jhUthArAma - merI buddhi abhI bhI upayukta kadama uThAne meM sakSama jJAta nahIM hotI / mahArAja ! maiM paMgu ho gyaa| merA mArgadarzaka sAthI mujhase chUTa gayA / merI bhujA TUTa gaI mahArAja / ( kapoloM para azru lur3haka par3ate haiN|) jagatasiMha - (dRr3hatA se) nahIM nhiiN| eka bAra amaracandajI ko chur3Akara puna: padAsIna karU~gA, cAhe kitanI bhI kaThinatA kyoM na Ave ? unakA abhAva tanika bhI sahya nhiiN| dIvAnajI yAda hai na Apako, maiM kitanA zikAra khelatA thA, nirIha mUka prANiyoM para nizAnA sAdha unheM tar3apate dekhakara prasanna hotA thaa| apane para-prANa pIr3ana kauzala kI saphalatA para mujhe garva thA / (ThaMDI sA~sa lekara) Aha ! aba socatA hU~ to zarIra meM romAMca ho jAtA hai| kitanI ghRNita paizAcika vRtti thI merI / amaracandajI ne mere hRdaya meM karuNA kA sAgara laharA diyaa| mujhe saccA bhUpati banAyA / maiM prajA bhakSaka se rakSaka banA, ve rAjya ke saz2aga praharI bana mujhe sahI mArgavalokana karAte rhe| jhUthArAma - satya para agrasara honA unakA ekamAtra lakSya thA / sarvaguNa sampannatA unako IzvarIya dena thI / jagatasiMha - dIvAnajI ! (AdezAtmaka svara se vyagra ho ) aparAdhI kI jA~ca-par3atAla zIghratA se ho, tAki amaracandajI kA chur3AyA jA ske| isake pUrva ki phiraMgI koI galata kadama na uThAne pAye evaM hama bhI kevala pazcAttApa karane hetu bAdhya na rheN| jhUthArAma - prayatna aisA hI kara rahe haiM mahArAja ! ( sAmUhika kolAhala sunAI par3atA hai| donoM caukanne ho jAte haiN| zanai: zanai: dhvani tIvratara hotI jAtI hai| kuddha bhIr3a cillAtI hai|) nepathya se - hama rAjA sAhaba aura dIvAnajI se milanA cAhate haiM / hamAre
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/41 paramapriya dIvAnajI ko phiraMgiyoM ko kyoM sauMpa diyA? kyA aparAdha thA unakA? jhUthArAma - jJAta hotA hai ki amaracandajI kI giraphtArI ke rahasya se prajA avagata ho cukI hai| yaha roSa usI kA hai| jagatasiMha - amaracandajI isa ghaTanA se pUrNata: sAvadhAna aura sajaga the| isIliye unhoMne ejenTa se sAMgAnera calane kI zIghratA kii| acchA hotA yadi janasamUha kucha pahale A jaataa| para....... jhUthArAma - taba to ejenTa sAthiyoM sahita yahIM Dhera ho jaataa| usakI kyA hastI thI ki vizAla janasamUha meM se dIvAnajI ko le jaaye| kruddha prajAjana sabako jIvita na chodd'tii| nepathya se - yadi rAjya dIvAnajI kI rakSA karane meM asamartha thA to hameM kyoM na AgAha kiyA gyaa| hama kAraNa jAnanA cAhate haiN| jagatasiMha -dIvAnajI ! Apa hI jAiye aura prajA ko sAMtvanA diijiye| sacamuca Aja usakA hRdaya samrATa usase chInakara kahIM dUra le jAyA gyaa| (dukhita svara se) dIvAnajI ! prajA ko smjhaaiye| (jhUthArAmajI bAhara jAte haiN| netroM se avirAma azrupAta ho rahA hai| dIvAnajI ko dukhI dekhakara vikala jana-samUha sannATe meM A jAtA hai| zanaiH zanaiH do cAra pramukha jana Age bar3hate haiN|) ___eka nAgarika - (namratA se) dIvAnajI kyA bAta ho gaI ? choTe dIvAnajI ko phiraMgI giraphtAra kara kyoM le gaye ? aura ve kaba lauTeMge ? jhUthArAma - (jora-jora se ro par3ate haiM) bhAiyo ! amaracandajI sAhaba ne svayaM Atma samarpaNa kara diyaa| kyA batAU~ kucha kahate nahIM banatA / samajho, hamAre rAjya para mahAn vipatti ke kAle bAdala maMDarA rahe haiN| hama kiMkarttavyavimUr3ha ho rahe haiN| hamAre parama snehI hamAre bIca nahIM haiN| Apa sabase vinaya hai ki saba milakara unakI maMgala kAmanA kreN| nAgarika - (jana samUha se) calo bhAI calo ! isa jaTila samaya meM
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/42 hama dakhala dekara jaTilatA na bddh'aaveN| phiraMgiyoM kA koI kucakra jAna par3atA hai| (dIvAnajI se) kSamA kareM dIvAna jI ! Apako kaSTa huaa| (dukha bhare hRdaya se saba cale jAte haiN|) dRzya tRtIya (rAtri kA samaya, sthAna amaracandajI kI havelI) (amaracandajI kA vahI purAnA baiThakakhAnA hai| jamIna para sundara kAlIna bichA huA hai| phatehalAlajI atyanta udAsa evaM vyathita mana baiThe haiN| nAgarika, riztedAroM ke Ane-jAne kA tAMtA lagA hai| kucha sajjana, nagara zreSThigaNa sahAnubhUti pradarzana hetu Aye haiN|) zreSThi - phatehalAla, raMja na karo bhaiyA ! dekho chur3Ane kA koI na koI mArga avazya niklegaa| (phatehalAla ke sajala netra barasa par3ate haiN|) dUsarA zreSThi - (sAthiyoM se) kyA kiyA jAya aisI acAnaka vipatti kI koI kalpanA to thI nhiiN| hA~, Aja kucha duHkha bImArI ho to cikitsA karate, sevA suzruSA kI jAtI, para aba jaise nirupAya se ho rahe haiN| (phatehalAla kI pITha para sAntvanAtmaka hAtha phairate haiN|) pahalA zreSTha - pitA kA duHkha bhulAye nahIM bhuultaa| dhairya bhI kinArA kara gyaa| baccA hI to hai abhI umra hI kyA hai| phatehalAla - (bhare gale se) cAcAjI ! akasmAt hI yaha vajra duHkha A par3A hai| bhaviSya meM kyA hogA ? kucha samajha meM nahIM aataa| ___tIsarA zreSThi - saca hai, jIvana hI eka pothI hai| jyoM-jyoM pRSTha ulaTate jAo, tyoM-tyoM rahasya khulatA jAtA hai| dUsarA zreSThi - bhaiyA ! tumhAre pitA ke lie tumhIM nahIM, varan samasta jayapura rAjya ro rahA hai| una jaisA vyakti lAkhoM meM eka hI thaa| tIsarA zreSThi - aura aise manuSya sadiyoM meM eka hI hote haiN| dhanya haiM diivaanjii|
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 1 -18/43 dUsarA zreSThi - aise dayAlu sahRdaya para dukha kAtara vyakti maiMne apane jIvana meM dUsarA nahIM dekhA bhAI ! mere kAle keza zveta ho gaye / - pahalA zreSThi - saikar3oM rupayA dAna denA unakA nityaprati kA vyavasAya thaa| usameM unhoMne kabhI antara nahIM Ane diyA / - cauthA zreSThi - itanA dAna dete hue lene vAle kI mAna-pratiSThA para AMca nahIM Ane dii| tIsarA zreSThi - rAdhAbAI kA kauna beTA thA ? usa vRddhA kI kaisI sevAsuzruSA kii| mala-mUtra taka uThAyA / glAni unheM chU bhI nahIM pAI thii| pahalA zreSTha - phatehalAla ! uTho beTA / so jAo, dinabhara ho gayA tumheM isIprakAra baiThe-baiThe / tanika vizrAma kara lo| dhIraja dharo, bhagavAna kare saba kuzala maMgala ho / - - dUsarA zreSTha - mA~ ko dhIraja baMdhAnA beTA / tuma khuda samajhadAra ho / hama loga caleM, kala phira aayeNge| (sabakA prasthAna, jAte-jAte...... ..) pahalA zreSTha - pitA ke guNoM kA pratibimba hai phatehalAla / (eka ora se sabakA jAnA aura dUsarI ora se zreSThi camanalAlajI kA aanaa| phatehalAla khar3e hote haiM, itane meM hI camanalAla Akara phatehalAla ke pairoM para sira rakha kara rone lagate haiM / ) - phatehalAla - (Azcarya se) are camanalAlajI ! Apa ro rahe haiM / (hAtha pakar3akara uThAne kI ceSThA karate huye ) kyA bAta hai ? suniye hamane Apake sAtha koI upakAra nahIM kiyA / pitAjI kI AjJAnusAra maiMne laDDU bhijavAye the isake atirikta maiM kucha nahIM jaantaa| Apake puNyodaya se yadi kucha camatkAra huA ho to Apa jAneM / 1 1 camanalAla (dRr3hatA se paira pakar3e huye paritApa bhare svara se ) bhaiyA phatehalAla, maiMne ghRNita aparAdha kiyA hai| mere hI kAraNa dIvAnajI kA jIvana saghana saMkaTa meM par3a gayA hai|
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/44 phatehalAla-ApakA matalaba samajha nahIM rahA huuNcmnlaaljii| (uThAte huye) uThiye to shii| camanalAla - smitha kA khUna maiMne kiyA hai bhaiyA, maiM doSI hU~, hatyArA huuN| rAjabhakti ke pAgalapana ne mere viveka kI A~kheM phor3a diiN| maiM aMdhA ho gyaa| bhaiyA unheM chur3A laao| vaha sthAna mujha pApI kA hai| hAya ! mujha se mahAn anartha ho gyaa| (phatehalAla kiMkartavyavimUr3ha ho camanalAla kI tarapha ekaTaka dekhate raha jAte haiN|) ___ camanalAla - (khar3e hokara) dekha kyA rahe ho phatehalAla ! zIghratA karo bhAI / kSaNa-kSaNa mUlyavAna hai| kahIM aisA na ho ki koI aura bhayaMkara anartha ghaTa jaaye| aura maiM AjIvana tila-tila jalakara bhI kucha na kara paauuN| phatehalAla - (sAvadhAna hokara) caliye cmnlaaljii| tAUjI ke pAsa calA jaaye| unakI sammati yatheSTa rhegii| dRzya caturtha sthAna - jhUthArAmajI kI hvelii| (jhUthArAmajI abhI-abhI rAjA jagatasiMhajI ke pAsa se Aye haiN| donoM meM gupta-maMtraNA avazya hotI rahI hai para kisI niSkarSa para nahIM phuNce| Aja kI vArtA kala para chor3a ve ghara aaye| mana khinna va udvigna jAna par3atA hai| pagar3I utArakara ve khUTI para TA~ga rahe the ki camanalAla ke sAtha phatehalAla pahu~cate haiN|) jhUthArAma - (dekhate hI) are ! Apa loga isa samaya yahA~ kaise ? baitthobaittho| (tInoM takhta para baiTha jAte haiN| camanalAla natamastaka hai|) phatehalAla - tAUjI ! ApakA kahanA hai ki kaptAna smitha kA khUna maiMne hI kiyA hai| jhUthArAma - (mukha para prasannatA kI lahara daur3a jAtI hai) saca, tumane
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/45 kiyA hai ? nizcaya hI amara bhaiyA chUTa jaayeNge| (camanalAla kI pITha Thoka kara) tuma dhIra ho, sAhasI ho cmnlaaljii| tumhArI rAjabhakti sarAhanIya hai| tumane aparAdha svIkAra kara dRr3hatA kA paricaya diyA hai| prajA ke hRdaya samrATa ko bacAkara tuma mahAn upakAra kara rahe ho| ataH prajA yuga-yuga taka tumhAre prati cira anugrahIta rahegI, rAjya kI ora se kuTumba kI rakSArtha jAgIra bAMdha dI jaay...............| camanalAla - (bAta kATakara anutApa bhare vigalita svara se) jAgIra nahIM cAhiye diivaanjii| mujhe zIghra hI sAMgAnera le caliye, vilamba ghAtaka siddha ho sakatA hai| jhUthArAma - vilamba kucha bhI nahIM hai| hama abhI rAtoM-rAta calakara prAta: sAMgAnera pahu~ca jaayeNge| bahalI nikAlavA luuN| phatehalAla - bahalI bAhara prastuta hai tAUjI, hama usI meM Aye haiN| jhUthArAma - taba phira clo| mArga meM rAjA sAhaba ko sUcita karate huye cale cleNge| (pagar3I pahana lete haiN|) _dRzya paMcama (sAMgAnera, aMgrajoM kI chAvanI) samaya - prAta:kAla prathama pahara ke pazcAt (kamarA aMgrajI DhaMga se sajA huA hai| dvAra para daravAna khar3A hai| usake kaMdhe para bandUka hai| uparyukta tInoM vyAkti vahA~ Ate haiN|) __jhUthArAma - (daravAna se) ejenTa sAhaba se jAkara kaho ki jayapura se bar3e dIvAna Apase milanA cAhate haiN| daravAna - jI, (andara jAtA hai punaH Akara) unheM avakAza nahIM hai| jhUthArAma - (vyaMgya se) avakAza nahIM hai| kyoM ? kyA zataraMja kI bAjI para mAta khA gaye jo milane se katarA rahe haiN| (dRr3ha evaM gambhIra ho) daravAna!
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/46 tuma unheM sUcita karo ki jayapura rAjya ne apanI kSamatA se kahIM adhika mUlya diyA hai| daravAna - jI, (puna: andara jAtA hai aura bAhara Akara) caliye, Apako yAda kiyA hai| (tInoM ke mukha apanI saphalatA para khila uThate haiN|) ejenTa aura usake pUrva paricita anya do sAthI baiThe haiN| ina tInoM ke jAte hI ejenTa (tapAka se uTha kara jhUthArAmajI se hAtha milAte huye) halohalo DIvAna sAhaba ! tazarIpha rkhiye| (saba kursiyoM para baiTha jAte haiM) yahA~ kisa kAraNa se AyA hai Apa loga ? jhUthArAma - (namratA se) hama amaracandajI se bheMTa karanA cAhate haiN| ejenTa - neI-neI, ye kaise ho sakaTA haya? khUnI mujarima ko ama koI kanvIniyansa (suvidhA) neI DenA skttaa| jhUthArAma - parantu sAhaba, maiM ApakI sarakAra ke hita kI hI kaha rahA huuN| Apa merI bAta na mAnakara ghATe kA saudA kara rahe haiN| ejenTa - ghATe kA sauddaa| ApakA maTalaba amArI samajha meM neI aayaa| jhUthArAma - bAta sarala hai sAhaba ! amaracanda jo mujarima nahIM haiM, yathArthataH mujarima dUsarA hai| Apane unako giraphtAra kara galata kadama uThAyA hai| ejenTa - tuma saca bolatA hy| . . jhUthArAma - aura kyA jhUTha ? ejenTa - To baTAo vaha asalI mujarima kahA~ hy| ama giraphtAra kara kar3I sajA degaa| ama to pahile bolaTA thA ki amaracanda hatyA neI kara skttaa| jhUthArAma - mujarima hAtha meM hai, parantu dIvAnajI se mile binA hama batalAne meM asamartha haiN|
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/47 ejenTa - aisA kyoM ? ama Apase vAyaDA karaTA haya ki amaracandajI ko abbI chor3a degaa| jhUthArAma - dekhiye sAhaba ! amaracandajI svecchA se giraphtAra huye haiN| yadi ve apanA sthAna asalI aparAdhI ko dene kI svIkAratA de deM to aMgreja sarakAra jayapura para puna: apanA jAla bichA sakatI hai| (kiMcit roSapUrvaka) Apa cAheM to bheMTa karane kI anumati deM, varanA hama abhI jayapura lauTa jaayeNge| ejenTa - (sAthiyoM se) Taila mI ovara opIniyana abAuTa disa meTara? pahalA sAthI - iTa ija baiTara Tu giva dem| dUsarA sAthI - dena vI vila gaiTa dI sakseja ina avara varka, avara gavarnamenTa vila gavarna oNna jayapura sttett| ___ ejenTa - avara phlega vila hvAisTa oNna jayapura sttett| enDa avara gavarnamenTa vila giva asa e spezala prAija enDa oNnara / donoM sAthI - o yasa ! yU Ara kvAiTa raaitt| ejenTa - acchA DIvAna sAhaba ! ama TumArA bATa kI kaDara karatA haya / Tuma uTanI dUra se AyA aura mulAkAta karanA mA~gaTA haya To ama Tumako hApha ghaMTA bATa karane kA ddegaa| TumArA kAma amaracanda ko rAjI karane kA jhUthArAma - prayatna kruuNgaa| (prasthAna) dRzya SaSTama . sthAna - jela kI kotthrii| (koTharI meM bAhara se tAlA lagA hai| paharedAra kaMdhe para bandUka rakhe paharA de rahA hai| bhItara pAlathI mAre apanI abhyasta dhyAna mudrA meM A~kheM mUMde hue amaracaMdajI baiThe haiN| ve sadA hI AtmadhyAna meM tanmaya ho jAte haiN| dIvAna jhUthArAmajI aura phatehalAla, camanalAla ke sAtha Ate haiN| inheM dekhate hI paharedAra tAlA khola detA hai| tInoM vyakti andara praviSTa hote haiN| sabake nayana
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/48 . sajala haiN| sahasA camanalAla unake paira pakar3a kara sASTAMga auMdhe muMha par3a rahatA hai| amaracaMdajI A~kheM kholate haiN| unakI samajha meM kucha nahIM A rhaa| ve use uThAte haiM, para camanalAlajI Tasa se masa nahIM hote| amaracaMdajI praznavAcaka dRSTi se ina donoM kI ora dekhate raha jAte haiN| jhUthArAmajI va phatehalAla pAsa hI jamIna para baiTha jAte haiN|) ... jhUthArAma - (bharrAye gale se) camanalAla ko mata uThAo choTA bhaaii| unake A~suoM ko vaha jAne do| ye paritApa ke A~su haiN| inake baha jAne meM hI sabakA kalyANa hai| amaracaMda - kyA bAta hai bandhu, kyA ho gayA inheM ? Apa bhI udAsa, phatehalAla bhii| Akhira kyA ho gayA Apa logoM ko ? jIvana saMgharSamaya / sukha-dukha, jIvana-maraNa niyati ke nizcita kAma haiN| inameM harSa viSAda kaisA ? phatehalAla - pitAjI, (kahate hue A~kheM barasa par3atI haiM)... amaracaMda - (kaMdhe se lagAkara) pAgala huye ho vatsa, yahA~ kauna kisakA hai ? ye saba zArIrika sambandha haiN| saMyoga-viyoga huA hI karate haiN| dharmazAlA meM canda samaya Thaharane vAle pathikoM kI bhA~ti pratyeka parivAra ke sadasya bhI milate-bichur3ate rahate haiN| jhUthArAma - para bhaiyA, tuma jaisI Atma-bhAvanA sabane thor3e kI hai| jo jJAna kI kiraNa tumhAre hRdaya meM prajvalita hai, usakA yahA~ prAdurbhAva nhiiN| tumane vAsanAoM kA damana karanA sIkhA hai| nitya saMyama kI agni meM tapakara tuma khare suvarNa ho gaye ho bhaiyaa| amaracaMda - itanA U~cA na uThAo bar3e bhAI, mujha rAgI meM virAga kI rekhA prasphuTita bhI nahIM ho paaii| jhUthArAma - nahIM baMdhu, Asakti ko haTA virakti ko tumane apanI sahacarI banA liyA hai| virAgatA kI ora tumhAre lie tyAga kA patha prazasta hai| hamArI tumhArI barAbarI kaisI ? kahA~ hIrA, kahA~ kA~ca ? donoM meM saMtulana asambhava hai|
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 18/49 (camanalAla bIca-bIca meM par3e-par3e apanA sira bar3I tejI se hilAte haiN| aisA lagatA hai mAnoM ve pazcAtApa kI agni meM jalakara vahIM bhasma ho jaayeNge| para yaha saMbhava kahA~ ? sisakiyoM ke bIca kabhI-kabhI dIvAnajI zabda sunAI par3a jAtA hai / ) amaracaMda - kucha kahiye to camanalAlajI, kyA bAta hai ? jhUthArAma - inhoMne rAjabhakti ke udvega meM Akara kaptAna smitha kI hatyA kI hai| amaracaMda acchA, niHsandeha rAjyaprema zlAghanIya hai / tumhArA jhUthArAma aba Apa apanA sthAna camanalAla ko dekara hama sabako anugrahIta kreN| - - amaracaMda - (sira hilAte huye gambhIratA se) yaha sarvathA asambhava hai| phatehalAla - (saMyata ho) kyoM pitAjI, isameM kauna-sI bAdhA hai? ye svayaM apanA aparAdha svIkAra kara rahe haiM amaracaMda - putra, tuma abhI rAjanIti kyA samajho ? jhUthArAma - hA~ bhAI yahI bAta hai / camanalAla ne binA kisI dabAva ke AtmasamarpaNa kiyA hai| amaracaMda - bhaiyA, Apa jaise kuzala rAjanItijJa ke vacana mujhe nitAMta Azcarya meM DAla rahe haiN| kadAcit mohavaza hI Apa aisA kaha sake haiN| jhUthArAma - para yaha bAta ucita hai kyA ki niraparAdha phA~sI para jhUle ? - / amaracaMda - suniye bar3e bhAI, jaba maiMne ejeMTa ke samakSa aparAdha kI svIkArokti kI thI, taba mere mana meM kisI prakAra kI vyathA nahIM thI / kisI ke prati dveSa yA ghRNA nahIM thI / gajadaMta bAhara nikalane ke pazcAt puna mu~ha meM praviSTa nahIM hote| baMdhu, jo ho cukA so ho cukaa| aba koI vikalpa zeSa nahIM / jhUthArAma - parantu nyAya yaha nahIM kahatA /
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - - 18/50 amaracaMda - baMdhu, saMsAra nyAya kI bhitti para AdhArita nahIM raha sakatA, use nIti kA Azraya lenA hI hogaa| jhUthArAma - ThIka hai, para Apane tanika yaha bhI vicArane kA prayAsa kiyA ki ApakA abhAva rAjya kI prajA para kyA prabhAva DAlegA ? Apake sahAre anekoM prANI jIvana pAte the| dInabaMdhu ke binA una sabakI sudhi kauna rakhegA ? (gaharA ucchavAsa le) ghora vajrapAta ho jAyagA / (atyanta dInatA se) bhaiyA, apane lie nahIM, to unake lie, apanI pyArI prajA ke lie tumheM jIvita rahanA hogA / amaracaMda - bhaiyA, mamatA Apako bAra-bAra bhulAvA de rahI hai| Apa bhUla gaye ki pratyeka prANI apane jIvana-maraNa, sukha-dukha kA svayaM svAmI hai / maiM rakSA karane vAlA kauna? yaha nitAMta bhrama hai| - camanalAla ( rudana karate huye uThakara) dIvAnajI, maiM nIca pApI hU~ / mere hI kAraNa rAjya kA sUrya asta ho jaaygaa| yaha maiM nahIM saha sktaa| maiM jIviMta raha kara dharatI kA bhAra hI banA rahU~gA / .... Apane jIvana bhara dAna diyA hai / antima bAra mujha bhikhArI kI jholI bhara dIjiye dIvAnajI ( kurtA phailAkara) bhikSA mA~ga rahA huuN| amaracaMda - (kurtA nIce karate huye ) camanalAlajI, aisI bAteM Apake mu~ha se acchI nahIM lgtii| bhalA kyA cAhate haiM Apa ? camanalAla - Apa jisa para baiThe haiM vaha sthAna cAhie / isakI yogyatA Apa meM nahIM, mujhameM hai| ApakI yaha anadhikAra ceSTA hai / ... maiM baiThUMgA yahA~, Apa jaaiye| amaracaMda - para bhAI, ye mere aura tumhAre hAtha kI bAta nahIM / aba merA jIvana phiraMgiyoM ke hAtha meM hai| phatehalAla - ejenTa ne vacana diyA hai pitAjI, ki asalI khUnI ko sauMpa dene para Apako turanta chor3a deMge / amaracaMda - beTA, ye unakI cAleM haiN| jhUTha bolane ke atirikta una
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/51 logoM ne kucha bhI nahIM siikhaa| ghRNita atyAcAra, beImAnI, vizvAsaghAta va kAyaratA hI unake rAjya kI AdhAra zilA hai| sAmrAjya-lipsA ne unheM viveka-hIna aMdhA banA diyA hai| yadi unakI cAla meM phaMsa gae to donoM tarapha ye piTa jaayeNge| mere sAtha camanalAlajI ko phA~sI lagegI hI aura rAjya bhI duzmanoM ke hAtha meM calA jaaygaa| jhUthArAma - para bhaiyA, Apa jaise nara-ratna ko khokara rAjya kI rakSA karanA tucchatA hai| amaracaMda - (dRDhatA se) nahIM, manuSya to saMsAra meM Ate-jAte bane hI rahate haiN| eka ke pIche anekoM prANiyoM kA akalyANa na kro| niraMkuza atyAcArI zAsana se prajA kI rakSA karanI hogii| mahAmaMtrI ! mamatA ke rezamI baMdhana se mukta hokara karttavya kI ora dhyAna deN| merI vinamra vinaya hai|... bar3e bhAI, Apa to rAjanIti ke maMje hue khilAr3I haiN| Apa hI batAiye ki kyA mere baca jAne se jayapura rAjya kI rakSA ho sakegI? phiraMgiyoM ke dAMta isa rAjya para itane gahare gar3e haiM ki unheM ukhAr3ane ke lie gurutara hathaur3e kI AvazyakatA hai| smitha chAvanI ke mAne huye purAne aphasara the| zataraMja para Ar3e sIdhe yahI moharA daur3a rahA thaa| rAjya kA durbhAgya ki hama isI mohare ko pITa ge| aba pachatAne se kucha hAtha AyegA nhiiN| aba hamAre sAmane do hI rAste haiN| yA to mere lobha meM bisAta zatru ko sauMpa deM yA vajIra piTavAkara hArI bAjI jIta leN| paidala ko Age kiyA to vaha bhI piTa jAyagA aura bisAta bhI hamArI mAta meM ulaTa jaaygii| camanalAla - dIvAnajI, Apa jaise mahAn pavitrAtmA mere hI kAraNa zUlI para cddh'eNge| (jora se ro par3ate haiN|) amaracaMda - camanalAlajI, Apa kevala nimitta mAtra haiN| Apa apane ko prakaTa kara aMtakaraNa zuddha kara cuke haiN| sacce hRdaya se kiyA huA pazcAtApa anekoM pApa bhasma kara detA hai| saba jIvoM para dayA bhAva rakha Ananda se jIvanayApana kriye| ApakI gRhasthI abhI kaccI hai| bhavitavyatA durnivAra hai| isameM 'kyoM' aura 'kaise' kA prazna hI nahIM utthtaa|
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/52 phatehalAla - pitAjI, ..(bola nahIM pAte) jhUthArAma - (galA bhara AyA) phira bhI.. amaracaMda - (bAta kATakara) bar3e bhAI aura phatehalAla Apa loga mujhe moha meM khIMcakara pathabhraSTa na kreN| karttavya mujhe prerita kara rahA hai| aba maiM saMsAra se nirvRtti rUpa hone kA satat prayAsa kruuNgaa| yaha jIvana kI sAdhanA kaThora parIkSA hai| bana sake to yahI kAmanA karanA ki maiM saphala ho jaauuN| camanalAlajI ko AtmaglAni ke anubhava kA avasara na Ane deM evaM inheM rAjya kI ora se jAgIra baMdhavA deM, tAki inakI jIvikA kA sundara prabandha ho jaaye| aise nizchala vizuddha aMtakaraNa vAle vyakti virale hI hote haiN| / jhUthArAma - (avirala azrudhArA poMchate huye) aisA hI ho jaaegaa| kucha aura abhilASA ho to kaho baMdhu, hama loga pUrNa kara apanA ahobhAgya smjheNge| amaracaMda - itanA aura dhyAna rakhiegA ki maiM apane jIvana kI ora se pUrNa santuSTa huuN| prIvI kauMsila taka rAjya kA dhana vyartha na bhaanaa| mauharA gayA, cAhe jitanA priya ho| aisA samajha kara sAmAnya pratiSThA bhara ke lie kharca karanA, jisameM lokApavAda na ho| jhUthArAma - sabake lie saba kucha kahA, parantu apane lie kucha bhI nahIM? amaracaMda - kahU~ kyA, ...hA~, eka AkAMkSA aura nitAMta vyaktigata aura svArthapUrNa / jAnatA hU~ kucha ho nahIM sktaa| antima gati ke kSaNoM ke bhaviSya meM mana meM kucha vikalpa zeSa hai| ejenTa cAMDAla ke hI hAthoM phA~sI lagAvegA, kintu vaha bhI kyA kare? svAmI kI AjJA kA pAlana usa becAre kA dharma hai| (phatehalAla mUrchita ho jAte haiN| camanalAla bAlakoM kI nAIM phUTa-phUTa kara ro par3ate haiN| jhUthArAmajI bhI A~sU bahAte huye phatehalAla ko ceta meM lAne ke lie kurte se hI vyajana karate haiN| camanalAla bhI sahayoga dete haiN| amaracaMda putra ke mAthe para bAra-bAra hAtha pherate haiN|)
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/53 jhUthArAma - becArA phatehalAla abhI baccA hI hai| itanA bar3A dukha sahana karanA kaThina hogA / amaracaMda - baMdhuvara, phatehalAla ke mArgapradarzaka Apa haiM / use kaSTasahiSNu banA satkAryoM kI ora prerita kareM / jhUthArAma - vaha ApakA pratibiMba hai bhaiyA, Apane usake saMskAra itane susaMskRta kara DAle haiM ki vaha apane yogya vAtAvaraNa svayaM nirmita kara legA / kuzAgrabuddhi tathA kuzala hai vaha / amaracaMda - vatsa, uTho (phatehalAla ceta meM Ate haiM) nirbhaya samadRSTi banane kA nitya abhyAsa karanA / sva- para kalyANa karane meM hI jIvana kI sArthakatA hai|.. bar3e bhAI, samaya ho cukaa| camanalAlajI Apa loga jAyeM / nahIM to Apako nirdayatA pUrvaka haTA diyA jAyegA / ejenTa kA sAthI - milane kA TAima khatma ho gyaa| bAhara nikalo / - amaracaMda * ( hAtha jor3a kara ) uttama kSamA / (tInoM vyakti pratyuttara meM hAtha jor3ate hue sajala nayana bAhara nikalate haiN| bAra-bAra mur3a-mur3a kara amaracaMda ko dekhate jAte haiN| paira aise uTha rahe haiM mAnoM mana-mana bhara ke patthara bA~dha diye hoN| dhIre-dhIre ojhala ho jAte haiN| paharedAra turanta tAlA lagA detA hai| amaracaMdajI dhyAnastha ho jAte haiN|) (do nAgarika mArga meM vArtAlApa kara rahe haiM / ) 1. nAgarika - jaba se sunA hai ki choTe dIvAnajI ko kala phA~sI hogI, caina nahIM / 2. nAgarika - hA~ bhAI ! usa burI ghar3I kI sudhi Ate hI kalejA mu~ha ko AtA hai / kala jayapura rAjya ke durbhAgya kA bar3A krUra divasa hogA, jaba ki binA tilaka kA rAjA saMsAra se vidA le legA / 1. nAgarika yaha socate hI aisA lagatA hai mAnoM saMsAra kA rakSaka kahIM sau gayA hai athavA koI hai hI nahIM / aise dharmAtmAoM para bhI pUrva -
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/54 pApodayAnusAra kaisA kaSTa AtA hai? aura ve bhI use pApodaya kA kArya jAnakara sahajatA se bhoga lete haiN| 2. nAgarika - hA~ dekho na, kauna jAnatA thA ki kabhI ve zUlI para bhI cddh'eNge| hAya, isa duniyA meM jo na ho so saba thor3A hai| 1. nAgarika - isalie to kahate haiM bhaiyA ki satkarma kro| na jAne kaba prANa nikala jaayeN| phira hAtha kucha nahIM aataa| 2. nAgarika - aura kyA, marane para bhale-bure kA lekhA-jokhA hotA hai| yahI sAtha jAtA hai| isa zarIra kI itanI-itanI sevA suzrUSA karo, para anta meM yaha chaliyA kabhI sAtha nahIM detaa| 1. nAgarika - dIvAnajI kitane nirmamatva haiM ki deza-rakSA ke lie apanI patnI putrAdi se mamatA tyAga dI aura zarIra kA bhI moha chor3a AtmasamarpaNa kara diyaa| 2. nAgarika - khUna kare koI, phA~sI lage kisI ko| dIvAnajI jaise ahiMsaka kahIM hatyA kara sakate haiM ? unhoMne to parAyA doSa apane sira le liyA hai| 1. nAgarika - dIvAnajI jaina haiN| bhaiyA ! jaina bahuta utkRSTa hote haiN| sunA hai jainiyoM meM maranA bhI eka kalA hai| 2. nAgarika - (Azcarya se) haiM, maranA aura kalA ? ye kaisI kalA / hai bhaiyA ? tanika hameM bhI btaao| 1. nAgarika - bhAI ! kahate haiM ki jainayogI aicchika maraNa kara sakate haiN| ve mRtyu se ghabarAte nahIM varan usakA AhvAna karate haiN| cAhe to gRhastha bhI isI prakAra maraNa kara sakatA hai| yaha apane antima samaya meM vastrAbhUSaNa strI-putra Adi yahA~ taka ki tana se bhI mamatA tyAga dete haiN| ve kramazaH AhAra, jala, auSadhi kA tyAga kara sAnanda mRtyu kA varaNa karate haiN| 2. nAgarika - kyA unheM mRtyu se Dara nahIM lagatA ? 1. nAgarika - bhalA Dara lagatA to upayukta kriyA hI kyoM karate? unakA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/55 siddhAnta hai mRtyu nahIM AI to bulAnA upayukta nahIM aura A hI gaI to usakA pratikAra karanA ucita nhiiN| ise ve maraNotsava kI saMjJA dete haiN| 2. nAgarika - hai yahI sty| jaba maranA hI hai to haMsakara maranA zreSTha hai| rone cIkhane se mauta lauTane vAlI nahIM, para yaha saba bahuta duHsAdhya hai| apane jIvana meM to kathanI va karanI meM jamIna AsamAna kA antara hai| 1. nAgarika - dhairyavAna puruSa hI isa mRtyu ke adhikArI haiN| dhairya ke binA zAnti kahA~? ve apanA maraNa sudhArane ke lie jIvana bhara virakti kA abhyAsa karate haiN| taba kahIM mana ke anukUla nivRtimaya pravRtti hotI hai| 2. nAgarika - dIvAnajI to sacamuca virakta haiN| jIvana bhara lAkhoM azarphiyoM kA gupta dAna diyaa| sarala prakRti, udAra, puNyavAn, karuNA ke to sAkSAt sindhu hI haiN| 1. nAgarika - kala prAta:kAla unheM phA~sI hogii| jayapura kI janatA unake antima darzana karane vizAla saMkhyA meM phuNcegii| 2. nAgarika - kyoM nahIM, jAnA hI caahie| zahara meM jahA~ dekho, vahA~ yahI carcA hai| aba aisA zreSTha puruSa jIvana meM punaH milanA duHsAdhya nahIM apitu asAdhya bhI hai| (kucha socakara) kyoM bhAI ! janasamUha kA jAnA vyartha to na hogA ? ye duSTa phiraMgI darzana karane bhI deMge ? 1. nAgarika - (sira hilAte hue) hA~ ! yaha bAta avazya vicAraNIya hai| mere dhyAna se to hama logoM ko parokSa meM hI zraddhAjaMli bheMTa karanI hogii| 2. nAgarika - ye beImAna phiraMgI dezavAsiyoM meM pArasparika vidveSa kI Aga bhar3akAte rahate haiN| 1. nAgarika - are bhaiyA ! ina nIcoM ne saMskRti kA sarvanAza hI kara ddaalaa| vizvAsa nAma kI koI cIja hI nahIM raha gaI hai| deza, samAja, dharma sabhI ko ina phiraMgiyoM ne chinna-bhinna kara ddaalaa| na jAne apane deza se inakA kAlA mu~ha kaba hogA ? 2. nAgarika - ve dinoM-dina paira phailA rahe haiN| sAmrAjya vistAra kI lAlasA ne unheM adhika patita banA diyA hai| isakI pUrti meM ve ati ghRNita
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/56 kAle kAranAmoM se nahIM cuukte| .. ... 1. nAgarika - dIvAnajI ko phAMsI denA bhI isI kA namUnA hai| kareM bhI kyA becAre ? vIratA unameM hai nhiiN| siMha kI taraha AkramaNa karanA kyA jAneM ? 2. nAgarika - kSamatA ho taba na , kAyara... (dAMta pIsatA hai) kSamA karanA bhAI, eka bAta khuuN| galatI apanI hai| ve hama logoM ko Apasa meM lar3Akara kabhI isa pakSa, kabhI dUsare pakSa kA samarthana kara manacAhA lUTate haiM aura rAjya vRddhi karate haiN| 1. nAgarika - bhAratavAsiyoM kI thor3I nA-samajhI se hI ve bhArata ko bahuta bar3A nukasAna pahuMcA rahe haiN| tamAzA yaha ki unakI phauja kI bhI hAni nahIM hotii| vaitanika bhAratIya senAoM ko DhAla banAkara lar3ate haiN| lar3ane meM bhAratIya Age, vijaya milI to seharA phiraMgiyoM ke sira / hAra huI to jAna bacAkara bhAgane meM pahalA nmbr| . 2. nAgarika - apane hI bhAIyoM ke kAraNa hI aba paga-paga para lajjA aura apamAna kA sAmanA karanA par3a rahA hai| anyAya aura atyAcAra ke jaharIle pyAle para pyAle hama cupacApa pie jA rahe haiM, taba bhI nahIM jaagte| 'apanI billI, apane se hI myaaNyu| 1. nAgarika - sunane meM AyA hai ki rAjA sAhaba kI arjI para ve itanI suvidhA dene ko taiyAra hue haiM ki phAMsI ke samaya bar3e dIvAnajI va putra phatehalAla sIMkhacoM ke pAra khar3e raha sakate haiN| 2. nAgarika - kaba jAoge sAMgAnera ? 1. nAgarika - eka pahara rAtri rahe bailagAr3I se cala pdd'eNge| 2. nAgarika - mujhe bhI sAtha le lenaa| acchA nmste| (prasthAna) dRzya aSTama phA~sIghara (phA~sIghara ke andara baiThA cAMDAla moma kA lepa kara rassI cikanI kara rahA hai| sIMkhacoM ke pAra jhUthArAmajI va phatehalAla udAsa mana khar3e haiN|
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/57 amaracaMdajI ko phA~sI lagane kI kalpanA se ve bAra-bAra sihara uThate haiN| unake AI nayana azruoM se pariplAvita haiN| kabhI-kabhI kapoloM para azrujala dulaka AtA hai mAno dhairya hI kinAre tor3akara baha rahA ho| dIvAnajI ke antima kSaNoM kI kalpanA mAtra se unakA hRdaya atyanta duHkhI ho rahA hai|) ___ thor3I dera pazcAt vahA~ jelara, DAkTara, sipAhI, jamAdAra, polITikala ejenTa va usake anya sAthI Ate haiN| ejenTa - (garva ke sAtha) Tuma loga socaTA hogA ke phAMsI meM iTanA Dera kyoM ho rahA haya ? usakA kAraNa haya- kaiDI ne apanA AkhirI khvAhiza baTAyA hy| vo eka ghaMTA dhyAna karanA mA~gatA hy| amArI rahamaDila kampanI sarakAra usakA khvAhiza pUrA kregaa| kaiDI ko eka ghaMTe kI jiMdagI aura De DiyA hy| ye haya 'jasTisa vida kaainddnes| (yaha sunAkara saba cale jAte haiN|) (jhUthArAmajI va phatehalAla eka-dUsare kI ora Azcarya-cakita ho dekhate haiN|) ___ phatehalAla - kyA pitAjI mRtyu se Dara gaye ? jhUthArAma - (dRDhatA se) nahIM, aisA nahIM ho sakatA asambhava hai| yaha beImAna korI zekhI baghAra rahA hai| ___ phatehalAla - Apa ThIka kaha rahe haiM, unake jIvana-caritra tathA virakti ko dRSTigata rakhate huye yaha sambhava pratIta nahIM hotA taauujii| jhUthArAma - aura jaba ki yaha jAnate haiM ki mauta anivArya hai, Talane vAlI nhiiN| yaha avazya hai ki samaya kucha adhika ho gayA hai| __ phatehalAla - hA~, usake kathanAnusAra eka ghaMTA bhI samApta ho rahA hai| (hAtha jor3akara) he bhagavan, aba lAja tumhAre hAtha hai| nivAha denaa| (donoM kapoloM para do bUMdeM dulaka AtI haiN|) jhUthArAma - beTA, jisa saMyama ne tumhAre pitAjI ko sadA sanmArga para calAyA hai, vahI aba bhI sahayogI rhegaa| sarala svabhAvI dayAlu kI mRtyu amaratA kA saMdeza de jAtI hai|
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 18/58 ( DAkTara kA hA~phate huye AnA, dUsarI ora se ejenTa Adi uparyukta vyakti Ate haiN|) DAkTara - ( ejenTa se) sara, Apa usa kaidI ko phA~sI nahIM de skte| kAnUna ke khilApha hai| ejenTa ( krodhAveza se) DeMmaphUla, kyA bakavAsa karaTA haya / kAlA ADamI ... DAkTara ( bIca hI meM ) maiM ThIka kaha rahA hU~ sara, vaha dekhiye... (jamAdAra kA amaracandajI ko lAte haiM dhyAnastha hone ke sAtha hI unakA AtmA mahAprayANa kara jAtA hai| padmAsana lagAye unakA zava aisA pratIta hotA hai mAnoM samAdhi meM tallIna ho| jamAdAra isI avasthA meM uThAkara lAte haiM / saba vyakti ghora vismaya se A~kheM phAr3a-phAr3akara dekhate raha jAte haiM / ) Apa murde ko phA~sI para nahIM car3hA sakate / - DAkTara ejenTa - zaTa apa, kyA vakaTA haya, ( DAkTara ko jora se thappar3a mAra detA hai, DAkTara apane svAbhimAna para karArI coTa sahana kara dAsatA ke samakSa sira jhukA gAla sahalAtA huA raha jAtA hai) jallADa, car3hAo isako phA~sI para, ( jallAda Age bar3hatA hai para usake hAtha-paira kA~pane ke kAraNa vaha ThiThaka jAtA hai) - phatehalAla - (viSAda mizrita atyanta prasannatA se) samAdhimaraNa / jhUthArAma - (A~sU poMchate huye) hA~ beTA, samAdhimaraNa / calo caleM / yaha duSTa ejenTa zava ke sAtha durvyavahAra karane se na cuukegaa| aba hama dekha kara kyA kareMge ? usa nIca ko mana kA guvAra nikAla lene do| (sajala nayana donoM cala dete haiM / ) phatehalAla - (mArga meM) pitAjI kI mRtyu se jo duHkha ho rahA hai, usase kahIM adhika AnaMda kI taraMgeM bhI uThatI haiN| unakI AkAMkSA pUrNa huii| cANDAla ke apavitra hAthoM ke sparza se pUrva hI unakI AtmA svataH tana se pRthak ho gii| (vihvala ho) tAUjI, unhoMne apanI bhAvanAoM ko kitanA
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/59 sa~vArA hogA ? mahAn manobala saMcita karane hetu AtmA ne athaka prayAsa kiyA hogA ? jhUthArAma - (sneha se pITha thapathapAte huye) bar3A pAgala hai re, are jIvana bhara jisane apanI icchAoM para vijaya pAI ho, jo aharniza parigraha tyAgakara apane sahaja svabhAvika bhAvoM ko prazraya detA rahA, kyA usa zreSTha puruSa kI antima abhilASA pUrI na hogI ? phatehalAla ! eka bAta avazya hai beTA, amaracaMdajI ne dhyAnarUpI agni meM rAgadveSa rUpI bhAvoM ko jhoMkA hogaa| cirasaMcita zubha pariNAmoM ke phalasvarUpa hI Ayukarma ke niSeka ina pApiyoM ke hAtha una taka pahu~cane ke pUrva hI pUrNa ho gye| aura unhoMne paMca parameSThI kA smaraNa karate hue apane AtmasvabhAva kA vicAra va bhedajJAna kI bhAvanA bhAte hue svAvalambana pUrvaka deha kA tyAga kiyA hai| phatehalAla - svAvalambana hI unake jIvana kA AdhAra bnaa| jhUthArAma - (ullasita ho) bhAgyavAn the ve nara aura vilakSaNa hai unakI Ahuti, (donoM ke nayana palakoM meM se kucha bUMdeM Dhulaka AtI haiN|) ||pttaakssep| - - zrImatI rUpavatI 'kiraNa' bairI ho vaha bhI upakAra karane se mitra banatA hai, isa kAraNa jisako dAna-sammAna Adi diye jAte haiM vaha zatru bhI apanA atyaMta priya mitra bana jAtA hai tathA putra bhI icchita bhoga rokane se tathA apamAna-tiraskAra Adi karane se kSaNamAtra meM apanA zatru ho jAtA hai| ataH saMsAra meM koI kisI kA mitra athavA zatru nahIM hai| kArya anusAra zatrupanA aura mitrapanA pragaTa hotA hai| svajanapanA, parajanapanA, zatrupanA, mitrapanA jIva kA svabhAvataH kisI ke sAtha nahIM hai| upakAra-apakAra kI apekSA se mitrapanA-zatrupanA jaannaa| vastutaH koI kisI kA zatru-mitra nahIM hai| ataH kisI ke prati rAga-dveSa karanA ucita nahIM hai| - zrI bhagavatI ArAdhanA, AcArya zivakoTi
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/60 jaya gommaTezvara pAtrAnukramaNikA digambara jaina sAdhu - AcArya nemicandra siddhAnta cakravartI maisUra ke senApati - cAmuNDarAya cAmuNDarAya kI mAtA - kAlaladevI zilpI gaNa mUrtikAra - rAmAsvAmI, kRSNAsvAmI, kannappA, elappA sevaka - dAsappA bhakti vihvala bAlaka - sundaram anya pujArI tathA anya vyakti dRzya prathama sthAna : vana prAntara (saghana vana ke vistRta bhUbhAga meM taMbU gar3e haiN| samIpa hI eka zilA para AcArya nemicandra siddhAnta cakravartI dhyAnastha haiN| cAmuNDarAya vahIM pratikSArata haiN| caMda kSaNoM ke pazcAt OM Namo siddhANaM kA uccAraNa karate huye AcArya zrI dhyAna samApta karate haiN| cAmuNDarAya namaskAra kara samIpa baiTha jAte haiN|) nemicandra - zuddhAtma lAbha ho cAmuNDarAya ! kyA bAta hai ? vyagra se dikhAI de rahe ho| cAmuNDarAya - Apase parAmarza cAhatA hU~ gurudeva ! hama kisa dizA meM calakara Apake uddezya kI pUrti kara sakeMge ? eka mAha kI yAtrA ke pazcAt bhI bhagavAna bAhubalI kI pratimA ke koI cihna dRSTigocara nahIM ho rhe| __ nemicandra - ciMtita hone kI AvazyakatA nhiiN| aba hameM apanI yAtrA sthagita kara denA hai| cAmuNDarAya - (jaise bhUla ho gaI ho) nahIM, nahIM gurudeva ! merA prayojana kadApi yaha nahIM thaa|
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/61 nemicandra - (muskarAte hue) yaha hamArA apanA nirNaya hai, cAmuNDarAya! cAmuNDarAya - nirNaya kisa AdhAra para le rahe haiM Apa ? nemicandra - le nahIM rahe, le cuke haiM vatsa ! tuma apanI bAta pUrI kro| kyA kahanA cAhate the ? cAmuNDarAya - gurudeva ! Aja uSAkAla meM maiMne eka vilakSaNa svapna dekhA hai| tejasvI mahilA hamAre zakaTa (ratha) ke sammukha khar3I ho patha roka kara kaha rahI hai ki tuma lauTa jaao| Age bar3hane kA dussAhasa mata kro| yaha araNya mAnavagamya nahIM hai| (mAtA kAlaladevI Akara putra kI bAta sunane lagatI haiN|) kAlaladevI - aisI zaMkA kyoM kara rahe ho vatsa ! yAtrA se tuma klAMta ho gaye ho ? ataeva aba cetana mana kI kalpanA nayanoM meM sAkAra ho AI hai| tuma lauTa sakate ho| para merI yAtrA to bhagavAna bAhubalI ke caraNoM meM hI virAma legii| cAmuNDarAya - mujha para itanA avizvAsa kyoM mA~ zrI ! darzanAbhilASA jitanI ApakI balabatI hai, merI utkaNThA usase nyUna nhiiN| isa pavitra lakSya hetu aisI yAtrA varSoM karanA par3e, taba bhI maiM pIche haTane vAlA nahIM huuN| saMkalpa kA dhanI hai caamunnddraay| kAlaladevI - kintu caurAsI yuddhoM kA vijetA, vIramArtaNDa, samaradhurandhara, vairIkulakAladaNDa ke saMkalpa ne ghuTane Teka diye eka tuccha svapna ke sammukha, jabaki svapna kabhI satya nahIM hote| nemicandra-kAlaladevI! cAmuNDarAya kA svapna sukhada bhaviSya kI sUcanA de rahA hai| hamAre nimitta jJAna se bhI yAtrA sthagita karane kI puSTi hotI hai| kAlaladevI - Apa bhI aisA kaha rahe haiM gurudeva ! kyA hama binA darzana kiye lauTa jaayeNge| nemicandra - lauTanA hI hogA kAlaladevI ! saba manoratha pUrNa nahIM hote|
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/62 kAlaladevI - para merI pratijJA hai ki podanapuram meM bharatezvara dvArA nirmita mUrti ke darzana kruuNgii| anyathA nIrasa bhojana grahaNa kruuNgii| nemicandra - AcArya jinasena ne pratimA kA jo rocaka varNana prastuta kiyA thA, vaha sunakara to hamArA aMtara bhI lAlAyita ho uThA thA darzana karane kaa| kAlaladevI - gurudeva ! aisA pratIta huA mAno unake pAvana darzana kiye binA yaha mAnava jIvana nissAra hai| ____ cAmuNDarAya - aura AcAryazrI ke bAra-bAra sAvadhAna karane para bhI ki yaha vana agamya hai| hamane yAtrA kA nizcaya kara hI liyaa| utsAha ke sAtha mA~ zrI kI pratijJA ne mujhe vicAra karane kA avakAza nahIM diyaa| nemicandra - hama bhI darzanAbhilASA se tumhArI yAtrA meM sammilita ho gye| AcAryazrI ne yaha bhI kahA thA ki usa mUrti ko asaMkhya kukkuTa-sarpo ne ghera liyA hai| isI kAraNa usakA nAma kukkuTezvara bhI par3a gayA thaa| kAlaladevI - kukkuTa sarpa saryoM kI hI eka jAti hotI hogI ? nemicandra - nahIM, ve eka prakAra ke pakSI hote haiN| unakA sira sarpa jaisA hotA hai| parantu ve bhayAnaka hote haiN| cAmuNDarAya - aise koI vicitra pakSI abhI taka dRSTi gocara nahIM hue aura yAtrA bhI adhUrI chor3akara hama lauTa rahe haiN| vaise merA yaha abhimata hai ki pratyeka kArya prayatna-sAdhya hai| dRr3ha saMkalpa hI lakSya siddhi kA ekameva mArga hai| kAlaladevI - mujhe bhI pUrNa vizvAsa thA ki hamArI yAtrA saphala hogii| parantu prabalatama dRr3hatA ke pazcAt bhI nirAzAjanaka sthiti utpanna ho gii| nemicandra - sAMsArika kAryoM meM paga-paga para bAdhAe~ evaM pratikUlatAe~ haiM devI kAlala ! anukUlatAoM kI prApti ho jAnA Azcaryajanaka hai| kAlaladevI - para ye to dhArmika kArya hai gurudeva ! nemicandra - nahIM, jo AtmA se bhinna hai, vaha paradravya hai evaM paradravya
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/63 ke Azrita jo bhI kArya yA kriyAe~ hogI, ve dhArmika nahIM hotii| cAmuNDarAya - to kyA ye pApa kriyA hai ? nemicandra - nahIM, yaha Avazyaka nahIM ki jo adhArmika haiM, ve saba pApa kriyAe~ hI hoM; puNya kriyAe~ bhI hotI haiN| ___ kAlaladevI - taba phira hameM tIrthayAtrAe~ nahIM karanI cAhie ? para isa yAtrA meM to Apa bhI sammilita haiM gurudeva ! nemicandra - bhautikavAdI karatA hai, AtmAbhimukhI se hotI hai| tumhIM batAo hama saba gommaTezvara ke darzanArtha jA rahe haiN| hameM vahA~ pahu~canA thaa| mArga meM par3Ava DAlane kI kyA AvazyakatA thI ? cAmuNDarAya - yaha to anivArya thA gurudeva ! aisA koI tvarita gatimAna vAhana nahIM ki hama sIdhe vahIM pahu~ca jaate| kAlaladevI - AkAMkSA to yahI hai ki ur3akara dUsare hI kSaNa pahu~ca jaaveN| para yaha saMbhava jo nahIM hai| yadyapi rukane ke samaya gaMvAne meM mana khinna hI hotA hai| nemicandra - basa yaha bAta mumukSu kI hotI hai| jaba taka usakA puruSArtha ugra-ugratama ho svasthita nahIM hotA; taba taka vaha kramazaH dayA, dAna, pUjAdi athavA vrata, samiti, guptirUpa kriyAoM meM pravRtta hotA hai| cAmuNDarAya - arthAt pravRtta honA usakA lakSya nahIM, vivazatA hai| bhalIbhA~ti samajha gayA gurudeva ! kAlaladevI - taba dhArmika kriyAe~ kaisI hotI haiM gurudeva ? nemicandra - dharma arthAt svabhAva / AtmA kA svabhAva hai jJAyakapanA; jJAna meM kendrita ho jAnA / AtmA sva meM pratiSThita ho jAye, yaha usakI dhArmika kriyA hai evaM rAga-dveSAdi rUpa vikRta honA adhArmika hai| . sevaka - svAmin ! calane kI pUrNa vyavasthA ho gaI hai, zakaTa taiyAra haiM, kevala taMbU ukhAr3anA hai| Apa jaisA Adeza deN|
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/64 cAmuNDarAya - taMbU bhI ukhAr3a lo, hameM zIghra calanA hai| nemicandra - (kAlaladevI ko udAsa dekha) kAlaladevI ! udAsa na ho, tumhArA vIra putra sAmarthyavAna hai| vaha bhagavAna bAhubalI kI mUrti kA nirmANa karA kara tumheM darzana-lAbha karA sakatA hai| cAmuNDarAya - (atyaMta AnaMdita ho) kyA yaha saMbhava hai ? AzIrvAda deM gurudeva ki Apake vacanoM ko sAkAra kara skuuN| nemicandra - hamArA AzIrvAda hai vatsa ! tuma avazya kRtakArya hoge| kAlaladevI - gurudeva ! kyA vizAlakAya pratimA bana sakegI ? adRzyasvara - (gaMbhIra svara meM) Apa nizciMta raheM kAlaladevI ! cAmuNDarAya ke dvArA vizAlakAya bhavya advitIya mUrti kA nirmANa hone vAlA hai, jo bhArata meM nahIM; apitu samasta vizva meM anupameya hogii| cAmuNDarAya ! tuma zIghra zravaNavelagolA lauTa kara candragiri kI coTI se indragiri para zara saMdhAna kro| bANa saMsparzita zilA vItarAga mUrti ke upayukta hogii| jAo ni:zaMka ho kArya kro| nemicandra - lo zaMkA kI saMbhAvanA samApta ho gii| koI jina zAsana bhakta deva kA svara hai| kAlaladevI - inakI bhaviSyavANI kyA satya hotI hai gurudeva ! nemicandra - ni:saMdeha, ve avadhijJAnI hote haiN| aba pavitra kArya karane meM anAvazyaka vilamba apekSaNIya nhiiN| (saba khar3e ho jAte haiM, sevaka AtA hai|) sevaka - svAmI ! tUMbU ukhAr3a liye gaye haiN| cAmuNDarAya - dAsappA ! zakaToM kA mukha apane nagara kI ora mor3a diyA jaaye| sevaka - (vismaya ho) nagara kI ora ? kAlaladevI - (sneha pUrvaka) hA~ dAsappA ! aba hama apane nagara lauTa rahe haiN| Age nahIM jaaeNge| (paTAkSepa)
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/65 dRzya dvitIya samaya : sUryodaya kAla, sthAna : indragiri (eka bhavya vizAlakAya khaDgAsana bhagavAna bAhubalI kI pratimA dikhAI de rahI hai| Aja mUrti kA mahAmastakAbhiSekotsava hone jA rahA hai| donoM ora lakar3I kA macAna banA rakhA hai| eka ora ucca kASThAsana rakhA hai| sUryodaya ho rahA hai| katipaya zilpI maMdira ke prAMgaNa meM carcA kara rahe haiN| rAmAsvAmI - baMdhuo ! atyaMta harSa hai ki Aja hamArI kaThina sAdhanA phalavatI huI hai| kannappA - itanI vRhadAkAra suramya mUrti abhI taka kisI zilpI ne kahIM nahIM gddh'ii| rAmAsvAmI - tumhArA kathana yadyapi satya hai kannappA ! tathApi abhimAna ucita nhiiN| yaha aisA mahAviSa hai, jo mAnava ko patana ke garta meM lA paTakatA hai| ___ elappA - yathArtha hai baMdhu ! hamane jisa mahA mAnava kI mUrti gar3hI hai, usake jIvana se yahI sIkha milI hai ki devoM ke dvArA sevanIya navanidhi caudaha ratna kA adhipati SaTkhaNDa vijetA cakravartI sA asAdhAraNa mAnava sAdhAraNa mAnava se eka abhimAna ke kAraNa parAjita ho jAtA hai| kRSNAsvAmI - abhimAnI ko dhUla cATanI par3atI hai| rAmAsvAmI - aura svAbhimAnI paraMtu vinamra bAhubalI kI vilakSaNatA dekho ki bhautikavAda ko parAjita karake bhI jyeSTha bhrAtA kA sammAna akSuNNa rakha unheM bhUmi para paTakane kI apekSA kaMdhoM para baiThA liyaa| elappA - eka kSaNa pUrva ke bAhubalI dUsare hI kSaNa sAvadhAna ho gae the| unheM vizva kI samasta AtmAoM kI samAnatA kI sudhi ho aaii| tatkAla ve apane manovikAroM ko parAsta kara nirmala citta caitanya jyoti jagA tIna loka ke Upara uTha ge|
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/66 kannappA - mujhase bhUla huI bandhu ! kSamA kreN| hama zilpI kaThora pASANa ko mRdu banA use bhagavAna banA sakate haiM, to hama mAnava svayaM bhI bhagavAna bana sakate haiN| rAmAsvAmI - atisundara bandhu ! kannappA svAmI cAmuNDarAya to kahate haiM ki jainadharma to sabameM bhagavattA ke darzana karatA hai| hameM vahI to prakaTa karanA hai, jo asaMbhava nahIM prayatnasAdhya hai| ___ elappA - saca pUcho to hamane mUrti kA nirmANa hI kahA~ kiyA ? hamArI chainI mUrti para lage vyartha ke pASANa ko tarAzatI rahI hai| ata: pASANa meM chupI mUrti prakaTa ho gii| rAmAsvAmI - pASANa meM vItarAga mUrti kA nirmANa karate-karate bhagavAna banane kA sUtra hAtha laga gayA hai| hamArA aMtara vItarAgatA se pAvana ho gayA hai| (zanaiH zanaiH jana samudAya jayaghoSa karatA huA ekatrita hone lagA hai| cAmuNDarAya evaM unakI mA~ kAlaladevI A gaI haiN| AcArya zrI nemicandra bhI Ate haiN| unheM kASThAsana para Adara pUrvaka baiThAkara cAmuNDarAya namaskAra karate haiN| pujArI bhI akSata thAla lie A rahA hai|) kAlaladevI - gurudeva ! mUrti ke darzana kara Aja hRdaya gadgad ho rahA hai| kalpanAtIta yaha mUrti banI hai| merI icchA pUrNa huI hai| nemicandra - Aja kA dina dhanya hai kAlaladekI ! pratIta hotA hai jaise samyagdarzana-jJAna-cAritra ratnatraya pratimA meM sAkAra ho AyA hai| kAlaladevI - bIjarUpa ratnatraya kI Apa meM bhI abhivyakti ho cukI hai gurudeva! aba hama ajJAniyoM kI bArI hai| nemicandra - Atmaruci ko jAgRta karo kAlaladevI ! tabhI dharma kA prAraMbha ho skegaa| cAmuNDarAya - avazyameva AcAryazrI ! zeSa jIvana Atma-kalyANa meM hI ni:zeSa kruuNgaa|
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/67 nemicandra - hameM aisI hI AzA hai| 'je kamme zUrA, te dhamme shuuraa'| cAmuNDarAya - (khar3e hokara saMbodhita karate hue) mUrti ke kuzala zilpiyo ! eka bAra Apase aura aMtima nivedana karanA cAhatA huuN| zilpigaNa dhyAna se suneN| rAmAsvAmI - Adeza deM zrImAn ! hama saba prastuta haiN| cAmuNDarAya - prANa-pratiSThA ke pUrva eka bAra aura Apa saba mUrti kA bhalIbhA~ti punarnirIkSaNa kara leN| abhI avasara hai mUrti kI manojJatA meM kahIM anAvazyaka prastara bAdhaka ho to use tarAza kara prastara kI taula ke hIre bheMTa svarUpa grahaNa kreN| rAmAsvAmI - rAjan ! mUrti nirmANa kArya meM Apane pArizramika ke rUpa meM rajata mudrAoM se lekara svarNa javAharAta taka luTAe~ haiN| hamane manoM dravya prApta kiyA hai, ratna jholI bhara-bhara pAe haiN| aba Apa hIre to kyA apanA rAjya bhI deM to bhI mUrti meM tarAzane kI tanika bhI saMbhAvanA nahIM hai| elappA - mAnanIya mahodaya ! baMdhu rAmAsvAmI kA kathana sarvathA satya hai| aba mUrti para chainI calAnA kalA kA apamAna kiMvA svayaM apanI AtmA kA anAdara karanA hai| kannappA - hamArA parama saubhAgya hai jo hameM devAdhideva parama vItarAga prabhu kI mUrti gar3hane kA kArya milaa| hama saba gar3hAI meM aise tanmaya ho jAte the ki bhojana-pAna kI bhI sudhi nahIM AtI thii| kRSNAsvAmI - saca bAta to yaha hai ki AMzika vItarAgatA hamameM bhI jAga gaI hai| aba parivAra saMpatti Adi meM rasa nahIM aataa| cAmuNDarAya - Apake vicAra atyuttama haiM zilpikAro ! hama Apa sabako sAdhuvAda dete haiN| rAmAsvAmI - yaha zreya Apako hI hai mahAnubhAva ! Apane bhagavAna bAhubalI kA jIvana paricaya diyA ki ve moha-mamatA kI Dora tor3a sanyasta ho ge| unakI yaha nispRhatA hamAre aMtastala ko chU gii| hama Atmavibhora ho ge|
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/68 cAmuNDarAya - phalasvarUpa Apa itanI suMdara hRdayahAraNI pratimA kA nirmANa kara sake haiN| elappA - jinazAsana kA mUlamaMtra rAga-dveSa rahita zuddhAtmA ke samatA pariNAmoM ko AtmasAt karane ke satat AbhAsa ne bhagavattA ko utkIrNa karane meM mahatI sahAyatA dI hai| cAmuNDarAya - ati sundara ! (aMjali bhara hIre unheM dete hue) puraskAra svarUpa ye hIre grahaNa kreN| rAmAsvAmI - zrImAn ! parama pavitra niraMjana nirvikAra vItarAga prabhu ke darzana kara AnaMda siMdhu meM anya samasta sAdhe visarjita ho cukI haiN| cAmuNDarAya - Arya rAdhAsvAmI ! sammAna svarUpa bheMTa lene meM Apako Apatti nahIM honI caahie| rAmAsvAmI - dhRSTatA kSamA kareM mahodaya ! cAmuNDarAya -Arya kannappA, elappA, kRSNAsvAmI ! Apa rAmAsvAmI ke sahAyaka rahe haiN| Apa yaha bheMTa svIkAra kreN| kRSNAsvAmI - zrImAn ! 'hAthI ke pAMva meM sabake paaNv'| bandhu rAmAsvAmI kA nirNaya hama sabakA nirNaya hai| kannappA - aba to Apa hameM sammati deM, tAki hama bhI apane meM vidyamAna prabhutA prakaTa kara skeN| elappA - bandhu kannappA ! jaise isa vRhad pASANa meM chipI pratimA kI abhivyakti huI hai, vaise hI zarIra ke bhItara chupI Atmazakti ko hameM vyakta kara lenA hai| cAmuNDarAya - dhanya haiM elappA ! jo Apane dharma ke marma ko phicaanaa| jainadharma meM AtmoddhAra kA mArga vizva ke samasta prANiyoM ke lie unmukta hai| (paNDitajI se) paNDitajI ! mastakAbhiSeka kI vidhi prAraMbha kreN| paNDitajI - jI, baMdhuo ! mAtAo ! sabhI hamAre sAtha mahAmaMtra NamokAra pddh'eNge| (paNDitajI ke sAtha samaveta svara ubhara Ate haiM)
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/69 Namo arahaMtANaM, Namo siddhANaM, Namo AiriyANaM, Namo uvajjhAyANaM, Namo loe savva sAhUNaM / .. cAmuNDarAya evaM maliSeNa ! Apa donoM kalaza lekara donoM ora se bhagavAna kA abhiSeka kreN| tatpazcAt bArI-bArI se anya sajjana bhI isa krama se abhiSeka kreNge| hama maMtra par3hate jAe~ge / (abhiSeka prAraMbha ho jAtA hai / janasamUha ke jayaghoSa kI tumula dhvani meM paNDitajI kI maMtradhvani DUba jAtI hai| saba apane-apane kalaza meM jala lAkara abhiSeka kara rahe haiN| sabhI ko abhiSeka hetu jaldI hai, ataH jaldI Age bar3hane kA upakrama kara rahe haiM / ) paNDitajI - baMdhuo ! zAnti rkheN| sabako abhiSeka kA avasara milegaa| jo bandhu abhiSeka kara cuke haiM, ve kRpayA baiTha jAe~ / (katipaya sajjana baiTha jAte haiN| kAryakrama yathAvat cala rahA hai| eka choTA bAlaka apanA choTA sA kalaza lie abhiSeka karane kI abhilASA lie Age bar3hatA hai / parantu janasamUha use pIche Thela detA hai / eka sajjana kA dhakkA khAkara vaha gira par3atA hai, kintu kalaza kA jala girane nahIM detA / para nirAza hokara eka ora khar3A hokara rone lagatA hai / ) eka sajjana bAlaka ! kyoM ro rahe ho ? -- bAlaka -- mujhe abhiSeka karanA hai bhagavAna kA ! merI mA~ rugNa hai| ghara koI aura hai nahIM, astu maiM AyA hU~ / mA~ ne mujhe bhejA hai| eka sajjana tuma choTe ho vatsa ! bAlaka (rote hue) to kyA choTe abhiSeka nahIM karate ? dUsare sajjana - kalaza kA jala pheMka do| mA~ se bola denA ki abhiSeka kara AyA huuN| --- - bAlaka Apa itane bar3e hokara asatya bolane ko kaha rahe haiM ? eka sajjana - nahIM beTe ! tumhArI mA~ ke saMtoSa ke lie kaha rahA hU~ /
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 18/ 70 - bAlaka - parantu binA abhiSeka kie mujhe saMtoSa kaise hogA ? phira asatya bolanA bhI to ucita nahIM hai| merI mA~ kahatI hai acche bAlaka asatya nahIM bolte| dUsare sajjana - itane vizAla samUha meM tumheM abhiSeka karane ko nahIM milegaa| tuma dekhakara hI saMtoSa kro| (bAlaka udAsa ho cupacApa khar3A ho jAtA hai / ) - cAmuNDarAya - paNDitajI ! mano jala kA abhiSeka ho gayA, parantu Azcarya hai ki prabhu kA vakSasthala abhiSikta nahIM huA ? paNDitajI pratimA vizAla hai zrImAn / zanai: zanai:... - nemicandra - (bIca hI meM) aisA pratIta hotA hai, jaise kahIM zraddhA meM kiJcit nyUnatA ho ? cAmuNDarAya ! mana ko nirmala kro| kadAcit anajAne hI tumhAre antara meM aisI bhAvanA praviSTa ho gaI ho ki isa mUrti kA nirmAtA maiM huuN| yaha zUla sI zalya nikAla pheMkanA mAMgalika hai| cAmuNDarAya asvAbhAvika bhI nahIM hai / (AcArya nemicandra netra baMdakara dhyAnastha ho jAte haiN| saba zAMta ho unake mukhAraviMda se sunane ko utsuka haiM) caMda kSaNoM pazcAt - nemicandra - (netronmIlita kara ) cAmuNDarAya ! isa vizAla janasamUha atyaMta zraddhAbhibhUta eka bAlaka prabhu ke abhiSeka se vaMcita hai / usa nizchala sarala mana bAlaka ke hAthoM abhiSeka hue binA yaha maMgala kArya saMpanna nahIM hogA / - abhimAna to nahIM AcAryazrI, para aisI bhAvanA cAmuNDarAya - Apake mArgadarzanAnusAra hI kArya hogA gurudeva ! (janasamUha se) mahAnubhAvo ! Apako apane samIpa koI bAlaka dikhe to batalAe~ / eka sajjana - zrImAn ! dIrgha samaya se pratIkSArata ye bAlaka abhiSeka karane ke lie atyaMta lAlAyita hai| cAmuNDarA svayaM sevaka ! bAlaka ko yahA~ le aao| --
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 18/71 ( eka svayaM sevaka turanta bAlaka ko pahu~cA detA hai | ) cAmuNDarAya - ( sneha pUrvaka ) AyuSmAn ! kyA nAma hai tumhArA ? bAlaka - suMdaram, mahodaya ! cAmuNDarAya - abhiSeka karoge suMdaram ? bAlaka - avazya, isIlie AyA hU~ / mA~ ne kalaza meM jala bhI bhara diyA hai| cAmuNDarAya tumhArI mA~ nahIM AyI ? bAlaka nahIM, ve rugNa haiM / cAmuNDarAya acchA, Ao abhiSeka karo / (cAmuNDarAya svayaM bAlaka ko macAna para car3hAte haiM / suMdaram jyoM hI abhiSeka karatA hai, tyoM hI mUrti sampUrNataH abhiSikta ho jAtI hai / jaya bhagavAna bAhubalI, jaya gurudeva, jaya gommaTezvara kA jayanAda gUMja uThatA hai|) kAlaladevI - yaha hai saccI bhakti ! ghaTaghaTa aisI pavitratA se abhibhUta ho jaae| dhanya hai suMdaram ! dhanya hai beTe ! samaveta svara meM jayaghoSa kA svara gUMjatA hai / ( paTAkSepa) zrImatI rUpavatI 'kiraNa' bAta bahuta purAnI hai - eka ziSya-guru the| gurujI ko kahIM se eka sone kI IMTa mila gii| gurujI Age calate jAte aura ziSya pIche-pIche cltaa| ziSya apane sira para vaha sone kI IMTa rakhe hue thaa| jahA~ para jaMgala Ave guru, ziSya se kahe ki jarA sambhala kara calanA / calane meM pairoM kI jyAdA AvAja nahIM ho, pattiyoM para paira rakha kara nahIM calanA / isaprakAra vaha guru DaratA jAtA thA aura ziSya ko parezAna karatA jAtA thaa| ziSya ne socA ki isa viDambanA hama kaise chuutteN| hameM eka to yaha IMTa lAdanI par3atI hai| dUsare gurujI.... / so eka bAra mArga meM ziSya ne dhIre se usa IMTa ko kue~ meM paTaka diyaa| Age phira jaMgala milA to guru kahatA hai baccA, dhIre-dhIre AnA to ziSya bolA mahArAja Dara ko to maiMne kue~ meM paTaka diyaa| Apa aba khUba ArAma se clo|... . to Dara kisameM hai, moha-mamatA meN...| so bhaIyA saba Dara kA kAraNa moha-mamatA hI hai| yadi moha na ho to kisI prakAra kA Dara nahIM hai| zarIra kA moha hai, hAya hama mara na jaayeN| to yahA~ para yaha Dara laga gayA, kyoMki usake marane kA bhaya laga gyaa| yadi aisA vicAra bane ki "maiM to jJAna mAtra hU~ / " maiM kabhI asat ho hI nahIM sakatA, to phira apane zuddha svarUpa para dRSTi hone ke kAraNa sArA Dara khatma ho gayA, amara ho gayA / marane vagairaha kA phira kucha bhI bhaya nahIM rhaa| kisI kalpanAgata bAharI cIjoM meM kabhI bhI sukha nahIM mila sakatA / - dRSTAMta prakAza se sAbhAra
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/72 uttarAdhikArI kI khoja bahuta samaya purAnI bAta hai, kisI rAjya meM eka rAjA rAjya karatA thaa| vaha rAjA nyAyapriya, prajApAlaka, kartavyaniSTha Adi aneka guNoM se sampanna thaa| usakI Izvara ke prati dRr3ha AsthA thii| vaha pratyeka kArya Izvara ko sAkSI mAna ke karatA thaa| usakI mAnyatA thI ki bhagavAna tIna loka aura tIna kAla kI samasta bAteM eka sAtha eka samaya meM jAnate haiN| yadi kadAcit maiM koI corI chupe kArya karU~gA to use bhagavAna sarvajJa hone se jAna hI leMge, cAhe janatA na jAna paae| ataH vaha nItipUrvaka hI rAjya krtaa| aise yogya rAjA ke durbhAgya se koI saMtAna na thii| vaha cintita thA ki isa rAjya kA uttarAdhikArI kise cune| yadi vaha kisI ko bhI uttarAdhikArI banA de aura kadAcit vaha nyAyapriya, prajApAlaka aura Astika na huA to samasta janatA du:khI ho jAvegI, vaha svayaM nindA kA pAtra bana jaayegaa| aise vicAroM se vaha nirantara cintita rahane lgaa| vaha vRddha bhI ho calA thaa| use rAjya kA bhAra bhArI lagane lagA thaa| vaha zIghra hI kisI ko apanA uttarAdhikArI banAkara saMnyAsa lenA cAhatA thaa| usane mantriyoM se salAha lI - kise uttarAdhikArI cuneN| kisI ne rAjA ke nikaTatama sambandhI ko, kisI ne svayaM ko hI, kisI ne apane putra ko, kisI ne apane sambandhI ko rAjA banAne kI bAta khii| rAjA ko kisI kI bAta pasaMda na aaii| rAjA isa samasyA kA hala khojane ke lie kucha na kucha vicAra karatA rahatA thaa| Akhira use eka dina isa samasyA kA hala mila hI gyaa| rAjA ne apane samasta rAjya meM ghoSaNA karA dI ki jo bhI rAjA bananA cAhatA ho vaha apanA nAma eka saptAha ke andara bheja de| eka saptAha meM saiMkar3oM ummIdavAroM ke nAma rAjA ke pAsa pahu~ca gye| rAjA ne una sabako AmaMtrita kiyaa| una sabakI parIkSA lii| rAjA ne sabako Adhe-Adhe phuTa kI ekaeka lakar3I de dI aura kahA - "tuma aisI jagaha jAkara isa lakar3I ke do
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/73 Tukar3e karake le Ao, jahA~ lakar3I ke Tukar3e karate hue koI na dekhatA ho| maiM isI parIkSA ke AdhAra para hI apane uttarAdhikArI kA cayana kruuNgaa|" saba lakar3I ko tor3ane ke lie titara-bitara ho gye| koI ekAnta kamare meM jAkara koI kone meM jAkara, koI ekadama zAnta ekAnta jagaha jAkara lakar3I ko tor3akara zIghra le aaye| sabane rAjA ko Tukar3e dikhA diye; parantu una saba meM eka vyakti nahIM lauTA thaa| use kAphI dera ho gaI thI, sUryAsta bhI hone vAlA thA, para vaha na lauttaa| sabane rAjA se nivedana kiyA - rAjA sAhaba....Apa zIghra hI uttarAdhikArI kI ghoSaNA kro| rAjA ne kahA - abhI eka vyakti AnA zeSa hai| usake A jAne para hI ghoSaNA kruuNgaa| taba saba kahane lage ki vaha AtA to kabhI kA A jAtA, aba vaha AyegA hI nhiiN| Apa to ghoSaNA kara do| rAjA ne unakI bAta asvIkAra kara dI aura kahA - usake Ane para hI ghoSaNA kruuNgaa| aisI carcA cala hI rahI thI ki usakA Agamana ho gyaa| usane rAjA ko vaha lakar3I binA tor3e hI jyoM kI tyoM vApisa thamA dii| sabane Azcarya karate hue usakI ha~sI udd'aaii| yaha itanI-sI lakar3I to tor3a na sakA aura rAjA banane calA hai| rAjA ne mana meM yaha nizcaya kara liyA thA ki yahI rAjA banane ke yogya hai| phira bhI usakI saccI parIkSA ke lie teja svara meM kahA - jaba tuma itane samaya meM itanI-sI lakar3I nahIM tor3a pAe taba tuma rAjya kyA sambhAloge ? ye dekho....ye sabake saba kitane buddhimAna haiM jo zIghra hI lakar3I ke do Tukar3e karake le aaye| usa vyakti ne atyanta vinamra zabdoM meM kahA - he rAjA sAhaba... Apane yadi lakar3I ke do Tukar3e hI karane kahe hote to maiM usI kSaNa karake de detA, para Apane yaha kahA thA ki isa lakar3I ke do Tukar3e aisI jagaha jAkara karake lAo jahA~ isake Tukar3e karate hue koI bhI na dekhatA ho| maiM aneka gA~va, nagara, jaMgala meM gayA, para koI bhI aisA sthAna na milA jahA~ usako tor3ate hue koI dekhatA na ho| jahA~ bhI tor3atA vahA~ koI manuSya yA pazu bhale na dekhatA ho, parantu vahA~ maiM svayaM va bhagavAna (sarvajJa) to dekha hI rahe the| phira maiM kaise tor3a sakatA thA ? yaha Apa hI btaaiye|
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/74 rAjA ne isakA koI pratyuttara nahIM diyA aura kahA - Aja rAtri ho calI hai sabhI apane-apane ghara jAo, kala sabhA lgegii| usameM vidhivat uttarAdhikArI kI ghoSaNA kruuNgaa| Apa meM se hI kisI ko uttarAdhikArI bananA hai| saba apane-apane ghara cale gye| saba apane mana meM rAjA banane kI utsukatA lie hue rAta bhara so na ske| prAtaH hone para sabhI saja-dhajakara sabhA meM jA pahu~ce, janatA bhI khacAkhaca darabAra meM upasthita thii| sabhI maMtrIgaNa maMca para upasthita the| bhagavAna aura rAjA ke atirikta kisI ko bhI yaha jJAta nahIM thA ki kauna rAjA banegA ? kucha hI dera meM rAjA maMca para upasthita huaa| usane Ate hI usa vyakti ko bulAyA jo binA lakar3I tor3e hI vApasa A gayA thaa| vaha vyakti maMca para pahu~cA / rAjA ne apanA mukuTa usake mastaka para lagAyA, use rAja siMhAsana para baiThAkara usakA rAjatilaka kara diyaa| use apanA uttarAdhikArI banAne kI ghoSaNA kara dii| sabhI dA~toM tale aMgulI dabAne lage the yahA~ taka ki uttarAdhikArI bhii| vaha hairata meM par3a gayA thA ki mujhe rAjA kala kyA kaha rahe the aura Aja yaha kyA kara rahe haiN| Akhira usase na rahA gyaa| usane samasta janatA ke samakSa rAjA se yaha prazna pUcha hI liyA - Apane una sabako rAjA na banAkara mujhe hI kyoM rAjA banAyA ? rAjA ne kahA - tuma isa yogya ho| tuma koI bhI anItipUrvaka kArya nahIM kara sakate ho, kyoMki tumheM yaha bhAna hai ki ise dekhane vAlA bhI koI sarvajJa hai| zeSa sabako rAjA isalie nahIM banAyA ki ve sarvajJa ko jAnate hI nahIM haiN| ata: koI bhI anItipUrvaka kArya karane meM unheM saMkoca nahIM hogaa| ___ sabako rAjA kI bAta bahuta pasaMda aaii| rAjA ne yaha saccA parIkSaNa kiyA thaa| janatA ne rAjA ko sAdhuvAda diyA aura navIna rAjA kA abhivAdana kara use apanA rAjA svIkAra kara liyaa| aba janatA ko pUrvavat hI prajApAlaka, Astika rAjA mila gayA thA, samasta janatA khuza thii| - DaoN. mahAvIraprasAda jaina
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/75 nIca se nirgrantha svarUpasiMha bacapane se gujara rahA thA, tabhI usake mAtA-pitA gujara gye| ve garIba the| svarUpasiMha ke koI bhAI-bahina na thaa| vaha jAti se kSatriya thA parantu vaha paristhiti ke mAre eka nIca haSTa-puSTa bhikhArI bana gayA thaa| usakA kSatriyatva na jAne kahA~ vilupta ho gayA thaa| sacamuca use khabara hI nahIM thI ki maiM kSatriya huuN| use mA~gakara peTa bharane meM Ananda Ane lagA thaa| rojAnA prAta: hotI ki bhIkha mAMgane nikala jaataa| ghara-ghara jAkara bhIkha mA~gate hue kahatA - "are bAI ! roTI de do, maiM bhUkhA hU~, ApakA bhalA hogaa| are mA~ ! thor3A ATA hI de do| are seThajI ! eka-do paise de do na, ApakA bhalA hogA / jaba use koI peTa bhara bhojana karA detA to use aneka zubhakAmanAe~ de detaa| vaha use bar3A paropakArI maantaa|" vaha itanA nIca thA ki jaba bhI kisI se mA~gatA to vaha usase lekara hI rahatA thaa| use aneka logoM kI kharI-khoTI bhI sunanI par3atI thii| haSTapuSTa yuvA hone se loga usase kahate - "kamAkara khAo, bhIkha kyoM mA~gate ho ?" use bhIkha mA~gate-mA~gate kitane varSa ho gae the, vaha logoM kI aneka latADe khAtA rahatA thA, para bhIkha mA~ganA na chodd'taa| ___ eka bAra vaha kisI dUsare nagara meM eka sajjana seTha ke yahA~ bhIkha mA~gane pahu~ca gyaa| vahA~ kahane lagA - 'are ! koI bhUkhe kA peTa bharA do, bar3A bhalA hogaa| seThajI ne usakI AvAja sunI aura bAhara aaye| unhoMne dekhA ki haSTa-puSTa yuvaka hokara bhikhArI banakara phira rahA hai| kyA yaha bhikhArIpana nahIM chor3a sakatA hai ? aisA vicArakara seThajI ne usase kahA - 'maiM tumheM khAnA nahIM khilA sakatA huuN| tuma kamAkara khAo, kucha kAma karo, usase jo dhana prApta ho usase apanA peTa bhro|' bhikhArI ne kahA - 'bAbUjI ! kAma kahA~ milatA hai ? seThajI ne kahA - tujhe maiM kAma detA hU~, tU Aja se hI yahA~ raha, kAma
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/76 kara aura khaa| eka bAra to bhikhArI ko bahuta burA lgaa| kahane lagA - 'tU bhikhArI nahIM, tU to seTha hai|' bhikhArI ne Azcarya se pUchA - maiM seTha hU~ ? seThajI ne kahA - haaN| bhikhArI bolA - kaise ? seThajI ne kahA - tU apanA bhikhArIpana chor3a de aura yahA~ kAma karane laga jaa| ___ bhikhArI ne kaThinAI se apane mana ko samajhAyA aura seThajI kI bAta ko svIkAra karane kA mAnasa banAyA aura seThajI se kahA - maiM Apake yahA~ kAma karane ko taiyAra hU~, para Apa mujhe dhokhA mata denA, merA koI sahArA nahIM hai, mere to Upara AkAza, nIce dharatI aura madhya meM bhikSA hI sahArA hai| seThajI ne kahA - parizrama kA phala mIThA hotA hai, tuma parizrama karate rahanA, maiM tumheM vizvAsa detA hU~ ki tumheM kabhI dhokhA na duuNgaa| usane seThajI kI bAta mAna lii| seThajI ne usase kahA - tU pahale snAna kara le| phira maiM dUsare kapar3e detA hU~, pahana lo, khAnA detA hU~, khA lo| kAma detA hU~, vaha kro| seThajI ke kahe anusAra vaha kArya karane lagA, seThajI ke yahA~ bahuta naukara the unheM naukara kI jarUrata na thI, phira bhI use apanI dukAna para naukara rakha liyaa| aba usase pratidina kAma lete, khAnA khilAte aura kucha na kucha samajhAte rhte| vaha kAma karane meM AlasI thaa| Akhira thA to bhikhArI hI n| vaha kucha dinoM bAda jAne lagA, seThajI ne samajhAyA to vaha ruka gyaa| seThajI use nitya kucha na kucha zikSA dete rahate the, jisase usameM bahuta parivartana Ane lagA thaa| jaba usake eka mAha pUrA huA aura seThajI ne use usakA vetana diyA to vaha uchala pdd'aa| vaha seThajI kI prazaMsA karane lagA - sacamuca Apa sabase bar3e paropakArI ho| Apane mujhe pratidina donoM samaya khilAyA aura dhana bhI diyA / sadA ke lie peTa bharane kI kalA bhI sikhA dii|
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/77 seThajI ne kahA - maiM koI paropakArI rhiiN| tumane jo mehanata kI, usI kA yaha mIThA phala hai| vaha seThajI ke yahA~ tIna varSa taka rhaa| vaha vyApAra ke sAre gUr3ha rahasya samajha gyaa| usane apanI acchI sAkha banA lI thii| usane nayA vyApAra prAraMbha karane kA mAnasa bnaayaa| yaha bAta usane seThajI se khii| seThajI ne binA kisI bahAnebAjI ke usakA vyApAra prAraMbha karA diyaa| aba vaha bhikhArI, naukara na rahA thA, aba seTha bana gayA thaa| eka dina vaha jaMgala meM bhramaNa karane gyaa| vahA~ usane paramazAMta mudrA ke dhArI, ratnatraya ke dhanI digambara munirAja ko dekhaa| ve eka caTTAna para AtmadhyAna kara rahe the| unheM kucha dUra se hI dekhA aura vicAra AyA - 'isaprakAra yaha kauna baiThA hai ? na vastra hai, na zastra hai| mAtra kamaNDala-pIchI hI dikha rahI hai| mudrA bhI kitanI paramazAMta va saumya hai| sacamuca yaha koI mahAna sAdhu honA caahie|' aisA vicAra kara vaha unake nikaTa gayA aura unheM namana kara baiTha gyaa| munirAja AtmadhyAna meM lIna the| vaha unakI paramazAMta mudrA ko nihAratA rhaa| vaha mana meM socane lagA - 'inakI yaha avasthA kaba chUTe aura maiM pUchU ki Apane aisI avasthA kyoM dhAraNakara rakhI hai tathA aisI kaThina tapasyA kyoM kara rahe ho ?' munirAja kA dhyAna TUTA aura unhoMne jaise hI A~kha kholI, usane donoM hAtha jor3akara munirAja ko praNAma kiyaa| munirAja ne use 'dharmavRddhi'stu' khaa| phira pUchA - tuma kauna ho ? / usane uttara diyA - maiM bhikhArI thA, phira naukara banA aura aba maiM seTha ___munirAja ne kahA - he bhAI ! tuma na bhikhArI the, na naukara the aura na seTha ho| tuma ina sabase bhinna vastu ho| -- usane kahA - maiM inase bhinna kauna sI vastu hU~ mahArAja ? Apa hI btaaie|
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/78 munirAja ne usakI jijJAsA aura pAtratA jAnakara kahA - tuma AtmA ho| jo amara hai, zAzvata hai| tuma zuddha-buddha eka trikAlI jJAyakasvarUpa bhagavAna AtmA ho| munirAja ne kucha aura bhI tattva se bharI bAteM use smjhaayiiN| vaha munirAja kI bAta ko kAka-ceSThA, vakodhyAnam kI taraha suna rahA thaa| usane aisI bAta pahale kabhI nahIM sunI thii| Aja use lagane lagA thA ki yaha koI adbhuta bAta hai| usane munirAja se atyanta vinaya ke sAtha prazna kiyA - Apane aisI avasthA kyoM dhAraNa kara rakhI hai aura aisI kaThina tapasyA kyoM kara rahe haiM ? munirAja ne kahA - saMsAra du:khoM kA sAgara hai| kahIM bhI sukha dikhAI nahIM detaa| saMsAra ke duHkhoM se chUTane ke lie aura sukha kI prApti ke lie yaha nirgrantha avasthA dhAraNa kI hai| yaha kaThina tapasyA bhI isI hetu se kara rahA huuN| usane phira prazna kiyA - isase sukha kaise mila sakatA hai ? munirAja ne kahA - he bhAI ! isa nagna avasthA kI kaThina tapasyA se sukha nahIM milatA hai| yaha bhI bhikhArI, naukara aura seTha kI taraha eka kSaNika avasthA hai| jaba jIva svayaM ko pahicAnatA hai tabhI vaha sukhI hotA hai| apane ko jAnakara pUrNa mukti kI prApti ke lie nirgrantha honA atyanta Avazyaka hai| jaba nirgrantha hokara jIva apane ko pahicAnatA rahatA hai to eka dina vaha aisI avasthA chor3akara bhagavAna bana jAtA hai| ___munirAja kI bAteM sunakara usane kahA - maiM bhI nirgrantha bananA cAhatA hU~, mujhe bhI isakI vidhi btaaiye| ____ munirAja ne kahA - tuma AtmA ho, isake atirikta aura kucha bhI nahIM ho| na kucha tumhArA hai aura na tuma kisI ke ho| aisA yathArtha zraddhAna karo aura svayaM meM lIna ho jaao| yahI nirgrantha kA mArga hai| aisA kahakara munirAja puna: AtmalIna ho gye|
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-18/79 usane munirAja kI kahI vidhi para amala karanA prArambha kara diyaa| use ghara, bAhara aura dukAna Adi kI kucha sudha hI nahIM rhii| vaha itanA magna ho gayA thA jaise raNabhUmi meM kSatriya ko lar3ate hue use ghara-bAra kI kucha sudha nahIM rhtii| mAno Aja usakA vilupta huA kSatriyatva jAgRta ho gayA ho| vaha Apako AparUpa jAnane meM laga gyaa| Akhira usane Apa ko AparUpa jAna hI liyaa| yahA~ aba Ananda kA sarovara uchala rahA thaa| Aja to usake anaMta du:khoM kA sAgara samApta ho gayA thaa| Aja usakA svarNima divasa thaa| vaha nirgrantha bananA cAhatA thaa| munirAja kI jaba AtmatallInatA kI dazA chUTI taba usane kahA - he gurudeva ! ve seThajI jinhoMne mujhe batAyA ki tU bhikhArI nahIM, seTha hai aura mujhe seTha banAyA ve to upakArI haiM hI, para Apane to samajhAyA ki tU bhikhArI, naukara aura seTha nahIM bhagavAna AtmA hai aura bhagavAna AtmA ko bhagavAna AtmA banA diyA; ata: Apa paramopakArI ho| saccA upakArI vahI hai jo anaMta duHkhoM se chur3Akara anaMta sukhoM ko dilA deve| Apane yahI kiyA hai; ata: Apa paramopakArI haiN| Apa aba mujhe apane jaisA banA lo| munirAja ne usakI sampUrNa sthiti ko samajha liyA thA taba use muni kA pUrNa svarUpa smjhaayaa| jaba use samajha meM A gayA taba munirAja ne use munidIkSA dii| vaha aba nirgrantha bana gayA thaa| aho ! dhanya haiM ve paramopakArI munirAja !! jinhoMne Apa ko AparUpa jAnA aura dUsaroM ko bhI yahI mArga dikhaayaa| aho ! dhanya hai vaha jIva jo nIca se nirgrantha bana gyaa| - DaoN. mahAvIraprasAda jaina grahaNa -tyAga vyavahAranaya svadravya-paradravya ko va unake bhAvoM ko, kAraNa-kAryAdika ko kisI ko kisI meM milAkara nirUpaNa karatA hai| so aise hI zraddhAna se mithyAtva hotA hai| isalie usakA tyAga karanA tathA nizcayanaya unhIM ko yathAvat nirUpaNa karatA hai| kisI ko kisI meM nahIM milAtA hai, so aise hI zraddhAna se samyaktva hotA hai| isalie usakA grahaNa krnaa| - mokSamArga prakAzaka, pRSTha-251 -
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Wan sAhitya prakAzana phaNDa 501/501/501/501/501/501/501/500/ 251/251/251/251/251/251/201/201/201/201/201/151/130/101/101/101/101/101/100/ damayantIbena harIlAla zAha, mumbaI ramezabhAI akherAja buricA, mumbaI vAsaMtI bena chAbar3A, mumbaI hasubena jagadIza bhAI lodariyA, mumbaI savitA bena rasikabhAI lodariyA, mumbaI puSpAbena bhopAla jaina, dillI zrI ramezacanda sAketa jaina, jayapura bhagavAnadAsa rANA, jayapura ha. bra. ramezabhAI sonagar3ha jayamAlA bena, dillI zrI dulIcanda kamaleza kumAra gir3iyA, khairAgar3ha jhanakArIbAI khemarAja bAphanA ce. TrasTa, khairAgar3ha zrI premacanda jaina, ha.abhaya kumAra jaina khairAgar3ha sva. vasaMtabena manaharalAla koThArI, mumbaI indrajIta bhAI abhaya bhAI, mumbaI zrImatI USA jaina azokakumAra, sivanI zrImatI kalpanA anila jaina, khairAgar3ha zrImatI manoramA jaina vinoda kumArajI, jayapura bra. tArAbena mainAbena, sonagar3ha zrImatI DhelAbAI, ha.zrI motIlAla jaina, khairAgar3ha harSa dharmezabhAI, kAmadAra haidarAbAda zrImatI rvaNA jaina, khairAgar3ha zrI mahendra kumAra jI sivanI zrImatI anItA jaina kastUracaMda, nAMdagAMva zrI pannAlAlajI chAjer3a, khairAgar3ha zrI pannAlAla manoja kumAra giDiyA, khairAgar3ha prItibena jayaMtI lAla zAha, pAlaDI campAbAI gulAvakara smR. ha. anila velokara .. kA
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ s 40/ in x i wgj 7/ 12/ i hamAre prakAzana caubIsa tIrthaMkara mahApurANa (hindI) 50/[528 pRSThIya prathamAnuyoga kA advitIya sacitra graMtha ] caubIsa tIrthaMkara mahApurANa (gujarAtI) [483 pRSThIya prathamAnuyoga kA advitIya sacitra graMtha ] jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 1) jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 2) 7/jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 3) (ukta tInoM bhAgoM meM choTI-choTI kahAniyoM kA anupama saMgraha hai|) jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 4) mahAsatI aMjanA 7/jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 5) hanumAna caritra 7/jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 6) (akalaMka-nikalaMka caritra) jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 7) (anubaddhakevalI zrI jambUsvAmI) jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 8) (zrAvaka kI dharmasAdhanA) jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 9) (tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra) jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 10) kahAnI saMgraha jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 11) kahAnI saMgraha 14. jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 12) kahAnI saMgraha jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 13) kahAnI saMgraha jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 14) kahAnI saMgraha jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 15) kahAnI saMgraha jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 16) nATaka saMgraha jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 17) kahAnI saMgraha 20. jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 18) ka. va nA.saMgraha 21. anupama saMkalana (laghu jinavANI saMgraha) pAhur3a-dohA, bhavyAmRta-zataka va AtmasAdhanA sUtra virAga saritA (zrImadjI kI sUktiyoM kA saMkalana) 24. laghutattvasphoTa (gujarAtI) 25. bhaktAmara pravacana (gujarAtI) 26. aparAdha kSaNabhara kA (kaoNmiksa) 7/
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamAre preraNA srota : ba. harilAla amRtalAla mehatA janma vIra saMvat 2451 pauSa sudI pUnama jaitapura (morabI) satsamAgama vIra-saMvat 2471 (pUjya gurudeva zrI se) rAjakoTa dehavilaya 8 disambara, 1987 pauSa vadI3, sonagar3ha brahmacarya pratijJA vIra saMvata 2473 phAgaNa sudI 1 (umra 23 varSa) pUjya gurudeva zrI kAnajAsvAmI ke aMtevAsI ziSya, zUravIra sAdhaka, siddhahasta, AdhyAtmika, sAhityakAra brahmacArI harilAla jaina kI 19 varSa meM hI utkRSTa lekhana pratibhA ko dekhakara ve sonagar3ha se nikalane vAle AdhyAtmika mAsika Atmadharma (gujarAtI va hindI) ke sampAdaka banA diye gaye, jise unhoMne 32 varSa taka avirata saMbhAlA / pUjya svAmIjI svayaM aneka bAra unakI prazaMsA mukta kaNTha se isa prakAra karate the ____ "maiM jobhAva kahatA hU~. use barAbara grahaNa karake likhate haiM, hindustAna meM dIpaka lekara DhU~DhanejAveMtobhI aisA likhane vAlA nahIM milegaa...|" Apane apane jIvana meM karIba 150 pustakoM kA lekhana/sampAdana kiyA hai| Apane baccoM ke lie jaina bAlapothI ke jo do bhAga likhe haiM, ve lAkhoM kI saMkhyA meM prakAzita ho cuke haiN| apane samagra jIvana kI anupama kRti caubIsa tIrthaMkara bhagavantoM kA mahApurANa-ise Apane 80 purANoM evaM 60 granthoM kA AdhAra lekara banAyA hai| ApakI racanAoM meM pramukhataH Atma-prasiddhi, bhagavatI ArAdhanA, Atma vaibhava, naya prajJApana, vItarAga-vijJAna (chahar3hAlA pravacana, bhAga 1 se 6), samyagdarzana (bhAga 1 se 8), adhyAtma-saMdeza, bhaktAmara stotra pravacana, anubhava-prakAza pravacana, jJAnasvabhAva-jJeyasvabhAva, zrAvakadharmaprakAza, mukti kA mArga, mUla meM bhUla, akalaMka-nikalaMka (nATaka), maMgala tIrthayAtrA, bhagavAna RSabhadeva, bhagavAna pArzvanAtha, bhagavAna hanumAna, darzanakathA, mahAsatI aMjanA Adi haiN| ___ 2500veM nirvANa mahotsava ke avasara para kiye kAryoM ke upalakSya meM, jaina bAlapothI evaM Atmadharma sampAdana ityAdi kAryoM para anake bAra Apako svarNa-candrikAoM dvArA sammAnita kiyA gayA hai| ___jIvana ke antima samaya meM Atma-svarUpa kA gholana karate hue samAdhi pUrvaka ''maiM jJAyaka hU~...maiM jJAyaka hU~' kI dhuna bolate hue isa bhavyAtmA kA deha vilaya huA-yaha unakI antima aura sarvAdhika mahatvapUrNa vizeSatA thii| mudraNa vyavasthA : jaina kampyUTarsa, jayapura mo. 09414717816 phaiksa : 0141-2709865