Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Gyandhara October - 2013 tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI mahArAja sAheba janmazatAbdI smRti prakAzana Edited by: Gunvant Barvalia jJAnadhArA tapa tatva vicAra, gura-graMtha mahimA jJAnadhArA preraka : pU. DaoN. tarulatAbAI ma.sa. saMpAdana : guNavaMta baravAliyA prakAzana saujanya : kalpataru sAdhanA kendra, muMbaI - devalAlI * zrI caMdulAla bAbulAla ghelANI - ghATakopara * mAlatIbena kumArabhAI zeTha - nAsIka * haH pratIka, amayA. prakAzaka: ahaMma spiricyala seMTara saMcAlita. SKPG jaina philosophikala eNnDa liTararI seMTara 2, mevADa, pATaNavAlA esTeTa, ela.bI.esa. roDa, ghATakopara (ve), muMbai-400 086. E-mail : gunvant.barvalia@gmail.com -: saMpAdana :guNavaMta baravALiyA -: prakAzaka :ahaMma spiriTyuala seMTara saMcAlita saurASTra kesarI prANaguru jaina philosophikala eNnDa liTararI seMTara: ghATakopara - muMbaI mudraNa vyavasthA : arihaMta prinTiMga presa, paMtanagara, ghATakopara (I). mo. 9223430415
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ | || || 31 ||Irii GeeeeeeeSeeSeeSeSeeeeeeee tapasamAja gurUdeva pU. ratilAlajI ma.sA. janmazatAbdI smRti prakAzana jJAnadhArA : tapa tattva vicAra 6. viSaya ' lekhaka | pRSTha kra. (1) saurASTra kesarInA lADakavAyA ziSya - pU. DaoN. jazubAI mahAsatIjI (2) pU tapasamrATanA vacanAmRta - gurudeva pU. ratilAlajI ma.sA. 19 (3) eka lokottara tapasvI - paramadArzanika pU. jayaMtamunijI 22 (4) siddhatvanI yAtrAnA sAdhaka tapasamrATa - rASTrasaMta pU. guradeva zrI namramuni ma.sA.26 (5) tapasamrATanA tapomaya jIvanane hRdayAMjali - pU. DaoN. tarulatAjI mahAsatIjI 29 (6) jaina dharmanA bAhmatapa, anAna, vRtti saMkSepa ane rasaparityAga - DaoN. chAyA zAha (7) sAva saheluM tapaH UNodarI - DaoN. gulAba deDhiyA 36 (8) vRtti saMkSepa tapa * pU. DaoN. tarulatAjI mahAsatIjI 39 (9) kAya - kaleza tapa - pU. DaoN. jazubAI mahAsatIjI 50 (10) pratisalInatA tapa * rameza ke. gAMdhI 56 (11) AtyaMtara tapano eka bheda : prAyazcita - dhanalakSmIbena badANI 60 (12) AtyaMtara tapamAM vinayanuM svarUpa - DaoN. pUrNimA esa. mahetA (13) vaiyAvacca hRdayanI saMvedanA che - guNavaMta baravALiyA (14) jaina darzanamAM AvyaMtara tapa aMtargata svAdhyAya - DaoN. zobhanA Ara. zAha 82 (15) AtyaMtara tapamAM dhyAna - DaoN. razmibhAI jhaverI (16) na dharmamAM AtyaMtara tapa : kAyotsarga - bInA gAMdhI (17) jaina dharmamAM tapadharmanI vaijJAnikatA - DaoN. pravINabhAI sI. zAha 103 (18) tapanI AlocanA pratyAkhyAna ane vaiyAvacca - DaoN. madhubahena baravALiyA 116 (19) sadIothI jhaLahaLatA tapanA tejapuMjonI tavArIkha- DaoN. reNukA poravAla 124 (20) jaina AgamanA tejasvI tapasvIratno - DaoN. ketakI zAha 129 (21) jaina tapa : prAcIna ane arvAcIna daSTie - DaoN. varSA ema. gAMdhI 140 (22) bhagavAna mahAvIranI tapathayAM, AMtarika vizuddhino rAjamArga - guNavaMta baravALiyA geet geetoget toget teetekeepeteteteeeeeeeeeeeeeeta 6. viSaya ' lekhaka pRSTha 6. (23) zrIpALa mayaNAnI tapasAdhanA - DaoN. ratanabena khImajI chADavA 146 (24) jaina AgamamAM tapa - DaoN. pArvatI neNazI khIrANI 153 (25) RSapala prabhunI sajja tapazcaryA ane AhAra dAnano mahimA - DaoN. rekhA vorA 162 (26) jaina dharma je mauna sAdhanA - . vinoda kumAra tivA 170 (27) AcArya vijayAnaMda sUri kI racanAoM meM - DaoN. mahendra kumAra masta 176 tA- 1 vivevana (28) nirAdhatA * . kofiz nena 181 (29) nI tajavI samara va svIkAroama kAvyAMjali - pU. mIrAbAI svAmI jJAnadhArA : guru-graMtha mahimA (30) dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM parivartana - sakriya karanArAM paribaLomAM puruSonI bhUmikA - prA. dIkSA eca. sAvalA 186 (31) jaina AgamamAM rahelI vicAradhArAnI vaizvika pracAranI AvazyakatA, upAyo, paddhati ane Ayojana - bInA gAMdhI 195 (32) dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM sakriya karanArAM parabaLa : gura - vasaMta e, vIrA (33) dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM sakriya karAvanArA gura - kAnajI mahezvarI 208 (34) dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM parivartana : sakriya rAkhanAra paribaLa : graMtha - guNavaMta upAdhyAya (35) dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM parivartana sakriya karanArAM paribaLa : dhyAna - IlA zAha (36) dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM parivartana - sakriya karanArAM paribaLa : dharmagraMtha - DaoN. pravINabhAI zAha 235 (37) dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM parivartana - sakriya karanAra paribaLa : graMtha - DaoN. rami bhedA
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****** 5. viSaya (38) Universal Dissemination of Jain Conosits Need and its Ways and Means - Dr. Rashmibhai Zavei ecccccccccccee (39) dharma ane adhyAtmane sakriya karanArA paribaLa : maMtra (40) jIvanamAM dharma ane adhyAtmane sakriya karanAra paribaLa : gurukRpA lekhaka Q cImanalAla kalAdhara pradIpa zAha pRSTha kra. 248 254 259 prakAzana saujanya - sahayogI zrI caMdulAla bAbulAla ghelANI baravALAnidhAra (hAla pAopara) zrI caMdulAla ghelANI niSThAvAna kAryara ane sAdhu-saMtonI vaiyAvacca karavAvALA umadA zrAvaka che. sopArInA vyavasAyamAM eka prAmANika sodAgara tarIke temanI nAmanA che. temaNe keTalIya dhArmika ane sAmAjika saMsthAomAM sevAo ApI che ane ApI rahela che, jemAM zrI vardhamAna sthA. jaina zrAvaka saMgha, hiMgavAlA lena, zrI kAThiyAvADa sthA. jaina samAja, amarApura baravALA mitramaMDaLa, zrI ghelANI baMdhumaMDaLa, zrI ghATakopara svayaMsevaka maMDaLa ane zrI khetaliyA ceriTIjha vigereno samAveza thAya che. 3333333333333333333333333888888 saMpAdakaya 1 saurASTra kesarI prANaguru jaina philosophikala eNnDa liTararI ricarsa seMTara Ayojita ane pArasadhAma TrasTa ghATakopara prerita jaina sAhitya jJAnasatra - 8 DaoN. jitendra zAhanA pramukhasthAne rASTrasaMta pUjya gurudevazrI namramuni mahArAja sAhebanI pAvana nizrAmAM tA. 30/9 ane 1-10-2011nA cIMcaNI saMtabAla Azrama mukAme maLela hatuM jemAM parama zraddheya pU. rAkezabhAI jhaverI (dharamapura) upasthita hatA. DaoN. ratabahena khImajIbhAI chADavA prerita, adhyAtmayoginI pU. bApajInAM ziSyA pU. sumitrAbAI svAmI, pU. aruNAbAI svAmI tathA pUjya vimaLAbAI svAmI tathA pU. jayezAbAI svAmI Adi satIjIo pAvana. nizrAmAM DaoN. kumArapALa desAInA adhyakSasthAne devalAlI 'kalApUrNama' saMkulamAM 23-24 mArca, 2013mAM yojAyela A jJAnasatra-9nA iMgliza bhASAmAM rajU thayela 27 pepara Development & Impect of Jainism in India & abrod' zIrSaka heThaLa graMthastha thaI pragaTa karavAmAM Avela che. kalpataru sAdhanA kendra muMbaI ane devalAlI prerita jJAnasatra-10 paramadArzanika pU. jayaMtamuni, upapravartaka pU. zrI aruNamuni, pU. surezamuni, pU. lalitAbAI ma.sa., (pU. bApajI)nAM ziSya pU. DaoN. tarulatAbAI ma.sa., pU. DaoN. jazubAI ma.sa. tathA pU. zrI darzanAbAI ma.sa., pU. svAtibAI ma.sa. Adi saMta-satIjIonI pAvana nizrAmAM tapasamrATa pU. gurudeva ratilAlajI ma.sA.nI janmazatAbdI upalakSe jJAnasatra-10 tA. 13 ane 14 oNkTo.-2013 peTarabAra (jhArakhaMDa) madhye yojAI rahela che. jJAnasatra-8, 9 ane 10nA nibaMdhono saMgraha jJAnadhArA (tapa tattva vicAra ane guru graMtha mahimA) rUpe pragaTa karatAM AnaMda anubhavIe chIe. tamAma sahayogIono AbhAra. muMbaI - guNavaMta baravALiyA oNkaTobara, 2013.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapasamrATa : saurASTra kesarInA lADakavAyA ziSya - pU. DaoN. jazubAI ma.sa. bhAratavarSanI pAvana dharA ke jenuM rakSaNa karanAra uttaramAM himAlaya che to pUrvamAM baMgALanI khADI che, pazcimamAM arabI samudra che to dakSiNamAM hindI mahAsAgara che. kAzmIra bhAratamAtAnuM mastaka che to kanyAkumArI e mAtAnAM caraNo che, jenA caraNone hiMdI mahAsAgara bhaktipUrNa bhAve prakSAlI rahyo che. jenuM peTa che madhyapradeza vRkSaDla che uttara pradeza tathA baMne kara che pUrva baMgAla tathA saurASTra, AvI A bhAratamAtAe aneka saMta, mahaMta, tIrthakarone, cakravartI, vAsudeva, baladevane janma apyo che, jenI godamAM ramI AvI hastIo mAtAnA nAmane yazakalagI caDAvI gayA che. AvI mahAna bhUminA pazcima bhAgamAM kAThiyAvADa Avela che, jene kAThI, garAsiyAno deza kahevAya. kAThiyAvADI jyAM jAya tyAM potAnI buddhipratibhAno paricaya karAve. jema ke, mahAtmA gAMdhIjI ke jemaNe baLathI nahIM paNa kaLathI - buddhithI aMgrejo pAsethI rAjya laI bhAratane svataMtra banAvyo. AvA kAThiyAvADamAM aneka saMto-mahaMto thayA che, jema ke kahyuM che ke : jananI jaNa to bhaktajana kAM dAtA kA zUra, nahitara raheje vAMjhaNI, mata gumAvIza nUra'. kAThiyAvADanI A bhUmi para jalArAmabApA, ApA gIgA to kRSNabhakta narasiMha mahetA jevA bhakto thayA che. to pekazAha ne jagaDuzAha jevA dAnavIro thayA che, to vaLI takhtasiMhajI jevA parAkramI vIra sainika jevA rAjAo paNa thayA che. je kAThiyAvADa, gIranAM jaMgala ane gIranA siMhothI ItihAsa prasiddha che. e kAThiyAvADano jUnAgaDha jillo vaDiyA tAlukAmAM parabavAvaDI gAma Ave che. paraba vAvaDI vaDiyA bheMsANa pAse AvyuM paNa A gAma nAnuM hatuM. A nAnakaDA gAmamAM mAdhavajIbhAIno dhaMdho dhamadhokAra cAlato hato. parabavAvaDImAM gAra-mATInAM ghara, jemAM unALAmAM ThaMDaka rahe. erakanDIzananI, kularanI ke paMkhAnI jarUra na paDe tevAM traNeya Rtune anukuLa ghara hatAM. mAdhavajIbhAI paTelIyA zeTha kahIne bolAvatA hatA. raiyANI phaLe eka nabhamAMthI camakato tejakiraNa phelAvato sitAro udita thayo. amAsanI rAtrI hovA chatAM mAdhavajIbhAIne AMgaNe jANe pUnamanA cAMdano udaya thayo ne - 1 %E% E 6 %EvuM tapa tattva vicAra E E jamakubenanI gode A zazIne jhIlavA mahAna bhAgyazALI banI vi.sa. 1969nA Aso vada amAsa ne zanivAranI rAte cothA dIkarAno janma thayo. kahevAya che ke amAsano janmela bALaka punyazALI hoya. A bALakanA janma pachI mAdhavajIbhAInA gharamAM dhana-dhAnyanI vRddhi thavA lAgI ne gharamAM haMmezAM AnaMda-pramAdanuM vAtAvaraNa rahevA lAgyuM tethI Avela bALakanuM nAma ratilAla rAkhyuM. punyazALI AtmA ja punyazALI putrane janma ApI potAnA jIvanane amara banAvI jAya che. jamakubena mAtAne A pAMcamuM saMtAna hatuM. prathama chaganabhAI, amRtalAlabhAI, jeThAbhAI, eka bahena ne pachI A pAMcamA bALakano janma to jANe duniyAne alaukikatA bakSavA ja Avyo na hoya ! bALakanA janmanI vadhAIthI kuTuMba, svajana, parivArajano tathA AkhuM paraba vAvaDI gAma AnaMdamAM DUbI gayuM. A raiyANI kuLanA lAla raiyANI kuLane AnaMdavibhora karI nAkhyuM mATe "yathA nAma tathA guNA" e nAma sArthaka rAkhyuM. e tArA jevA TamaTamatA tAralo na hato paNa badhAne tejathI bharI de tevo ravi-zazI hato. nAnakaDo ratilAla ghoDiyAmAM sUto hoya to jANe mAkhaNano piMDa paDyo na hoya ! tevo goro-goro komaLa tathA tenA hAtha-paga ne gAla to jANe lAla-gulAba jevA. AvA pratApI putrane joI jamakubA harakhAtAM hatAM. nAno ratilAla besatA, bhAkhoDiyAbhara cAlatA zIkhI gayo ne pachI to pA-pA pagalI bharato doDavA lAgyo. bhAIo tene pakaDI-pakaDI thAkI jatA hatA. A tophAnI rataliAla koInA hAthamAM raheto na hato. bahenone bhAI vahAlo hoya. bahena paNa tene teDI-teDI phare to tenI pAsethI paNa chaTakI jato hato. Ama karatAM karatAM gallInA chokarA sAthe ramavA lAgyo, paNa ratilAla bacapaNathI ja nIDara hato. gallImAM sApa ke viMchI nIkaLe to ratilAlanA sAthIdAro DarIne bhAgI jatA tyAre A nAnakaDo ratilAla to be hAthe pakaDI gAmabahAra mUkI Ave. bacapaNathI te prabaLa purUSArthI hato. ALasa ne pramAda to tenA zatruo hatAM, teno to paDachAyo paNa paDavA detA na hato. 6-7 varasano ratilAla gharanI gAyone laI carAvavA jANe ke mAdhavajIbhAIne ghare mAdhava Avyo paNa vANiyAno dIkaro bhaNe nahIM to kema cAle ? tethI mAdhavajIbhAI tenA para kaDaka thayA ane sAta varSanI umare skUle bhaNavA besADyo paNa bhAIne bhaNavuM to gamatuM ja nahIM. eTale kAMI paNa bahAnuM kADhI ratilAla skUlethI rajA laI jaMgalamAM gAyo pAse pahoMcI jato. jema tema karI sAta 2
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ %i99%E9%96%jJAnadhArA 99%E9%%B9% copaDI sudhI bhaNyo, pachI to dukAne besato thayo. jamakubAne gharamAM madada karAve. nAnA bhAIone ramADe vigere pravRtti karatA. eka vakhata muMbaIthI mahemAna AvyA ne muMbaIno halavo lAvyA. jamakubAe badhA bALakone besADI badhAno bhAga karI darekane ApI dIdho. ratilAlano bhAga ratilAlane Apyo. badhA khuza hatA. potAno bhAga khAI gayA paNa ratilAle potAno bhAga hAthamAM chupAvI rAkhyo ne pachI bahAra jaI eka garIba chokarAnA moDhAmAM eka TukaDo mUkyo. garIba bALaka khuza thaI gayo. tenI khuzI joI bIjo TukaDo paNa ApI dIdho. A hatI nAnA bALakanI udAratA. "daivIvRtti" tAruM to tAruM ja che, paNa mAruM paNa tAruM ja che. AvI udAravRttinAM darzana bALamAnasamAM thatAM hatAM. A bALaka sarva bhAIthI judo ja tarI Avato hato. nava varSanI umare ekavAra bALagoThiyA sAthe ramatAM ramatAM AMbalInA jhADa pAse paDI gayA ane tarata ja bezuddha banI gayA. A avasare teozrIno mitradeva pahoMcI gayo ane te ratilAlane devokamAM laI gayo. devaloka dekhADI pAcho mRtyulokamAM lAvIne ghare pahoMcADI dIdhA. mitradeva, sadaiva teozrInI sevAmAM hAjara raheto hato. ratilAla 10 varasano thayo tyAre vi.saM. 1879 jetapuramAM tapasvIjI mANekacaMda mahArAje saMthAro karyo hato. pUruM kAThiyAvADa A mahAna tapasvIjInA darzana karavA umaTI paDyuM hatuM. Trena, basa, gADIo, vimAno, kerIara, TrekTara tathA gADAMo jene je vAhana maLe temAM AvatAM hatAM. tema paraba vAvaDIthI mAdhavajIbhAI sAthe ratilAla paNa Avyo. temaNe bhaktivibhora banI saMthArAsthita tapasvI gunAM darzana karyA ne bALamAnasamAM bIja ropAI gayuM. nAnakaDo ratilAla vicAre che ke AvA mahAna puruSanA darzana punya vinA na maLI zake. tapasvIjI mANekacaMdajI ma. eka evA parama puruSa hatA - siddha puruSa hatA ke jemaNe dIkSA laI pANIno tyAga karyo hato. mevA-mIThAI ne mukhavAsano to jiMdagIbhara tyAga karyo hato. upavAsanA pAraNAmAM navI AyaMbila karatA ne chAzamAM bAjarAno loTa DoIne pI jatA ne AyaMbila karatA. gaucarI pANImAM jarA paNa doSanuM sevana tapasvIjIe karyuM nahIM. uttama cAritranA ArAdhaka banI tapasyA karI, Atmavizuddhi vaDe aneka labdhio ane tapasyA dvArA aneka siddhio meLavI hatI. aMtima avasthAmAM saMthAro karI tapojIvanane kalagI caDAvI dIdhI hatI. AvA siddhapuruSanAM darzana arthe moTI lAIna hatI. ratilAla mA sAthe Ubho - 3 % E 6 E%EvuM tapa tattva vicAra E%E%E%E6 8 hato, paNa dUrathI ratilAla tathA tapasvInI AMkho maLI ane ratilAlajInA hRdayamAM paMdana thavA lAgyA. bALamAnasa samaja zakatuM nathI. lohacuMbakanI jema AkarSaNa thAya che. te kahe che "mA, mane pU. mahAjazrInAM najIkathI darzana karavAM che', tyAM tyo bUma sAMbhaLI jalAdI darza karI AgaLa vadho. bIjAne darzana karavAno lAbha Apo. jyAre najIka javAnuM na maLyuM tyAre AMkhamAM AMsu AvI gayAM. tyAre mA samajAve che ke, dUrathI paNa darzana thayAM te ApaNA sadbhAgya che, paNa mA mane kaMIka thAya che. | pahelI vAra darzanathI AvI ananya anubhUti tene ja thAya jene bhavobhavathI kAMIka saMbaMdha hoya. sAdhune pANImAM doSa lAge che. cAhe garama pANI hoya rAkhanuM dhoNa pANI hoya. A prakAranA aceta pANImAM sAdhune doSa lAge che. sAdhunI nizrA rahe che, mATe pANIno tyAga jiMdagIbhara karela. ratilAla mAne pUche che, 'mA e tapasvI siddha che ne ?' "hA beTA ! tenA moMDhA upara tapanuM teja che. te mahApratApI puruSa che.' nAnA ratilAlajInuM mana vicAre caDyuM. AMkha baMdha thAya ne tapasvIjInI divya mukhAkRti dekhAya ne divya daSTi anubhavAya. AMkha khole tyAM tejakiraNanAM darzana thAya. vAraMvAra jetapuranI anubhUtino anubhava thAya che ne mIThI smRtimAM garakAva thaI jAya che. tapasvIjI mahArAjanI aMtima ghaDIe teozrInA mukhakamalamAMthI divya dhvani nIkaLyo ke, "mArA pachI 20 varSe mArA jevo mahAna tapasvI thaze, je tapasvInA nAmathI jagatavikhyAta thaze." gurunI A chellI vANI hatI. pachI to AkAzamAM deva durdubhI thaI. loko jovA ne sAMbhaLavA khullI jagyAmAM doDyA ne A bAju tapasvIrAje deha choDI dIdho. siddhapuruSanI divyavANI kyAreya paNa niSphaLa jatI nathI. pU. tasvapIjI ma.sA.nA saMthArAmAM paNa niyatino koI bhAga hato. jema bApa potAnI mUDI koI dIkarAne daIne vidAya thavA icche che tema sAdhaka potAnI siddhio paNa yogya vyaktine ApI javA icche che. govALa gAyonA dhaNamAM paNa potAnI gAyone oLakhI jAya che. strI hajAro mANasonA ToLAmAM paNa potAnA patine oLakhI jAya che tema saMthArAnAM darzana karavA hajAro loko AvyA temAM tapasvIrAja oLakhI gayA ke mArA jevo ko'ka thaze. mATe ja divyavANI pragaTa thaI. tapasvIrAjanAM darzana karI ratilAlanA AtmAmAM eka cinagArI pragaTI gaI. dIpakathI dIpaka pragaTe tema tapasvIrAjano jIvanadIpa bujhAto hato tyAM navo dIpaka
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3333333333333333 pragaTAvI dIdho. mana-magajanA tAra jhaNajhaNavA lAgyA. parabavAvaDImAM pUtaLAnI jema kArya kare. tenuM mana to anaMta siddhonA ne arihaMtomAM layalIna hatuM. paraMtu bAla ratilAla pahelethI puruSArtha hato. te pazu carAve, gharamAM suthArIkAma, te khetIkAma ne luhArakAma vigere karato hato. Ama karatAM bAlyAvasthA pUrI thavA AvI. nAnuM gAma hovAthI khAsa koI sAdhu-sAdhvIonuM AvAgamana thatuM na hatuM. jetapuramAM je eka ananya anubhava thayo hato te bIja to aMtara-manamAM dharabAyeluM ja hatuM. Ama karatAM skUlamAM pAMcamI sudhI pahoMcI gayA. tyAM parabavAvaDIthI be mAIla dUra bheMsANamAM saurASTra kesarI pU. zrI prANagurunuM gurudeva ojasvI pU. jayacaMdrajI sAthe padArpaNa thayuM. AjubAjunA nAnA gAmomAM loko A pavitra saMtonAM darzana karI pAvana thavA umaTI paDacA. bheMsANathI paNa raiyANI parivAra Avyo, tenI sAthe A nAnakaDo ratilAla paNa cAlata cAlatA bheMsANa pahoMcI gayo. bheMsANa upAzrayano haoNla cikkAra bharAI gayo hato. kyAMya jagyA na hatI. nAnakaDA ratilAlane bahAra badhAe joDAcappala utAryA hatAM tyAM uMbarA pAse jagyA maLI eTale tyAM besI gayo. gurUprANanI koyalanA TahukA jevI madhurI ne siMha garjanA kare tevI gaMbhIra vANI sAMbhaLIne ritalAlanuM mana bhIMjAvA lAgyuM. saurASTra kesarInuM pravacana krodhAdi kaSAya karavAthI jIvanane kevA kevA nAga-viMchInA bhava karavA paDe che. krodhAdi kaSAya para saMyama ane tapathI vijaya meLavI zakAya che. A sAMbhaLI ratilAlanuM mana vicAre caDavuM. sva nirIkSaNa thavA lAgyuM. potAnA svabhAvane pAte ja oLakhI lIdho. pUrvabhavanA saMskAra A divya vANIe jAgRta thayA. mumukSunA netra mumukSune oLI le che. guruprANe chellA beThelA bALakanA AtmAne oLakhI lIdho. samaya ne samAjane najaramAM rAkhI kArya karavAmAM kuzaLa ghaNA gaMbhIra hovAne kAraNe potAnA vicArone manamAM rAkhI mUkyA. ratilAla jetapuranA saMthArA sivAya koI saMto joyA na hatA. tethI vaMdana ke darzanavidhi jANato na hato, paNa badhA page lAge tema te paNa gurune page lAgyo. gurUnAM caraNasparza thatAM ja ratilAlanA zarIramAM jhaNajhaNATI thavA lAgI. vAyabrezana maLatAM gurucaraNe samarpita thavAno nizcaya karI lIdho. pU. gurudeve paNa yuvA ritalAlanA vizALa bhAvane nihALyuM ane enAmAM bhAvi sUtradhAranI yogyatA jaNAI. dhIre dhIre prANaguruno paricaya vadhavA lAgyo ane ratilAlanA hRdayamAM parivartanano vaMToLa phUMkAvA lAgyo. saMsAralakSa hatuM ja nahIM. have to 5 33333333333 14 de fer 3333333333SISIS vairAgyanA raMge mana raMgAvA lAgyuM ne guruvANImAM taraboLa banI guru sneha-saritAmAM pratidina vahevA lAgyA. gurudeve ratilAlanI tAkAtane mApI lIdhI ne teomAM ujjavaLa bhAvinA darzana thavA lAgyA. have to ratilAlane gurucaraNa choDavAnuM aMzamAtra mana thatuM nathI. teozrIe gurudevane potAnA mananI vAta karIne kahyuM, 'mane Apa dIkSA Apo. mane saMsAra asAra bhAse che. mAruM mana ne AtmA saMyama raMge ragAI gayuM che. gurudeve ritalAlanI zAMta bhAve vAta sAMbhaLIne pITha para hAtha prasArI bhAvi ziSyane AziSa ne snehabaMdhanathI bAMdhI lIdho. ratilAla aMtaramanamAM vairAgyane dhAraNa karI ghare gayo. have to ghara, bhAIbahenano prema jhAMkho lAge che. mAtA-pitA baMdhanarUpa lAge che. have temane gharamAM cena paDatuM nathI. tenuM mana gurucaraNanI sevAmAM lAgI gayuM che. mA...mA... mane have A gharamAM gamatuM nathI. mAre prANaguru pAse javuM che. beTA, guruprANa to vihAra karI gayA. te kyAM hoya te ApaNane khabara na paDe. ATha mahinA temanuM koI ThekANuM na hoya. beTA tyAM na javAya. ratilAla kahe, "mA, mAre gurucaraNe rahI gurubhakti karavI che. hava mArA guru vinA eka divasa paNa rahI zakuM ema nathI. mane saMsAranAM sukho bhaDabhaDatI Aga jevA ane haLAhaLa sApa ne viMchInA jhera jevA lAge che. jamakubAe ritalAlanA bhAvanI vAta mAdhavajIbhAIne karI. mAdhavajIbhAI bALakane samajAve che. 'beTA ! prANaguru pAse ema ne ema na rahevAya. je dIkSA le ane teno celo thAya e ja enI sAthe rahI zake. ratilAle kahyuM, 'pitAjI, mAre dIkSA levI che ne sAdhu banavuM. che. mAre mAruM jIvana gurucaraNe samarpita karavuM che.' 'beTA ! dIkSA e koI khAvAnA khela nathI. dIkSA le tene ughADe page cAlavuM paDe, loca karavo paDe, ghare-ghare gaucarI javuM. gaucarImAM je maLe te khAvuM paDe. tyAM roja roja mevA-mIThAI na maLe. kyAreka lAla juvAranA jADA roTalA maLe. bAjumAM khAvA zAka ke chAza paNa na maLe. comAsAmAM varasAdamAM bahAra nIkaLAya nahIM. kyAreka to ATha-ATha divasanA upavAsa paNa thaI jAya. ThaMDImAM tApaNe besAya nahIM. rajAI ke godaDA oDhAya nahIM. unALAmAM bhaDabhaDatA tApamAM ughADe page cAlavuM paDe, beTA ! AvuM kaSTa tArAthI kema sahana thaze ?' ratilAle kahyuM, 'pitA, jene saMyama levo che tene kAMI kaThina nathI. mArA gurunI chAyAmAM mane koi kaSTa na paDe. mane mArA gurunuM kavaca che te ja mArI badhI rIte rakSA 9
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18181818181818181818181818M SI GERI 91818181818181818181818181818 karaze. basa mane rajA Apo guru pAse javAnI !' mAdhavajIbhAI ! sTrIka thaI gayA. 'ratilAla tuM zuM samaje che ? dIkSA e zuM khAvAnA khela che ? bilakula dIkSAnuM nAma nahIM levAya. gharamAM raho, dukAne besIne dhaMdho karo. mArA beTAne dhaMdho karavo nathI. basa beThA-beThA khAvA maLe mATe dIkSA levI che. jA sAme Ubho na rahe. dukAne jA, hAlato thA !' 14 varasanA ratilAlanI AMkhamAMthI daDa-daDa AMsu paDavA lAgyAM. nirAza thaI gayo. mauna thaI gayo paNa mana vicAre caDyuM. 'rajA nahIM Ape to bhAgI jaIza, paNa mAre A gharanI cAra divAlo vacce to nathI ja rahevuM.' koI eka divasa moko joI ratilAla gharethI bhAgI jAya che ne prANanAM caraNomAM pahoMcI jAya che. basa, have tene zAMti thaI. A bAju mAe be-cAra kalAka rAha joI. ratilAla na Avyo eTale mAdhavajIbhAIne vAta karI. ratilAla kyAM che? cAra kalAka thayA gharamAM nathI. mAdhavajIbhAI ne jamakubA tathA bhAI-bahenonA jIva ucaka thaI gayA. cAre bAju badhAM gotavA nIkaLI paDayA. tapAsa karatAM khabara paDI ke koIe kahyuM ke tane basa-sTenDa para joyo hato, to koI kahe basamAM caDatAM joyo hato. mAdhavajIbhAI samajI gayA, te bhAgI gayo che ne prANaguru pAse pahoMcI gayo haze. jamakubA kahe, have to polIsane tyAM mokalo. tenAthI ja Avaze. ApaNuM mAnaze nahIM. mAdhavajIbhAIe polIsa mokalI. jyAM guruprANa hatA tyAM gayA. gurupraNa polIsane jue che ne AkhI vAta samajI jAya che. guprANa kyAreya koInAthI DaratA na hatA ke koInAthI DagatA na hatA. temaNe polIsane kahyuM, A rahyo bALaka jene tamo zodhI rahyA cho. tene ame bolAvyo nathI. tene ahIMthI javuM nathI. chatAM tenI IcchA hoya to laI jAo. tamAro adhikAra che paNa tenI icchA na hoya ne laI jAo te tamAro adhikAra nathI. ratilAlane ghare javuM nathI. mA Ave che ne parANe ghare laI jAya che. bALaka para badhAM kaDaka thaI gayA che. gusso kare che, kaSTa Ape che, paNa ratilAla have pAcho paDe tevo nathI. teNe to daDha nirNaya karyo che ke dIkSA ja levI che. chevaTe mA-bApa thAke che ne bhaNavAnI rajA Ape che. koI eka divasa gurusAnidhye rahetA ane abhyAsa karatAM tAva AvavA lAgyo. upacAro vyartha thAya che. saMgha thAkI gayo. saMghe nakkI karyuM. vairAgIne ghare mokalI devo joIe. guruprANa sahamata thaI gayA. ratilAlane ghare javuM nathI paNa guraAjJA thatAM te % E 6 E%EvuM tapa tattva vicAra B(c)E(c)(c)(c)EEe(c)Eae ghare gayo. mAdhavajIbhAI to gussAmAM ja hatA. temaNe ratilAlane joyo ne kahI dIdhuM. kema tane tyAM na sAcavyo ? kema ghare Avyo ?' paNa mA to mamatAnI mUrti. te ratilAlane bheTI paDI ane bImAra ratilAlanI premathI sAravAra karavA lAgI. davA, AhAra ane mAno prema badhuM anukULa maLavAthI ratilAlanI tabiyata sudharavA lAgI. zarIramAM tAkAta AvavA lAgI. dhIre dhIre ratilAla normala thavA lAgyo. thoDuMka sAruM thayuM ane pharI mana gusAnidhyamAM javA utAvaLuM thaI gayuM. AMkho baMdha kare ne guranI AkRti dekhAya. ratilAla gurunA premabaMdhamAM baMdhAya gayo che tethI - "jyAM jyAM najara mArI paDe, yAdI bharI che ApanI'. ratilAlane dareka padArthamAM garuM dekhAya che. have guru pAse javA mana talapApaDa thaI rahyuM che. tenA kAnamAM gurunA zabdo ja guMjatA hatA. tenuM hRdaya gurumilana mATe dhaDakatuM hatuM. tenA manamAM to guranuM ja smaraNa hatuM, tethI mAno prema tene asara karato nathI. jamakubA ghaNuM samajAve che paNa jene ekavAra saMsAranuM svarUpa samajAya gayuM che tene have mAnA zabdo asara karatA nathI. ratilAlane dIkSA mATe mA nA pADe che tethI ja aTakAve che, tiraskAre che, haDadhUta kare che, paNa jeno AtmA jAgI gayo che tene koI rokI zakatuM nathI. mahinAo vyatIta thaI gayA, chatAM mA-bApa DhIlA paDatA nathI. tyAre ratilAla samajAve che ke tame tamArA moha khAtara mArI jiMdagI zA mATe bagADo cho? tamane huM eka ja dIkaro kyAM chuM? huM ekano eka dIkaro houM to tamAre vicAra karavo ghaTe, paNa mArA sivAya tamAre to dIkarAo che. mATe mane rAjIkhuzIthI dIkSAnI AjJA Apo. jaMbukumAra eka ja hatA chatAM tenAM mA-bApe rokyA nahIM, to Apa mane rajA Apo.' bhale, tAre tAre dIkSA levI hoya to leje paNa thoDAM varasa dharmano abhyAsa kara. guru pAse rahI abhyAsa karavo jarUrI che. tyAM theDA ja samayamAM saurASTra kesarI prANaguru sAdhusamudAya sAthe vihAra karI vAvaDI gAmamAM padhAryA. pU. gurudevano prabhAva evo hato ke loko kAma-dhaMdho choDI gharakAma choDI gurune sAMbhaLavA AvatA hatA. nAnuM gAma hovA chatAM haoNla cikkAra bharAI jato hato. nAno ratilAla paNa guru pAse pahoMcI gayo ne caraNamAM mastaka jhukAvI dIdhuM. caraNasparza thatAM ja divya zAMtino anubhava thavA lAgyo. have caraNa parathI mastaka uThAvavAnuM mana thatuM nathI. AMkhomAMthI harSanAM AMsuo vahevA lAge che ane e AMsunI dhArathI gurucaraNanuM prakSAlana thaI rahyuM che. gaprANanI AMkhomAMthI prema varasI 8
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnadhArA rahyo che. gurunA mukha para smita-hAsya che. sAdhusamudAya tathA saMgha A alaukika dazya mauna tathA vismIta bhAve nihALI rahyA che. Ama ne Ama thoDIka kSaNo vItI gaI je mahAmUlI kSaNo hatI. tyAM virATa vyaktitvanA mAlika e guru vAmanane nAdAna bALaka tarapha jhUke che ane be hAthethI premathI Ubho kare che. guru ziSyanI AMkho maLe che. vAtsalyabharyAM nayanoe guru-ziSya vacce maitrIno setu racI dIdho che. ratilAla gurune bheTI paDe che. khabhA para mAthuM nAkhI gurupremanA ghUMTa pIve che. kevuM che A guru-ziSyanuM madhura milana. prANagurue ratalAlanI pratibhAne pArakhI lIdhI. jhaverIe hIrAne pArakhI lIdho. have to aMtarathI aMtara maLI gayAM che eTale bahAranA aMtaranuM aMtara jaNAtuM nathI. eka vakhata guruprANa ratilAlane kahe che, "he vatsa ! huM A gAmamAM loko mATe nathI Avyo paNa mArA RNAnubaMdha che. tene parama paMthe prayANa karAvavA Avyo chuM. eka tarapha gharamAM ritalAlanA mukhamAM guruprANa tame mArA prANanuM raTaNa che to bIjI tarapha upAzrayamAM guruprANanA manamAM ratilAlanA AtmAnuM avalokana cAlu che ane jevI savAra paDI ritalAla kahe che mA...mA... huM jAuM chuM. beTA! ATalI vahelI savAre kyAM jAya che ? ratilAla ! huM mArA guruprANa pAse jAchuM chuM. beTA ! jA khuzIthI .. ratilAla : huM kAyama mATe jAuM chuM. mAre TempararI nathI javuM. guruprANa vahelI savAre vihAra karI bheMsANa pahoMcI gayA. ratilAla upAzraye jAya che to upAzraya khAlI joyo. tenuM mana bebAkaLuM thaI gayuM. pRchA karatAM khabara paDI ke gurudeva bheMsANa gayA che. ratilAla bheMsANa tarapha javA upaDacA. e to doDavA lAgyo ne 14 ki.mI. kApI nAkhyA. te jyAre bheMsANa pahoMcyo tyAre upAzraya Akho bharelo hato ne pravacana cAlu thaI gayuM hatuM. guruprANano siMhanAda guMjI rahyo hato. gurudarzanamAM magna ratilAla joyA kare che ne guruprANe paNa ziSyane joI lIdho ne pravacananI dhArA badalAI gaI, je sAMbhaLI ratilAlano vairAgya daDha banI gayo. have to majIThIyo raMgI lAgI gayo che. guruprema anubhavyA pachI mA-bApanA premamAM svArthanI gaMdha Ave che. have A svArthabharyA saMsAramAM eka divasa eka yuga jevaDo lAge che. mAre saMsAra joito ja nathI evo dRDha saMkalpa karI lIdho. ratilAlanuM saMkalpabaLa bacapaNathI ja ghaNuM hatuM, je baLa teozrInA e 33333333333 14 de fer 3333333333SISIS chellA zvAsa sudhI rahyuM. pravacana pachI ratilAla guruprANa pAse pahoMce che. guruprANe tenI pAtratA pichANI lIdhI chatAM cakAsaNI karI joI. guruprANa : are tuM vAvaDIthI ahiMyA....? ratilAla : hA gurudeva ! A ja to mAruM sthAna che. guruprANa : mArI pAse kema ? ratilAla : ApanA sivAya A jagatamAM mAruM koI nathI. guruprANanI AMkho ratilAlanA bhAvone svIkAra kare che ane eka amIbharelI kRpAdiSTa ritalAla para paDe che. guruprANa vicAre che, cAlo AnI premadIkSA thaI gaI. have saMyama dIkSAnAbhAva jANavA jarUrI che. gurudeve te paNa cakAsI joyuM. saMsAra ane saMyamanApUrvaka kahyuM gurudeva, ApanI AjJA e ja mAro saMyama che. ApanuM smaraNa e ja mAro zvAsa ne prANa che. ApanA caraNanI sevanA e ja mAruM AcaraNa che, e ja cAritra che ane Apano eka eka zabda mArA mATe brahmavacana che. ratilAlanA manobhAva jANI guruprANa temane parama mArganI preraNA Ape che ane ratilAlanI mokSayAtrA zarU thaI jAya che. gurudeva ! have zIghrAtIzighra mAro svIkAra karo. mane have jaladI saMyama maMtra pradAna karo. mAruM mana prabhuvIranA mArge cAlavA taDapI rahyuM che. have eka kSaNa paNa mAruM tana AvezamAM rahI zakatuM nathI. mane Aje ja saMyama dharmamAM sthita karo. have ratilAla talasI rahyo che. teno talasATa joI gurudeva dIkSAnI taiyArI kare che. saurASTranA saMghomAM vAta phelAtAM dareka saMgho vinaMtI mATe AvavA lAgyA. aMte prabhu temanAthanI pAvanabhUmi ucAgaDha giranAranI taLeTI ne jUnAgaDhamAM dIkSA nakkI thaI. guruprANa pAse prathama ja dIkSA. paTTadhara ziSya jethI sAdhusamudAya ane jUnAgaDha zrIsaMghamAM anero utsAha hato. eka rAjakumAranI dIkSA thAya tevo divya ne bhavya mahotsava zarU thayo. vi.saM. 1989mAM phAgaNa vada pAMcama ne guruvAre zubha muhUrto raiyANI kuLano dIpaka vairAgI ratilAle prabhuvIranA mArge krUratApUrvaka prayANa karI rahyo che. mahAbhiniSkramaNa mATe jUnAgaDha gAmanA upAzrayane AMgaNe hAthI jhulavA lAgyo. divya ne bhavya hAthInI aMbADI para rAjakumAranA vezane pAghaDIthI susajya vairAgI ratilAlano varaghoDo 10
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ % E 6 E%EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ 6% E6%eLa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e jUnAgaDhanI bajAromAM pharato pharato sabhAmaMDapamAM Avyo. vairAgI aMbADI parathI UtaryA. vaDIla baMdhue teDI sTeja para besADyo ne mA-bApanI AMkhamAM anarAdhAra AMsu che tyAre bhAI ratilAlanI AMkhamAM saMyama bhAvano ghUghavAto sAgara che. alaMkAro utArI veza parivartana karI ratilAla badhA vacce Avyo ne 'karemi bhaMte'nA pAThanuM uccAraNa thayuM tyAre pUro raiyANI parivAra raDI rahyo hato. thayuM ke basa dIkaro have hAthathI gayo. have ratilAla bhAImAMthI pU. ratilAlajI mahArAja banI gayA. ratilAlajI mahArAja sAheba have gurukuLavAsamAM rahetA. jJAnArjana karavA lAgyA. guraAjJA e ja tapa ane gurUAzA e ja dharma mAnI saMyama jIvana vyatIta thavA lAgyuM. navadikSita munirAja gunI AjJAne ja sarvasva mAnIne saMmaya tapa sAdhanAno prAraMbha karavo che tevuM icchatA hatA. tethI eka divasa guru samakSa potAnA bhAvo pragaTa karyA ke he gurudeva ! ApanI AjJA hoya to mAtra zAstra svAdhyAyanA lakSe mauna tathA tapa sAdhanA karavAnI icchA che. navadikSita paDhane meM laga jAya tevuM dareka gura icchatA hoya che. gurumANe AjJA ApI ne dIkSAnA bIjA varSathI munirAja mauna sAthe zAstrAbhyAsamAM tallIna banI gayA. ekAMtamAM besI zAstra kaMThastha karavA lAgyA. pATha devA ne levA pUratuM ja guru sAthe bolavuM te sivAya mauna loka-saMsargathI dUra rahevAnI daSTie vihAramAM kyAMka ekAMta na maLe to divAla tarapha moDhuM rAkhI abhyAsarata banI jatA hatA. koIne darzana karavAM hoya to dUrathI kare. najadIka koIe AvavAnuM nahIM. A rIte ekAMtara upavAsanI sAthe abhyAsa jethI anya vicArone avakAza ja na hato. A rIte nava varSa satata mauna sAdhanA sAthe abhyAsa cAlyo, jemAM 19 Agamo kaMThastha kyA. karmagraMthano abhyAsa karyA pachI vizeSa abhyAsa mATe maunathI mukta banI digaMbara, zvetAMbaranAM zAstrono abhyAsa karyo. keTalAya nyAyanA graMthono abhyAsa karyo jemAM tarkazAstra naya, nikSepa pramANa mImAMsA jevA kaThIna graMthono sAMgopAMga abhyAsa karyo. saMskRta, prAkRta grAmara paNa jANyA. A rIte dIkSAnA prAraMbhathI aMta sudhI jJAnopAsanAnI bhAvanA banI rahI. varasI tapanI sAthe sAthe pANIno paNa tyAga hato. 19 varasano varasItapa ane tenI sAthe pANIno tyAga, upavAsa cauvihAra kare ne pAraNAne divase chAzanI parAza pIve. temAM aThThamanA traNa ane chaThThanA traNa varasItapa karyA, ema 22 (bAvIsa) varasI tapa kya. 11)
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33333333333333 vairAgyakALathI ja prabhu mahAvIranI ghora sAdhAnAnA sUro jenA kAne vAraMvAra paDacA hatA tevA A munirAjanuM mana haMmezAM tapa prati AkarSita rahetuM hatuM. have to svAdhyAya ane tapa e ja eno khorAka hato. A khorAkathI sAdhaka AtmAnuM jIvana puSTa thatuM hoya che. pU. ratilAlajI ma.sA. pachI 1992mAM ghATavaDa mukAme tapasvIjI jagajIvanajI ma.sA. tathA pU. prabhAbAIsvAmInI dIkSA thaI. tyAra bAda 1995mAM visAvadaramAM pU. nAnA ritamunanI dIkSA thaI ane 1999mAM verAvaLamAM pU. jayaMtamuninI tathA baMne caMpAbAI svAmInI dIkSA thaI. pU. ratilAlajI ma.sA.nA pavitra padArpaNathI 10 varasamAM pU. prANagurune cAra ziSyo maLI gayA. cAreya ziSyo buddhizALI, zaktizALI, prabhAvazALI, jJAnI tathA taponiSTha hatA. siMhanA bALa siMha ja hoya tema saurASTra kesarInA ziSyo kesarI ja hatA ne che. ja eka vakhata guruprANa goMDala cAturmAsa hatA ne tapasamrATa goMDalathI ghaNe dUra cAturmAsArthe hatA. cAturmAsamAM guruprANa vAthI jalAI gayA. pathArIvaza thaI gayA. sevAmAM eka nAnA ritamuni ja hatA. pU. jagajIvanajI ma.sA. ane pU. jayaMtIlAlajI ma.sA. banArasa abhyAsa arthe hatA. cAturmAsa pUrNa thayuM ne bIje ja divase savAre tapasamrATe vihAra zarU karyA. bapore vaDiyA ne sAMje to goMDala pahoMcI gayA. goMDala jaI pANI pIdhuM. eka divasamAM 40-50 mAIlone vihAra karyo. yuvAna chokarAo sAthe hatA. badhA doDatA hatA. chevaTe thAkI gayA paNa gurudeva to cAlatA ja rahyA. AvA hatA ugra vihArI gurudeva. tapane kAraNe ghaNI siddhio maLI gaI hatI. vihAramAM ghaNA yuvakone AvI siddhiono lAbha maLyo che. guruprANa to emanA haiyAnuM hADakuM hatuM. baMne guru-ziSyanA hRdaya eka hatAM. ApanI saMyama sAdhanA jAgRtipUrvaka AgaLa vadhI rahI hatI. acAnaka jIvanaparivartananuM nimitta kAI ghaTanA banI gaI te che jenAM caraNomAM sarvasva samarpaNa karyuM, jenI AjJAne potAno zvAsa banAvyo evA prANathI paNa pyArA saurASTra kesarI prANaguru vi.saM. 2013 mAgasara vada terasa, zanivAre bagasarA mukAma savAre 7.10 kalAke kALadharma pAmyA. vIranA nirvANathI gautama paNa anarAdhAra raDacA, to guruprANa viyoge to ApazrInI zuM hAlata hoya ? e to najare joyuM hoya tene ja khyAla Ave. ApazrI guruviyoga svIkAravA taiyAra ja na hatA. guru vinA eka kadama kema calAya? kema rahevAya? Ape to aThThamanA paccakkhANa karI lIdhA. have mAre jIvIne zuM karavuM? mAre mArI javuM che, eka ja dhUna hatI. rAta-divasa A ja vicArAmAM khovAyelA hatA. 12 33333333333 14 de fer 3333333333SISIS nAnA ritamuni sAthe hatA. janakabhAI pAMca varasathI sAthe bhaNatA hatA. vairAgI tarIke badhA ja guruviyoge nirAdhAratA anubhavatA hatA. guruviyoge ApanuM aMtaramana gabharAyeluM ja rahetuM hatuM. ApanI AMtarika sAdhanA cAlI rahI hatI. Apa haMmezAM vahelI sUI javuM ne rAtanA be vAgyAthI sAdhanAmAM lAgI javuM. Ama eka pAchIla rAte pU. prANaguruno saMketa thayo ke 'zuM tAre marI javuM che? pahelAM svabhAvane mAra pachI marI jaje.' A saMketa AvatAM ja Apa svabhAva prati vizeSa jAgRta thaI gayA. ziSyanA svabhAva ane yogyatAnusAra saMketa kare te guru ja nahIM paraMtu paramaguru che. A saMketa pachI to svabhAva parivartananI sAdhanAe jora pakaDayuM ne svabhAva parivartana karI Ape prANa parivAranuM sukAna saMbhALyuM ane saMta-satIjInA saphaLa sukAnI banyA. gurukupAthI Apa kartaniSTha banyA. Ape pAThazALAnA mAdhyamathI anekane saMsAranI asAratA samajAvI. saMyama mArge vaLI vairAgI banAvyA. ApanI pAse Avela vyaktine dIkSA mATe taiyAra karavA e to jANe ApanA DAbA hAthano khela hato. vairAgI janakabhAInI yogyatA jANI Ape tene 1958mAM phAgaNa suda bIjanA divase pAMca baheno ane chaThThA janakabhAI ema eka sAthe cha dIkSA verAvaLa mukAme karI. guruprANano viyoga sAlato hato. guruprANa vinA A prathama dIkSA hovAthI saurASTra kesarI saurASTramAM ane khAsa verAvaLamAM anero utsAha hato. dIkSA pradAtA tarIke Ape khAsa boTAda saMpra.nA pU. zIvalAlajI ma.sA.ne vinaMtI karI, verAvaLa saMghe vinaMtI karI ane 7 sAdhu verAvaLa padhAryA ane pU. zIvalAlajI ma.sA.e dIkSAno pATha bhaNAvyo. caitra suda pAMcama 1956mAM sAvarakuMDalAmAM 3 bahenonI dIkSA karI. 1959mAM dhorAjI - eka dIkSA Ape ApI. pU. kAntAbAI svAmInI tyAra bAda 1960mAM Ape vidarbha javA prayANa karyuM. haju pANIno tyAga hato. mahArASTramAM tathA mAravADI samAjamAM dahI-chAzano upayoga ocho hovAnA kAraNe chAzanI parAza khATI maLatI hatI jenA kAraNe ApanA dAMtamAM pAyoriyA thaI gayo ane dAMtamAM vedanA thaI. ApanI nirNAyakatmaka zakti bejoDa hatI tethI nakkI karyA pramANe Apa karI zakyA hatA. 1960mAM Ape ane pU. janakamuni vidarbha tarapha prayANa karyuM, tyAre harIzabhAI tathA jayasukhabhAI be vairAgI bhAIo sAthe hatA. 13
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ %e0%e0% e0ews tapa tattva vicAra ##$%e0%e0%a jemAM 30 ziSyAo tathA 30 vairAgI bahenone ekasAthe pAMca varSa abhyAsa karAvyo jemAM paMDita rozanalAlajI, narendrajI, paMDita bhArImala zukalA vigere 4 paMDito tathA prophesaro AbhyAsa karAvatA hatA. - A rIte dIkSA bAda sAdhu-sAdhvIone abhyAsa karAvavAnA Apa himAyatI hatA. tapasAdhanA ApanI evI bejoDa hatI ke ApanI preraNAthI ApanA sAnidhyamAM hajAro varasItapa thayA hatA. nAnI-moTI tapasyAnI to koI gaNatarI ja nA hatI. Apano prabhAva evo hato ke koI Apano virodhI kAMI kahevA Ave to paNa ApanA darzana thatAM to te sAva DhIlo paDI jato ne darzana karI caraNa sparza karI vizuddha thaI jato hato. 6% E6%jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e I.sa.1960nuM AkolAnuM aitihAsika cAturmAsa pUrNa karI 1961mAM harezabhAI tathA jayasukhabhAInI dIkSA karI, Ape ziSya na karavA evA nirNayanA kAraNe baMne bhAIone girIzamuninA ziSya tarIke jAhera karyA. I.sa. 1961nu cAturmAsa amarAvatI karI, tyAMthI paNa be dIkarIone vairAgya pamADI Ape saurASTra tarapha vihAra karyo. I.sa. 1962 dhArI mukAme Ape traNa dIkSA karI ane 19 varasanA varasItapa tathA pANI tyAganuM pAraNuM karyuM. A dIkSA ne pAraNuM eTaluM bhavya hatuM ke dhArInI dIkSA AkhA kAThiyAvADamAM gAjI UThI. pU. lalitAbAI svAmInI preraNAthI muMbaIthI speziyala Trena dhArI pAraNA prasaMge gaI hatI. I.sa. 1963nuM goMDala cAturmAsa karI ane 1964nuM cAturmAsa ghATakopara karyuM. 1964mAM hasamukhabhAI tathA be bahenone dIkSAnA dAna ghATakoparamAM ApyA. 1965mAM Ape mATuMgA cAturmAsa karyuM ane pachI Ape mATuMgAmAM eka bahenanane dIkSA ApI. I.sa. 1966nI 26 jAnyuArInA bhavya vidAya samAroha thayo. muMbaIthI vidAya laI AkolA padhAryA tyAre pU. girIzamuni baMgAlathI vihAra karI ApanI pAse AkolA padhAryA ane Ape AkolA upAzrayanuM udghATana karyuM. pachI amarAvatI cAturmAsa karI. pU. janakamuni tathA pU. jagadIzamunine abhyAsa arthe rAjasthAna tarapha vihAra karAvyo. pU. samarthamalajI ma.sA. pAse pAMca varasa zAstrAbhyAsa karyo. Apa pU. girIzamunI, pU. hasamukhamuni harIzamuni Ama cAreya ThANAe saurASTra tarapha vihAra karyo. pharI saurASTra jUnAgaDhamAM 3, khAMbhAmAM 8 dIkSA karI. Ape 19 varSanA varasItapanA pAraNA bAda 999 AyaMbila karI jenuM pAraNuM ghATakopara, hiMgavAlA saMghamAM thayuM. tyAre 108 varasItapanAM pAraNA ghaNA ja dhAmadhUmathI kyAM. sAthe ghaNAM mahAsatIjIone paNa polA ama, ekAtara upavAsa vigerenA pAraNA karAvyA. pAchA Apa saurASTra padhAryA. thoDA varSa pachI pAchA muMbaI padhAryA. malADamAM nava dIkSA karI ane sAntAkrujhamAM 3 dIkSA karI. Aje gAmogAma vicarI ApanA jIvanakALa daramyAna 145 vyaktine saMyama mArge vALI dIkSAnA dAna ApyAM. A eka sthAnakavAsI samAjano eka rekorDa che. sAdhu ghaNA banAvyA paNa ziSya tarIke na svIkAravA evo Apano vicAra hato. chatAM pU. hasamukhamuni, pU gajendramuni ane chelle pU. namramuni ApanA ja ziSya banyA je Aje paNa sUrya-caMdra mAphaka camakI rahyA che. Ape ApanA prAthamika jIvanamAM prabaLajJAna ArAdhanA karI, jenA prabhAve Ape 1979 mAM muMbaI-ghATakoparamAM zramaNI vidyApIThanI sthApanA karI, ja 14) saMyama ane cAritra pratye ApanI balavatta bhAvanA hatI, jethI cAritrathI patita thatI vyaktine Apa cAritramAM sthira karatA hatA tathA koI kAraNathI koI paNa saMpradAyanI sAdhvIne tenA gorANIe ekalI karI mUkI hoya to Apa tenA vahAre caDatA. Apa karUNAla hatA. ekalI sAdhavI ApaghAta karIne marI jaze athavA saMsAramAM jaze, AthI dayA karI Apa tene sthira karI Adhastha karatA hatA. ajarAmara saMpradAyanA eka sAdhvInI AvI ja dazA hatI. tene vidyApIThamAM bhaNAvI pU. lIlamabAIsvAmIne tenuM dhyAna rAkhavA kahyuM. eka-be ziSyAo karI te sAdhvI vicaraNa karavA lAgI. Apa cAritra jIvananAM pUrepUrA himAyatI hatA te udAharaNo A vAtanA pUraka che. Apa jJAna, cAritra tathA sevAvratI paNa hatA. bAhyatAnI sAthe sAthe AtyaMtara tapa mATe paNa tatpara hatA. sAthe vIrajamuninI rAta-divasa joyA vinA sevA karI. vIrajamuni ghATakoparamAM eka vakhata kAdavanA khADAmAM paDI gayA to doDIne gayA, kADhacA. kapaDAM badalAvyAM ne badhA kapaDAM svayaM pote ja dhoyAM. nava garabaMdhuonI sevA karI. bhaNanAra sAdhuo bhaNe. pote sevA kare. tenA pAtarA sApha kare paNa namabhAve badhuM kare. nAnA sAdhu bhaNatA hoya to tenI sevA karavAmAM pAchI pAnI nahIM. amRtalAlajI ma.sA.nI paNa evI ja sevA karI hatI. prANa sAthe Ape 25 varasa rahyA ne aglAna bhAve sevA karI. adhyatma sAdhanA : Apa bAhyajIvanamAM jAgRta hatA, tema adhyAtma sAdhanAmAM paNa rata hatA. Apa pratikULatAnA parivartana karatA. pariNatInA parivartanamAM adhika jAgRta hatA. samitinI sAdhanA karatA karatA Apa guptinI sAdhanA mATe ekAMtavAsamAM
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB adhika rahetA hatA. dara zanivAranI mauna sAdhanA varSothI cAlatI hatI. temAM dara varase cAturmAsamAM 1 mahino mauna karatA hatA ane japa sAdhanA karatA hatA jenA prabhAve aneka labdhio ane vacanasiddhi sahaja rIte maLI gaI hatI. Apa sadA alpanidrA letA hatA tathA apramattabhAve kAryarata rahetA hatA. Apa sneha, saMbaMdha ane svAd A traNathI para thavA sadA prayatnazIla hatA. aneka bhaktonI vacce hovA chatAM Apa anaMda duniyAmAM viharatA rahetA hatA. Apa kahetA hatA ke jatuM karavuM, gama khAvo ane vAda-vivAda na karavA. niMdATIkAthI para rahevuM. A badhA ApanA viziSTa sadguNo hatA. sAdhu-sAdhvIjInI ekatA ane saMgaThThana mATe I.sa. 1992mAM rAjakoTa saradAranagara upAzrayamAM 84 sAdhvIo ane 7 sAdhuonuM sAmuhika cAturmAsa hatuM jemAM Apa khuda uttarAdhyayana sUtranI vAMcaNI ApatA hatA. A cAtumase ja pU. bhAgyavaMtIbAIne aMtima ArAdhanA rUpe 59 divasanA saMthArAnI ArAdhanA karAvI ane Ape jJAnapaMcamanA divasathI AjIvana maunanI dhAraNA karI. sAthe sAte badhA anAjamAM eka makAInI chUTa rAkhI. bAkI badhA anAjano tyAga karyo. "vyaktinuM jIvajJa sudhAre te gura che paraMtu jIvanano aMta sudhAre te sara ja hoya che.' I. sa. 1994 vaDiyAmAM pharI bIjuM sAmuhika cAturmAsa karyuM. tyAra pachI padmAbAInI dIkSA karI ane tyAra I. sa. 1998mAM rAjakoTa royala pArka upAzrayamAM sAmuhika trIjuM sAmAyika thayuM jemAM pAMca saMto ane 73 satIjIo hatAM. sAdhvIjIo orabITa epArTa.mAM ane sAdhuo royala pArka upAzrayamAM hatA. be TAIma vAMcaNI - vyAkhyAna vigere kAryakramo cAlatA hatA. rAjakoTa cAturmAsa pUrNa karI lIdho. sAdhu-sAdhvIjIone jyAM javuM hoya tyAM chUTa karI. pote rAjakoTathI vaDiyA ne vaDiyAthI visAvadara padhAryA. pAchA pharatA blaDaprezara vadhI gayuM. rastAmAM paDI gayA ne pAchA vaDiyA padhAryA, tyAM tA. 22-11998nI sAMje pakSAghAtano eNTeka Avyo. moTuM vAMkuM thaI gayuM. vaDiyA kezarakuMjamAM hatA. vairAgI kuMdana tathA amitAbAI vigere sAdhvIo sevAmAM hatAM, paNa saMjano samaya hovAthI khyAla na gayo. dUdha pIvA bAjumAMthI dUdha nIkaLatAM dhyAna gayuM ke moTuM vAMkuM thaI gayuM. tAtkAlika rAjakoTa eca. pI. dozI hospiTalamAM dAkhala karyA. perelisino eTeka Avyo hovAthI paravaza thaI gayA hatA chatAM Apa pUrNapaNe sajAga hatA. teo vAraMvAra kahetA hatA, mAre ha.....mAM rahevuM nathI, mAre saMthAro karavo che. 16) @@%69%tapa tattva vicAra #e86%e0%aee0%e tabiyatanA samAcAra sAMbhaLI pU. namramuni turata ja pahoMcI gayA. pU. girIzamunijI jAmanagarathI ugra vihAra karI trIje-cothe divase pahoMcI gayA. pU. pUjyavarA surendranagara taraphathI, pU. DaoN. jazubAIsvAmI bhAvanagara taraphathI, pU. bhAratIbAIsvAmI amadAvAdathI ema cAreya dizAmAMthI dareka sAdhu-sAdhvI garadevanI sevA mATe rAjakoTa doDI AvyAM. DaoNkTara IlAja karI rahyA hatA paNa tIvra azAtA vedanIya karmano udaya hovAne kAraNe koI paNa davA asa karI zakatI na hatI. Apa saMthArAnA bhAvamAM jhulatA hatA paNa bhaktoe bhakti bhAvAvezamAM ApanI vAtano svIkAra karyo nahIM. ApanI sevAmAM pU. girIzamuni ma.sA., pU. suzAMtamuni ma.sA. tathA pU. namramuni ma.sA. tathA 70 jeTalAM sAdhvIo dozI hospiTalamAM grAunDa phloramAM, saMghANI upAzrayamAM tathA najIkanA khAlI blokomAM sAdhvIjIo hatAM. vAraMvAra badhAM sAdhvIjIo guru pAse jatAM ne ArAdhanA saMbhaLAvatA hatAM. tabiyatamAM blaDaprezara DAuna thatuM hatuM ane badhA doDAdoDI karatAM hatAM. gurUdeva tIvra vedanA bhogavatA hovA chatAM satata jAgRta hatA. sahanazIlatAnI e murtie moDhethI eka uhaMkAro paNa bolAvyo nathI. Apa AtmAbhAvomAM ja ramI rahyA hatA. DaoNkTara kAMI paNa kAraNa Ape to dehathI pare thaI gayA hatA. dehadaSTi choDI AtmabhAvamAM ramI rahyA hatA. asahya vedanA vacce paNa akhaMDa mauna sAdhanA khaMDita karI nathI tema ja vedanAnI eka paNa rekhA mukha para vartAtI na hatI. vizALa parivAra vacce paNa Apa ekalA hatA. koI paNa vyaktimAM Apane rAgabhAva ke mohabhAva na hato. sauthI Apa virakta banI gayA hatA. gojhAro ravivArano divasa Avyo ne dhabakArA dhImA paDavA lAgyA. blaDaprezara ghaTavA lAgyuM. Apa bichAnAmAM samAdhimAM hatA. ApanA mAthA tarapha traNa sAdhu ne cAre bAju pharatAM sAdhvIjIo hatAM. arihate zaraNam pavajAmi"nA satata jApa cAlu hatA tyAre Apa samAdhibhAvamAM sthira hatA. vi.saM. 2054, mahA suda agiyArasa, tA. 8-2-1998, ravivAre bapore 1.35 kalAke A nazvaradehano tyAga karI mahAprayANa karyuM. asta thayo goDa gacchano sUrya zoka vyApyo prANaparivAre guru Ape A zuM karyuM ?" A prANaparivArane paDato mUkI mahAprayANa karI gayA. gurudevano dehavilaya thatAM sau UMDA zokamAM DUbI gayA. ApanA nazvara dehane royala pArkamAM lAgyA jyAM hajAro
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33333333333321essesssssssss bhaktoe ApanA aMtima darzana karyAM. samasta kAThiyAvADa tathA rAjakoTamAM zokanuM vAtAvaraNa chavAI gayuM. tA. 10-2-98nA maMgaLavAre aMte hajAro bhaktoe ApanA bhautika zarIrane devavimAna sahita raDatI AMkhe agnine soMpI dIdho te samaye samasta rAjakoTamAM birAjatAM sAdhu-sAdhvIjIo hAjara hatAM. vyakti rUpe vilaya thayA paNa ApanuM virATa vyaktitva amara banI gayuM. tA. 12-2-98, guruvAranA pa.pU. girIzamuni ma.sA.nI nizrAmAM rAjakoTamAM birAjatA goMDala saMpra.nA tathA anya saMpra.nA sAdhu-sAdhvIjIonI hAjarImAM tathA vizALa zrAvaka-zrAvikAonI medanI vacce guNAnuvAda sabhAnuM Ayojana thayela. ApanI vidAyane varaso vItI gayAM paNa Apa amArA manamaMdiramAM sadAya birAjI rahyA cho. Aje janmazatAbdI varSanA prasaMge ApanA zrIcaraNomAM zraddhAsumana arpaNa karatAM harSa anubhavuM chuM. ApanA sadguNa sumanamAMthI ekAda sumana mArAmAM ughaDe ne mAruM jIvana surabhI bane evI kRpA varasAvajo evI namra vinaMtI sAtha kalamane virAma ApuM chuM. goMDala saMpra. prANa parivAranA adhyAtmayoginI bA.bra. pa.bU. lalitAbAIsvAmI (bApajI)nA suziSyA bA.bra. pU. DaoN. jasubAIsvAmInA gurucaraNe bhAvavaMdana. 18 pUjya tapasamrATanA vacanAmRta jagatanA mahApuruSomAMthI koIne ApaNe jJAnI, koIne cAritrazIla to koIne zraddhAzIla evuM biruda ApIe chIe tyAre teno artha e to nathI ja ke jenAmAM jJAna tenAmAM cAritra ke zraddhAno cheka ja abhAva che. AvuM birUda ApavAnI preraNA cokkasa prakAranA guNa ke zaktinI vizeSatA joIne ja thAya che. taddana sAmAnya mAnavImAM paNa thoDuMghaNuM jJAna hoya che. enAmAM kaMIka cAritra paNa hoya che. enuM dila ochA-vattA pramANamAM koInA pratye zraddhAzIla paNa anubhavatuM hoya che. mahApuruSomAM e guNo vadhu pramANamAM vikasyA hoya ane vizuddha paNa banyA hoya e svAbhAvika che. emanA jJAnano artha kevaLa mAhitI na hoya, sAmAnya samajaNa paNa na hoI, tevo koI paNa vastu ke vicAranA marmane pArakhavAnI zakti dharAvatA hoya ane tenA UMDANa tathA vyApakatAne spaSTa rIte joI zakatA hoya. e ja rIte emanA cAritramAM kuzalatA hoya, vyavasthA hoya, to pariNAma vize cokkasa kalpanA hoya. AvA mahApuruSanI zraddhAmAM paNa sAmAnya mAnavI karatAM vizeSatA hoya. emano bhaktibhAva kSaNika nahIM paNa sthAyI hoya. emAMthI pragaTatI namratA svabhAvarUpI banI gaI hoya. mRdutA emane keLavavI na paDe. jJAna, cAritra ne zraddhAmAMthI koI eka ja guNa, AvI viziSTa rIta koI vyaktimAM ApaNe vikaselo joIe tyAre tenA pratye AdaranI lAgaNI pragaTA vinA rahe nahIM. koInAmAM ApaNe jJAnanI vizeSatA joIe ane karmamAM kaMIka UNapa joIe to ema mAnavA prerAIe ke emano vikAsa jJAna dvArA thayo che, ne te yogya che. cAritra ne zraddhAnI bAbatamAM paNa ApaNuM e ja valaNa hoya. sAmAnya mAnyatA evI rahI che ne tene ghaNA mahApuruSoe ane dharmagraMthoe puSTi ApI che ke mAnavInA uccattama vikAsa mATe A traNeya guNonA viziSTa vikAsanI jarUra nathI. koI paNa eka guNanA vikAsathI evI sthiti prApta karI zakAya. koI parvatanA sarvocca zikhara upara pahoMcavA mATe jema vividha mArgo hoI zake tema A bAbatamAM ApaNe mAnyuM che, paraMtu viziSTa prakAranI zakti dharAvatA ghaNI vAra ema lAge che ke uccatama vikAsa mATe to A traNeya guNonI parAkASTA Avazyaka che. eTaluM ja nahIM paraMtu eka guNano pUrNa ke vizeSa 19
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 333333333333138888888888ses vikAsa thAya ne bIjo guNa alpa pramANamAM ja khIlyo hoya to uccattama sthitimAM pahoMcI zakAya nahIM, tema jarUra kahI zakAya ke sAcuM jJAna to e ja ke jemAMthI cAritra ApoApa pragaTe ane te zraddhAthI bhInuM paNa bane te ja rIte cAritra vize paNa kahI zakAya ke jJAna vinA emAM kuzaLatA Ave nahIM, vyavasthA Ave nahIM. tenA pariNAmo kalpI zakAya nahIM ane AvA cAritra sAthe jo zraddhAno bhAva na hoya toma temAM abhimAna ane ugratA AvI jAya. zraddhA bAbatamAM ethI vizeSa dAvo thaI zake, bhakte (zraddhAzIle) potAnuM sarva samarpaNa karI dIdhuM heya eTale kudaratanA niyama anusAra tenAM karmo cAlyA ja kare. ane kudaratanA anugrahathI tene jJAna paNa maLatuM rahe. sarva samarpaNano bhAva e ja to jJAnanI moTI nizAnI banI jAya. AvA prakAre vizALa artha karIe to kaMI kahevAnuM rahetuM nathI. paraMtu sAmAnya rIte jJAna, cAritra ane zraddhAno je artha karavAmAM Ave che ane sAmAnya mAnavI koI paNa guNanI vizeSatA joI je rIte kheMcAya che teno jo vicAra karIe to ema lAge ke koI paNa eka guNanA vikAsamAM sarvasva AvI jatuM nathI. tema tethI uccattama sthitie pahoMcI zakAtuM nathI. mAnavInA dehamAM judAM judAM aMgo che ane jyAM sudhI jIvanazakti hoya che tyAM sudhI dareka aMgamAM ochA-vattA pramANamAM zakti paNa rahelI hoya che. paraMtu Adarza ane nIrogI zarIra to te ja kahevAya ke jenAM sarva aMgo zaktizALI ane capaLa hoya. jJAnendriyomAM eka tIvra ane bIjI nabaLI hoya to e khAmI gaNAya. e ja rIte karmendriyomAM paNa sArI rIte zaktivikAsa thayelo hovo joIe. AtmAnI - hRdayanI zaktionI parIkSA jJAna, bhakti ane karma dvArA karIe to e traNenA vikAsanI ekasarakhI jarUra che ema samajavAmAM muzkelI na Ave. jJAna, karma ane bhaktine vizALa nahIM ane maryAdita arthamAM laIe ane emAMnA koI eka ja guNano viziSTa vikAsa jeNe sAdhyo hoya, evI vyaktinuM avalokana karIe to tenA vyaktitvamAM rahelI khAmIo dekhAI AvyA linA raheze ja nahIM. je jJAnamAMthI karma na nipaje eTale ke samajyA pachI je kAMI rahe nahIM te daMbhI ke mithyAbhimAna banI javAno Dara che. e ja rIte karmamAM ja 20 333333333333 14 79 FR 3333333333ssis racyopacyo rahenAro mahattvAkAMkSI ane rAjasI vRttine poSanAro banI jAya. bhaktinI sAthe jJAna ane karma na hoya to jaDatA athavA vevalAI AvyA vinA rahe nahIM. jJAnane vizuddha karavA ane upayogamAM levA karmanI jarUra che. namratA vinA jJAna maLe nahIM, tenI tRSA jAgRta rahe nahIM ane e namratA mATe bhaktino guNa Avazyaka che. karmanI pAchaLa jJAnanuM baLa na hoya to mAnavIne game tyAM pheMkI denaro jhaMjhAvAta emAMthI pedA thAya. jJAna-bhakti vinAnuM karma abhimAna ane aneka prakAranI apekSAthI bhareluM hoya. bhaktinI sAthe jo jJAna ane karma na hoya to aMdhazraddhAno ja vikAsa thAya ane mUrkhAo ane dhUtArAothI A duniyA UbharAI jAya. vyakti ane samAjanA sarvatomukhI vikAsa mATe jJAna, bhakti ane karma e traNeya guNonA pramANasara vikAsanI AvazyakatA che. (parama pUjya gurudeva tapasamrATa ratilAlajI ma.sA.nA hastAkSaramAM lakhAyela ciMtanasabhara vacano) 1
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ #SPG #SWEESE%E%6E%66%46% 96%88 eka lokottara tapasvI - parama dArzanika pU. jayaMtamuni - peTarabAra saurASTra kesarI prakhara pravaktA gurudeva prANalAlajI svAmInA pradhAna ziSya ugratapasvI je o Aje "tapasamrATa"nI padavI pAmyA che teozrInI mauna sAdhanA tapa ArAdhanA eka viziSTa camatkArI prakaraNa banI gayuM che. jyAre temanA tapasvI jIvana upara daSTi pAta karIe tyAre temanI bahamanI tapa ArAdhanA, mauna sAdhanA eka anokhI pratibhA utpanna kare che. A sthitimAM thoDA zabdomAM temanI uttama sAdhanAne AlekhI levI te sAdhAraNa kakSAno viSaya nathI, chatAM paNa amArA anubhavamAM temanuM je spaSTa citra daSTigocara thAya che ane eka gunA ziSyanA nAte laghusAdhubhrAtA tarIke amArA manadarpaNamAM temanuM je pratibiMba che tene sAthe rAkhIne jaina dharmanA tapa vijJAna mATe yathAsaMbhava A lekhamAM prayAsa karavAmAM Avyo che. - je bahumukhI graMtha "tapasamrATa'ne arpaNa karavA mATe vizeSa Ayojana thayuM che, A graMthamAM "jaina tattvajJAnamAM tapazcaryAnuM zuM sthAna che te vize paNa prakAza pADavA mATe saMpAdakanI prArthanA che. to "tapasamrATa"ne najara sAme rAkhIne bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM tapanA keTalAM pAsAM che te "naya'nA AdhAre ahIM ApaNe tapa upAsanAne nyAya ApavA mATe prayAsa karIzuM. paraMtu e na bhUlavuM joIe ke bhagavAna mahAvIre tapa saMbaMdhamAM koI Agraha upasthita karyo nathI temaja game te rIte koI tapane anusare to te "tapa" vastuta: tapa na hovAthI kalyANakara nathI spaSTa jaNAvyuM che. jaina zAstramAM spaSTa ullekha che ke "no iha logaThayAha tavamahiThijjhA, nA para logaDiyANa tava mahiTrijjA, nA kittI vanna saha silogaThiyANa taNa mihiTrijjA nannAtha nijjara ThiyAe taba mahidvijjA" arthAt A lokanI kAmanA mATe tapa na kare, paralokanA sukha bhogavavA mATe tapa na kare. kIrti, sanmAna ke glAdhA-prazaMsA mATe tapa na kare. phakta tapa kare to kevaLa nirjarA arthe tapa kare. ATalo spaSTa ullekha hovAthI samajI zakAya che ke tapa mATe koI AMdhaLo Agraha nathI. A ja rIte tapanA prakAramAM paNa keLava anazana ke upavAsane ja tapa mAnyuM nathI, paraMtu bAra prakAranuM tapa batAvIne %E% E6E%EvuM tapa tattva vicAra B(c)E(c)(c)(c)EEe(c)Eae samasta "vinaya mArga''no ane "jJAna ArAdhanA'no tapamAM samAveza karyo che. tapanuM A vistRta ane virATa svarUpa e batAve che ke - sAdhanA kevaLa anazanathI ke upavAsathI nahIM, paraMtu badhA prakAranA vikArone rokavA te tapasyAnuM mukhya lakSa che. "chA viroietu tA: ' mokSazAstra ane bIjA AdhyAtmika graMthomAM "icchAno nirodha karavo" tRSNAne saMkucita karavI. kAmanAone nirbaLa karIne teno viccheda karavo te badho "tapamArga' che. nirodhanI vizeSa vyAkhyA : "nirodha"no artha samajavA jevo che. ''icchAne rokavAnI nathI paraMtu tenuM samIkaraNa karavAnuM che. "rodha" eTale aTakAvI devuM. jyAre "nirodha'' eTale vyavasthita karavuM. nadInA pravAhane rokavAthI to te vinAzanuM kAraNa banI zake che, paraMtu je nadI bane taTa upara baMne kinArAnI AjubAju nukasAna karatI hoya te nadInA kinArAne bAMdhIne pravAhanano vyavasthita gamana thAya athata yogya rIte pravAhIta thAya te "nirodha' che. e ja rIte icchAo bhaTakatI hoya ane mana phAve te rIte ayogya icchA utpanna thatI hoya to te icchAone rokIne niyamata: yogya icchA hitakArI rIte prarvatamAna thAya tane icchAno nirodha che. icchAne niyaMtrita karavI. niyamAnusAra icchAno uddabhava thAya. icchAne AdhIna AtmA na thAya, paraMtu AtmAne AdhIna icchA rahe. te icchAno nirodha che. ane AvA - A pramANenI icchA nirodhane "tapa" kahevAmAM Ave che. yoga zAstramAM paNa ''nivRtti nirodhAvaMtu tho:" ema kahevAmAM AvyuM che. ahIM paNa cittavRttinuM samIkaraNa karI yogya rIte cittavRtti AtmAnugAmI bane tene "yoga" kahe che. A yoga paNa eka prakAranuM "tapa" che. astu - ATalI vyAkhyA pachI jaina zAstromAM tapazcaryA saMbaMdhI je vizeSa ullekha jovA maLe che tenuM ja ciMtana karavAmAM Ave to samajAya che ke, Akho "tapa mArga" eka prakAranI pariddhi che. azuddha saMskAro, azubha karmanA udayamAna pariNAmo ane jIvAtmAnI kapAya sAthe je vaLagaNA che te badhAmAMthI kramaza: jIvane mukta karatAM karatAM parama parizuddhi tarapha laI jAya te yogya "tRSNA' paridhAna tathA zRMgAra pratyenI Asakti. je prApta che temAM mamatA ane aprApta che tenI tRSNA. Ama Asakti ane tRSNAnI vacce aneka icchAone AdhIna thayelo jIva jema ja 23)
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ #SEC%E0%jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB kAdava-kIcaDamAM phasAyelA prANInI jema taraphaDiyA mAre che. tene khabara nathI ke duHkhanuM kAraNa padArthano abhAva nathI, paraMtu icchA ja duHkhanuM karaNa che jyAre je jIva tapanuM avalaMbana kare che jyAre icchA upara niyaMtraNa Ave che ane ayogya icchAthI mukta thatAM tenI Atma zaktino vikAsa thAya che. tapa anetapanA sAdhana A baMne vacceno viveka athavA sUkSma vicAra ghaNo Avazyaka che. "tapa" te lakSa che, paraMtu yogya sAdhanananI upalabdhi nahoya athavA tapane anukuLa sAdhananI yogyatA taiyAra na thaI hoya to tapazcaryA viphaLa thaI jAya che. tapanA sAdhanamAM mukhya rUpe sAdhakano kAyayoga arthAt zarIra ghaDAyeluM hovuM joIe. kramazaH yama-niyama-Asana ke prANAyAma jevA vizaSa anuSThAno dvArA je dehanI keLavaNI na thaI hoya to deha tapano pratikAra kare che e ja rIte vANI ane mana. te tapanA prabaLa sAdhana che. kAyayogamAM koI traTI hoya to paNa manoyoga saMkalpazIla ane prabaLa saMskArothI nirmANa thayuM hoya to te tapasvI mATe ghaNuM ja upakArI bane che. mananI zithilatAthI tapano bhaMga thaI jAya che. A uparAMta zAstrakAroe maunane paNa arthAt vacanazaktinA "nirodha"ne paNa tapasvI mATe moTA uparakArI sAdhana mAnyA che. "mauna putaM samAvat tapa: parama nA'' athAMta maunanI sAthe tapanuM AcaraNa ghaNuM ja prabaLa phaLa ApanAruM bane che. have ApaNe ahIM "tapasamrATa'nA jIvana upara daSTipAta karIzuM tyAre jANI zakAya che ke, teoe vAstavika rIte icchA nirodhane saMpUrNa rIte avakAza ApI tapamAM jhaMpalAvyuM hatuM. temanI saMkalpa zaktithI kyAreya paNa teNe tapabhaMga thAya tevI koI paNa paLane AvavA dIdhI na hatI. niraMtara tapamAM vicaraNa karI akhaMDa bhAve tapanuM ArAdhana cAlu rAkhyuM ane kramaza: eka pachI eka tapamAM vRddhi karatAM ghaNA DagalAM AgaLa vadhyA. eka prakAre kaho ke temaNe "tapagirI" upara ArohaNa karI vijayavAvaTo pharakAvyo hato. temanA tapamAM temaNe maunazaktino Azraya laI je ma agnimAM ghInI Ahuti detAM agni bhabhUkI uThe che te ja rIte mauna sAdhanAnI sAthe tapasamrATanuM ghaNuM ja prajavalita thaI temanI adhyAtma zaktine vikasIta karI gayuM. teo aNanama rIte nIDara bhAve tapamarga upara DagalAM bharatAM ja gayA, AgaLa vadhatA ja gayA. temanuM mauna hovAthI janasamAja mAM temanI - 24 " % E 6 %E%EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ jJAnazaktino prakAza thayo nahIM, paraMtu jyAre mauna samApta jANI zakyA ke tapasamrATe jJAnagaMgAmAM gotA lagAvI AgamanA rahasyone meLavI ane Agama jJAnanA kiraNothI teoeka sitArA rUpe camakI gayA. AgamanA rahasyo temane paryA hatAM. tenuM pariNAma e AvyuM ke goMDala gacchanA mahAna gAdadhara prANalAlajI svAmIno sUrya asta thayo tyAre tapasamrATe addabhUta khajAno meLavI ekathI eka vidyAvyAsaMgI sAdhvIjI mahArAjone taiyAra karI goMDala gacchane AvAM sAdhvIratnothI samRddha karI dIdho. jo ke evI koI yuvakasaMkhyA hAtha na lAgI ane kALadoSe karIne AvA koI yuvakono saMyoga na thayo chatAM paNa teoe yuvA zrAvaka samAja upara ghaNo ja prabhAva pAtharyo hato. astu - ahIM kahevAno sAra e che ke tapasamrATanuM tapa samayano paripAka thatAM soLa kaLAe khIlI uThayuM hatuM. ane chevaTe ApaNe gaurava laI zakIe ke eka evA yuvaka saMtane jIvananI aMtima paLomAM zikhyarUpe svIkArI potAno tapanidhi ane guptadhana A udayamAna ziSyane arpaNa karI sAdhu pakSane paNa samRddha karI dIdho. A yuvaka saMta te bIjA koI nahIM paNa zAsana a Nodaya yuga divAkara ApaNA mAnya abhinava kAMtinA sarjaka sthAnakavAsI saMghanI kIti para kaLaza caDAvI zake tevA rASTrasaMta zrI zrI namramuni ma. "gurudeva'nuM birUda dhAraNa karI Aje hajAro-hajAro yuvaka-yuvatIonA preraNAdAtA banyA che. gacchanuM gaurava vadhAryuM che. jANe sthAnakavAsI samAja AthamatA sUryanI jema hIna banI rahyo hato tyAre gujarAtanA ApaNA jaina samAjane eka navI dizA ApIne yuvakone Adhunika badIothI bacAvI, mAno teja tAraNahAra banI gayA che. zrI namumuni paNa tapasamrATe ApeluM goMDala garacha mATe eka apUrva varadAna banI gayuM che. tapasamrATe jIvananI aMtima paLomAM potAnI jIvanalIlA saMkelI lIdhA pahelAM ja mAno potAnI zaktinuM A yuvA saMtamAM pratyarpaNa karI dIdhuM hatuM. sadAne mATe eka gauravagAthA banI raheze. Aje peTarabAranA AMgaNe aneka vidvattajano vacce zrI prANagura jaina seMTara muMbaI dvArA prakAzita ane guNavaMtabhAI dvArA saMpAdita viziSTa graMtha "jJAnadhArA' tapatatva vicAra tapasamrATanI janmazatAbdI samaye pUjyazrInI pAvana smRtine arpaNa thaI rahyo che te parama prasannatAnI ghaTanA che. - AnaMda maMgala
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ | lapasamrATa pUjaya gurUdeva zrI ratilAlajI ma.sA. jamazatAbdI smRti | siddhatvanI yAtrAnA sAdhaka : tapanA samrATa - rASTra saMta pUjya gurudeva zrI namramuni ma.sA. dUdhane jo ghI banavuM hoya, enI zuddha avasthA sudhI pahoMcavuM hoya to ene pahelAM sthira thavuM paDe ane pachI tApamAM tapavuM paDe. tema eka sAdhakane jyAre siddha banavuM hoya, enI zuddha avasthA, siddhatvanA zikhara sudhI pahoMcavuM hoya to pahelAM 'sva'nI sAdhanAmAM sthira thavuM paDe ane pachI tapanA tApathI tapavuM paDe...! AjathI so varSa pahelAM....vAvaDI jevA nAnakaDA gAmamAM, zrI mAdhavajIbhAI raiyA parivAra, jamakumAnI kukSIe janmelA bALa ratilAla, emanI alpavirAma pAmelI sAdhanAne pUrNavirAma tarapha laI javA ja jANe A avanI para avataryA hatA! bhAbhavanI sAdhanAnA kAraNe jhaLahaLatA pUrNa prakAzita dIpaka banavAnI pAtratA to hatI ja... jarUra hatI mAtra eka cInagArInI !! ane bahu ja nAnapaNamAM ... nAnI vayamAM jetapuramAM saMthArAnA sAdhaka tapasvI pUjya zrI mANekacaMdrajI ma.sA. jevA mahAtapasvI ane siddhapuruSanI vilaya pAmatI jyotamAMthI eka nAnakaDI cinagArI maLI gaI. eka divasa bALa ratilAla mAtA sAthe saMthArAnI zayyA para sUtelA prakhara tapasvI pUjya zrI mANekacaMdrajI ma.sA.nA darzana karavA jetapuramAM gayA, jyAM bALa ratilAlanI najara tapasvI mahArAja para paDe che ane tapasvI mahArAjanI amIbharelI daSTi bALa ratilAla para paDe che, cAra AMkho eka thAya che ane bALa ratilAla becena banI jAya che. enA hRdayamAM kaMIka thavA lAge che. eka divya teja prakAzathI emanI AMkho aMjAya jAya che. AvuM teja... Avo prakAza emaNe kyAreya joyo na hato. bALamAnasamAM thAya che ke A koI vyakti nahIM paNa jhaLahaLatI rozanI che. emanuM mana emanI najIka javA taDape che, paNa jyAM prakhara tapasvI saMthArAnI zayyA para hoya ane hajAro loko darzananI lAInamAM hoya 26* %E% E6%E%EvuM tapa tattva vicAra B(c)E(c)(c)(c)EEe(c)Eae tyAM A bALaka kyAMthI pahoMcI zake ? siddhapuraSanI eka daSTi...eka AtmIyatA... alaga prakAranI anubhUti karAvatI aMdanA ane vizeSa prakArano anubhava badhAMne na thAya, badhAM mATe na thAya. koIkane ja thAya ane koI eka mATe ja thAya. bhavobhavanA RNAnubaMdha ane janmojanmanuM kanekzana hoya tene ja thAya. bALa ratilAlane kyAMya cena nathI, bhUkha nathI, tarasa nathI, basa! e rozanI pAse javAnI taDapa che. ane... sAMje jyAre pharI darzana karavA gayA tyAre bALa ratilAla potAnA manane rokI na zakyA ane badhAnI najara cUkavI cUpacApa tapasvI mahArAjanAM caraNasparza karI pAchA mAtAnI sAthe darzananI lAInamAM joDAI gayA. tapasvI mahArAjanA caraNamAM mastaka mUkatAM ja eka parama zAMtino apUrva ahesAsa thayo. e ja divase saMdhyA samaye tapasvI pUjya zrI mANekacaMdrajI ma.sA.nA mukhakamalamAMthI bhaviSyavANI pragaTa thaI. "mArA kALadharma pachI... vIsa varSa pachI.. mArA jevA eka tapasvI thaze, je tapasvInA nAmathI jagatamAM vikhyAta thaze." siddhapuruSonA mukhamAMthI nIkaLalAM vacano kyAreya niSphaLa na jAya. jetapuramAM tapasvIjI ma.sA.nA saMthArA pAchaLa niyatine je nirmANa karavAnuM hatuM te thaI gayuM. tapasvIjInAM darzana bALa ratilAla mATe divya daSTi hatI. sAtaATha varSanA bALake eka ja paLamAM na mAtra caraNa paNa zaraNane paNa pAmI lIdhuM. sidhdhatvanI yAtrAnI maMjhila mATe cetAnI cinagArI maLI gaI. jatAM jatAM eka dIpake.. bIjA dIpakane prajavalita karI dIdho. tapasvIjInA dehanI jyota vilIna thaI gaI ane ratilAlanI Atmajyoti jAgRta thaI gaI. e mahAtapasvInI eka cinagArI muni ratilAlanI na mAtra AtmacetanAne jAgRta karI paNa emane pUrNa prakAzita dIpaka banavAnI preraNA paNa banI. saurASTra kesarI guraprANa pAse saMyama svIkAra karI, saMyama sAdhanAmAM sthira thayA. paramAtmA nemanAthanI pAvana sAdhanA bhUmi para 16mI mArca, I.sa. 1933nA jUnAgaDhamAM guruprANanA ziSya banatAM zreSThatAnI prAptino anubhava karyo. ratilAlanA AtmAno AtmasaMbaMdhanI duniyAmAM praveza thaI gayo. sanA
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ eteteleletelele181818181818k Sllo 121 letettelettetettelettels sAMnidhya... siddhatvanA zikhare pahoMcavA... vividha prakAranI sAdhanAmAM joDAI gayA. jJAnanA mahAsAgaramAM khovAI javA mATe ja dIkSAnA bIjA ja varSathI bAra varSanuM mauna laI lIdhuM. dIkSAnA bIjA ja varSatI 19 varSa sudhI pANIno tyAga karyo, kemake, emanA AtmacetAne jAgRta karavAvALA hatA tapasvI pu. zrI mANekacaMdra ma.sA. jemaNe sAdhune A pANI kape ane A na kalpanA vivAdathI dUra rahevA pANIno ja tyAga karyo hato ane tapasvI gurUnA caraNasparza karavAvALA muni ratilAlajI ma.sA.e paNa dIkSAnA bIjA varSathI ja pANIno tyAga karI dIdho. grevIsa varSa sudhI mAtra chAzanI parAza ja vAparI. eka nahIM...be nahIM... pAMca nahIM... pUrAM ogaNIsa varSa varSItapanA ArAdhanA karI. 999 saLaMga AyaMbila tapanI ArAdhanA karI ane chaThTha, aTTama, aThThAI to agaNita karyA hatA. muni ratilAlajI tapasAdhanA - tapasvI pU. zrI mANekacaMdrajI ma.sA.nA bhaviSya kathanane... e siddhapurUSanI vANIne sAbita karatI hatI. jJAna sAdhanA, mauna sAdhanA, 'va' sAdhanA sAthe AvI kaThina ane utkRSTa sAdhanA dvArA e tapanA samrATa... tapasamrATa pUjya gurudeva zrI ratilAlajI mahArAja sAheba tarIke vizvamAM khyAti pAmyA. tapasamrATa... eka virala vyaktitva... tapa dvArA anaMtA karmonI nirjarA karI... siddhatvanI maMjhila tarapha prayANa karatAM karatAM tA. 8-2-98nA roja avanI parathI vidAya laI gayA. eka siddhapuruSanI vidAyathI keTalAMya jIvanamAM zUnyAvakAza chavAI gayo, paNa emanuM preraNAtmaka jIvana Aje sadI pachI paNa preraNA Ape che ena emanA guNo smRtirUpe lokonAM hRdayamAM jIvaMta che, emanI samAdhi sAta hanumAna kuvADavA, rAjakoTa pAse karavAmAM AvI. e sthAna...tapasamrATa tIrthadhAma... Aje kharA arthamAM tIrthadhAma banI gayuM che. Aje paNa loko tyAM bhAvathI, zraddhAthI darzana karavA jAya che ane saMkalpano svIkAra kare che. tapasamATa pUjya gurudeva...deva hatA...devAdhideva hatA. emanA pAvana caraNomAM...bhAvavaMdanA karI dhanya banIe. - 28 GSSSSSWeet tapa tattva vicAra Beggettestatestee tapasamrATanA tapomaya jIvanane hRdayAMjali * pU. DaoN. tarulatAjI mahAsatIjI tapasamrATa pUjya gurUdevanuM janma zatAbdI varSa..." AjathI so varSa pahelAMnA e sattathI chalakatA samayamAM zrI gurue A dharAne pAvana karI e vaMdanIya vibhUtinA zA zA varNana karuM...? teozrInuM jIvana eTale samAja mATe guNaratnothI bharelo bahu mUlya khajAno... prazna udbhave ke teozrInI jJAnazakti adbhuta hatI, chatAM teoe tapomaya jIvanazailI kema pasaMda karI ? teno uttara saMkSepamAM kahuM to teo AtmavizuddhinA mArganA rAhI hatA ane e vizuddhi tapasAdhanA dvArA saMbhavI zake. jo ke, AgamajJAna ane tapasAdhanA eka sAthe zarU thaI. dIkSA pachI anavarata 19 varSa sudhI varSItapa. pANIno tyAga sAthe mauna. jJAnopasanA paNa kevI! samAjano saMparka taddana nahIMvata, ane badhAnI mukhamoDI dIvAla sanmukha besI zAstrapaThana karavuM, koNa Ave-jAya che? e tarapha bilakula durlakSa. jIvanapaddhatino Avo mAhola Ubho karI 19 Agamo kaMThastha karyA. zvetAMbara-digaMbara mAnyatAnAM zAstro uparAMta anya darzanagraMthono abhyAsa tathA sAhitya vigeremAM caMcupAta paNa kharo... emano potAne jJAnI kahevaDAvI moTAM-moTAM vyAkhyAno ApI ANaoho, vAha-vAha no'thI khapatI. yazakIrti meLavavA Aje jema jIvajAnathI aneko lAgI paDe che tenAthI viparIta teo A AsaktithI ke AvI spRhAthI aLagA ja rahyA. teozrIne mAna-apamAna samAna hatAM. sukha zuM ane duHkha zuM ? teno vicAra na hato. samAjane sthira karavA tathA bhavya AtmAone sanmArge caDAvavAno ati parizrama karyo ane temAM saphaLa rahyA. AtmavizuddhinA lakSapUrvaka tapomaya jIvana jIvI gayA, tapodhanI kahevAmAM tapasamrAba thaI rAja karyuM. pUjya tapasamrATa gurudevanuM zatAbdI varSa jAhera thayuM ane turaMta amone bhAva jAgyA ke pUjya gurudevano ApaNA sahu upara anaMta upakAra je ApaNe vedI rahyA chIe. to e nimitte ApaNe zuM karI zakIe ? 29)
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6%eNa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e paNa, saMjogo evA banyA ke aneka varSonuM svapna sAkAra thavAno samaya Avyo ane cAturmAsa pUrNa thatAM tarata ja peTarabAra birAjIta parama dArzanika goMDalaga7 ziromaNi parama vibhUti pUjya gurudevazrI jayaMtamunina mahArAjasAhebanAM zrIcaraNonI sevA mATe pUjya bApajInA samasta parivArano vihAra nizcita thayo ane turaMta prasthAna thayuM. 2000 ki.mI.no ugra vihAra karI amo suha peTarabAra pahoMcyAM. | vihAra daramiyAna mAre DaoN. jazubAI ma.sa. tathA zrI vasubAI ma.sa. sAthe keTalIya vAra carcA thaI ke zatAbdI varSanA upalakSamAM ApaNe kaMIka karavuM. ghaNA vicArane aMte ema lAgyuM ke kaMIka nakkara kArya karavuM ke je kAyama yAda rahe, haMmeza jaLavAI rahe, paNa vihAramAM e zakya na hatuM. peTarabAra AvyA pachI e vicArane kAryAnvita karavA mATe pUjya netrajyotipradAtA sevAsamrATa gurudevane vinaMtI karI ane pU. gurudevanI AjJA pramANe eka jJAnasatra yojavAnuM nakkI karyuM e paNa ahIM paTarabAramAM ja. pUjya tapasamrATa gurudeva eTale tapa ane maunanI sAkAra pratimA. A pratimAnI AsapAsa suMdara sohAmaNI AMgI racIne eka navo opa ApavAnI bhAvanA thaI. "tapa ane mauna' e je nasAdhanA paddhatinAM AgavAM aMgo che. mATe e ja viSaya para vidvAnonA lekha maMgAvI tenA para vicAra-vimarza karIne eka anokho graMtha prakAsthi karavo ke jethI tapodhanI gurudevanI sAdhanAno aMtarmukhI svara zuM hato? kevo hato? te ujAgara thAya. amArA zrI guNavaMtabhAI baravALiyA eTale sAhityajagatamAM kuzaLa kalAkAra. temane bolAvI temanI samakSaka amArI bhAvanA mUkI ane teoe paDato bola jhIlI lIdho. jJAnasabhara satra thayuM temAMthI navanIta nIkaLyuM... Aje avasara AvI pahoMcyo. jainadarzananA diggaja vidvAno piTarabAra mukAme AvI tapasamrATanA tapomaya jIvanane aneka pAsAMothI vicArI, sajAvI samAjanI samakSa mUkyuM. amArA mananI mahecchA pUrIthI. tapasamrATa gurudevanA caraNe... "terA tujako arpaNa' e nyAye A graMtha arpaNa karI dhanyatA anubhavuM chuM. tapanA bheda-prabhedaH jaina dharmanI bAhyata5, anazana, vRtti saMpa ane rasaparityAga - DaoN. kAcA zAha (amadAvAdasthita DaoN. chAyAbahena zAha jaina dharmanA abhyAsu che. jenA zikSaNamAM pAThazALAnI pravRttimAM rasa le che ane jaina sAhitya jJAnasatramAM bhAga le che). manuSyajIvanane saphaLa ane sArthaka banAvavA mATe tapanuM aneka rIte mahattva darzAvyuM che. vyaktinA samagra vyaktitvane tenA bhautika zarIranI sAthe mana, vRttio, icchAo, AkAMkSAo vagerenA saMyama mATe tapanuM eka viziSTa rUpa jainadarzanamAM rajU karavAmAM AvyuM che. tapanI khUba sUkSma rIte vicAraNA karIne tapanA aneka prakAro batAvyA che. aticAra (vicAraNA) gAthA sUtramAM lakhyuM che ? ''xdrA-vadhe gai nAsa, sarasvaMtara - vAgha sAra che ! ansAnyA anAjivitAjJAtavya saH tapa-AcAra // arthAt, jinezvaroe kareluM tapa bAhya-AtyaMtara che te bAra prakAranuM che. te jyAre glAnirahita ane AjIvikAnA hetu vinA thatuM hoya tyAre te tapane 'tapaAcAra" jANavo. Ama tapanA mukhya be (1) bAhya ane (2) abhyAMtara prakAra paDe che. uttarAdhyayanamAM kahyuM che - so tabo duviho vRtto byAhirabbhantaro tahA / byAhiro chabbi ho vRtto evabhAjmantaro tabo // arthAta tapa be prakAranuM che - bAhya ane atyaMtara. bAhyatapa cha prakAranA che ane atyaMtara tapa cha prakAranA che. bAhyatA : bAhyatAnI vyAkhyA karatAM zAstrakAra bhagavaMto kahe che ke je 'tapa' nAme nAme bajanomAM prakhyAta che athavA bIjAne je pratyakSa dekhAya che athavA jeno sIdho prabhAva zarIra para paDe che ane je mokSanuM bahIMraMga kAraNa che tene bAhyatapa kahevAya che. 31)
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e bhagavatI ArAdhanAmAM bAhyatAnuM varNana karatA lakhe che ke jenAthI mana pApathI viparIta thAya che, jenAtI atyaMtara tapa tarapha zraddhA utpanna thAya che tene bAhya tapa kahevAya che. bAhyataSathI nIcenA phaLa prApta thAya che. (1) indriyadamana (2) samAdhiyoga sparza (3) vIryazaktino upayoga (4) jIvana saMbaMdhI tRSNAno tyAga (5) saMkaleza rahita kaSTasahiSNutAno abhAva (6) deha, rasa ne sukha pratye apratibaddhatA (7) kaSAyanigraha (8) bhogo prata dAsInya (9) samAdhimaraNano sthira abhyAsa (10) anAyAsa Atmadamana (11) AhAra pratye anAkAMkSAno abhyAsa (12) anAsakti vRddhi (13) lAbhaalAbha, sukha-du:kha vigere ThaMdhonA samaye samatA (14) brahmacarya siddha (15) tyAga daDhatA (16) AtmA, kula, gaNazAsananI prabhAvanA (17) pramAdano tyAga (18) karmavizuddhi (19) jInAzA ArAdhanA (20) rANadino upazama (21) AhAranuM pariNAma thavAthI nIrogIpaNuM. atyaMtara tapa abhi+aMtara-aMtaranI sanmukha te atyaMtara. jemAM bAhyadravyonI apekSA rahetI nathI, jemAM aMta:karaNano vyApAra hoya che, jemAM aMtaraMga pariNAmonI mukhyatA hoya che, je svasaMvedya che, jenAthI mananuM niyamana thAya che, je muktinuM aMtaraMga kAraNa che tene atyaMtaratapa kahevAya che. bAhya ane atyaMtaratapano samanvaya talanAtmaka daSTie atyaMtara tapa ja mahattvano che. bAhyatapamAM zArIrika kriyAnI prathAnatA che, bAhyata: laukika che. Ama chatAM atyaMtara tapanI pUrti mATe bAhyatapa atyaMtara tapanI bhUmikA taiyAra che. bAhyatapanI kyAreya avagaNanA na karavI joIe. ne tethI ja to cAritra laIne tIrthaMkaro paNa ghora tapa kare che. bhagavAna mahAvIra 12aaaa (sADAbAra) varSa ghora tapa karyuM. bhagavAna RSabhadeve 13aaaa (sADAtera) mahinAnuM ati ugra tapa karyuM. zrI gautamagaNadhare chaThakanA pAraNe chaTha karI kevI kevI labdhio meLavI. bAhya ane atyaMtara tapa banne ekabIjAnA pUraka che. bAhyata: dravya tapa che, atyaMtara bhAva tapa che. anazaNa vagere bAdhatapanI indriyo kUza thaI jAya che, tenAthI azubha karma % E 6 %EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ baLIne bhasmIbhUta thaI jAya che. bAhyata: prAyazcita Adi atyaMtara tapanI vRddhinuM kAraNa bane che. atyaMtara pariNAma zuddhinuM cinha anazaNa Adi bAhyatA che. bAhyatapathI ja aMtaraMga tapanI vRddhi thAya che. TUMkamAM bAhyatama atyaMtara tapa mATe che. joke atyaMtara tapapradhAna che. atyaMtara tapa zubha ane zuddha pariNAmothI yukta hoya che. atyaMtara tapa linA ekaluM bAhyatama saMpUrNa karmanirjarA karavA asamartha che. bAhyatapanA 6 prabheda aNasaNamUNo ariA, vittI saMkhevaNuM rasa-racAo ! kAya-kileso, saMlI-caNA, e banno tavo hoI arthAt anasaNa, uNodari, vRttisaMkSepa, rasatyAga, kAyakalesa ane saMsInatA e 6 bAhyatA che. anasana tapa : AhAratyAgane aNasana tapa kahevAya che, te be prakAranAM che : phatiriyA maraNakAle, duvihA aNasaNA bhave ! phatiriyA sAvakekhA, nivarajkhA biijiyA , arthAt, anazana tapa be prakAranuM che. irika ane AmaraNakAlabhAvI athavA yAvakadhika. irikamAM niyama samayano AhAratyAga pUro thayA bAda bhojana karavAnI AkAMkSA hoya che jyAre mRtyu payaMtano AhAratyAga 'yAvatakavika' kahevAya che. temAM AhArano tyAga karyA pachI bhojananI AkAMkSA hotI nathI. inDarika anasana cha prakAranuM hoya che. (1) zreNItapa (2) prataratA (3) dhanatapa (4) varga tapa (5) varga-varga tapa (6) prakIrNa. zreNI tapa cha zreNI hoya che. prakIrNa tapa khAsa zreNIbaddha rIte nahIM paraMtu khAsa koI krama vinA karavAnuM hoya che. A tapathI tejalezyA Adi labdhio prApta thAya che. yAvakayika anasana 3 prakAranuM hoya che. (1) pAdapogamana - AmaraNAMta AhAratyAganI sAthe paDakhuM badalavuM vigere kAyAnI ceSTAno paNa tyAga karavo. (2) IMginI maraNa- jemAM udhvartana-parivartana (paDakhuM badalavuM) vigere kAyAceSTA hoya che. (3) bhakta parIkSA - anasanakartA bIjA sAdhuonI sAthe rahIne karI zake che.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6%%eLa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e pote paDakhuM badalavuM vigere zarIranI ceSTA karI zake che ne bIjA pAse karAvI paNa zake che. bhikSAcaryA tapa (vRtti saMkSepa) vRtti saMkSepa - vittI saMkhevaNa aTTa vihagoyaraggaM tu tahA satvevaesaNA / abhiggA ya ja atre bhikakhAyariyamAhiya / / arthAt ATha prakAranA gocarAgra, sAta prakAranI eSaNA tathA anya prakAranA parigraha bhikSAcaryA tapa che. vRttisaMkSepa tapa sAdhuo mATe gocarInA abhigraharUpa hoya che. tatvArtha sUtramAM A tapa zuM nAma 'vRttipafsaMsthAna' maLe che jeno artha che vRttinI nivRtti mATe bhojya vastuonI gaNanA karavI ke Aje ATalA dravyathI vadhAro nahIM lauM athavA Aje huM eka ja vastunuM bhojana amuka mAtrAmAM ja karIza. AvA saMkalpone vRttisaMkSepa kahevAya che. bhagavatI ArAdhanAmAM vRttisaMkSepano artha karyo che 'AhAra para vijaya prApta karavo.' vividha prakAranA abhigrahane paNa vRtti saMkSepa kahevAya che. abhigraha vRttisaMkSepa dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI cAra prakAranuM hoya che. jema amuka sthitimAM rahelo sAthavo maLe to levo e 'dravya abhigraha amuka cokkasa sthAnamAM rahelI vyaktionA hoI maLe to levo te kSetra abhigra badhA sAdhu gocarI gayA pachI gocarI levA javuM te 'kAla-parigraha ane dAnA haste-raDato ke amuka avasthAvALo hoya ane Ape to ja levuM te bhAva-abhigraha prabhu mahAvIra dhAraNa karelo, ati kaThina abhigata caMdanabALA dvArA pUrNa thayo hato te vAta suprasiddha che. mUlArAdhanAmAM asura, phalidA, parikhA Adi ATha prakAranA vRttisaMkSepa judA rUpamAM maLe che. aupapAtika sUtramAM vRttikSepanA dravyAbhigrahazcarakathI laIne saMkhyAdanika sudhI 30 prakAra batAvyA che. zrAvako paNa khAna-pAnanA dravyAdinI saMkhyA ghaTADIne judI judI aneka rIte A tapa karI zake che. rasatyAga - rasa - racAo : ravIra-dahi-sayyimAI paNIyaM pANabhoyaNaM parivajjajaM rasANaM tu bhANaya rasAvitraNaM arthAt dUdha, dahIM Adi praNIta (rannadha) pAna, bhojana tathA rasono tyAga bha34) % E6@GWS%EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@@ karavo te rasaparityAga kahevAya che. rasanuM sevana mana, vacana ane kAyAmAM vikRti lAve che, mATe tene 'vikRti'nA sUcaka nAmathI oLakhavAmAM Ave che. je vastuothI jIbha ane mana baMne vikRta thAya che, je svAdalolupa ane viSaya lolupa banAve che tene vikRti kahe che. vikA jinA-maga vikAruM-1 nA 1 muMgA sAt | fr-viruM sadAvA vija-virAruM pA nedra " - paccakhANa bhASya gAthA-40 vigaInI eTale durgati-durgatithI bhaya pAmelo sAdhu vikRti karanAra eTale ke dugatimAM gamana karAvanAra vigaInuM je bhojana kare to vikAra karavAnA svabhAvavALI vigai tene bAlankAre durgatimAM laI jAya che. A vikRti svarUpanI daSTie traNa prakAranI che. (1) dravyarUpa (2) piMDarUpa ane (3) dravyapiMDa rUpa je pravAhI hoya te dravyarUpa kahevAya, jema ke dUdha, madha, tela vigere je piMDa jevI hoya te piMDarUpa jema ke mAkhaNa ane pakavAna ane je dravya ane piMDa baMnenA mizraNarUpe hoya te dravya-piMDa kahevAya jema ke ghI, goLa, dahIM vigere. | vikRtinA mukhya bhedo daza che. (1) madha (2) madirA (3) mAkhaNa (4) mAMsa (5) dUdha (6) dahIM (7) ghI (8) tela (9) goLa (10) pakavAna. temAMthI pahelI cAra mahAvikRti hoI sarvathA tyAjya gaNAyelI che jyAre bIjI che tenuM bane teTaluM ochuM sevana karavAnuM che. rasatyAga tapanuM prayojana svAdavijaya che. tenAthI sAdhakane 4 phAyadA thAya che. (1) saMtoSanI bhAvanA (2) brahmacarya sAdhanA (3) saMsArika padArthothI virakti (4) zrutajJAnanI ArAdhanA. "AyaMbila" e rasatyAganuM utkRSTa udAharaNa che. | jeNe rasa jItyo eNe jagata jItyuM jJAnIo kahe che
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAva sahelu tapaH UNodarA DaoN. gulAba deDhiyA (DaoN. gulAbabhAIe svAmI AnaMdanA jIvana ane sAhitya para Ph.D. karyuM che. temanA ciMtanAtmaka lekho aneka sAmayikomAM pragaTa thAya che. teo sArA vaktA ane pravaktA che) jarUra che. eeeeee - jenA AcaraNathI AtmA ujjavaLa thAya che te tapa che. bAhyatapamAM anazana prathama sthAne che, paNa roja AdarI zakAya ane moTA bhAganA zrAvako saraLatAthI karI zake evuM bIjuM bAhyatapa UNodarI che. udara eTale peTa ane UNuM eTale ochuM. jarUriyAta karatAM thoDuM ochuM khAvuM te UNodarI che. rojanA bhojanamAM TaMke eka koLiyo paNa ochuM khAIe te UNodarI che. tapano ekaDo UNodarI che. A tapa AdaravA jevuM che. badhA ja tapathI Atmazuddhi to thAya che paNa UNodarIthI to zarIra paNa svastha rahe che. taMdurastI jaLavAya che. dareka kArya mATe, sAMsArika ke AdhyAtmika zarIranA nIrogIpaNA vagara muzkela che. 'paheluM sukha te jAte naryA' e vAta dhyAna rAkhavA jevI che. AjanA samayamAM yuvAna zrAvakoe A tapanuM mahattva vizeSa samajavAnI 39 ArogazAstranA niSNAto kahe che ke, ochuM khAvAthI pAcana yogya rIte thAya che. vAta ke pittanI takalIpha thatI nathI. ochuM khAnArane ALasa na Ave ane zarIra sthULa thatAM aTake. game tyAM, game te vastu, game te vakhate, game te rIte ane game teTalA pramANamAM khAtAM bacI javAmAM UNodarAnuM vrata sahAyaka thAya che. UNodarI karanAra haLavethI svAdane jIte che, jIbhane jIte che. managamatI vastuo sAme hoya chatAM khapathI ochuM le, jIbhanuM na sAMbhaLe te jItyo. jIbha jItI teNe ghaNuM jItyuM. mahAna tattvaciMtaka sokreTIsa yAda Ave che. emaNe kaheluM : 'bIjA badhA khAvA mATe jIve che, huM jIvavA mATe khAuM chuM.' A vAta vratanI kalagI che, 33333333333 14 de fer 3333333333SISIS zobhA che. lubdhatA nahi Ave. ochuM khAnAra samajIne khAze. abhakSyathI bacaze. vRtti saMkSepano vicAra paNa Avaze. eka vrata bIjA vratanI AMgaLI pakaDIne cAle che. UNodarIthI citta prasannatA Avaze, je sauthI moTo lAbha che. dhyeya badalAze, khAvA taraphathI rAga ghaTaze. vadhu vicAraze, asAratA samajAze. vadhu UMDo Utaraze dharma mATe sakriya thaze. jeNe eka DagaluM bharyuM te jarUra AgaLa vadhaze. NAimatta pANa bhoyaNa bhoI se niggaMthe / je atizaya bhojana-pANI karato nathI te nigraMtha (sAdhu) che. svAda lolUpatAthI bacavAnuM agharuM che, UNodarI emAM jarUra sahAyaka thaI zake che. azubha bhAvarUpa cAra vikathAo strIkathA, rAjakathA, dezakathA ane bhojanakathA (bhattakathA) che. temAM 'bhojananI kathA' bhojananA vakhANa, niMdA, Agraha, upadeza, smaraNa e badhAthI bacavAnI nAnakaDI zarUAta paNa UNodarI vrata karatAM Avaze. ochuM bolanAra ane ochuM khAnAra (mitAhArI) kadI nukasAnamAM hoto nathI. je Aje UNodarI karaze te AgaLa jatAM parigraha parimANa karaze. eka zubha vicAra, eka zubha zarUAta enA cittane AgaLa tarapha dorI jaze. UNodarImAM viveka che, pramANabhAna che. zarIra sAruM haze to dharmanI ArAdhanA paNa sArI rIte karI zakAze. ghara, lakhANa ke peTa khIcokhIca bharelAM hoya to na zobhe. yogya jagA choDavAmAM kaLA che, DahApaNa che. koI paNa vRtti, vANI ke pravRttimAM saMyama jarUrI che. saMyama badhA ujaLA pariNAma lAve che. UNodarI karanAra eThuM nahi mUke, veDaphATa nahi kare e rIte ahiMsAnuM pAlana paNa thaze. ApaNA zAstrakAro kevA daSTivaMta, dIrghadaTA hatA ke tyAre je tapa ApyuM te AjanA yugamAM sauthI vizeSa jarUrI che. Aje khAudharApaNA ke moTApAno yuga che. bALako ane yuvAno sthULa 39
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33333333333333 dehathI pIDAya che. AhAraviveka e eka sAcI dizA che. samayanA pravAhane oLakhavAnI asAdhAraNa kuzaLatA zAstrakAromAM hatI. manuSya ATha kAraNone lIdhe 'zikSAzIla' kahevAya che. temAM eka kAraNa khAvA-pIvAmAM ke viSayomAM ati lolupa na hoya te uttarAdhyana sUtramAM darzAvyuM che. Asakta manuSya bAla che. anAsakta paMDita che. UNodarI anAsakti taraphanuM eka pagaluM che. tRSNAne jItavA kyAMkathI to zarUAta karavI ja joIe ne ! maryAdA bAMdhI, pALa bAMdhI, aTakyA e ja navI zarUAta. ApaNe pAMce indriyonI paNa uNodarI karI zakIe. zrotendriya - mane kAna maLyA. paraniMdA sAMbhaLatA nahIM. prabhunA sUtra siddhAMtane stavana sAMbhaLavA - cakSundriya - mane AMkho maLI che to huM philma ke bIbhatsa dazyo na jotAM prabhudarzana karyuM karmendriya - nAka dvArA vividha sugaMdhomAM lubdha na banatA AcArya bhagavaMtA zuddha cAritryanI nirmaLa suvAsa lau. rasendriya - AhAra svAdane badale upAdhyAya pAsethI samyaka jJAnano rasa pAyuM. sparzendriya - mulAyama sparzathI dUra jAuM. sAdhu-saMtonI caraNajano sparza pAme evI bhAvanA bhAvIe. rAganA majabUta killAnI eka kAMkarI kheravavAnI tAkAta UNodarImAM che. A tapamAM prabhAte pUrva dizAnI bArI ughADavAnI vAta che. saraLa UNodarI anazana tarapha thaIne kAryotsarga tarapha dorI jaze. UNodarI tRpti ke saMtoSanI nizAnI che. saMtoSano guNa keLavyo eTale lobhane lapATa mAryA barAbara che. bhogaparAyaNa manuSya bIjA tarapha bedarakAra bane che. bIjAnAM du:khanI paravA karato nathI. ahIM svanuM dhyAna che. vyasanothI bacavAnI zarUAta che. 'rasanA jye sarva jItam' jIbha chatI pAkI teNe zuM rAkhyuM bAkI ! e vAta sAcI Tharaze. uttarAdhyayana sUtramAM lakhyuM che : 'brahmacarya vratanA upAsaka sAdhue sAdhudharma anusAra bhikSA dvArA meLavelo AhAra parimita mAtrAmAM, yogya kALe, svastha citte grahaNa karavo. sAdhue kyAreya paNa adhika AhAra karavo nahIM.' A tapa ApaNane saune phaLo, ApaNe sau UNodarIne sahaja banAvIe ane 'A vratamAM UNA na UtarIe evI hRdayapUrvakanI prArthanA che. 38 see vRtti saMpa pa ****** - pU. DaoN. tarulatAjI mahAsatIjI (pU. DaoN. tarulatAbAI mahAsatIjI adhyAtyayoginI pU. bApajInAM suziSyA ane saurASTra kesarI prANaguru jaina seMTaranI sthApanAnA preraka che. pUjyazrIe zrImad rAjacaMdrajI, kavi banArasIdAsa AnaMghdhanajI ane kabIranA adhyAtma sAhitya para saMzodhana karI muMbaI yunivarsiTImAM Ph.D. karyuM che. aneka graMthonA sarjaka pU. satIjIno Atmasiddhi zAstra paranA pravacanono graMtha "huM AtmA chuM" khUba ja lokabhogya ane lokapriya banyo che) 3333333ISISISISIEK "nALa pa tALuM ceva, carita ca tevo taddA / esa maggo ti paNNatto, jiNehiM varadaMsI hiM / / . sarvajJa sarvadarzI jinezvara paramAtmAe jJAna-darzana mokSamArganI prarUpaNA karI che. e jarIte 'samyag varzana jJAna pAritrANi mokSamArga' u. a. 28 gAthA. - 2 cAritra tapa rUpa - tattvArtha sUtra a. 1, sU-1 y jaina sAdhanA - ArAdhanAnuM carama ane parama lakSya mAtra ne mAtra mokSa ja che. mokSa prAptinA aMtima sAdhana jJAnAdi cAra che. umAsvAtijI paNa e ja mokSamArga batAve che. teoe cAritramAM tapano samAveza karI, triratna kahyAM che. cAreya sAdhanonI ekasarakhI mahattA cha. eka avalaMbana laI sAdhanA karato sAdhaka bAkInAM traNeyane potAnI sAdhanAmAM aMtarnahita karI deto hoya che. ahIM tapanuM vivecana hovAthI, tene prAthamikatA ApI tapane ja samajavAno AyAsa karAyo che. tapa eTale zuM? tenI vyAkhyA jJAnI-anubhavIo bhinna-bhinna zabdothI batAvatA, eka ja sUramAM praveze che. tamo guNanA kAraNe thatA patanathI AtmAne bacAvavo te tapa che... karmone tapAvI bhasmIbhUta karI nAkhe te 'tapa'. je anuSThAnonuM AcaraNa AtmAne tarata tejasvI banAve te 'tapa'. tapa e divya auSadhi che. te zarIra ane AtmAnA yaugika bhAvone dUra karI, 39
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB AtmAne potAnA AyogI svarUpamAM sthApita kare che. bahitine aMtarmukhI banAvavA mATe puruSArtha te 'tapa'. zarIra paranI mUrchA toDavA 'tapa' e amogha upAya che. bhavakoDI saMcayaM kammaM tavasA nijjarajjahA' karoDo bhavanA karmone kSaya karavAno upAya te 'tapa'. je tapa karavAthaI kaleza, aruci, avinaya, aviveka ane ahaMkAra vadhe te tapa nahIM paNa tApa che. koI paNa prakAranA phaLanI AzA rahita mAtra nirjarAnA hetuthI tapa karavuM te ja samyapha tapa che. caubbihA khalu tabasamAhI bhavai / taMjahAH - no rahalogadyAe taba-mahidjjiA / no paralogadyAe taba mhidvijjjaa| no no kitti-banna-sad silogadyAe taba mahidvijjA, nannatya nijjaradyAeM taba mahidvijjA / / cAra prakAranI tapa samAdhi kahI che. sAdhaka A lokanI koI paNa prakAranI IcchAthI tapa na kare arthAt A bhavamAM mane A tapathI tejalezyA tathA AmaSadhi Adi labdhio athavA bhautika siddha, vacanasiddhi prApta thAya. parabhavamAM svarga, svarganI devAMganAo, svarganI riddhi ke mAnava bhAve yogya saMpatti maLI jAya. A tapathI mane pada, pratiSThA, padonnati, kIrti, prasiddhi tathA prazaMsA, stuti, prazasti vagere maLaze. mATe huM tapasyA karuM... A traNeya bhAvatI virakta thaI tapa-sAdhaka jIva mAtra ne mAtra Atma-vizuddhipUrvaka ekAMta nirjarAnA bhAvathI ja AtmabhAvamAM raheto, thako tapa kare. tapa nidAna (phaLanI AzA) rahita hovuM joIe.. koI sAMsArika AzA-AkAMkSAthI prerita thaI tapasyA kare ane tethI kadAca bhautika kAmanA pUrI thAya paNa kharI, paraMtu tene karmothI sarvathA mukti rUpa nirvANa padanI prApti nathI thatI. tenI sthiti to brahmadatta cakravartI jevI thAya che. cittamuni tathA saMbhUtimuni banne jJAna-darzana-cAritra-tapanI utkRSTa ArAdhanA karI rahyA hatA. ekadA sanaskumAra cakravartI aMteukara tathA sa-paraviAra darzanArthe AvyA. banne munione Adara ane ahobhAvapUrvaka vaMdana karyA. temanAM paTTarANI paNa vaMdana kare che. temanA lAMbA kezanI eka laTa saMbhUti muninA caraNane sparza karI gaI, je 40) - S1818181818181818181810S HY drl fue 548181818181818181818181818 sugaMdhI tathA bahumUlya zitala dravyothI siMcita hatI. dIrgha temaja kaThora tapathI tapta thayelA muninAM zarIramAM ati-ati ThaMDaka vyApI gaI. munine apUrva zAtA upajI. paNa... munine dehadhyAsa jAgRta thaye ane teonuM mana calita thaI gayuM. phrIpharI AvI sukha-zAtA mANavAnI lAlasA jAgI. e ja samaye muni bhAna bhUlyA ane dIgha' tapazcaryAnA badalAmAM cakravartIpaNuM mAgI, nidAna karI lIdhuM. pariNAme pachInA bhavamAM cakravartIpaNuM maLyuM ane maLelA bhogo-prabhogamAM cuddha thaI temAM ja DUbI gayA. cittamuni samyapha ArAdhanA karatAM pharI A bhavamAM paNa ucca koTinI muni dazAne pAmyA. AvI rAjAne bhogonI asAratA tathA AsaktinAM bhayaMkara pariNAma samajAvyAM paNa nidAnanA kAraNe bhArekarmI banelA cakravartI samajyA nahIM ane maraNa pAmI sAtamI narakanI dAruNa vedanA bhogavavA cAlyA gayA. nidAna rahita tapa ja AtmAnI vizuddhi karAvI mukti apAve che. tethI ja kahyuM che ke tapa nidAna rahita hovuM joIe. vamI samyakajJAna tathA samyaphadaza'na pUrvaka bAra prakAranI tapArAdhanA karIne, mAkhaNamAMthI ghI banAvavAnI jema kaSya-AtmAne tapAvIne AtmA sAthe lAgela karma melane judo pADavo te 'tapa che. sonAne tapAvI temAMthI mela (mATIne) judo pADIne zuddha sonuM prApta karAya, tema AtmAne karmothI judo pADI zuddha svarUpanI prApti te tapa che. AgamakArI be bhede tapa batAve che. so tavo duviho vRtto, bAhirabyaMtaro thaa| bAhiro chabbiho vRtto evamabhataro tabo / u. a. 30, gAthA-7. cha bAhyatapa tathA cha AtyaMtara tapa Ama tapanA 12 prakAra che. cha bAhyatapa : (1) aNasaNa (2) uNodarI (3) bhikSAcArI (vRtti saMkSepa) (4) rasa parityAga (5) kAya kaleza (6) pratisalInatA. cha AtyaMtara tapa : (1) prAyazcita (2) vinaya (3) vaiyAvacce (4) svAdhyAya (5) dhyAna (6) vyatsarga. A bAre prakAranAM tapa Atma vizuddhi arthe karavAmAM Ave che. rAgAdi 41)
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6eLa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e vibhAvothI azuddha thayela AtmAne svabhAvamAM sthira thavA pUrvaka vizuddhi prApta karavI te tapa che. bAhya tapamAM trIjA naMbaranuM tapa - vRtti saMkSepa. vRtti saMkSepano artha : zarIra nirvAhanI vastuono saMkSepa karavo. A tapanuM bIjAM nAma che bhikSAcaryA : je munijIvananuM eka aMga che. nigraMtha munijIvana yApana arthe zuddha AhAra-pANI grahaNa kare ane te paNa gRhastha dvArA bhAvathI apAyela AhAra svIkAre che. muninI bhikSAcaryAne gaucarI ke madhukarI kahevAya che. pratikramaNamAM bIjA zramaNa sUtranA prAraMbhe ja A zabdo mUkAyA che - 'vALuvA, mAriyA' arthAta muni, gAya je rIte care che te rIte muni paNa auSaNika AhAra grahaNa kare. jema gAya caravA jAya to tene bahu bhAvatuM, mIThuM lIluM ghAsa thoDuM thoDuM upara-uparathI khAya paNa mULamAMthI ukheDIne na khAya. vizALa medAnamAM pharatI-pharatI caratI jAya ane thoDuM thoDuM ghAsa khAI potAnA peTanI pUrti karI le. tenA caravAthI medAnamAM thoDuM paNa ghAsa ochA thayAno khyAla na Ave. e ja rIte jinezvaranA sAdhu aneka gharomAM jaI, thoDuM-thoDuM laIne AhAranI pUrti kare. gRhastha zrAvakane takalIpha na thAya, asaMtoSa ke abhAva na janme e rIte sAdhu potAnI jarUriyAta pUrI kare. vaLI muninI bhikSAcaryA abhigraha sAthenI hoya, jethI sahajamAM vRttisaMkSepa thaI ja jAya. dravya, kSetra, kALa, bhAva, e cAra prakAre abhigraha dhAraNa karI muni gRhasthane tyAM bhikSA mATe jAya. dhArelo abhigraha pUrNa thAya to ja AhAra grahaNa thAya. anyathA upavAsa. A kALamAM paNa AvA abhigrahadhArI munio che. thoDA vakhata pahelAM eka muni gaucarI gayA. temano abhigraha hato - kUtaro beTho hoya, tenA upara bilADI ane bilADI para uMdara beThelo hoya, te huM pratyakSa jouM to mAre upavAsanuM pAraNuM karavuM, ne thAya to chaThTha paccakakhANa karI laIza.' pharatAM pharatAM eka zrAvakanA makAnamAM praveza karyo. saMyukta parivAra hato. baMgalAnA moTA haoNlanA sophA para gharano pALelo kUtaro beTho to. 7-8 bALako DAiniMga Tebala para eka sapheda uMdarane ramADI rahyAM hatAM. muni padhAryA te joI bALako padhAro-padhAro kahetAM udarane choDI Amatema vikharAI gayAM, eTalAmAM kyAMkathI eka bilADI AvI caDI. anAyAse ja te kUdIne kUtarA para caDI gaI ane bhayabhIta thayelo - 42 - %E% E6E%EvuM tapa tattva vicAra B(c)E(c)(c)(c)EEe(c)Eae uMdara Tebara parathI bhAgavA jatAM pelI bilADI para paDyo. A badhuM mAtra thoDI kSaNomAM banI gayuM je muni tathA gharamAM rahelA dareka sabhyoe joyuM. Ama abhigraha pUro thayo. are ! ItihAsaprasiddha ghaTanA : bhagavAna mahAvIre kauzambarI nagarImAM abhigraha dhAraNa karyo hato tene pUro thatAM pAMca mAsa ane paccIsa divasanA upavAsa thayA. aMte caMdanabALAnA hAthe e pUrNa thayo. muni gaucarI jAya ane AhArano lAbha na thAya to bhagavAna munine kahe che - 'gamo na sau Mii' he muni ! AhAra lAbha na thayo to manane udvega na karazo. zoca na karazo. sahaja thatI tapazcaryAthI AnaMda mAnajo. A muninI bhikSAcaryAne gaucarI kahI te ThIka ja che chatAM tenA para thoDuM samIkSaNa karIzuM. gAya adatta le che. jyAre mahAvratadhArI muni datta arthAta gRhastha dvArA dIdheluM ja grahaNa kare che. kadAca bhUkha ke tarasathI mRtyu Ave to te maMjUra paNa sAme paDayuM hovA chatAM, denAra koI na hoya to, muni adatta grahaNa nahIM ja kare. gAyano AhAra doSita paNa hoI zake, paNa muni 42, 47, 96 doSa rahitano nirdoSa AhAra grahaNa kare. vaLI gAyano AhAra saceta-aceta banne prakArano hoya paNa muni koI paNa saceta vastu grahaNa nahIM kare, mAtra aceta tathA zuddha eSaNIya AhAra grahaNa kare. Ama apekSAthI ja muninA AhAranI prakiyAne gaucarI kahI che. muninI AharacaryA kaho ke bhikSAcaryA kaho, dazavaikAlika sUtramAM prathama adhyayanamAM bhramaravRtti athavA madhukarI kahI che. jahA dumassa puSkesu bhamaro Aviyaha rsN| na ya puSkaM kilAyei, so ya pINei appyN|| jema bhramara vRkSanAM phUla para bese che, temAMthI rasa pIe che, chatAM puSpanI komaLa pAMkhaDIone jarA para dubhavato nathI. eka ja puSpathI rasane na leto, aneka puSpo para jaI jaIne alpa mAtrAmAM rasa grahaNa karI tRpta thAya che. bhramaranA dAMtanI tIkSNatA evI hoya ke te majabUta lAkaDAne kotarI zake, paNa e ja bhamara komaLa phUlane aMzamAtra IjA pAmaDato nathI. tevI ja rIte muni paNa bhramaravRttithI jIvana yApana kare. 43)
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33333333333333333333333 eme e samaNA muttA, je loe saMti sAhuNo / vinamA vaeN pumu, vALa-mattama ravA te rIte lokamAM, je nava prakAranA bAhya parigraha ane cauda prakAranA ApyaMtara parigraha rUpa rAga-dveSanI graMthithI mukta zramaNa sAdhu che. jJAnAdi ratnatrayathI yukta che, te dAtA dvArA devAyela nirdoSa AhAranI eSaNAmAM rata rahe che. AhAra tathA muninA jIvananI jarUriyAto paNa A ja prakAranI gaveSaNA karIne ja grahaNa kare. vaLI - vayaM ca vittiM labbhAyo, na ya koI ubahammada / ahAgaDesu rIyaMte, puSkesu bhamarA jahA // A rIte bhikSA prApta karazuM, koI jIvanuM upamardana na thAya. jema bhramara anAyAsa prApta phUla para cAlyo jAya che tema zramaNa yathAkRta - gRhastho dvArA potAnA mATe sahajabhAvathI banAvela AhAra mATe te gharomAM cAlyA jAya che. na bhikSAcArInI prakriyA dvArA ahiMsA, saMyama ane tapathI yukta zramaNa dharmanuM sahaja pAlana thAya che. kAraNa potAnA nimitte koI paNa jIvane pIDA na pahoMcADavI te 'ahiMsA'. bhikSAcaryAmAM sAdhu potAnA mATe svayaM AhAra banAvI ke banAvarAvI koI paNa prakAre AraMbha nathI karato temaja gRhasthe potAnA mATe banAvela AhAramAMthI jabaradastIpUrvaka nathI leto, paraMtu svecchAthI, bhAvanA sAthe Ape, temAMthI paNa thoDuM le che jethI dAtA gRhasthane koI paNa prakAranI takalIpha paDatI nathI. Ama koIne pIDA na pahoMce, tema thoDo AhAra laI potAno jIvananirvAha karavo te che 'saMyama'. sAdhu bhikSAcArI karatAM aneka gharothI thoDuM-thoDuM le, maryAdita AhArathI calAve, joIe teTaluM na maLe athavA bilakula na maLe to paNa saMtoSa mAnI upavAsa karI le. potAnI icchAno nirodha kare to anAyAsa 'tapa' thaI jAya che. Ama sahaja, svAbhAvika rIte zramaNa dharmano nizcaya ane vyavahAra banne daSTithI pAlana thaI jAya che. * ahIM apAyela bhramaranI upamA svAMze nahIM paNa ekadeza ja ApelI che. bhramara jema maryAdita rasa grahaNa kare che, tema sAdhu paNa maryAdAmAM rahe che. anyathA bhramara ane munimAM ghaNuM aMtara che. bhramara puSpanI icchAne jANavA rokAto nathI jyAre muni to gRhastha potAnI icchA ane bhAvanAthI Ape to ja grahaNa kare che. madhukara vRtti yukta munine mahattA batAvatA kahe che - rr I tapa tattva vicAra madukArasamA buddhA je bhavaMti aNissiyA / nANApiMDarayA daMtA, taNa bucaMti sAhuNo / daza-a. 1 gAyA 5 AvA bhramara bhikSAvRttivALA muni tattvanA jANakAra hoya, phulAdinA pratibaMdha rahita, judA judA gharomAMthI thoDA thoDA AhArane lenAra, abhigraha dhAraNa karanAra, nIrasa AhAranA bhogI, indriya, mananA damana sAthe zamana karanArA, je kAMI maLe temAM AnaMda mAnanArA, Adi guNothI yukta che. bhikSAcaryA tapanuM bIjuM nAma che, 'vRtti saMkSepa'. vRtti e AMtara jagatanuM svarUpa che. anaMta janmomAM je-je bhAvone sevyA hoya tenA saMskAra aMtaHkaraNa para jAme che, je vRtti ke valaNanuM rUpa dhAraNa kare che. prAyaH sarva jIvanI vRttio saMsArAbhimukha hoya che, je haMmezAM vadhu ne vadhu bhoga cAhe che. jyAM bhogavRttinI bahulatA hoya tyAM AraMbha-samAraMbha pracura mAtrAmAM thAya che. ahIM tapanI vivakSA hovAthI vRttinA saMkSepa dvArA AraMbha-samAraMbha tathA hiMsA Adi para vijaya meLavI saMyama keLavavAno che. - vRttione parimArjana karavAno avasara ekamAtra manuSya jIvanamAM ja zakya che. bAkI anya gatiomAM ekendriyathI laI asaMjJI paMcendriya ke tIrthaMcanA bhavamAM nArakInA bhavamAM saMbhavita nathI. mATe ja saMyamI muni hoya ke saMsArI gRhastha hoya, sarvane AgamakAra vRttithI vaza na thavA uparAMta vRttino saMkSepa karavA samajAve che. nigodathI nIkaLelo jIva akAma-nirjarAnA baLe AgaLa vadhe. puNyano yoga vadhato jAya paNa vRttinuM parivartana thatuM nathI. e to paMcendriya mAnava banyA pachI paNa sva puruSArthanA baLe vRtti oLakhAya tathA badalAya che. mAnavano vRtti saMkSepa thatAM tenI jarUriyAto ghaTI jAya che. tethI icchAo paNa saMyamita bane che. tethI ja svArtha tyAga kI kaThina tapasyA binA kheda jo karate haiM, aise jJAnI sAdhu jagata ke duHkha samuha ko harate haiN| jyAM sudhI mAnava indriyonI bhogasaktimAM rata che tyAM sudhI aneka jIvone pIDA Apato raheze. potAnA svArthane sAdhavA game tevA-game teTalA pApo Acare che, jethI pote karmabaMdhathI bhAre bane che ane anya prANIone maravA sudhInuM du:kha bhogavavuM paDe che. 45
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6eLa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e tethI ja kahyuM : "chA nirodharataH' arthAt sAMsArika sukhanI samasta bhAnta vAsanAo, kAmanAo, icchAono nirodha karavo tapa che, icchA nirodha te mahAtapa che. jenAthI jaina darzananAM traNa mahA siddhAMta phalita thAya che. ahiMsA, aparigraha tathA anekAnta. jIvananirvAhanA pratyeka padArtha hiMsA evaM AraMbha-samAraMbha dvArA ja bane che. trasa tathA sthAvara aneka jIvonI hiMsA thAya. temAMya AjanA yugamAM vaparAtA padArtho mahAhiMsAnI utpatti che. vastro-komaeNTika dravyo jevAM ke zempa, sAbu, paraphyuma, aneka prakAranAM krIma, lozana vagere aneka padArthomAM paMcendriya pazunI carabI-hADakAMno vaparAya thAya che. A vastuonA parIkSaNa mATe paNa keTalAka prANIone ghAtaka rIte mAravAmAM Ave che. eTaluM ja nahIM, khAvA-pIvAnAM dravyo, phAsTaphaDa ke ThaMDA pINAM vageremAM paNa khUba hiMsA thAya che. - jyAre bhoga vRttino tyAga thAya, temAM saMyama keLavAya, dravyonI maryAdA karAya tyAre hiMsAthI thatA pApa rokAI jAya che. mAnava alpa hiMsAthI jIvavAnuM pasaMda kare che, jethI sahaja ahiMsA bhAvanA prAdurbhAva thAya che. - jIvananI jarUriyAto ghaTatAM, dhananI AvazyakatA ochI thaze. parigraha saMjJA tathA Asakti tUTaze. Asakti e ja parigraha che. kahyuM che - muchI parado putta. daza. a. 6, gAthA-20 vastu pratye rahelA mamatva bhAvane parigraha kahe che. parigrahano artha che - "cAre bAjuthI grahaNa karavAnI vRtti." zarIra, parivAra, dhana-vaibhava, mAla-milakata Adine potAnAM mAnI tenA para mamatva-Asakti-mUrdhAbhAva rAkhavo te parigraha che. A parigraha saMjJAnA kAraNe paraspara vaimanasya, jhera-vera, kalaha-kaMkAsa thAya che, jenA mULamAM dhananI tuNA, sattAno lobha; sarva bhogavI levAnI vRtti, bhraSTAcAra, anIti, anyAya vagere aneka avarodho UbhA thAya. jyAre bheda-vijJAnanI kalA ane AtmajJAnano prakAza lAdhe che, tyAre Asaktio sarvanAza pAme che ane aparigrahanI bhAvanA ugI nIkaLe che. ahiMsA, aparigraha sadhAtAM mana zAMta, sthira, zitala thatAM, dhIraja, samatA, saburI keLavAya che. saMtoSa, udAratA, vizALatA jevA guNo khIle che ane temAMthI anekAnta phalita thAya che. vRtti saMkSepathI thato bIjo lAbha te Atmika lAbha che. AnAthI saMvara thAya 46) % E 6 %EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ che. Aja sudhI AvatA Azravane rokI nirjarA thAya che. "pubbakadakammasahuNaM tu NijjarA" pUrvabaddha karmonuM jharavuM te nirjarA. je prakriyAthI karma jIrNa thaI jAya ane Atma svarUpe pragaTa thAya te anuSThAna tapa che. nirjarA thavAthI baMne bAju lAbha. dravyathI pagalonuM jharavuM, bhAvathI kaSAyAdi kSINa thavAthI jIvanAM pariNAmo zuddha thAya che. vaLI A sAdhakanI daSTi badalAI jAya che. "karma vipAthI thavAvALA bhAva te mAro svabhAva nathI, huM to eka zAyaka bhAva svarUpa chuM." A prakAranA ciMtanathI vipula mAtrAmAM karma-nirjarA thAya che. - ghare ghare jaI bhikSA levI, koI gRhasthIne tyAM pAtra mAMDavuM te sahaja ke saraLa vAta nathI. potAnuM mAna mUkavuM paDe che. vaLI vihAra karatAM, ajANyA pradezamAM munine gaucarI mATe keTalA apamAna sahana karavA paDe ! koI gALo Ape, tiraskAra kare, eTaluM ja nahIM aneka vAra upavAsa karavA paDe. mATe ja gaucarI ke bhikSAcaryAne tapanI zreNImAM mUkavAmAM AvI che. khAvuM chathAM tapa te AnuM nAma...!! tapanI eka vyAkhyA che tapavuM te tapa. ThaMDI hoya ke garamI. badhI ja RtumAM muni dUra-sudUra gaucarI jAya. ThaMDI-garamI sahana kare. vaLI anAdi kALathI vaLagelI vRttino saMkSepa karavA mATe keTalI aMtara-sAdhanA jarUrI che ? vRtti e evI jabarI cIja che ke sAdhakane vRttinI maryAdA karatAM vRttine sAdhatAM nAke dama AvI jAya. vRttine samAvI, phosavAlI, daMDa-zikSA ApI-ApIne zamAvI hoya, chatAM kyAreka nimitta maLatAM pharI pAchI uchaLe. sAdhakane evI thapATa mAre ke sAdhaka kyAMya pheMkAI jAya. zAstromAM AvA aneka daSTAMto che ke mahAna sAdhakonI sAdhanA dhULamAM ragadoLAI gaI hoya. pharI ekaDe ekathI sAdhanA zarU karavI paDe. tethI ja eka bhavanI sAdhanAthI bahudhA mukti saMbhavatI nathI. prAya: dareka sAdhakane aneka bhavo sudhI AkarI tapazcaryA tathA samyaka prakAre aMtara-sAdhanA karavI paDe che, tyAre ja anAdinI vaibhAvika vRttio bhesAIne AtmadarpaNa svaccha thAya che. darzana-vizuddhi sAthe cAritranA pajavA nirmaLa thatA jAya che. karmonI bhekhaDone toDI nAkhe che. anaMta karmanI nirjarA thaI, eka nirmaLapAvana AtmajJAna, darzana, cAritranI pavitra nirjaraNI vahetI thAya che. Ama jIvAtmA
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3988883383828sssssssssssss parama padane pAme che. sAdhakanI jIvanacaryA kaI rItanI hovI joIe ? sAdhaka kaI rIte potAno jIvana-vyavahAra kare to te doSamAMthI bace ane saMyama sAdhanAmAM AgaLa vadhI zake A mATe sAdhake aSTapravacana mAtAnA khoLe besavuM paDe. pravacana eTale saMpUrNa doSa rahita atyaMta zreSTha vacana. kevaLajJAnI, tIrthaMkaranuM vacana pravacana kahevAya. A pravacana eTale AgamavANI. saMyamI sAdhako mATe enA jIvananI rakSA karanAra ATha prakAranI mAtAo Agama-zAstromAM batAvavAmAM AvI che. A aSTapralacana mAtA sAdhakanA saMyamanuM mAtAnI jema rakSaNa karanArI che. A mAtAo saMyamI jIvonuM rakSaNa karI tenA AtmAne vizuddha banAve che ane parama sukhanI prApti karAve che. saMyamI sAdhaka AtmA jyAre saMsAranI moha-mAyA, svajano, saMbaMdho, parigraha vagere choDI de che. saMnyasta jIvana jIvavA saMyama sAdhanAmAM AgaLa vadhavA te tyAgane mArge jAya ce ja eka mAtAno khoLo choDe tene ATha mAtA maLe che. A ATha mAtAnAM nAma A pramANe che : pAMca samiti ane traNa gupti : (1) IryA samiti (2) bhaSA samiti (3) eSaNA samiti (4) AdAna nikSepaNA (5) pariThAvaNiyA samiti (6) managupti (7) vacanagupti (8) kAyagupti. samiti eTale samyak pravRtti upayogapUrvaka jIvadayA lakSe je pravRtti thAya tene 'samiti' kahevAya. 'gupti' eTale gopavuM. mana, vacana ane kAyAnI azubha pravRttine gopavavI, rokavI. gupti eTale nivRtti. binajarUrI pravRtti na karavI te gupti. koI paNa sAdhaka potAnA jIvanamAM gupti ane samitinuM pAlana kare to adhyAtma vikAsa thayA vinA raheto nathI. eSaNA samiti eSaNAnA traNa prakAra che - (a) gaveSaNA : AhAra grahaNa karyA pahelAM tenI zuddhi-azuddhino khyAla kare. jo sAdhu hoya to alaga alaga gharethI AhAranA padArtho bhikSAmAM thoDA thoDA le che, jethI eka vyaktine vadhu bhAra na paDe, gaucaramAM gAya care tyAre upara uparathI thoDuM ghAsa khAya che. eka sAthe mULa sahita ghAsa ukheDIne nathI khAtI, jethI tyAM ja re 33333333333 14 de fer 3333333333SISIS pharIthI ghAsa UgI zake. mATe ja jainasAdhuo AhAra mATe bhikSA le che tene 'gocarI' kahe che. (ba) grahaNa eSaNA : jema AhAra grahaNa karyA pahelAM AhAranI zuddhiazuddhino khyAla kare che, tema AhAra grahaNa karatAM samaye paNa AhAranI zuddhiazuddhino khyAla kare che. (3) paribhogeSaNA samiti : bhojana vAparatI vakhate 'A bhojana sAruM che - narasuM che' evuM kahevuM nahi. eTale bhojananA vakhANa paNa na karavA ane niMdA-vakhoDavuM paNa nahi. AhAranA rasa ane svAdanA vAraMvAra vakhANa karavAthI rasa Asakti ane rAgadveSa baMnemAM vadhAro thAya che. AhArano tyAga karanAra to tapasvI kahevAya ja, paraMtu jeNe AhAranA svAdano tyAga karyo che, te paNa moTo tapasvI che. 'jeNe svAda jItyo teNe jagata jItyuM' ema jJAnIo kahe che. eSaNA mAtA kahe che : "tArA AtmAno guNa to aNaAhAraka che, to tAre AhAranI zI jarUra che? mATe huM beTA! tAre AhAra saMjJA jItIne AtmAne aNahAraka guNa pragaTAvavAno che, mATe tuM rasAsvAdamAM khovAI na jatAM tArA bhAvamAM sthira raheje.'. badhI indrio potapotAnA anubhava buddhine ApI de, paraMtu koI Indriya potAnuM kAma buddhi pAse na karAve tane vRti saMkSepa na 49
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ #g#66666666666@GGeetWS%98888 kAya - kalaiza tapu. - pU. DaoN. jazubAI mahAsIjI pU. DaoN. jazubAI mahAsatIjI adhyAtmayoginI pU. bApajInAM suziSyA che. pUjyazrIe "AnaMdadhanaH eka adhyayana' viSaya para muMbaI yuni.mAM Ph. D. karyuM che. temanA AnaMdadhanajInAM pado ane stavano para 'anubhavarasa ane 'anubhavadhArA" graMtho pragaTa thayA che) bhAratIya saMskRti eTale tapa-tyAganI saMskRti. A saMskRtinA pAyAmAM ja tapa-tyAganuM bIjAropaNa thayuM che. bhAratamAM jeTalAM darzano che eTalA dharmo che ane dareka dharmamAM tapa-tyAgane mahattva apAyuM ja che, jema ke hindu dharmamAM vaDasAvitrI, sAkarIyA somavAra, agiyArasa, adhika mAsamAM upavAsa, navarAtrinA upavAsa vigere prakAranA tapa anuSThAna karavAmAM Ave che. muslima dharmamAM rojA kare che, jemAM AhAra ane pANIno tyAga hoya. divasa daramyAna sUryAsta pachI moDhuM chUTuM paNa 12 kalAkano upavAsa hoya che. tyAre jaina dharmamAM tyAga ne tapanuM mahattva sarvopari batAvela che. 36 kalAkano upavAsa kahyo che, paraMtu A upavAsamAM tapasvInuM lakSa mokSanuM hoya ane karma nirjarAnI daSTi hoya che. dazavaikAlika sUtranA navamAM adhyayanamAM cothA uddezamAM kahyuM che ke, "no ihalodva yAe taba mahidvijA, no paraloga dvaAe tava mahidvajA no kitti-vanna-sadda - siloga dvaAe tava mahidvijA, nannattha nijjara dvayAe tava ffjA' A loka mATe nahIM, marIne paralokamAM moTo deva bane te mATe nahIM, huM tapa karuM to mArI prasiddhi thAya, mArI kIrti phelAya ! AvA koI kAraNa mATe tapasyA nahIM karatA, ekAMta nirjarA lakSe tapa karavAnuM vidhAna jaina zAstramAM che. "taHT nikinAra' tapa karIne kAyAne tathA vRttine tapAvavAnI hoya che. jaina dharmano sarvazreSTha tapa che. jIva ne zarIrano saMbaMdha anAdikALano che. koI gati ke jAtimAM zarIra vinA rahyo nathI. tejasa ane kArmaNa zarIra to sarva saMsArI jIvonuM kyAreya paNa chUTatuM %E% E 6 E%EvuM tapa tattva vicAra E%E6 nathI. sthUla zarIra jevA ke audArika vaikriya ane AhAraka A zarIra vinA jIva vadhAremAM vadhAre aMtarmahaMta rahe che. jyAre mAnava mare che tyAre zarIra paDyuM rahe che ne bIje sthAne upanna thAya tyAre prathama AhAra paryApti pachI zarIranuM baMdhAraNa thAya che. to A prakAre deha sAthe adhika saMbaMdha hovAne kAraNe teno mokSa paNa adhika rahe che. te mokSa athavA mamatvane choDavA mATe tapa karavAmAM Ave che. dehane poSavA, saMbhALavA ane surakSita rAkhavA jIva aneka prakAranAM pApAcAranuM sevana kare che ane karmabaMdha kare che. kIDA, makoDA, sarpa, deDakA, mAchalI, jalacara, sthalacara tathA khecara (pakSIo) vigere pANImAM potAnuM peTa bharavA doDAdoDa karatA hoya che. potAnAM sthAna choDI khAvA nIkaLI paDe che. mAnavaprANI paNa zarIranA poSaNa mATe tathA sukhAkArI mATe, nokarI, nAnA-moTA dhaMdhA kare che. kyAreka AhAra mATe tathA zarIranI anya sagavaDa mATe jhaghaDA-TaMTA karI tIvra karmabaMdha paNa kare che. chatAM paNa sthULa zarIrane sarvajJa paramAtmAe mokSanuM sAdhana kahyuM che. sAdhana vinA sAdhanA zakya nathI ane sAdhana vinA siddhi paNa azakya che. mokSarUpa siddhine meLavavA zarIra uttama sAdhana che. jo A sAdhana dvArA sAdhanA karavAmAM Ave to zarUAtamAM aneka prakAranI bAhya siddhio maLe che, paNa jo khAvA-pIvAmAM ane pApakarma karavAmAM zarIrano upayoga karavAmAM Ave to sAdhana zastra banI jAya. jema ke: zrImad rAjacaMdrae kahyuM che ke sau sAdhana baMdhana thayA, rahyo na koI upAya, sat sAdhana samajyo nahIM, tyAM baMdhana zu jAya ? cAku vaDe zAka sudhArAya ane koInuM khUna paNa karAya, paNa baMnenA pariNAma judAM judAM che. agni vaDe rasoI banAvI sudhApUrti karAya che ane e ja agni vaDe koIne bALI rAkha paNa karI zakAya che. eTale sAdhanano durupayoga karIe to zastra paNa banI zake che, paNa e kArya sAdhaka para nirbhara che. mATe ja mokSa mATe viyoganI sAdhanA ati jarUrI che. jaina zAstra mana, vacana, kAyAmAM yogane paulika kahe che. (1) pannavaNA sUtranA 21mA padamAM pAMca zarIrano adhikAra che. (2) pannavaNA sUtranA 11mA padamAM bhASA padano adhikAra che. tevI ja rIte AkhA lokamAM ATha prakAranI vargaNA zAstra kahe che.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ GSSSSSSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB (1) dArika vargaNA (2) vaikriya vargaNA (3) AhAraka vargaNA (4) tejasa vargaNA (5) bhASA vargaNA (6) manovargaNA (7) zvAsozvAsa vargaNA (8) kArmaNa vargaNA. badhA zarIranI vargaNA judI judI che ane jIva saMbaMdha A jaDa zarIra sAthe cIrakALano hovAne kAraNe choDavo muzkela che. je bALaka mAnuM dUdha be varasano thAya chatAM choDe nahIM to mA dUdha choDAvavA mATe stana para kaDavANI lagAve che jethI bALakanuM moDhuM kaDavuM thAya ne dUdha choDI de che tema zarIrano moha choDavA tapasyA Avazyaka aMga che. deha ane AtmAno saMbaMdha saMyoga saMbaMdha che, chatAM baMnenA svabhAva judA judA che to paNa mitravat rahe che. A deha para hovA chatAM tene potAno mAnavo e ja ajJAnatA che ane e ja mithyAtva che. pArakAne potAnA gaNI, tenI pAsethI sAdhanAno mArga levo e ja sAdhakonI sAdhanA che. yogasAdhako yogasAdhanA karI ghaNI-ghaNI siddhio meLave che. yogasAdhako vividha prakAranI yogasAdhanA kare che, paraMtu yogazAstramAM be prakAranA yoga batAvyA che. (1) rAja yoga (2) haThayoga. haThayegIo vividha prakAranAM Asano dvArA siddhi meLave che, jema ke padmAsana, mayUrAsana, zirazAsana, gauduhAsana, bhujaMgAsana, zabAsana ukaDuM Asana vigere. 84 prakAranAM Asano kahyA che. A prakAranA AsanArUDha sAdhaka lAMbo samaya sthirAsane rahe tathA potAnA manane temAM sthira karI upayogane aMtarmukha karI sva tarapha vaLe to anaMta-anaMta karma nirjarA thAya che. bhagavAna mahAvIrane gauduha Asane keLajJanAna thayuM hatuM. Adya tIrthakarone pavAsane tathA khagrAsane kevaLajJAna thayela che, paNa potAnA upayogane AtmAmAM joDI devuM ati jarUrI che. manane AsanomAM joDavuM eTale kAyakaleza tapa che, paraMtu ghaNA sAdhako siddhi mATe paNa yogasAdhanA kare che, jema ke paMcagni tapa karavuM, jemAM caitra-vaizAkhanA sakhata tApamAM madhyAnha 12 vAge tApamAM khullA zarIre besI, cAre bAju pracaMDa Aga lagAvI upara sUrya tapato hoya, cAre bAju agnino tApa hoya ane e sakhata garamI sahana karavI ene paNa kAyakaleza tapa kahevAya che. Avo tapa kamaThe karyo hato ane te mRtyu pAmI meghamALI deva thayo. A rIte koI yoga sAdhaka jhADanI jADI DALI upara UMdho laTake che ane be page ja para) % E 6 %EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ DALa pakaDI rAkhe che ne hAtha-mAthuM nIce laTakatuM rAkhe che ane divaso sudhI Ama laTakato rahe che jene gujarAtI bhASAmAM vaDavAMgaDA jevuM tapa kahevAya che. Ane paNa kAyAkaleza tapa kahevAya che. koI lAkaDAno vera khAI divaso kADhe che. A badhAM kAyAkaleza tapa kahevAya che. haThayogIo siddhi meLavI jagaprasiddha banavA A tapa kare che. AvI siddhiothI aneka camatkAro sarje che. enA camatkArothI camata thaI tenI pAse mAnava-maherAmaNa UbharAya che ane loko tene mAne, pUje, vaMde ane bhagavAna mAnI pUjA kare che. A bhautika upalabdhi che, tyAre jaina zAstramAM kahela kAyakaleza tapamAM tapasvInuM lakSabiMdu ekAMta mokSa hoya che ane te mATe karma nirjarA tenuM mukhya aMga che. kAyakaleza ta5 : e bAhyatapa che, paNa emAM bhautika sukhanI koI AkAMkSA sAdhakane nathI. AtmAne karma jhaMjhIrathI mukta karavA A prakArano tapa karavAmAM Ave che, jemAM kezaluMcana karavuM e paNa tapa che. mAthAnA vALa hAthethI kheMcI kADhavA e tapa che. A samaye jeTalI samatA rahe teTalI nirjarA thAya che. sAdhaka A samaye aMtarabhAvone cakAze che tathA zarIrano moha keTalo che? tenuM paNa nirIkSaNa kare che. AtApanA tapa : garamImAM khullA medAnamAM pataruM tapAvI, eka adhovastra paherI baporanA 12 vAge khullA zarIre te patarA para catto suI jAya ne dhyAnastha banI jAya. ThaMDInA divasomAM nadInI retImAM vahelI savAre khullA zarIre besI dhyAnArUDha thaI javuM. A eka AtApanA tapa che, paraMtu A badhAM tapamAM dehAzakti choDavAnuM dhyeya hoya che. zarIra tapAvI jJAtA daTAbhAva keLavavAno che. jaina dharma rAjayogano dharma che. jaina dharma bhAvazuddhi tathA vicArazuddhine vizeSa mahattva Ape che. mATe ja kahyuM che ke - ''bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAva dIje dAna, bhAve dharma ArAdhIe, bhAve kevaLa jJAna." zarIrane tapasyA dvArA tapAvavAnuM che ne manane paNa zarIra lakSamAMthI kADhI AtmalakSI banAvavA tarapha khAsa dhyAna doryuM che. jaina dharma mokSasAdhaka dharma che. tenI koI paNa sAdhanA mokSalakSI hoya che, jemAM karma nirjarAno hetu sarato hoya te prakAranA tapanuM vidhAna zAstramAM che. jJAna dvArA dehane para jANI tenAthI mukta thavA - pa3)
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3333333333333333 paruSArtha karavo ane te mATe sAdhaka parisaho - upasargo sahana kare che tathA samatAnI sAdhanA kare che. jaina sAdhu deha mATe rAga-dveSa na kare. zarIra DhAMkavA vastra paridhAna kare paNa zarIra sauMdarya vadhAravA koI vezabhUSA na kare. zarIrane sAdhana gaNI sAdhaka dhyAnastha banI dehathI bhinna evA AtmAmAM tAdAtmya sAdhI ekAkAra banI jAya che. te avasthA dehAtita avasthA che. A dazA mATe kRpALu deva kahe che ke :'"deha chatAM jenI dazA varte dehAtIta" AtmajJAnI zarIramAM hovA chatAM dehamAM nathI. te saMsAramAM hovA chatAM saMsAramAM nathI. A avasthAmAM dIrghakALa rahe to jIva karmamukta banI jAya che. sAdhaka mokSa mATe zarIra mamatva ghaTADI dehane kRza karI nAkhe che. "anuttarovavAI sUtra''mAM dhannA aNagAranI kaThIna tapasyAnI vAta Ave che. dhannA aNagAranA paga rUkSa ane mAMsa vagaranA hatA. temAM hADakAM, cAmaDAM ane zirAo dekhAtAM hatAM. jhADanI sUkI DALI jevA paga thaI gayA hatA. tenI jaMghA kAka pakSInI - kaMka pakSInI jaMghA jevI thaI gaI hatI. ghUMTaNo mayUra pakSInA ghUMTaNa jevA thaI gayA hatA. tenA sAthaLa boraDInI sUkAyela komaLa kUMpaLa jevA thaI gayA hatA. teozrInA zarIranAM badhAMja aMgopAMgomAM phakta hADakAM-cAmaDAM ane nazonI jALa ja jovAmAM AvatI hatI. tapasyA karavAthI temanAM peTa, pITha, kamara vigere sukAI gayAM hatAM. teo cAlatA hoya tyAre jema sUkAyelAM maracAM khakhaDe tema teonAM hADakAM khakhaDatAM hatAM. AvI ghora tapasyAnI sAthe manane paNa dehamAMthI vALI, Atmastha karI nAkhyuM hatuM. bhAvamana jyAre AtmA sAthe joDAI jAya che tyAre zuddha saMvara thAya che ane anaMtaanaMta karma nirjarA thAya che. tapanI aneka phalazruti che. jJAnIoe kahyuM che ke, tapasA jAyate labdhi tapasA jAyate vIrya, tapasA jAyate jJAna "tapasA jAgate vruddhi" | tapathI labdhi, zakti, jJAna-buddhi vigere aneka guNo pragaTa thAya che. mATe ja tapanuM mahattva gavAyuM che. jJAnIoe, tapasvIoe tapanI zakti jANI-mANIanubhavI che. dazavaikAlika sUtranA navamA adhyayananA cothA uddezAmAM cAra prakAranI samAdhi sthAna batAvyA che. vinaya samAdhi, zruta samAdhi tathA tapa samAdhi ane AcAra samAdhi. temAM paNa tapane samAdhinuM sthAna kahyuM che. to sAdhaka kAyakaleza tapa dvArA ur 333333333333 14 79 FR 3333333339SSIS samAdhine pAmI zake che. tapano hetu kAyAnI sAthe manane paNa aMtarmukha banAvavAnuM che. upayoga jyAre aMtarmukha bane che tyAre dehAtita avasthA pragaTa thAya che. juo gajasukumAra muni, metAraja muni jevA mahAsAdhako aMtarmukhI banI, ghAtIkarma khapAvI, kevalajJAna laIne aghAtikarmane kSaya karI mokSa sidhAvI gayA. kAyakaleza tapano hetu lAbhanI, kIrtinI, dhananI saMtatinI apekSA nahIM, mokSa lakSa sivAya bIjuM koI dhyeya nahIM. vaidika zAstramAM paNa kahyuM che ke, zarIranA rogane kaMTrola karavA vAta-pitta-kapha traNeyane samAna karavA paDe che. tene samAna karavA vaidyo lAMghaNa karAve che. A paNa eka kAyakaleza tapa che. bhikhArIne traNa divasa khAvA na maLe to te paNa kAyakaleza che. kAyakaleza tapa karanAra tapasvI kAyane kRza kare che. tenI sAthe sAthe AtmAbhimukha thatAM thatAM tapasvI samAdhi prApta karI Atmastha banI jAya che. Avo sAdhaka dehabhinna caitanyano anubhava kare che. AtmArtha thayelo sAdhaka dhyAnArUDha thayo hovAthI, zukaladhyAnI kahevAya che, pachI tenI AMtarika dazA dehamAM hovA chatAM dehanI bhinnatAno anubhava kare che jema ke mAnava vastra pahere chatAM kapaDAMthI teno deha judo che. nALiyeranI aMdara ToparUM pAkI jAya tyAre ToparAno goTo nALiyerathI chUTo paDI jAya che. tema deha-AtmAno saMbaMdha che, baMne judA che. ane sAdhaka judApaNAno anubhava kare che. sAdhaka AvI caramAvasthAe pahoMcavA vividha prakAranAM tapa kare che. goM. caM. tapasamrATa gurudeve AvI aneka tapasyAo karI che. varSo thayAM. rAtanA be-aDhI vAge jAgI dhyAna karatA hatA. gurudeve ghaNA vRddha saMtonI sevA paNa karI che. AvI rIte vaiyAvacca-dhyAna vagere AtyaMtara tapa che. tenI sAthe sAthe bAhyatapamAM varSo sudhI ekAMtara upavAsa, traNa varasa rasaparityAga tapa, vRtti saMkSepa tapa vigere anuSThAno karela che. kAyAnI mAyA choDavA mATe ja sAdhako tapAnuSThAna kare che tathA pote potAno nirIkSaka bane che. kAyAnI mAyA keTalA aMze chUTI che te pramANikapaNe rahI tapAse che. jo kAyAnI mAyA chUTe to svarUpastha thavAya ane je svarUpastha thAya che tenI kAyAnI mAyA chUTI jAya che, A jJAnI puruSonI vANI che. jJAnI puruSone saMsAra sparzI zakato nathI. nAva pANImAM rahe che to tare che. sAdhaka ne sAdhanA A prakAranI hoya che. A che kAyakaleza tapanI phaLazruti. * 55
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ sweeee pratisaMlInatA rameza ke. gAMdhI (beMkanA nivRtta menejara ramezabhAI jaina dharmanA abhyAsu, sAdhu-saMtonI vaiyAvaccamAM rasa dharAvanAra jaina jJAnasatramAM bhAga le che.) "ege jie jiyA paMca, paMca jiye jiyA dasa / dasahA tu giNitAeM, savva sattu jiNAmahaM // bhAvArtha : eka bahirAtmAne jItavAthI cAra kaSAyo ane eka manane jItI levAya che, e pAMcane jItavAthI pAMca indriyo maLazI dasane jItI levAya che ane dasane jItI levAthI huM sarva zatruone jItI lauM chuM. pU. zrI kezIsvAmInA praznanA uttara rUpe pU. zrI gautamasvAmInA A pratyuttara che. A gAthAnA bIjA caraNamAM pratisaMlInatA tapanuM hArda samAyela che. tapanA bAra prakAra paikI A bAhyatapanuM huM ane aMtima tapa che. pratyeka bAhyatapa uttarottara vizuddhi, AtmAnI darzAve che. prathama upAMga sUtra uvavAI sUtramAM pratisaMlInatA tapano arthavistAra A pramANe che ''pratisaMlInatA eTale viSaya kaSAyamAM saMlIna (lIna) banelA indriya ane manane pAchA vALavA, anukULa zabda zravaNAdi raNa ane pratikULa zabda zravaNAdimAM dveSa na karavo, krodhanA udayane rokavA. jo krodhano udaya thaI jAya to krodhanA udayamAM bhaLavuM nahIM. krodhAdinA udayane niSphaLa banAvavo. manamAM AvatA azubha vicarone choDI zubha vicAramAM joDAva. kharAba parapIDAdAyI vacano bolavAM nahIM, sArA ane sacana bolavano abhyAsa karavo, kAyAne sthira karavI te pratisaMlInatA tapa che.' uttarAdhyayana sUtranA 30mA adhyayana '"tapomArga gati''mAM pratisaMlInatAne strI, pazu, napuMsaka rahita ekAMta sthAnamAM nivAsa karavAnIM sAdhaka-ArAdhakane sUcana bodha che. "du pratisaMlInatA tapa tenA cAra bheda che : (1) rAgadveSa utpanna thAya tevA zabdathI kAnane, rUpathI AMkhane, gaMdhathI nAkane, - 49 33333333333 1 FR 3389838888ses rasathI jIbhane ane sparzane rokI rAkhe, indriyonA viSayano saMbaMdha prApta thatA manane vikArI na kare te indriya pratisaMlInatA tapa. (2) krodhano kSamAthI, mAnano vinayathI, mAyAno saraLatAthI ane lobhano saMtoSathI nigraha kare te kaSAya pratisaMlInatA tapa. (3-4) asatya ane mizramananA yogono nigraha karI satya ane vyavahAra mana prarvatAve. asatya ane mizra vacanano tyAga karI satya ane vyavahAra vacana pravarte. audArika, audArika mizra, vaikriya, vaikriya mizra, AhAraka, AhAraka mizra ane kAryaNa kAyayoga ane sAta kAyayogamAMthI azubhane choDI ane zubhane pravartAve te yoga pratisaMlInatA tapa. (4) vADI, bagIcA, udyAna, devasthAna, paraba, dharmazALA, koDha, dukAna, havelI, upAzraya, pauSadhazALA, khAlI koThAra, sabhAsthAna, guphA, rAjasabhA sthAna, chatrI, zAsana, vRkSanI nIce e aDhAra prakAranA sthAnamAM srI, pazu, napuMsaka na rahetA hoya tyAM eka rAtri, Adi yathocita kALa rahe te virakata-zayanAsana pratisaMlInatA tapa. Ama pratisaMlInatAnA 4 bheda varNavelA che. taduparAMta mULa lekha bA.bra. pU. zrI cauthamalajI mahArAjasAhebanA graMtha ''zrI nigraMtha pravacana''no anuvAda pU. zrI kAntiRSijI tathA bA.bra. pU. navinaRSijI mahArAjasAhebe karela che jemAM huM pratisaMlInatA tapa A prakAre Alekhela che. 'saMlInatA tapane ''pratisaMlInatA'' paNa kahevAya che. tenA cAra bheda che. (1) indriya paDisaMlInatA (2) kaSAya paDisaMlInatA (3) yoga paDisaMlInatA ane (4) zayanAsana paDiselInatA. AzravanA 4 kAraNo pahelA batAvyA te paDiselInatA tapa kahevAya che. tyAra bAda pratyekano vistAra upara jaNAvyA mujaba "jaina tattva prakAza''nI samAna che eTale purnalekhana nathI karato. A rIte pratisaMlInatA tapanuM svarUpa jANyA-joyA vinA A tapanA anusaMdhAnamAM ciMtana karatA udbhavela bhAvonI abhivyakti karI je rIte 57
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB samajAyela che te rajU karuM chuM. pratisalInatA tapa bAhyatapamAM utkRSTa rUpe che te rIte AvyaMtara tapamAM kAryotsarga athavA vyatsarga tapa utkRSTa rUpe che. Ama tapa zreNImAM A badhA tapo sAMkaLarUpe ekabIjA sAthe saMkaLAyela che. jema ke aNasaNathI laI rasa parityAga tapa AhAra sAthe te paNa "kavaLa" AhAra rUpI rasendriyane kAbUmAM lAvavAnA puruSArthanA preraka che. kAyAkeza tapa kAyAne kasavA mATe, majabuta karavA kAyayogamAM 'kAyA gupta' dvArA sthiratA bakSavA che jenuM anusaMdhAna chaThThA AtyaMtara navanA "ThANeNaM' sAthe che. have bIjI rIte jotAM 6 paryApti paikI AhAra e prathama paryApti che. bhavaparivartana samaye vATe vaheto jIva tejasa ane kArmaNa zarIra sAtha laI jAya che ane manuSyanA bhavamAM 'oja' AhAranA grahaNa dvArA zarIra pragaTAve che tyAra bAda indriya, hyosocchazvAsa bhASA ane mana ema krama rahe che. saMkSI paMcendriya ne A 6 paryApta utkRSTa rUpe hoya che. ahIM indriya paryAptino vizeSa saMbaMdha pratisalInatA sAthe che. alabatta, yoga pratisalInatAmAM mana vacanano paNa samAveza thAya che. have bAhyatA AtyaMtara tapa sAdhanAmAM sahAyaka che. ahIM AtmAno mULa svabhAva je aNAhAraka che tenI prApti mATe rasanA para vijaya Avazyaka che. azarIrI indriyAtIta dazA tarapha javA A eka pagalArUpe che. tapa vize paNa AgamomAM - graMthomAM ghaNuM prarUpela che. jema ke dazavaikAlika mULa sUtranA prathama adhyayana prathama gAthA "dhamAM magala muThuiM ahiMsA saMyamo tavo'mAM tapane dharmanA eka lakSaNa rUpe kahela che. te ja rIte sUyagaDAMga sUtra-bIjA aMgasUtramAM 6ThThA adhyayana "puchIcurNa - vIrasvatimAM 23mI gAthAmAM dANANuM seThuM abhayAkhayANuM ... tave su vA utama gaMbhaceTuM caraNa dvArA tapamAM uttama brahmacarya kahela che. ahIM brahmacaryane ''AnsaramaNatAnA svarUpamAM samajavAnuM che. AtmaramaNatA ke AtmAmAM lInatA te pratisalInatA. tava sAthe e rIte sAMkaLela che ke prati tarapha saMlinata=lInatA, ekAgratA, anuptatA. ahIM indriyone viSaya-kaSAya nA bhAvo sAthe - pati %e0%% e0%ews tapa tattva vicAra ##$%e0%e0%a kheMcAtI rokI AtmabhAvamAM sthira karavA rUpa A tapa che. prati eTale eka arthamAM virUddha, jema ke prativAda, pratikramaNa vi. ane prati eTale tarapha paNa thAya arthAt azubha prati (tarapha) jatI rokI zubha yAvat zuddha prati (taraphaazubhanI virUddha dizAmAM laI javI). AtmAnI vikAsayAtrAmAM tapanuM aneruM sthAna che. jema ke zarUAta zrAvakanA guNothI karIe to dAna, zIla, tapa bhAvamAM tapa eka aMgarUpa che. tema sAdhunA guNomAM jJAna-darzana-cAritra-tapa guNarUpa che. kevaLI paryAyamAM tapa eka anaMtA tapa rUpe pragaTe che. aMtarAya karmanA kSayathI vItarAya dUra thatAM samyapha anaMta tapa rUpe guNa pariName che. A tapa guNa cAritra guNamAM lIna thatA "samyaka jJAnadarzana cAritrANi mokSa mArga" rUpa tatvArtha sUtranI gAthAmAM udabhave che. Ama uttarottara vikAsa pAmatA chevaTe cAritra guNamAM siddha dazA prApta thatAM anaMta zuddha AtmIyayogamAM lIna thAya che. AmAM "saMlInatA" siddha dazAmAM (zuddha) upayoga rUpe samAviSTa che. have 'siddha' dazA eTale AtmAnI parama vizuddha dazA sarvathA karmarahita dazA ATha guNo pragaTAve che. ATha karmanA pratirodha rUpe. jinadarzana vItarAga praNita Atmadarzana saMpUrNa ane zuddha paripUrNa darzana che. Atmazuddhi dvArA Atmasiddhi sUtrane sArthaka kare che tene mArA-tamArA ane pratyeka AtmAne lAgu pADatA "mokSamArga' arthAt karmamukti mArga ...... anAdinA anaMtanaMta du:khathI zarU thaI "siddha" svarUpanA anaMtAnaMta zAzvata sukha sudhIno che. je mArge pratyeke cAlavAnuM che. avyavahAra rAzimAM anAdithI anaMtAnaMta du:kho bhogavyAM - eka "siddha AtmA'nA upakAra nIce pratyeka AtmA Avyo ane avyavahAra rAzimAM pravezI utkrAMtinuM maMDANa thayuM - kramaza: AgaLa vadhI sthAvara-vasa-vikalaMka dvIpa pasAra karI nAraka-tIya devagati vaTAvI saMjJI paMcendriya rUpa pAmyo. have jo sammadarzananA sparze AtmasparzanA thAya to mokSamArganA Highway upara AvI sAdhanA-ArAdhanA 1thI 4, 5, 6, 7 ane tyAra bAda kSepaka zreNI rUpe Take off karI kaivalya prApti dvArA sarvathA mukta thavA dvArA karajathI mukta thaI eka vadhu trasta AtmAne, unakaTatAthI jhaMkhatA AtmAne upakRta karI vyavahAra rAzimAM lAvI saMtoSa laI zakAya. * - 59 )
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ phaTAkANI jANawateNa jJAnadhArA weetest bleefeeeee AtyaMtara tapano eka bheda : prAyazcitta'' - dhanalakSmIbena zAMtilAla badANI nAgapura sthita dhanalakSmIbahena jaina dharmanA abhyAsu che. sAdhu-saMtonI vaiyAvacca karavAvALA, aneka sAmayikomAM lekho lakhe che ane jaina sAhitya satromAM bhAga le che). dhammo maMgala mukki kaIM, ahiMsA saMmo tavo devAhiM taM namaMsati jasya dhamaeN sayAmaNo mokSagatinA bAdhaka rAga-dveSathI utpanna pApakarmone kSaya karavA mATe tathA amogha nirUpita karavAmAM AvyuM che. tapa eTale mAtra anna-jaLa choDI bhUkhyA rahevAmAM nathI paraMtu bhagavAna mahAvIre sAdhu athavA sAdhaka mATe uttarAdhAyananA trIsamA adhyAyanamAM bAra prakAranA tapa batAvyA che. A bAdhatapa ane che AtyaMtara tapa. temAM prAyazcita eka AtyaMtara tapa che. pazcAtApa te eka mahAna AtyaMtara tapa che, jemAM sAdhaka potAnI bhUlano sAcA hRdayathI svIkAra karI, ekarAra karI AtmAnI sAkSIe athavA gara pAse prAyazcita karI narakagatithI aTakI sIdhA mokSa mArgamAM avicala sthAne pahoMcI jAya che. "Avazyaka sUtra" batrIsa sUtromAMnu eka mahAna prAyazcita sUtra che, jemAM vyakti pratidinanA potAnA pApanuM pratikramaNa dvArA karIne pApathI aTakI jAya che. "hA pastAvo vipula jharaNuM. svargathI utaryuM che, pApI temAM DubakI daIne puNyazALI bane che" - kalApI saMvara dvArA karmono Azrava aTakI jAya che, arthAt navIna karmono baMdha nathI thato. paraMtu pUrvasaMcita karyAno kSaya mukhyatayA tapathI thAya che. jIva eka taLAva saduza che tathA karma pANI rUpa che. jema taLAvamAM navuM pANI AvatuM rahe che, tathA temAMthI jaLa ulecavA chatAMya khAlI na thaI zake. agara navIna jaLanuM Agamana rokI devAmAM Ave to paNa, to paNa jUnuM pANI na sukAya to sarovara nirjaLa na thAya. AvI ja rIte jyAM sudhI Azrayano pravAha cAlu che sae%etweetestvuM tapa tattva vicAra Betieeeeeeeee tyAM sudhI jIva kamarahita nathI thaI zakato ane pUrvasaMcita karmono kSaya karavA mATa tapodharmanI apekSA rahe che. tapa dvArA koTi bhavonA karmajja paNa evI rIte bhasma thaI jAya che. jevI rIte agni dvArA no Dhagalo. AtmAnI zuddhi mATe ta5rUpI agnimAM zarIrane nAkhavuM joIe. tenA mATe vIra bhagavAne che bAhya, cha AtyaMtara tapa batAvyA che. AmAMnuM prAyazcita eka AtyaMtara tapa che. prAyazcita" tapano uddezya zarIra-damana sAthe Indriya tathA mana upara vijaya prApta karavAno che. zarIra puSTa thavAthI indriyo puSTa thAya che tathA viSayo tarapha tIvratAe doDe che. indriyonuM viSaya tarapha doDavuM ja du:khanuM kAraNa che. ane A ja saMsAra che. saMsArathI pAra thavAnI IcchAvALA mumukSu mATe Indriyo para vijaya prApta karavo Avazyaka che. deha-damana indriya vijayanuM sAdhana che. atae tapazcaryA dvArA zarIranuM damana karavuM joIe, zarIra para damana karavuM te eka sAdhana-indriyo para damana karavuM te sAdhya. sAdhyane lakSyamAM rAkhIne sAdhanono upayoga karavAmAM Ave to ThIka che, paraMtu sAghane ja vismRta karI devAmAM Ave to sAdhana niropayogI siddha thaI jAya che. saMsAramAM aneko prANI AtmazuddhinA bhaTsane bhUlI zArIrika kaSTa sahana karavAno mArga apanAve che. koI paMcAgnina tapa, koI kAMTA para suvuM, mAsamAsanA tapa pachI kRza pAtra thavuM A badhA ajJAna tapa che. AvA tapathI koI Atmika lAbha thato nathI. kAraNa ke AvA tapano uddezya ja galata che. jeno uddeza galata, tenuM kArya kema zuddha hoI zake ? AtmazuddhinA uddezyathI karelA tapa ja nirja 2AnuM kAraNa bane che. je samyakajJAnI mahAbhAga tathA samyagdaSTi che, temanuM ja tapa Adi anuSThAna zuddha che. temane ja mokSanI prApti thAya che. te mahApurUSonA tapanuM sAMsArika prayojana nathI hotuM. tapa mAtra nirjarAnI daSTi e ja karavuM joIe tema AgamamAM kahela che. "prAyazcita" je tapamAM zArIrika kriyAone badale mAnasika tathA aMta:karaNanI
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ S1818181818181818181818 4dr CARUR 49181818181818181818181818 ucarAdi paraDhavuM, gamatAgamatanA sAdhAraNa doSonI zuddhi kAryotsargathI thaI jAya che. tapa - je doSonI zuddhi tapa dvArA thAya che "tapAI' prAyazcita che. sattanA sparzathI lAgelA doSonI nivRtti AyaMbila, upavAsa Adi tapathI thAya che. chedAI - je doSonuM sevana karavAthI dIkSA paryAyano cheda karAya che, te chedAI che. apavAda mArganuM sevana karavuM tatathA jANI joIne doSa lagADavo hoya to te doSanuM cheda prAyazcita dvArA zuddhi thAya che. temAM pALelA saMyamanI avadhimAMthI amuka divaso athavA mahinAno cheda karI devAmAM Ave che. Ama karavAthI cheda prApta sAdhu te badhA sAdhuone vaMdaNA kare che jenI pahelA temane dIkSA lIdhela tethI te nAnA thaI jAya GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB vRttionI pradhanatA hoya, te AtyaMtara tapa che. AnA cha bheda che. (1) prAyazcita (2) vinaya (3) vaiyAvacca (4) svAdhyAya (5) dayAna (6) vyutamArga. prAyazcita - aMgIkRta vratomAM pramAdajanita doSonuM zodhana karavuM prAyazcita kahevAya che. prAyazcita te malama vrata, je aticAro tathA doSono ghAva (jakhama)ne bhare che. lAgelA aticAronA melane dhovA mATe prAyazcita pANI che. prAyazcitanA daza prakAra che - (1) AlocanA: amuka aticAra tathA doSa A zreNImAM Ave che jenI zuddhi AlocanA mAtrathI thaI jAya che. jevI rIte bhikSA ke dhaMDita mATe gamanagamana karavAmAM tathA zasyA saMsmAraka, vastra paNAdinA grahaNa nikSepAdimAM upayoga rAyatA thaDA paNa je sUkSma doSa lAgyA hoya tenI zuddhi alocanAthI thaI jAya che. AlocanAno artha - gurU athavA ratnAdhikanI samakSa je vyaktikrama thayo hoya tene prakaTa karI devuM. A nyUnatama prAyazcita che. pratikramaNa : micchA mi dukkaDa athavA mArA pApo niSphaLa thAya. A prakAre pratikramaNa karavAthI je doSonI zuddhi thAya te pratakramaNa che. AhAramAM, vihAramAM, pratilekhanAmAM, bolatA - cAlavAmAM ajANapaNe ja doSa lAgyA hoya tenI zuddhi pratikramaNathI thaI jAya che. (3) dubhayAI - AlocanA ane pratikramaNa dvArA jenI zuddhi thAya che te tadubhayAI che. niMdrAvasthAmAM duHsvapnanA kAraNe je doSa lAge che, tenI zuddhi AlocanA tathA pratikramaNa dvArA thAya che arthAt te doSone gura samakSa pragaTa karI devuM tathA tenA mATe micchA mi dukkaDuM devuM joIe. Ama karavAthI doSa zuddhi thaI jAya che. (4) viveka - ajANapaNe akalpanIya doSayukta AhAra Adi AvI jAya ane pachI tenI sadoSatA dhyAnamAM Ave athavA khabara paDI jAya to te AhAra Adi sAmagrIne paDhI devI joIe. grahaNa karelI sadoSa vastuno tyAga karI devo ja tenI zuddhi che. A viveka prAyazcita che. (5) vyastarga - kAryotsargathI je nI zuddhi thAya te vyatsarga prAyazcita che. bhulAI - je aparAdho eTalA gaMbhIra hoya, jenI zuddhi bIjI vakhata pharI navI dIkSA devAthI ja thAya che te bhulAI che. A prAyazcitamAM saMyama paryAyano pUro cheda thaI jAya che ane pharI vAra dIkSA levAnI hoya che. jANI joIne mahA vratono bhaMga karavAnI, rAtri bhojana karavAthI A prAyazcita devAmAM Ave che. anavasthAmAvyAI - viziSTa gaMbhIra aparAdha karavAnI sthitimAM sAdhune gRhasthAbhuta banAvI viziSTa prakAranI tapazcaryA kayAM pazcAta ja, jemAM navI dIkSA daI zakAtI hoya te aparAdha anavasthApyAduM che. arthAta tenI zuddhi A prakAranA prAyazcitathI thAya che. (10) pAraMmikAI - utsutra - prarUpaNA - sAdhvInA zIlano bhaMga karavo, saMghamAM bheda karavo Adi gaMbhIratama aparAdha karavAthI saMghathI alaga karI, kaThora tapa karAvI cha mahinAthI laIne bAra varSa sudhI gRhasthAzruta karAvyA pachI jene jyAM dIkSA ApI zakAya che evA prAyazcitane prAraMbhika kahevAmAM Ave che. navamuM tathA dazamuM prAyazcita sahanazIlatAnI hInatAnA kAraNe vartamAnamAM navI devAtA cauda pUvAMdhAra tathA vadhu RSabhanArAMca saMhanana jyAM sudhI rahe che
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** tyA sudhI darzana prAyazcita dekhAya che. "prAyazcita levAnI pAtratA'' jJAnadhArA nimnaguNonA dhAraka ja prAyazcita levAnI pAtratA dharAve che. jo sAdu AlocanA karavAne pAtra che tenAmAM nimnalikhita A daza guNa hovA joIe. (1) uttama jAti saMpanna (2) uttama kuLa saMpanna (3) vinayavAna (4) jJAnavAna (5) darzanavAna (6) cAritravAna (7) kSamAvAna (8) jinendriya (9) amAyI (10) prAyazcita laIne pazcAtApa karavAvALo, cA guNonA dhAraka vyakti zuddha AlocanA karI zake che. 'prAyazcita denAranI pAtratA' nimna guNonA dhAraka muni ja prAyazcita devAnA adhikArI hoya che. (1) zuddhAcArI (2) zuddha vyavahArI (3) avadhAraNavALA (4) lajjA kavAvALA (jethI sAmevALI vyakti sukhathI AlocanA karI zake). (5) zuddhi karavAmAM samartha. (6) apAra zrAvi (AlocanAne prakaTa na karanAra) 7. niyamika - AloyaNA karanAra jene nibhAvI zake. 8. apAyadadhI - AloyaNA karanAranA aparAdhonA duSpariNAmone samajAvanAra hoya (9) priyadhamI (10) dRDhadharmI. : prati sevanAnA daza kAraNo daza kAraNothI aticAra athavA doSonuM sevana thAya cha te daza kAraNo che 1. - darpa (ahaMkAra, (2) pramAda (3) anAyoga (4) AturatA (sudhA athavA rogathI pIDita thavAthI) (5) Apatti (6) zaMkA (7) sahasAkAra (akasmAta) (8) bhaya (9) pradoSa (10) vimarza (parIkSA). A kAraNothI doSonuM pratisevana thAya che tathA tenI zuddhi hetu prAyazcita levAya che. prAyazcitanA daza doSa - prAyazcita , Atmazuddhi mATe (niSkapaTa bhAvathI levuM joIe, paraMtu Ama na karavAthI amuka aticAra sevI nimna doSonuM sevana kare che. AvA dasa doSa batAvela che. sr 1. 2. 3. 4. 5. 6. 3. AkamAcittA - AcArya mahArAja mane ochAmAM ochuM prAyazcita Ape, AvI bhAvanAthI vaiyAvacca Adi dvArA prabhAvita karavA. aNumANaIttA - nAno aparAdha batAvavo, AcArya ocho daMDa deze, jethI potAnA aparodhane nAno kahI batAvavo. jaMdiSTa - AcArya AdinA dvArA je aticAra yA doSa jovAmAM AvyA che tenI ja AlocanA karavI. zeSane saMtADavA. .. 'bAdara' - moTA moTA aticAronI AlocanA karavI ane sUkSmane choDI devA. sUkSma - sUkSma aticAronI AlocanA karavI tathA moTA aticArone gupta rAkhavA. chama - gupacupa aspaSTa zabdomAM mAtA-pitAne kahe, jene AcArya sAMbhaLI na zake. zabdAkula - eTalA jorajorathI AlocanA kare ke agItArtho paNa tene sAMbhaLI lye. bahujana - eka AcArya pAsethI eka aparAdhanI AlocanA karI lIdhA bAda te ja aparAdha mATe bIjA AcAryAdi pAse AlocanA karavI. avyakta - agItArtha pAse AlocanA karavI. 9. 10. sevI - je aticAranI AlocanA karavI che tenuM sevana karanAra pAsethI AlocanA karavI, jethI te alpadaMDa Ape. prAyazcita karavAnA uddezyathI Atma-zodhana hovuM. joIe. A bhAvanAnI sAthe niSkapaTa AlocanA karavI tathA aticAronI zuddhi mATe saraLatAthI prAyazcita svIkAra karavuM joIe. Atmazuddhi mATe prAyazcita eka kAragara upAya che. aparAdha karIne teno svIkAra karavo, ane tenA mATe daMDa svIkAravo te eka kaThina kriyA che. eTale tene AtyaMtara tapa mAnavAmAM Avela che. prAyazcita saraLatAthI grahaNa karIne kevaLajJAna prApta karIne mokSa janAra AtmAnI zAstrIya tathA aitihAsika udAharaNo tarapha daSTipAta karazuM to prAyazcitanI vizvasanIyatAnI vadhu paripuSTi thaze. AmAM amuka AtmAo evA che jemane svayaM pazcAtApa kahI sAcA hRdayathI AtmAnI sAkSIe AlocanA 65
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 818181818181818181818 14 dra Grus B49181818181818181818181818 ane pazcAtApa kare che ke dhikkAra che mane ke saMvatsarI jevA divase paNa huM sAdhuno dharma bhUlI gocarI karuM chuM tathA bIjI tarapha A tapasvI sAdhuo Ama potAne dhikkAratA dhikkAratA prAyazcita karatA karatA ja kevaLajJAna prApta karI lIdhuM. A pramANe jainadarzanamAM kevaLajJAnI tIrthaMkaroe zrAvaka tathA zramaNa banne mATe prAyazcita jevuM saraLa paraMtu pariNAmika daSTie mahAna AtyaMtara tapa batAvI manuSya mATe karma nirjarAnuM sarvottama sAdhana batAvyuM che. jene potAnA doSa athavA bhUla samajAya te ja AtmAnI sAkSIe athavA gurU pAse prAyazcita laI kevaLajJAna prApta karI ajara-amara mokSanA zAzvata sukhane prApta karI zake saMdarbha : AcArya nAnezanA vyAkhyAna saMgraha "jiNadhammo''AdhAre saMkalana karela che, to paNa jinaAjJA viruddha kaMI lakhAyuM hoya to khamatakhAmaNA - kSamA - micchA mi dukkaDam' GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB nyUnatamathI laIne aparAdhano svIkAra karyo che. te evA sAcA hRdayathI ekarAra, svIkAra karI pazcAtApa karyo che ke turata ja karmono kSaya karI te ja sthAne, te ja samaya ke kevaLajJAna kevaLa-darzanane prApta karela che. A zreNImAM sarva prathama mRgAvatI tathA caMdanabALA satInA prAyazcitano dAkhalo smaraNa karIe. mAsI mRgAvatI satI bhagavAna mahAvIranA samavasaraNamAM sUrya-caMdranI pratyakSa upasthitinA kAraNe sUryAsta pahelAM upAzraya AvI javAmAM cUkI gayAM je thI guphaNIe maMgAvatIne saMyamInA kartavyatta mATe upAlaMbha Apyo, jethI mRgAvatIne atyaMta pazcAtApa thayo ke mahAna bhUla karI che, jethI mArA kAraNe mArA gurUNIne du:kha thayuM ane prAyazcita karatAM karatAM UbhelI avasthAmAM nirmaLa ke vaLajJAna prApta thaI gayuM. tenI jANa thatAM svayaM caMdanabALAe paNa hArdika pazcAtApa karyo ke meM kevaLInI azAtanA karI upAlaMbha Apyo ke turata temane paNa kevaLajJAnanI prApti thaI. (2) bIjo dAkhalo mahAvIranA zrAvaka mahAzatakano che, je o upavAsa karI pauSadhazALAmAM sAdhanAmAM lIna hatA. jyAM tenI patnI revatI madhanA nazAmAM cUra thaI kAma-krodhathI masta thaI mahAzataka pAse kAmecachA laI Ave che, tyAre mahAzatakane jJAna thaI gayela - tenA AdhAre revatIne krodhapUrvaka kahe che ke, he kAmuka strI ! Aja thI sAtamA divase tuM marIne sAtamI narake jaIza. jyAre bhagavAna mahAvIrane A vAtanI jANa thAya che tyAre mahAzatakane pauSadhamAM AvAM kaTu vacana kahevA badala prAyazcita levAnuM kaheluM. (3) gautamasvAmIne avadhijJAnI AnaMda zrAvakanI azAtanA karavA badala AloyaNA karavAnuM kahela. gocarI paNa pachI karo. kuDa gurU muni je o saMvatsarInA divasa paNa ghaDo laIne gocarI mATe jAya che. anya sAdhu temanI TIkA kare che. to paNa kuDagurU temane lAvalI gocarI batAvI namratAthI lAbha devAnuM kahe che. tethI te badhA tapasvI sAdhu teno anAdara karI bhAtama dhUke che, chatAya kuDagurU kahe che - saMvatsarInA divase paNa ghaDo laIne gocarI mATe jAya che. anya sAdhu temanI TIkA kare che, to paNa kuDagurU temanI lAvelI gocarI batAvI namratAthI lAbha levAnuM kahe che. tethI te badhA taraphathI sAdhu teno anAdara karI bhAtamAM dhUke che chatAMya kuDagura kahe che - tamoe bhAtamAM ghI nAkhI dIdhuM.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 818181818181818181818181818181818181818181818181818181818181818181818 AvyaMtara tapamAM viyanuM svarUpa DaoN. pUrNimA esa. mahetA (jaina darzananA abhyAsa pUrNamAbahena vividha jana seminAramAM pepara rajU kare che. teo gujarAta vidyApITha-amadAvAdanA AMtararASTrIya jaina adhyayana kendranAM incArja che). 1. prastAvanA : jaina dharma jinezvara athavA tIrthaMkaroe darzAvelI jIvanapaddhati che. A dharma potAnA anuyAyIone karmano kSaya karI parama sukhanI prApti karavAmAM madadarUpa thAya che. samyaka darzana, samyaka jJAna ane samyapha cAritra A ratnatraya mukti athavA mokSano mArga banI rahe che. umAsvAmIe samyaka darzananI vyAkhyA A pramANe ApI che : "tattvArthazraddhAnuM samyapha darzanam" tatvarUpa chavAdi padArthonI zraddhA te samyagdarzana. * A tatva nava prakAranA che. "jIvAchavA puSNa pAvAsava saMvaro ya nijaraMNA, baMdho mako ya tA navatattA hUMti nAyavyA." 2 jIva, ajIva, puSya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha, mokSa e nava tattva jANavA yogya che. nirjarA tatvamAM nivayano samAveza thAya che. nirjarA eTale kSaya. nirjarAnA be bheda - 1) dravyanirjarA : AtmAnA pradezothI karma pudgalonuM kharI javuM te dravya nija che. 2) bhAvanirjarA : AtmAnA tapazcaryAdivALA zubha pariNAma te vAstavika nirjarA che. IcchAno nirodha te tapa che. 'tapasA niryarA caka tapa vaDe saMvara ane nirjarA baMne thAya che. icchA nirodha tapa : icchAnA nAza mATenA sAdhana bAra prakAranA che, temAM prathamanA cAra AhArazuddhi mATe che. pAMca ane che kAyA zuddhi mATe che. Abhyatara tapamAM prathamanA cAra manazuddhi mATe che. chellA be cetanA zuddhi mATe che. tapanA be bhedathI bAra prakAra che, jemAM vinaya AtyaMtara tapanA cha prakAramAM % E 6 %EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ bIjo prakAra che. 2. uNodarI 2. vinaya 3. vRtti saMkSepa 3. vaiyAvara 4. rasatyAga 4. svAdhyAya 5. kAyakaleza 6. dhyAna 6. saMlInatA 6. kAyotsarga tapanA bAra prakAromAM A prakAro evA che ke je prakArone bIjAo joI jANI zake. e Adi kAraNe e ja prakArone bAhyatapa kahevAmAM Ave che, jyAre bIjA cha prakAro evA che, ke jene yathArtha svarUpamAM to antarmukha banelA mahAnubhAvo jANI zake che, eTale e vagere kAraNothI e cha prakArone AtyaMtara tapa kahevAmAM Ave che. 2. vinaya zabdanI vyutpatta AtyaMtara tapanA cha prakAromAM bIjo tapa vinaya tapa nAmano che. 'vinaya' zabda 'vi' ane 'naya' e be zabda maLIne banyo che. tenI vyutpatti parathI evo artha phalita thAya che ke je vizeSarUpe sukhazAMti ene unnati tarapha vaI jAya adhavA je doSone vizeSarUpe dUra kare te * vinaya eTale ziSTAcAra, bhakti, aMtaranuM bahumAna ane AzAtanAnuM vajana. vinayathI abhimAnano nAza thAya che. namratA pragaTe che ane dharmArAdhanAnI yogyatA Ave che, tethI ja teno samAveza AtyaMtara tapamAM karavAmAM Avyo che. 3. vinayanI vyAkhyA ane prakAro vinayanI vyAkhyA A pramANe karavAmAM Ave che ke - ___binayate vizeSaNa dUrI kriyate'SaTavidhaM karmAneneti vinayaH" jenAthI ATha prakAranAM karmo dUra karI zakAya te vinaya. A prakAranA vinayane mokSa vinaya kahevAmAM Ave che. tenA dazavaikAlika niryuktimAM pAMca prakAro jaNAvyA che, jema ke - haMsA - nALa - vatta, tava ga ta6 - vArikha revA eso a bhokkha - viNao, paMcaviho hoi nAyabvA / / 'darzana saMbaMdhI, jJAna saMbaMdhI, cAritra saMbaMdhI, tapa saMbaMdhI tema ja 68
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e aupacArika evI rIte mokSa vinaya pAMca prakAre jANavA yogya che." abhidhAna rAjendra koza tathA anya graMthomAM vinayanA prakAra A pramANe darzAvyA che : 1. jJAna vinaya 2. darzana vinaya 3. cAritra vinaya 4. mano vinaya 5. vacana vinaya 6. kAya vinaya 7. lokopacAra vinaya A sAta prakAranA vinayanA avAnAra prakAro paNa che. 3.1 : jJAna vinaya : jJAna tathA jJAnI upara pUrNa zraddhA rAkhavI, bhakita ane bahumAna rAkhavuM, temanA dvArA pratipAdita vastutattvo upara cintana-manana-anuzIlana karavuM. vidhipUrvaka jJAna grahaNa karavuM. adhyayana karavazuM. temanI AjJAnuM pAlana karavuM te jJAnavinaya che. " ziSya je jJAnI gura pAsethI AtmaguNa vikAsI dharma (siddhAMta) vAkyonuM zikSaNa grahaNa kare, temanI pUrNapaNe vinayabhakti kare. 8 jJAna vinaya tapanA pAMca bheda che je A pramANe che - jJAna vinaya tapathI jJAnAvaraNa Adi ATha prakAranA karmone dUra kare che tene vinaya kahe che. abhinibodhika jJAnano artha matijJAna che. A rIte jJAnanA pAMca bheda hovAthI jJAnavinayanA paNa pAMca bheda che. 6 3.2 : darzana vinaya tapa - darzanamohanIya karmanA kSaya, upazama athavA kSayopazamathI utpanna tatvArtha zraddhAna rUpa AtmapariNAma darzana kahevAya che. darzanano vinaya darzana vinaya tapa che. darzana vinaya tapa be prakAranA che. 3:2.2 - zuSaNadarzana vinaya tapa vidhipUrvaka sAnnidhyamAM rahIne AcArya, upAdhyAya ane guru AdinI sevA karavI zuzruSaNA vinaya tapa kahevAya che. tenA nIce pramANe bheda che jenuM svarUpa A pramANe che. 1. abhutthAna vinaya tapa - AcArya Adi para daSTi paDatAM ja Asana choDI devuM, temanI sanmukha UbhI thaI javuM. 2. AsanAbhigraha vinaya tapa- AcArya athavA guru Adi je koI sthaLe %e0%e0% e0%ews tapa tattva vicAra #@#$%e0%e0%a besavAnI icchA pradarzita kare tyAM ja AsAna pAtharI devuM. 3. AsanapadAna vinaya tapa - AcArya guru AdinA Agamana prasaMge Asana pradAna karavuM. 4. satkAra vinaya tapa - vinayane yogya AcArya Adino vaMdaNA dvArA Adara karavo satkAra vinaya tapa che. 5. sanmAna vinaya tapa - guru AdinuM AhAra-vastra prazasta vastuo dvArA sanmAna karavuM. 6. kRtikarma vinaya tapa - gura Adine vidhi anusAra vaMdana karavuM. 7. aMjali pragraha vinaya tapa - guranI sAme vinayapUrvaka hAtha joDavA. 8. anugAmanatA vinaya tapa - AvI rahelA gura AdinI sAmA javuM. 9. paryupAsanA vinaya tapa - gurunA beThA pachI icchAnukULa sevA karavI. 10. pratisanhAnatA vinaya tapa -AyAM, guru AdinA prasthAna prasaMge pAchaLa pAchaLa javuM.10 3:2.2 - anatyAzAtanA darzana vinaya tapa garanI AdinI AzAtanA avarNavAda na karavI. ananyAzAtanA vinaya tapa kahevAya che. ahaMnta AdinA bhedathI te pistALIsa prakAranA che. (1) ahaMnta (2) arvata praNIta dharma (3) AcAryA (4) upAdhyA (5) sthaviro (6) kuLa (7) gaNa (8) saMgha (9) diyA (10) sAMbhogi (11) Abhinibodhi jJAnanI (12) zrutajJAnanI (13) avadhijJAnanI (14) manaH paryavajJAnanI (15) kevaLajJAnanI AzAtanA na karavI, A anna AdinA paMdara vinaya che. A ja anna Adi paMdaranA prati bhakti-bahumAna karavAthI ane A ja paMdaranA samudabhUta guNonuM kIrtana, varNasaMjavalanatA arthAt vidyamAna guNonuM utkIrtana karavuM, AthI paNa bIjA paMdara bheda thAya che, A rIte badhAne bhegA karavAthI ananyAzAtanA vinaya tapa pistALIza prakAranA che.11 bhagavatI ArAdhanAmAM samyagadarzananA aMgonuM pAlana, bhakti-pUjAdi guNonuM dhAraNa ane bAra zaMkAdi doSAnuM tyAgane darzana vinaya kahevAmAM Ave che.12
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ GSSSSSSWERGO jJAnadhArAWSGGGGGGWSSB 3H3. - cAritra vinaya tapa aneka janmomAM saMcita ATha prakaranA karma samUhano kSaya karavAne mATe je sarva viratirUpa anuSThAna karavAmAM Ave che te cAritra kahevAya che. cAritrano vinaya cAritravinaya tapa che enA pAMca bheda che. 1. sAmAjika cAritra vinaya tapa- sAvaghayoganI nivRttine sAmAyika cAritra kahe che, teno vinaya kahevAya che. 2. chedopasthApanI cAritra vinaya tapa- je mahAvrata rUpa cAritra pUrvaparyAyanuM chedana karIne punaH Aropita karavAmAM Ave che te chedopasthApanIya cAritra che teno vinaya. 3. parihAra vizuddhi cAritra vinaya tapa- je cAritramAM parivAra nAmaka tapazcaryA dvArA karmanirjarArUpa vizuddhi karavAmAM Ave che te ane teno vinaya. 4. sukSamasAmparAya cAritra vinaya tapa-jenA kAraNe jIva saMsAramAM paribhramaNa kare che te kaSAyane samparAya sUkSma-lobhAzanA rUpamAM ja zeSa rahI jAya che ane teno vinaya. 5. yathAkhyAta cAritra vijJaya tapa- tIrthaMkara bhagavAne vinaya yathArtha rUpathI je cAritra vinaya niSkaSAya rUpa kahela che te ane tenA pratye teno vinaya.12 bhagavatI ArAdhanAmAM viSaya-kapAyano tyAga ane samiti-guptinA pAlanane cAritravinaya kahevAmAM Ave che.14 trigupti viSayaka vinayanA bhedonuM svarUpa nIce pramANe che. 3.4 mano vinaya tapa gurujanono manathI vinaya karavo, mana upara saMyama rAkhavo te mano-vinaya kahevAmAM Ave che. tenA be bheda che - prazasta mano vinaya ane aprazasta mano vinaya. manathI zubha bhAvone suvAsita karavA te prazasta manevinaya che ane AnAthI viparIta AcaraNa karavuM. aprazastano vinaya che.15 3.5 vacana vinaya vANIne saMyamamAM rAkhavI, tene ziSTa rAkhavI te vina che. vacana vinaya paNa %EE6GWS%EvuM tapa tattva vicAra B(c)E(c)(c)(c)EEee be prakAranA che, prazAstavacana vinaya ane aprazastavacana vinaya hita-mita, saumya, suMdara, satya vANIthI temanuM (gurujanonuM) sammAna karavuM te prazasta vacana vinaya che ane AnAthI pratikUla AcaraNa karavuM jema ke karkaza, sAvadha chedakArI vagere bhASAno upayoga karavo te apraza0 vacanavinaya che.16 3.6 kAya vinaya kAya eTale zarIra saMbaMdhI samagra pravRttine kAya-vinaya antargata samAvavAmAM Ave che. kAya vinayamAM vivekanI mukhyatA batAvavAmAM AvI che. uThavuM-besavuM, cAlavuM-pharavuM, zayana karavuM vagere pratyeka pravRtti vivekapUrvaka karavI te kAya vinaya che. kAya vinayanA be bheda che. - prazasta kAya vinaya ane prazasta kAyavinaya. aprazastakAya vinaya sAta prakAranA che, jema ke (1) upayogazUnya thaIne cAlavuM. (2) upayogahIna thaIne UbhA thavuM. (3) upayogarahita besavuM (4) upayogarahita sUvuM (5) upayogarahita thaIne... ullaMghana karavuM ane ekavAra lAMghavuM (6) upayogarahita thaIne vAraMvAra lAMghavuM ane (7) upayogarahita thaIne badhI indriyono ane kAya yogano vyApAra karavo. A aprazasta kAya vinaya che. AthI viparItane prazastakAya vinaya kahevAya che.17 3.7 - lokopacAra vinaya lokono upacAra karavo te lokopacAra kahevAya che. lokopacAra saMbaMdhI vinaya tapane lokopacAra vinaya tapa kahevAya che. tenA bhedonuM svarUpa A pramANe che : 1. abhyAsavRttitA vinaya tapa - jJAnAcArya jJAnano bodha ApanAra zikSakanI pratye madhura vacana vagereno prayoga karavo. 2, parachandAnuM vRttitA vinaya tapa - bIjAnA abhiprAyane samajIne tadanusAra vartAva karavo. 3. kAryArtha vinaya tapa - jJAna vagerenI prApti mATe AhAra-pANI vagere lAvIne sevA karavI. 4. kRpratikriyA vinaya tapa - AhAra-pANI dvArA sevA karavAthI guru prasanna thaIne mane zruta dAna daIne pratyuprakAra karaze evA AzayathI gura vagerenI zuzruSA karavI. 5. AryagarlepaNatA vinaya tapa - rogIne auSadha vagere ApIne temano upakAra
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6%%eLa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e | upakAra karavo. 6. dezakAlajJatA vinaya tapa - deza ane kALane anurUpa artha saMpAdana karavo, kArya karavuM. 7. apratilobhatA vinaya tapa - samasta prayojanomAM anukULatA hovI. koInA pratye viruddhAraNa na karavuM.16 AcArya kundakunda mUlAdhAramAM vinaya saMbaMdhI jaNAve che ke darzanamAM vinaya, jJAnamAM vinaya, tapamAM ane aupacArika vinaya A pAMca prakArano vinaya nizcitapaNe mokSa gatimAM laI janAra pradhAnarUpa che arthAt vinaya mokSane prApta karAvanAra che.19 4. vinaya tapa AdhArita kathA mApatuSa muni : mApatuSa munivarane be pada paNa yAda rahetAM na hatAM. bAra bAra varSa sudhI garadeve ene 'ma 5, mA tuSa' be pado gokhAvyAM hatAM. bUla sudhAratA rahyA. e muni kadI paNa AkaLAmaNano zikAra na banyA. vAraMvAra bhUla batAvanAra guru pratye koI aruci ya dveSa nahIM. 'mane yAda nathI rahetuM. huM yAda nahIM karuM, mane vAraMvAra kahevuM nahIM' evI spaSTa vAta karavAno avinaya paNa e mahAmunie karyo na hato. bhalene be pada yAda na rahyAM, paNa samagra graMthono sAra rAga na karavo, hepa na karavo' e bhAvAtmaka jJAna evuM to prApta karI lIdhuM hatuM ke emaNe kadIya dveSa na karyo, kadIya rAga na karyo, pApothI e nivRtta banI gayA. AvadvArone temaNe baMdha karI dIdho. tapaH zakti pragaTa thaI. karmonI vipula nirjarA karavA lAgyA. ghAtI karmono kSaya karIne kevaLajJAna prApta karI lIdhuM. A zreSTha kalyANanI prAptinuM mULa hatuM vinayamAM. 'tamhA sabbapayate, viNIyattaM mA kadAha chaMDejjA apasudo vi ya puriso, khabedi kammANi viNahaNa" koI paNa rIte vinaya kadI na choDavo. vinayavAna vyakti ochuM bhaNI zake toya vinaya dvArA karmone khapAvI zake che. Agama graMthomAM vinaya AdhArita aneka draSTAMta tathA kathAo prApta thAya che, jema ke gaNadhara gautama ane AnaMda zrAvaka. avadhi jJAna vize mata judA paDaDyA, jyAre temane jaNAyuM ke AnaMda zrAvakanuM kathana satya che ane potAnI bhUla che tyAre teo temanI kSamA yAcanA karavA tarata ja nIkaLI paDaDyA. gaNadharano paNa zrAvaka pratye % E 6 %E%EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ kevo vinaya ! sAdhvI mRgAvatIjI ane sAdhvI caMdanabALA-mRgAvatIjIne rANI caMdanabALAzrIjI pahelAM kevaLajJAna prApta thayuM chatAM garaNI pratyenuM vinayapUrvaka AcaraNa ! zreNIka rAjA ane caMDAla vagerenA ullekho Agama graMthomAM maLe che.10 5. vinayanuM mahattva vinaya samagra dharma AcaraNano pAyo che. tethI sAdhakanuM moTAmAM moTuM ane nAnAmAM nAnuM AcaraNa vinayapUrakanuM hovuM joIe. abhidhAnarAjendra kozamAM 'paHH vinA mU'' darzAvIne vRkSanI upamA dvArA abhivyakta karatA samajAve che ke - 'vRkSanA mukhatI skandha utpanna thAya che. kalpamAMthI zAkhAo prazAkhAo ane tenA pachI pAMdaDAM, puSpo, phUla, rasa utpanna thAya che. Ama 'vinaya' dharma rUpI vRkSanuM mULa che.21 vAyakamukhya zrI umAsvAti mahArAja prazamarati prakaraNamAM vinayanI mahattA darzAvatA jaNAve che ke - vinayaphalaM zuzrUSA, guszuzrUSAphalaM zrutajJAnam // jJAnasya phalaM virativirati phalaM cAsravanirodhaH / / saMbaraphavaM tapobalamatha tapaso nirjarAphalaM TrasTam / tasmAta kriyAnivRttiH kriyAnivRtteyogitvam / yoganirodhadi mavasantikSayaH santikSamAnmokSaH / tatasmAt kalayANAnAM, sarveSAM mAjana vinayaH / / vinayanuM phaLa zuzruSA che. guru zukyUSAnuM phaLa zrutajJAnanI prApti che. zrutajJAnanI prAptinuM phaLa virati che ane virA viratinuM phaLa Azravano nirodha eTale saMvara che. saMvaranuM phaLa tapobaLa che ane tapobaLanuM phaLa nirjarA che ke jenAthI kriyAnI nivRtta thatA ayogitva eTale yogarahitapaNuM prApta thAya che ane yogarahitapaNuM prApta thatA bhavaparaMparAno kSaya thAya che. bhavaparaMparAno kSaya e ja mokSa che. Ama vinaya e sarva kalyANanuM bhAna che ane mokSaprAptinuM phaLa che. pAda-TIpa 1. zrI tattavAWdhigama sUtra 1, 2/. 2. sunaMdabahena voharA (saM), nava tattvano saraLa paricaya pR. 2 pU. zrI jaina prakAzanamaMdira, amadAvAda, bha75)
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ BAS181219 112181818181818181818181818181818181818181818181818 vaiyAvRtya e hRdayanI saMvedanA che - guNavaMta baravALiA 66666666% jJAnadhArAzae%E%# I.sa. 2004, chaThThI AvRtti. 3. zrI tattvArthAdhigama sUtra 9/3. 4. zrI uttarAdhyayana sUtra bhAga-1, pR. 2 pU. zrI lIlamabAI ma. (saM), pa.pU. prANaguru janmazatAbdI prakAzana samiti, rAjakoTa. 1998, prathama AvRtti. pU. A vijayanaravAhana sUrivarajI (saM.), nava tattva vivecana. pR. 465 pra. padArtha darzana TrasTa, amadAvAda, I. 2000. 6. abhidhAna rAjendrakoSa, pR. 6 / 1153, bhagavatI sUtra, 25/7 aupapAtika sUtra - 20 tapa varNana, sthAnAMga - 7. 7. jenendra siddhAnta koza, 3 551. 8. zrI dazavaikAlika sUtra, 9 /1/12. 9 zrI aupapAtika sUtra - 30. 10. ejana, bhagavatI sUtra - 25/7. 11. zrI aupapAtika sUtra - 30, dazavaikAlika sUtra saTIka 9/2. 12. zrI bhagavatI ArAdhanA - 114. 13. zrI aupapAtika sUtra - 30. 14. zrI bhagavatI ArAdhanA - 114. 15. zrI aupapAtika sUtra - 30, bhagavatI sUtra 25-7. 16. zrI ejana. 17. zrI opapAtika sUtra - 30. 18. zrI ejana. 19. zrI mUlAcAra, 364. 20. A. zrI vijayabhadraguptasUrizvarajI, zAMta sudhArasa - bhAga 2, pR-149. pU. zrI mahAvIra jaina ArAdhanA, kobA I.sa. 2013, bIjI AvRtti. 21. zrI abhidhAna rAjendra koza, pR. 6 / 1170, zrI dazavaikAlika sUtra, 9/2 /1-2. nagarathI upavana tarapha jatAM rAjamArga para cAlI jatI be sahiyaroe eka dazya joyuM. kautukabharelA dazyane nihALavA A banne sakhI AgaLa cAlI. nagarazreSThI hAthInI aMbADI para beThelA hatA. bAjumAM mahAvata, AgaLapAchaLa sevako cAlI rahyA hatA. rAjamArgathI rasto phaMTAyo, nAnakaDo rasto upavana tarapha jato hato tyAM zreSThI hAthI parathI UtaryA ane ghoDA para beThA. thoDuM AgaLa cAlatAM eka pagadaMDI AvI. zreSThI ghoDA parathI UtaryA, anucaro pAlakhI laIne UbhA hatA temAM zreSThIne besADI Ubara-khAbaDa keDI para jarA paNa AMcako na Ave tema bhoI-anucaro pAlakhI UMcakIne cAlavA lAgyA. upavana AvatAM zreSThI nIce UtaryA ane makhamalI taLAI sAthenI phalazaiyA para sUtA. anucaro paga dabAvavA lAgyA e kautukabharyuM dazya jotAM eka sakhI bIjI sakhIne pUche che : hAthI beTho, ghoDe beTho beTho pAlakhImAMya tryi dinako thako, sakhIrI paDavo dabAvata pAya" A zeTha hAthI-ghoDA ne pAlakhImAM beThA che. cAlyA lagIre nathI, to kyA divasano evo te tene thAka lAgyo ke sevaka tenA paga dabAve che. sakhI javAba Ape che : sAdhu saMta kI sevA kinI cAlyo AgavAra pAya tA' dinako thako sakhIrI 5Dayo dabAvata pAya. he sakhI tuM sAMbhaLa ! pUrvabhavamAM A zeThe sAdhu-saMtanI khUba vaiyAvacca, sevA-suzruSA karI hatI. pAdavihAramAM sAdhu-saMta sAthe ughADe page cAlyA hatA. pUrvanA e thAkane utAravA tenA dehane vizrAma ApavA anucaro paga dabAve che. - sakhIonA saMvAdano evo saMketa che ke pUrve sAdhu-saMtanI vaiyAvacca, sevAzuzruSA karanArane tenA pracaMDa puNyodaye kevI samRddhi maLe che ! ahIM bhAvapUrvaka vaiyAvacca karanArane thanAra puNyabaMdha prati aMgulinirdeza abhipreta che. vaiyAvacca ke vaiyAvRtta zabdamAM, sevA-suzruSAnI pavitra bhAvanA abhipreta che. - 76)
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***jJAnadhArA jaina dharmamAM bAra prakAranAM tapa darzAvavAmAM AvyAM che. cha bAhyatapa ane cha AvyaMtara tapa. vrata-tapanA preraka jainAcAryoe trIjA AtyaMtara tapanuM jaina vrata-tapamAM vizleSaNa karatAM kahyuM che ke : jJAnI ane tapasvI, acAryA, upAdhyAya, sAdhu-sAdhvI tathA vaDIla, vRddha, bImAra, apaMga AdinI vividha prakAre ucita sevAbhakti karavI te ja vaiyAvRtta nAmanuM tapa. guNomAM anurAgapUrvaka saMyamI puruSo tema ja aThThama athavA tethI vadhu tapa karanAra tapasvIono kheda dUra karavo, paga vagere dAbavA-coLavA, caMdana ke zItaLa dravyanuM lepana karavuM, laviMgano kharaDa karavo tema ja temanAM sukha-sagavaDano khyAla rAkhavA ane ema karIne temane sukha-zAtA upajAvavAthI A tapa thAya che. caturvidha saMghanI ane kuTuMbIjanonI ucita sevAbhakti karavI te paNa A tapano ja prakAra che. A sarva pAtrone yogya rItanA zayana-sthAnanI vyavasthA, samayasara auSadhi ApavI, zArIrika svacchatA jALavavAmAM madada karavI, aMgata vaparAzanAM sAdhanonI saphAI karavI, nirdoSa AhAra yogya samaye Apavo, vyAdhipIDita aMgonI saphAI karavI, vastro dhoI ApavAM, pravAsamAM madada karavI, halanacalanamAM Teko Apavo, haLavo vArtAvinoda karavo, patravyavahAramAM madada karavI evI anekavidha rIte sevA-zuzrUSA karavI te ja vaiyAvRtya. vaiyAvRtya karanArane zraddhA, bhakti, vAtsalya, vicchinna samyakatvanuM puna:saMdhAna, tapa, pUjA, tIrtha, samAdhi vagere prApta thAya che. jinAjJAnuM pAlana, saiMya, sahAya, dAna, nalicikitsA, prabhAvanA, kArya-nirvahaNa, maitrI, karuNA vagere vaiyAvRtya karanAnA guNa che. vaiyAvRtya e dhyAnanA UMDANanI pArAzIzI che. vaiyAvRtya e potAnI jAtamAMthI bahAra nIkaLavA mATenuM bAraNuM che. dhyAna dvArA tapasvI jene aMtaranA UMDANamAMthI pAmavA mathe che tene ja vaiyAvRtya dvArA pratyakSapaNe pAmI zakAya che. AtmAno vistAra thato anubhavAya che. eka evI parama avasthA pAmI zakAya che jyAM dhyAna ane vaiyAvRtya ekarUpa banI jAya che. zrI AcarAMga sUtranA prathama upadezakanI 18mI gAthAmAM kahyuM che ke, "sAdhake mAnaane apamAnamAM keTalI samatA keLavI che ? tenI bhikSAmaya jIvanathI kasoTI thAya che. bhikSA e tyAgI jIvananuM kaparuM ane kaThina vrata che. bhikSA ane pAdavihAra e be evAM jJAnanAM sAdhano che ke je jJAna bhUgoLanA ke mAnasazAstronA 8 33333333333 1 FR 3333333339ses anaMta graMthothIya na maLI zake evuM lokamAnasanuM jJAna A be sAdhano dvArA maLI rahe che ane tyAgI jIvananA Adarzano pracAra paNa A be sAdhano dvArA sahelAIthI, gAmaDe-gAmaDe, ghareghare pahoMcI vaLe che e daSTie ja zramaNasaMsthA mATe A be sAdhano nimyAM che. prathama tIrthaMkara RSabhadeva AdinAthathI zarU karI caramatIrthaMkara bhagavAna mahAvIsvAmI sudhInA tamAma tIrthaMkAroe pAdavihAra ane bhikSAcArI dvArA saMyamajIvananuM pAlana karyuM. bhagavAna mahAvIra nirmANa pachInA keTalAka samayapha sudhI to jaina muni bhagavaMto gAmabahAra udyAnamAM cAturmAsa karatA. zeSakALamAM paNa munio gAmabahAra, rAjA, zreSThI, zrAvakonA caityo, upavano, vihAro ke udyAnamAM rokAtA ane svanI sAdhanA sAthe paranuM kalyANa karatA. samayanA sAMprata vaheNamAM zrAvakonA vasavATane kAraNe gAmanagara ane mahAnagaromAM aneka dharmasthAnako thayAM ane sAdhu-saMto temAM cAturmAsa arthe ke zeSakALamAM padhArI svasAdhanA ane dharmajAgRtinuM kArya karavA lAgyA. pradUSita havA-pANInA kAraNe ane kALanA prabhAve, zarIranAM saMThANa parivartanone kAraNe khAsa karIne moTI uMmaranA sAdhu-saMto mATe pAdavihAra kaThina banI gayo. zrAvako mATe saMtonI vaiyAvacca mATe be pAsAM UpasI AvyAM. eka vihAra karI zake tevI umara ane zArIrika kSamatA dharAvatA saMtonI bImArI ke akasmAta vakhatenI vaiyAvacca ane moTI uMmaranA vihAra ke gocarI mATe pharI na zake tevI zArIrika kSamatA gumAvelA saMto, nAnI uMmara hovA chatAM bhayaMkara rogano bhoga banelA ke akasmAtane kAraNe zArIrika vikalAMgatA ke azakti AvatAM vihArAdinI zArIrika kSamatA gumAvatA saMtonA sthiravAsa ane vaiyAvaccanI vyavasthA karavAnuM zrAvako mATe jarUrI banyuM. zAstromAM vaiyAvacca kartAnI pAMca vizeSatAo jovA maLe che. (1) svacchandatA vinAzaka - vaiyAvacca karanAra sAdhaka svacchanda vicaraNa nathI karI zakato. sevya vyaktinI icchAnusAra cAlavuM paDe che. - (2) mada vizodhaka - vaiyAvacca kartAmAM jAti, phula, bala, rUpa, tapa, zruta, lAbha ane aizvarya e ATha madamAMthI eke mada na hoya, koI bAbatano ahaMkAra na hoya, sevAkAryanI pUrI prasannatA hoya. E
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ %i99%E9%96%jJAnadhArA 99%E9% 96%89%88 (3) dehAbhimAna vizodhaka- zarIra pratye Asakti na hoya. vaiyAvacca mATe zArIrika zaktinI jarUra paDe eTalA pUratI zarIranI saMbhALa le che. (4) sAtAbhAva vizodhaka -vaiyAvacca karanArane potAnI sukha-suvidhA ke zAta pratye tIvra rAga nathI hoto. potA pratye upekSita rahIne te vaiyAvacca kare che, sevya vyaktine zAtA pahoMcADe che. (5) kaSAya vizodhaka - enA cAre kaSAyo maMda hoya che. kapAsanA udayathI Avela Avezane zamAvI de che, prazasta bhAvamAM rUpAMtarita kare che. zrAvakajInA 21 guNa batAvyA che emAM kahyuM che ke zrAvakajI sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA e cAra tIrthanI vaiyAvacca karanArA che. (15mo bola). vizvanI tamAma dharmaparaMparAe sahAnubhUtinI vAta kahI che, jyAre jaina dharme tyAMthI AgaLa vadhIne samAnAbhUtinI vAta karI che. sahAnubhUtimAM anukaMpA ane dayA abhipreta che jyAre samAnAbhUtimAM gaurava abhipreta che. anyane duHkha ke pIDA utpanna thatAM huM duHkhI thAuM, pIDita vyakti pratye sahAnubhUti pAThavuM te eka vAta, paNa anyanAM duHkha ke pIDA joI mAtra duHkhI na thAuM, paraMtu mane evA ja prakAranuM du:kha thayuM che evI anubhUti karuM. jevo mAro AtmA che evo ja sAmenI pIDita vyaktino AtmA che. A duHkha mane thaI rahyuM che evI vedanAnI anubhUti karuM ane pachI tenI sevA-vaiyAvRtya karuM to e nijI saMvedanA banI jaze. vaLI paMcamahAvratadhArI saMto to ApaNA pUjanIya che, mATe sevA ane vaiyAvRtyamAM pharaka che. sevA eTale rAhatanuM guMjana, vaiyAvacce eTale ratnatrayInuM pUjana. - sAdhu-saMto to pariSaho sahetA AvyA che. upasargo sAme jhajhUme che mATe vaiyAvacca e saMtonI jarUriyAta nathI, ApaNA hRdayanI saMvedanA che. jyAre kAyAnI mAyA visAranArA saMtane asamAdhi thAya tyAre ApaNe namratA sAthe vaMdanA karI vinaMtI karIe ke amane vaiyAvaccano lAbha Apo. vaiyAvaccamAM vinaya abhipreta ja hoya. vinamratA vinAnI vaiyAvacca vAmaNI che. vinaya ane vaiyAvacce eka sikkAnI be bAju che. upa eTale samIpa, yoga eTale joDAvuM, je kriyA AtmAnI samIpa javAmAM sahakArI nIvaDe e upayoga gaNAya. sevA e sahyoga che to vaiyAvacca e %e0%e0% e0%ews tapa tattva vicAra ##$%e0%e0%a upayoga che. vRddha mAtA-pitA, ruSNu, guru ke saMtanI vaiyAvacca karanAranI smaraNazaktimAM vRddhi thAya che. tene vidyA ane jJAnaprApti sulabha bane che. vaiyAvaccano dharma ApaNAmAM evI rIte pratiSThita thavo joIe ke je sAdhu jInAM vratone lakSamAMrAkhIne ja karavAmAM Ave. vratamAM zakya eTalA doSa na lAge tenI jhINavaTabharI kALajI sAvadhAnImAM ja viveka abhipreta che. saMta-satIjIo mATe zakya eTalI vadhu ArAdhanAdhAmomAM vaiyAvaccanI sagavaDo upalabdha thAya. jarUriyAta pramANenAM sevAkendronuM nirmANa thAya tenI mahAsaMgho ke mahAjana saMsthAo kALajI leze to zAsananuM gaurava jaLavAze. tIrthaMkara nAmakarma upArjananA vIza bolamAM 16mo bola vaiyAvaccano che. sAdhu-saMtonI utkRSTabhAve vaiyAvacca sevA karavAthI svayaM bhagavAna banI zakAya che ane evuM kahyuM che ke, vaiyAvacca gugadharANaM namo nama: vaiyAvaccano guNa dhAraNa karanAra, ene jIvanamAM caritArtha karanAra vaMdanane pAtra che. sevAmUrti naMdISaNanI kasoTI karavA parunI durgaMdhavALA muni deharUpa khuda iMdra AvyA ane naMdISeNe bhAvapUrvaka vaiyAvacca karI kasoTIthI pAra UtaryA. marUdevI mAtA, zailakarAjarSinI sevA karanAra paMthakamuni, bahumutrI pU. samarthamalajInI vaiyAvacca bhAvanAnuM pAvanarmANa karI abhivaMdanA karIe. * ja 800
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ #g#66666666666@GGeetWS%98888 jainadarzanamAM AtyaMtara tapa aMtargata svAdhyAya - DaoN. zobhanA Ara. zAha (zobhanAbahene manoramA kathAH eka adhyayana' para Ph. D. karyuM ane AMtararASTrIya jaina vidyA adhyayana kendra, gujarAta vidyApITha, amadAvAdamAM kAryarata che) vartamAna samayamAM kusaMganA yoga mATenuM vAtAvaraNa sahelAIthI prApta thAya che, paraMtu jIva mATe satsaMganuM vAtAvaraNa maLavuM te ati mahatvanI vAta che. moMgho mAnavadeha maLyo che tene dhanya karavA mATe satsaMga, svAdhyAya uttama sAdhana che. svAdhyAya mATe sat sAhityanuM adhyayana Avazyaka che. sArAM pustakono svAdhyAya manuSyano uttama mitra che, je koI paNa sthitimAM teno sAtha nibhAve che, mAnasika taNAvane dUra kare che. AvA svAdhyAyathI vyaktine AnaMdanI anubhUti thAya che. svAdhyAyanuM mahatva mAnavajIvanamAM svAdhyAyanuM mahattva ati prAcInakALathI svIkAravAmAM AvyuM che. upaniSadamAM paNa teno ullekha maLe che. ziSya jyAre zikSA pUrNa karI gurunA AzramamAMthI vidAya le che tyAre aMtima zikSA tenI A hoya che - "sthAvat mA pramaH' arthAt svAdhyAyamAM pramAda na karavo. jJAnavRddhinuM mukhya sAdhana svAdhyAya che. sAkSAt guravANIno lAbha na maLe tevI sthitimAM svAdhyAya guruM kArya kare che. svAdhyAyathI koI ne koI mArgadarzana prApta thaI jAya che. vyaktine zarIranA vikAsa mATe jema kasarata ane bhojananI AvazyakatA che tema svAdhyAya dvArA buddhino vikAsa thAya che. aMgrejImAM kahevata che ke, 'Book are our best Friend' sArAM pustaka mitranI garaja sAre che. mahAtmA gAMdhIe kahyuM che ke, jyAre huM koI paNa muzkelImAM houM, mArI sAme koI moTI samasyA hoya, teno ukela mane prApta na thAya to huM gItAmAtAnI godamAM cAlyo jAuM chuM, tyAM mane koI ne koI samAdhAna avazya maLI jAya che.' mahAtmA tilake paNa kahyuM che ke, 'huM narakamAM paNa sakzAstronuM svAgata karIza, kAraNa ke temAM adruta zakti che.' satya che ke vyakti game teTalI muzkelImAM hoya paraMtu niSThApUrvaka saghaMthono svAdhyAya kare to tene temAMthI potAnI bha82) #g @S %EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ muktino mArga avazya maLe che. jainadarzanamAM jene mukti kahevAmAM Ave che, te vastutaH kapAyothI mukti che. A mukti mATe pUrva karmonA saMskAronI nirjarA Avazyaka mAnavAmAM AvI che., nirjarA eka sAdhanA che. jenA dvArA kaSayo dUra thAya che. A nirjarA e tapanI ja eka sAdhanA che. jaina paraMparAmAM tapa sAdhanAnA bAra bheda mAnavAmAM AvyA che, temAM AtyaMtara tapanI aMdara svAdhyAya'nI gaNanA karavAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIre potAnA aMtima upadezamAM kahyuM che ke, sAva vA nijona maLatukA |' svAdhyAya karavAthI sarva du:khothI mukti maLe che. Ama svAdhyAya e muktino mArga che. uttarAdhyayana sUtra, AcArasAra, tatvarthasUtra', samaNasutta Adi graMthomAM svAdhyAyane AMtarika tapano eka prakAra batAvatA tenA pAMca aMgonI upalabdhinI vistArathI carcA karavAmAM AvI che. pariyaTTaNA ya bAyaNA, paDicchaNANuvehaNa ya dhammakahA / thudimaMgala saMgutto, paMcaviho hoi sjjhaao|' bRhatka95 bhAkhyAmAM paNa kahevAmAM AvyuM che ke, 'na vi gathi na pi ma codI, sajAvaM samaM tam" arthAt svAdhyAya samAna bhUtakALamAM koI tapa na hatuM, vartamAnamAM nathI ane bhaviSyamAM nahIM hoya. Ama, jaina dharmamAM svAdhyAyane AdhyAtmika mArgamAM vizeSa mahatva ApavAmAM AvyuM che. uttarAdhyayana sUtramAM kahevAmAM AvyuM che ke, svAdhyAyathI jJAnano prakAza prApta thAya che ane samasta du:khono kSaya thAya che. nANassa sabbassa pagAsaNAe, annANa-mohassa vibajjaNAe / rAgasSa dosassa ya saMkhaeNaM, egantasokkhaM samuvei mokkhaM // tassesa maggo guru-biddhasevA, bibajjaNA bAlajaNassadrA / sajjhAya-egantanisevaNA ya sutta'tthasaMcintaNayA dhiI ya // " arthAt saMpUrNa jJAnanA prakAzathI, ajJAna ane mohanA parihArathI, rAgapanA pUrNakSayathI jIva ekAnta sukharUpa mokSane prApta kare che. gura jano ane vRddhonI sevA karavI, ajJAnI lokonA saMparkathI dUra rahevuM, svAdhyAya karavo,
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB ekAntamAM rahevuM, sUtra ane arthanuM ciMtana karavuM ane zairya rAkhavuM. A du:khothI muktino upAya che. svAdhyAyane artha : vibhinna daSTikoNathI svAdhyAya zabdanA aneka artha thAya che. sva + gayA Ano artha e thAya che ke bIjAne samajavAnI apekSAe svayaMnA jIvananuM adhyayana ke manana karavuM. 4 + marfdha + na, svAdhyAya arthAt suzAstronuM maryAdApUrvakanuM adhyayana eTale svAdhyAya. suzAstra eTale guNAnurAga dvArA AtmapoSaNa kare che. mu + H + 3ppA arthAt uttama graMthonuM adhyayana karavuM. bhagavAna mahAvIre uttama zAstronuM lakhaNa batAvatAM kahyuM che ke, "= suvA parivaMti taraM tihiMsa ' je zAstrane vAMcI ke sAMbhaLIne mAnava manane preraNA maLe tathA kSamA, tapa, ahiMsA AdinI bhAvanA baLavAna thAya te uttama zAstra che. svAdhyAyano zAbdika artha "svastha gaNavanam' | huM koNa chuM, kyAMthI Avyo chuM, kyAM javAno chuM, mAre zuM karavuM joIe, e sva jJAna thAya te svAdhyAya. 'na varA dhyAnam vadhyA : ' tAtparya che ke svanuM adhyayana karavuM. bIjA zabdomAM svAdhyAya AtmAnubhUti che. svanI aMdara jhAMkhIne svane jovAnuM che. te svayaM potAnuM adhyayana che. potAnA vicAro, vAsanAo ane anubhUtione jANavAno ane samajavAno prayatna ja svAdhyAya che. - je vyakti svayaM potAnI aMdara jhAMkhIne potAnA kaSAyone jANI le che, te yogya guranA sAnnidhyamAM enuM nirAkaraNa karIne AdhyAtmika vizaddhatAne prApta karI le che. A prakAre svAdhyAya athAt svanuM adhyayana, AtmavizuddhinI eka anupama sAdhanA siddha thAya che. svAdhyAya zabdanI anya paribhASA sa + ga + fdha + 4 A rUpamAM paNa karavAmAM AvI che. "jJamanodhyAH svAdhyAyaH' arthAt sat sAhityanuM adhyayana karavuM svAdhyAya che. A paribhASAo jotAM eka vAta spaSTa thAya che ke badhA prakAranuM vAMcana-adhyayana svAdhyAya nathI. Ama vizuddhinA mATe karavAmAM Avela potAnI svakIya vRttio, bhAvanAo ane vicAronuM adhyayana ke nirIkSaNa tathA saMgraMthonuM paThana-pAThana, je asat vRttione samajIne dUra 84) %e0%e0% e0ews tapa tattva vicAra ##$%e0%e0a karavAmAM sahAyaka hoya te svAdhyAyanI aMtargata Ave che, jenAthI mana prazAMta thAya che ane jIvanamAM saMtoSanI vRtti vikasIta thAya che. svAdhyAyanuM svarUpa dhAdhyAyanI aMdara kaI pravRttio Ave che tenuM vizleSaNa je na paraMparAmAM vistArathI karavAmAM AvyuM che. svAdhyAyanAM pAMca aMga mAnavAmAM AvyAM che. bAyaNA pucchaNA ceva taheba pariyaTTaNA / / aNuppehA dhammakahA sajjhAo paMcahA bhave / / vAcanA, pRcchanA, parivartanA, anuprekSA ane dharmakathA A pAMca prakAranuM svAdhyAya tapa che. (1) vAcanA : gurunA sAnnidhyamAM sagraMthonuM adhyayana karavuM vAcanA che. koI kAraNasara vAMcI na zakAya to bIjAnI pAsethI sAMbhaLavuM te paNa vAcanAnA arthamAM gRhIta karI zakAya che. (2) pratipracchanA: pratipracchanAno artha che vAMcatI vakhate je bAbato na samajAya athavA koI zaMkA ke jijJAsA UbhI thAya to gurajano ke jJAnIne vinayapUrvaka te jaNAvI mananuM samAdhAna meLavavuM. (3) parAvartanA: zIkhelA jJAnane yAda rAkhavA mATe vAraMvAra punarAvartana karavuM jethI vismRta na thAya. (4) anuprekSA : pUrvavaDita viSayanA saMdarbhamAM ciMtana-manana karavuM te anuprekSA. (5) dharmakathA : vyaktine adhyayananA mAdhyamathI je jJAna prApta thayuM che, tene lokakalyANanI bhAvanAnIta bIjA samakSa rajU karavuM ke dharmopadeza Apavo te dharmakathA che. A pramANe svAdhyAyanA kSetramAM A pAMce avasthAono eka krama che. AmAM prathama sthAna vAcanA che. adhyayana karelA viSayane spaSTa karavA mATe praznottara dvArA zaMkAnuM nivAraNa karavuM - eno bIjo kama che kAraNa ke jyAM sudhI adhyayana na thAya tyAM sudhI zaMkA Adi na thAya. adhyayana karelA viSayanA spaSTikaraNa mATe parAvartanA Avazyaka che. jenAthI smRti sudRDha thAya che. tyAra bAda anuprekSA athavA ciMtana che. ciMtananA mAdhyamathI vyakti viSayamAM sthira ja 85 %
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB thaI, tenA arthabodhanA UMDANamAM jaI svataH nI anubhUtinA stara para tene samajavAno prayatna kare che. A prakAre ciMtana ane manana dvArA viSaya spaSTa thaI jAya che tyAre vyaktine dharmopadeza ke adhyayanano adhikAra maLe che. svAdhyAyanA lAbha uttarAdhyayana sUtramAM evo prazna thAya che ke svAdhyAyathI jIvane zuM lAbha che ? tenA uttaramAM kahevAmAM AvyuM che ke svAdhyAyathI jJAnAvaraNaya karmono kSaya thAya che. AtmA mithyAjJAnanuM AcaraNa dUra karI samyapha jJAnanuM arjana kare che. A sAmAnya carcA sAthe uttarAdhyayana sUtramAM svAdhyAyanA pAMca aMge vAcanA, pRcchanA, parivartanA, anuprekSA ane dharmakathA AdinA zA lAbha thAya che tenI carcA karavAmAM AvI che, je A pramANe che - bhajo ! vAcanAthI jIvane zuM lAbha prApta thAya che ? vAcanAthI jIvana karmonI nirjarA kare che, zrutajJAnanI AzAtanAnA doSathI dura rahevAvALo te tIrtha-dharmanuM avalaMbana kare che. gaNadharonI samAna jijJAsu ziSyone zruta pradAna kare che. tIrthadharmanuM avalabana laI karmonI mahanirjarA karato te mahAparyavasAna (saMsArano aMta) kare che. bhatte ! pratipracchanAthI jIvane zuM lAbha prApta thAya che ? pratipracchanA (pUrva paThita zAstra vize zaMkA nivRtti mATe prazna pUchavA)thI jIva sUtra, artha ane tadu bhava bannethI saMbaMdhita kAMkSAmohanIya (saMzaya)nuM nirAkaraNa kare che. bhajo ! parAvartanAthI jIvane zuM lAbha prApta thAya che ? anuprekSAthI arthAt svArthanA ciMtana mananathI chava AyuSya kamane choDIne zeSa jJAnavaraNIyAdi sAta karmonI prakRtionA pragADha baMdhanane zithila kare che, tenI dIrghakAlIna sthitine alpakAlIna kare che, tenA tIvra rasAnubhAvane maMda kare che, sAthe bahukama-pradezone a5 pradezomAM parivartita kare che, Ayakhyakarmano baMdha kadAcita kare che ane kadAcita nathI paNa karato. asAtAvedanIya karmano punaH punaH upacaya nathI karato. saMsAra aTavI anAdi ane anata che. dIrghamArgathI yukata che, je mAM narakAdi gatirUpa cAra aMta (avayava) che, tene zIdhra pAra kare che. %E% E6%E%EvuM tapa tattva vicAra B(c)E(c)(c)(c)EEe(c)Eae bhajo ! dharmakathAthI jIvane zuM lAbha prApta thAya che ? dharmakathAthI jIva karmonI nirjara kare che ane pravacana (zAsana tema ja siddhAMta)nI prabhAvanA kare che. pravacananI bhAvanA karavAvALo jIva bhaviSyamAM zubha phaLa ApavAvALo puNyakarmono baMdha kare che'. A prakAre thAraMgasUtramAM paNa zAstra adhyayananA zuM lAbha che, tenI carcA prApta thAya che. ema kahevAmAM AvyuM che ke sUtranI vAcanAnA pAMca lAbha che. (1) vAcanAthI zrutano saMgraha thAya che. (2) zAstradhyayana adhyayananI pravRttithI ziSyanuM hita thAya che, kAraNa ke te tenI jJAna prAptinuM mahattvapUrNa sAdhana che. zAstradhyayana adhyApananI pravRtti banI rahevAthI jJAnAvaraNa karmanI nirjarA thAya che. adhyana - adhyApananI pravRtti ja vita rahevAthI tene vismRta thavAnI saMbhAvanA rahetI nathI. (5) jyAre zruta chinna rahe che to tenI avicchinna paraMparA cAlu rahe che. svAdhyAyanuM prayojana : sthAnAMga sUtramAM svAdhyAya zA mATe karavuM joIe tenI carcA prApta thAya che. temAM darzAvavAmAM AvyuM che ke svAdhyAyamAM A pramANe pAMca prayojana hovA joIe. 1. jJAnanI prApti mATe, 2. samyapha jJAnanI prApti mATe. 3. sadAcaraNanI pravRtti mATe. 4. durAgraho ane ajJAnane dUra karavA mATe, 5. yathArthano bodha karavA mATe athavA avasthita bhAvonuM jJAna prApta karavA mATe. - sAdhaka jIvanamAM svAdhyAyanuM sthAna : mAnavajIvanamAM svAdhyAyanuM ati mahattva che. te bAbatamAM uttarAdhyayanamAM kahevAmAM AvyuM che ke - divasassa cauro bhAge, kujjA bhikkhU viyakhaNo / tao uttaraguNe kujjA, diNabhAgesu causu bi / / paDhamaM porisiM sajjhAyaM, bIyaM jhANaM jhiyAyaI / taiyAe bhikkhAyariyaM, puNo cautthIe sajjhAyaM / / rati pi cauro bhAge, bhikkhU kujjA biyakkhaNo /
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB tao uttaraguNe kujjA, rAibhAesu causu bi / / paDhamaM porisi sajjhAyaM bIyaM jhANaM jhiyAyaI / taiyAe nid mokkhaM tu cautthI bhujjo vi sajjhAyaM / / * vicakSaNa bhikSue divasanA cAra bhAga karavA. te cAre bhAgamAM svAdhyAya vagere uttara guNonI ArAdhanA karavI. prathama pahoramAM svAdhyAya karavo. bIjAmAM dhyAna karavuM. trIjAmAM bhikSAcarI ane cothAmAM pharI svAdhyAya karavo. - vidvAna bhikSue rAtrinA cAra bhAga karavA. te cAre bhAgamAM uttara guNonI ArAdhanA karavI. prathama praharamAM svAdhyAya, bIjAmAM dhyAna, trIjAmAM UMgha ane cothAmAM pharI svAdhyAya. svAdhyAya mATe sat sAhityanA adhyayananI pasaMdagI : svAdhyAyamAM sat sAhityanI zuM upayogitA che ? sAmAnya: sat sAhityanuM adhyayana vyaktinI jIvanadaSTi ane jIvananI dizAne badalI nAkhe che. svAdhyAya eka evuM mAdhyama che je jIvanamAM eka sAcA mitranI jema haMmezAM sAtha Ape che ane mArgadarzana kare che. vartamAna samayamAM lokomAM vAMcananI ruci vikasita thaI che, paraMtu vAMcananuM viSayavastu yogya nathI. vartamAna samayamAM patra-patrikAone vizeSa rUpathI pasaMda karavAmAM Ave che, je vAsanAothI bharelI hoya che. vartamAnamAM janasaMcAranA mAdhyama tarIke patra-patrikAo, AkAzavANI ane dUradarzana mukhya che. cenalo dvArA abhadra siriyalonA prasAraNathI naitika mUlyonuM patana thaI rahyuM che. uparAMta apaharaNa, baLAtkAra, corI, lUMTaphATa, hatyA, anaitika saMbaMdho ubhaSa A badhA samAcAra pradarzita thAya che. jene jovAmAM ane vAMcavAmAM ApaNe adhika rasa laIe chIe. jene jovAthI jIvananI daSTi ane mana vikRta thaI gayAM che. mAdhyamo dvArA mahAna vyaktionAM jIvanacaritro ane vRttAMtonI sAmAnya rUpathI upekSA thatI jovA maLe che.. AthI, samAjamAM naitika mUlyo jALavavA haze, mAnave sanmArga upara AvavuM haze to sat sAhitya Avazyaka che jenuM prasAraNa thavuM joIe, jethI lokomAM tenA tarapha abhiruci jAgRta thAya te mATe sat sAhityanI pasaMdagI paNa karavI joIe. % E 6 E%EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ sat sAhityanI pasaMdagI sat sAhitya vyaktinA vikAsamAM ane mUlyaniSThAmAM sahAyaka thAya che. sat sAhityamAM upadezAtmaka graMtho ane gAthAonuM potAnuM vizeSa mahattva che, je saMkSepamAM paNa ghaNuM badhuM kahI jAya che. vyaktie niyamita rUpe sat sAhityanuM vAMcana karavuM joIe. te mATe vairAgya ane upazamane poSaka hoya tevA, buddhine sthira karI zAMtarasa utpanna karavAvALA tema ja vItarAgatAnuM ane muni bhagavaMtonuM mAhAtamya varNavyuM hoya tevA ane mokSa mArgamAM sthiratA bakSe tevA graMthonI pasaMdagI karI joIe, jenAM ciMtana ane mananathI jIvananI dizA badalI zakAya che, tethI ja kahyuM che ke - "jJAna vinA saMsAramAM, jJAna parama sukhahetu; jJAna vinA jagajIvaDo, na lahe tatva saMketa." Ama, tapamAM svAdhyAya tapa zreSTha che je kumArge cAlatA jIvane sanmArge laI jAya che tethI jIvanamAM svAdhyAyanuM amRta pAna svayaM karavuM ane bIjAne karAvavuM. pAdaTIpa - saMdarbhasUci 1. uttarAdhyanana sUtra adhyayane - 30-30. 2. tatvArtha 9.20 3. samaNabhuta pR. 150, gAthA 37 4. uttarAdhyayana sUtra adhyayana - 32.2-3 5. uttarAdhyayana sUtra adhyayana - 30.34 6. uttarAdhyayana sUva adhyayana-29 sUtra-24 pR. 251-253 7. uttarAdhyayana sUtra - adhyayana - 26.11-12, 17-18.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtyaMtara tapamAM dhyAna ***** DaoN. razmibhAI je. jhaverI (jaina dharmanA abhyAsu razmibhAI deza-videzamAM pravacano Ape che. temanA dharmaviSayaka ghaNAM pustako pragaTa thayAM che) tapa uttarAdhyayana sUtranA trIsamA adhyayananuM nAma cha. 'tapo-mArga-gati'. Ano pratipAdya viSaya che - tapasyA. tapasyA e mokSano mArga che. tapasyA karma nirjarAnuM mukhya sAdhana che, tenAthI AtmA pavitra thAya che. - jJAna, pratyeka dharmamAM tapanI mahattA batAvavAmAM AvI che. jaina dharmamAM tapanuM vizeSa sthAna che. jaina dharmanA pAyA rUpa A uktiomAM mAtra tapa badhAmAM che darzana, cAritra ane tapa; dAna, zIla, tapa bhAvanA; ahiMsA saMyama ane tupamaya dharma Adi. uttarAdhyayana sUtranA 29mA adhyayanamAM (sUtra-28) bhagavAna kahe che ke tapa vaDe jIva 'vyavadAna' - pUrvasaMcita karmone kSINa karIne vizuddhi prApta kare che. vyavadAna vaDe te akriyA eTale ke mana, vacana ane kAyAnI pravRttiono pUrNa nirodha prApta kare che - te akriyAvAna bane che. ayogI bane che. pachI te siddha banI prazAMta, mukta, parinivRtta thaI badhAM duHkhono aMta kare che. ekAgra mananI sthApanA (manane eka agra-AlaMbana upara sthira karavuM)nuM pariNAma citta-nirodha batAvavAmAM AveluM che. trepanamA sUtramAM batAvavAmAM AvuM che ke mana-gupti vaDe ekAgratA prApta thAya che. tenAthI mananI traNa avasthAo phalita thAya che. (1) gupti (2) ekAgratA (3) nirodha. manane caMcaLa banAvanAra hetuothI tene bacAvavuM - surakSita rAkhavuM te 'gupti' kahevAya che. dhyeya-viSayaka jJAnanI ekatAnatA 'ekAgratA' kahevAya che. mananI vikalpa-zUnyatAne 'nirodha' kahevAmAM Ave che. maharSi pataMjalie cittanAM cAra pariNAmo batAvyAM che. (1) vyutthAna (2) samAdhi-prAraMbha (3) ekAgratA ane (4) nirodha. ahIM ekAgratA ane nirodha tulanIya che. bAhya ane (1) ApyaMtara tapa : jaina daSTie tapasyA be prakAranI che Co AtyaMtara. bAhya tapa karavAthI dehAdhyAsa chUTI jAya che. dehAsakti sAdhanAnuM vidhna che. AtyaMtara tapa mATe prathama dehanA mamatvano tyAga Avazyaka che. jaina darzanamAM AtyaMtara tapanI bahu mahattA che. enA cha prakAra batAvavAmAM AvyA che. (1) prAyazcita- enAthI atacAra -bhIrutA ane sAdhanA pratye jAgarukatA vikasIta thAya che. (2) vinaya - AnAthI abhimAna-mukti ane parasvaropa grahano vikAsa thAya che. (3) vaiyAvRttva vaDe sevAbhAva vikase che. (4) svAdhyAya vaDe 'sva'no - pAtAnA AtmAno abhyAsa ane vikathAno tyAga thAya che. (5) dhyAna vaDe ekAgratA ane mAnasika vikAsa thAya che. (6) vyutsargathI zarIra, upakaraNa vagere upara thanArA mamatvanuM visarjana thAya che. bhagavAne kahyuM che ke, ''A loka nimitte ke paraloka mATe tapa na karo. zlAdhA ke prazaMsA mATe tapa na karo. tapa mAtra nirjarA mATe - AtmAnI vizuddhi mATe karo. (dazavaikAlika - 9/4/6). (3) dhyAna : dhyAnanI paribhASA - Avazyaka niryuktimAM zarIra, vANI ane mananI ekAgra pravRttine dhyAna kahevAmAM AvyuM che. dhyAna zatakamAM dhyAnane "sthira adhyavasAya'' gaNavAmAM AvyuM che. tattvArtha sUtramAM vAcaka umAsvAtie dhyAnanI paribhASA karI che. 'uttama sahanana saikAgracitA nirodho dhyAnamAntarmuhadrantAt (9/ 27)". jaina siddhAMta dIpikAmAM gurudeva tulasIe dhyAnanI vyAkhyA karI che. 'ekAgra manaH sannivezanaM yoga nirodho vA dhyAnam / (6/41) AnA uparathI ema jANavA maLe che ke jaina paraMparAmAM dhyAnano saMbaMdha phakta mana sAthe nahIM paNa traNe yoga-manavacana ane kAyA sAthe che. Avazyaka niryuktimAM kahyuM che ke niraMjana dazA-niSThakaMpaka dhyAnane dhyAna kahevAya che. (1467-68). kevalajJAnIne phakta nirodhAtmaka dhyAna thAya che. jyAre anyane ekAgrAtmaka ane nirodhAtmaka ema baMne prakAranA dhyAna thAya che. dhyAnanA adhikArI : vAcaka umAsvAtijIe tattvArtha sUtramAM dhyAnanI paribhASA karI che te mujaba cAra vAta noMdhavA jevI che. 1
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnadhArA (1) je uttama saMhananadhArI (jenI deharacanA uttama che) puruSa dhyAtA che. (2) ekAgraciMtA athavA yoganirodha dhyAna che. (3) je eka viSayane mukhya banAve - jenA para citta ekaNu thAya te dhyeya che. 4. antamurhuta e dhyAyano utkRSTa kALa che. eno artha ema thAya ke uttama saMhanana zarIradhArIne vadhumAM vadhu 48 miniTa sudhI dhyAna TakI zake che ane anya zarIrane enAthI ochA samaya sudhI dhyAna TakI zake che. aSTaprAbhUtanA mokSa prAbhUtamAM kahyuM che ke jIva Aje paNa ratnatrayI dvArA zuddhAtmAnuM dhyAna karIne svargaloka yA lokAMtika devatva prApta karI tyAMthI manuSya thaIne mokSa prApta karI zake che. (gAthA 77). eTale ke anuttama saMhananavAmA jIvo paNa dhyAna karI zake che. dhyAna ApyaMtara tamano pAMcamo prakAra che. tattvArtha sUtra anusAra vyutsarga pAMcamo ane dhyAna chaThTho pakAra che. dhyAna pahelA vyutsarga karavAmAM Ave che. e dRSTie A krama ucita che ane vyutsarga dhyAna vinA paNa karavAmAM Ave che, tenuM svataMtra mahattva paNa che. tethI tene dhyAnanI pachI paNa rAkhavAmAM Ave che. cetanAnI be avasthAo hoya che cala ane sthira cala cetanAne 'citta' kahevAmAM Ave che. tenA traNa prakAra che (1) bhAvanA-bhAvya liSaya upara citta vAraMvAra lagADavuM. (2) anuprekSA - dhyAnamAMthI virata thayA pachI paNa tenAthI prabhAvita mAnasika ceSTA. (3) ciMtA : sAmAnya mAnasika ciMtana. sthira cetanAne 'dhyAna' kahevAmAM Ave che. jema ke aparispaMdamAna 'zikhA' kahevAya che, tevI ja rIte aparispaMdamAna jJAna dhyAna kahevAyara che. (9/7). ekAgra -ciMtanane paNa dhyAna kahevAmAM Ave che. citta aneka vastuo ke viSayomAM pravRtta thatuM rahetuM hoya che. tene eka vastu ke viSayamAM pravRtta karavuM paNa dhyAna che. (dhyAnazataka - zloka-3). lokaprakAza (30/421-422)mAM mana, vacana ane kAyAnI sthiratAne dhyAna kahyuM che. Ama traNa prakAranA dhyAna thAya che. 1. mAnasika dhyAna - mananI nizcaLatA - manogupti. 2. vAcika dhyAna - mauna - vacanagupti. 92 333333333333 179 FR 3333333339ssis 3. kAyika dhyAna - kAyAnI sthiratA - kAyagupti. chadmastha vyaktine ekAgra - ciMtanAtmaka dhyAna thAya che, paNa pravRtti nirodhAtmaka dhyAna mAtra aMzataH thAya che. kevaLIne pravRtti nirodhAtmaka dhyAna thAya che. cAra prakAranA dhyAna : sthAnAMga sUtra (4-60), Avazyaka niryukti (1463). uttarAdhyayana sUtra (30). dhyAnazataka (60). AdimAM cAra prakAranA dhyAna batAvavAmAM AvyAM che. (1) ArtadhyAna. (2) raudradhyAna, (3) dharmAMdhyAna ane (4) zukaladhyAna. AmAMthI prathama be prakAranA dhyAna azubha che, karmabaMdhanA kAraNo che. mATee AtyaMtara tapanI koTimAM nathI AvatA. aMtima be prakAranA prazasta dhyAna che, e karmanirjarAnA hetu che. eTale uttarAdhyayana (33-35)mAM kahyuM che ke susamAhita muni Artta ane raudra dhyAna choDIne dharmAMdhyAna ane zukaladhyAnano abhyAsa kare. budhajano ene dhyAna kahe che. (1) dharmAMdhyAna : AtyaMtara tapa sAdhanA mATe dharmAMdhyAnanI sAdhanA karavAnI hoya che. e yAda rAkhavuM joIe ke A dhyAnanuM nAma dharmadhyAna nathI paNa dharmadhyAna che. enI paribhASA tattvArtha sUtramAM A pramANe karI che. 'AjJA apAya - vipAka - saMsthAna vicayAya dharyaMm' (9/36) che. A dharmadhyAnA 4 prakAra che. (1) AsAvicaya - AgamanI pramANatAthI arthano vicAra karavo. eTale ke Agama zrutamAM pratipAdita tattvane dhyeya banAvI emAM ekaNu thaI javuM. (2) apAyavicaya - saMsArI jIvonA duHkhonuM ane emAMthI chUTavAnA upAyonuM dhyAna karavuM. A dhyAnamAM rAga-dveSa Adi doSonA utpatti hetu ane enA upAya hetune dhyeya banAvI ekAgra thaI javAnuM che. (3) vipAka vicaya - kamonA phaLano vicAra karI ene dhyeya banAvI ekAgra thavuM. dharmano artha che- vastuno svabhAva. je dharmayukta hoya che ene dharmI kahevAya che. upara mujaba dhyeya upara vicAra karatI vakhate svanI sanmukhatAne lIdhe jeTalI Atma pariNAmonI zuddhatA thAya tene dharmAMdhyAna kahevAya che. potAnA zuddha svabhAvamAM je ekAgratA thAya te nizcaya dharmadhyAna che. paNa je vyavahAra dharmAMdhayAna che te zubha bhAva che, zubha pariNAmarUpa dharmAMdhyAna che. aprazasta dhyAnanI sarakhAmaNImAM karaNIya che. dharmadhyAnathI cittanI uzrRMkhalatA para aMkuza lAge che. e satyane sAkSAtkAra 93
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB karavAnI prakriyA che. AtmAnuzAsanane ujAgara karavAnuM prabaLa sAdhana che. vastu-dharma ke satyanI zodhamAM pariNata cetanAnI ekAgratAne dharma-dhyAna kahevAmAM Ave che. dharmedhyAnanAM cAra lakSaNo che - 1. AjJA-rUci - pravacanamAM zraddhA hovI. 2. nisarga-rUci - sahajapaNe ja satyamAM zraddhA hovI. 3. sUtra-ruci - sUtra-paThana dvArA zraddhA pedA thavI. 4. avagADha ruci - vistArathI satyanI upalabdhi thavI. dharmedhyAnanA cAra AlaMbano che. 1. vAcanA - bhaNAvavuM. 2. pratipracchanA - zaMkA-nivAraNa mATe prazno karavA. 3. parivartanA - punarAvartana karavuM. 4. anuprekSA - ardhanuM ciMtana karavuM. dharmedhyAnanI cAra anuprekSAo che - 1. ekatva-anuprekSA - ekalApaNAnuM ciMtana karavuM. 2. anitya-anuprekSA - padArthonI anityatAnuM ciMtana karavuM. 3. azaraNa-anuraiyA - azaraNa dazAnuM ciMtana karavuM. 4. saMsAra-anuprekSA - saMsAra parabrimaNanuM ciMtana karavuM. (2) zukaladhyAna cetanAnI sahaja (upAdhi-rahita) pariNatine zukaladhyAna kahevAmAM Ave che.) tattvArtha sUtramAM enI paribhASA karavAmAM AvI che - pRthakatva ekatva - vitarka - sUkSmakriyA - pratipAtivyaparatA kriyA niyatIni' (9/39). jaina siddhAMta dIpikAmAM paNa enI vyAkhyA karavAmAM AvI che - "pRthakatvavitarka savicAra- ekatva vitarka avicAra- sUkSmakriyA apratipAtisamucchinnakriyA anivRttini zukala (644) nirmala praNidhAna - samAdhi avatAne zukaladhyAna kahevAya che. uparamAMthI prathama be prakAranuM zukaladhyAna pUrvajJAnadhArI zrutakevalIne thAya che. bAkI be mAtra kevalI bhagavAnane thAya che. A cAra bhedo A pramANe che. 1. pRthakatvavirtaka suvicAra - koI paNa eka vastune eya banAvIne bIjA %E% E 6 E%EvuM tapa tattva vicAra E%E6 badhA padArtho enAthI bhinna che ema ciMtana karavuM e pRthavitarka che. emAM artha, zabda ane yoga para parivartana (ekamAMthI bIjA para javuM) thavAthI e vicAra kahevAya che. e traNe yogavALAne thAya che. 2. ekavitarka avicAra - etvanuM ciMtana karavuM. jemAM koI parivartana nathI thayuM eTale e avicArI dhyAna che. e eka yogavALAne thAya che. 3. sUkSma kriyA apratipAti - 13mAM guNasthAnanA anta bhAgamAM je ucchavAsa ni:zvAsanI sUkSma kriyA bAkI rahe che, jenuM patana nathI thayuM. emAM mAtra kAyayoga hoya che. 4. samucchinnakriyA anivRtti - AmAM trIjA prakAranI sUkSma kriyA paNa nathI rahetI, vicchinna thaI jAya che. AmAM ayogI vasthA, jenI nivRtti nathI hotI, prApta thAya che. zukaladhyAnanA cAra lakSaNo che. 1. avyatha - kSobhano abhAva. 2. asaMmoha - sUkSma padArtha - viSayaka mUDhatAno abhAva. 3. viveka - zarIra ane AtmAnA bhedanuM jJAna. 4. vyutsarga - zarIra ane upadhimAM anAsakta - bhAva. zukaladhyAnanA cAra Alekhana che - (1) kSAnti-kSamA, (2) mukti-nirlobhatA (3) AIva-mRdutA ane mArksavasaraLatA. zukaladhyAnanI cAra anuprekSAo che - (1) anaMtavRttitA-anuprekSA - saMsAra paraMparAnuM ciMtana karavuM. (2) vipariNAma-anuprekSA - vastuonA vividha pariNAmonuM ciMtana karavuM. (3) azubha-anuprekSA - padArthonI azubhatAnuM ciMtana karavuM. (4) apAya-anuprekSA - doSonuM ciMtana karavuM. (5) nizcayaniyatI daSTie to 'sva'nuM nija AtmAnuM dhyAna ja kharuM dhyAna che. AtmAnA potAnA cAra zAzvata guNo che - jJAna, darzana, AnaMda ane zakti. A cAra guNonA dhyAnamAM masta banavuM enuM ja nAma AtmadhyAna che. samayasAramAM AcArya kundakunda AtmAnA svarUpanuM varNana karatAM kahyuM ke'ahamako khalu sudhdho, daMsaNakhANamaIo sadAarUvI; ja 95)
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33333333333333333333333 Navi anthi majja kiMcivi, aNNa paramANumerttapi.(38) huM eka, zuddha sadA arUpI, jJAnadarzanamaya khare; kaMI anya te mAruM jarI, paramANumAtra nathI are. ' zrImad rAjacaMdranA AzramamAM nIcenI paMktionuM satata raTaNa karAvavAmAM Ave che. huM dedi svarUpa nathI, deha, strI, putrAdi mArA nathI; huM zuddha, cetana, avinAzI evo AtmA chuM, AtmA chuM." paNa A dhyAnapUrNa jAgRti sAthe karavAnuM che. nahIMtara 'AtmA chuM'ne badale AtmA ja 'chU' thaI jaze. kevaLa raTaNa rahI jaze. saMpUrNa ekAgratAthI ane atyaMta bhAvapUrNa A dhyAna karatA karatA zrImadajI kahe che : 'AtmA' bhAvanA bhAvatAM, jIva lahe kevaLajJAna re' (6) prekSAdhyAna : Ama AtmAnuM dhyAna ane AtmAnI bhAvanA e ja nizcayanaya dhyAna che. prakSAdhyAna A ja prakAranA dhyAnanuM AjanuM vaijJAnika svarUpa che.. eno mULa uddeza che - AtmasAkSAtkAra. gaNAdhipati AcArya zrI tulasInI preraNAthI AcAryazrI mahAprajJe AtmA vize UMDA abhyAsa sAthe dhyAnanI vividha paddhationo abhyAsa karyo. pachI svayaM para prayogo karI 'prekSAdhyAna'nI - jaina dhyAnanI - paddhatine saMpUrNa vaijJAnika svarUpa ApyuM. prekSAdhyAnanuM dhyeya che - cittanI nirmaLatA. kapAyothI malina cittamAM na to jJAnanI dhArA vahI zake che ke na AtmAnaMda. nirmatA vyaktinuM AMtarika rUpAMtara che. jainAgamomAMthI dhyAnane lagatA sUtrono AdhAra prakSAdhyAnamAM levAmAM Avyo che, jema ke 'saMpiDe appagamappa eNaM' - AtmA dvArA AtmAne juo. svayaM svayaMne juo. 'apaNA sacca mesejjA, metti bhUesa kappae.' svayaM satyane zodho ane badhAM prANIo sAthe maitrIka karo. 96 AcarAMga sUtramAM prekSAtI - kevaLa jovAthI - rAgadveSa vagara taTasthatAthI jovAthI sAdhaka krodhAdi kapAyathI laIne duHkha paryaMta thanAra cakravyUhane toDI nAkhe che. (30/83), mahAna sAdhaka arma (dhyAnastha) thaIne mana, vacana ane zarIranI kriyAno nirodha karI (mAtra) mana, vacana ane zarIranI kriyAno nirodha karI (matra) jANe anejue che (2/37). je jue che ene mATe 'pAsae' zabda dvArA kahyuM che ke ene mATe koI upadeza nathI. (3/185). vaLI kahyuM che ke je jue che (pAsae) tene koI muzkelI-du:kha (misery) nathI hotI. Ama prekSAdhyAna e mAtra jovAnI ane jANavAnI paddhati che. enAM aMgo che - mahAprANadhvani, saMkalpa sUtra, kAyotsarga, antaryatrA cAsa prekSA, zarIraprekSA, caitanhendraprekSA, lezyAdhyAna, bhAvanA, anuprekSA, samatA ane aMte Atma-sAkSAtkAra, AtmA ane zarIranA bheda jANavA-bhedajJAna mATe prekSAdhyAnano prayoga thAya che. prekSAdhyAna e dharmAMdhyAnanI prAyogika paddhati che. vartamAna kSaNanI prekSA e eno pAyo che. GJ
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ eeeeeeeeee eccess jaina dharmamAM AtyaMtara tapa : kAryotsarga bInA gAMdhI pU. (bI.e. (kompyuTara sAyansa) dhArmika kalcara ane yogika zikSaNamAM DiplomA karyo che. yoga zikSaNa kAunsalara che. sAmayikomAM mananIya lekha lakhe che) pAyacchitaM dhiNao, vaiyAvaccaM tadeva sajjhAo / jhaNaM usosvia, abhitarao tavo doDa || 6 prAyazcita, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane vyutsarga e 6 prakAranAM AtyaMtara tapa che. AmAMnuM chelluM tapa che kAyotsarga. kAyAno utsarga. utsarga eTale tyAga. vyutkru eTale vizeSatApUrvakano tyAga. nA, kAyAno tyAga nathI karavAno paNa kAyA sAthenA ApaNAM mamatvano tyAga kahyo che. jainadarzanamAM 12 prakAranAM tapa kahyAM che. ApaNA pUrvajoe, Atmadarzana eTale ke potAnA zuddha svarUpanAM anusaMdhAnane ane te mATe dhyAnanA abhyasane sarvotkRSTa tapa kahyuM che, kAraNa ke tenAthI eka kSaNamAtramAM aDhaLaka karmanirjarA thaI zake che. tenI sarakhAmaNImAM upavAsa ke mAsakhamaNa Adi ekalAM bAhyatapa dvArA thatI karmanirjarA kaMI visAtamAM nathI. "AtmajJAna vinA tIvra tapathI paNa bhavaduHkhano aMta Avato nathI.'' (zrI hemacaMdrasUri mahArajanAM) A vacanothI koI ema samajavAnI bhUla na kare ke AtmavikAsamAM bAhyatapa nirUpayogI che. Ano artha che muktisAdhanAmAM AtmajJAnanuM kevuM mahattvanuM sthAna che ane nahIM ke tapanI nirarthakatA. vivekapUrNa rIte bAhya ane atyaMtara tapa muktiprayANamAM vega lAvI de che. eTale ke Atmadarzana (AtmajJAnanI sAdhanAmAM sAdhanabhUta svAdhyAya - dhyAna - kAyotsarga jevAM atyaMtara tapane je sahAyaka banatuM hoya te bAhyatapane ja jJAnIoe mukti sAdhanAnuM aMga gaNyuM che. paraMtu A vAta ApaNA saMghamAM jANe ke visarAI gaI che. jJAnayoga arthAt svarUpa jAgRti ane dhyAnasAdhanA pratye Aje bhAgye ja lakSa apAya che. AjakAla ArAdhanA karavAvALAM sAdhakone potAnI sAdhanAmAM jo kyAMya paNa tapa (bAhya), svAdhyAya (zAstra adhyayana) ke kriyAkAMDamAM kyAMka paNa uNapa rahI jAya to khUba khaTake che, cUkatA lAge che. upavAsAdi bAhyatapa na thaI zake to e kheda anubhave che, paraMtu varSothI sAdhanA karavA chatAM jo dhyAnamAM praveza ke pragati na thaI zakyAM hoya na 98 33333333333 14 de fer 3333333333SISIS to eno raMja bahu dekhAto nathI. A dhyAnanuM prathama aMga che, cittazuddhi ane e mATenIM pagathiyuM che parama tattvano sparza ponI aMdara pAmavo. jaDa-cetananuM bhedajJAna thayuM. A mATe yama - niyama - saMyama - tapa - japa - kriyAkAMDa ane svAdhyAya sAthe dhyAnano abhyAsa karavA para jJAnIoe sAdhakone bhArapUrvaka anurodha karyo che. dhyAna eTale viveka ane vairAgya pragaTacA pachI pratidhAnapUrvaka paramAMthI haTI 'sva'mAM karavAno saghana prayAsa. ane kAyotsarga eTale A dhyAnamAM lIna rahI dehAtmabhAvathI upara UThavAnI sAdhanA. A kAryotsarganI sAdhanAno ja jinezvara devoe sarvotkRSTa tapa kahyuM che. kAyotsarga eTale zuM ? kAyotsarga eTale kAyAnA mamatvane choDavAnI taiyArI. kAyAthI 'huM' bhinna chuM e jANavAnI taiyArI. A kAyA e huM nathI, e jANavuM e che kAyotsarga. zarIra ane AtmAnuM bhedajJAna A kAyotsargamAM thAya. zarIra ane AtmAne joDanAra setu che mana, zvAsa. ApaNuM zarIra pAMca bhUtonuM banela che. pRthvI, AkAza, vAyu, jala ane agni. AmAM mAruM to kaMI nathI e jANavuM te kAyotsarga. A pAMca bhUto na rahe to bAkI zuM bace ? e 'huM' chuM. basa, phakta jAgRkatA (arwarnesess) te ja 'huM' chuM. 'soham'. kAyotsarga eTale je jevuM che ene ema gaNavuM. je mAruM nathI emAM mAlikI bhAva na rAkhavo. kAyotsarga eTale ciMtAthI mukta thayuM. ciMtA sAtheno saMbaMdha toDI nAkhavo ? kevI rIte toDavo ? jyAM sudhI dhyAnamAM nahIM utarIe tyAM sudhI kAyotsarga samajamAM nahIM Ave. dhyAna vinA kAyotsarga saMbhave ? zarIranuM mamatva kevI rIte chUTe ? eka to satata, niraMtara smaraNa ke zarIra e 'huM' nathI. e mAruM sarasa sAdhana che. sAdhananI kALajI rakhAya paNa enI sAthe mamatvabhAva na rakhAya. kALajI paNa rAkhavI che kAraNa ke A sAdhana dvArA ja AtmAnubhUti zakya che, sAdhanA zakya che. roja cAlatAM, UMghatAM, sUtAM, besatAM niraMtara smaraNa ke zarIra mAruM sAdhanamAtra che paNa "haM" nathI to pachI aMdara rahela caitanyazakti te ja huM chuM eno bodha spaSTa thavA lAgaze. eka samayamAM, upayoga ekamAM ja rahI zake. jyAre jyAre zarIra sAthanuM tAdAtmya vadhe eTale AtmA sAthenuM ghaTe. jo AtmAmAM upayoga rAkhavo hoya to zarIra sAthenuM (conection) mamatva toDavuM jarUrI che. ane A badhuM ApaNI mAnyatA para AdhArita che. mAnyatA badalo, jagata badalAI jAya che. ApaNe to janmojanmathI A zarIrane ja "zuM" mAnI beThA chIe. ApaNane UMghamAM paNa khyAla hoya che ke A mAruM zarIra che. behozImAM khyAla Ge
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6666666% jJAnadhArA 96%E6 %E6%E8 hoya che ke zarIra che. A mAnyatAne, mamatvane toDavA mATe kAyotsarga e sAdhanAnuM paheluM caraNa che ane kAyotsarganuM paheluM sutra che. huM ane zarIra nathI. A zarIranI aMdara rahelI kiMmatI caitanyazakti, prANazakti che, te huM chuM. A dhyAna sAthe cetanAno prayoga karIe. jyAre ATalAM UMDANa sAthe dhyAna thAya (uparachallI kriyA ke zabdo nahIM paNa anubhUti) tyAre zarIra ane mana uparanuM mamatva chUTavA lAge che. pachI mRtyuno, bImArIno, vRddhAvasthAno koI ja bhaya nathI raheto. A bhaya Ave che ja zarIranA mohane lIdhe. A bhaya TatAM ja amRtvano bodha thAya. A kAyotsargane mahAvIra prabhue 12muM ane aMtima tapa kahyuM che kAraNa enA pachI zeSa kaMI ja nathI rahetuM. enA pachI e maLI jAya che, jene jANavA mATe doDatA hatA. jenA mATe anaMtA janmonI pyAsa hatI e sadhAI jAya che. e che kAyotsarga paNa emAM pUrvataiyArInI jarUra che ane dhyAnanI sAthe ene joDavAnuM che. dhyAna ane kAyotsarga jyAM maLe che tyAM ja amRtvano zubhAraMbha thaI jAya che. kAyotsarganI vidhi 1) IriyAvahI sUtrano pATha (AlocanA sUtro karavo, jemAM dareka jIva sAthenI kSamApanA karIe chIe. mAphI mAgavAnI che. koI paNa jAtanI virAdhanA thaI hoya to sarve jIvo sAthe maitrI sthApita karavAnI che. koI paNa dharmakriyA (caityavaMdana, sAmAyika, pratikramaNa, svAdhyAya, dhyAna Adi) ke anuSThAna A iriyAvahI sUtrano pATha karyA vinA na karI zakAya. kriyAnI zuddhi mATe tassa uttarI sUtra, annadhdha sUtra dvArA saMkalpa karIe chIe. prAyazcita karavA mATe, AtmAnI vizeSa zuddhi karavA mATe, zalyothI, mAnasika tema ja bhAvanAtmaka taNAvonuM visarjana karavA mATe (ThANe, moNeNaM, jhANeNaM) sthira Asane, mauna rahIne, dhyAnamaya rahIne kAyotsargano abhyAsa karavA taiyAra thaIe chIe. 3) kAyotsargano abhyAsa traNa mudrAomAM thaI zake che. UbhA rahIne (utthasa), besIne (niSaSNa), sUIne (nipanna). UbhA rahIne kAyotsarga karavA mATe, baMne paga sIdhA UbhA rAkhI, AgaLanA bhAgamAM cAra AMgaLa jeTaluM ane pAchaLanA bhAgamAM kaMIka ochuM aMtara rAkhavuM. baMne hAtho sIdhA goThaNa tarapha laTakatA ane aDelA rAkhavA. karoDarajaju sIdhI rAkhavI. zarIne samapAda sthitimAM rAkhI sthira 100 %EE66 E%EvuM tapa tattva vicAra E%E6 E6 % thavuM. AMkho ardhakhullI athavA baMdha, garadana sIdhI ane zvAsa dhImA tathA layabaddha. besIne kAyotsarga karavA mATe, padmAsana, ardhapavAsana, svastikAsana jevAM saraLa AsanamAM besI, khoLAmAM, nAbhi pAse DAbI hatheLI para jamaNI hatheLI rAkhavI. sUIne kAyotsarga karavA mATe, cattA sUIne baMne paga ane hAthone phelAvIne rAkhavA, hatheLI upara AkAza tarapha rahe tema rAkhI, zarIra DhIluM choDavuM. kAyotsarga ane zvAsano UMDo saMbaMdha che. 8-25-100 zvAsano kAyotsarga karavAmAM Ave che. AmAM logassa sUtra bhAvapUrvaka, 4-12-20-40 vakhata manamAM karAya che, chelle pragaTapaNe bolAya che. Ama, kAyotsarga amuka zvAsocchavAsa sudhI kAyAne zithila ane nizcala rAkhI, mauna evI zvAsanI gati sAthe cittane zAMta thavA devAmAM Ave che jethI pachIthI kriyA zAMta, svastha ane ekAgra citte thaI zake. dhyAnasiddhi mATe koI nizcita samayamaryAdA nathI. kalAko, praharI, divaso sudhI sAdhaka potAnI suvidhA pramANe karI zake che. mahAvIrasvAmI divasa-rAta, mahinAo sudhI kAyotsargamAM rahetA. pUrva-arjita saMskAro, karmone kSINa karavA mATe lAMbo samaya sudhI kAyotsarga karavo Avazyaka che. rojiMdI taNAva-mukti, ciMtArahita thavA mATe 15 miniTano kAyotsarga pUrato che. - vyutsanA prakAra : vyutsarga eTale vizeSatApUrvaka tyAga karavo te tenA be prakAra che. (i) dravyabusarsa (i) bhAva vyutsarga. dravyavyatsarganA 4 bheda che. emAMno kAryotsarga eka che. bIjA che gacchano tyAga, vastra-pAtra Adino tyAga ane azuddha AhArapANIno tyAga. bhAvavyatsarganA traNa prakAra che. (i) kaSAyano tyAga (i) bhavanAM kAraNarUpa mithyAtva Adi baMdha hetuone tyA (ii) jJAnAvaraNa Adi karmono tyAga kavo te. TUMkamAM tyAgavRtti keLavavA, mamatvanA tyAga mATe A kAyotsarganuM tapa karavAmAM Ave che. kAyAne eka Asane sthira karI, vANInuM mauna rAkhI, manane dhyAnamAM joDI (bhAvyatsarga karavo) e avasthAne kAryotsarga kahevAya che. kAyotsarganI sAdhanAnuM pariNAma 1) zArIrika stara para taNAva-mukti : - zarIra zithila thAya che. 1014
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB - mamatvanuM visarjana thAya che. - zarIra halakuM bane che, tanAvamukta thAya che. - mana zAMta thAya che. 2) Physicalogical effects : - snAyutaMtra prabhAvita thAya che, narvasa sisTama (jJAnataMtra prabhAvita thAya. -zvAsa maMda ane sthira thAya che. layabaddha bane che. - rakta rudhirAbhisaraNanI kriyA sArI rIte thAya che. - prANavAyunI jarUriyAta ochI thAya che. kAryakSamatA khUba vadhI jAya che. - kAyAnA doSo (kapha, pitta, vAyu) kSINa thavAthI ALasa, pramAda, jaDatA dUra thAya. - jAgRkatA khUba vadhe che, buddhi tIkSNa bane che. - cittanI ekAgratA sadhAya che. gADha, zAMtipUrvaka niMdra Ave che. anidrA nathI rahetI) - phurti - zakti pradAna thAya che. - blaDa prezarU, hRdayarogavALI vyaktine kAyotsarga bahu upayogI che. - rogapratikAraka zakti vadhe che. 3) sUkSma zarIra para asara : - jema jema sthiratA ane jAgRktA vadhe che tema tema sUkSma zarIrano anubhava thAya che. - atisUkSma zarIranA spaMdana thavA lAge che. AbhAmaMDaLa paNa dekhAya che. - kAyotsargathI viveka cetAna jAgRta thAya che. - samagra nADItaMtra para asara thAya che. prANazakti pradIpta thAya che. 4) AtmAno anubhava : - jaDa-cetananuM bhedajJAna spaSTa thAya. - tyAgavRtti sahaja bane che. kaMI paNa choDavAmAM saMkoca nathI thato. sahaja rIte indriyonA viSayo, parivAra, dhana chUTI jAya che. moha nathI raheto. - caitanyamaya banI javAya. e zaktino pratyakSa anubhava thAya. - prajJAnuM jAgaraNa thAya che. lAbha-alAbha, sukha-du:kha, niMdA-prazaMsA, jIvana-maraNa A badhAmAM samabhAva sahaja bane che. samatA Ave che. * 1026 jaina dharmamAM tapudharmanI vaijJAnikatA - DaoN. pravINabhAI sI. zAha (amadAvAdasthita jaina dharmanA abhyAsa pravINabhAI deza-videzamAM jaina dharma para pravacana Ape che ane ciMtanAtmaka sAhityanuM sarjana saMpAdana kare che.) bhAratIya darzanomAM tapa dharmanuM vistRta varNana jovA maLe che. dhArmika zAstromAM vividha prakAranA tapanuM nirupaNa jovA maLe che. AzcaryanI vAta e che ke A saMsAranA tamAma jIvomAM koI ne koI prakAre tapadharmanuM AcaraNa jovA maLe che. je kaSTa sahana kare che te paNa eka prakArano tapa dharma che, kAraNa ke tamAma darzano eka avAje bole che ke tapathI karma TaLe, tapa kare ne karma baLe kAraNa ke saMsAra paribhramaNa karAvanAra jo koI paribaLa hoya to dareka AtmA upara lAgelA karmabaMdhano che ane A karmabaMdhanane toDavA temAMthI saMpUrNa mukta thavA karmano kSaya karmanI nirjarA anivArya rIte jarUrI che. dareka darzanomAM batAvela tapadharmano hetu zArIrika zuddhi, Atmazuddhi ane paraMparAe karmanI saMpUrNa nirjarA karI meLavavAnI zAzvata sukhanI siddhi-mokSa prApti che. vyavahAramAM paNa ukti che ke siddhi to tene jaI vare je nara paraseve nhAya. eno artha e ke je mahenata kare kaSTa veThe, tapa kare tene saphaLatA maLe ane tene dhAreluM pariNAma maLe. A nibaMdhamAM vaijJAnikatA vizenI carcA karatAM pahelAM jainadarzananA nava tattvomAMthI baMdha, mokSa ane nirjarA vize thoDI samajutI levAnI jarUra che. bhAratanA badhA ja dharmo mAnavajIvananuM aMtima lakSya mokSa mAne che. nirvANa, kevaLajJAna, zAnti, AtmajJAna, brahmajJAna A badhA mokSavAcI zabdo che. manuSyane bAMdhI rAkhanArA baMdhano kayA che ? A baMdhanone jANI laIe to temAMthI chUTavAno upAya maLI zake. ApaNe jANI laIe ke A baMdhano kayA che ! jainadarzanano khUba ja sarasa zabda che karmabaMdha. jyAM sudhI karmabaMdha hoya tyAM sudhI kevaLajJAna (mokSa) thAya nahIM. A bAju karmabaMdha khalAsa thayA ke tarata ja kevaLajJAna pragaTa thayuM. A karmabaMdhanuM kAraNa eTale icchA, vAsanA, kAmanA, abhilASA, eSaNA vagere. te icchA jadI judI bAbatonI hoya che. ApaNAM zAstro icchAnA traNa prakAro 103)
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ %i99%E996jJAnadhArA 99%E9%96%89%8B batAve che. vidvaiSaNA (dhana-saMpattinI icchA), dahauSaNA (patnI-parivAranI icchA ane laukeSaNA (yazanI kAmanA), badhI ja icchaono A traNamAM samAveza thaI jAya che. ApaNe sau A icchAnI pUrti karavA je karIe eTale karma, A karma zubha ane azubha baMne prakAranA hoya che. je karma dvArA anya prANIne duHkha thAya te azubha. sukha thAya te zubha. A zubha ke azubhanAM pariNAmo sukha ke duHkha Ape che. jyAM sudhI karmanA phaLa bhogavAI na jAya tyAM sudhI mukti maLe ja nahIM. Asava eTale navA karmono pravAha. tenA cAra kAraNo che. mithyAdaSTi (dehane AtmA mAnavo), avirati (azubha karmothI aTakavuM nahIM,) kaSAya (krodha, mAna, mAyA, lobha, (rAga-dveSa) ane yoga eTale mana-vacana-kAyAnI pravRtti A cAra kAraNone laIne karmo thaI rahyAM che. gayA janme karelA karmo bhogavyA vinA chuTako ja nathI. te bhogavAI rahyA che, paNa te bhogavatI vakhate sArA pariNAma prAya: rAga ke lobha thAya, kharAba phaLa tarapha krodha ke dveSa thAya to pAchA navA karmo UbhA thAya che. ApaNe sukha-duHkha bhogavatI vakhate samajIe ke A pUrvajanmanA pariNAma che, tenA tarapha rAga, dveSa na thAya to navA karmo aTakI jAya. jUnA karma bhogavAI jAya ke karma baMdha khalAsa thatA mokSa thaI jAya. jainadarzanamAMmA AtmA, karma mokSa vagere bAbatonI vistRta carcA karavAmAM AvI che. jainazAstromAM samyagdarzana, samyajJAna, samyakjhAritra, pAMca mahAvrato, aNuvrata, guNavrata, zikSAvrata vagere vratonI paNa carcA karavAmAM AvI che. jaidarzanamAM nava tattvono siddhAMta che. A nava tattvo nIce mujaba che. (1) jIva (2) ajIva (3) puNya (4) pApa (5) Asava (6) saMvara (7) jirnara (8) baMdha ane (9) mokSa. ApaNAM viSayane nirjarA sAthe saMbaMdha che. jaina dharmanA cha bAhya ane A atyaMtara ema bAra prakAranA tapa dvArA karmonI nirjarA thaI zake che. - maMtrajApanI asara samajAvatuM vijJAna : prAcIna jainAcAryonAM vividha kuLomAMthI eka kuLanuM nAma vidyAdhara kuLa hatuM. to zrI kalpasUtramAM jaNAvyA pramANe vidyAdharI zAkhAnuM nAma che. A pramANe maMtravidyAnuM mULa jaina paraMparAnusAra lagabhaga eka koDAkoDI sAgaropama varSa pUrvenuM mAnavAmAM -100 % E 6 E%EvuM tapa tattva vicAra B(c)E(c)(c)(c)EEe(c)Eae Ave che. maMtroccAraNanuM rahasya samajAvatAM zrI azokakumAra datta potAnA anubhavanuM varNana karatAM kahe che ke maMtroccAraNamAM ane bhagavad nAmano uccAraNa karatAM bhUrA ane sapheda raMganA karasamUho dekhAya che ane tenAthI prANIonuM zarIra puSTa thAya che. te sAthe maMtroccArathI sUkSmazarIra prakAzapuMjathI camaka ane prakharatA vadhI jAya che ane tethI ja bhagavad nAma janma ane maMtroccAranuM vidhAna saMpUrNa vaijJAnika che tenuM bhAna thayuM. jainadarzanamAM mahAmaMtra navakAra maMtranA jApathI jIvonA sarva pApo nAza thaIne sukhasamRddhi prApta thAya che te vidhAnamAM paNa zaMkA karavA jevuM nathI. lepha. karnala sI.sI. bakSI, potAnA vaizvika cetanA' nAmanA pustakamAM maMtrazAstra aMge jaNAve che ke dareka avAja, dhvani ke zabda, tenuM mAnasika uccAraNa thAya ke vAcika, te vakhate amuka nizcita svarUpanAM spaMdano utpanna thAya che. ApaNe vicAra karIe chIe tyAre paNa (ApanA magajamAM zabdanI dhvaninI aspaSTa utpatti thAya che, jene saMskRta vyAkaraNanA niSNAto-ciMtako zabdasphoTa kahe che. ane te akSaronI cokkasa prakAranI chApa ApaNA mana samakSa racAI jAya che. maMtrothI sArI ane kharAba baMne prakAranI asara utpanna karI zakAya che. eTaluM ja nahIM paNa maMtrothI pazu, pakSI, vanaspati, manuSyo tathA te maMtronA adhiSThAyaka devone dhArI asara pahoMcADI zakAya che. keTalAka maMtro evA che ke jenAthI rogamukti thAya che, to keTalAka maMtrothI rakSaNa thAya che, to keTalAka maMtrothI vazIkaraNa, mAraNa uccATana paNa thaI zake che. kuzanDikA yajJamAM eka mANase phakta maMtra ane agnibIjathI ja agni pragaTAvela. rAtribhojana tyAga samajAvatuM vijJAna : rAtribhojananA tyAganI vaijJAnikatA vize judAM judAM sAmayiko vageremAM vAraMvAra lakhAtuM rahyuM che. chatAM zarIravijJAnanI daSTie rAtrinA samaye moTe bhAge zArIrika pravRtti, parizrama ocho karavAno hovAthI cayApacayanI prakriyA paNa atimaMda paDI jatI hovAthI rAtrie bhojana karanArane moTe bhAge ajIrNa, gaeNsa (vAyu) vagerenA rogo thavAnI saMbhAvanA rahe che. te sivAya rAtrinA samaye suryaprakAzanI gerahAjarImAM vAtAvaraNamAM zudra jIvajaMtunI utpatti, upadrava paNa ghaNo rahe che. sUryaprakAzamAM ja evI agamya zakti che ke je vAtAvaraNanA pradUSaNa tathA binaupayogI jIvajaMtuno 105)
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSwGW jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB nAza karI zake che ane navA jIvajaMtunI utpattine rokI zake che. temAMya sUryodaya pachInI 48 miniTa pachI ane sUryAstanI 48 miniTa pahelAM bhojana karavAnuM jaina graMthomAM vidhAna che. kAraNa ke sUryAsta samaye ane sUryodaya samaye mAkhI, macchara vagere kSudra jaMtuono upadrava vadhu hoya che. sUryAsta samaye jIvajaMtuno upadrava zarU thato hovAthI tathA sUryodaya samaye jIvajaMtuno upadrava pUrNa thato hovAthI vadhu saMkhyAmAM teo dekhA TUMkamAM, jaina dharmamAM jaNAvela navakArazI, cauvihAra, biyAsaNA, ekAsaNA, AyaMbila, upavAsa vagere tapa Arogya vijJAna (meDikala sAyansa) ane zarIravijJAnanI daSTie saMpUrNa vaijJAnika che ane tenAthI AdhyAtmika lAbhanI sAthe sAthe zArIrika taMdurastImAM ghaNA ghaNA phAyadA thAya che, je najaraaMdAja karavA na joIe. chevaTe dharma ke dhArmika zabdanI kadAca elajI hoya to vijJAna ane ArogyanA nAme paNa uparyukta tapa ane niyamonuM pAlana karavuM joIe. ukALelA pANImAM vijJAna : vanaspatinI jema pANImAM paNa cetanA hoya che. 70 varSanI vaye bhAvanagaranA nivRtta prAdhyApaka zrI pI.esa. zAhanA saMzodhanane bhAvanagara yuni.nI mAnyatA prApta thayelI che. A saMzodhana lekhamAM teoe jaNAvyuM che ke pANI saceta che ane keTalAMka kAraNosara te acetana banI jAya che. pANI sajIva che ane prasthApita karavAmAM temaNe vaizeSika darzana-prazAstapAda bhASya, meghamahodaya, pANInI AbhA, jagadIzacaMdra bojhanI rajUAta, samudranA pravAha, bharatI ane oTa, varSA aMgenA khyAlo vigerenI rajUAta karI tenA dvArA pANI sajIva hovAnuM tArkika rIte prasthApita karyuM che. * pANI ghaTa gUDha, akaLa ane rahasyamaya che. * vijJAnamAM pANInI 61 aniyamitatAnI rajUAta che. * vijJAnamAM koSa rahita jIvano khyAla astitvamAM Avyo che. * bhAratIya graMthomAM pANInA garbhAdhAraNanI ane te baMdhAyA bAda 196mA divase varSa rUpe prasava thayAnI rajUAta che. TUMkamAM, pANI ukALIne ja zA mATe pIvuM joIe ? e prazna yathAvat ja rahe che. A praznano uttara vaijJAnika saMzodhanonA AdhAre A pramANe ApI zakAya. 106 6 % E 6 E%EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ vijJAnanA siddhAMta pramANe pravAhImAM ghanavidyutabhAravALA aNuo ane traNavighubhAravALA aNuo vadhu pramANamAM hoya che. A RNavidhutabhAravALA aNuvALuM pANI pIvAthI zarIramAM khUba ja tAjI/phUrtino anubhava thAya che. AvuM pANI kyAreka vikAra pedA kare che, paraMtu jayAre pANIne garama karavAmAM Ave che tyAre pANI acita to thaI ja jAya che paNa sAthe sAthe temAM rahela RNa vidhubhAravALA aNuo taTastha arthAt vIjabhAra rahita thaI jAya che, pariNAme garama karavAmAM Avela pANI zArIrika ane mAnasika vikRtio pedA karI zakatuM nathI. brahmacarya vratanI vaijJAnikatA : Aje gunAone zodhavAmAM kUtarAono upayoga thaI rahyo che e ApaNe jANIe chIe. kUtarAo gunegArane zI rIte zodhI kADhe che e jANo cho ? kUtaruM mANasane enA zarIranI gaMdha parathI oLakhI kADhe che. enI A zakti ahIM kAme lagADAya che. mANasa jyAMthI pasAra thayo hoya tyAM paNa enA paramANuo bAra kalAka sudhI kUtarAnI ghANendriya pakaDI zake che eTalA pramANamAM rahe che, to e jyAM beTho hoya tyAM enA paramANuo vadhAre moTA pramANamAM rahe ane te vijAtIya vyaktinA nADItaMtra upara kaMIka vikArI asara janmAve e samajI zakAya evuM che. tethI brahmacaryanI rakSArthe batAvela niyamomAM bhagavAna mahAvIra deve eka sUcana e paNa karyuM ke strInA Asanano puruSa ane puruSanA Asanano strIe amuka samaya sudhI upayoga na karavo. emanuM jJAna keTaluM UDuM ane talasparzI hatuM tenuM pratyakSa pramANa ApaNane A vidhAnamAM jovA maLe che. temAM saMbhinnasrotasa, nAme eka viziSTa labdhi che. A labdhi jene prApta thAya che te potAnI koI paNa eka ja indriya vaDe, te sivAyanI anya cAra Indriya dvArA prApta thatuM jJAna meLavI zake che, arthAt mAtra sparzendriya-tvacA dvArA te joI paNa zake che, sugaMdha ke durgaMdhano anubhava paNa kare che, zabda paNa sAMbhaLI zake che tathA svAda paNa mANI zake che. Aje samagra vizvamAM, anAcArathI phelAto eIDjha roga phelAI cUkyo che, tyAre e rogathI bacavA mATe ekamAtra upAya tarIke pariNIta gRhastha mATe svadrArA saMtoSa-viramaNavrata arthAt eka patnIvrata anya vyakti mATe brahmacaryanuM pAlana che. -107)
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSwGW jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB vaLI Aje manuSyane cAre bAjuthI vikRtioe gherI lIdho che ane vikRti e ja saMskRti banI gaI che, tyAre brahmacaryano mahimA samajAvavAnuM kArya kadAca baherA kAna AgaLa baMsI bajAvavA jevuM che. A chatAM, AjanA samAjano keTaloka varga A aMge gaMbhIratAthI zarIravijJAna ane Arogya vijJAnanI daSTie vicArato thayo che e eka zubha nizAnI che. - brahmacarya aMge phroIDanI aMgata mAnyatA pramANe vIrya e to mahAna zakti che. e zaktine koI sArA mArge vALavI joIe. brahmacaryanuM pAlana karIne mAnasika bauddhika temaja zArIrika baLa vadhAravuM joIe eTale sau prathama brahmacaryapAlanathI thatA phAyadAnA vaijJAnika tabIbI daSTie thayela abhyAsane jaNAvI, e mATe prAcIna RSimunio | maharSioe batAvelA upAyonA vaijJAnika pAsAMno vicAra karIzuM. A aMge remanDa barnArDanuM Science of Regeneration pustaka jovA jevuM che. temAM te kahe che ke manuSyanI jAtiyavRttionuM saMpUrNa saMcAlana aMtaHsAvi graMthio dvArA thAya che. A aMta:sAvi graMthione aMgrejImAM enDokrAIna gleDjha kahevAmAM Ave che. A aMtaHstrAvi graMthio jAtiyaraso (seksa hormonsa) utpanna kare che ane tenuM anya graMthio upara paNa prabhutva hoya che. ApaNA lohImAM rahelA A jAtiyarasonI pracuratAnA AdhAre ApaNuM yauvana TakI rahe che. je divasathI aMtaHstrAvi graMthio A jAtiyarasone utpanna karavAnuM ochuM kare che te divasathI ApaNane vRddhatva ane azaktino anubhava thavA mAMDe che. vIrya e to akhUTa zaktino bhaMDAra che. enuM jatana/rakSaNa karavAthI potAnI zaktione tathA yauvanane ghaNA lAMbA samaya sudhI jALavI zake che. kroIDa pote 40 varSanI umarathI brahmacarya pALatA hatA. koI paNa dIrdhAyaSI tathA zArIrika ane mAnasika baMne rIte sazakta/sakSama manuSyanA jIvananuM rahasya moTe bhAge brahmacaryanuM pAlana ja hoya che. jagatanI vikhyAta pratibhAo AInsTAIna, liyonArdo da vincI, mAIkala enjalo, AIjheka nyUTana, morArajI desAI vagere gRhastha hovA chatAM yuvAnImAMthI ja brahmacarya pALatA hatA. pleTo paNa kaheto ke ramatavIro/ethaleToe ramatamAM bhAga letAM pahelAM amuka samaya sudhI brahmacaryanuM pAlana karavuM joIe. brahmacaryanuM zArIrika, mAnasika ane vAcika ema traNe prakAramAMthI koI paNa -108) %E% E 6 %E%EvuM tapa tattva vicAra B%%% % prakAre pAlana nahIM karavAthI puruSa ane strI baMnenA zarIramAMthI seksa hormonsa bahAra vahI jAya che. A seksa hormonsa mATe lesIthIna, phaoNspharasa, nAITrojana ane AyoDIna jevA jIvana/zarIra tathA magaja mATe khUba upayogI tattvonAM banelAM hoya che. chellA saMzodhanoe ema batAvyuM che ke lesIthIna nAmanuM rAsAyaNika tattva magajano pauSTika khorAka che ane gAMDAonI hospiTalomAM gAMDA manuSyonA lohInA parIkSaNomAM lesIthIna lagabhaga nahIMvat mAtrAmAM jovA maLyuM che. teonA pUrvajIvanano abhyAsa karatAM evuM jANavA maLyuM che ke moTA bhAganA dardIo potAnI yuvAnImAM ghaNA moTA pramANamAM anAcAranA ravADe caDI gayelA hatA arthAt atizaya bhoga bhogavavA e paNa gRhasthajIvana mATe jokhamakAraka che. kyAreka to enA kAraNe jiMdagIthI hAtha dhoI nAkhavA paDe che. Adhunika vijJAne navayuvAnI pAchI lAvavA, kAyAkalpanA prayogo karavAmAM pAchIpAnI karI nathI, paraMtu e badhA ja prayogo mAtra traNa-cAra varSa pUratuM ja zarIramAM zaktino saMcAra karI zakyA che. alabatta, A prayogoe eTaluM to siddha karyuM ja che ke yuvAnI TakAvI rAkhavA, ApaNA zarIramAMnI aMtaHsAvi graMthio sakriya hovI joIe ane lohImAM vipula pramANamAM jAtiya raso bhaLelA hovA joIe. e sAthe koI paNa prakAre zArIrika, vAcika ke mAnasika rIta brahmacaryanA khaMDana dvArA zarIramAMnA A seksa hormonsa bahAra javA na joIe. vIrya e zakti che. ApaNA zarIramAM utpanna thanAra vIryane jo nakAmuM veDaphAI jatuM aTakAvavAmAM Ave to tenuM UrdhIkaraNa thAya che. Adhunika vijJAnanI paribhASAmAM kahIe to ApaNA zarIramAM ja evI kudaratI goThavaNa che ke vIrya svayaM, punaHlohImAM bhaLI jaI/ zoSAI jaI, magaja sudhI pahoMce che ane tenA pariNAme buddhi/medhAyAdazaktino jhaDapI vikAsa thAya che. adhyAtmanI paribhASAmAM Ane cetana zaktinuM UrdhvarohaNa kahI zakAya. ema kahevAya che ke bhoLA bhagavAna zaMkare, potAnuM trIjuM netra kholIne, emAMthI varasatI agnijavALAo vaDe kAmadevane bhasmIbhUta karI nAkhyo hato. A aMge vaijJAnika draSTikoNathI vicAratAM ema lAge che ke ApaNA mastiSkamAM, brahmarandranI nIce Avela sahasAra grakanI jagyAe arthAt kapALamAM vacce jyAM zaMkaranA tRtIya locananI jagyA batAvavAmAM AvI che, tenI samapaMktimAM ane brahmarandranI nIcenA 109)
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB bhAgamAM Avela magajanA pravRttizIla kendro dvArA ApaNI aMtaHsAvi graMthionuM niyamana thAya che. A kendrone sAdhaka potAnI sAdhanA dvArA, icchAzakti dvArA nikriya banAvI de to kAmecchAno samULago nAza thaI jAya che. e arthamAM koI paNa sAdhaka atyAre paNa uparyukta trIjA netra dvAra kAmadevano/kAmecchAno saMpUrNa nAza karI zake che. tapanI vAta karIe to biyAsaNA eTale ke divasa daramyAna be TaMka bhojana levuM, tene sAmAnya rIte tapa tarIke gaNatarImAM levAmAM AvatuM nathI. Ama chatAM vyavahAramAM, biyAsaNAne tapa gaNavAmAM Ave che. biyAsaNuM karavAthI khAna-pAnanI aniyamitatA ane apathya, ayogya AhArano tyAga thAya che, kAraNa ke biyAsaNamAM divasamAM phakta be vakhata ekabeThake bhojana karavAmAM Ave che ane temAM rAtribhojanano tathA rAte pANIno saMpUrNa tyAga karavAmAM Ave che ane divasanA bhAgamAM paNa bhojana karatI vakhate ane te sivAyanA samayamAM ukALela pANIno ja pIvAmAM upayoga karavAmAM Ave che eTale ArogyanI daSTie pANImAM rahela jIvajaMtu dvArA phelAtA koI paNa prakAranA roga thavAnI zakyatA rahetI nathI. ekAsaNuM eTale divasamAM phakta eka ja vakhata ekabeThake jamI levuM. te pahelAM ke te pachI divasanA bhAgamAM ukALelA pANI sivAya kAMI paNa levAtuM nathI. AjanA jamAnAmAM covIse kalAka tamAku ane masAlA khAnAra navI peDhI mATe A vAta agharI lAge che, paraMtu niyamita vyavasthita jIvana jIvatA zrAvaka varga mATe te jarAya agharuM nathI. divasamAM phakta eka vakhata niyamata rIte jamavAthI zarIranAM yaMtrone rAtri daramyAna saMpUrNa ArAma maLe che ane tethI te te yaMtrone calAvavA mATe lohI tathA oNksijananI jarUriyAta paNa ochI paDe che. pariNAme hRdaya ane phephasAM para vadhu paDatA kAmano boja Avato Avato nathI ane tethI saMpUrNa zarIrane sArI rIte ArAma maLatAM savAranAM kAryomAM ajabanI drarti anubhavAya che. vaLI divasa daramiyAna mAnasika, bauddhika ke zArIrika parizrama paNa sAro evo thayo hovAthI zarIrane, upara jaNAvyuM tema ArAmanI AvazyakatA rahe che. ekAsaNA, biyAsaNAmAM AhAra paNa sau potapotAnI raci pramANe paraMtu jaina dharmagraMthomAM varNavelA abhaya, anaMtakAya ane apathyano tyAga karavA pUrvaka le che. tethI manuSya abhya, apathya ke tAmasika prakAranA AhArathI pedA thatI vikRtiono bhoga banatA aTakI jAya che. 110) % E 6 %E%EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ AyaMbila paNa eka viziSTa prakAranuM tapa che. A tapamAM divase mAtra eka ja vakhata lukhkhA-sukkA AhAranuM bhojana karavAnuM hoya che. temAM mukhyatve che vigaI, dUdha, dahIM, ghI, goLa (sAkara), tela ane pakavAna (mIThAI)no tyAga karavAno hoya che. temAM haLadara ke maracuM vAparI zakatA nathI. A tApathI AdhyAtmika dRSTie rasanendriya upara vijaya meLavI zakAya che ane jIbha kAbUmAM Ave eTale bAkInI cAreya indriya paNa kAbUmAM AvI jAya che ane pAMceya indriya upara vijaya prApta thatAM cAra kaSAya ane mana upara paNa vijaya meLavAya che. pariNAme karmabaMdha alpa ane karmanirjarA vadhu thatAM mokSaprApti najIka AvI jAya che. A sivAya A tapathI bIjA paNa aneka prakAranA lAbho thAya che. A tapa karavAthI zarIramAM kapha ane pittanuM zamana thAya che. kAraNa ke kaphane utpanna karanAra ghI, dUdha, dahIM, goLa ane mIThAIno A tapamAna sarvathA tyAga karavAmAM Ave che. sAthe sAthe lIlAM zAkabhAjI je sAmAnya rIte pittavardhaka ja hoya che, teno paNa tyAga karavAmAM Ave che. jaina paraMparAnA tivihAra upavAsamAM divase mAtra savAranA 10thI sAMjanA 6 sudhI phakta ukALeluM pANI ja levAmAM Ave che jyAre cauvihAra upavAsamAM to AgalA divasanI sAMjathI laI bIjA divasanI savAra sudhI pUrA 36 kalAka sudhI Aharano tyAga hoya che ja paNa sAthe sAthe pANInuM eka TIpuM paNa levAmAM AvatuM nathI arthAt pANIno paNa saMpUrNa tyAga karavAmAM Ave che. oNksijana vaDe zarIramAM carabI ane sAkaranA dahana dvArA ApaNane jarUrI zakti-kelarI maLI rahe che. e oNksijana-zvAsozvAsa dvArA havAmAMthI levAmAM Ave che. havAmAM lagabhaga 20 TakA oNksijana, prANavAyumAM hoya che. eTale havA vinA manuSya ke koI paNa sajIva prANI ke vanaspati suddhAM thoDI miniTa paNa jIvI zakatAM nathI. jyAre pANI vinA thoDA kalAko rahI zakAya che, ane AhAra vinA thoDA divasa rahI zakAya che. eTale vijJAnanI daSTie AhAra vinAnA phakta pANInA AdhAre ghaNA divasanA upavAsa thaI zake che. jyAre AhAra ane pANI vinAnA saMpUrNa nakoraDA upavAsa phakta thoDA divasa, cAra ke pAMca divasa thaI zake che ethI vadhu nahIM. upavAsa e jema Atmika ane AtmaniyaMtraNanuM sAdhana che, tema dehazuddhinuM ane daihika AMtarika kriyAone niyaMtrita-niyamita karavAnuM paNa sAdhana che. upavAsa
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 333333333333333333333333333 karavAthI zarIranA AMtarika ghana kacarAno nikAsa thAya che. zarIramAM vadhela pitta, kapha ke vAyunuM upazamana athavA to utsarjana thAya cha ane zarIra zuddha thAya che. upavAsanA bIjA athavA trIjA divase keTalAkane pittanI UlaTIo thAya che. vastutaH e UlaTIo dvArA zarIranuM vadhArAnuM pitta bahAra nIkaLI jatAM zArIrika zAMti anubhavAya che. upavAsa daramyAna mAtra ukALeluM pANI pIvAthI peTamAM rahela vadhArAnA maLano nikAla thAya che ane kRmi vagerene khorAka nahIM maLavAthI svayameva bahAra nIkaLI jAya che, tathA kapha hoya to te paNa dUra thaI jAya che. Ama vadhArAnuM pitta ane vadhArAno kapha dUra thatAM, vApitta ane kapha traNe sama thAya che, mATe 15 divasamAM athavA mahinAmAM ochAmAM ocho eka upavAsa karavo joIe ane eTale ja zAstrakAra bhagavaMtoe pAkSika pAyazcita rUpe eka upavAsanuM vidhAna karela che. TUMkamAM jaina dharmamAM jaNAvela navakArazI, cauvihAra, biyAsaNA, ekAsaNA, AyaMbila, upavAsa vagere tapa Arogya vijJAna (meDikala sAyansa) ane zarIravijJAnanI draSTiare saMpUrNa vaijJAnika che ane tenAthI AdhyAtmika lAbhanI sAthe sAthe zArIrika taMdurastImAM ghaNA ghaNA phAyadA thAya che, je najaraaMdAja karavA na joIe. jaina dhArmika paraMparAmAM pracalita ghaNA niyamomAMthI eka niyama evo che ke jaina dharmanuM pAlana karanAra zrAvaka-zrAvikArUpa gRhastha varga dare mahinAnI bAra parva - tici (be bIja, be pAMcama, be AThama, be agiyArasa, be caudasa, pUnama ane amAvasyA) athavA pAMca parva-tithi (suda pAMcama, be AThama ane be caudasa), caitra mAsa ane Aso mAsanI suda sAtamathI pUnama sudhInA divaso (zAzvatI oLIo), kAtika mAsa, phAgaNa mAsa ane aSADha mAsanI suda sAtamathI pUnama sudhInA divaso tathA paryuSaNA patranA ATha divaso daramyAna zrotAMbara mUrtipUjaka saMpradAyamAM lIlotarI eTale ke lIlAM zAkabhAjI vagereno tyAga karavAmAM Ave che. A paraMparA AjakAlanI nathI paruMta saikAothI cAlI Ave che ane te AgamazAstra anusAra che. lIlI vanaspati (zAkabhAjI vagere) sacita hovAnA kAraNe parva-tithinA divase, potAnA mATe thaIze paNa vanaspatinA jIvonI tathA te vanaspatinA Azraye rahela anya hAlatA cAlatA jIvonI virodhanA/hiMsA na thAya te mATe parvanA divasomAM lIlI vanaspatino tyAga karavAno hoya che. 112 anAja dhAnya nirjIva paNa hoI zake che. tethI lIlotarIno upayoga karavAthI jeTaluM pApa baMdhAya che/hiMsA thAya che teTaluM pApa/hiMsA, lIlotarIno tyAga karavAthI thatI nathI. pariNAme alpa karmabaMdha thAya che. parva-tithimAM lIlotarIno tyAga karavA mATenuM anya eka tArkika ane zAstrIya kAraNa e che ke manuSyane lIlAtarI/phaLo vageremAM Asakti na thAya te che. lIlAM zAkabhAjImAM himoglobina bharapUra pramANamAM hoya che. A tattva phephasAmAM havAmAMthI oNksijarna meLalI lohI zuddha kare che ane prANija dravyomAM mAMsa vageremAM te bilakula hotuM nathI tethI teonuM zarIra phikkuM thaI jAya che. jyAre zAkAhArI manuSyonA zarIramAM himoglobina sArA evA pramANamAM hovAthI vadhu paDatAM lIlAM zAkabhAjI levAnI koI jarUriyAta nathI. vaLI kaThoLa vageremAM te hoya che ja. viga athavA vigaya zabda kharekhara prAkRta zabda che. tenuM saMskRta rUpAMtara che vikRti. je padArtha atma tathA mananI asala prakRti/svabhAva/svarUpamAM parivartana lAvI, tene vikRta karavAmAM samartha hoya evA padArthone jaina paribhASAmAM vikRti kahevAmAM Ave che. jaina dharmazAstro pramANe vikRti cha prakAranI che. (1) dUdha (2) dahIM (3) thI (4) tela (5) goLa ane sAkara tathA (6) taLelA padArtha - pakavAna. mahavigaInA cAra prakAra che. (1) mAkhaNa (2) madha (3) madya/dArU ane (4) IMDAmAMsa-macchI jaina zrAvako, jemano AtmA sAcA zrAvakatvathI yukta hoya che, teo A cAre mahAvigaInA prakArathI jIvanaparyaMta dUra rahe. atyAre Adhunika mazIna dvArA jyAre gAya-bheMsane dohavAmAM Ave che tyAre kyAreka kyAreka vadhu dUdha meLavavA mATe jarUra karatAM vadhu samaya sudhI mazIna lagADelA rAkhavAthI temAM gAya-bheMsanuM lohI AvI javAno saMbhava che, mATe AvA prakAranA dUdhano tyAga karavo ucita che. vanaspatizAstra pramANe vidaLa arthAt dvidaLamAM kaThoma, dALo, tala, magaphaLI, cAroLI, badAma, turiyA, bhIMDA vagere badhI ja dvidaLa vanaspatino samAveza thaI jAya che paraMtu jaina zAstra pramANe tathA paraMparA pramANe vidaLano ruDha artha e che ke kaThoLa athavA dvidaLa vanaspati, jemAMthI tela nIkaLI zakatuM nathI. vaijJAnika daSTie ghI, tela vagere vastutaH eka prakAranI carabI ja che, je ApaNA zarIramAM garamI ane zakti mATe jarUrI che. zarIramAM tenuM dahana thAya che, ane 113
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ % E 6 E%EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ AviSkAro kayAM che, bhautikazAstra, rasAyaNazAstra, jIvazAstra, zarIrazAstra, gaNitazAstra, tabIbI kSetre tathA bhUgoLa-khagoLa kSetramAM vikAsa sAdhyA che. avakAza grahonA saMzodhano karyA che tenAthI to AdhyAtmika jagatanA RSimunioe pragaTa karelA rahasyonI tArkika ane vaijJAnika sAbitIo siddha thayelI che. jainadarzana arthAt jaina vijJAnane Adhunika vijJAna sAthe khUba ja meLa maLe che. alabatta, jaina vijJAna kharekhara guNAtmaka che ane te tIrthaMkara paramAtmA dvArA kathita che, jyAre Adhunika vijJAna mahadaMze parimANAtmaka che, to paNa baMne (jaina darzana ane Adhunika vijJAna)mAM tenA mULabhUta khyAlono AdhAra tArkika dalIlo ja che. AlbarTa AInsTAIna vijJAna ane dharma nAmanA temanA lekhamAM kahe che : dharma vijJAna vijJAna paMgu che, vijJAna vinA dharma aMdha che. A ja kAraNe bhUtakALanA DaoN. openahAImara jevA prakhara vijJAnIo tathA vartamAnakALanA DaoN. abdulakalAma AjhAda, DaoN. haragoviMda khorAnA, DaoN. helIsa oDAbAsI jevA vijJAnIo IzvaramAM zraddhA dharAve che. GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB temAMthI zakti prApta thAya che. A zaktithI zarIranA bIjA vibhAgonuM kArya cAlu rahe che. jo manuSya AvazyakatA karatAM vadhu paDatAM dUdha, ghI, dahIM, tela Adino AhAra kare to vadhArAnI carabI manuSyanI cAmaDI nIce jamA thAya che ane koI paNa kAraNathI AhAra na maLe athavA to upavAsa Adi tapazcaryA karavAmAM Ave tyAre te carabInuM dahana thAya che, ane temAMthI zakti prApta thAya che, mATe dareka manuSya parimita/maryAdita pramANamAM ghI, dUdha levuM joIe. telanA phakta cAra prakArane ja jaina zAstrakAroe vigaImAM gaNAvyA che. (1) talanuM tela (2) aLazInuM tela (3) sarasavanuM tela ane (4) kusumba nAmanA ghAsanuM tela, bAkI bIja telano vikRtimAM samAveza karavAmAM Avyo nathI to paNa magaphaLI, nALiyera vegerenA talano paNa vigaImAM samAveza karavo joIe. goLa ane sAkara, bane zaktinA strota che. goLathI kAmavAsanA vadhe che. mATe tyAgI sAdhu ane brahmacArIoe kAco goLa levo na joIe. jaina paraMparA pramANe sajIva prANIonA mRtyu bAda tarata ja tenA mAMsa, lohI vageremAM tenA ja varNavALA asaMkhya jIvonI utpatti thaI jAya che, mATe ahiMsAnA pAlana mATe teno tyAga karavo Avazyaka ja che. madya banAvavA mATe tenA ghaTaka dravyo bhegAM karI, temAM saDo pedA karavAmAM Ave che, ane A eka bekTariyala pharmenTezana ja che, je zarIra ane magajane nukasAnakartA che, mATe jaina zAstrakAroe madyapAnano saMpUrNa niSedha karyo che. jaina dharmagraMthomAM madhanA traNa prakAra batAvyA che. (1) madhamAkhI dvArA ekaThuM karAyeluM madha (2() bhamarI-bhamarA dvArA ekaThuM karAyeluM madha (3) pataMgiyA dvArA ekaThuM karAyeluM dhama. Ama joIe to madha e phalono rasa ja che, paraMtu te prApta karavAmAM madhamAkhI vagere asaMkhya jIvonI hiMsA karavI paDe che. mATe jIvahiMsAnI daSTie teno upayoga pratibaMdhita che tathA madhamAM madhamAkhI vagerenA moMnI lALa paNa bhaLelI hoya che tethI temAM tenA ja varNavALA asaMkhya jIvonI utpatti thAya che. mATe te ApaNA manamAM vikRti pedA karavAmAM khUba ja zaktizALI hovAthI zAstrakAroe teno niSedha karyo che. kharekhara to chellA saikAmAM vijJAne je haraNaphALa bharIne aneka kSetromAM devAdhideva bhagavAna zrI mahAvIre saMkaTonA nivAraNa mATe ekamAtra uttama koTinI jaDIbuTTI ApI che je tapazcaryAnA nAme oLAya che
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8181818181818181818181818181818181818181818181818181818181818181818 punA pratyAkhyAna AlocanA ane vaiyAvaraNya DaoN. madhubahena baravALiyA (jaina dharmanA abhyAsu DaoN. madhubahena uvasaggahara bhakti grupa - sohama mahilAmaMDaLa ghATakopara sAthe saMkaLAyelAM che) pratyAkhyAna - paccakhANa eTale ? narane nArAyaNa banAvanAra. AtmAne paramAtmA tarapha prayANa karAvanAra. zetAnane sajajana banAvanAra. mahAvIranA mArganuM maMthana karAvanAra. caMcaLa manane sthira karavAno upAya. durbaLa manane majabUta karavAnuM rasAyaNa. bhavarogane nAbuda karavAnI saMjIvanI. %e0%e0% e0%ews tapa tattva vicAra ##$%e0%e0%a guru sanmukhavinayapUrvaka be hAtha joDI pratyAkhyAna levAthI enarjI pojhITIva thAya che ane IcchAo zAMta thavA lAge che. paccakhANa karavAthI zuM lAbha thAya? jIvanamAM paccakakhANa Avazyaka che. paccakakhANa karavAthI hiMsA Adi AzravanA daravAjA baMdha thaI jAya che. ane IcchAono nirodha thaI jAya che. IcchAono nirodha thavAthI AtmA sarva padArthomAM tRSNA rahita banIne parama zAMta (cittayukta) thaI sukhapUrvaka vihare che. paccakakhANa konI pAse levA. 1) tamo jyAM nivAsa karatAM ho tyAM najIkamAM sAdhu-sAdhvIjI birAjamAna hoya to temane traNa vaMdanA karI jJAna-dhyAna dehanI sukhazAtA pUchI paccakakhANa karavAM. 2) jo sAdhu-sAdhvI upasthita na hoya to IzAna khUNA tarapha mukha rAkhI zrI sImaMdhara svAmI (je vartamAna paMcamahAvideha kSetramAM birAjatA tIrthakara bhagavaMta)nI AjJA laI svayaM paccakakhANa karI levA. paccakhANa jJAnI, vaDIla vyakti pAsethI paNa laI zakAya. paccakakhANa vidhi 1. cauvihAranAM paccakakhANa dhAryA pramANe cauvilaMpi AhAra paccakakhAmi asaNaM, pAchuM, khAIma, sAIma, annatyANA bhogeNaM, sahasAgAreNaM, savvasamAhi vattIyAgAreNaM, appANa. vosirAmi. 2. ekAsaNA - biyAsaNAnA paccakakhANa ekAsaNA uparAMta duvihaMpi AhAra paccakakhAmi, asaNaM khAIma, sAIma, annatyANA bhogeNaM, sahasAgAreNaM, savya samAvivattiyAgAreNaM, aprANa, vosirAmi. 3. AyaMbilanAM paccakakhANa AyaMbilavihaM tivihaM tivihaMpi AhAra paccakhAmi, asaNaM, khAIma, sAIma, annatthANA bhogeNaM, sahasA-gAro, levA leveNuM gihaththasaMsaNa, DuDhacamakhaeNaM, gura abhaTTANeNaM, ukrikhara vivigeNaM, savya samahivattiyAgAreNaM, apANe, vosirAmi. nIvI nAM paccakakhANa levAM hoya to AyaMbilavihaMne badale nivigaIyaM zabdabolavo. bAkI upara mujaba ja bolavuM 4. tivihAra upavAsanAM paccakakhANa kAla sUrya Uge cautthabhatta paccakhAmi. tivihaMpi Ahara, asaNaM, khAIma, sAimaM, annatyANA bhogeNaM, sahasA gAreNaM, savvasamAhittiyAgAreNaM, apANe 11) paccakakhANanA cAra pagathiyA 1) zravaNa (2) zraddhA (3) samajaNa (4) samAcaraNa paccakakhANanI pAMca zuddhi 1) zraddhA zuddhi (2) vinaya zuddhi (3) bhAva zuddhi 4) anubhASaNa (vosirAmi) zuddhi 5) anupAlana zuddhi pazcaka khANanI pAMca phaLazruti 1) samyakaviratino paricaya (2) patitano tyAga (3) sadvAMcanI ruci. 4) paMca parameSThinAM zaraNAM (5) vikAra vardhaka nimitano tyAga paccakakhANa - pratyAkhyAna karavAthI zuM lAbha? paccakhANa rUpI laoNka (tALuM) lAge tyAre niyama pAlana anivArya ane sahaja thaI jAya che. vicAro ane vikalponuM laoNka lagADavuM te pracakhANa che. je vyakti paccakhANa kare che tyAre tenAM mana, vicAro ane saMjJApara sahajatAthI kaMTrola AvI jAya che. pratyAkhyAna dvArA vyaktinI aMdaranI IcchAonuM zamana thAya. vikalpo ghaTe eTale saMkalpanI daDhatA Ave che ane karmonA AzrayadvAra baMdha thaI jAya che. -116
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ %iB%% B9%CE%B9%CK jJAnadhArA 99%E9%9%% vosirAmi. anyane paccakhANa ApavAM hoya tyAre paccakhAmi zabda-ne badale paccakhANa zabda-bolavo ane "tasa bhaMte parikramAmi niMdAmi garihAmi ApaNAM vosirAmi e badhA zabdone badale tassa paDikame niMde gariNaM appANe vosireha zabdo bolavA. 5 navakArasI paccakakhANa (sUryodaya pachI be ghaDI vItyA bAda vidhi ane namojhAra pALavAnuM.). namojhAra sahiya, cauvihaM pi AhAra paccakakhAmi asaNaM pANuM khAIma sAimaM, annatyANA bhogeNaM, sahasAgAreNaM apANe vosirAmi 6 porasI paccakhANa (eka pahora divasa caDhacA sudhInA cAre AharanA paccakakhANa) porasahiyaM cavihaM pi AhAra paccakhAmi, asaNaM pANa khAIma sAIma annatyANA bhogeNaM, sahasAgAreNaM apANe vosirAmi purimaDha (doDha porasI) paccakakhANa levA hoya to porasahiyenI jagyAe purimaoNM kahevuM 7 paccakakhANa pALavAno vidhi ......... paccakhANa samakAeNaM, na phAsiyaM, na pAliya, na tIriyuM, na kIDhiyuM, na sohiyaM, na ArAhiye ANAe azupAlittA na bhavaI tasa micchAmi dukkaDaM. ........ paccakakhANamAM atikrama, vyatikrama, aticAra, ANAcAra, jANatAM-ajANatAM mana-vacana ane kAyA vaDe koI doSa lAgyo hoya to tassa micchAmi dukkaDaM. .......... paccakhANamAM mana, vacana ane kAyA vaDe AhArasaMzA thaI hoya to arihaMta siddhi meLavI bhagavaMtanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDa. (upara pramANe bolyA bAda - traNa namojhAra gaNavA eTale koI paNa paccakhANa pALavAnI vidhi pUrI thaI.) khAlI jagyAmAM je paccakhANa pALavAnA hoya tenuM nAma bolavAnuM che. tapanI AlocanA prAyazcitanI AMtara prakriyA. AlocanA - jovuM - tapAsavuM. mAnava pAse duSTi che, AtmAmAM jJAnadraSTA - -118) e0%e0% e0ews tapa tattva vicAra #@#$%e0%e0%a paNAno guNa che. khullI AMkhe jagatanA bAhyapadArtho ne nihALe che. paraMtu baMdha AMkhe pote potAne ja nihALavuM te ja che AlocanA. pratyeka jIvanI AtmavikAsanI avasthA bhinna hoya che. tethI sahanI potAne jovAnI draSTi paNa bhinna hoya che. jenI Atmika cetanA sahathI vadhu vikasita hoya teTalo te potAnAmAM vadhu uDo (sUkSma) utarI zake. - jJAna, darzana, Adi e AtmAnA mULabhUta guNo che. siddha bhagavAnanA AtmAmAM rahelA A guNo potAnA zuddha svarUpamAM nirmaLa hoya che. paNa sarva saMsArI jIvomAM oche vatte aMze e guNo vikRta thaI gayelA hoya. e vikRta bhAvonI preraNAthI jyAre mana-vacana-kAyA pravRtti kare tyAre azubha pravRttio vadhAre pramANamAM thAya. pariNAme jJAna, darzana Adi guNo paNa vadhu vikRta thatAM rahe che jenI pariNati pApamAM Ave che. jIva svane nihALI pAparUpa vikRtiono ekarAra karI, teno pazcAtApa karI zuddha thAya te kriyAne AlocanA kahevAya che. - varSa daramyAnanI tapa sAdhanAmAM vrata pAlanamAM pramAda, svArtha ke ajJAna ne kAraNe doSa lAgyA hoya tenI gurU bhagavaMta sanmukha AlocanA karavAthI ApaNe pApone parabhAva mAnIzuM. ApaNAM virodhI mAnIzuM. AtmasvarUpanA ghAtaka mAnIzuM to pharI ApaNA jIvanamAM pApano praveza nahi thAya ane tapanI zuddhi thaze. jJAna, darzana, cAritra ane tapanI ArAdhanA zAstromAM AtmalakSI batAvI che. A ArAdhanA samaye jIvana vyavahAranI sAthe 18 pApa sthAnakomAMnA pApo pravezI gayA hoya tene, tapa sAdhanAnI pUrNAhutinA maMgalamaya divasomAM arihaMta siddhanI sAkSIe AtmAne zuddha karavAnI pratijJA sAthe, AlocanA karavI joIe. A AlocanA gurUbhagavaMta sanmukha samajaNa ane bhAvapUrvaka karIe to bhavobhavanI karmajALane chedavA samartha che. * AlocaNA. prathama mAMgalika kahevuM dravyakarmano ane bhAvakarmano saMbaMdha choDIne aNAhAraka pada prApta karavA mATe, samyaka, tapanI ArAdhanA vaDe, jJAnamAM sthira thatAM, vibhAva bhAva ane rAgadveSanI gAMTha chedAIne nAza pAme tevuM tapanuM phaLa pragaTa na hoI, IcchA nirodha tapanuM sevana karatAM rAgadveSanuM sevana thaI gayuM hoya ane AtmasvarUpanI virAdhanA thaI hoya to arihaMta, siddhanI sAkhe micchAmi dukkaDa. zAzvata AtmadharmanA adbhuta vyavahAra samA tapanA AcaraNamAM mana-vacana ane kAyAthI doSa lAgyo hoya to micchAmi dukkaDaM. tapamAM parabhAvanI upekSA buddhi thavAne 119)
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB badale apekSAvRtti thaI gaI hoya, karmanI nirjarA sivAya rAgAdi saMkalpa karyo hoya, to arihaMta siddha bhagavAnanI sAkSIe tarasa micchAmi dukkaDaM. - sAdhu sAdhvIo zarIranA rAgArthe nahi paNa saMyamanA nirvAha mATe AhAra le che. aNAhAraka pada kyAre prApta thAya tevuM lakSa hoya che. ApaNAM AtmavIryanI nabaLAIne kAraNe AvI svarUpa jAgRta dazA na rahI hoya to tassa micchAmi dukkaDaM. bAvIza pariSaha mAMthI koIpaNa pariSaha udayamAM Ave te vakhate zoka ke khedabhAva thayo hoya. mana, vacana, kAyAnA yoge tIvra kASAyabhAvathI tapanI virAdhanA thaI hoya to arihaMta siddha bhagavAnanI sAkSIe tatsa micchAmi dukkaDaM. meM gurudeva samIpe je tapa Adaryo tenuM sevana karatAM kyAreka mAre ghaNuM sahana karavuM paDyuM evo saMkalpa Avyo hoya to tassa micchAmi dukkaDaM. AtmAno svabhAva AhAra levAnI baMdhanavRtti rahita che. evo vastusvabhAva nahi svIkAratA, che AhAravALo chuM te prakAre dasa saMjJAmAM rAga-dveSanI ekatA thaI hoya to tassa micchAmi % E 6 E%EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ thaI hoya, ane vaLI AtmaguNa prAptikaraNa dhyAna, dhAraNA, smaraNa Adi puruSArtha karyo na hoya, saMkalpa, vikalpanI dazA chUTI na hoya tassa micchAmi dukkaDaM. varSItapa AdaratI vakhate gradevano saMyoga hato. paraMtu saMyogavazAta varSItapanI pUrNAhuti prasaMge viyoga thayo hoya hAjara na rahI zakyA hoya teno saMtApa thayo hoya tasa micchAmi dukkaDaM. zAtA azAtAnA udayamAM samabhAvapaNuM na rahyuM hoya, pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata ema zrAvakanA bAra vrata (sAdhunA mahAvrata pAMca samiti ane traNa gupti) paccakhANamAM rasa sthAvara jIvonI aNa upayoga virAdhanA thaI hoya ane koI paNa prakAre atikrama, vyatikrama, aticAra, aNAcAra thaI gayA hoya to mana, vacana, kAyAe karI koIpaNa pApadoSa lAgyA hoya to arihaMta siddha kevaLI bhagavaMtanI sAkSIe tasa micchAmI dukkaDa. tapamAM mAna poSaka vRtti jANa-ajANa paNe poSANI hoya. kuTuMbIoe kaMkotrI na chapAvI, sAMjI na gavarAvI ke prabhAvanA na karI teno dveSa thayo to tassa micchAmI dukkaDaM. upavAsamAM koIe sevA na karI hoya, azAtA vedanIya karmanA udaye karI vyAdhi AvI hoya tyAre hAya! huM marI gayo evuM ArtadhyAna thayuM hoya to arihaMta siddha bhagavaMtanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. upavAsanA pAraNe AhArathI deha TakI rahyo che evA harSathI ekarAra thaI utara pAraNAmAM ane pAraNAmAM AnaMda mAnyo hoya to, jJAna AtmAno khorAka che. evuM AtmaciMtana na karyuM hoya to arihaMta siddha bhagavaMtanI sAkSIe tasa micchAmi tapanuM phaLa samatA, AtmasthiratAnuM. ane vaibhAvika vRti toDavAnuM hoya chatAM manamAM tApa thayo hoya, zarIranI kRzatAthI glAni thaI hoya to tassa micchAmi dukkaDaM. asaMkhya pariSaho sahana karI 400 upavAsano varSItapa karanAra bhagavAna RSabhadeva, aNAhAraka dazAmAM ramatA ane jhUlatA ugra tapasvI devAdhideva mahAvIra ne samyapha tapanA sevanamAM khedano aMza paNa na thayo hoya, evI dAdA AdinAtha ane vIraprabhunI sAdhaka dazAne dhanya che - mane dhikkAra che, evI nirabhimAnapaNAnI bhAvanA bhAvavI joIe, te bhAvanAnA bhAvatA lokonA mAna prazaMsA moTAI ke glAdhAnuM lakSa sevAI gayuM hoya to arihaMta siddha bhagavAnanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. tapasyA karatAM deha dUbaLo paDe, chatAM aMtaramAM AtmA samatAthI bharelo che. mATe AhAra e jaDa zarIrano khorAka che AtmAno nahi evuM lakSa hovA chatAM azAtAnA udaya, nabaLAInA kAraNe, AkuLatA ke kaSAyano bhAva thaI gayo hoya to tassa micchAmi dukkaDaM. mAtra vyavahAra tapanuM lakSa rAkhyuM hoya, pAraNAnA divase AhAra karatA pahelA pA ghaDI aNAhAraka padanI bhAvanA bhAvavAne badale AkuLatAthI AhAra saMjJAnI zaraNAgati svIkArI hoya, AhAra vAparatI vakhate harSa-rati-arati, kheda karyo hoya, sa-rasa jamaNanI hoMza rAkhI hoya pratikULa AhAra maLatAM dveSa thayo hoya to tasa micchAmi dukkaDaM. svarUpa lakSa tapanuM sevana karatAM AtmAnI sAthe upayoga bhAvanI aikyatA na 120 bAhya tapanI sAthe Avyetara samyaka svAdhyAya tapa na hoya to AtmAmAM jJAnadIpaka pragaTato nathI ane ajJAnanA aMdhArA osaratA nathI, evuM lakSa cUkI gayo houM, ane pU. gurUbhagavaMtoe batAvyA pramANe anuSThAna karavAmAM pramAda sevyo hoya, bAhya vyavahAra-vyApAramAM vRttio doDAvI hoya to talsa micchAmi dukkaDa. brahmacarya pAlanamAM duHkha thayuM hoya, yauvananA unmAdamAM vikAra thayo hoya athavA tene tRpta karavAno talasATa thayo hoya to tassa micchAmi dukkaDa. tapazcaryA mAtra karmonI nirjarA arthe che tene badale laukika mAna, paralokanI AzA, IndradinI padavI dhana kIrti AbarU ane bhautika sukhanI AkAMkSA sevI hoya to arihaMta siddha bhagavaMtanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. -121)
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ % E #gE(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c) jJAnadhArAWS9%6E%E%E%68 tapasvIonI vaiyAvRtya (vaiyAvacce) karanAra mATe upayogI 1) tapasvInI UMgha ochI thaI gaI hoya to tenAM popacAM upara jAyaphaLane dhImAM ghasIne copaDAya. 2) tapasvIne gesa jevuM lAgatuM hoya to tenI nAbhi (TI) upara hIMga ke DIkAmArIne pANImAM bheLavIne copaDI zakAya. A ja rIte madha-cUno bheLavIne te paNa lagAvI zakAya. ghUMTI ane tenI AsapAsa ekAda IMcanA vistAramAM lagADyA pachI upara rU dabAvI devuM. 3) tapasvIne kALaje thaDako upaDe tyAre te bhAga upara kolanavoTara chAMTavuM. pachI rUmI mustaphA (Araba pradezano pAuDara - pAyadhunI - bhIMDIbajAramAM maLe che.) dhIme dhIme thoDo chAMTIne upara rU dabAvI devuM. te pAuDara kudaratI rIte becAra divase ukhaDI jaze. ukheDavAno prayatna na karavo. te pAuDara phevIkola jevo cIkaNo hovAthI tema ja tarata ja bheja pakaDato hovAthI haMmezA eraTAITa plAsTIkanI DabbImAM rAkhavo. tapasvIne hatheLI athavA paganAM taLiyAmAM baLatarA thatI hoya to ghI lagADavuM. vaLI pAMca sAta arIThAnAM naMga bhAMgIne pANImAM palALI devA. sarakhAM palaLI gaye coLIne tenA pANImAM tapasvInA hAthapaga boLI rAkhavA. enAthI ThaMDaka lAgaze. (bhAre tAvamAM paNa A prayoga karI zakAya che.) 5) tapasvIne zarIre kaLatara thatI hoya tyAre tene lepa lagADI zakAya. tenI sAmagrI : 25 dANA laviMganA, teTalA ja naMga tajanA nAnA kaTakA, eka jINI camacI ajamo, eka samadaraphaLa (khAreka jevuM kaThaNa phaLa)nA dastAthI karelA nAnA kaTakA ane eka naMga jAyaphaLano jhINo bhUkko. banAvavAnI rIta : lokhaMDanI kaDAI athavA tavImAM pahelAM dhImA tApe samadaraphaLanA kaTakAne zekavA. te garama thaye temAM taja-laviMga nAkhavAM. halAvatAM rahevuM. thoDIvAre temAM ajamo nAkhavo. halAvIne ekAda minITa pachI vAsaNa nIce utAravuM. tyAra pachI paNa thoDIvAra sudhI halAvatAM rahevuM. ThaMDu thaye pattharanI chIpara para vATIne jhINo bhUko karavo. chIpa na hoya to miksaramAM halAvIne meMdA jevo jhINo bhUko karavo. temAM jAyaphaLano bhUko meLavI devo. pachI meMdAnA ke cALI levuM. A pAuDara eraTAITa vAsaNamAM bharI levo. upayogamAM letI vakhate eka nAnI tapelImAM be camacI jeTalo pAuDara levo. temAM pANI nAkhIne bhajIyAnA pAtaLA khIrA jevuM karavuM. ekadama dhIre tApe thoDIvAra halAvavuM. copaDavA jevuM ghaTTa thaye - 122 - 6 E%EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ utArI levuM. temAM eka nAnI camacI ghI nAkhavuM. tapasvIne zarIre thoDuM thoDuM laIne dhIme dhIme coLavuM. teno kasa aMdara utarI jAya te jovuM. bAkI lepa ApoApa kharI jaze. ghIne lIdhe cAmaDI lIsI raheze tema ja coLatI vakhate baLatarA nahi thAya. paNa aMdarathI garamAvo AvatA tapasvIne pharti lAgaze. (A lepa zaradI ke tAvanA kaLataramA paNa dardIne mAthe athavA zarIre lagAvI zakAya.) tapasvImAM koIne garamIno koDho hoya to tene mAthuM caDe tyAre kapALe sukhaDa lagADAya. vaLI je tene tALavAmAM sakhata dukhavA lAge to ghauMnA loTanI kaNeka karIne jADI bhAkharI jevuM vaNIne tenA upara jarA tela lagADIne tapasvIne mAthA upara mukIne kapaDu bAMdhI devuM. be kalAka rAkhavuM. jo tapasvIno koTho ThaMDIno hoya to upara (5)mAM lakhela lepa ghauMnI kaNakamAM bheLavIne tenI bhAkharI vaNIne tapasvIne mAthe mUkI devuM. mAthuM caDyuM hoya to ThaMDA koThAvALA tapasvIne upara (5)no lepa rIta mujaba kapALe lagADavo. tapasvIne koIvAra zILasa nIkaLe che tyAre kokama palALIne tenuM pANI avAranavAra lagADatA rahevAthI rAhata thAya che. zarUAtanA traNa cAra divasa daramiyAna jo tapasvIne kabajiyAta jevuM hoya to sAdA garama pANInI enimA tenI tAsIra mujaba ApI zakAya. poTalI : sAmagrI - eka camacI ajamo, be laviMga, kapUranI be traNa nAnI kaTakI. ajamo-laviMga dhIme tApe AchA badAmI raMgano zekavo. pachI teno karakaro bhUko karIne temAM kapUranI (rAIdANA jevI) kaTakI nAkhavI. malamala jevA suMvALA sutarAu kapaDAmAM mUkIne be nAnI poTalI karavI. te tapasvIne suMghavA ApavI. saMdarbhasUci: tapAdhirAja varSItapa. * sthAnakavAsI jaina paMcAMga * siddhatvanI yAtrA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ eeeeeeeeee Ne sadIothI navA tapanA tejapuMjonI tavArIkha - DaoN. reNukA poravAla (DaoN. reNukAbahene B. Sc., L.L.B., Ph.D.no abhyAsa karyo che. 'yoganiSTha Acarya buddhisAgarajI mahArAja: eka adhyAyana para zodhanibaMdha lakhI va. u.karela che. DiplomA Ina jainolaoNjI karela che. 'jaina jagata' sAmayikanAM hindI vibhAganA saha-saMpAdikA che.) bhAratabhUmi eTale RSimunio, sAdhu-saMnyAsI ane tIrthaMkaronI sAdhanAbhUmi. teonI Atmika sAdhanA, ArAdhanA, tapa ane tyAga jagatajanone cirakALathI hairata pamADe che. jainoe tapane Atmonnati ane karmakSaya mATe anya paraMparA karatAM vadhu mahattva ApyuM che. tapa ArAdhanAnA saMskAra jaina bALakane virAsatamAM ja maLe che je kALakrame daDha thatAM vyakti saMyamI ane nItiparAyaNa jIvana gujAre che. ahIM paryuSaNa mahAparva uparAMta paNa AyaMbilanI oLI, tIrthaMkaronA kalyANaka, parva tithio, vIsa sthAnaka tapa, varasI tapa vagere gRhastho ane saMta-satIo dvArA thatAM ja rahe che. jaina sAhitya, zilpa ane bhIMticitromAM (Wall Painting), mahApuruSo dvArA temanA jIvanakALa daramyAna thayela tapasAdhanA vipula pramANamAM Alekhita thayelI dRSTigocara thAya che. prathama tIrthaMkara RSabhadevane pUrva karmodayane kAraNe bAra mahinA sudhI prAsuka AhAra na maLyo. prabhune vividha vastuo vahorAvavA mATe loko AvatA paNa koI anna nahIM lAvyA. aMte bharatanA pautra zreyAMsakumAre prabhune IzvarasathI pAraNuM karAvyuM. prabhunA putra bAhubalIe bharata sAthe cakravartinI AjJA nahIM mAnatA yuddha karyuM. aMte baMne vaccenA muSTiyuddhamAM bAhubalIe hAtha UMcA karyo paraMtu bhAIne mAravAne badale e ja hAtha vaDe vALano loca karI cAritra grahaNa karyuM. temanI akhaMDa tapazcaryA cAlu thaI. zarIra para vRkSanI velIo vIMTaLAI gaI, paraMtu temaNe tapa cAlu ja rAkhyuM. temanI tapasyAmAM mAna kaSAya bhaLelo hato jene kAraNe temanI tapasyA phaLIbhUta thatI na hatI. AvA kaparA saMjogomAM baMne baheno, brAhmI ane suMdarI bhAIne samajAvavA AvI - 124 ''vIrA, mArA gaja thakI Utaro re, gaja thakI kevalya na hoI re...' A sAMbhaLatAM ja bAhubalInuM gumAna UtarI gayuM ane jevo bhAI bharatane maLavA paga upADaco ketarata ja emane kevalajJAna prApta thayuM. vevasImA jinarAya pArzvaprabhunI ugra tapasyAmAM kamaThe janmojanma vighna karyAM chatAM teo vicalita na thatAM emane kevalajJAna thayuM ane kamaTha zaraNe AvI prabhunI sevAmAM rahyo. prabhu mahAvIre dIkSA bAda tera (13) AkarI zaratavALo abhigraha tapa karyo. emano abhigraha hato ke - je bhAvathI rAjaputrI hoya, dAsIpaNuM pAmI hoya, uMbaramAM UbhI hoya, teno eka paga aMdara ane eka paga bahAra hoya, pagamAM beDI, mAthe muMDana, aThThama tapa karyo hoya, sUpaDAmAM vahorAvavA mATe aDadanA bAkuLA hoya ane AMkhamAM azru hoya. AvI kaThina zarata pUrNa na thatAM prabhu mahAvIra pAMca mAsa ane paccIsa divasathI bhikSA mATe pharatA hatA. A tarapha caMdanabALA rAjaputrI dAsI tarIke vecAtA tenI hAlata uparokta pramANenI ja hatI. te prabhune bAkuLA vahorAvavA mATe UbhI to hatI paraMtu AMkhamAM azru na hatAM. A joIne prabhu pAchA pharyA. caMdanabALA raDI paDI. azrubhInI AMkha nirakhIne prabhue enI pAsethI aDadanA bAkuLA vahoryA. Ama prabhu mahAvIranI ugra tapasyAnuM pAraNuM caMdanabALAnI sahaja tapasyA ane saMkalpa baLe thayuM. paraMparAe 'caMdanabALAnA aThThama tapanI ArAdhanA'' lokapriya banI. tIrthaMkara mahAvIranA ananya ziSya dhannA aNagAranI AkarI tapasyAthI koI jaina baMdhu ajANa hoya? bihAranI kArkadI nagarI eka samaye jAhojalAlIthI paripUrNa hatI. jaina kuLamAM bhadrAmAtAnI kUkhe janmele prabhAvazALI putra dhannAne batrIsa rANIo hatI. dhanavaibhava ane sAhyabImAM ucharela dhannA, mahAvIra prabhune zravaNa karavA gAmanI bahAra AvelA udyAnamAM pahoMcyA. amRtamaya jinavANI hRdayane bhIMjavA sakSama hatA. dhannAne prabhunA upadezanuM UMDANa sparzI gayuM, manamAM sarvasva tyAgane saMkalpa thayo. aizvarya, saMpatti, mAtA, suMdara suzIla batrIsa rANIo ane vyApara badhuM choDI dIkSA levA nIkaLyA. kAmaMdInA rAjAe temano ratha hAMkyo. dIkSAkALamAM chaThThane pAraNe 125
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 333333333333333333333333 chaThThuM ane te paNa mahAvrata AyaMbila thakI ema utkRSTa tapasyA cAlu ja rAkhI. ekavAra zreNika mahArAjAe prabhune zreSTha tapasvI bAbata prazna pUchatAM, prabhue uttara Apyo ke '"mArA cauda hajAra sAdhuomAM, tapa ane tyAgamAM dhannA aNagAra sarvazreSTha che.'' teo prabhunI AjJA laI anazana svIkArI vaibhAragiri para mRtyu pAmyA. teo sarvArthasiddha vimAnamAM anuttaravAsI deva thayA. temano AtmA tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma laI mokSa pALahe. prabhu mahAvIranA samayamAM caturvidha saMgha dharma ArAdhanA ane tapasyAmAM ghaNo AgaLa hato. tyAra bAda lokonI kSamatA ghaTatAM thoDo ghaTADo jarUra najare paDe che paraMtu tapasvIonI samAjajIvana para noMdhapAtra asara thaI. madhyakAlIna samayamAM rAjAo dharmasahiSNu hatA. mogalakALamAM emAM oTa jarUra AvI paraMtu tapasyAnI yAtrA to aviratapaNe cAlu ja rahI. ahIM thoDA prasaMganuM varNana ApyuM che. AcArya jagacaMdrasUri ugra tapasvI hatA. temanI AjIvana AyaMbilanI tapasyAthI prabhAvita thaI mevADanA mahArANA trasiMhe temane saM. 1285mAM 'tapa'nI padavI ApI. tyArathI pAraMpArika 'vaDagaccha' tapAgaccha tarIke oLakhAvA lAgyA. zrI hIravijayasUri mahArAjasAhebanA AzIrvAdathI caMpA zrAvikAe 180 divasanA upavAsa karyA. te samaye dilhImAM mogala samrATa akabaranuM zAsana hatuM. teo zrAvikA caMpAne maLyA. temanacA guru hIravijayasUrine rAjamahelamAM AmaMtryA. temanA prabhAva heThaLa rAjAe keTalAye tIrtharakSA ane ahiMsAnA pharamAno ApyAM. Avo prabhAva tapasvI ane tapasyAno che. akabara rAjAe hIravijayasUri jyAM kALadharma pAmyA te sthaLe jyAM agnidAha ApyA e saMpUrNa jagyA, jyAM sudhI loko emane mATe UbhA hatA e jamIna jainasAzanane bheTa ApI. e sthaLa UnAnI pAse saurASTramAM che ane AjepaNa zAhIbAganA nAme tyAMnI paMcatIrthImAM sAmela che. jainono sarvamAnya graMtha eTale zrI umAsvAtinuM 'tatvArthAdhigama sUtra'. emAM temaNe tapane karmanirjarAno zreSTha upAya jaNAvela che. 'tapasA nirjharA 1ra6 33333333333 14 de fer 3333333333SISIS maiM |'tapa e karmakSayanuM zaktizALI mAdhyama gaNAya. jaina paraMparAmAM eno garimA ItihAsa che to sAthe sAthe ene dharmasthAnakomAM zIlpo ane citromAM paNa agatyanuM sthAna ApyuM che. e kalAmaya citronA darzanathI bhavya jIvo guNAnurAgI thAya ane svayaM paNa tapa-tyAganuM mahattva samaje mATe ene kaMDAravAmAM Ave che. zIlpomAM moTe bhAge bAhyatapa prAyazcita, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane uNodarI, vRttisaMkSepa, rasatyAga, kAyakaleza ane saMlInatA ochA jovA maLe che. prabhu mahAvIre dIkSA pUrve rAjamahelamAM be varSa tapasyA karI hatI. teo rAjakumAra hatA. temanA bhAi naMdIvardhane te samaye pratimA taiyAra karAvI hatI. te uparAMta vidyungAlI IMdre paNa evI mUrti caMdana kASThamAM taiyAra karAvI hatI. prabhunI hayAtImAM taiyAra karAvelI hovAthI e 'jIvitasvAmI' tarIke pUjAI. emAM prabhujIne mugaTa bAjubaMdha, hAra, kaTimekhalA, puSpamALAo sAthe bharAvavAmAM Ave che. AvI pratimA AkoTA (vaDodarA) ane jodhapura myujhiyamamAM tathA mahuvA, sevADI ane osiyAjInA maMdiromAM joI zakAya che. AcArya bhagavaMtonI tapa-sAdhanAnA ghaNA ullekhomAM eka agatyano ullekha te mathurAnA stUpanA nirmANano kahI zakAya. enI kathA malayagiriTikA, yazatilaka caMpU, vividha tIrtha kalpa Adi graMthomAM maLe che. e mujaba sAtamA tIrthaMkaranA samayamAM be jaina sAdhuo dharmarUcI ane dharmaghoSa mathurAmAM AvyA ane 'bhUta ramaNa' nAmanA udyAnamAM rahyA. ahIM baMne sAdhuoe ghora tapa karyuM. emanI tIvra sAdhAnA joI udyAnanI devI kuberA ghaNI prasanna thaI. devIe temane varadAna apavAnI taiyArI darzAvI tyAre temaNe vinayathI jaNAvyuM ke jaina sAdhuo aparigrahI hoya che tethI temane kazuM ja khapatuM nathI. A anapekSita uttara sAMbhaLI devI thoDI nirAza thaI paraMtu teNe jainonA pUjana-arcana mATe eka ja rAtrimAM sonAno stUpa nirmANa karyo. e stUpa pArzvanAthanA samaya sudhI sonAno hato paraMtu temanA AdezathI ene IMTa-cUnAthI DhAMkI devAmAM Avyo. tyAM jaina saMghe pAchaLathI pArzvanAthanI pratimA padharAvI. A stUpa AjathI 100 varSa pahelAM purAtattvavidonI najaramAM Avyo. mahammada gajhanIe ene naSTa karelo hovAthI khaMDiyera sthitimAM paDaco hato. enuM utkhanana karAvatA ahIMthI 127
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnadhArA seMkaDo mUrtio, AyAgapaTTo vagere maLyA. A sthaLa para eka staMbha koIe sthApita karyo ane ene kaMkALI devI tarIke pUjavA lAgyA. kaMkALITIlA (jaina stUpanuM sthaLa)mAMthI eka mahAvIrasvAmInI pratimAnuM pabAsana maLyuM che, jeneeka mahinAnA upavAsa bAda vijayazrI nAmanI strIe pratisthApita karAvI hatI. A pramANe AjathI 200 varSa pUrve paNa tapasyA bAda kaMIka dhArmika kArya karavAno rivAja pracalita hato. bAhubalInI tapasyA ghaNI ja tIvra hatI. zarIra para vRkSanI velo vIMTaLAI gaI hatI. teo jyAM kAusagga tapa karatA hatA te sthaLe udhaInA rAphsAo thaI gayA hatA. sAdhanAmagna bAhubalInI pratimA ghaNe sthaLe che paraMtu emAM sarvoparI sthAna zravaNabelagoDAnI 57 phUTa UMcI, pattharanA pahADane kotarIne vIra mArtaMDa cAmuMDarAya dvArA I.sa. 983mAM nirmANa pAmela pratimA bhAgave che. te uparAMta bAhubalIne bAhmI ane suMdarI mAna-abhimAna tyajavA mATenI vinaMtI karavA Avela pratimA elorAnI guphAnI che. dakSiNa-bhAratamAM kArkala ane veluramAM I.sa. 15thI 16mI sadInI AvelI che je paNa ghaNI prabhAvazALI che. tapasyAnA saMdarbhe zravaNabelagolAnI sAmenI caMdragiri parvatanI guphAmAM anazana karela mahApuruSAnI yAdImAM bhadrabAhusvAmI ane 'caMdragupta basadI'mAM caMdraguptamaurye karela tapasyAne zIlpomAM aMkita karelI jovA maLe che. cAmuMDarAye paNa ahIM ja saMlekhanA vrata lIdhuM hatuM. Ama zIlpo ane citro parathI prabhu mahAvIranA samaya pachI paDelA 12 varSIya duSkALamAM jaina saMgha sthaLAMtara karIne dakSiNamAM Avyo ane bAra varSathI vadhu samaya sudhI rahyo. keTalAye graMthonuM sarjana thayuM. sAdhuone tapa, tapasyA ane AvAsa mATe guphAo banI e sarva Aje paNa jaina saMghanI tapasyAnI mahattA batAve che. 128 ******************e jaina AgamanA tejasvI tapasvI ratno - DaoN. ketakI yogeza zAha (muMbaI yunivarsiTImAMthI 'guNasthAnaka' para Ph.d. karyuM che. hAlamAM dhArmika 18mI zreNIno abhyAsa tema ja dazavaikAlika kaMTastha karI rahyAMche. jaina sAhitya jJAnasatramAM bhAga le che.) jaina darzanamAM tapanuM anokhuM ane AgavuM mAhAtmya darzAvAyuM che. tenI eka kriyAmAM, anuSThAmAM, sAdhanAmAM, ArAdhanAmAM tapanuM mAhAtmya darzAvAyuM che. mokSamArganA cAra pAyA - jJAna, darzana, cAritra, tapa (uttarAdhyayana sUtra - 28/ 2, ThANAMga sUtra) to cAra prakAranA dharma-dAna, zIla, tapa, bhAva to pAMca AcArajJAnacAra, darzAnAcAra, cAritracAra, tapAcAra, vIryAcAra - (ThANAMga sUtra) je darekamAM tapano samAveza thAya che. dazavaikAlika sUtranA pahelA adhyAyamAM pahelI gAthA : dhammo maMgalaM mukikarDa, ahiMsA saMjamo tavo / devA vi taM namasaMti, jassa dhamamme sayA maNo // - A gAthA ahiMsA, saMyama ane tapanA sauMdaryane parakhAvatI, tenA mahimAne batAvatI, lokottara sauMdaryathI bharelI che. jo bhagavAna mahAvIranA dharmano AtmA ahiMsA che, zvAsozvAsa saMyama che to tapa teno deha che. nava padamAM navamuM pada 'no tavA' e paNa tapa ArAdhanAnuM che. tIrthaMkara nAma karma bAMdhavAnAM vIsa sthAnakomAM paNa 'bAra prakAranAM tapanI nirjarA karavI' e eka kAraNa che (jJAtA dharmakathA sUtra - adhyayana-8) vahelA mokSe javAnAM 23 kAraNomAM bIjo bola 'ugra tapazcaryA karavI'no che. parama kalyANanA 40 bolamAM tapa saMbaMdhita be bola che : eka 'niyANArahita tapazcaryA karavI' (bhagavatI sUtra zataka-3, uddezaka-1) ane bIjo 'ugra tapazcaryA karavI' (anuttarovavAI, varga-3, adhyayana-1). jIva-ajIva Adi navA tattvamAM nirjarA tattvanI bIjI oLakha 'tapa' che. (ThANAMga sUtra), daza yati dharmamAM paNa tapanuM sthAna che. (samavAyAMga sUtra, jJAtA dharmakathA sUtra) jaina dharmamAM tapano mahimA ane gauravagAna gavAyAM che. 129.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6%%eLa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e eTalA anya koI dharma ke saMskRtimAM jovA maLatAM nathI. tananuM mamatva choDI, samatva sAdhI, jinatvane prApta karanAra bhagavAna mahAvIra pote tapazcaryA, dhyAnasAdhanAnA sahAre saMsArasAgara taryA ane ApaNane taravAno mArga batAvI gayA. khuda prabhu mahAvIra mokSamArgI sAdhazna tapazcaryAnuM anukaraNa karavAnuM kahe che. (AcarAga sUtra, adhyayana-9, upadhAna zrata). - jaina darzananI baha sAdIsIdhI philosophI che. eka taLAvane khAlI karavuM che to navuM pANI AvatAM roko ane bharelA pANIne ulecIne bahAra kADho. (uttarAdhyayana sUtra-30/5.6). A AtmA paNa karmathI yukta che. temAM navAM karmone saMvaranI sAdhanA karI AvatAM rokavA ane tApradhAna nirjarAthI karoDo bhavonA saMcita thayelAM kama nirjarita karavAM. mavA saMviAM khaM, taHT NijjArajjai / jJAtA dharmakathA sUtramAM tuMbaDAnA daSTAMta dvArA karmalepathI mukta thavAnA upAyamAM saMyama ane tapanuM kathana che. Ama AgamakAre, eka ne eka vAta vAraMvAra doharAvI, sAdhakane tapamAM joDAvAno aMgulinirdeza karyo che. uttarAdhyayana sUtranA, 29mA adhyayanamAM tapane samyapha parAkrama kahyuM che. tapathI jIvane zuM lAbha thAya che ? tenA uttaramAM bhagavAna kahe che, 'tamAM vAi gayA '' tapathI jIva pUrvavat karmono kSaya kare che. anAdikAlIna Atmaroga rUpa karmothI mukta thavA mATe jJAna, darzana, cAritra, tapa - e cAre aMgo - sAdhanAne bhAvapUrvaka AdaravA Avazyaka che. NANeNa jANai bhAve, dasaNeNa ya sadhe / fr forfurt, tavena sura uttarAdhyayana sUtra, 28 35. jJAnathI vastutatvano bodha thAya, darzanathI tenA para vizvAsa-zraddhA thAya, cAritrathI AvatAM karmo rokAya jAya ane tapathI pUrvakRta karmono kSaya karI parizuddha thAya che. muktinA zikhare caDavA jJAna-darzana to suMvALA daMDA jevA che, je laIne parvata caDI zakAya che paNa cAlavAnuM to cAritra ane tArUpI ubaDa-khAbaDa rastA para hoya che. je temAM pAra utare te ja zikhara sara karI zake che. bAramA guNasthAnake 4 ghAtI karma-jJAnavaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya -130) %E% E 6 %E%EvuM tapa tattva vicAra E%E6 E6 ane aMtarAya karmano kSaya thatAM kevaLajJAna prApta thaI jAya che, pachI haju mokSa thayo nathI kAraNa ke cAra aghAtI karmo haju zeSa rahyAM che. tene kSaya karavAnuM kAma zukala dhyAnarUpI tapanI bhaThThI kare che. Ama, tapa e to AtmAne mokSe laI javAnuM kAma kare che. bhagavatI sUtra, zataka-25, uddeSaka-7, aupapAtika sUtranA prathama vibhAgamAM ane uttarAdhyayana sUtranA 30mA adhyayanamAM tapanA be bheda batAvyA che. bAhyatapa ane AtyaMtara tapa. bAhyatapanA cha prakAra ane atyaMtara tapanA cha prakAra - tema bAra prakAranA tapanuM vistRta varNana karyuM che. bAhyatapanA cha prakAra : 1) anazana, 2) UNodarI, 3) bhikSAcayAM, 4) rasaparityAga, 5) kAyakleza, 6) pratisalInatA. AtyaMtara tapanA cha prakAra : 1) prAyazcita, 2) vinaya, 3) vaiyAvRtya, 4) svadhyAya, 5) dhyAna, 6) kAyotsarga. 6) vyutsarga : zarIranA mamatvano tyAga karavo. je tapa mukhyatve zarIrathI saMbaMdhita hoya, jemAM zarIra dvArA bhogavI zakAya tevA bAhya dravyo no AMzika ke savAMge tyAga thato hoya, jeno prabhAva sIdho zarIra para paDato hoya, jene vyavahAramAM loko jANI ane joI zakatA hoya tene bAhya tapa kahe che. bAhya tapa indriyonA viSaya-vikArono upazAMta ane pAtaLA karavAmAM sahAyabhUta thAya che. tenuM mukhya prayojana jIvane apramatta rAkhavAnuM che. je tapano mukhya saMbaMdha AtmabhAvo sAthe hoya, jemAM aMta:karaNanAM pariNAmono mukhyatA hoya, jenAthI mananuM niyamana thAya te abhyAMtara tapa che. jenA AcaraNanI pratIti thAya ke na paNa thAya. AtyaMtara tapamAM zArIrika pravRtti hovA chatAM pradhAnatA AtmabhAvonI ke kaSAyonI upazAMtatAnI che. baMne prakAranA tapamAM karmanirjarAnuM lakSa hovA chatAM bAhya tapamAM zarIranI pravRttinI ane AtyaMtara tapamAM AtmapariNatinI pradhAnatA apekSita hoya che. bAhya tapa sAthe AvyaMtara tapano meLa na hoya to bAhya tapa misyA che. baMnenI sumeLapUrvakanI sAdhanA siddhino raMga lAve che. jaina dharma udAratA, anekAMtavAdamAM avvala naMbare che. mATe karuNAnA sAgara jinezvara bhagavaMte dareka sAdhakane sAmarthya, ruci ane potapotAnA kSayopazama pramANe tapa karavAnI preraNA Ape che, jethI 131)
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33333333331348/3/3 koI paNa jIvo tapathI vaMcita na rahI jAya. AgamonA pAne pAne tapasvI ArAdhakonuM vivaraNa che. temAM 6 varSanA acavatAkumAra paNa che. (aMtagaDa sUtra) ane 80 varSanA gautamasvAmI - chaThThanA pAraNe chaThTha karatA hoya tevA paNa che. (upAsaka dazAMga sUtra). temAM zreNika ane trikhaMDAdhipati kRSNa mahArAjAnI rANIo paNa che to baMdanabALA jevI nirAdhAra yuvatI paNa che. temAM RSabhadeva ane mahAvIra jevA tIrthaMkara paNa che to sanatakumAra jevA cakravartI paNa che. temAM meghakumAra, gautamakumAra Adi rAjakumAro paNa che to arjunamALI jevA hatyArA (aMgaDa sUtra) paNa che. temAM brAhmaNa ane saMskRtanA prakAMDa paMDita evA jayaghoSamuni-(uttarAdhyayana sUtra) paNa mAsakhamaNa kare to cAMDAla kuLamAM janmelA harikezImuni (uttarAdhyayana sUtra) paNa mAsakhamaNanI tapazcaryA kare. cakravartI 6 khaMDane jItavA mATe 13 akrama kare to kRSNa vAsudeva ke abhakSakumAra potAnI mAtAnI putra-icchAne pUrNa karavA devane rIjhavavA aThThama kare. to gajasukumAla muni Adhyatmika sukhanI parAkASThAnI anubhUti karavA sAdhunI bAramI paDimA grahaNa karI, mahAkALa smazAnamAM jaI potAnA saMsArakALano aMta kare (aMtagaDa sUtra) AvA tapasvI sAdhakomAM eka deDakAno jIva (naMda maNiyArano jIva) paNa che, je jIvanaparyaMta chaThThanA pAraNe chaThThanI tapasyA ane pAraNAmAM paNa ta. je vAvamAM che te naMdA puSkariNI vAvanI cArekora prAsuka-acitta thayelA arthAt lokonA snAna karelA pANIthI ane manuSyonA ummardana Adi dvArA utArelA melathI jIvananirvAha karavo evo abhigraha kare che ane maraNAtikI saMlekhanA kare che. (jJAtAdharmakathA sUtra). Ama, AgamamAM anekavidha tapasyA vidhavidha prakAranA ArAdhakoe karelI che. tapane jAti, veza, kuLa, liMga ke uMmarano koI avarodha naDato nathI. AtmAno svabhAva aNAhAraka banavAno che. AhAra karavo te AtmAno svabhAva ja nathI. jema kAMTAne kADhavA kAMTAnI jarUra paDe che tema AhAra karI aNahAraka banavAnuM che, paNa jyAre pagamAMthI kAMTo kADhavA soyarUpI kAMTo nAkhIe chIe tyAre raDamasa cahere paNa mana majabUta karIe chIe tema rasanendriyanA tyAgamAM mahApuruSoe makkama manathI jhukAvyuM hatuM. mAsakhamaNanI gADImAM DrAIviMga 132 33333333333 14 de fer 3333333333SISIS sITa para beThelA sArI rIte jANatA hatA ke zarIrarUpI paiDAM to ghasAvAnAM ja che, paNa temanA saMvega-nirvedanA bhAvo tIvratama hatA. jJAtAdharmakathAnA dharmaruci aNagAre to mAsakhamaNanA pAraNAmAM kaDavI tuMbIno AhAra karyo ane AgamanA pRSTha para amara banI gayA. mAsakhamaNanA pAraNe mAsakhamaNa karanArA jayaghoSamuni, harikezImuni, pAMca pAMDavo, dhannA-zAlibhadra Adi AgamanAM ratno che to jIvanaparyaMta chaThThanA pAraNe chaThThuM karanArA anekasenAdi 6 munibaMdhu, gautamasvAmI Adi AgamanA pAne jhaLahaLatA tAralAo che. sonuM AgamAM sAmethI jAya che kAraNa ke sonAne khabara che ke e kacarAne ja bALaze, mAruM kAMI bagaDA zakaze nahIM tema tapasvI AtmAoe paNa tapa karIne karmonI udIraNA karIne AtmAnI vizuddhi karI che. anuttarovavAI sUtramAM dhanya (dhannA) aNagAranI tapazcaryAnI prabhu mahAvIra ane rAjA zreNika dvArA prazaMsA thaI che. zreNika rAjA bhagavAnane pUche che ke ApanA indrabhUti pramukha cauda hajAra zramaNomAM kayA aNagAra mahAduSkarakAraka ane mahAnirjarAkAraka che ? tyAre bhagavAne uttara Apyo ke indrabhUti pramukha cauda hajAra zramaNomAM dhanya aNagAra mahAduSkarakAraka ane mahAnirjarAkAraka che. kAkaMdI nagarInA dhanyakumAra 72 kaLAmAM pAraMgata, 32 zreSThivaronI kanyA sAthe lagna thayA. zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmInI dezanAthI saMyama lIdho te ja divasathI AhAra ane zarIra viSayaka anAsakti keLavI ane kezamuMDana sAthe rasanendriyanA viSayanuM paNa muMDana karyuM : bhagavAnanI AjJA laIne jIvanaparyaMta niraMtara chaThThanA pAraNe chaThThuM ane pAraNAmAM AyaMbila ane AyaMbilamAM paNa ujjita dharmavALo AhAra grahaNa karavo kalpe tevo abhigrahara karyo. (pheMkI devA yogya). ahIM sUtrakAre 'vimitra paLAmULa' - zabdaprayoga karyo che arthAt jema sarpane daramAM javA mATe zarIranI rakSA sivAya bIjuM koI paNa lakSya hotuM nathI tema temanuM lakSya paNa mAtra saMyamano nirvAha karavAnuM hatuM. AvI daDha pratijJA, ugra tapa, kaThora abhigrahanA kAraNe dhanya aNagAranuM zarIra kRza banatuM gayuM. ghora tapasvI dhanya aNagAranA chAtInAM hADakAM gaMgAnI lahero (mojAM) samAna alaga alaga pratIta thayAM hatAM. karoDanA maNakA rUdrAkSanI mALAnA 133
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB maNakAnI samAna pada gaNI zakAya tevA hatA. bhUjAo sukAIne sukAyelA sarSanI samAna thaI gaI hatI. kaMpavAgrasta rogInI jema temanuM mastaka dhrujatuM hatuM. temanuM zarIra eTalI khakhaDI gayuM hatuM ke jyAre teo cAlatA tyAre hADakAMo paraspara athaDAvAnA kAraNe kolasAnI bharelI gADInI jema avAja cAlato hato. tIvratama tapanA prabhAvathI zarIranA eka eka aMga-upAMganuM pagana AMgaLIo, jaMghA, ghUMTaNa, udara, pAMsaLI, hAtha, gardana, dADhI, jIbha, nAka, AMkha AdinuM upamA alaMkArathI AgamakAre varNana karyuM che. ATha mAsanI ajoDa tapasyA ane chelle eka mAsanI saMkhanA karI sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thayA ane tyAMthI avIne mahAvideha kSetramAMthI mokSe jo. sAkSAt tIrthaMkare potAnA ja ziSyanI ugra tapanI, utkRSTa saMyamanI ane anAsakta bhAvanI svamukhe prazaMsA karI che. sAdhu cauda hajAramAM utkRSTa aNagAra, vIra jihmade vakhANiyo, dhanya dhanno amAra." zarIra e AtmAthI juduM che, enAthI dhanya aNagAra supere sujANa hatA. mATe ja "je judAthI thAya judA, te avazya thAya khudA." jema mAkhaNamAMthI ghI meLavavA vAsaNamAM rAkhI tapAvavuM paDe che, sIdhuM agnimAM rAkhIe to baLIne khAkha thAya tema AtmAne zuddha karavA pAtrarUpI zarIrane tapAvavuM paDe. aMtagaDa sUtramAM arjunamALI - pAMca mAsa ne tera divasa sudhI rojanI sAtanI hatyA karAvAvALo hatyAro hato. sudarzana zrAvakanI preraNAthI ane prabhunI dezanAthI arjunamALIe saMyama lIdho. cha mAsanA saMyamamAM niraMtara chaThThanA pAraNe chaThTha karyA. temanA tapanI kasoTI to gocarI samaye thatI hatI. je je vyaktinI hatya karI hatI te te vyaktinA svajana, saMbaMdhIonA tirarakArano, apamAnano, mArapITano bhoga banyA. temAM samyaka prakAre kSamA rAkhI, samajaNathI titikSApUrvaka sahana karyuM. cha mAsanA TUMkA gALAmAM anAdikALanA karmamaLane sarvathA dUra karI AtmAne nirmaLa ane zuddha karI lIdho. te siddha kare che ke kAyAnI sUkavaNI karyA vagara karmanI cUkavaNI thatI nathI. AgamamAM sammilita dareka ArAdhakoe prAyaH karIne chellI mAraNAMtikI saMlekhanA karI che. mRtyu samIpa Avela jANIne 18 pApasthAnaka, 3 zalya ane 134) % E 6 E%EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ zarIrane choDIne saMgrAme caDelA yoddhAnI samAna kaSAya sAme kesariyA karavA saMthAro karela che. A anazana e paNa zreSTha tapa che. bhagavAna mahAvIra temanI aMtima dezanArUpa uttarAdhyayana sUtramAM pharamAve che : bAhmaNaM tu akAmaM tu, maraNaM asaI bhve| ifphavi saTH 1, 3joauna sa ma | uttarA. sUtra, 53). vivekahIna bALajIvonAM sakAmamaraNa vAraMvAra thAya che, paraMtu cAritryavAna paMDita (kevaLajJAna prApta karanAra) sAdhakonAM sakAmamaraNa utkRSTa ArAdhanAnI apekSAe eka ja vAra thAya che. sugaDAMga sUtranA chaThThA adhyayanamAM ''tamu va 3ttama vaMmAM 'kahIne tapamAM brahmacaryane uttama batAvyuM che. uttarAdhyayana sUtranA AThamAM adhyayananI 18mI gAthAmAM ''o vaNIjijJA ''- jema rAkSasI lohI pI jAya che ane jIvananuM sarve cUsI le che tevI rIte maithana sevana paNa Atmika guNone lUMTI le che. zarIrane puSTa karavAthI maithuna saMjJA uttejita thAya che. (prajJApanA sUtra) brahmacaryanA uttama sevanathI indriyo ane manano ghoDo aMkuzamAM rahe che. jema vAyunA jhapATAthI vAdaLAMo veravikhera thaI jAya che tema tapa, moha, viSayAsakti, mamatvanuM vidAraNa karavAnuM kArya kare che. zArIrika zithilatA karatAM mAnasika zithilatA tapane avarodhe che. bhautika sukhanI choLamAM ucharelA meghakumAra, gautamakumAra Adi rAjakumAro bAra bhikSu paDiyA dhAraNa kare che, je 3 mAsa ne 28 divasanI hoya che. jenuM dazAzruskaMdha, bhagavatI sUtra-2 /1mAM, samavAyAMga sUtra, uttarAdhyayana sUtramAM tatsaMbaMdhI vizleSaNa karavAmAM AvyuM che. upAsaka dazAMga sUtramAM 10 zrAvakoe zrAvakanI 11 paDimA grahaNa karI zarIrane zuSka ane kRza karyuM ane chelle mAraNAMtiko saMkhanA karI. te uparAMta guNaratna saMvatsara tapanI ArAdhanA karanAra sAdhako paNa AgamamAM TheraThera che. je tapa guNarUpI ratno sahita sAdhanA eka varSamAM pUrNa thAya tene guNaratna saMvatsara tapa kahe che. AThamuM aMgasUtra - aMtagaDa sUtramAM zreNika rAjAnI daza rANIonA vizeSa prakAranA tapanuM varNana sUtrakAre ghaNuM jhINavaTabharyuM karyuM che. putraviyoganA samAcAra sAMbhaLI kAlI Adi daza rANIoe saMyama lIdho hato. temanA viziSTa tapanI
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ S1818181818181818181818 14 de GPUR 49181818181818181818181818 maLelA mAnavabhavamAM audArika zarIra pAsethI kAma kaDhAvI azarIrI banavuM emAM ja zANapaNa che. ATaATalI tapazcaryA karyA pachI, tapamAM karelI kamANI pAraNAmAM khoI nAkhavAnI pravRttio AjanA yuganI viSamatA che. pAraNA prasaMge thatI dhAMdhaladhamAlamAM dharmane badale ADaMbara ane ahaMkAra poSaka vikAro najare paDe che. "o tapamAM khAvAnuM nahIM to pAraNAmAM khovAnuM nahIM." sUyagaDAMga sUtranA prathama cUkaMdhanA adhyayana-8nI 24mI gAthAmAM zuddha tapanuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. tesi pi tavo suddho, NikkhaMtA je mahAkulA 6% E6eLa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e TUMkI noMdha A pramANe che : rANInuM nAma tapanuM nAma 1) kAla Aya : ratnAvalI tapa 2) sukAlI AryA : kanakAvalI tapa 3) mahAkAlI AryA : laghusiMha niSkrIDita tapa 4) kRSNA AryA : mahAsiMha niSkrIDita tapa 5) sukRSNa AryA : sapta saptamIyA daza dazamiyA bhikSutapa 6) mahAkRSNA AryA : kSullaka sarvatobhadra tapa 7) vIrakRSNA AryA : mahA sarvatobhadra tapa 8) rAmakRSNA AryA : bhadrottara pratimA 9) pitRsena kRSNA AryA : muktAvalI tapa 10) mahAsena kRSNA AryA : vardhamAna AyaMbila tapa A rANIoe saMsArAvasthAmAM bhojanamAM maLatA batrIsa pakavAna choDI, bhagavAna banavA bhAvapUrvaka, vairAgyapUrvaka, vivekapUrvaka ane guru AjJApUrvaka taka karIne mokSamatA prApta karyA. zreNika rAjA jyAre mRtyu pAmyA tyAre temanI umara 100 varSanI hatI. temanA mRtyu bAda A rANIoe dIkSA lIdhI to rANIonI umara paNa 90 varSanI AsapAsa hovAnI saMbhAvanA che. te umare paNa AvA tapanI cAra-cAra paripATIo (AvRttio) karIne anaMtA sukharUpa zAzvata sthAna meLavI lIdhuM. A rANIo nabaLA ane azakta mananA sAdhakone tapa karavAnuM baLa pUruM pADe che, je zarIrane nazvara mAne che te ja paramezvara banI zake che. AgamamAM tapano sAra kahIe to uttarAdhyana stranA pahelA ja adhyayanamA 'gaMA saMto bharI do?'' . AtmadamanathI sukhI thAva. to tarata ja bIjI gAthAmAM kahe che ke AtmAnuM damana saMyama ane tapanA mAdhyamathI sukhazIlatA choDavAthI ja thaze. prabhunI dhUva AjJA che ke saMyama ane tapathI svayaM AtmAne damo nahIMtara niyamo bIjA dvArA baMdhanathI damAvuM paDaze. paramAtmAne mAthe rAkhIza to paramAdhAmI tAruM kAMI bagADI zakaze nahIM. jJAnIjano kahe che ke kAle sahana na karavuM hoya to Aje sahana karo. puSya yoge -136 jaM NevaNNe NiyAvaMti, Na siloga pabeyae / mahAkuLamAMthI pravrajita thayela vyakti paNa anya vyakti na jANe tema tapa kare tathA potAnA tapanI prazaMsA na kare, teonuM tapa zuddha che. dazavaikAlika sUtramAM tapasamAdhinA prayojananuM kAraNa batAve che : No rahalogadvayAe tabamahidvijjA, No paralogadvayAe tavamahidvijjA, No kittivaNNasaisilogadvayAe tabamahidvijjA, NaNNatya NijjaradvayAe tabamahidvijjA - arthAt : (1) A lokanA sukha mATe tapanuM AcaraNa kare nahIM. (2) svargAdinA sukha mATe tapanuM AcaraNa kare nahIM. (3) kIrti, varNa (slAdhA). zabda ke prazaMsAne mATe tapanuM AcaraNa kare nahIM. (4) karmanI nirjarA sivAya koI paNa prayojanathI tapanuM AcaraNa kare nahIM. mokSaprAptinA icchuka sAdhako tapa karmanirjarA arthe ja kare che, paNa tenI sAthe te aneka labdhio paNa prApta karAve che. jo ke sAdhu tenI labdhino prayoga na karatAM potAnI saMyamasAdhanAmAM lIna rahe che. tapa 'madAjumAM IT?' arthAt aciMtya zaktiyukta, RSio prApta karAve che. (ThANAMga sUtra) bhagavAna mahAvIranA samaye AjIvika jAtano prarUpaka gozAlaka maMkhaliputra hato. teNe che mahinAmAM chaThThanA pAraNe chaThTha karI, pAraNAmAM muThThIbhara aDadanA bAkuLA ane eka aMjalibhara pANI vAparI, baMne hAtha UMcA rAkhIne sUryanI AtApanA laI
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ % E 6 E%EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ aNagAra banAve che, tapa sAthe samabhAva bhaLe to arjunamALI aNagAra banAya che. aneka saMkaTa, pariSaha, upasargonI vacce bAra varSa, cha mAsa ane paMdara divasanuM ghora tapa ane dhyAna-ArAdhanA karI tevA bhagavAna mahAvIranA dharmanA hArdane tapasyAnA rahasyone pAmI tapazcaryA karIe, karAvIe, anumodIe ane tapakatano kyAreya virodha na karIe ke avarodha na banIe to ja jaina dharma sAco zreyaskara nIvaDe. 'tavor TddAna" tapa rUpI guNathI pradhAna banI, bAhya tapa, AtyaMtara tapa ke ThANAMga sUtranA dazamA ThANe darzAvela daza prakAranA pratyAkhyAnamAMthI koI paNa tapa karI, potAnA AtmAnI zaktine phoravIne karmathI haLavA phUla thaI lokanA agrabhAge sthita thaIe, kAraNa ke - * 'tapathI savi sukha upaje, tapathI pAme jJAna, mukita mArge javA bhaNI, tapa moTuM varadAna." AvA amogha zastra samA tapano AdhAra laI, karma sAme jaMga mAMDI, mokSarUpI vijayane ApaNe sau prApta karIe e ja abhyarthanA. SeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB te jovezyA prApta karI (bhagavatI sUtra - zataka-15) to tapathI prApta thatI labdhimAM vidyAcaraNa - jaM ghAcaraNa labdhi paNa che (zataka - 20). bhagavAna mahAvIrasvAmInA zramaNa-ziSya parivAre saMbhinnazrota labdhi, akSINa mahAnasa labdhi Adi aneka labdhio prApta karI hatI. tapazcaryA laukika phaLa, sAMsArika kAryonI pUrti mATe na karatAM AdhyAtmika, Atmika daSTie karavI e yogya gaNAya che. tapa karatI vakhate sAvacetI rAkhavI jarUrI che. jema vadhu paDatuM jJAna jo pacAvyuM na hoya to ahaMkAra janmAve che tema vadhu paDatuM tapa je AtmasAt na thAya to krodha janmAve che. kapaTa sahita kareluM tapa accheruM (Azcarya) banI jAya che. eka samAna tapazcaryAdi anu ThAna karavAnA nizcayavALA sAta aNagAromAMthI samaya jatAM badhA karatAM caDhiyAtA thavA mATe mahAbala aNagAra kapaTapUrvaka eka upavAsa vadhu karavA lAgyA. te kapaTanA phaLasvarUpe strIvedano baMdha thayo ane mallInAtha bhagavAna tIrthaMkarapaNAmAM strIpaNe utpanna thayA (jJAtAkarmakathA sUtra). nidAna rahitanA saMyama ane tapa mokSarUpa phaLa Ape che e vAtanI pratIti karAvatuM jJAtAdharmakathA sUtranuM eka pAtra draupadIno pUrvabhava che, jemAM sukumAlikAnA bhavamAM te gurunI AjJAnI paravA karyA vagara chaThThanA pAraNe chaThTha karI sUrya AtApanA letI hatI ane nidAna karyuM ke huM paNa pAMca puruSo sAthe kAmabhoga bhogavuM." te dropadInA bhAvamAM kalyANakAraka na thayuM. to bhagavatI sUtranuM eka caritra pAtra sAmalI tapasanuM che. prANAmAM pravajyA svIkAranA samaye ja cAvaja jIvana chaThThanA pAraNe chaThuM ane pAraNAmAM rAMdhelA bhAta 21 vAra dhoIne vAparavA tevo saMkalpa karyo. temanI tapasAdhanA joIne deva-devIoe indra banavAnuM niyANuM karavA mATe bahumAnapUrvaka vinaMtI karI chatAM tAmalI tApasa koI paNa prakAranI spRhA vinA AtmabhAvamAM lIna rahyA. tapa sAthe nidAna ke kaSAya bhaLe to tapa mokSaprada banatuM nathI paNa tapa sAthe ahiMsA bhaLe to dharmarUci aNagAra banAya che, tapa sAthe saMvega-nirveda bhaLe to gaja suku mAla muni banAya che, tapa sAthe abhigraha bhaLe to dhanya -138) jema pANInA yoge dUdhane ukALavuM paDe che, tema zarIranA yoge AtmA kaSTa pAme che, chatAM dUdha ane pANI jema bhinna che tema AtmA ane zarIra bhine che. te bhinnatA prApta karavA ane mamatA toDavA tapa karavAmAM Ave che.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181818181818181818181818181818181818181818181818181818181818181818 jaina tapa : prAcIna ane arvAcIna daSTie - DaoN. varSa ema. gAMdhI (suratasthita varSAbahena 'yoga ane dhyAna' viSayamAM Ph. D. thayAM che. jenA dharmanA abhyAsu teo yoga, dhyAna ane kudaratI upacAra jevA viSayomAM rasa dharAve che) jaina zAsanamAM dharmArAdhanA - AtmakalyANanA vividha upAyo darzAvelA che. pratyeka upayamAM je te upAyanI mukhyatA ja hoya che, te sivAyanA anya upAyo paNa tyAM gauNabhAve to hoya ja che. A AtmasAdhanAnuM eka ati mahattvanuM aMga tapa paNa che. 'tapa'nI prAcInatA aMge kaMIka kahuM to prabhu mahAvIra ane buddhanA pahelAM paNa ApaNA dezamAM tapano keTalo mahimA hato tenA purAvAo mAtra jaina Agamo ja nahIM, paNa vaidika maMtro ane RSionA ugra tapa jovA maLe che. buddha ane jaina saMpradAyanA zAstromAM paNa jemane bhagavatI sUtra Adi AgamamAM paNa tApaso tathA temanA taponI vigata jANavA maLe che, jethI eTaluM cokkasa kahI zakAya ke ApaNA dezamAM aDhI hajAra varSa pahelAM paNa tapa anuSThAno hatA ane loko upara teno bhAre prabhAva hato. jaina zAstramAM tapanA mukhya be prakAra che, bAhyatA ane AtyaMtara tapa. bAhyatapa aMge anya jainetara tattvaciMtakoe vicAra karyo che ane tene nirarthaka kAya-kaleza, dehadamana, Atmadamana rUpe nirUpaNa karavAmAM AvyuM che, paNa prabhu mahAvIre to bAhya ane AMtarika baMne prakAranA tapane mAnya rAkhela che. anya paMthomAM A tapano parihAsa thayelo jaNAya che, jemane buddo kAya-kaleza ne nirarthaka batAvyuM che, paNa e rIte to mahAvIre paNa mAtra kAyakaleza ne mithyA tapa te akAma nirjarA kahI tenI nirarthakatA batAvI che. tAmalI tApasa, puraNa tApasa AdinA ugra tapane mithyAtapa kahelA che, e kaMI eTalA mATe nahIM ke teo anya darzanI hatA. prabhu mahAvIre paNa eTalA ja ugra tapa AdarelA che. to prabhuno virodha zA mATe hato te vicAravuM rahyuM. khuda prabhunA ziSyoe paNa keTalA ugra tapa AdaryA hatAM. dhannA 1400 %E% E6%E%EvuM tapa tattva vicAra B(c)E(c)(c)(c)EEe(c)Eae ANagAranA ugra tapanI to prabhue paNa prazaMsA karI hatI. to tApasonA ugra tapano virodha zA mATe ? tenuM kAraNa e ja che ke bAhyatapathI Indriya nigraha ane icchA nirodha thato hovA chatAM paNa tenI sAthe AvyaMtara tapano yoga na hovAthI AtmazuddhinI prakriyA thatI nathI ane tethI ekaluM bAhyatamokSa tarapha gati karAvavA samartha nathI. prabhu mahAvIre tapanI zodha kAMI navI nathI karI. te to emane kuLa ane samAjanA vArasAmAMthI sAMpaDayuM hatuM. emanI zodha eTalI ja ke emaNe kaThoramAM kaThora tapa ne dehadamana kAyakalezane AcaratA rahI temAM AMtaradaSTi umerI bAhyatapane AMtaramukhI banAvyuM. AcArya samatabhadranA zabdomAM kahIe to prabhu mahAvIranuM kaThoratama tapa evA udezyathI hatuM te dvArA vadhAre UMDA UtarAya ane aMtarmaLa pheMkI daI zakAya. AthI ja jaina tapa be bhAgamAM vaheMcAyuM. bAhyatapamAM dehane lagatA badhA ja niyamo AvI jAya che. AjanA vaijJAnika yugamAM paNa bAhyatapanI jAhojalAlI ochI nathI, tenA niyamo ane tenA prakAro saMpUrNapaNe vaijJAnika rahasyothI bharapUra che ane te zArIrika tema ja ArogyanI daSTie khUba ja lAbhakAraka che. AtyaMtara tapamAM jIvanazuddhinA badhA ja Avazyaka niyamo AvI jAya che, je AtmaunnatinA mArgo pahoMcADe che. aMte to jaina dharmano uddezya AdhyAtmika zAMti ja che - jemAM kalezo ane vikAronI zAMti hoya. tapa kalezone nabaLA pADatA ne samatAnA saMskArone puSTa karavA mATe che, ane jainatapanuM svarUpa ja evuM che jemAM kriyAyoga ane jJAnayogano samAveza thaI jAya che. bAhyata: te kriyAyoga che ane AMtarika tapa te jJAnayoga che. kriyAyoga te jJAnayoganI puSTi mATe che je dvArA aMtima lakSanI prApti thAya che. | Practically joIe to 2500 varSamAM badhA ja dharmamAM bAhyatapano mahimA hovA chatAM jainoe je rIte tapane jIvato rAkhyo che tevuM bIje kyAMya jovA nathI maLatuM. tapa ane tapanI vidhi mAtra graMthomAM ja nathI rahI paNa caturvidha saMghamAM vahetI rahI che. rAjapUtomAM jema kSatriyANI mAM potAnA bALakane yuddha mATe prere tema jainomAM bALakone paNa tapa karavA mATe prere che e kharekhara gaurava levA jevI -14 ...
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 333333333333333333333333 bAbata gaNAya. nAlaMdAmAM paNa prabhu mahAvIre 14 comAsA karela ne tyAM cha mAsika tapa karela tene uddezIne zvetAMbara pUrtipUjaka saMpradAyamAM roja ja savAranA pratikramaNamAM 'tapa-ciMtAmaNino' kAusagga karavAmAM Ave che, ane joIe chIe ke keTalAka A yugamAM paNa eTalA upavAsa kare che. kaThora tapasvinI caMpAbahena zrAvikAe paNa cha mAsanA upavAsa karela jenA dvArA mugala samrATa akabara paNa AkarSAyA ane jaina dharma pratye temane prIti utpanna thaI; te vAtato sahu koI jANe ja che. 25-30 varSa pahelAMnI vAta karuM to jayapuranAM acarajabahene paNa cha mahinA upavAsa karela. I.sa. 1984nI sAla, huM paNa jayapura hatI, comAsAnI caudasanA divase temaNe abhigraha lIdho hato mArA guru AcArya pU. hastimalajI ma.sA. mAre tyAM padhAraze pachI pAraNuM karIza. pAMca mahinAnuM comAsuM hatuM, te pUruM thayA bAda mahinAmAM tarata ja gurudeva vihAra karIne padhAryA, bAda pAraNuM thayuM. aMtagaDa sUtramAM kAlI Adi rANIonA tapanAM varNano Ave che. temaNe AyaMbilanA vividha anuSThAno karela jenI vardhamAna tapanI oLInA nAme Aje pracalita che, ane Aje caturvidha saMgha moTA pramANamAM thAya che, evA to keTalAye loko ne huM jANuM chuM jemaNe so-so AyaMbilanI oLI pUrNa karela che. ApaNA samAja mATe kharekhara A eka gaurava levA jevI bAbata che. TUMkamAM kahuM to jaina dharmamAM jaNAvela navakArazI, cauviAhara, ekAsaNA, AyaMbila, upavAsa vagere tapa Atmika zuddha ane AtmaniyaMtraNanuM sAdhana to che ja, sAthe dehazuddhi ane daihika AMtarika kriyAone niyaMtrita ane niyamita karavAnuM sAdhana paNa che; sAthe AMtaratapanuM paNa mahattva che. A tapo Arogya vijJAna (Medical Science) ane zarIravijJAna (Physilogy)nI daSTie saMpUrNa vaijJAnika che. tenA AdhyAtmika lAbha sAthe sAthe zArIrika taMdurastInA phAyadAone najaraaMdAja na karavA joIe. chevaTe koIkane kadAca dharma ane dhArmika zabdanI elarjI hoya toya vijJAna ane ArogyanA nAme paNa uparyukta tapa ane niyamonuM pAlana karaze te cokkasa phAyadAmAM rahezo. 142 **** bhagavAna mahAvIranI tapazcaryA, AMtarika vizuddhino rAjamArga - guNavaMta baravALiyA (jaina dharmanA abhyAsu guNavaMtabhAI keTalIka sAmAjika ane dhArmika saMsthAo sAthe saMkaLAyelA che. jaina sAhitya saMzodhana saMpAdanamAM rasa le che ane jJAnasatranA AyojanamAM sakriya che.) ******** zarIra ane mananA aneka prakAranA rogo sAme catura, kuzaLa ane anubhavI vaidya jema vividha prakAranAM auSadho Ape che tema devAdhideva parama tIrthaMkara mahAzramaNa bhagavAna mahAvIre bhavaroganA nivAraNa mATe uttamakoTinuM tapazcaryArUpI auSadha ApI ApaNA para parama upakAra karyo che. prabuddha karuNAnA karanAra mahAzramaNe potAnA nijI jIvanane prayogazALA banAvI, A auSadhino saphaLa prayoga potAnI jAta upara karyo pachI ja tapazcaryA nAmanI utkRSTa jaDIbuTTI ApaNane ApI. pramAdI jIvanacaryAmAMthI apramatta banavA mATe bAhya tapazcaryA che. jIvanI pramAdI sthitimAM zarIra tathA Indriyo sAdhanAmAM bAdhaka thaI jAya che. bAhya tapazcaryA dvArA saMyama AvavAthI cetanA jAgata thaze ane mana tathA zarIra sAdhanAmAM pravRtti thaze. AtyaMtara tapazcaryAthI A mArge AgaLa ne AgaLa vadhI zakAze mATe ja bhagavAna mahAvIre bAhyatapanuM anusaMdhAna AtyaMtara tapa sAthe joDI AMtarika vizuddhinA rAjamArga para javA aMgulinirdeza karyo. zrI AcarAMga sUtranA navamA upadhAna zruta adhyayananA cothA uddezakamA bhagavAnanI anazana, uNodarI, rasaparityAga Adi tapasyAonI, gocarI veSaNA vidhi, dhyAnasAdhanA ane prabhunI apramata avasthAnA varNana para ciMtana karatAM jaNAze ke prabhunI tapasAdhanA, AhAra-pANInA svaicchika niyaMtraNapUrvakanI hatI. temanI utkRSTa tapasAdhanAmAM satata jAgRti, cetanA ane dhyAnamagnatA abhipreta hatI. bhagavAnanA sahaja thaI jatA bAhyatapa sAthe ApyaMtara tapanA anusaMdhAnanuM adbhuta sAyujya racAtuM. bhagavAne be mAsathI vadhAre to kyAreka cha mahinAnA covihAra upavAsa karyA hatA. ThaMDA, tuccha ke pheMkI devA yogya bilakula amanojJa AhAra karI letA. A vAta bhagavAnanA AhAra pratyenA taddana anAsakta bhAvanAM darzana karAve 143
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ #SWESE%E0%jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB che. zabdAdi indriyonA viSayathI virakta thaIne mauna ke alpabhApI banI ThaMDInA samaye paNa chAyAmAM rahI dharmadhyAna ane zukaladhyAna karatA. unALAnI baLabaLatI bapore sUrya sAme ugratApamAM sUryAbhimukha AtApanA levA chatAM jIvamAtra sAme caMdana jevI zItaLatA varasAvatI pAMceya indriyone saMyamamAM rAkhI kaSAya para vijaya prApta karyo. ApaNane prazna thaze ke bhagavAnanuM zarIra, dharmasAdhanAmAM bAdhaka na hatuM chatAM bhagavAna kAyAka zuM kAma ApatA ? bhagavAnanI A sahaja jIvanacaryA hatI. saMyama ane tapanI aMtaradhArAmAM e evA tallIna banI jatA ke bAhya apekSAnI pUrtino prazna ja gauNa banI jato. zArIrika kaSTonA dardanI anubhUti evI vyaktione vadhu thAya che, jenI adhyAtmacetanA sukha hoya. bhagavAnanI adhyAtma cetanAnuM jAgaraNa pUrNata: hovAthI temanI tapasAdhanAnI jAgRti samAdhiprekSA ane apratijJA sAthe joDAyelI hatI tethI teo game tevA kaThita tapa karavA sAthe satata samAdhibhAvamAM ja rahetA ane teo koI paNa prakAranA pUrvagraha ke haThAgraha prerita saMkalpathI taddana muktAvasthAmAM hatA. anArya pradezanI gupha, kotaro, khaDera, verAna sthaLo ke bhayaMkara vanamAM temanuM vicaraNa thayuM. sAdhanA daramyAna zarIranA bAhya ke AMtarika rogono pratikAra karavA, bhagavAna auSadha upacAra karavAnI icchA paNa na karatA. A vAta zarIra pratyenA anAsakta bhAvanI pratIti karAve che. brAhmaNa, zramaNa, gAmanA bhikSuko, cAMDAla, bilADI, kUtarA, pakSIo ke prANIonI AjIvikA (AhAra-pANI)mAM vikSepa na paDe ke bhaMga na thAya tenuM dhyAna rAkhI bhagavAna bhikSA mATe jatA. lukhA, sUkA nIrasa padArthono AhAra kyAreka maLe, kyAreka na maLe to paNa rAgadveSa rahita saMyama bhAvamAM prabhu pAMca samiti ane traNa gRptithI yukta rahyA hatA. jIvananA koI paNa kSetramAM tapa vinA siddhi maLatI nathI. jIvananI bAhyapravRtti jevI ke kaLA, sAhitAya, saMgIta, vyApAra ke arthopArjanamAM paNa tapazcaryA hoya to ja temAM saphaLatA maLe paraMtu A to bhautika kSetranI vAta thaI. jaidarzanamAM mahAzramaNa mahAvIranI tapazcaryAmAM mukhyatve Adhyatmika vikAsanI vAta abhipreta che. 'munizrI saMtabAlajI kahe che ke bahirbhata parabhAvathI thatI kriyAomAM caitanyanI je zaktio vaheMcAI ane vikharAI jAya che tene ekatrita karI prakhara saMyama karavo tenuM 144) % E 6 E%EvuM tapa tattva vicAra @@@@@@@@@ @ nAma tapa.' judI judI rIte vahI jatI aneka nirjaraNIonA jalano saMgraha karavAthI jema sthAyI saMcaya thAya che ane tenA yogya upayoga pachI vidyuta jevI pracaMDa zaktionuM sarjana thaI zake tema, caitanyanI saMgrahita zaktimAMthI eka ajoDa navacetanA pragaTe che. AthI koI paNa dharma tapAsatAM pratyeka dharma saMsthApake tapazaktinI anivArya AvazyakatA svIkArI che. A zakti khoTe mArge veDaphAI na jAya ane temAM aniSTa tattva bhaLI na jAya tenI saMbhALa ke takedArI, jJAna, viveka ane atyaMtara tapa rAkhe che. bhagavAna mahAvIrano kAyotsarga e zarIra pratyenuM mamatva, mUcchabhAva choDavA preraka bane che ane, dehAdhyAsa choDavAnI pavana prakriyA che. sAdhanAmAM maunane adhika mahattva apAyuM che. maunano vyApaka artha to TheTha mananA saMyama sudhI pahoMce che. sAdhaka mATe vANI saMyama upakAraka che. sAdhakanI zaktino bahu moTo hisso vANI dvArA ja veDaphAI jAya che. bhagavAna mahAvIranI dIrgha mauna sAdhanA pachI RjuvAlikA nadIne kinAre je jJAna pragaTa thayuM te zAstra banI gayuM. dhyAna ane Asana bhagavAnanI bAhyAbhyatara sAdhanAnAM aMgo che. ukaDuM Asana, padmAsana, sukhAsana ane go-dohaAsananuM bAhya tapazcaryAmAM sthAna che. bhojana e sudhA nivAravA arthe upayogI che ane jIvana mATe padArtha che. padArthajIvana nathI. ATha mAsa bhagavAne bhAta, borakuTa ane aDadanA bAkaLA para jIvana nirvAha karyo te ghaTanA emanI zarIra sthitinI sahajatA ane nirmohatAne spaSTa kare che. bhagavAnanA svAda vijayanuM e pratIka che. bhagavAna mahAvIranI sAdhanAmAM temaNe pariSaha samatAbhAve sahana karyA, upasargo para vijaya meLavyo, maitrIbhAvathI prANImAtrane jItI lIdhAM. bhagavAna mahAvIranA tape siddha karyuM ke tapazcaryA naisargika auSadha che. tapa e zarIra, mana ane AtmA e traNene taMdurasta karanAra saphaLa jaDIbuTTI che. vairAgyavRtti ane abhyAsathI te sahaja bane che. yogamAtrano samAveza tapazcaryAmAM che. tapazcaryAe ja zramaNa mahAvIrane bhagavAna mahAvIra banAvyA. pariSahothI pAra UtaryA. upasargo para vijaya meLavI AMtarazatrune parAjita karI arihaMta banyA. vizvamaitrI pragaTAvI jIvamAtrane jItI lIdhA. bAhyAbhaMtara tapathI bhagavAna mahAvIra vizvavaMdya trivijayI mahAvIra banyA. * 145
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ eeeeeeeeeee dasdasds zrIpALa mayaNAnI tapasAdhanA DaoN. ratanabahena khImajI chADavA -(M.A., Ph.D.) (zrAvaka kavi RSabhadAsa kRta vratavicAra rAsa para saMzodhana karI muMbaI yuni.nI Ph.D. nI DigrI prApta karela che. jaina sAmAyikomAM lekho lakhe che ane vividha seminAramAM bhAga le che) - tapa e bhAratIya saMskRtino AdhAra che. svacchaMdatA, svAdapriyatA, ati AhAra jIvanane bhraSTa kare che, manovikAra utpanna kare che tema ja zarIramAM rogotpatti thAya che. tenAthI bacavA tapa atyaMta jarUrI che. tapa mAtra zarIrane nIrogI rAkhavAnuM sAdhana nathI paNa tenAthI vadhu UMcuM tattva che. tapa Atmazuddhino mArga che. tattvArtha sUtramAM umAsvAtie kahyuM che ke, "tapasA nirNayo ya / ' arthAt tapathI saMvara thAya che ane nirjarA paNa thAya che. mATe ja samagra jainadarzanamAM tapano mahimA vizeSa rUpe rahelo che. zrI dazavaikAlika sUtranI prathama gAthAmAM dharmanA aMga rUpe tapanuM mahattva darzAvyuM che. 'dhammAM maMtra-muvinuM, hiMsA saMgamo to / haiyA vi teM saMmati, gansa dharmo sA maLo|' arthAt ahiMsA, saMyama anetaparUpa dharma zreSTha maMgala che. jenuM mana sadA AvA dharmamAM lIna che tevA sAdhakane devo paNa namaskAra kare che. sAmAnyata: 'tapanAttapa:'| e tapano vyutpatti pUraka artha che arthAt je tapAve te tapa che. je karmone tapAve te tapa che. bhavabhavathI saMcita karmono sampUrNa rUpathI dagdha karavA tathA bhavasAgarathI sadAne mATe mukta thavA mATe A prabaLa sAdhana che. 'rUththA nirodhaH tapaH| icchAono nirodha arthAt jIvanamAM udbhavatI vividha prakAranI lAlasAomAM lapaTAI na javuM te tapa che. tapa to Atmazodhana tathA karmakSayanI eka akhaMDa prakriyA che, paraMtu vidhio ane prakriyAnA AdhAre tapanA be vibhAga pADacA che. (1) bAhyatapa ane (2) AtyaMtara tapa. te bannenA paNa cha-cha bheda che. bAhyapanA bheda (1) anazana (2) UNodarI (3) vRtti saMkSepa (4) rasaparityAga (5) kAyakleza ane (6) prati saMlInatA. tevI ja rIte AtyaMtara tapanA bheda - (1) prAyazcita (2) vinaya (3) vaiyAvRtya (4) svAdhyAya (5) dhyAna ane (6) kAryotsarga. A bAra bheda 146 uparAMta tenA peTA bhedo rUpe aneka tapa jaina dharmamAM jovA maLe che. jema ke- 11 aMgatapa, 14 pUrvata5, 45 Agama tapa, caMdanabAlAno tapa, ciMtAmaNi-tapa, kSIra samudra tapa, zIla sthAnaka tapa, siddhi tapa, nava pada tapa (siddhacakra ta5), vardhamAna tapa vagere vagere aneka nAmo che. emAMnuM eka tapa eTale navakAra mahAmaMtra - navapada tapa (zrI siddhacakra-tapa). navapada - siddhacakranI upAsanAnuM tapa AyaMbilanI oLI (nava AyaMbila) dvArA karavAmAM Ave che. A tapa vakhate jANe AtmArasa, kasa ane svAdanI mohajaMjALathI dUra rahevAno prayatna kare che ane dehane bhADuM ApavA pUrato nIrasa ane svAda vagarano AhAra laIne AtmaguNa ciMtanano AsvAda meLavavAmAM AnaMda mAne che. A tapa caitra tathA Aso mAsamAM ema varSamAM be vAra Ale che. jaghanyathI 9 oLI karavAnI hoya je sAcA cAra varSe pUrI thAya. temAM phula ekmAMzI AyaMbila Ave che. te uparAMta pAMca parameSThi tema ja darzana, jJAna, cAritra ane tapa A nava padomAMthI te te padanuM dhyAna, jApa, temanA guNo pramANe kAusagga, vIsa navakAravALI, khamasaNA vagere vidhi sAte navapada tapanI ArAdhanA karavAmAM Ave che. tapanI vAta samajAvavI hoya ke darzana, jJAna, cAritra athavA to bIjI koI paNa tattvanI mahattA samajAvavI hoya, AvI badhI tAttvika ane Atmika bAbato sUkSma ane gahana vivecananA badale sIdI-sAdI kathA-vArtAo dvArA kahevAmAM Ave to te sAmAnya rIte vasI jAya che. kathA ke vArtAono mahimA sarvakALa ane sarva sthaLomAM ekasarakho ja rahyo che. mATe ja navapada tapano mahimA samajAvavA mATe ApaNA pUrvAcAryoe zrIpALa-mayaNAnI kathAno Azaro lIdho che. navapada tapa siddha cakranI upAsanAnuM vidhAna zrI munisuvratasvAmInA kALamAM thayelA zrIpALa rAjA ane mayaNA suMdarI mATe muni caMdrasUri mahArAje AgamonA arka rUpe kahyo hato. mayaNA suMdarIe dharmapakSIya javAba ApavAthI krodhita thayelA temanA pitAe tenAM lagna koDhiyA zrIpALa sAthe karAvyA hatAM. jina dharmanI niMdAthI duHkhI evI mayaNA suMdarInI vinaMtIthI AyArya municaMdrasUri mahArAje zrI siddhacakra, navapada tapanI ArAdhanA darzAvI. guru bhagavaMte darzAvyA pramANe zrIpALa-mayaNAe A tapanI ArAdhanA zarU karI. prathama AyaMbile ja zrIpALano koDha zamavA lAgyo 147
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33333333333333333 AthI temanI zraddhA vadhatI gaI. nava AyaMbila pUrA thatA zrIpALano koDha saMpUrNa nAza pAmyo ane tenuM zarIra nIrogI banI gayuM. agiyAra lAkha 84 hajAra varSo pUrvanI A kathA che. Aje paNa zrIpALa mayaNAnI tapa sAdhanA jaina dharmamAM eTalI ja pracalita che. jaina dharmamAM navapada - navakAra mahAmaMtrano mahimA aparaMpAra che. e sarva maMgalakArI che. AtmAne krame krame UMce ne UMce laI jaIne sarvocca sthAne birAjamAna karavAnI zakti emAM rahelI che. jevuM nirmaLa enuM ArAdhana evuM uttama phaLa. AtmAnA vikAsano AraMbha zraddhA-samyak darzanathI thAya che ane e vikAsanI paripUrNatA siddhi padamAM vizrAma pAme che. samakIta zraddhAnA bodhi bIjane pAmelo AtmA jo pramAdathI sAvadha rahIne satata jAgRtapaNe e bIjAne sAdhanAnA nirmaLa nIranuM siMcana karato rahe to te krame krame ucca-uccatara-uttama sthAna prApta karIne aMte parama padane prApta kare che. navapadamAM darzana-jJAna-cAritrataparUpa AtmavikAsanA badhAM sopAna ane evA AtmaguNonI ArAdhanA dvArA ArAdhya eTale ke pUjya sthAne birAjanAra arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu-bhagavaMto. A pAMca parameSThIno samAveza thaI jAya che. navapadanI AvI suMdara prarUpaNA karIne dharmazAstravettAoe AtmasAdhanAnA sAgarane jANe gAgaramAM samAvI dIdho che. jaina dharmanI vizeSatA e che ke tenA maMtromAM koI paNa viziSTa devo nahIM paNa A jagata para upakAra karanAra guNavAna puruSonI upAsanA karavAmAM Ave che. jagatamAM du:khI, pIDitajanone sAcA mArganuM darzana karAvanAra arihaMta bhagavaMta, A mArga mATe AdarzabhUta siddhabhagavaMta, A mArgamAM AvanArane vyavasthA ane AcAra darzAvanAra AcAryajI, jJAna pradAna karanAra upAdhyAyajI ane A mArgamAM cAlanArAone sahAya karAnArA sAdhu bhagavaMto. A pAMca parameSThi tattvo tema ja je guNonA prabhAve A parameSThio jagatamAM AdaraNIya banyA che e darzanajJAna- cAritra ane taparUpa guNono samAveza A navapadamAM karavAmAM Avyo che. A navapada sudeva, suguru ane sudharma tattvatrayIthI zobhe che. vyavahAramAM navapadane siddhacakra paNa kahevAmAM Ave che. kAraNa ke, A cakra jagatanA dareka jIvanA sarva vighnone dUra kare che. karmacakranuM zamana kare che. sakala siddhione sarva prakAranA sukha 148 33333333333 FR 383838888ses ApanAruM tema ja aMte siddhapada apAvanAruM che. mATe navapadanuM siddhacakra nAma paNa sArthaka che. jaina zAsanamAM siddhacakrathI mahAna koI yaMtra nathI. mATe ja navapadanI ArAdhanAnuM mahattva vizeSarUpe rahyuM che. zrI navapadajI ane tenA varNonI kalpanA paNa manovaijJAnika rIte karavAmAM AvI che. arihaMta padano zveta varNa che, siddha padano varNa lAla che. AcArya padano varNa pIta che. upAdhyAya padano lIlo varNa che. sAdhu padano kALo varNa che tathA darzana-jJAna-caritra ane tapa padano varNa zveta che. navapadanA varNanI kalpanA dhyAtA-sAdhakanI apekSAe karavAmAM AvelI che. vAstavika rIte te pado varNa, gaMdha ane sparzarahita che. pUrvAcAryonI A prAcIna kalpanA Adhunika amerikana mAnasazAstrIo sAthe saMpUrNa maLatI Ave che. teonI dhAraNA pramANe mananA vicAro, AkAro ane varNo amuka prakAranAM hoya che. te mAnasa vidyuta kiraNayaMtra vaDe cakAseluM che. jema dhyAnanI zarUAta karanAra manuSyane AMkho mIMcI aMtarmukha thayAM hRdayamAM aSTadaLa kamaLanuM ciMtavana karatAM prathama zyAma varNa bhAse che, pachI dhIme dhIme nIla, pIta ane zveta bhAse che. chevaTe tejanA goLA jevA lAla varNa dhyAnagocara thAya che. dhyAnanA dIrgha abhyAsa vaDe ekadama lAla varNa namogrAhya thaI zake che. sAdhuthI arihaMta sudhInuM dhyAna anukrame zyAmathI zveta varNanI kalpanA dvArA thAya che. A rIte sAdhaka manuSya sAdhupadathI AraMbhIne siddhanA dhyAna sudhI pahoMcI zake che. arihaMtAdi paMca parameSThio jJAnAdi viziSTa guNothI yukta hovAthI dhyAnane mATe judA judA vargo potapotAnA kAma anusAra kalpelAM che tema ja darzana, jJAna, caritra ane tapa pote AtmAnA guNo hovAthI zveta varNo kalpelA che. A rIte dhyarAnanI sAthe manovRttino samanvaya che. navapada sAthe raMgavijJAna (kalara therepI) paNa joDAyeluM che. judA judA raMgonI vyaktitva para gADha asara thAya che e hakIkata vaijJAnikoe paNa vyApaka rIte svIkArI che. navapadanA prathama padano raMga zveta che. zveta raMga nakArAtmakA dUra kare che, ahitakara vicAro dUra kare che. bIjA padano raMga lAla che. lAla raMga vyaktinI prANazakti para kAbU dharAve che. trIjA padano raMga pILo che. pILo raMga jJAnataMtranA svasthya mATe khUba mahattvano che. cothA padano raMga AsamAnI athavA lIlo che. lIlA raMganI vyaktinA jJAnataMtra para zAtAdAyI asara paDe che. pAMcamA padano raMga 149.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB kALo che. kALo raMga ekAgratA mATe che temaja darzana, jJAna, caritra ane tapano raMga zveta che. zveta raMga zAMtidAyaka, nAne prakAzita karanAra, sadAcAra zubha kriyA karanAra tema ja AtmAnA karmamelane dUra karI ujajavala banAve che. Ama judA judA raMgonI saMkalpanA karavAthI jarUra iSTa siddhi prApta thAya che. A navapada ArAdhanAno uddeza sAdhakomAM AtmadhyAna jAgRta karavAno che. upAdhyAya yazovijayajI zrIpAla rAjAnA cothA khaMDanI sAtamI DhALamAM A navapadanA dhyAnathI potAnA AtmAnuM svAbhAvika rUpe pragaTa thAya che. tapamAM dhyAnanuM agiyAramuM sthAna che. AtyaMtara tapamAM pAMcamuM sthAna che. dhyAna zabdo dvArA samajAvI zakAya nahIM. je rIte sneha karavAvALo ja snehanI paribhASAne samaje che, te rIte dhyAna karavAvALA ja dhyAnanuM mahattva jANI zake che. dhyAna zabdano artha che lIna thavuM, jenA viSayamAM ApaNe ciMtana karIne temAM ja samAI javuM, arnAhita thaI javuM. dhyAnamAM mananI ekAgratA paNa eTalI ja jarUrI che. vRttio jeTalI zAMta athavA kSINa haze teTaluM mana sthira thaze. manane sthira karavA AlaMbanano sahAro jarUrI bane che. e mATenA AlaMbanamAM navapadanuM AlaMbana zreSTha che. arihaMtanuM dhyAna eTale arihaMtonI piMDastha, padastha, rUpastha avasthAnuM dhyAna. siddhonuM dhyAna eTale rUpAtIta satacit AnaMdamaya AtmAnuM dhyAna. AcAryanuM dhyAna eTale paMcAcAramAM susthita banelA AtmAnuM dhyAna. upAdhyAyanuM dhyAna eTale dvAdazagAMnA sUtra - arthanuM rahasya jANanAra AtmAonuM dhyAna. sAdhunuM dhyAna eTale darzana, jJAna, cAritrarUpI ratnonI samyapha ArAdhanA vaDe traNe yogomAM sAvadhAna banI apramatta bane che te AtmAnuM dhyAna. jJAna, darzana, cAritra ane tapa che. prathama jJAnAvaraNIya karmanA kSayopakSamathI chavAdi nava tattvonA vAstavika bodha svarUpa AtmAnuM jJAna. mohanIya karmanA kSayopazamathI zreSTha pariNAmavALA potAnA AtmAnuM darzana te ja samyapha darzana. soLa kaSAyothI anenava nokaSAyothI rahita nirmaLa AtmA, svasvabhAva sthita AtmA ja samyaka cAritra che, samyaka tapa eTale icchAnirodha. tattvArtha sUtramAM kahyuM che ke, 'ta sAva nirnAva' | karmanI nirjarA mATe tapa uttama sAdhana che. samatA yoganA pariNAmavALo sAdhaka AtmAnA guNonA anubhavamAM AtmaramaNatA kare te ja tapa. Ama navapadanuM dhyAna dharatAM -150 ## ####ewsuM tapa tattva vicAra # ###Gee@ sAdhaka dhyeyanI prApti mATe potAnA zarIra ane manane zunya banAvI de che. evuM karavAthI roya ane dhyAtAmAM ekAtmakatA thaI jAya che, jenA phaLasvarUpe sAdhakane Atmadarzana thAya che. navapadanI ArAdhanA dvArA AtmAnaMdano sAkSAtkAra karavAthI badhAM duHkho dUra thAya che. sukha to AtmAno svabhAva che. anaMta vIrya Atmano guNa che. ahIM upAdhyAya yazovijayajI kahe che ke, 'Atama darisaNa jeNe karyuM, teNe saMgho bhavabhaya kupa re', arthAta jeNe Atmadarzana karyuM che teNe saMsArarUpI kUvAne DhAMkI dIdho che. te bhavasAgara tarI jAya che. navapadanI ArAdhanA AyaMbilanI sAthe karavAnI hoya che. AyaMbila eTale rasaparityAga. rasaparityAga bAhya tapanuM cothuM aMga che. rasa parityAgamAM ghI, dUdha, mAkhaNa, madha vagere viyano tyAga hoya che. mAtra rasakasa vagaranuM rakSa anAja levAnuM hoya che. jIbhane vaza thaIne paNa mAnavI kaMI ochuM pApa karato nathI. anaMtakAyanuM sevana paNa eTalA mATe ja thatuM hoya che. rasendriya para vijaya meLavavA mATe AyaMbilanuM vidhAna karavAmAM AvyuM che. AyaMbilano artha ja e che ke sApa enA rAphaDAmAM sara jAya tema roTalAno lukho koLiyo paNa sIdho nIce UtarI javo joIe. jIbhanI lolupatA eTalI badhI vadhI gaI che ke mAnava Aje dareka cIjamAM rasa ja jue che. mahAtmA gAMdhIjIe paNa kahyuM che ke, khAvA ane bolavAmAM je saMyama rAkhe che eNe badhAMne potAne vaha karI lIdhAM che. rasendriyanA saMyamathI svAsthaya to sAruM rahe che, sAthe sAthe AtmasAdhanAmAM AgaLa vadhI zakAya che. rasaparityAga caMcaLa manane sthira karavAnI prakriyA che. vastu svAdiSTa che ke sAdhAraNa, e mananI pravRtti che. mana para eno koI prabhAva na paDe to rasano patto raheze nahIM. svAda paNa jIbha sudhI ja che. jyAM koLiyo gaLe nIce gayo eno svAda raheze nahIM. Ama manane sthira karavAthI dhyAnamAM paNa sthiratA Ave che. mATe ja navapadanI ArAdhanAmAM dhyAna sAthe rasaparityAga eTale bAhya ane AtyaMtara tapano sahayoga lIdho che ke je ekabIjAnA pUraka rUpe rahelAM che. AyurvedanI daSTie caitra ane Aso mAsa rogonuM ghara gaNAya che. RtusaMdhinA A kALamAM anukrame kapha ane pittanI vRddhi thatI hoya che. A samaye rUkSa-kaDavuM-halakuM bhojana Arogya mATe lAbhadAyI thAya che. jenuM Arogya uttama 151)
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB hoya te dharma ArAdhanA paNa sArI karI zake. Ama caitra ane Aso mAsamAM karAtI navapada ArAdhanAthI rogothI mukti maLe che ane AMtarika zuddhi prApta thAya che. navadanI ArAdhanAnuM phaLa: A tapanA prabhAvatI aDhAre prakAranA koDha, bhayaMkara bhagaMdara, jalodhara jevA rogo, vividha prakAranI pIDA, niHsaMtAna (aputrIyA) hoya tene putra prApta thAya, nirdhanane dhana prApta thAya, daurbhAgya, sarva duHkho zAnta thAya che. A bhavamAM ane parabhavamAM aneka sukho bhogavIne AtmA saMsArane pAra kare che. Ama AlokamAM tema ja paralokamAM sukha-saMpatti ane mokSasukha ApavAmAM samartha che. upasaMhAra : ajJAnane kAraNe, mithyAtattvane kAraNe jIva saMsAranI cAre gatimAM ane coryAsI lAkha yonimAM paribhramaNa karI rahyo che, A ajJAnamithyAtva dUra thAya ane AtmajJAna, AtmAnuM zuddha svarUpe pragaTa thAya te mATe ja navapadanI ArAdhanA karavAnI che. ApaNo AtmA ja paramAtmA banI zake che. nave padanA pratyeka guNo ApaNA AtmAnA vizuddha guNo ja che. navapadamAM arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu, darzana, jJAna, cAritra ane tapanA mAdhyamathI ApuM zuddha Atmatattva ja pratiSThita che. kema ke navapada e dravyAtmaka nathI paraMtu gaNAtmaka che arthAt navapadamAM vyakti vizeSanI ArAdhanA nathI paraMtu temanA guNonI ArAdhanA che. mATe ja navapada e AtmasvarUpa che. navapadanI ArAdhanAthI AtmAno vikAsa samyaka darzanathI zarU thAya che ane e vikAsanI paripUrNatA siddhapadamAM vizrAma pAme che. navapadanI ArAdhanAmAM bAhyakriyA sAthe bhAvakriyA joDAya to ja AMtarika pariNati Ave. ahaMmanuM visarjana thaI hRdayamAM ahamanI sthApanA thAya to ja AtmA siddha-buddha banI zake. - zrIpALa mayaNA suMdarIe utkRSTa bhAve A navapadanI ArAdhanA karIne navamAM devalokanuM sukha meLavyuM hatuM ane pachI nava bhava karI mokSagatine prApta karaze. ApaNe sahu utkRSTa bhAve navapadanI ArAdhanA karIe e ja maMgala zubha kAmanA... e zrIpAla nRpati kathA, navapada mahimA vizALa, bhaNe guNe je sAMbhaLe, tasa ghara maMgala mALa. - astu. jaina AgamamAM tapa - DaoN. pArvatI neNazI khIrANI (jaina darzananAM abhyAsu pArvatIbahene zrAvaka kavi RSabhadAsanAM jIvavicAra rAsa para saMzodhana karI Ph. D. prApta karela che. teo jaina sAhitya jJAna-satramAM avAranavAra bhAga le che) pratyeka dharma vicAranA pAyA para racAyelA AcArano banelo che. vicAra vagarano AcAra jaDa banI jAya to AcAra vagarano vicAra lAcAra banI jAya che. vicAra ane AcArano samanvaya ja samAjamAM sadAcArane prasthApita karI zake che. vicAra ane AcAra dharmarathanAM be paiDAM che, jenAthI muktipurImAM pahoMcAya che. AmAM vicAra eTale samyaka zraddhA (darzana) ane samyapha jJAna tathA AcAra eTale samyaka cAritra ane samyaka tapa, je ne sAdhanA kahI zakAya. bhAratIya darzanonI sAdhanA-praNAlIno abhyAsa karavAmAM Ave to khyAla Ave che ke badhA darzanoe tapane koI ne koI svarUpe sthAna ApyuM che. pachI bhalene e bhautikavAdI mata hoya ke IzvaravAdI, Astika hoya ke nAstika paNa emanI sAdhanA paddhatimAM tapanuM sthAna avazya hoya che. alabatta, tapanA lakSya ane svarUpamAM pheraphAra hoI zake. koI tapa jagatanuM kalyANa karavA mATe kare che to koI AtmakalyANa karavA mATe, to vaLI koI devAdinI padavI meLavavA ke bhautika sukha mATe kare che. jainadarzanamAM potAnA karma khapAvavA ane Atmazuddhi karIne mokSa meLavavA mATe tapa karavAmAM Ave che. muktinagaranA rAjamArga tarIke oLakhAya che taetarapha ane pa= paramAtmA eTale je paramAtmA tarapha laI jAya te tapa. tapa phakta paramAtmA tarapha ja nathI laI jatuM paraMtu paramAtmA banAvI de che. tapa eTale tApa evo tApa je karmone bALI nAkhe che ane AtmAnuM zuddha svarUpe pragaTa karAvI de che mATe te tapa tarIke oLakhAya che. tapanuM svarUpa dareka dharma-darzanoe potAnA sAhityamAM varNavyuM che. jaina sAhitya paNa emAMthI bAkAta nathI. jaina sAhitya Agama-sAhitya tarIke oLakhAya che. jainadarzanamAM tIrthaMkaradevanI janakalyANakAriNI vANIne emanA atizaya saMpanna vidvAna ziSya gaNadharAdi saMkalita karIne sUtrarUpe pragaTa kare che ene Agama kahevAya che. 153) 15ra
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ # G E%E%e0uM tapa tattva vicAra ## 9989%E0%a kSIrAzravalabdhidhAraka, keTalAka madhanI jema sarvadoSopazAmaka vacano bolanArA madhvAva- labdhidhAraka, keTalA ka ghInI jema paraspara snigdhatA-sneha utpanna kare tevA vacano bolanAra sakhrisAzrayalabdhidhAraka, keTalAka pote lAvelI bhikSA svayaM vApare nahi athavA je gharethI bhikSA lIdhI hoya te dAtA svayaM jame nahIM tyAM sudhI lAkho vyaktio bhojana kare, chatAM khUTe nahIM tevI akSINa mahAnalabdhi dhAraka, keTalAka mana:paryavajJAnanA dhAraka, vaikiyalabdhi dhAraka, keTalAka mana paryavajJAnanA dhAraka, vaikilabdhi dhAraka, gamanasaMpana cAraNalabdhidhAraka, vidyAdhara, AkAzagAminI vidyAnA dhAraka ema aneka vividha prakAranI labdhionA dhAraka hatA. 6% E6%%eNa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e Agama mukhyatve aMga-upAMga, mULasatra, chedasUtra, Avazyaka, prakIrNaka Adi vibhAgamAM vaheMcAyelA che. A badhA ja Agamo ratnanidhi che. emAM yatra-tatra tapanuM varNana prApta thAya che. emAMthI badhA AgamonA tapanuM varNana karavuM muzkela che. emAMthI prathama upAMgasUtra aupapApikanuM varNana ahIM prastuta che. A AgamamAM zarUAtamAM nagarInuM varNana karI koNika rAjAnI rAjavyavasthA, bhagavAna pratyenI bhakti, bhagavAnanA padArpaNa samaye mahotsava jevo AnaMda-utsava vagerethI siddha thAya ke te AtmA rAjA samAna che eNe siddhakSetrarUpa nagaramAM javAnuM che. e mATe kevaLajJAna - kevaLadarzana jarUrI che. enuM Agamana thatAM mahotsava jevo AnaMda thAya che. pachI potAnA nagara-siddha kSetramAM e mokSagatino rAjamArga che jenuM ahIM vivecana prastuta che. aupapAtika sUtramAM tapanuM varNana :- aupacArika sUtramAM mahAvIra bhagavAnanA ziSyo zramaNonA tapanuM sajIva citraNa thayuM che. tapasAdhanAnuM teja che. oja che ane zakti che. tapazUnya sAdhanA niSNANa che. sAdhanAno bhavya mahela tapanA majabUta pAyA upara dIrghakALa TakI zake che e siddha karavA khuda mahAvIra bhagavAne paNa ugra tapasyA karI ApaNane Adarza pUro pADayo che. tapa Atmazuddhi mATe karavAnuM che, nahIM ke dehadamana mATe. Atmazuddhi mATe AtmavikAro -karmamaLane tapAvavAnA che. jema aNubhaThThImAM sonuM tapIne zuddha thAya che ema taparUpa bhaThThImAM Atmazuddhi thAya che. A sUtramAM paNa bhagavAna mahAvIranA ziSyonI dinacaryAnA mAdhyamathI tapanuM varNana che. e tapane kAraNe kevI kevI labdhio prApta thAya che, enuM varNana paNa che. A zramaNo mana-vacana-kAyabala saMpanna, zraddhA-jJAnacAritrabala saMpanna to hatA ja, sAthe sAthe keTalIya labdhio hatI jema ke keTalAkanA maLa, mUtra, mela, sparza, nakha; keza Adi sarva auSadhirUpa bane evA sarvoSadhilabdhinA dhAraka hatA. keTalAka zramaNo koTakabuddhinA dhAraka-zrutajJAnane jIvana paryaMta surakSita rAkhanAra, keTalAka bIjabuddhinA dhAraka=alpa zabdothI vistRta jJAna prApta karanAra paTabuddhidhAraka = trArthanA viziSTa arthane pAmanAra, keTalAka eka padathI aneka padanuM jJAna prApta karAvI zake tevA tevI padAnusArI labdhinA dhAraka hatA. keTalAka eka Indriya pAsethI bIjI indriyonuM kAma karAvI zake tevI saMbhinna zrota labdhidhAraka, keTalAka dUdhanI jema kAnane priya ane manohara lAge tevA vacano bolanAra 154) A zramaNomAMthI keTalAka kanakAvalI tapa, ekAlavI, ratnAvalI, laghusiMha niSkrIDita tapa, mahAsiMha niSkrIDita, bhadra paDimA, sarvattobhadra paDiyA, vardhamAna AyaMbila tapa Adi vividha tapanA karanAra hatA. TUMkamAM 12 prakAranA tapa karanAra hatA. e 12 tapanuM vizada bheda-prabheda sahita varNana A sUtramAM karAyuM che. 12 tapa prasiddha che tethI ahIM mAtra emano nAmanirdeza ja karuM chuM. ahIM praznottararUpe tenuM varNana che. "jiM taM vAdathI zarUAta thaI che. te tapa cha prakAranA bAhya che ane cha prakAranA abhyatara che. che bAhya ta5 (1) anazana (2) uNodarI (3) bhikSAcaryA (vRttisaMkSepa) (4) rasa parityAga (5) kAyakaleza ane (6) prasalInatA. cha atyaMtara : (1) prAyazcita (2) vinaya (3) vaiyAvRtya (4) svAdhyAya (5) dhyAna ane (6) vyatsarga. pUrve je ratnAvalI, kanakAvalI Adi tapano ullekha che e tapanuM vistRta varNana sUtrarUpe 'aMtagaDadazA sUtramAM maLe che. aMtagaMDadazA = aMtagaMDadazAMga nAme paNa oLakhAya che. A AThamuM aMgasUtra che jemAM dharmakathAnuyoga che. A sUtramAM bhogamAMthI yoga tarapha janArA 90 aMtakRta jIvonA caritranuM varNana che. anaMtakALathI saMsAramAM rakhaDatA rakhaDatA jemaNe saMsArano aMta karyo che te aMtakRta jIvo che. A sUtra tapapradhAna che. anaMtA bhavanA pApakarmo tapa vinA khapAvI zakAtA nathI. te pUrvasaMcita karmo baLIne bhasmIbhUta na thAya tyAM sudhI jIvAtmA muktAtmA siddha paramAtmA banI zakato ja nathI. tethI saMyama laIne 155)
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnadhArA mokSamArganI sAdhanAmAM cAritra ane tapane khAsa pradhAnatA ApI che. bhagavAne mokSamArga jJAna-daza-cAritra-taparUpa kahyo che. temAM jJAnadarzana mokSa svarUpane jANavAnI ane zraddhA karavAnI be AMkha samAna che, to cAritra ane tapa tyAM pahoMcavAnI pAMkha samAna che. cAreno samanvaya sadhAya eTale siddhakSetramAM pahoMcI javAya. A sUtranA mahAtmAonA caritra vAMcavAthI ApaNane mokSamArga ArAdhavAnI - tapa karavAnI preraNA maLe che. AgamomAM aMtagaDanuM ucca sthAna che. uttara bhAratamAM A sUtra tapapradhAna parvAdhirAja paryuSaNa parvanA mAMgalika divasomAM vAMcavAmAM Ave che. tenA ATha varga che je ATha divasamAM pUrNa karAya che. A sUtranA kathAnakonuM manana karavAthI jJAta thAya che ke gautama Adi 18 bhrAtAmunionI jema bhikSu pratimA tema ja guNaratna saMvatsara tapanI sAdhanAthI paNa karmakSaya thaI zake che. anekasenAdi muninI jema 14 pUrvajJAnamAM ramaNa karatA karatA chaThThuM chaThThanI tapasyAthI ja mokSe javAya che. arjunamALIe upazama bhAva-kSamA pradhAnatAthI mAtra cha mahinA chaThThane pAraNe chaThThuM karIne siddhi meLavI. atimukta kumAre jJAnapUrvaka guNaratna tapanI sAdhanAthI siddhapada meLavyuM. vaLI grajakumAre to dIrgha tapasyA ke zAstravAMcana vagara ja mAtra zukla dhyAnanA baLathI ja siddhi prApta karI lIdhI je dhyAnanI sarvotkRSTatAne siddha kare che. kAlI Adi rANIoe saMyama laIne kaThora sAdhanA karI ane lAMbA samaya sudhI tapa karIne siddhi meLavI. Ama potapotAnA saMcita karma anusAra koIe sAmAnya tapathI, koIe kaThora tapathI, koIe kSamAnI pradhAnatAthI to koIe mAtra AtmadhyAnathI agnimAM karmone bALIne paNa muktipurImAM sthAna meLavI lIdhuM. A sUtramAM Avela guNasaMvatsara, kanakAvalI Adi tapanuM svarUpa zuM che te jANIe - (1) guNasaMvatsara tapa - A tapa 16 mahinAnuM che. prathama mahinAmAM ekAMtara upavAsa, bIjAmAM chaThThanA pAraNe, chaThTha trIjAmAM aThThamanA pAraNe aThThama Ama pratyeka mahine eka upavAsa kramazaH vadhatA soLamA mahine 16 upavAsanI utkRSTa ArAdhanAne - 'guNaratna saMvatsara tapa' kahe che. (2) 12 bhikSu - pramitA - sAdhunA abhigraha vizeSane bhikSu-pratimA kahe che. 156 33333333333 14 de fer 3333333333SISIS zArIrika saMskAra ane deha mamatvano tyAga karI, pratimAdhArI sAdhaka devamanuSya - tIryaMca saMbaMdhI upasargone sahana karatAM abhigraha vizeSanuM pAlana kare che. prathamanI sAta bhikSu pratimA eka eka mahinAnI che. prathama bhikSu pratimAmAM eka datti AhAra ane eka ditta pANInI. Ama kramazaH eka eka tti AhAra-pANInI vadhAratAM sAtamI pratimAmAM sAta-sAta datti AhAra-pANI grahaNa karavAmAM Ave che. dAtA dvArA devAtI dhArAne datta kahe che. sAta pratimAnA sAta mahinA thAya. ATha-nava-daza e traNa pratimA 7-7 ahorAtranI eTale kula 21 ahorAtranI che. temAM upavAsane pAraNa upavAsa karavo jarUrI hoya che. agiyAramI pratimA eka ahorAtranI chaThTha tapa sAthe thathA bAramI bhikSupratimA eka rAtrinI aThThama tapa sAthe vahana karavAmAM Ave che. bhikSu pratimAonuM vistRta varNana bhagavatI sUtramAM khaMdhaka aNagAranA adhyayanamAM che. ghaNA munioe uparanA be prakAranA tapa karyA tema ja ghaNA sAdhusAdhvIoe chaThThane pAraNa chaThTha, aThThama, caulu Adi vividha tapa karyAM, paraMtu zreNikanI kAli Adi AThe rANIe viziSTa tapa karyAM je nIce mujaba che. (3) ratnAvalI tapa - kAlI oryA (rANI)e karyuM - je tapanI ArAdhanA ratnAvalI nAmanA AbhUSaNanI racanAnI jema karavAmAM Ave che tene ratnAvalI tapa kahe che. ratnAvalI baMne taraphthI zarUAtamAM pAtaLI pachI kramazaH jADI thatI jAya ane madhyamAM peMDalanA sthAne vizeSa maNiothI suzobhita hoya tema A tapamAM 1,2, 3 upavAsa pachI ekIsAthe 8 chaThTha, tyAra pachI kramaza: caDhatA krameeka upavAsathI 16 upavAsa. madhyamAM 34, , tyAra pachI UtaratA krame 16 upavAsathI eka upavAsa, 8 chaThTha pachI 3, 2, 1 upavAsa karavAmAM Ave che. A rIteeka paripATI pUrNa thAya che. A ja rIte cAra paripATI karavAmAM Ave che, paNa emAM eTalI vizeSatA hoya che ke prathama paripATImAM pAraNA vakhate sarva rasayukta vigaya sahitano AhAra grahaNa karAya che. bIjI paripATImAM vigaya rahitano AhAra, trIjI paripATImAM leparahita nIvI tapa, cothI paripATImAM AyaMbila karavAmAM 157
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 333333333333333333 Ave che. eka paripATImAM 384 upavAsa, 88 pAraNA phula 472 divasa thAya che. cAra paripATInA 1536 divasa (4 varSa, 3 mAsa, 6 divasa) thAya che. A tapamAM kAlI rANInuM zarIra sUkta pAMdaDA jevuM thaI javA chatAM paNa Atmateja ane tapatejathI nirmaLa-nIrogI kaMcanasama zobhAyamAna tatA mUlyavAna bane che. tyAre ene manamAM vicAra Ave che ke, mAruM zarIra atyaMta kRza thayuM che chatAM jyAM sudhI mArAmAM utthAna (utsAha) karma, baLa, vIrya, purUSAkAra, parAkrama, zraddhA, dhRti, saMveda Adi che tyAM sudhI saMlekhanAjhUsaNAthI AtmAne sevita karI bhakta pratyAkhyAna karI mRtyunI icchA vagara vicaraNa karuM. pachI e icchA mujaba guruNI caMdanabALAnI AjJA laI 60 bhaktanuM aNasaNa vrata karI siddhagatine pAmyAM. (4) kanakAvalI tapa - sukAlI rANIe karyuM - A tapanIe / 2 / dha na / ratnAvalI tapanI jema ja karAya che. ratnAvavI tapamAM 8 64 che tenI jagyAe kanakAvalImAM 8 aThThama ane madhyamAM 34 ardhama karavAnA hoya che tema ja pUrvavat paripATI karavAnI hoya che, tethI tenA uvAsanA divasa 434 x 4 = 1736, pAraNAno divasa 88 x 4 = 352, kula 522 x 4 = 2088 divasa thAya. pachI sukAlI rANI paNa kAlInI jema ja saMthAro karIne siddha thAya che. (5) kSullaka (laghu) siMha niSkrIDita tapa - mahAkAlI rANIe karyuM. siMhanI gati ane krIDAnA AdhAre A tapa karavAmAM Ave che. siMha jyAre cAle che tyAre eka kadama pAchaLa joto cAle che. teno te svabhAva che. tene pratIka mAnI A tapanI aMdara sAdhaka upavAsanA kramamAM pAcho pharatAM kramazaH AgaLa vadhe che. jema ke eka upavAsa pAraNuM, chaThTha, pAraNuM pachI eka upavAsa, pAraNuM, aThThama, pAraNuM, pachI chaThTha, pAraNuM cAra upavAsa, pAraNuM, akrama, pAraNuM pAMca upavAsa A rIte pAchA pharatAM pharatAM kramazaH nava upavAsa sudhI AgaLa vadhe ane te ja kramathI nIce Utare ema pUrvavat cAra paripATI kare. emAM tapanA 15444-616 divasa, pAraNAnA 33x4-132 divasa, phula 18744= 748 divasa thAya. tyAra pachInuM varNana kAlIrANI vat 158 33333333333 14 de fer 3333333333SISIS arthAt caina zamanuM (6) mahAsiMha niSkrIDita tapa - A tapa kRSNa rANIe karyuM. AmAM laghusiMha niSkrIDita siMhanI jema pAchaLanA tapanI AvRtti karatA 16 divasa sudhI AgaLa vadhavAnuM che. tyAra pachI kramazaH utaravAnuM che. enI paNa pUrvavat cAra paripATI che. tapanA divasa 49744=1988, pAraNAnA 6144=244, kula 5584442232 divasa thAya. tyAra pachInuM varNana pUrvavat = kAlIrANI vat. - (7) sapta-saptamikA, aSTa adhumikA, nava nAmikA, dasa dasamikA paDimA A cAra prakAranI pratimA sukRSNA rANIe karI. emAM sAtasaptamikAmAM pahelA aThavADiye eka datti AhAra eka ditta pANI ema levAnuM. bIjA aThavADiye be datti AhAra-pANI, Ama kramika vadhatA sAtame aThavADiye sAta datti ahArA-pANI. Ama enA 49 divasamAM =196 datti AhAra-pANI thAya. amR amrumikAmAM ATha-ATha divasanA ATha varSamAM pUrvavat AhAra-pANInI tti vadhAratA javI. 8x8=64 divasanI 288 datta AhAra-pANI. nava navamikAmAM 949= 81 divasanI pUrvavat datta letA 405 tti AhAra-pANInI thAya. dasa dasamikAmAM 10x10 = 100 divasanI pUrvavat tti letA 550 tti AhAra-pANInI thAya. Ama 294 divasanuM tapa karI pUrvavat mokSane prApta - (8) laghu sarvatobhadra tapa - A tapamAM kramaza:eka upavAsathI pAMca upavAsa sudI AgaLa vadhavAnuMhoya che. tevI eka paMktimAM 15 upavAsa ane pAMca pAraNA thAya. te ja rIte pAMca paMktinA 75 upavAsa ane 25 pAraNA karatAM 100 divase eka paripATI pUrNa thAya. evI 4 paripATI pUrvavat karavI je 400 divase pUrNa thAya. A tapa mahAkRSNa AryA (rANI)e karyuM. bAkInuM varNana pUrvanuM AyuM. (9) mahAsarvatobhadra - vIrakRSNa Arya (rANI)e karyuM. AmAM kramazaH eka upavAsathI sAta upavAsa sudhI AgaLa vadhavAnuM hoya che. tevI eka paMktimAM 159.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1818181818181818181818. HY ATA APUR B12A84HSASSA3481818181818 AhAra batAvyA che. emAM samagra prakAranA khorAkano samAveza thaI jAya che. (1) asaNaM = anna jenAthI sudhAvedanIyanuM zamana thAya che. te 24 jAtanA dhAnyakaThoLa vagere anAjanI banAvaTo (2) pANuM = pANI jenAthI tRSA vedanIya zAMta thAya che. mananI vRttine kAbUmAM rAkhavA cAre AhArano tyAga karavo te upavAsa che. upavAsamAM bAdhavRttino tyAga karI svamAM lIna thavAnuM AtmAnI pAse vAsa karavo tenuM nAma che upavAsa je tapano mukhya pAyo che. Agamakathita A badhA sAdhakoe A rIte upavAsathI zarUAta karIne avazya AtyaMtara Adi tapa paNa karyA ja haze tethI teo karmanI bhekhaDo toDIne mokSane varyA haze. ApaNe paNa AgamamAM batAvela tapanuM svarUpa jANIe ane svastha banIne svamAM sthira thaIe e ja abhyarthanA saha viramuM chuM. 6% E6%%eLa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e 1+2+3+4+5+6+ 7 = 28 upavAsa vacce sAta pAraNA. tevI sAta paMktimAM 196 upavAsa 49 divasa pAraNA = 245 divasa pUrvavat cAra paripATInA 980 divasa thAya. bAkInuM varNana pUrvavat samajavuM. (10) bhadrottara pratimA - rAmakRSNa Aya (rANI(e ArAdhI - emAM pAMca lattA hoya. emAM prathama lattAmAM 5, 6, 7, 8, 9 upavAsa, pAMca pAraNA. bIjI lattAmAM 7, 8, 9, 5, cha upavAsa, pAMca pAraNA. trIjImAM 9, 5, 6, 7, 8 upavAsa, pAMca pAraNA. cothI lattAmAM 6, 7, 8, 9, 5 upavAsa, pAMca pAraNA. pAMcamI lattAmAM 8, 9, pAMca, 6, 7 upavAsa, pAMca pAraNA. A pramANe pAMca lattAnI eka paripATImAM 6 mahinA, 20 divasa thAya. cAra paripATImAM be varSa, be mAsa thAya. bAkInuM pUrvavat. (11) mukatAvalI tapa - pitRsena sAdhvI (rANI)e karyuM. AmAM prathama eka upavAsa pAraNuM, chaThTha, pAraNuM, 1 upavAsa pAraNuM, aTTama, pAraNuM ema kramaza: vacce eka upavAsa pAraNuM karIne 16 upavAsa. pachI pazcAnupUrvIthI kramaza: soLathI eka sudhI UtarIne eka paripATI pUrNa thAya. evI cAra paripATI karavAnI. emAM 285 divasa tapa, pAraNA 60 divasa = 345 x 1380 divasa thAya. bAkInuM pUrvavat. (12) vardhamAna AyaMbila tapa - mahAsenakRSNa sAdhvIe karyuM. A tapamAM kramaza: 1 AyaMbila 1 upavAsa, 2 AyaMbila, 1 upavAsa yAvat 100 AyaMbila sudhI vadhavAnuM hoya. emAM kula 5050 AyaMbila ane 100 upavAsa = 5150 divasa (14 varSa, 3 mAsa, 20 divasa) thAya. zeSa pUrvavat. Ama aMtagaDa sUtranI aMdara AvA vividha taponI hAramALAo samAyelI. mAtra sAdhu ja tapa karI zake ema nahi, paNa sAdhvIo paNa viziSTa tapa karI zake che e siddha thAya che. upavAsa karavAthI paNa karelAM karmo kSaya thaI zake che e siddha thAya che. strImuktinI vAta paNa ahIM siddha thAya che. upavAsa - A anazana tapano prakAra che je prathama tapa che. an = nahi, azana = khorAka eTale ke khorAka na levo. jainadarzanamAM mukhyatve cAra prakAranA 1600 che vaibhavika vRttine svAbhAvika vRttimAM palaTe te vrata
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bahaSabhadeva prabhunI sahaja tapazcaryA ane AhAra dAnano mahimA - DaoN. rekhA vorA (DaoN. rekhAbahene bhakatAmara stotra para zodhanibaMdha lakhI Ph.D. karela che. temano bhagavAna RSabhadeva para eka suMdara graMtha pragaTa thayo che. ekyuprasara, dhyAna, yoga vi. viSayomAM khUba ja rasa dharAve che). AtmA jyAre mokSagatine pAme che tyAre siddhazikhara para birAjamAna thAya che. A utkRSTatAne prApta karavI te koI Akasmika ghaTanA nathI. A siddhatvane pAmatA pahelAM temanA pUrvabhavo kevA hoya che ? temaNe kevI tapa-sAdhanA karI haze ? te jANavuM paNa Avazyaka che, kAraNa AtmA kevI rIte ane kayA prakAre urdhvagAmI bane che te temanA pUrvabhavo parathI jANI zakAya che. aneka graMthoe zrI RSabhadeva prabhunA pUrvanA bAra bhAvonuM vistRta varNana karyuM che. ahIM ApaNe te bhavanI vizeSatA ja joIzuM. (1) dhannA sArthavAhano prathama bhava : A bhavamAM dhanA sArthavAhanA jIve supAtradAna karyuM. phaLasvarUpe samyakatva prApta thayuM. (2) uttara kurukSetramAM manuSya e bIjo bhava. (3) saudharma devalokamAM trIjo bhava. (4) mahAbala vidyAdhara tarIke cotho bhava : prathama bhavamAM A jIva samyakadarzana rUpI AdhyAtmika vikAsa sudhI ja pahoMcyo hato. te jIva A bhavamAM cothA guNa sthAnathI AgaLa vadhI chaThThA-sAtamA guNa sthAnake pahoMcyo. (5) lalitAgadeva pAMcamo bhava. (6) vAjaMgha chaThTho bhava. (7) yugala sAtamo bhava. (8) saudharma ka95mAM deva tarIke AThamo bhava. (9) chavAnaMda vaidya navamo bhavaH cAritryadharma aMgIkAra karyo. (10) amRta devalokamAM dasamo bhava. (11) vajunAbha agiyAramo bhava. A bhavamAM cAritra dharma aMgIkAra karI arihaMta, GSSSSSWeet tapa tattva vicAra Beggetteetogetstee siddha, vIsa sthAnakonI ArAdhanA karI ane tIrthaMkara nAma karma dhAraNa karyuM. (13) savArthasiddha vimAnamAM devarUpe bAramo bhava. (13) zrI RSabhadeva prabhuno aMtima bhAva : - vartamAna covIsInA trIjA ArAnA (suSama-duSama) jyAre 84 lAkha pUrva, 3 varSa, 7 mAsa ane 15 divasa bAkI hatA tyAre jeTha vada -2nA zubha divase uttarASADhA nakSatramAM savArthasiddhi vimAnamAMthI cavI dhannA sArthavAhano (13mo bhava RSabhadevano) chava jambudvIpamAM AvelA bharatakSetranI ayodhyAnagarImAM aMtima phulakara nAbhirAjAnI rANI marudevInI kukSimAM vana thayuM. - garbhadhAraNanA 9 mahinA ane 7 divasa bAda caitra vada-8nA suprabhAte sUryodaya samaye zubha muhUrtamAM zrI RSabhadeva prabhuno janma thayo. zrI RSabhadeva to janma thatAM ja traNeya loka prakAzita thaI gayA. kSaNamAtra mATe nArakI, tiryaMca ItyAdi jIvo paNa zArIrika-mAnasika paritApamAMthI mukta thaI gayA. temanuM AyuSya 84 lAkha pUrvanuM hatuM. A pahelAnI covIsInA aMtima tIrthakara zrI saMpatinAthajI prabhunA nirvANa bAda 18 kroDAkroDI sAgaropama bAda zrI RSabhadeva prabhuno janma thayo. jyAre yugaliyA yugano aMta thayo ane sAmAjika yugano prAraMbha thayo, samAjanA te Adima yugamAM zrI RSabhadeva prabhue je jaina dharma anAdi hato paNa jeno lopa thaI gayo hato tene avasarpiNI kALamAM punaH prAraMbha karyo. sAthe sAthe saMyamadharmanI paNa zarUAta karI. prathama rAjA zrI RSabhadeva kumAra avasthAmAM 20 lAkha pUrva varSa rahyA ane gRhastha dazAmAM 63 lAkha pUrva rahI samAja ane rASTranA prathama sUtradhAra tarIke nyAyapUrvaka rAjyanuM saMcAlana karyuM. zrI RSabhadevanuM AyuSya eka lAkha pUrvanuM varSa bAkI hatuM tevAmAM temano janmadivasa Avyo. digambara graMtha harivaMzapurANa, paumacariyuM ityAdi graMtha anusAra prabhunA janmotsava nimitte nRtyanATikAnuM Ayojana thayuM. nRtyanATikA daramyAna nIlAMjanA nAmanI devInuM AyuSya pUrNa thatAM tenuM prANapaMkheruM UDI gayuM. saudharmedra turata ja tenA jevI ja devIne upasthita karI dIdhI, paraMtu prabhu A badho bheda pArakhI gayA. utkRSTa vairAgya utpanna karanAruM AvuM dazya jotAM prabhu anityAdi bAra bhAvanAonuM ciMtana karavA lAgyA. vairAgyanI bhAvanA bhAvavAmAM lIna thaI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB gayA ane tyAM beThA beThA sarvasaMga parityAgapUrvakanI tema ja jagatanA sarva jIvone abhayadAna svarUpa sAmAyika cAritra nAmanI bhagavatI dIkSA aMgIkAra karavAno nirNaya temaNe manamAM lIdhA. triSaSTizalAkA puruSa caritra caupAna mahapurarisa cariya ItyAdi graMthomAM zrI RSabhadeva prabhunA vairAgyanuM kAraNa juduM darzAvavAmAM AvyuM che. eka vAra vasaMtaRtumAM janasamudAya aneka prakAranI kIDAo karI rahyA hatA tyAre teo vicAravA lAgyA ke A kIDAo meM atItamAM kyAMka joI anubhavI che. zrI RSabhadeva prabhu AtmamaMthanamAM lIna thaI gayA. pUrvabhavanA jJAnane pariNAme tamone A saMsAranI asAratA daSTigocara thavA lAgI ane temaNe navI dizAno prAraMbha karavAno nizcaya karyo. A navI dizAno prAraMbha eTale saMyama mArga tarapha prayANa. zrI RSabhadeva prabhuno saMyama grahaNa ane tapazcaryA caitra mAsanI kRSNa aSTamIe rAjA zrI RSabhadeve rAjyavaibhavane Thokara mArI, bhoga-vilAsane tilAMjali ApI, paramAtma tattvane, AtmAnA anaMtA guNone jAgRta karIne tenA nija-zuddha svarUpane pAmavAne mATe 'salve sAdhvaja je jogaM parakhAmi' (karemi bhaMte) vAsarIne badhI pApavRttiono parityAga karatA, uttarA nakSatramAM, caturtha praharamAM sarva prathama saMyamI banyA. zramaNa dharmanA Adya saMyamI banyA. tyAra bAda pUrva dizAmAM UMce AkAzamAM najara karI 'nama: sarva siddhAbhya:' ema bolI potAnA hAthe paMcamuSTi loca ryo. temanI sAthe cAra hajAra lokoe paNa saMyama dharma aMgIkAra karyo. A cAra hajAra saMyamIo prabhunA anugAmI banIne paDachAyAnI jema temanuM anusaraNa karavA lAgyA. prabhu temane koI paNa prakArano saMketa, Adeza ke nirdeza karatA na hatA. teo akhaMDa mauna vratanuM pAlana karatA bhUmi para vicaraNa karI rahyA hatA. saMyama aMgIkAra karyA pachI prabhu kuTuMba, samAja, rAjya, deza pratyenA kartavyothI paNa ghaNI utkRSTa zreNIe pahoMcI gayA hatA. teo to saMsAranAM sarva baMdhano toDIne ayodhyA choDIne cAlI nIkaLyA. zrI RSabhamunirAje cha mAsanA upAsanA paccakhANapUrvaka ja saMyama graha karyo hato. A cha mAsa daramyAna zrI RSabhamunirAja maunapUrvaka AtmAnA nija -16) %E% E6%E%EvuM tapa tattva vicAra B(c)E(c)(c)(c)EEe(c)Eae svarUpane pAmavA yoga-dhyAnamAM magna rahetA hatA. cha mAsano adhikALa pUro thatAM zrI kaSabhamunirAja ghora abhigraha dhAraNa karIne anAsakta bhAve bhikSA mATe gAmanagaranA dhorI mArga para maunapaNe IsamitipUrvaka nIce joIne rasa-sthAvara jIvonI virAdhanA na thAya tema paribhramaNa kare che. temanI AjubAju kyAMya daSTi na hatI. temaNe joIne lokonA ToLeToLAM temanI AsapAsa bhegAM thaI jatAM ane jAtajAtanI sAmagrI bheTa ApavA munirAja zrI RSabhadevanI AgaLa dharatAM hatAM. temane joIne janasamudAya bhakti-bhAvanAthI bhAvavibhora thaIne bahumUlya vastro, amUlya AbhUSaNo, gaja, ratha, siMhAsana, koI to potAnI suMdara kanyA paNa bheTasogAda rUpe temanI sanmukha dharavA lAgyA ane tene grahaNa karavAnI prArthanA-AjIjI karavA lAgyA. munirAja maunapaNe A badhI ceSTA nihALatA hatA. koIne evI jANa paNa nahotI ke munirAja bhikSArthe padhAryA che. loko bhaktipUrvakanI AhAradAnanI vidhithI sarvathA ajANa hatA. jyAre RSabhamunirAja kAMI paNa grahaNa karyA vagara pAchA pharatA tyAre sarvane khUba ja du:kha thatuM. temane mana hajI paNa zrI RSabhadeva temanA pUrvavat rAjA ja hatA. teoe saMsArano tyAga karyA che, teo saMyamI che, evI badhI sUdhabUdha ja na hatI. saMyamI kone kahevAya tenuM temane jJAna ja na hatuM. tethI ja teo prabhune zuM joIe che te pUchatAM paNa prabhu to maunavratanuM pAlana karI kazuM ja kahyA vinA tyAMthI AgaLa prasthAna karatA. Ama ne Ama ghaNA samaya sudhI temane anna-pANIno joga prApta na thayo. | muni zrI RSabhadeva koI paNa prakAranI yAcanA bhAva karatA na hatA ane loko AhAradAnanI prakriyAthI taddana anabhijJa hatA. have ahIMyA sAmAnya janamAnasamAM eka upasthita thAya ke prabhunA janmathI traNa jJAna matijJAna, zrutajJAna ana avadhijJAna ane saMyama jIvana grahaNa karatAM ja cothA mana paryavajJAnanA jJAtA hatA. cAreya jJAnanA dhAraka hovA chatAM teo AhAradAna meLavavA zA mATe paribhramaNa karatA hatA ? A zaMkArUpI praznanuM samAdhAna karatAM prAcIna graMthonA racayitA mahAna jainAcAryoe jaNAvyuM che ke zrI RSabhadeva prabhue jyAM jyAM paribhramaNa karyuM teno ekamAtra uddeza hatote karmanirjarA karavAno hato. ATaluM ja spaSTIkaraNa teo karyuM che. AthI vizeSa koI TippaNI prabhunA AhAradAna - paribhramaNa mATe karavAmAM AvI nathI. 165 4
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 333333333333333333 zreyAMsakumAra dvArA AhAradAna - akSayatRtiyA : munizrI RSabhadeva saMyama grahaNa samaye cha mAsanA upavAsanA paccakkhANanI avidha pUrI thayA bAda teo bhikSArthe nIkaLyA ne bIjA sAta mAsa sudhI vidhipUrvaka Ahara na maLatAM teo tera mAsanA upavAsI thayA. bhikSArthe paribhramaNa karatAM karatAM eka divasa teo kurukSetranA hastinApura nagarInI bahAra udyAnamAM AvI pahoMcyA. A hastinApura nagarImAM bAhubalinA putra somaprabha nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. emanA yuvarAjanuM nAma zreyAMsakumAra hatuM. je divase munirAja zrI RSabhadeva hastinApura nagarInA udyAnamAM praveza kare che te ja rAtrinA pAchalA praharamAM divasanA suprabhAtanA pahelA bhAgamAM zreyAMsakumAre ATha uttama svapna joyAM. (1) UMco sumeru parvata, (2) suzobhita kalpavRkSa, (3) kesarI siMha, (4) vRSabha (5) sUrya, (6) caMdra, (7) ratnothI bharelo samudra, (8) aSTa maMgala dravyo sahita devone joyA. rAjA somaprabhae naimittikane bolAvI zreyAMsakumArane AvelA svapnono phaLAdeza pUchyo to temaNe jaNAvyuM ke UMcA meru parvata para jemano janmAbhiSeka thayo che te deva Aje ahIMyA Avaze. anya svapno paNa aizvaryanA sUcaka che. prAta:kALanA samaye zreyAMsakumAra potAnA mahelamAM besIne temaNe joyalAM A uttama svapnonuM ciMtana karI rahyA hatA. temanI mukhamudrA atyaMta prasanna hatI. temanA AMtaramanamAM sudaDha vicArono vAyaro vAI rahyA hato ke meM joyelAM ATha svapnonI phalazruti rUpe Aje mArA hAthe koI mahAna kAryamAM nimitta banavAno AnaMda temanA romeromamAM vyApI rahyo hato. A ja samaye muni zrI RSabhadeve hastinApura nagaramAM praveza karyo. janasamudAya temanuM adbhuta rUpa joIne harSaghelo banI gayo. ToLeToLAM temanA darzanArthe umaTavA lAgyAM. zrI RSabhadeva rAjamahela taraphanA dhorImArga para IryAsamitipUrvaka cAlatA AvatA hatA. dvArapALe rAjamahelamAM AvI rAjA somaprabha ane zreyAMsakumArane vadhAmaNI ApI kahyuM ke, zrI RSabhadeva mahela tarapha dhorImArga para cAlyA Ave che. dvArapAlanAM kathano sAMbhaLatAM ja teo mahelanA daravAje AvyA. tyAM dUrathI zrI RSabhadevane sAmethI potAnA mahela tarapha AvatA joyA. AMgaNAmAM atyaMta bhaktibhAvapUrvaka munizrI RSabhadevane paMcAMga praNipAta praNAma karyA. thoDI kSaNomAM munizrI RSabhadeva AMgaNAmAM praveza karI maunapaNe UbhA rahyA. temane joIne ja zreyAMsakumAra bhaktimAM bhAvavibhora thaI gayA 16. 33333333333 14 de fer 3333333333SISIS ane bhaktimAM bhramaNa karatA turata ja temane jAtismaraNa jJAna pragaTayuM. pUrvabhavamAM be cAraNamuni mahArAjane navadhA bhaktipUrvaka AhAradAna kareluM te samagra prasaMga smRtipaTa para Abehuba pragaTa thayo. ane tema thatAM bhaktipUrvaka zrI RSabhadevanA karapAtramAM dhIre dhIre IkSurasa mUkIne AhAradAna karyuM ane tera mAsanA upavAsI munizrI RSabhadeve IkSurasathI pAraNAM karyAM. devoe paMcadravyo pragaTa karyA. 'ahodAnam'nA dhvanithI samagra AkAza guMjI UThayuM. te divasa hato vaizAkha suda3no. te divasathI varSItapanI zarUAta thaI hoya tema lAge che. A divasane ApaNe 'akSayatRtIyA' tarIke oLakhIe chIe. tene IkSatIja, akhAtrIjanA nAmathI loko oLakhavA lAgyA. supAtradAna ane gurunI pUjA zrAvakono mukhya dharma che. zrI zreyAMsakumAranA haste A covIsImAM dAnatIrthanI zarUAta thaI ane AhAradAnanA phaLasvarUpe teo te ja bhave mokSagatine pAmyA. zrI RSabhadevanA eka varasanA upavAsanA zreyAMsakumAranA haste IkSarasathI pAraNAM thatAM bhaktivaMta devagaNoe AkAzamAMthI puSpanI varSA karI. deva duMdubhino nAda karyo. zrI RSabhadevanAM pAraNAM thatAM AkhI hastinApura nagarImAM AnaMda-ullAsa chavAI gayo. nagarajano bhAvivabhora thaI AnaMdathI nRtya karavA lAgyA. vAyuvege A samAcAra ayodhyA nagarImAM samrATa bharatane pahoMcI gayA. emaNe tarata ja hastinApura nagarI tarapha prayANa karyuM. zreyAMsakumAranA haste zrI RSabhadeve kevI rIte AhAra grahaNa karyo tenI saghaLI mAhitI vigatavAra jANI lIdhI. AhAradAnanuM jJAna zreyAMsakumArane kevI rIte thayuM te vize teo kahe che, 'he samrATa bharata! zrI RSabhadeva A bhavathI cha bhava pahelAM vajrAMgha nAmanA rAjA hatA. te jaMbudrIpanI pUrva dizAe videhakSetramAM puSkalAvatI nAmano deza che. tenI rAjadhAnI upalaperanA rAjA hatA. zrImatI nAmanI temanI rANI hatI. te zrImatIno jIva to huM pote ApanI sAme Ubhelo zreyAkumAra. ame baMnee be cAraNamunine bhaktipUrvaka AhAra-dAna kareluM te zrI RSabhadevane bhikSArthe padhArelA jotAM ja mane jAtismaraNa jJAna dvArA samagra AhAradAnano prasaMga smRtipaTa para tAjo thatAM e ja prakAre bhaktipUrvaka IkSarasathI bharelA kaLaza zrI RSabhadevanI samakSa dharatAM temaNe karapAtramAM grahaNa karI AhAradAnano svIkAra karyo ane tera mAsanA upavAsI ugra 167
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6%eLa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e tapasvIne pAraNuM karAvavAno amUlya lAbha mane maLyo : dAnanuM vizeSa mahattva samajAvatAM zreyAMsakumAre kahyuM, ke, "he rAjana ! dAnano mahimA apAra che. dayA ane dAna jaina dharmanuM mukhya aMga che. mokSamArga tarapha vicaranArA mATe prabhunI bhakti ane supAtradAna e be mukhya kartavyo dAnanA cAra prakAra che : 1) AhAradAna (2) auSadhadAna (3) jJAnadAna ane (4) abhayadAna. dAnaM pUjA mukhyaH Avakadharma na pAvakAH tena viAna / dhyAnAdhyayanaM mukhyo yatidharma taM vinA tathA so'pi // - zrI yaNa sAra dayA ane dAna e be zrAvakanAM mukhya kartavyo che. zrAvakanA jIvanamAM je A be guNonuM sthAna na hoya to zrAvaka zrAvaka nathI. dAna-zIla-tapa ane bhAva e dharmanAM cAra aMgo che. temAM dAnane prathama sthAna ApavAmAM AvyuM che. dAnano mahimA eTalo aparaMpAra che ke varNavavA mATe hajAro zabdo ochA paDe. je kSetramAM AvA dAnavIra, supAtradAna ane dAnavidhi karavAnA jANakAra zrAvako vase che tyAM uparanI paDimAnA grahaNanA temaja sarvasaMga parityAgapUrvaka nigraMthamuninA saMyama grahaNa karavAnA bhAva koI bhAgyazALI AtmAne Ave che. kema ke saMyama grahaNa bAda saMyamanA nirvAha arthe zarIne AhAranI jarUra rahe che ane te zrAvakanA AhAradAna ane vaiyAvacca dharma para nirbhara che. jaina zAstromAM dAna vagaranA zrAvakane hAlatAcAlatA maDadAnI upamA ApI che. zreyAMsakumAranA dAna vizenA maMtavyane sAMbhaLIne cakravartI bharatanA romeromamAM dAnadharmano prabhAva prasarI gayo. aMtamAM zreyAMsakumAra cakravartI bharatane kahe che ke, 'sarva jIva karuM zAsana rasIM' 'sarva jIvone A dharmaprakAza vaDe game te prakAre yathAyogya pAra utAruM bodhibIjanI prApti thatAM ja sarva tIrthaMkarono jIva evI bhAvanA bhAve che. kalyANa yoga vaDe jagatanA jIvo pratye upakAra karatA, kALAMtare tIrthaMkara padane pAme che; je ja gatanA jIvonA parama abhyadaya temaja kalyANanuM utkRSTa nimitta che. tIrthaMkara nAmakarmanA udayakALathI zarU karIne caramadehanI lagabhaga aMtima ghaDI sudhI tIrthaMkara paramAtmAM dharmadazanA kare che. # G E% E%tapa tattva vicAra #GSEB%9E%a dharmanA Adeza ane upadezathI adhika jagatamAM bIjo koI upakAra nathI. jJAna tiH - jJAnanuM phaLa virati-cAritra. A saghaLuM viharamAna tIrthaMkara paramAtmAnI dezanAnuM phaLa che. A jagatamAM jJAnapUrvaka, buddhipUrvaka je kaMI pravRtti jovA maLe che te vItarAga paramAtmAno ja uparakAra che. vaizAkha suda-3nA parama pavitra divase zrI RSabhadeva prabhue lagabhaga tera mahinAthI kaMIka vadhAre divasonA ekadhArA upavAsanuM pAraNuM karyuM hatuM. caitra vadi AThamanA divase prabhue saMyamajIvana aMgIkAra karyuM. ApaNA manamAM svabhAvika rIte prazna upasthita thAya ke zrI RSabhadeva prabhune gocarI zA kAraNe nA maLI ? teno uttara pUrvabhavamAM karelA bhogantarAya karmanA kAraNe bhagavAna jevA bhagavAnane paNa AhAra-pANI maLyAM nahIM ane jyAre te karmano kSayakALa pAse Avyo tyAre zreyAMsakumAranA hAthe IkSarasatI prabhunuM pAraNuM thayuM. peTa bharavAne mATe anAja-pANI khAvAnI icchAvALA baLadone prabhunA jIvAtmAne pUrvanA eka bhavamAM aMtarAya karyo hato. baLadonA moDhe zIkalI baMdhAvI che tenA AhAra samaye choDavAnuM bhUlatAM baLadone bhUkha veThavI paDI hatI. A pramANe bIjA jIvone karelA aMtarAma karma jyAre udayamAM AvyuM tyAre potAne paNa AhAra-pANIno saMjoga thayo nahIM, kema ke karmasattA ghaNI ja baLavAna hoya che. sarva prathama IkSarasanuM pAraNuM karavAne kAraNe teo 'kAzyapa' nAmathI paNa oLakhAyA. AcArya jInasenanA zabdomAM kAzya tejane kahe che. (mahApurANa - 2 6 6 /16 / 370) prabhu zrI RSabhadeva e tejanA rakSaka hatA tethI kAzyapa kahevAyA. prabhuzrI RSabhadeva prathama sahaja tapalI, prathama IkSarasanA pAraNuM karanAra ane zrI zreyAMsakumAra prathama AhAra-dAna karanArA banyA ane te samayanI smRti eTale paraMparAe "varSItapa'. 169)
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ BappaMalaik jaina dharma meM mauna sAdhanA SISISISISI318 DaoN. vinoda kumAra tivArI (DaoN. vinoda kumArajI yu. Ara. kaoNleja rojarA (bihAra) heDa oNpha dhI DIpA. hIsTrI haiN| Rise and decline of Jainism in Bihar viSaya meM Ph. D. kiyA hai| deza-videza meM kanpharansa aTenDa kiyA hai / bhAratIya darzana, paramparA aura dhArmika mAnyatAoM meM mauna sAdhanA yA mauna vrata ko pavitra AsthA - karma ke rupa meM svIkAra kiyA gayA hai aura ise mAnava jIvana ke AdhArabhUta kartavyo meM se eka mAnA gayA hai| yahA~ mauna kA tAtparya mAtra isake zAbdika artha 'bAtacIta nahIM karane se nahIM hai, balki sahI mAyane meM yaha hamAre AdhyAtmika vikAsa jJAna arjana kI prakiyA se bhI jur3A huA hai| prAcIna RSiyoM, jJAniyoM aura santoM ke darzana aura upadezoM para cintana karane aura unheM apane jIvana meM utArane kI taiyArI ke lie hama jina avasaroM kA upayoga kara sakate haiM, unameM mauna ke dina ke sampUrNa samaya kA upayoga kiyA jA sakatA hai| ina dinoM meM hama apanI vANI jaise indriya para niyaMtraNa rakhate haiM, jisase hamAre andara atirikta urjA kI vRddhi hotI hai, jisakI sahAyatA se hama apane vyaktitva ko adhyAtma aura naitika guNoM se adhika se adhika karIba lAne meM sahAyaka ho pAte haiN| mAnasika vikAsa ke sAtha hI sAtha mauna rahane kI avadhi meM arjita zArIrika urjA ko hama paropakAra, sevA, samAja, sudhAra, dhArmika mAnavIya satsaMga meM lagA sakate haiM, tAki mAnavatA kI bhalAI ho sake / mauna rahane kI paramparA hamAre deza meM prAraMbha se hI rahI hai| isake lie samaya kA koI nirdhAraNa nahIM hai| mauna kI avadhi kucha ghaMTo kI ho sakatI hai, eka yA isase adhika pahara kI ho sakatI hai athavA kucha dinoM yA saptAhoM taka calAI jA sakatI hai| aise bhI udAharaNa milate haiM, jisameM mahIno varSoM taka mauna rahane kI bAta AI hai| mauna sAdhanA aura Atma-sthiravAda ko jIvana kA aMga banAkara hamAre RSiyoM, muniyoM aura AdhyAtmika guruoM ne pavitra samAdhI taka ko prApta kiyA hai| hamAre deza meM prAcIna kAla se hI yaha kathana bahuta pracalita hai ki mauna Dhera sArI samasyAoM kA samAdhAna DhU~Dha detA hai aura uparokta kathana sabhI dharmoM meM varNita maunaM kI paribhASA kA niSkarSa hI kahA jA sakatA hai| bhAratIya dhArmika paramparAoM ke anya aMgo kI taraha hI jaina dharma evaM darzana 170 Blessespass tapa tattva vicAra Besisecseeeeee meM bhI mauna sAdhanA para gaharAI se vicAra kiyA gayA hai tathA usakI vyApakatA para bahuta carcA kI gaI hai| yahA~ mauna rahane kA parva mauna vrata yA mauna ekAdazI ke nAma se pracalita hai, jisakI mahattA kA anumAna isI bAta se lagAyA jA sakatA hai ki isa parva ko jaina dharma ke paryuSaNa parva ke bAda dUsarA sthAna pradAna kiyA gayA hai| yaha pavitra divasa bhAratIya tithi tAlikA meM mArgazIrSa sUda gyAraha ko par3atA hai aura sampUrNa jaina evaM anya samudAyoM ke sadasyoM ke dvArA vidhipUrvaka manAyA jAtA hai| aisI mAnyatA hai ki jo sAdhaka isa parva ko gyAraha varSa aura gyAraha mahInoM taka sampUrNa vidhi vidhAnoM se manAtA hai, use jIvana kI sarvottama upalabdhi "mokSa" kI prApti hotI hai| jaina sAhitya isa divasa ko isaliye bhI pavitra aura mahatvapUrNa mAnate hai ki isI dina tIrthaMkaroM ke 150 kalyANaka hue| aise to jaina darzana meM asaMkhya caubIsiyoM kA varNana kiyA gayA hai, para yahA~ isa sandarbha meM hama bhUta, vartamAna aura bhaviSya ke mAtra pAMca kalyANakoM kA hI ullekha kareMge, jisakA saMbaMdha isa parva se hai| kahA gayA hai ki isI dina jaina dharma ke aThArahaveM tIrthaMkara mallinAtha kA janma, gRhatyAga aura kevala jJAna prApta huA thA tathA bAisaveM tIrthaMkara neminAtha ne kevalajJAna kI upalabdhi kii| isa prakAra isa dina tIna tIrthaMkaroM ke pA~ca kalyANaka hue| bhArata kSetra meM anya caubIsiyoM meM se bhArata kSetra aura airAvata kSetroM meM pA~ca kalyANaka hue| isa prakAra pA~ca kalyANakoM ko bhArata kSetra meM hue anya pA~ca kalyANakoM ke sAtha guNA karane para (5x5) bhArata kSetra ke kula kalyANakoM kI saMkhyA 25 ho jAtI hai| udhara pA~ca airAvata kSetroM meM paccIsa kalyANa hue| isa prakAra sabhI kSetroM ke 50 kalyANakoM ko bhUta, vartamAna aura bhaviSya ke caubIsiyoM se jor3A jAe to yaha saMkhyA 150 ho jAtI hai (50+50+15=150 athavA (50x50 = 150) / yahA~ dhyAna dene yogya bAta yaha bhI hai ki pA~ca mahAvideha kSetroM meM koI caubIsI nahIM haiM / jaina mauna ekAdazI ke sambaMdha meM jaina sAhitya meM eka prasaMga kA jikra haiM, jisase isa parva kI mahAnatA ko sahaja hI samajhA jA sakatA hai| varNana hai ki apane bhramaNa krama meM tIrthaMkara neminAtha dvArakA zahara ke bAhara eka vana meM pravAsa kara rahe the| jaba usI nagara meM raha rahe pUrva janma ke unake cacere agraja kRSNa vAsudeva ko unake isa vana meM Ane kA zubha samacAra milA, to ve apane kaI anuyAyoM ke sAtha neminAtha ke upadeza sunane tathA zikSA grahaNa karane vahA~ phuNce| bhagavAna ke pravacana samApti ke bAda kRSNa vAsudeva ne tIrthaMkara neminAtha se vinamra nivedana kiyA ki unakI eka 171
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAGISISISMISISISISISMISIS jJAnadhARANSISISISISISISIOISISISISISIST jijJAsA hai aura vaha yaha ki sampUrNa varSa meM vaha kauna sA dina hai jaba vyakti kama se kama dhArmika kriyA kalApa karake adhika se adhika puNya kI prApti kara sakatA hai ? tIrthakara ne unakI jijJAsA zAMti kA samucita upAya batalAyA aura kahA ki mArgazIrSa ke gyArahaveM divasa para kiyA jAne vAlA mauna vrata isa pUre prakaraNa kA eka mAtra upAya hai| unhoMne isa parva kI mahattA batalAte hue yaha bhI spaSTa kiyA ki kisa prakAra yaha divasa eka sau pacAsa kalyANakoM se jur3A hai| unhoMne yaha jAnakArI bhI dI ki isakI pUrNAhuti gyAraha varSoM meM hotI hai| mauna ekAdazI ke tathyoM se paricita aura saMtuSTa kRSNa vAsudeva ne tIrthaMkara nemi se jAnanA cAhA ki kyA pahale bhI kisI sAdhaka ne isa parva ko apanA kara adhika se adhika puNAya prApta kiyA hai? tIrthaMkara ne isakA svIkArAtmaka uttara diyA aura subrata seTha kI sampUrNa kathA kA ullekha kiyaa| unhoMne batalAyA ki dakSiNa bhArata ke ghATakI khaNDa ke vijayapura meM rAjA dharmI apanI patnI candrAvatI ke sAtha rAjya karatA thaa| usI zahara meM sUra nAmaka eka byApArI bhI rahatA thA, jo apane vyApAra ke sAthasAtha apane jJAna ke lie bhI prasiddha thAya aura yahI kAraNa thA ki vahA~ kA rAjA taka usakA sammAna karatA thaa| eka rAtri svapna meM usane yaha dekhA ki ha Aja jisa vaibhavapUrNa aura dhana-dhAnya se pUrNa avasthA meM raha rahA hai, vaha isaliye ki usane pichale janma meM bahuta se dhArmika aura puNya ke kArya kiye the ora vartamAna kI sukhada sthiti usI puNya kI phalAdeza thaa| vaha tatkAla yaha socane lagA ki use Aja jo sukhasampatti prApta hai, vaha to pichale janma ke acche kAryoM ke kAraNapara apane agale janma meM isI taraha ke jIvana ko prApta karane ke lie to isI jindagI meM hI kucha na kucha karanA hogaa| prAtaHkAla meM uThate hI vaha subaha sabere apane guru ke pAsa phuNcaa| guru ne usase itane sabere Ane kA kAraNa puuchaa| seTha ne vinamratA se nivedana kiyA ki cUMki apanI dainika vyastatAoM aura kArobAra ke kAraNa vaha niyamita rUpa se dhArmika kRtyoM ko nahIM kara sakatA hai, ataH ve use yaha batAdeM ki kama se kama samaya meM pUjA-arjanA karake vaha adhika se adhika puNya kaise prApta kara sakatA hai| unake guru atyaMta hI jJAnI aura vicAraka the| unhoMne seTha subrata se kahA ki ve mAghazIrSa sUda gyAraha ke dina pUre vidhi vidhAna se gyAraha varSa aura gyAraha mahInoM taka niyama se mauna brata kA pAlana kreN| isake bAda ve ise apane dainika jIvana kA aMga banA leN| vacana ko sunane ke bAda subrata seTha ne apane parivAra ke anya sadasyoM ke sAtha niyamita rupa se ekAdazI vrata karanA 172) SAGISISISISISISISISISABISNEH5 tattva diyA ISISISISISISION prAraMbha kara diyA tathA pUre gyAraha varSa gyAraha mahIne taka ise ve sabhI tanmaya rheN| anuSThAna kI samApti ke bAda prandraha dinoM pazcAta seTha suvrata ne samA unheM devaloka prApta huA, jahA~ unakA punarjanma svarga devatA ke rupa meM huA gyArahaveM svargaloka meM subrata seTha ne sabhI sukha-suvidhAe~ aura aizvarva yahAM unhoMne apanA pUrA kAla vyatIta kiyA, jisake pazcAta jambadvIpa ke meM saurIpura meM ve seTha samadradatta ke putra ke rupa meM janma liye| pitA ne una nAma diyaa| seTha subrata apanA jIvana bar3e hI ArAma se byatIta karane lage unake pitA ko yaha ahasAsa huA ki unakI avasthA aba jyAdA ho cala ve apane kAryoM kA bojha Age nahIM Dho skte| isa kAraNa unhoMne apane va sArA dAyitva apane putra ko sauMpa diyA aura svayaM sAMsArika kAryoM se muna suvrata ne apane pitA se sArA uttadAyitva le liyaa| isa bIca ve dharma au| se bhI pUrI taraha jur3e rheN| jaba unheM yaha ahasAsa hogayA ki vartamAna meM una jIvana prApta huA hai, vaha pichale janma meM kiye gae ekAdazI vratoM ke | tatkAla unahoMne apane gyAraha patniyoM ke sAtha mauna ekAdazI vrata karane liyaa| unakI sabhI patniyoM ko kevalajJAna prApta huA tathA yathAsamaya ve ko prApta huii| kucha kAla bAda rAjA subrata ko bhI kevalajJAna milA, ni meM devaloka ke devatAoM ne dhUmadhAma se isa utsava ko mnaayaa| isake bA samaya para apane anuyAyiyA ke bIca dharma aura AdhyAtma para zikSA va upade kAlAntara meM unheM mokSa kI prApti huii| kathA meM seTha subrata ke jIvana ke ghaTanAoM kA jikra bhI AyA hai, jisameM unake sampUrNa parivAra ke mauna hI unake ghara meM coroM dvArA corI karane kA varNana hai| cora apane uddezya / jAte, para sampUrNa ghaTanA para jina zAsana devI apanI dRSTi rakha rakhI thI seTha ke ghara se corI kiye jAne ke prayatna ko izvarIya zakti se roka diya ghaTanA kI sUcanA vahA~ ke rAjA ko milI to ve itane prabhAvita hue kisa darzana karane inake ghara para AyeM, jahA~ unhoMne dekhA ki zAsana devI ke | dono cora vahA~ baMdhe khar3e the / rAjA ne coroM ko daNDa dene kI socI para ne rAjA se prArthanA kI ki ve coroM ko abhayadAna deN| rAjA ne inakI bAta coroM ko mukta kara diyA gyaa| isI prakAra eka aura ghaTanA kA jikra ki jisameM zahara meM acAnaka eka bhayaMkara Aga laga gaI aura dekhate-dekhate isa 0173)
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ SIGISISISISISISISISISIOISAR A5 tattva diyA SKSISISISISISISISISISISIS apanA kAma calA lete haiM to bolane meM hamArI jisa zakti yA urjA kA hrAsa hotA hai, use bacAkara hama anajAne meM hI apanI bauddhika cetanA, AdhyAtmika gaharAI aura guruttara dhyAna meM vRddhi karate rahate haiN| yaha ucita hI kahA hai ki kama bolane bAla vyakti hI kisI bhI mAmale meM sahI nirNaya le pAtA hai aura kama bolane vAle vyakti kI bAtoM se hI loga prabhAvita bhI hote haiN| kama bolakara hama apanI indriyoM para niyaMtraNa rakha sakate haiM, jo jaina jIvana zailI kA eka pramukha siddhAnta bhI hai| sampUrNa bAtoM ko dekhate hue sArAMza meM hama yahI kaha sakate haiM ki jaina dhArmika sAhityoM meM varNita mauna vrata kI mAnyatA aura vyApakatA prAcIna kAla se hI rahI hai, para apane vartamAna kAla meM bhI anya rIti-rivAjoM aura pAramparika tIna - tyohAroM meM isakI gaNanA isake dhArmika sAmAjika vyavahArika evaM vyaktigata vikAsa ke srota ke rupa meM kI jAtI hai| jaba se Ayurveda aura cikitsA vijJAna ke vizeSajJoM ne mauna rahane ke mAnasika evaM zArIrika mahatvoM ko batalAyA hai, taba se to yaha vrata itanA lokapriya ho gayA hai ki ise svAbhAvika rupa se hara vyakti apanAnA cAhegA / GROISISISIOISISISISISRMINS jJAnadhARANSISISISISISISISISISISISISIS ilAkoM ko apane lapeTa meM le kiyaa| para jaba Aga kI lapeTeM phailate-phailate seTha subrata ke mahala taka pahuMcI, to dharmadeva ne svayaM vahA~ upasthita hokara isa Aga se inake pUre parivAra aura ilAke kI rakSA kii| isa daivIya Arya ke kAraNa seTha subata kI eka bAra phira saboM ne prazaMsA kI aura inake dhArmika AcaraNa se prerita hue| seTha subrata bhI sampUrNa jIvana dharmArtha aura sAmAjika paropakAra meM saMgalna rhe| tIrthaMkara neminAtha ne muni suvrata kI kathA kA anta karate hue yaha bhI batalAyA ki kisa prakAra eka deva ne seTha kI bhakti aura AdhyAtma viveka kI parIkSA lene ke lie use vibhinna prakAra se pIr3ita kiyA, parantu ina saboM se subrata vicalita nahIM hue aura ve gahana dhyAna meM cale ge| antaH isa deva ne inake bhaktibhAva kI prazaMsA kI tathA vApasa apane loka cale ge| bAda meM seTha ne apanI icchA se mokSa ko prApta kiyA / jaina paramparAoM meM mauna brata yA mauna ekAdazI kA jitanA varNana kiyA gayA hai aura usakI mahattA batalAI gaI hai, dUsare dharma yA paMtha meM ise vaisA mahattva nahIM diyA gayA hai| jaina dharma ke anusAra zuddha aura acchA vacana ko agara cA~dI mAnA jAe to mauna vrata ko sonA samajhA jAnA caahie| isa vrata kI sabase bar3I vizeSatA yaha hai ki mAtra isa vrata ko pAlana se hI vyakti jJAna aura mokSa donoM ko prApta kara sakatA hai| isa vrata ke pAlana ke lie koI vizeSa pUjA-pATha aura vidhi vidhAna nahIM karane pdd'te| jaina darzana meM yaha batalAyA gayA hai ki mauna ekAdazI kA pAlana karane vAlA vyakti jIvana meM ucca zreNI kA Ananda prApta karatA hai| yahA~ bAra-bAra yaha duharAyA gayA hai ki isa dina kiye gaye kArya kI byApakatA Der3ha sau guNa taka bar3ha jAtI hai| mauna vrata yA mauna sAdhanA kA kSetra bahuta hI vizAla hai| isake pAlana kiye jAne ke kAla yA avadhi ko viSaya meM alaga-alaga vicAra diye gae haiN| kucha loga isakA pAlana pratidina saMdhyA se agale dina subaha taka karate haiM, to kucha saptAha meM eka dina jabaki kucha mahInoM ke vizeSa dinoM meM aura kaI to aise haiM, jo sAla meM pandraha dinoM se eka mahIne taka maunavrata kA pAlana karate haiN| jahA~ mahAvIra ne apanI sAdhanA ko bAraha varSoM meM niyamita rUpa se isakA pAlana kiyA, vahIM Adhunika kAla meM mahAtmA gAMdhI, maharSi aravinda aura vinobA bhAve jaise logoM ne isake dhArmika svarupa se itara mauna rahane kI paramparA kA anusaraNa apane jIvana meM lambe samaya taka kiyaa| aba to vizva ke adhikAMza vaijJAnika bhI svIkAra karane lage haiM ki yadi hama niyamita rUpa se mauna rahane kI sAdhatanA karate haiM yA byartha meM bolane se bacate haiM, athavA se kama bolakara
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33333333333333333333333333333333333 AcArya vijayAnaMda sUri kI racanAoM meM tapa-pada kA vivecana * mahendra kumAra masta, paMcakUlA (caMDIgar3ha) ( mahendra kumArajI jainadarzana ke abhyAsu, patrakAra "vijayAnanda" ke saMpAdaka haiM / paMjAba - caMdIgar3ha kI jaina saMsthA meM kAryarata haiM / ) bhAratIya saMskRti kI zramaNa paramparA ke mahAna AcArya zrI vijayAnaMda sUri unnIsavIM zatAbdI ke 'bhAratIya sudhAra' ke praNetA guruoM va netAoM meM gine jAte haiN| maharSi dayAnaMda sarasvatI va svAmI rAmakRSNa paramahaMsa ke samakAlIna, AcArya vijayAnaMda, jinheM uttara bhArata meM unake prasiddha nAma 'AtmArAma' ke nAma se jAnA jAtA hai, apane yuga ke mahAna manISI, lekhaka evaM pravaktA tathA tattvavetA dharmaguru the / mAnava ko usakI mahAnatA darzAkara mAnavIya gaurava bar3hAkara, use Atmadarzana kI mahAna sAdhanA meM lagAkara parama hita evaM kalyANa hI unake jIvana kA mAtra uddezya rahA / AcArya vijayAnaMda sUri ne apane graMtha "jaina tattvAdarza'" meM tapa ke bAhya va abhyaMtara, bAraha prakAra kA vivecana isa saMdarbha ke AdhAra para kiyA hai - aNasaNa mUyoyariyA, vittisaMkhevaNaM rasaccao / kAyakiloso saMlINayA, ya bajjho tavo hoi // pAyacchittaM viNao, veyAvacca taheba sajjhAo / jhANaM uSaggoviya, abbhiMtarao to hoI || (prava. sA., gA. 560-561, dazavai. ni., gA. 47-48) arthAt (1) vrata karanA, (2) thor3A khAnA (3) nAnA prakAra ke abhigraha karane (4) rasa- dUdha, dahI, ghRta, tela, mIThA, pakavAna kA tyAga karanA (5) kAyAkleza- vIrAsana, daNDAsana Adi ke dvArA aneka taraha kA kAyAkleza karanA (6) pA~coM indriyoM ko apane viSayoM se rokanA / yaha uparokta chaH prakAra kA bAhya tapa hai, aura (1) prathama jo kucha ayogya kAma kiyA aura pIche se guru ke Age jaisA kiyA thA, vaise hI pragaTa meM kahanA, Age ko phira vo pApa na karanA, aura prathama jo kiyA hai, usakI nivRtti ke vAste guru se yathAyogya daNDa lenA, isakA nAma prAyazcita hai / (2) apane se guNAdhika kI vinaya karanI, (3) vaiyAvRttya bhakti karanI (i) Apa par3hanA 999 aaaaaaaaaaa tapa tattva vicAra beegseggaesaree aura dUsaroM ko par3hAnA (ii) usameM saMzaya utpanna hove to guru ko pUchanA (iii) apane sIkhe hue ko bAra yAda karanA (iv) jo par3hA hai usake tAtparya ko ekAgra citta hokara ciMtana karanA isa kA nAma anupaprekSA hai ((vi) dharmakathA karanI ye pA~ca prakAra kA svAdhyAya tapa hai / (5) (i) Artta dhyAna (ii) raudra dhyAna (iii) dharmadhyAna (iv) zukla dhyAna ina cAroM meM Artta dhyAna aura raudra dhyAna, ye donoM tyAgane aura dharma dhyAna va zukla dhyAna, ye donoM aMgIkAra karane, ye tapa hai, (6) sabhI upAdhiyA~ tyAga denA vyutsarga tapa hai| yaha uparokta chaH prakAra kA abhyaMtara tapa hai| ye saba milAkara ke bAraha prakAra kA tapa hai| unake dvArA racita zrI navapada ke antargata tapapada pUjA meM upArjita karmoM ko jar3amUla se hI ukhAr3a dene yA naSTa karane vAle 'tapa' ko namana karate hue kahate haiM: karma druma unmUlane, vara kuMjara ati raMga tapa samUha jayavaMta hI, namo namo mana caMga tapa se AtmA nirmala hotI hai, mana ko AnaMda kI anubhUti hotI hai, kaSAya aura durdhyAna miTate haiM tathA anAdi kAla se jo karma dala ne gherA DAlA huA hai, unakA ucchedana ho jAtA hai| aisI sthiti meM yoga, viyoga, saMyoga dUra hote haiN| sva-sattA yAni AtmasattA kI anubhUti hotI hai| taba isI tapa se AtmA kI ATha siddhiyoM aura nava nidhiyoM kI lahariyoM meM mokSa ke dvAra khulate haiN| tapa kI mahamA darzAte hue tapa-pada pUjA meM hI unakA eka stavana isa prakAra hai: zrI tapa mujha mana bhAyo AnaMdakara icchA rahita kaSAya nivArI, durdhyAna saba hI miTAyI, bAhya abhyaMtara bheda suMhakara, nirhetuka citta ThAyo / sarva karma kA mUla ukhArI, zivaramaNI cita lAyo, anAdi saMtati karma uchedI, mahAnaMda pada payo / yoga suyoga AhAra nivArI, akriyatA pada Ayo, aMtara muhUrata sarva saMbarI, nija sattA prakaTAyo // karma nikAcita chinaka meM jAre, kSamA sahita sukhadAyo, tisa bhava mukti jAne jinaMda jI, Adarayo tapa niramAyo / 177
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Beeipippoce jJAnadhArA padegreeeeeeeeee AmasahI Adi saba labdhi, hove jAsa pasAyo, aSTa mahAsiddhi navanidhi prakaTe, so tapa jina mata gayo / zivasukha phala sura nara vara saMpada, puSpa samAna subhAyo, so ta surataru sama nita baMdu, mana baMchita pala dAyo / sarva maMgala meM pahalo maMgala, jinavara taMtra suM gAyo, so ta pada trihu~ kAla meM namiye, AtamArAma sahAya // 'so tapa surataru sama nita baMdu' arthAt tapa kI mahamA kalpavRkSa ke samAna hai, tapa ArAdhanA se manovAMchita phala milate haiN| 'ahiMsA, saMyama aura tapa' yaha tInoM pada jaina dharma kA AdhAra hai| AcArya vijayAnaMda sUri ( AtmArAma jI) ne bhI 'so tapa pada trihuMkAla meM namiye' kahakara tapa kI zreSThatA ko namana kiyA hai| gaNi zrIbhadraMkara vijaya jI aura paM. zrI lAlacaMda bhagavAnadAsa gAMdhI ke saMpAdana meM prakAzita 'prabodha TIkAnusArI' paMcapratikramaNa sUtra' meM 'tapAcAra ke bAraha bheda' ko aticAroM kA vistAra isa prakAra diyA gayA hai : bAhya tapa: anazana zakti ke hote hue parvatithi ko upavAsa Adi na kiyaa| anodarI vRttisaMkSepa rasa kAyAkleza saMlInatA - do cAra grAsa kama na khAye / dravya khAne kI vastuoM kA saMkSepa na kiyA vigaya tyAna na kiyA loca Adi kasTa na kiyA aMgopAMga kA saMkoca na kiyA, paccakkhANa tor3A, bhojana karate samaya ekAsaNA Adi meM caukI, paTar3A akhalA Adi hilatA ThIka na kiyA, paccakkhAna pAranA bhulAyA, beThate navakAra na par3A, uThate paccakkhANa na kiyA, upavAsa Adi tapa meM kaccA pAnI piyA, vamana huA ityAdi / abhyaMtara tapaH prAyazcita - zuddha aMtaHkaraNa pUrvaka guru mahArAja se AlocanA na lI, guru kI dI huI AlocanA saMpUrNa na kI / vinaya - deva, guru, saMgha, sAdharmI kA vinaya na kiyA / vaiyAvRtya - bAla, vRddha, glAna, tapasvI Adi kI vaiyAvacca 178 (vaiyAvacca (sevA) na kI / svAdhyAya vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA, dharmakathA rupa pA~ca prakAra kA svAdhyAya na kiyA / -dharma dhyAna, zukla dhyAna dhyAyA nhiiN| Artta dhyAna raudra dhyAna dhyAyA / - vyutsarga duHkha kSaya, karma kSaya nimita dasa bIsa logassa kA kAussaga na kiyA / ina aticAroM kI AlocanA karanI Avazyaka hai taittarIya upaniSada meM kahA haiki mana aura indriyoM ko eka kAma meMlagA denA hI tapa hai| 7 jo vyakti ke janma se hI prArambha ho jAtI hai| janma ke uparAnta calanA, uThanA baiThanA, khAnA, daur3anA ye saba sIkhanA tapa hai| "appA so paramappA" AtmA hI paramAtmA hai, isa avadharANA ke AdhAra para, paramAtma pada kI prApti hetu jIvAtmA ko apanA puruSArtha svayaM karanA par3atA hai| kisI dUsare ke, yA Izvara ke athavA deva ke bharose nahIM / tapa kI paripUrNa paribhASA dete hue zrI vijayAnaMda sUri tapa pada pUjA ke eka dohe meM kahate haiM : dhyAna icchA rodhana saMvarI paraNati samatA joga tapa hai sohija AtamA, varate nijaguNa bhoga arthAta tapa meM icchAoM kA avarodha hai, icchAoM ko saMyamita kiyA jAnA hotA hai, bhAva saMvara aura samatA meM rahatA hotA hai| taba AtmA apane nija guNoM yAni AtmA ke guNoM meM ramaNa karatI hai| inakI hI racanA zrI bIsa sthAnaka pUjA meM tapa pada kA stavana isa prakAra hai| yuM sudhare re sujhAnI anadha tapa karma nikAcita chinaka meM jAre, nirdambha tapa mana AnI arjuna mAlI dRr3ha parihArI, tapa suM ghare zubha dhyAnI lAkha agyAraha assI hajArA, paMca sayAM gina jhAnI, itane mAsa umaMga tapa kIno, naMdana jina pada ThAnI saMvatsara guNa ratna japIno, atimukta sukha khAnI 179
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ SISISISIONSISISMEIGNSIBISINEAnadhARAISISISIONSISISISISISISISIS cauda sahasa munivara meM adhiko, dhana dhanno jinavAnI kanaka ketu tapa zuddha pada sevA, Atama jinapada dAnI uparokta gAthAoM meM zrI vijayAnaMda sUri ne kahA hai ki pavitra aura nirApada tapa se AtmA svayaM apanA sudhAra va vikAsa karatI aura apane parama pada (mokSa) ko prApta karatI hai| udAharaNa ke lie ve kahate haiM ki hara roja chaH puruSa aura eka mahilA kI hatyA karane vAlA hatyArA arjuna mAlI prabhu ke caraNoM me bhikSu bana gayA / prabhu ko baMdana karake vinaya pUrvaka kahA ki - "he prabhu, Apa kI AjJA ho to meM bele (chaTa) kI tapasyA se jIvana paryaMta chaTha karake pAraNA karU~ aura tapasyA se AtmA ko bhAvita kara lU~ / ' arjuna mAlI ne chaH mahIne ke pariSahoM, upasargoM ko jhelaa| upasarga pariSaha raMga lAyA aura chaH mahIne meM hI ve siddha buddha ho ge| ___ atimukta kumAra choTI Ayu meM hI sAdhu huA thaa| guNa saMvatsara tapa kI ArAdhanA meM tapomArga para niraMtara bar3hatA gayA aura amara pada prApta kiyaa| jaina itihAsa meM abhaya kumAra jaisI buddhi, zAlibhadra jaisI samRddhi aura dhannA jaisA tapasvI anya koI nahIM mAnA gyaa| eka hI samaya meM dhannA ne sAta patniyoM ko tyAgA aura prabhu mahAvIra ke pAsa sAdhu bana ge| lagAtAra mAsika, dvimAsika va traimAsika tapa karane lage aura isI loka meM deva AyuSya baaNdhaa| tapasyA ke dvArA jo zuddha, buddha, nirmala aura karmarahita banAne vAle tapasviyoM ke lie AcArya vijayAnaMda sUri jI kA yaha dohA kitanA sArthaka hai - upazama rasa yuta tapa bhalo, kAma nikaMdana hAra, karma tapAce cIkaNAM, jaya jaya tapa sukhakAra // ENSIBIDISIBIOMETRICISMISSIOICICICISISISISISISISISISISIONSIONSIBISIS icchAnirodhastapa - DaoN. zekharacaMdra jaina ahamadAbAdasthita DaoN. zekharacaMdra jaina jaina dharma ke abhyAsa tIrthakaravANI ke taMtrI hai| deza-videza meM jaina dharma para pracavana dete haiN| ___uparokta sUtra kA artha hai "icchAoM ko rokanA hI tapa hai| yaha sUtra "umAsvAmI viracita tatvArthasUtra se prastuta hai| isake uparAMta AcAryoM ne apanI vividha vyAkhyAoM meM AcAryoM ne kahA hai - "jo isa loka aura paraloka saMbaMdhI sukhoM kI apekSA na karake zatrumitra, kaoNca-kaMcana, mahala-masAna, sukha-duHkha, niMdA-prazaMsA Adi meM rAga-dveSa bhAva kie binA kie samabhAva rakhate haiM aura nirvAchita ho / anazanAdi bAraha prakAra kA tapazcaraNa karate haiM, unake uttama tapa hotA hai|" jainadarzana meM AtmA sarvopari hai aura usake mukhya dasa lakSaNa batAye haiN| digaMbara sampradAya meM yahI daza lakSaNa dharma paryuSaNa meM manaye jAte haiN| inhIM AtmA se lakSaNoM kI carcA hotI hai| 'tapa' jvA~ lakSaNa hai| lakSaNoM kA prAraMbha kSamA bhAva se hotI hai aura aMtima lakSya brahmacarya arthAta mokSa yA brahma meM sthApita honA hotA hai| maiMne ullekha kiyA ki tapa 7vA~ lakSaNa hai| arthAt pahale cAra lakSaNa kSamA, mArdava (namratA), Arjava (niSkapaTatA) evaM zauca (pathabhAva) se cAra kaSAya krodha, mAna, mAyA evaM lobha ko dUra karane ke prathama caraNa haiN| jaba taka AtmA meM ye cAra kaSAya raheMge vyakti arihaMta kI yAtrA meM Age nahIM bar3ha sakegI yahI sahi arthAta Atma ke duzmana cAra kaSAya hai, jinhoM ne inheM jItA ve hI arihaMta hue| jaba kaSAya bhAva kA abhAva hotA hai taba vANI meM satya aura AcaraNa meM saMyama kA avataraNa hotA hai| 'saMyama aura 'tapa' eka hI sikke ke do pahalU haiN| manuSya kA mana sarvAdhika caMcala aura karmendriyoM ke vaza meM hotA hai| indriyoM kI bAcAlatA mana ko saMtapta, caMcala evaM yogyayogya ke vicAra se hIna kara detI hai| zAstroM meM kahA hai ki tapa meM Arur3ha hone se pUrva "paMcendriya mana vaza kro|" jisakA rAga-dveSa chUTa gayA ho, jisameM satya bolane kI nirmalatA, namratA A gaI ho, jise pudgala zarIra aura zAzvata AtmA kA bheda samajha meM Ane lagA ho, jisameM acche yA bure ke bIca samatA ke bhAva panapane lage ho - vahI tapa kI ora agrasara ho sakatA hai| isameM mana-vacana-karma ke sAta kRta-kArila aura anumodanA kA bhAva bar3hanA caahie| daza lakSaNa pUjana meM kahA hai - "tapa cAhe surarAya, karma zikhara 09000
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ BEESISPSS jJAnaghArA weeeggiereispieleelaie so vajra hai", vaha hI mahattvapUrNa pada hai| svargaloka ke devatA bhI tapa ke AkAMkSI hote haiN| jainadarzana yaha mAnatA hai ki devagati yA svarga ke deva mukti prApta nahIM kara skte| mukti to mAtra mAnavI tapa ke dvArA kara sakatA hai| karma ko bajra ke samAna kaThora mAnA hai aura usa kaThoratA se mukti mAtra tapa hI dvArA hI saMbhava hai| tabhI to kahA hai ki tIrthaMkara kevalI karmoM kI nirjarA tapa se hI kara sakate haiN| tatvArtha sUtra meM kahA hai 'tapasA ca nirjarA' tapase hI karmoM kI nirjarA yA nAza hotA hai| jaba zuddhatA ke sAtha rAga-dveSamayI karmoM kA Azrava hotA hai jisase pApa kA ghora baMdha hotA hai aura rAga se puNya kA bhI baMdha hotA hai| para, mukti mArga meM dono bAdhaka hone se tapa dvArA ina donoM rAga-dveSa kA yA pApa-puNya kA kSaya karane maiM bhI tapa hI kAraNabhUta hotA hai| jaba vyakti isa deha aura AtmA ke bheda ko samajha letA hai taba usameM se usakA bhUkha-pyAsa sabhI para adhikAra hone lagatA hai| saMkSepa meM vyakti indriyoM ke jAla ko tor3a pAtA hai| vaha nizcaya AtmA kI ora dhyAnastha hone lagatA hai / use uSNa deza Adi parISaha ( 22 parISaha) sahaja karane kI zakti prApta hone lagatI hai| 'tapa' meM tapAnA aura khapAnA mahattvapUrNa zabda hai| jaise azuddha sone ko tapA-tapAkara use kundana banA diyA jAtA hai, usa para jamA kITa naSTa kara diyA jAtA hai vaise hI AsthA para lage kITa ko tapA kara karmoM ko khapAyA jAtA hai| yahI hai karma vimukti / 'tapasvI' tapa rUpI agni meM karma kI nirjarA kara mukti ko prApta karatA hai| yahA~ para spaSTatA aura karatI hai| tapa eka hotA hai sakAma tapa rupa dUsarA niSkAma tapa / sakAma tapa meM lokasiddhi aura prasiddhi kA moha rahatA hai| isameM maMtra-taMtra Adi mailI vidyAoM ke mAdhyama se agni, tapa, jalatapa Adi hote haiM jo vAstava meM kudhyAna ke hI prakAra haiM- mAtra camatkAra hai| jabaki niSkAma tapa meM koI laukika aiSaNA nahIM hotii| eka mAtra karma nirjarA kara bhavabhramaNa se mukti kA bhAva hotA hai| yahI vAstava meM dharmadhyAna se kramazaH zukla dhyAna meM le jAne vAlA tapa hai| 182 3333333333333333333333333333333333 o tapasamrATa gurudeva ! svIkAro ! ama kAvyAMjali - pU. mIrAjI mahAsatIjI (caMDIgar3ha) janma zatAbdI ke avasara para bhAva-puSpa caDhAteM haiM, lalita guruNI antarikSa se zatAbdI varSa manAte haiN| bIja aMkurita hotA hai, jaba sArA poSa milatA hai, vairAgya bIja panapatA hai jaba yogya guru mila jAtA hai| bAvaDI thA gAma jinakA, ratilAlajI nAma, saba baccoM meM ziramora the, sadaguNoM ke dhAma / dekha liyA jaba zveta vastra meM eka manohara rupa, apanA astitva kho diyA, pAyA guru anupa / guru prANa ke zrI caraNoM meM natamastaka ho jAe, apane nayana se azrudhArA una caraNoM meM baha jAe / sadguru ke kara sparza se, dhanya dhanya bana jAe, sarvasva samarpita karake caraNa meM, dikSIta bhI ho jAe / janma janma ke prema baMdhana meM guru-ziSya baMdha jAe, carma yayana se gurumUrti ko, aMtaratala meM pAe aisA prema na dekhA kahI bhI guru prANa meM jo bhI dekhA, aMtaramana plAvita huA jaba guru prema prasAda ko cakhA / guru milana kI taDapana hI, bana jAtI hai anokhI tapasyA, jaise tRSita musAphira para bAdala joro se barasA / guru prANa hI prANa hai jinake, jinake saba kucha prANa, bhItara-bAhara prANa hI prANa hai, jinake binA na prANa / manuja meM jo prANa na hotA, jIvana hai niSpraNa, guru milana aura Agamana se, bhara jAtA hai prANa / guru caraNa ke dharA para hI guru maMtra mila jAe, guru caraNa meM sthAna mile to jIvana dhanya bana jAe / 183
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ SRCISISISIOISISISISISIMINS jJAnadhARANSISISISISISISISISISISISISIS guru prema kA nAtA aisA bhavasAgara tirAtA hai, dRDha zraddhA aura samarpaNa se ziSya saba kucha pAtA hai| guru hI paramAtma tattva hai, guru hai sAkSAta, guru brahmA, guru viSNu, guru pitA-mAta / sneha se zakti banA anIra, vahI samarpita hotA hai, prasannatA ke ina puSpoM se, jIvana sugaMdhita bana jAtA hai| jaba taka hai guru prANa kI kRpA, yAtrA pUrNa ho jAtI hai, jJAna bhakti kI ye paTarI para ziSya kI gADI calatI hai| bhavabhramaNa kI isa yAtrA meM guru milanA durlabha hai, punya kamAyA jaba kisIne, to guru milanA sulabha hai| bhakti hI to zakti hai, ye zakti mujhameM bhara jAe, mujha aMtara kI zraddhA bhakti se Atama paramAtama ho jAe / bhakti hI ullAsa hai, bhakti hai mujha jIvana, roma-roma meM bhakti kI saritA bahatI rahe haradama / bhakti hI to zakti hai, bhakti jIvanadhana, bhakti hI to mukti hai, pAnA AnaMdadhana / bhakti hI samarpaNa hai, bhakti hai darpaNa, bhakti sva kA arpaNa hai, bhakti hai tarpaNa | bhakti nirmala dhArA hai, bhakti sneha zaraNa, bhakti vizuddha prema ha, bhakti nirAvaraNa | anaMta janmoM keanaMta baMdhana meM, anaMta bAra hama baMdhate haiM, para guru ziSya kA anokhA, baMdhana mukti patha dikhate haiM / tapa samrATa guru Apa hai avadhUta yogI Apa, karate haiM jo japa jApa nizadina punya pAe amApa / tapa samrATa hai guru hamAre, AjIvana hai mauna liyA, sevA samrATa kA pada pratiSThita, saba logoM ne hai diyaa| guru prANa kI jIvanarekhA yogya ziSya ko khica liyA, yahI pAtratA thI guru meM , jIvana carita ko dikhA diyA / G SAGASISISISISISISISISKOISAR tattva diyA REASISISISISISISISISIONSIS jinakAA hai vizvAsa guru para aura prabhu se pyAra hai, prabhu kI bAnI, prabhu kI garimA, yahI unakA AdhAra hai| AbhA phailI hai isa dharatI para jinakA ujjavala itihAsa hai, yahI hamAre tapasamrATa hai, yahI hamArA zvAsa hai / gama khAnA, nama jAnA, karanA nahIM vivAda, niMdA na karanA aura kisI kI, yahI hai tapasamrATa / samyaka rAha banAne vAle guru hai mahAna, para jIvana anta sudhArane vAle hai, sadguru aura mahAna / karma vedanIya AyA udaya meM, phira bhI guruvara rahe sajAga, tapa japa aura sAdhanA se, chUTa gayA thA pudgaloM kA rAga / aMtima dina meM sAdhanA se karma khapAyA guruvara ne, jIvana thA adbhuta jinakA, jaisA batAyA jinavara ne| deha parase dRSTi dRSTAkara, bana gaye AtamajJAnI, deha aura AtmA kI bhinnatA se bana gae sacce jJAnI / arihaMta prabhu kI dhUna sUnakara, aMtima zvAsa liyA guruvara ne, mona bhArameM ho aTala raha deha tyAga diyA guruvara ne / asta huA jaba teja sitArA, goMDala gaccha bana gayA sunA, zoka vyApta huA ziSyoM meM prANa parivAra par3a gayA sUnA / paMcama Are meM pratabhiA dAre, Apa samAna nahIM koI jahAM meM, dhava tAraka banakara rahanA guru kI, jivana ke majadhAra meN| prANa parivAra kA prANa gayA aura ziSyoM kA dhabakAra gayA, goMDala gaccha nAyaka thA, vaha vizrAMti kA sthAna gayA / zatAbdI varSa meM zraddhA sumana Apake caraNa meM dharate haiM, sadaguru khIle hama jIvana meM, yahI haradama mAMgate haiM / phUla khilatA hai isa jahAM meM, mahaka unakI sadA rahe, sUraja DUba gayA abhI jahAM para, rozanI unakI sadA rahe / guruvara kI basa yahI kahAnI, bhUla na sakate unakI bAnI, aba kyA hai hama unhI guru ko aMtara meM hai Ahe aura AMkhoM meM pAnI / ***
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM parivartana sakriya karanArAM paribaLomAM sapuruSonI bhUmikA prA. dIkSA eca. sAvalA (M.A., M.Phil.) adhyakSaH zrI je. ema. paTela, pI.jI. sTa-DIjha eNnDa risarca ina hyuminiTIjha, ANaMda (saMskRta anusnAtaka vibhAga) AhAra nidrAbhayamaithunaM ca sAmAnyametat pazubhirnarANAm / dharmo hi teSAM adhiko vizeSaH dharmeNa hInA pazubhiHsamAnAH / / prastuta saMskRta zlokamAM kahevAyuM che ne, "AhAra, nidrA, bhaya ane maithuna e cAra vastuo pazuo ane mANasomAM samAna che, paraMtu dharma ja mANasanI vizeSatA che. kharekhara, dharmahIna mANasa to pazu jevo ja che." dhArmika jIvana jIvavAnuM bIjAM prANIo mATe zakya ja nathI. mAnavajAti mATe ja e zakya che. je mANasa mAnavajAtinI A vizeSatAne dhyAnamAM laIne dhArmika jIvana gALe che te zarIradhArI maTI jato nathI ane tethI khorAka, UMgha vagerenI jarUriyAtomAMthI te mukata paNa thaI zakato nathI, paNa te bhaya ane AkramatAnI vRttimAMthI mukta thaI zake che ane tene pariNAme prANIonAM jIvana karatAM caDiyAtuM evuM jIvana jIvI zake che. hiMsA ane AkramaNanuM mULa bhayamAM ja che. dhArmika jIvana vaDe jo mANasa nirbhayatAne pAme to tenA jIvanamAM ahiMsA, satya, prema, zAMti vagere guNo prakaTa thAya ja che. Ama huM mAnavI mAnava thAuM to ghaNuM' - e kAvyapaMktimAM mANasa pAsethI bIjuM prANIo karatAM caDiyAtA jIvananI je AzA rAkhavAmAM AvI che te AzA pUrI karavAno prayatna dharmamAM karavAmAM Ave che ane Ane kAraNe ja mAnava saMskRtimAM dharmanuM sthAna ghaNuM ja mahattvanuM banI rahe che. AdimAnavamAM ke game tevI pachAta jAtimAM jema dharmabhAvanA hoya ja che. dharma e mAnavajIvananuM sauthI vadhAre agatyanuM ane prabhAvazALI pAse che e vAtano koI paNa mANase svIkAra karavo ja paDe tema che. dharma e kharekhara ghaNI daSTie jagatamAM sauthI moTI vastu che. dharma mAnavajAtano sadAno sAthI che e hakIkatanA saMdarbhamAM e kahevAnI -18 ~ %e0ae% e0%%E%Bka garu-graMtha mahimA betweeeeeeeee bhAgye ja jarUra rahe che ke mANasano AdhyAtmika vikAsa jeTalo vadhAre teTalI tenI dhArmika bhAvanA vadhAre udAtta hoya che. Ama AdhyAtmikatA to vyaktimAM Ave jo emAM dharmanuM tattva pAyAbhUta hoya. koI paNa mANasa ke mAnavasamAja saMpUrNa dharma vihoNA hoya ema kyAreya banatuM ja nathI tenuM kAraNa e ja che ke mANasane mANasa banAvanAruM tattva dharma ja che. Ama je mANasa dharmanuM rakSaNa le che te mANasanuM rakSaNa dharma kare che. (manu: 8/15). samAjanI ekatA ane sthiratA TakAvI rAkhavAmAM dharmano je phALo che tene dhyAnamAM rAkhIne mahAbhAratakAre dharmane prajAjIvanano AdhArastaMbha gaNAvyo che. (ma.mA. ne vaMH 66.66) maMdira ityAdi to dhArmika jIvana jIvavAnI cAvI batAvanArI saMsthAo che. dhArmika jIvana to maMdiranI aMdara tema ja bahAra sarvatra ane jIvananI pratyeka kSaNe jIvavAnuM hoya che. Ama dhArmika jIvana e mANasanA samagra vyakti ane vyavahArane AvarI letI vastu che. - paramatattvanuM svarUpa ane tenA jIva ane jagatanI sAthenA saMbaMdhonuM varNana veda, upaniSada, gItA, kurAna, bAIbala, graMthasAheba jevA judA judA dharmanA pavitra graMtho ke zAstromAM kareluM che. manusmRti to tyAM sudhI kahe che ke, "je dharmane tarka (buddhi) vaDe samajaNamAM goThave te ja ene samaje che, bIjo nahi. dhArmika jIvanamAM nIti (svadharma)nuM paNa aneruM sthAna che." gAMdhIjIe kahyuM hatuM: "mArA prayogamAM to AdhyAtmika eTale naitikatA, dharma eTale nIti, AtmAnI daSTie pALelI nIti te dharma." dharmanI vyAkhyA tatvaciMtaka halagala, kenTa, meTu ArnolDa, DI. ema. eDavarDajha ItyAdi jevA tattvaciMtakoe paNa karI che. A badhA dharmanAM arthaghaTana ApaNe joyAM. have huM mArA zabdomAM kahuM to dharma eTale jIvanamAM nirmaLatAno Avibhava, malinatAno tiro bhAva, sarvene samabhAvapaNe jovA ane emAM paNa jIvanamAM 'svadharma' e agratAkrame che ane e je ApaNAmAM haze to AdhyAtmikatA pUrNapaNe vikasaze. Ama ApaNI pAse anekAneka evAM sapuruSonAM udAhAraNo che. jemanA samAgamathI sAmAnya mANasa paNa vizeSa banyo hoya ke je pote mAnavamAMthI 18
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB mahAmAnava banyo hoya, kyAreka jIvanamAM paNa parivartana AvI zake che. game teTaluM karIe paraMtu vidhinI vakratA (Destini) Ave ja che. dA.ta. buddhanA jIvana mATe asitamunie bhaviSyavANI karI hatI ke kumAra e vairAgyadazAne varaze. mATe tenA pitA zuddhodhana ene mahelamAMthI kyAreya bahAra ja nathI kADhatA ane mahelamAM ja sukha-sagavaDa pUrI karatA hatA, paraMtu A to vidhinI vakratA che. eka vakhata divItattvothI sArathinA lIdhe kumArane trividha dazya (mRta, vRddha, rogI)nuM darzana thayuM ane hRdayamAM anAsakti utpanna thaI ane vairAgyanI avasthAne pAmyA, A che parivartana-vidhinI vakratA. Ama vyaktinA jIvanamAM parivartana A rIte Ave che. dharma-adhyAtma mArge paNa vyakti parivartana sAdhI zake che. parivartana karanArAM tattvo A mujaba che : dharma-adhyAtma 'ityAdi #SWeek@S guru-graMtha mahimA %% 69%6eg#ga paNa na nIkaLe.' Ama sama-bhAvanI je sthiti che : jaLakamaLavat. kamaLa bhale kAdavamAM Uge che paraMtu te kAdavamAM lipta thatuM nathI. tevI rIte saMsAramAM rahIne paNa zArIrika-mAnasika zuddhi vize jAgratatA keLavavI joIe ane A parivartana ANavA zakya bane che. A badhAM paribaLothI jema ke, graMtha, guru, maMtra, stotra, sapuruSa ityAdi... sau prathama to sanduruSa vize joIe, jenAthI kahI zakAya che ke emanA saknikarSathI jIvanamAM kaMI palaTo Avyo hoya. jevI rIte sUryanA prakAzathI pRthvI parano aMdhakAra naSTa thAya che tevI rIte satpaSanA saMgathI jIvanano aMdhakAra paNa nAza pAme che. kahI zakAya ke, "ApaNe graMthomAM che te bolIe chIe paNa saMta je bole che teno graMtha banI jAya che. A rIte satparapanA samAgamathI anekAneka bhavasAgara pAra karI dharma ane adhyAtmikatAmAM parivartana lAvanAra che. daSTAnto joIe to sau prathama vAta karIe ApaNe Adyaguru zaMkarAcAryanI ja. emanA gauDapadAcAryanA samAgamathI emanA jIvanano vaLAMka kevo addabhUta Avyo jene ApaNe ATalAM varSo pachI vedAMtanuM pAnuM kholatAM ja zaMkarAcArya tarIke ke jemaNe siddhAMta Apyo. (kha satya nAta madhya) emanA tarapha natamastaka thaI javAya. jemanuM mAtra 32 varSanI vayamAM ja nidhana thayuM, paraMtu emanuM sAhitya to juo, gaurava thAya AnAthI. javalaMta satpaSa mATe anya kayuM udAharaNa laI zakIe ! satpaSano kyAreka samAgama thAya to, kyAreka ApaNane koI sAmAnya vyakti taraphathI ApaNane je Thapako paNa maLe ane ApaNA jIvananI dizA jo urdhvagAmI banI jAya to e paNa ApaNA mATe puruSa ja che. udAharaNa laIe kavi kAlidAsanuM - daMtakathA pramANe ApaNane mAhitI maLI che ke, temanAM lagna pripaMgamaMjarI sAthe kapaTatAthI karAvavAmAM AvyAM. emane pachI khyAla Ave che ke kAlidAsa to murkha che ane patnI kAlidAsane gharamAMthI kADhI mUke che. thoDA divasa pachI kAlidAsa kAlinI upAsanAthI jJAnane vare che. puna: ghera Ave che, tyAre patnI baMdhabAraNe ja prazna kare che ke, gata #fTa vAvo arthAt 'tamArI vANImAM zI vizeSatA che ?' Ama kAlidAse tarata ja gatithI kumArasaMbhava, thI meghadUta vIra raghuvaMzanI racanA karI. Ama juo to kadAca emane Thapako na Apata to zuM e kavikulagura kAlidAsa ApaNane maLata ? kAraNa ke Thapako to 'stotra sapuruSa A rIte parivartana zakya bane che. dharma ane adhyAtma eka sikkAnI be bAju che. dharma zabdanuM ghU - dhAraNa karavuM evo artha thAya che. A dharmatatvane mArA zabdomAM kahuM to 'kadama paHIkSma'nI sthiti to kharI "huM brahma chuM.' Ama 'huM mAM paNa ahaMkAra che. eno paNa tyAga e mahattvanuM che. prabhu sAthe tAdAtmayano tAra baMdhAya evI sthiti.... gautama buddhe kahyuM che ne, 'tArI vINAnA tAra eTalA kheMcIza nahIM ke tUTI jAya ane eTalA DhIlA paNa na rAkhIza ke emAMthI svara -188
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******* jJAnadhArA eeee mAtra nimitta che. kyAreka ApaNAmAM rahelI zaktithI ghaNI vAra ApaNe anabhijJa hoIe chIe tyAre AvA ThapakAo paNa AzIrvAdamAM pariNamI vyaktino utthAna karAvI de che. Ama mArA mate to A udAharaNa paNa satpuruSanI bhUmikA bhajave che. dhIme dhIme kAlidAsanI kRtiomAM ApaNe joIe chIe ke temaNe paNa jJAnasAdhanA-AdhyAtmikatA arjita karI hatI. emanI kRtimAM paNa adhyAtma pratyenI diSTa joI zakAya che. bIjuM vizeSa udAharaNa ApaNe laIe to vAliyA lUTArAnuM. emane ekavAra rastAmAM eka sAdhupuruSa (sajjana puruSa)no bheTo thayo. jyAre vAliyo corI karIne potAnA ghare parata Avato hato tyAre rastAmAM saMte ene kahyuM, 'tuM A corI zA mATe kare che ?' tyAre vAliyAe pratyuttara vALyo ke, 'mArA gharanA bharaNapoSaNa moTa.' tyAre sajjana puruSe kahyuM ke, 'tuM tArA ghera jaIne pUchaje, koI tArA karmamAM (corInA) bhAgIdAra banaze kharo ?' tethI vAliyA lUTArAe to gharanA sabhyone pUchyuM, tyAre gharanA sabhyoe to e karmamAM bhAgIdArI AdaravAnI nA pADI. Ama vAliyAne e sAdhupuruSanuM vacana yAda AvI gayuM ane e vAliyA lUMTArAmAMthI potAnI jAtane dharma ane adhyAtma mArge vALI. rAma tattvano jApa karI ane teo ArSakAvya rAmAyaNanA maharSi vAlmIki banI gayA. A che sajjanano prabhAva ke cora jevA corane paNa sadgatie lAvIne tAryA che, ethI vizeSa udAharaNa ApaNe kyAMthI maLe ? A ja prakAranuM ApaNe bIjuM udAharaNa joIe - jema ke kahevAyuM che ke kacchano kALo nAga eTale nAma Ave jesalanuM. AvA jesala jevA DAkune paNa AdhyAtmanA mArge laI janAra evI satI toralane kema visarI zakAya ? e madhadariye jyAre naukA DubavAmAM hatI tyAre jesalane uddabodhana karyuM hatuM : "pApa tAro re prakAza jADejA janama tAro saMbhALa re" Ama pastAvAnuM vipula jharavuM jesalamAM pragaTayuM. A paMktithI ApaNe sau jANakAra chIe ja. jesalanA jIvanamAM paNa parivartana AvyuM e toralanA pratApe. A satI paNa jesala mATe satpuruSa samAna kahevAya emAM atizayokti nathI. Aje paNa dezabharamAM khyAta evI temanI samAdhi aMjAra (kaccha) mukAme ApaNane jovA maLe che. rAjA bharatharInA jIvanamAM joIe to amaraphaLa vAtathI vezyA pratye tene 190 [guru-graMtha mahimA tiraskArano bhAva janme che, je saMskRtamAM A pramANe zloka che : yAM cintayAmi satataM mayi sA virakatA sApyanya micchati janaM sa jano'nyaraktaH / asmatkRte ca parituSyati kAcidanyA dhiktaM ca taM ca madanaM ca imAM ca mAM ca // Ama bhartRhari tarIke teo khyAta banyA. temaNe jIvanamAM parivartana AdarI ane dharma ane AdhyAtmanA mArge vaLyA. emanA graMthothI ApaNe suparicita ja chIe : nItizataka - zRMgArazataka - vairAgya zataka. Ama zatakatrayImAM ja jIvananA parivartanane ApaNe mApI zakIe. temanuM trIjuM zataka te vairAgya zataka, je adhyAtma mArganA cihna rUpa che ja. Ama A udAharaNamAM emane je vezyAthI je saMsAranI asAratAne pAmI vairAgyano bhAva jAgyo e tenI maTe satpuruSa ja kahevAze. athaghopanI kRti buddhicaritamAM ApaNe joIe chIe ke rAjakumAra gautamane je traNa dazya-rogI-vRddha-mRta vyaktithI saMvega utpanna thayo ane teo gautama maTI buddha thayA. A zakya bane che rathamAM rahelA sArathithI ke te sArathi - daivI aMzothI te traNa dazya khaDAM kare che ane jyAre kumAra tene A traNa dazya vize pUche che tyAre gUDha-gahana rIte bodha Ape che. Ama kumAra saMsAranI mAyA choDI dharmanA mArge vaLyA ane vizvane paNa eka anokho mArga batAvyo. A tAkAta che satpuruSanA saMganI. zrI mahAvIrasvAmInA eka gItamAM ApaNe gAIe ja chIe ke : 'huM trizalAnA jAyA, mAguM tArI mAyA-rohiNI jevAM cora-lUMTArA tuja paMthe palaTAyA he trizalAnA jAyA...' Ama satpuruSamAM agAdha zakti che. emAM to rohiNI jevAM lUMTArAonA jIvanamAM paNa parivartana ANI temano AdhyAtmika mArge vikAsa karyo. keTalIka zraddhArUpI satpuruSa paNa jIvanamAM phaLa Ape che. jema rAmAyaNamAM jAIe to rAma - kaikeyInA vacanathI gRhatyAga karI rAjapATa choDI vanavAsa grahaNa kare che ane juo rAmAyaNamAM rAma potAnA vyaktitvane keTaluM jagavikhyAta banAvI de che! pAyAmAM to te che zraddhA ja. nakArAtmaka vacana bolanArI evI kaikeyInA vacanane e AzIrvAda mAnI ane teno paNa svIkAra kare che. te potAnA jIvanane dhaya banAve che ema surAjadharmano saMdeza ApaNane cokkasathI maLyo che. mATe 191
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB kyAreka satpaSa A rIte paNa pragaTa thAya che. to pachI, ApaNe ApaNAmAM rahelA nakArAtmaka rahelA vicAro badalavAnI jarUra che ane hakArAtmaka vicAro paNa eka sapuruSanI samAna ja che. samayanA saMgAthe ApaNe eTaluM vicArIe ke kadAca arjunano bheTo zrIkRSNa sAthe na thayo hota to ApaNane mahAbhAratanA hArdasamI bhagavadgItA jevo pavitra graMtha maLyo hota ? jenAthI vizvamAM eka nyAyapriyatA tarIke vizvAsanA eraNa para enA para hAtha rAkhI gunAone korTamAM loko svIkAre che, A che A sapuruSanI tAkAta. prathama ja vakhata jyAre arjunane viSAda thayo ane yuddha karavAnuM mAMDI vALyuM hota to ? A nItiviSayaka je bodha che eno saMdeza kadAca janasamAjane nA maLata. e ja rIte sudAmAnA pAtrane laIe. kRSNanA samAgamathI te vikasita thayA e ja rIte mATImAMthI mahAtmA bananAra mahAtmA gAMdhIjI paNa zrImad rAjacaMdra jevA satpaSanA samAgamathI potAno AdhyAtmika vikAsa karyo. e ja rIte khristI dharmanA jisasa krAIsTane laIe, musalamAnamAM mahamada payagambaranA jIvanane joIe. A badhA mahaMtoe keTalAya bhaktone dharma-adhyAtma bAju vALI ane jIvanamAM parivartana ANyo. bAkI to jIvanamAM pavirtana lAvavuM hoya to aMte to ApaNA para che. ApaNA manamAM jo zraddhA aDaga haze to e mArga tarapha cokkasa vaLI zakIzuM. e ja rIte zraddhAnuM dAnta rUpe satI sAvitrInuM udAharaNa ApaNI samakSa ja che ke sAvitrIne khabara hoya che ke potAnA pati satyavAna lagna pachI TUMka samayamAM mRtyu pAmavAnA che, chatAM enI sAthe lagna karI te yamarAjA sAme traNa varadAnamAMthI eka varadAnamAM paNa potAnA patinA mRtyu para jIta meLavI le che. ATalI zakti che ApaNI zraddhA nAmanA satpaSanI. kyAreka jarUrI nathI ke sapuruSa ja hoya, paraMtu kyAreka nirjIva tattvo paNa ApaNA jIvanane sahArI jatAM hoya che. jema ke zrI raMga avadhUtane ja yAda karIe to emanA jIvanamAM pratyakSa satpuruSa na hatA. emaNe potAnA jIvanamAM prakRtinAM vana, vRkSa, AkAza, nadI ityAdi jevAM 24 tattvo pAsethI upadeza grahaNa karI ane emane guru banAvI saMdezA (preraNA) grahaNa karI potAnI jAtane samarpa AdhyAtma mArge vikAsa Adaryo. sapuruSanI jyAre ApaNe vAta karatA hoIe tyAre puruSa rUpe kyAreka -192) GWSSBSG&@SSWSee guru-graMtha mahimA (c)E(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)%88 AvuM paNa banI zake : jema ke zukasaptatimAM kathAnaka che, virahAtura priyatamA (prabhAvatI) parapremIne maLavA jAya che, tyAre zuka (popaTa) e kAmI prayatamAne 70 vArtAo kahIne dara vakhate jatAM aTakAve che ane jyAre eno priyatama Ave che, tyAM sudhI 70 kathAnakathI popaTa AvuM duSkarma karatA priyatamane aTakAve che, to Ane sapuruSanA udAharaNamAM zuM na mUkI zakAya ? kAraNa ke Akhare to zukarUpI satpaSe paNa priyatamAne nimnamArge jatAM aTakAve che ane 70 vArtAothI parapuruSa pAse jatI aTakAvI rAkhe che. A che satpaSanI tAkAta... (je divya jJAnathI zobhatAM sarasvatIdevInI praNAma karI zukanuM kahyuM mAnavAthI madanavinodanI patnI prabhAvatI cAritryabhaMganA doSathI bacI gaI e tenA udhdhAranI vAta A zukasaptatimAM varNita che.) sapuruSa te uMbarA para mUkelA dIpaka samAna che. te aMdara ane bahAra baMne bAju prakAza Ape che tema satparuSa pote to prakAzita hoya che, emanA saMgathI bIjIne paNa prakAzita kare che. TUMkamAM, satpaSano sparza eTale pArasamaNino sparza. AjanA pravartamAna yugamAM joIe to vyakti vadhAre bahirmukhI banyo che. dharma karavAne badale dharmanA nAme dhatiMga tathA bAhya ADaMbaramAM vadhAre rasa leto thayo che. tyAre AvA yugamAM vyaktine dharmanI bAju vALavAnI tAtI jarUriyAta che, kAraNa ke dharma ja jIvanane TakAvI zakaze. * vyaktimAM dharmanuM siMcana thAya, e adhyAtmanA mArge vaLe e mATe sapuruSonA jIvananuM vAMcana khUba ja jarUrI che. jemake satya mATe jIvananI paNa paravA nathI karI tevA rAjA harizcaMdra. emanA jIvana tarapha DokiyuM karavuM, gUDha tattvane jANavuM ane jIvanamAM utAravuM. AvAM aneka daTAnta ApaNI samakSa che jethI ApaNe e mArga tarapha jaI zakIe. mahAvIrasvAmI, gaNadhara gautamasvAmI, gautama buddha ane anya tathA anya tIrthakaronA jIvana, guru bhagavaMtonA jIvanamAM thayelAM parivartana ityAdithI vAkepha thavuM, jethI ApaNe paNa ApaNA jIvanane unnatinA paMthe laI jaI zakIe. AjanA yugamAM divase-divase mUlyonA dhovANa thaI rahyAM che. khUna (marDara), AtmahatyA, baLAtkAra, corI, lUMTaphATa jevAM durita tattvo ApaNI cArekora 193)
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e vyApI rahyAM che tyAre A cuMgAlamAMthI bacavA ekamAtra tattva kArya karaze ane satpuruSonuM zaraNa. enAthI ja vyaktinuM utthAna thaI zakaze ane ApaNAM mUlyone arjita karI zakaze. sapuruSonAM vyAkhyAno - kathAonuM zravaNa karIne ApaNe ApaNAmAM 'sat tattvano AvirbhAva karI zakIzuM. divasedivase Ajano vyakti svakendrI banI gayo che tyAre yuvA peDhI aMdhakAranI gartAmAM na paDe tenI takedArI ApaNane rAkhavI paDaze. vyaktine aneka udAharaNa pUrAM paDavAM, jemake dAna mATe karNa, satya-harizcaMdra, zraddhAsatI sAvitrI, ahiMsA-mahAvIrasvAmI, kSamA-mahAvIrasvAmI, prajApAlana (maryAdA) rAma jevAM aneka udArahaNa pUrAM pADI zakIe. Ama jIvanamAM e hakArAtmaka parivartana lAvavuM haze to urdhvagAmI banavuM paDaze, to ApaNe paNa eka saMkalpa karavo paDaze ane ene vaLagI rahevuM paDaze to ja e paMthe prayANa karI ane kuTuMba, samAja, rASTrane paNa enA pathadarzaka banIe ane anyane paNa banAvI zakIzuM, tyAre ja gautama buddhanA 'gatamArI mA ' 'tuM ja tAro dIpaka bana.' - A maMtrathI jIvananI saphaLatA - dhanyatAne phalitArtha karI zakIzuM. satpuruSonuM yogabaLa ApaNA jIvananA supta adhyAtma ane dharmabhAvanAne sakriya karI cetanavaMtu banavuM e ja abhyarthanA. aMtara mama vikasita karo, aMtaratara he - nirmala karo, ujjavala karo, suMdara karo hai. jAgrata karo, udyata karo, nirbhaya karo he. maMgala karo, niralasa niHsaMzaya karo he. yukta karo he sabAra saMge, mukya karo he baMdha, saMcAra karo sakala karme zAMta tomAra chaMda, caraNapadaye mama citta niyaMdita karo he, naMdita karo, naMdita karo, naMdita karo he... jaina AgamamAM rahelI vicAradhArAnI vaizvika pracAra prasAranI AvazAyakatA, upAyo, paddhati ane Ayojana - bInA gAMdhI I - AvazyakatA : jaina AgamamAM rahelI vicAradhArA adbhuta che. prabhu mahAvIranI vANI, je AjathI lagabhaga 2600 varSa pUrva bolAI hatI, te Aje zabdarUpe A AgamamAM sacavAI rahI che. emAMnI eka adbhuta vAta che, jema eka kerInI goTalImAM eka vaTavRkSana banavAnI kSamatA che, eka nAnA bIjamAM vRkSa banavAnI kSamatA chupAyela che, tevI ja rIte he mAnavI ! tArAmAM paNa paramAtmA banavAnI, divyatAno parama anubhava karavAnI zakti chupAyelI che, A zaktine bahAra kADha. jyAM sudhI enI oLakha na thAya tyAM sudhI puruSArtha karato rahe ane kSaNamAtrano paNa pramAda na kare. AvA vicAronAM bIja vAvIe ane jIvanamAM utArIe. I - Aje dareka jaNa Adhi-vyAdhi-upAdhithI pIDita che. janma-jarAmaraNa-priyajanano viyoga AvI aneka paristhitimAMthI pasAra thatAM keTalAye mAnavIone (koI paNa dharma, jAti ke saMpradAyanA) jIvanamAM kyAreka amuka prazno UThe che, 1) A jIvanano artha zuM che ? ii) ApaNA jIvananuM dhyeya zuM che ? zuM Ama ja ghareDamAM jIvavAnuM che, badhuM bheguM karo, goThavo, jALavo, khAlI karo ? ApaNA priyajana mRtyu pachI kyAM jAya che? (mAtA-pitA, bhAI-bahena, pati-patnI, saMtAno). (iii) ApaNAM svajano vahelA-moDAM ApaNAthI chUTAM ja paDavAnAM hoya to A jIvanano artha zuM ? A jIvavAno artha zuM ? AvA prazno sAthe keTalAMye jIvana Aje du : kha, Diprezana ane confusionmAM aTavAyela che. Aje mAnavIne eka satyanI khoja che, eka sakArAtmaka dizAnI jarUra che. AvI paristhitimAM jaina AgamamAM rahela prabhunI 1950 -19
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB vANI eka dizAsUcana kare che ke AmAM phakta copaDIo, vAMcana ke bIjAonA javAbathI tane prakAza nahi maLe. tAre, tArI aMdara DUbakI mAravI paDaze. pote ja anubhUti karIne prakAza meLavavAno che. A sAdhanA prabhu mahAvIre sADA bAra varSa karI. dhIraja, introspection, mauna, tapazcaryA, dhyAna dvArA ajJAnatAnAM vAdaLo haTAvI zakAze. A dvArA AtmajJAna thaze, AvI adbhuta vAta AgamamAM batAvela che. AtmA ! tuM ja tAro mitra paNa che ane duzamana paNa che. pasaMdagI tArI che, AvI svataMtratA ApaNI pAse che. A vAta jainadarzana kahe che. AvI adbhuta vicAradhArA jana-jana sudhI mULa svarUpamAM pahoMce te jarUrI che. (2) Aje ApaNuM prAcIna tattvajJAna, ApaNA jIvanamAMthI lupta thatuM jAya che. mULabhUta vAto je jainadarzana / AgamamAM darzAvela che, e visarAIne upAchallI kriyAo, jJAna vagaranA kriyAkAMDamAM aNamola vastu bhulAI gaI che. Aje jaina samAja mAM paNa jAgRtinI jarUra che. ApaNe 4-6 kalAkamaMdira, upAzraya, sthAnaka Adi dharmasthAnakomAM gALIe - pUjApATha, pratikramaNa, sAmAyika, stavana, bhajana-kIrtana vagere dharmakriyAo karatA rahIe ke dIkSA laIne Akhoya vakhata kriyAkAMDa, dharmacarcA ane zAstromAM paThanapAThanamAM vyasta rahIe paNa bhItaramAM e ja mAyA-mamatAnuM jIvana jIvIe, moha, tRSNAo ane vAsanAnuM poSaNa karatA rahIe, daMbha, dveSa, matsara, chaLakapaTane vinA rokaToka jIvanamAM mahAlavA daIe to zuM e uparachallAM vrata-niyama, tyAga, tapa ane dAnAdi dharmapravRttithI ApaNuM bhavabhramaNa TaLaze ? jagata jANe ke na jANe, ApaNe ApaNA cittanI bhItaranI gatividhinI noMdha laIe ke na laIe paNa A noMdha zuM kArpaNa aNuo lIdhA vinA raheze ? ApaNe rojiMdA jIvanavyavahAramAM je jIvIe - mAyA, mamatA, rAga-dveSa, chaLakapaTa e badhuM ja bIjA janmomAM prArabdharUpe sAme AvavAnuM. e zRMkhalA cAlu rahe tyAM sudhI janma-mRtyunuM caka aTake zI rIte ? A bhavabaMdhana toDavA hoya to karmabaMdhanI A zRMkhalA pratye jAgRta banavuM paDaze. karmabaMdhanuM pradhAna kAraNa kAyAnI pravRtti nahi paNa mana che, A tathya kSaNabhara paNa na visarAya mATe AgamanI vicAradhArAne lUMTavI paDaze. #SWe@SSWSee guru-graMtha mahimA (c)E(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)%88 3) A vicAradhArA phakta adhyAtmane lagatI ja che evuM nathI. A saMsAramAM / vyavahAramAM paNa jene sukha-zAMti joItAM hoya tene mATe paNa te eTaluM ja agatyanuM che. bhautika jagatamAM paNa mana ja pradhAna che. mana-vANI-kAyAnI zuddhi khUba ja agatyanI che. saMsAramAM rahIne jIvanamAM work-family vacce saMtulana jALavavuM, bALako ucheravA, teenagersne mArgadarzana ApavuM. lagnajIvanamAM paNa vicArabhedane manabheda sudhI na laI javA (Urdu how to value the differences) A sivAya Professional level para paNe o vicAradhArA ati upayogI sAbita thaI che, je dvArA vyakti AMtarazuddhi karI bahAra tarapha A zuddhine vahAve che je enAM kAryomAM, saMbaMdhomAM pratibiMbita thAya che. dareka jIva jIvavA mAge che. dareka jIvane zAMti priya che. jIvo ane jIvavA do ane AgamamAM rahelI vicAradhArAmAM mukhya che, ahiMsA, anekAMtavAda, aparigraha, karmavAda, tolerance. Aje vizvabharamAM mAnavajAtane A messagenI khUba ja jarUra che. koI paNa deza, dharma, jAti ke saMpradAyano mAnavI 'A je strss, tension, bhaya, hiMsA, Agraha - durAgrahathI pIDAya che. badhAM sAdhano, paisA, saMpatti, sukho meLavyA pachI paNa ajANa bhaya, bhUkha ke khAlIpo satAvI rahyAM che, tyAre jaina AgamamAM rahela vicAradhArA dvArA mAhitI nahIM paNa anubhavo, prayogonI tAtI jarUra che. jemAM mULabhUta siddhAMto samajI zakAya che. AgAmanI mULabhUta vAta che, mAnavI, tuM tane badalI zake che. tArI aMdara aciMtya zakti paDela che. emAM koI camatkAra ke bhagavAna para AdhAra na rAkhatAM how to manage the self enA para bhAra che. tame zuM choice karo cho, enA para tamAruM bhaviSya nirbhara che. Ama pUrI javAbadArIthI sva-jIvana jIvavAnI vAta Agama vicAradhArAmAM darzAvela che. jaina dharma e AcArano dharma che. not to Preach but Practise. jIvana jIvavAnI zailI emAM samAviSTa che. jemAM aneka vaijJAnika tathyo rahelAM che. temAM AhAra, vihAra, AcAra, vicAra, sAmAjika mUlyo, zaikSaNika 197) - 1960
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ #gE(c)(c)(c)(c)(c)(c) jJAnadhArAWE6%E6%E%E%E8 mUlyo, paryAvaraNanA prazno darekano hala batAvela che. A jIvavAnI paddhati AcAramAM lAvavA pracAra-prasAra Avazyaka che. II- upAyo : ApaNe vAta karI tema A AcArano dharma che. mATe prathama to ApaNe ja Ane ApaNA AcAramAM lAvIe, jenI suvAsa AsapAsamAM rahela dareka vyaktine maLaze. jyAre sva-parivartana thAya che, tyAre sahajarUpe A jJAna ApaNA vyavahAra dvArA samAjamAM vaheMcAze, lokAne sparzaze. ApaNI aMdara je genuineners che right vyaktine tamArI pAse kheMcI lAvaze; jene jJAnanI jarUra che, bhUkha che evA loko, saMbaMdho badhuM ja jANe goThavAya jAya che. pachI deza, jAti, kALanA baMdhana nathI naDatA. jevI rIte AMkhamAM motiyo Ave ane dekhAya nahi tyAre kuzaLa DaoNkTara jANe che ke ene kaI rIte kADhavo, evI ja rIte sAdhake Self Mestesy meLavI che, e bIjAne spaSTa rIte mArgadarzana karI zake che. e mATe niyamita dhyAna/kAryotsarga dvArA mana-vacana-kAyAnI zuddhi para dhyAna ApavuM. iii) ApaNe koIne vicAradhArA, mArgadarzana, nakazo ApI zakIe paNa daSTi / AMkha to na ApI zakIe. eTale ke zuM kharekhara sAmI vyakti badalAva icche che ? ene caitanyane jANavAnI bhUkha che ? e enAM du:kho kharekhara dUra karavA icche che (mULamAMthI)? jene kharekhara AvI svataMtratAnI icchA hoya evI vyaktine A vicAradhArA jarUra upayogI thAya. jene UMDANamAM javAnI icchA hoya; jene duHkhothI mukti joItI hoya, zAMti-sukha joIe to A sivAya bIjo koI ja upAya nathI. ApaNuM dhyeya che, AtmA-sAkSAtkAra. ApaNAM sAdhana che svastha zarIra ane mana. jyAre zarIranAM maLa, cittanA vikSepa, ajJAnanA paDadA dUra karI dhULa ane sUkSma zaktione prApta karI AtmAnubhUti karI zakAya. V) dharma e ke je tamane tamArA mULa svabhAvamAM sthira kare. A koI 'ism' nathI, group nathI. Jainism nahi paNa jaina dharma. AmAM koIne convert karavAtI vAta ja nathI. mANasamAM je sUkSma zakti rahelI che, ene jagADavAnI che. emAM bhagavAna para, nasIba para, vyakti para AdhAra 198) GWSSBSSSS tapa tattva vicAra 6%E% 69%6@Deesa nathI rAkhavAno. ahiMsAne jIvanamAM vaNavAnI che. vi) ahiMsA, saMyama, tarUpa dharmane jIvanamAM utAravAno che, e mATe a) 'sva'ne upara uThAvo. potAne prema karo. bIjA sAthe sarakhAmaNI na karo. Appreciate yourself & yours life. ApaNA guNone vadhu upayogamAM lAvo. pramoda bhAvajJA bhAvI self Respect vadhAravI. khoTuM anukaraNa na karavuM. samajIne use your choice. koIthI impress nathI thavAnuM. b) mArA vicArathI, vANInI ke kAryathI koI paNa jIvane hAni na pahoMcADuM AvuM zuddha jIvana jIvavAno satata puruSArtha karavo. c) evI ja rIte vicAra, vANI-vartanamAM Integrating hoya, bolavuM kaMI, karavuM kaMIka AvuM jIvana na joIe. AMtarika spaSTatA sAthe ja jIvana jIvavuM che. d) ApaNAM, mana, khorAka (AhAra), vartana, Indriyo, bhASA para ApaNuM pUruM niyaMtraNa (mastergy) lAvavuM. e) ApaNe jIvanamAM keTalAye jIvonA upakAra laIe chIe, mATe bane eTaluM lokonI sevA karavI. AsapAsanA jIvo sAthe vyavahAra khUba jarUrI che. f) ApaNe nigodhathI ahIM sudhI yAtrA karIne AvyA chIe. have A janmamAM prabhu mahAvIranA mArge cAlI jIvanane meaningful, successful, purposeful banAvIe. ApaNA Neusons eka-eka zabda record kare che, eka-eka vicAra record kare che ane pAradarzaka rAkhIe. g) pAMca indriyo para saMyama rAkhI, saMvara karIe. h) prabhue 12 prakAranAM tapa batAvyAM , e yathAzakti karIe. vii) satata abhyAsa, mauna, dhyAna dvArA cetanAzakti jagADIe. Speak less, Practise more. vii) maitrI, pramoda, karUNA ane madhyastha A cAra bhAvanAne jIvanamAM vaNI laIe. sAthe ja bIjI 12 bhAvanAno abhyAsa karIe. 1990 iv)
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ iv) SeSeSeSeee jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)#G8 ix) Aje ApaNI AsapAsa hiMsA, lobha, lAlaca, sattA-katinI bhUkha commercialism vagere dekhAya che. evA samayake sva-parivartana (rransformation) para dhyAna kendrita karavAmAM ja DahApaNa che. e mATe dhyAnanI AvazyakatA che. je dvArA "sva'no paricaya thAya. ahapno nAza thAya che. jaina Agama kahe che ke tapa karavAmAM potAnAM baLa ane sthAnane jUo. potAnI zraddhA ane Arogyane juo. kSetra ane kAmane juo, pachI temane anurUpa potAne dharmamAM joDo. mikenikalI ke dekhADA mATe nathI karavAnuM. ApaNuM jIvanadhyeya jo mokSa hoya to, ApaNe mAtra janma jaina hoIe ke kulAcArathI jaina hoIe te paryApta nathI. bhAvathI arthAt guNathI paNa jaina banIe ke banavAno jAgRta prayAsa karIe te Avazyaka ja nahi paNa anivAryA che. TUMkamAM jaina AgamamAM rahelI vicAradhArAno vaizvika pracAra-prasAra karavo hoya to prathama to 'sva-parivartana' para ja dhyAna ApavAnuM raheze, to ja bIjAne A sparzaze nahi to kevaLa Sperficial vAto rahI jaze. mATe upAyamAM constant AtmanirIkSaNa karI AtmAnI oLakha para ja focus karavuM. III - paddhati ane Ayojana : sva-parivartana karyA pachI AcAramAM, anubhUtimAM AvyA pachI have vAta karIe pracAra-prasAranI paddhatinI ane AyojananI. i) prathama to khAsa yAda rahe ke ApaNe koIne convert nathI karavA, A dhyeya spaSTa thavuM joIe. ApaNA hRdayamAMthI saraLa bhAvo, zuddha bhAvo sAthe AcAranI vicAradhArA vahetI karavAnI che. AgamamAM rahela 'jinavANI'ne dhyAnamAM rAkhavAnI che. jAtivAda - saMpradAyothI bahAra AvavAnuM che, anekAMtavAda dhyAnamAM rAkhI saMpradAya-vADAothI upara UThavAnuM che. are eka ja prabhu mahAvIranA anuyAyI digambara ane zvetAmbara, zvetAmbaramAMye mUrtipUjaka ane sthAnakavAsI, ane te darekamAM paNa bhinna bhinna gaccho, samudAyo ane saMghADAo vacce paNa para paspara anAdara, avahelanA ane upahAsa jovA maLe che, eTaluM ja nahi, tithI jevI koI ekAda bAbatamAM paNa vicArabheda sAthe anAdara ane durAgraha -2005 #SWe@SSWSee guru-graMtha mahimA BE%E%%6Wee%88 jovA maLe che. tyAM anekAMtadaSTi rAkhI, saMkucita manovRtti kADhIe. viveka daSTi keLavI eka ja kalyANa mArga para viharanArA ApaNe yAda rAkhIe ke je samabhAvI, jijJAsu, guNapUjaka svajano che e badhA eka ja mArganA sahapravAsI che. A abhigamanI tAtI jarUra che. ApaNe jyAre AgamanI vicAradhArA phelAvIe tyAre khAsa dhyAna rAkhavuM ghaTe ke ApaNe to mAtra prabhu mahAvIranA 'posTamaeNna' chIe. emAM potAnI, potAnA gurUnI ke saMpradAya vagerenI vyaktigata personality nathI lAvavAnI. kahevAya che ke Science is organised knowledge but, Sprituality is organised wisdom. navakAramaMtra ApaNI Universal prArthanA che, emAM koInuM nAma nathI, guNanI vAta che, evI ja rIte ApaNe direct AgamamAM rahela vicAradhArAne phelAvIe. ahiMsA - saMyama ane tapa e ja dharma che. enA UMDANamAM jaIe. enA hArdane pakaDIe. Fundamental Principles & Practice of jaina dharma para dhyAna kendrita karIe. Unfold your consciousness i) jaina dharma is not dharma after death but teaches us, how to live. e dvArA jIvana vadhu arthapUrNa, purposeful of successful banaze. vii) Essence of jaina dharma is Agama. rahela ahiMsA, enekAMtavAda, aparigraha, karmavAda, tolerance of message phelAvIe. viii) Untied we stand, (jaina dharmamAM brAhmaNo, kSatrio are mAchImAro paNa dIkSita thayA che) A jinavANI che. badhA sAthe maLIne kAma karIe. jAtivAda - saMpradAyathI upara uThIe. ApaNI aMdara rahela siddhatva jagADavAnuM che. ix) ApaNI fundamental prayes juo - zivamastu sarva jagataH ... ... darekanuM kalyANa thAo. dareka jaNa parasparanAM hitamAM joDAo. AmAM kyAMya niMdAne sthAna nathI. karmavAda, puruSArtha para dhyAna ApI bhaviSya badalIe. darekamAM kaMIka faulto / nabaLAI hoya che ene tolerate karIe, ekatA rAkhIe. bhASA, dezanI dIvAlo UbhI na karIe. ethI psychological 201)
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6%eNa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e conflict Avaze. jIvanamAM politics na Ave te jovuM. mahAvIrano dharma, emanI sAdhanA para dhyAna ApatAM jaNAya che ke emanI sAdhanAnuM lakSya eka ja hatuM. karmakSaya. emaNe tapa, dhyAna, mauna (bahArathI dekhAtA) dvArA AMtarika bhAvazuddhi karI. ApaNe a) IMdriyo zaddhi mATe saMyama-tapa karIe. b) mahApuruSonAM zAstrono abhyAsa karIe. c) manathI para javA mATe dhyAna karIe ane A samagra sAdhanA karavA mATe maunano prayoga karIe. Ayojana : AgAmo ghare-ghare pahoMce e sArI vAta che. zAstrono abhyAsa eka mAhitI Apaze, paNa sAthe AcAra-prayoganI vAta yAda rAkhavI ghaTe. ApaNe sAcA sAdhako mATe zibiro - kAryazALA yojI zakAya, jemAM uparachallI Teknika nahi paNa anubhavanA prayogo hoya. ii) A prayogo zIkhavADanAra khuda eka anubhavI sAdhaka hoya, je upara jaNAvela upAyo, sAdhanAyukta jIvana jIvato hoya. A seminAra - varkazopamAM kyAMya vyaktine AgaLa na karatAM, koI paMtha ke cult nA kholatAM mahAvIravANI | jinavANInuM mahAtmya ja rAkhavuM, jethI ajANatAM paNa aham na poSAya. pustako, lectures to rAkhavAM ja paNa sAthe mAhitI nahIM paNa anubhavo, prayogonA sAra para fcocus karavuM. Agama sAhityanuM vividha bhASAmAM sacitra prakAza. kathAnuyoganA AdhAre rasamaya prakAzana. jaino dAnano dhodha vahAvatA hoya che. A nANAMno vyavasthita upayoga karI, TV, Internet dvArA deza-videzamAM AvAM programmes pahoMcADI zakAya. eka alaga channel 24 kalAkanI rAkhI zakAya - jemAM phakta ane phakta jinavANI hoya. mULabhUta siddhAMto hoya ane vyaktigata mUlyo / ValuesnI vRddhi thAya evA kAryakramo yojAtA rahe. ii) A badhuM karavAmAM kyAMya dIvAlo UbhI na thAya, e dhyAna rAkhavuM paDe. noMdha : rASTrasaMta pU. zrI namramuni ma.sA. prerita Jain Aagam Mission jinAgamonuM IMglizamAM anuvAda karavAnuM kArya anumodanIya che. * ja 2020 dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM sakriya karanArAM paribaLo - guru - vasaMta e. vIrA (jaina dharmanA abhyAsu, jaina sAhitya jJAnasatra - seminAramAM avAranavAra bhAga le che) guru goviMda dono khaDe, kisako lAgu pAya, balihArI guru ApakI, goviMda dayo batAya. dazavaikAlika sUtramAM zAstrakAra bhagavAna kahe che, ahiMsA, saMyama, taparUpa, dharma utkRSTa maMgaLa che, tene dhAraNa karanArane devo paNa namaskAra kare che. jaina dharmanA pAyAmAM ahiMsAnuM sthAna mahattvanuM che. pharI zAstrakAra bhagavaMta kahe che, -paDhamam nANam tao dayo. prathama jJAna ane pachI dayA eTale ke ahiMsA athavA prathama jJAna pachI ja kriyA. Ama dharmanA pAyAmAM ahiMsA ane ahiMsAnA pAyAmAM jJAna raheluM che. nava tattvo tathA cha dravyonAM jANapaNA dvArA ja dharma ane AdhyAtmamAM praveza zakya che. tenA dvArA jIva, ajIva, zAzvata, azodhatA bhAvonuM jANapaNuM thAya che. jIvana samatola bane che. vahevAra jagatamAM ke Aktma jagatamAM guru vinA jJAnanI prApti na thAya. bIna guru jJAna kahAM se lAu dharma e vastano svabhAva che ane AdhyAtma dvArA ja prApti thAya che. Adhyatma jJAnanI prApti gara dvArA ja thaI zake. vartamAna samaya bhautikavAdano che. paiso mAro paramezvara, moja-zokha e ja mAruM jIvana che. mRgajaLa samAna bhautika sukha mATenI ghelachA ghaNI vakhata mAnavIne khuvAra kare che. temAMthI mAtra guru ja sanmArge caDhAve che. dareka kALamAM gurunuM sAnidhya anivArya rahyuM che. bhakta ane bhagavAna vacce guru mATe vizeSaNa che. loganAhiyANa eTale ke jagatanA sarve jIvonuM hIta karanAra, ela.AI.sI.nuM sUtra che yogakSema vahAmya prApta karAvI tenuM rakSaNa karavuM. yogya guru paNa ziSyane sadguNonI prApti karAvI tenuM sAraNA, vAraNA, dhAraNA dvArA prApta guNonuM rakSaNa karI uttarottara temAM vRddhi karAve che. guru ziSya mATe dIvAdAMDInI garaja sAre che. (20)
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ eteteleletelele18181818181ek Sllo 121 letettelettetetteletelele Ajano moTA bhAgano varga mojazokha, mobAIla, komyuTara, inTaraneTa, phesabuka, mola, pArTI, pikanika, risorTa vageremAM vyasta rahe che, koIne paNa potAnI jAta mATe samaya nathI. vadhu ne vadhu paiso kamAvavAnI lAlasAmAM bhAgadoDanI hiMdI jIvato mAnavI satata TenzanamAM jIve che, ghaNI vAra to ema lAge ke bhautikatAe mAnavIne potAnI pAsethI potAne chInavI lIdho che. mAnavI asahAyatAno bhoga banI ghaNI vAra Diprezanano bhoga banI jAya che, potAnA kuTuMba pratye bedarakAra banI jAya che. kyAreka kusaMgatInA kAraNe vyasanono bhoga bane che jenA kAraNe potAne, mAtA-pitA, patnI, saMtAnone bhogavavuM paDe che, sAmAjika vyavasthA paNa khoravAI javA AvI che, kyAMya paNa zAMti ke salAmatI nathI. caritranuM hanana thaI rahyuM che, corI lUMTaphATa, khUnAmarakI vadhI rahyAM che. baLAtkAra vagere sAmAnya thaI gayA che. jANe lAgaNI, cetanA vagere bukAM thaI gayAM che, pAMcamo Aro mahAduHkhiyAro che. AmAMthI saru ja pAra utArI zake. satata pAdavihArI saMto janatAnA saMparkamAM rahI naitikatAnA pATho bhaNAve che, koI paNa kALamAM gurunA sAnnidhyanuM mahattva raheluM che, vartamAna samayamAM udAharaNarUpI sAdagIbharyuM ujajavaLa jIvana jIvI saMto zrAvakone, saMghane, samAjane bodha ApI mAganusArI mArge cAlavAnI preraNA Ape che. jhena guru pratIka rupa bodha Ape. eka vyakti gurune bodha ApavA vinnatI kare che. guru kapa-rakAbImAM cA reDe che. kapa bharAI jAya che, cA bahAra DhoLAya chatAM guru cA reDaDyA kare che. divaso sudhI ziSya Ave, guru bole nahIM. guru cA reDe, cA DhoLAya. eka divasa guru cA reDe che. kapa-rakAbI bharAIne DhoLAya te pahelAM ziSya cA pI jAya che. ziSya bodha pAmI gayo. guru pAse ziSya khAlI thaIne javuM paDe to ja jJAnanI prApti thAya che. eTale ke ziSya guru pAse jJAna ke mArgadarzana meLavavuM hoya to korI pATI thaI rahevuM paDe. potAne gurunAM caraNomAM samarpita thavuM paDe to ja pAtratA keLavAya. bhagavAna mahAvIrasvAmInA jIvanano prasiddha prasaMga, daSTiviSa sarSa caMDakauzikanA rAphaDA pAse jyAre jAya che, sarpa prathama dRSTithI viSa choDe che, nirlepa prabhune asara thatI nathI. phankAra karI jhera oke che, nibhaya prabhu saumyatAthI karuNA varasAvI rahyA. have nAga bhurAyo thayo. pagamAM DaMsa dIdho, paNa zuM ? dUdhanI dhArA etogtestteeee guru-graMtha mahimA 2999696969696969 vahI. sarSe amRtano AsvAda karyo. sarpa jherarahita thayo. jheranuM mAraNa karyA bAda prabhue mAtra "bUjha bujha" basa be ja zabdo bolyA. sarpa bodha pAmI gayo. sAdhunA bhavamAM khoyuM, sarpanA bhavamAM prApta thayuM. Agama vahevArI prabhue prathama jhera dUra karyuM pachI bodha Apyo. prabhu paNa karuNA ANI prathama jIvanA kaSAyo ane rAga-dveSone pAtaLA karAvI bodha ApIne sanmArge caDhAve. A pramANe jyAre guru ziSyane svIkAre che tyAre teno tenAmAM rahelo doSo sahita svIkAre che, tenI UNapa, khAmIo dUra karI tene sanmArge caDhAve che. have ziSyanI pharaja che ke teNe guru batAvelA mArgane anusaravuM. tenA mATe moranuM eTale ke pakSInuM daSTAMta. morane koNa janma Ape ? apekSAe Dhela. tela ThaMDuM mUkI seve, tenuM rakSaNa kare, paraMtu bALamorane janma levA mATe puruSArtha karavo paDe. IMDAnA kocalAne potAnI cAMca vaDe bhedavuM paDe to ja janma laI zake anyathA aMdara gUMgaLAI jAya. mATe ja pakSIne dvija kahevAya. tema jyAre koI dIkSA le tyAre guru aNagAre jAyA ema bole che. have zikhe puruSArtha karI pAra utaravuM paDe nahIMtara kocalAmAM rahelo mora jema aMdara gUMgaLAI jAya tema ziSya potAno vikAsa sAdhI na zake. bhavasAgarano pAra na pAme. ziSya gurue cIMdhelA mArge satata gurunI nIgarAnI heThaLa potAno vikAsa sAdhavA prayatnazIla rahevuM paDe. AjanA ativyasta samayamAM gurunI nizrAmAM rahavAnuM, sAnidhyamAM rahevAnuM ati duSkara hoya che paNa gurunAM upadeza, zikhAmaNathI ziSya kyAreya paNa vimukha na thavuM. guruno vinaya karavo. guru sAthe vivake pUrvaka vartavuM. gurunuM haMmezAM bahumAna karavuM, satkAra, sanmAna karavuM. gurunuM vacana tatapUrvaka svIkaravuM. uttama ziSya guru pAse potAnuM astitva ogALI de tyAre ja potAno vikAsa sAdhI zake. jyAre zreNika mahArAjA upavanamAM anAthImuni dvArA bodha pAmI jaina dharmano svIkAra kare che tyaro anAthImuni temane sugurune oLakhavA sabaMdhI bodha ApatAM kahe che, je vartamAna samayamAM paNa atiupayogI che. anAthImuni rAjAne nAtha, anAthapaNuM samajAvyA pachI bhraSTa sAdhunAM lakSaNa kahe che, muni banIne paNa te pramANe AcaraNa na karavuM, paMcamahAvrato svIkArI tenuM samyapha pAlana na karavuM, indriya nigraha na karavo, rasa lolupatA rAkhavI, rAgadveSAdi baMdhanono uccheda na karavo, pAMca samiti, traNa guptinuM upayogapUrvaka pAlana na karavuM. ahiMsAdi vrato, -205)
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6%eLa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e niyamo tema ja tapazcaryAthI bhraSTa thaI javuM, mastaka muMDAvIne paNa sAdhu dharma na pALavo, mAtra veSa ane cihnA AdhAre jIvana vitAvavuM, lakSaNa, svapna, niyamita, kautuka vagereno prayoga karI jIvana calAvavuM, anaeSaNIya, aprAsuka AhArAdino upayoga karavo, saMyamI tema ja brahmacArI na hovA chatAM tevA hovAno dekhAva karavo vagere paNa anAthapaNuM che. aMtamAM AvA anAthapaNAnAM duSpariNAmo darzAvatAM kahyuM ke saMyama sAdhanA pratye jemanuM lakSma barAbara nathI temanI bIjI adhUrI kriyAo paNa niSphaLa thaI jAya che, tevA guru potAnuM tathA ziSyanuM ahita kare che. guru lobhI, celA lAlaca, dono khele dAva, donoM baDe bApaDe, beTha paththara kI nAva. vartamAna samayamAM yogya gurune oLakhI svIkAra karavo muzkelIbharyuM kArya che. mATe prathama gurune cakAsI lIdhA pachI ja svIkAra karavo, anyathA ayogya gurune kAraNe dharma, AdhyAtma, samArgathI dUra na thaI javAya. hari kA nAma le le sahArA milegA guru + carAga le le kinArA milegA, sadharma ko avadhAraNa kara le samAdhi milegA, apane ko pahecAna le mAkSa milegA. satya dharmanI prApti kevI rIte thAya ? sadgurunA sAMnidhya vinA sadharmanI prApti saMbhava nathI. A jagatamAM potAne guru kahevaDAvavAvALA to aneka che, paNa sadguru to koI virala ja hoya. graMthakAra evA jJAnIne zodhavA mATe emanA guNonuM nIrupaNa karatA samajAve che jeo mahAvratone dhAraNa karavAvALA che, jemanA sadyAranI chApa paDe, je samadaSTivALA hoya, A dharma sAro ane A dharma kharAba evI mAnyatAvALA na hoya, paraMtu je sArabhuta vastu hoya te grahaNa karI te mArge cAlavA ziSyane preraNA Ape. jenuM citta caMcaLa ane zaMkAzIla na hoya paNa ekaniSTha hoya, jenA dvAra ziSyane daDhatA sAthe sanmArge caDhAvI zake, AvA guru sadaguru kahevAya je ziSyanuM ekAMta hita ja kare. AvA guru sAdhupuruSa hoya athavA saMsArI paNa hoI zake, jenuM jIvana mArgAnusArI pramANenuM hoya. guru ziSyanA jIvanamAM parivartana kevI rIte karAve ? zAstronuM rahasya 206 #SWe@SGSES guru-graMtha mahimA (c)EE(c)(c)(c)(c)ge%e6%8a Adhunika yuganA saMdarbhamAM samajAve. vaijJAnika paddhatithI mAMsAhAra, dArU, kaMdamULa, rAtribhojana vagerenA geraphAyadA samajAve, jugAra, saTTA vagere vyasano dvArA thatuM Arthika, sAmAjika, kauTuMbika nukasAna samajAve. e choDAvavA anya dharmomAM Apela dAkhalA dalIla sAthe samajaNa Ape ane ziSyanA jIvanamAM parivartana mATe sakriya rahe. vividha prakAranI zibiro karAva. ziSyane potAnA jIvanane vividha daSTikoNathI mUlavavAnI preraNA Ape. mahApuruSonAM jIvanacaritromAMthI preraNArUpa prasaMgo saMbhaLAve. rohaNIya corathI pagamAM lAgela kAMTo kADhavA jatAM anicchAe bhagavAnanI dezanA saMbhaLAI gaI. anicchAe saMbhaLAelA alpa zabdoe jIvanamAM parivartana lAvI dIdhuM, to icchA sahita gurunuM sAnnidhya jIvananaiyAne pAra utArI de che. kUtaro kUtarA tarIke jIve che ane siMha tarIke mare che. devo paNa deva tarIke jIve ane deva tarIke mare che. A badhA janmonuM khAsa mahattva paNa nathI, paraMtu mAnavabhava amUlya che. nadidhola pASANanAM dAMte ekendriyathI mAMDIne aneka kaSTo sahI anaMtA bhavo anya yoniomAM karyA pachI manuSyapaNuM prApta thAya che, e prApta karyA pachI kUtarAnA mote maravuM ke sAmAnya maraNane prApta thayuM ke sadgurunuM sAnnidhya meLavI paMDita maraNe mAnavabhava ujAgara karavo e ApaNA hAthamAM che. guru divo guru devatA, guru viga ghora aMdhAra, je guruvAgIthI vegaDA, te raDavaLiyA gati cAra. gurane kyAreya 'samajavA na joIe, carane sadAya svIkAravA joIe.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnadhArA dharma ane adhyAmane vartamAna jIvanamAM sakriya karAvanAra guru (jaina dharmanA abhyAsu kaccha ItihAsa pariSadanA sakriya kAryakara ane patrakAra) - kAnajI mahezvarI ''jJAna darzana cAritra paMce, pahoMcADatA guruvarA, upakArI guru caraNamAM bhAve, bhAve karuM huM vaMdanA // guru paramAtmA svarUpa, nirmala akhaMDa cetAnA saMvAhaka che. adhyAtmanA kSetramAM gurunuM vizeSa pradAna rahyuM che. bahAranI bhAgadoDamAM jyAre mANasa niSphaLa jAya tyAre ja guru teno AdhAra bane che. nirAzAmAMthI Ubho karanAra guru ja hoya che ne ! ane adhyAtma, dharmane vATe gati karAve e ja garu kahevAya che. sAMsArika sukho-kaSAyonuM zamana karAvI, paramAtmAnI bhakti dvArA ApaNAM karmono kSaya karAve, satyano upAsaka banAve ane aMtaranAM dvAra ughADe te gurunA upakAra caraNomAM natamastake namana karuM chuM. mANasa potAnA jIvanane samajI, jIvananA lakSyane anurUpa puruSArthI kema bane ? evA ciMtana sAthe jIvanano dhyeya banAvanAra mahAmAnava guru che. saMsAranI dareka pravRtti karatA hova chatAM nirmohI, jala-kamalavat upazamabhAva AtmAnA lakSyanI prAptimAM sahAyaka bane che. AgaLa jatAM ziSyane naramAMthI nArAyaNa, jaNathI jina banAvanAra guru che. guru sAdhanA pathanA preraNAsrota che. nirdabha ke svArthIvRtti vinAnA, bIjA koInI taraphathI prApta thatAM kaTo sahana karanArA, apakAra upara upakAra ApanAra te che guru ! karmo ane kalezothI bharapUra A vartamAna manuSya janmamAM adhikArI ziSya/zrAvakanAM karma ane kalezo nAza pAme tevA paramArthI prayatno karanAra guru mahArAjasAheba kharekhara dhanya che... dhanya che. 208 AgamazAstronuM saraLa zailImAM adhyayana karAvanAra guru ma.sA. che. AvA dharma ane adhyAtmanA maramane potAnA svAnubhavathI prApta karela samyajJAnathI jijJAsu-AtmArthI, bhavyatmAono jIvanaratha mokSadvAre gati karI zake che temAM koI zaMkAne sthAna nathI. guru-graMtha mahimA adhyAtmanuM jagata eka rahasyapUrNa ghaTanAothI bhareluM che. sAmAnya ghaTanAne ApaNe je rIte joI-mUlavIe chIe tevuM dharma ke adhyAtmanA jagatamAM nathI. guru e adhyAtmanA jagatanuM eka anokhuM pAtra che. jene ApaNe zikSaka ke TIcara kahIe chIe te 'guru' nathI. jene ApaNe zikSaNa samajIe chIe, te 'vidyA' nathI. guru aMdhakAranA paDaLane cIrI ziSyanA jIvanamAM prakAzane pAthare che. vidyA vyaktine tamAma baMdhanothI mukta karI virATa banAve che. gurukRpAthI pahelI ja vAra vyaktinI AMkha khUle che ane gurukupAnA kAraNe jIvana ane jagata sAme jovAnI eka pAradarzI diSTa maLe che. guru paranI apAra 'AsthA' ja ziSyanA jIvanamAM krAntino sUtrapAta kare che. saMpUrNa zraddhA ke samarpaNabhAva na hoya tevI vyakti gurukRpAthI vaMcita rahe che. zraddhAvAna ke gurune samarpita vyaktinuM mana jema jema saraLa; niSkapaTa thatuM jAya che tema tema AMtarika pIDA jANe ke vadhatI jAya che, sAdhane ni:sahAyatAnI lAgaNI thatI jAya che ane tyAre prArthanAno avirata pravAha tenA hRdayamAMthI vahevA mADe che. je jJAna meLavyA pachI jIvanamAM kAMI meLavavAnuM bAkI na rahe te jJAna meLavavA mATe jijJAsu prArthanA kare che. asatyo mAMhethI prabhu parama satya tuM laI jA, UMDA aMdhArethI prabhu, parama teje tuM laI jA, mahAmRtyumAMthI amRta samIpe nAtha lAI jA, tuM-'hINo huM chuM' to, tuja darazananA dAna daI jA. 'he prabhu ! tuM mane anityamAMthI nitya tarapha dorI jA. hRdayamAM rahelAM aMdhakAra-ajJAnane jJAnarUpI prakAzathI dUra kara. huM hIna chuM he prabhu !' rAgadveSarUpI mRtyumAMthI mane amRta svarUpa tArAM darzananAM dAna daI jA. gurunA sAnidhyamAM satsaMganuM mahattva jaina saMskRtimAM aneruM che. are, sAdhugurunuM darzana paNa maMgala ane puNya svarUpa che, kAraNake guru bhagavaMtono sAnidhyasatsaMga tAtkAlika phaLa Ape che. mohaniMdrAmAMthI DhaMDhoLIne jAgRta karavAnuM kAma satsaMga-samAgama karI zake che. kusaMgathI jiMdagI naSTa, bhraSTa, pradUSita thaI barabAdIne notare che. kusaMga jIvanane jhera banAve che, jyAre satsaMga sadAcaraNanuM amRta bakSe che. jIvanamAM dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM parivartana karanAra guru-satsaMga moTuM paribaLa che. 209
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33333333333333 prabhumAM praNidhAna joDavAno bodha guru Ape che. mana, vacana ane kAyAthI ekAgra banIne prabhumAM ogaLI javuM ane prabhumAM masta banIne saMsAra - bhoga - sukhane bhUlI javuM e prabhumAM praNidhAna joDavuM che. saMsAranA baMdhanathI mukta karavA guru-bhagavaMto mANasane vrata, niyama, japatapamAM joDe che. Ama karavA pAchaLa tana-mananI zuddhatA thAya che. AdhyAtmika ciMtana ane dhyAna, mananathI mananI caMcaLatA dUra thAya che. malinatA dUra thatAM sAtvikatA pragaTe che. mana kaSAyothI bacavA sAvaceta bane che. karmo dvArA utpanna thayelI AtmAnI kharAbIno nigraha karAvI, iMdriyone temAM viSayo pratye saMyama keLavaNInuM kAma gurubhagavaMtone bAbhArI che. dharma ane adhyAtmamaya jIvana banAvavA mATe gurujIe viSayonuM vamana, kaSAyonuM zamana, iMdriyonuM damana, AMtaratruonuM hanana, zatru ane mitra pratye namana, prabhunuM smaraNa ane pAponuM prakSAlana karavA mATe dharmabodha Apela che. saMsAramAM rahetA ziSyane aMtima lakSya to mokSanuM ja batAvyuM che. AvA zuddha ziSyanuM jIvana prema ane maitrIthI naMdanavana jevuM pavitra bane che. bhakti ane maitrInI puSTi thavAthI puNyanano saMcaya thAya che. zuddhithI pApa kSaya thAya che. AvA puNyAtmA ghaDanArA ghaDavaiyA to guru - bhagavaMto ja hoya che. ApaNAM sarva sukho, samRddhi ane suMdaratAnuM mULa dharma che. A dharmanI vATe gati karAvanAra sadguru ja che ne ! deva-guru ane dharma vagara dhArmika ane adhyAtmika jIvana na cAlI zake. jaina dharma batAvelAM tyAga ane saMyamano mArga AdhyAtmika dizA che. adhogatinI khAImAMthI bahAra kADhIne jIvAtmAne UrdhvagatinA vikAsa zikhara upara ArohaNa karAve che. satyAsatyanI sAcI oLakha karAve che guru. "guru bina nahIM udhdhAra, guru bina jJAna nahIM Ave; Aye hai guruvara ! hama dvAre, nata mastaka hama dhyAve // jIvanamAM jJAna e guru che. je pratikSaNa AtmAne karmothI bacAvI guNa samRddhi tarapha laI jAya che. guru koI upAdhigrasta nathI. guru to sadAya aMkhaDa prakAzato jJAna che. te ajara-amara che. mAnavane guNAtIta ane rUpAtIta banAve te che guru. cAritra nirmANa karanAra paNa guru che. mAnavane tenAM pApakarmonI AlocanA karAvanAra guru ja che ne ! gurujJAna vinA jIvane mukti maLavI asaMbhava 210 che. tado evA gurunA caraNamAM samarpaNa thayA vinA jJAnaprApti thavAnI nathI. mANasanA caMcaLa manane sthira karavA guru traNa mArga batAve che. (1) jJAnamArga, (2) bhaktimArga ane (3) vairAgya mArga. A mArge prayANa karanAra ziSya, adhikAra saMpanna thaI Akhare saMsAra tarI jAya che. kAraNake te ahaMtAmamatAthI upazama thayo che, rAga-dveSa rahita thayo che. vartamAnanA sAdA saraLa dAkhalAmAM nadI pAra karAvanAra nAvika mukhya che tema saMsArarUpI mahAsAgarane taravA pAra UtaravA gurunI AvazyakatA che. mAnavanA jIvanamAM suvAsa ane prabhumAM vizvAsa bakSanAra guru dhanya che. je mAnavane paramAtmAnA zAsana upara avicala zraddhA che, tene paramAtmAnuM zAsana tAryA vagara rahe ja nahIM. janma bAda maraNa nivArI zakAtuM nathI, paNa sudhArI zake che. jagatanI mAlamattA kadI paNa parabhavamAM kAma AvatI nathI, to tuM zA mATe jagatanI bhautika saMpatti prApta karavA jiMdagI barabAda kare che ? Avo cetavaNIrUpI ghaNano ghA mAranAra luhArarUpI guru che. AvA guru ja ziSyanA jIvanamAM samatA ane kSamatA lAvI zake che. mANasanA jIvanamAM zuM karavA yogya che ane zuM na karavA jevuM che ? ethI dizA batAvanAra te 'guru' che. mAnavamananI racanA ja evI che ke : dharma ke adhyAtmanI mAtra vAtomAM mana TakatuM nathI. kaMIka AlaMbana joIe che eTale ApaNA saMta-guru, sAdhu-bhagavaMtoe nyAya, nIti ane sadguNo jIvanamAM Ave te mATe dharma sAthe kriyAkAMDone joDacA che. AvA dhArmika kriyAkAMDomAM joDAyela mANasanuM mana dhovAya che. 'aham'mAM rAcanAra mANasa have namra paNa bane che. bhogaviSaya sukhathI kaMTALI janAra jyAre sAdhu-satsaMga kare che tyAre te jijJAsu bane che. luhAranI saLagatI bhaThThImAM tapAvela lokhaMDa jyAre ekadama lAlacoLa banI jAya che tyAre ja luhAra te lokhaDane eraNa upara mUkIne dhaNanA ghA mAre che. AvA vakhatanA dhaNane ghAthI luhArane jevo ghATa ghaDavo hoya tevo ghATa ghaDAya che. basa ! A ja rItabhAta saMsAranA bhogI mANasane lAgu paDe che. jyAre viSayasukhathI kaMTALI jAya tyAre ja 'guru' tene dharmabodha rUpI dhaNano ghA mAre che ane A gurubodhanI asara jijJAsunA aMtaramAM TharIThAma thAya che. mananI caMcaLatA dUra thAya che. guru 211
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sweeteesome jJAnadhArAWeeteeeeeeeeeta bhagavaMtonA vacanomAM zraddhA jAge che. ahIM dharmabIjanuM vAvetara thAya che. phaLadrupa jamInamAM kheDa, khAtara ne pANInI AvazyakatA hoya che, tema dharma mATe mumukSa-jijJAsu sAdhakanI AvazyakatA hoya che. mANasa paNa adhikArI guNasaMpanna hovo joIe. adhikAra vagarano mANasa dharmabodha pacAvI zakato nathI. UlaTuM bIjAne tarka-vitarkamAM sapaDAvI potAnAM ahaMne vadhu protsAhana paNa ApI deto hoya che. tethI ja dharmalAtA khAsa e vAtanuM dhyAna rAkhe che ane adhyAtmanA upade zamAM adhikArasaMpanna guNiyala mANasanI ja pasaMdagI karatA hoya che. | 'huM duHkhI chuM !' mane bhagavAne du:kha zA mATe ApyuM ? mAro paDozI to bahu ja sukhI ne huM du:khI zA mATe?' AvA vicAro e ja maMthananI zarUAta thaI gaNAya. ane te vakhate 'guru' tene sAcI samaja ApatAM kahe che : guru uvAca: saMsAra dArUNa che. saMsAranuM kAraNa karma che. dareka jIva potapotAnA karma thakI ja sukha ke du:kha pAme che. emAM vaLI bhagavAnano doSa kyAMthI Ave ? mULamatithI ja jIva viveka rahita thAya che ane viveka vagarano jIva kadI paNa sukhI thaI zakato nathI. pote to sukhI thato ja nathI, paNa bIjAne paNa pIDarUpa bane che. AvA abhAgiyA jIva aMte adhogatine po che. potAnA svArtha mATe - svAda mATe bIjA jIvanI hiMsA karI peTa bharavuM e moTAmAM moTuM pApa che. AvA pApI jIva adhogatine pAme che, je kAI paNa yonimAM janme che, tyAM tene du:kha ja prApta thAya che. A du:kha maLavAnuM kAraNa potAnAM karelAM pApakarma che. pApakarmathI bacavA asatya na bolavuM, satya ja bolavuM. koIe nahIM ApaluM dravya kadI corIthI levuM nahIM avivekI maithuna sevana karavuM nahIM - prAjJapuruSe brahmacarya dhAraNa karavuM. aparigraha rahevuM. atibhAra na rAkhavuM. atibhAra e baLada jevuM che. gurubodhano amRta rasa jyAre jijJAsunA aMtaramAM utare che tyAre tene 'bhakti' pragaTe che. bhaktimAM vivekabuddhi jAgRta thAya che. viveka thakI ja mANasa sArA-narasAnI oLakha karI zake che. sAcuM zuM? ne khoTuM zuM ? AvA vicAromAM viveka nyAya ApI zake che. vivekI mANasamAM jyAre bhakti pragaTe tyAre dharmaparamAtmAnA guNagAna - smaraNamAM bhakta lIna bane che. tenuM aMtara karelA pApanuM 212) GetSeeSeeSee guru-graMtha mahimA PSKkahaees(r)es prAyazcita kare che. A prAyazcita ja mANasanA jIvanamAM parivartana karAve che. jagaprasiddha dAkhalo che : jesala-torala. jesale asaMkhya pApo karyA, tene gurutvarUpe torale prAyazcita karAvI tAryA che. moTe bhAge mANasanI vRtti 'khAo-pIo ne moja mANo'nI nimna-viSayaka vAsanAmaya bhautika bhUmikA hoya che. ahIM guranuM mahattvanuM kAma raheluM hoya che. viSayabhogomAM saDI rahelA mANasone viSayabhoga jhera che, asAra che tathA du:khamaya che tathA A viSayabhoga ja janma-jarA-maraNa rUpa saMsAranAM kAraNa che tevo bodha ApI - samajAvI viSayabhogathI virakta banAvanAra guru hoya che. guru kone kahevAya te samajavuM joIe. guru eTale ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karI prakAzarUpa jJAna ApanAra. Aje vartamAnamAM jyAM tyAM guruonI hATaDIo maMDAI rahI che. jyAM ajJAna ane aMdhatAne puSTi maLI rahI che. AvA kahevAtA gruothI sAvadha rahevuM paDaze. gurumAM dayA-karuNAnI sAthe jJAna-saMpatti hoya, zIlavA-cAritra saMpanna hoya kharekhara te guru che. ahIM gura = nirapekSa, premALa - cAritravAnanI vAta che. kuMbhAra mATInA vAsaNane TIpI TIpIne ghATIluM banAve che, tema ziSyanA manane zuddha kare che. - gara kyAreka ziSyanAM kalyANa mATe kaThora paNa banatA hoya che, to mULamAM gura to phUla jevA komaLa hoya che. mANasamAM supta rahelI zaktione jagADavAnuM kAma guru kare che. yoga-sAdhanA-dhyAna vagere dvArA mANasamAM suSupta rahelI zaktine jAgRta karI vyakta karAvanAra guru che. jagatanA mahAna sadguru, saMto, sAdhu bhagavaMtoe jagatane emano sauthI mahattvano saMdeza phakta bodhavacanothI nahIM, kiMtu pratyakSa AcaraNathI Apyo che. ApaNA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra, buddha ke anya zrI rAmakRSNa paramahaMsa, ekanAtha, saMta kabIra, narisaMha, mIrAM, ramaNa maharSi, AnaMdadhanajI, saMta munizrI saMtabAlajI, zrImad rAjacaMdra vigere jevA keTalAMya saMto-guru o - emanA potAnA jIvanavyavahArathI jIvana jIvIne chavacAritrano mahAna saMdezo Apyo che. AvA cAritravAna 'guru' tarIke biruda pAme che. AvA gurunA AracaNamAM ja emanA vicAranuM ane sAdhanAnuM prAgaTaya jovA maLe che. mANasanA hRdayamAM rahelI ajJAnagraMthi na thAya e ja mokSamArga che. mokSa aMge vedavyAsa kahe che :
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 333333333333333333333333 "mokSasya nahi vaso'sti na grAmAntara meva vA / ajJAna-hRdaya-granthi - nazo mokSa / / ahIM aMdhatA -ajJAnatA dUra thayA pachI jJAnajyotanA prakAzamAM mokSamArga maLavAnI vAta che. kAzImAM ja dehatyAga karavAthI mokSa maLaze, tevI vAtano cheda uDAvIne vedavyAsa bhagavAna kahe che mamatA rahita thavAthI, kaSAyo dUra karavAthI ja jJAna prApta thAya che aMte mokSa maLe che. ApaNA mahAna saMta AnaMdadhanajIe paNa ajJAnI loko mATe prahAranI vANI kahI che. ajJAnanA aMdhakAramAM ke aMdha rUDhigata baMdhanomAM jakaDAyelA mAnavIo joIne AnaMdadhanajI, kabIra jevA saMto temanI pratye sahAnubhUti darzAvatA nathI, paNa AvA mithyAcArIo para prahAra paNa karyA che. paramatattva vize kahe : "paramatattva e jJAna, daSTA ane caitanyamaya hoya che.'' paramAtmAnI virala anubhUtimAM ahaMtva ane mamatvanI bhAvanAno lopa thAya che, e samaye dhyAtA ane dhyeya ekarUpa banI jAya che. A apUrva adretanI anubhUtinuM varNana karavA zabdo samartha hotA nathI, paraMtu saMta-gurunA hRdayamAM enI anubhUtinI abhivyakti paramAtma tattvanI anubhUti vANImAM 'satyameva' utarI Ave che. guru je cinagArI Ape che te prakAzanI pagadaMDI banI janAra jyoti che. jarUra che mAtra e pagadaMDIe gati karavAnI. pagadaMDIno upayoga karavAnI. ApaNA jaina sAdhu-guru-bhagavaMto paNa spaSTa kahe che ke : 'doSothI du:kha ane guNothI sukha.' anaMtakALathI viSaya-kaSAyanA aMdhakAramAM aTavAyela mANasane dharmaguruno bodha rUcikara lAgato hoto nathI. dharma rUcikara na lAgavAnuM kAraNa gurubhagavaMto sArI rIte jANe che. eTale evA mUDha-viSayI mANasane paNa dharma tarapha vALavA judI judI tarakIbo paNa batAvI che, je dvArA te satsaMga-dharma tarapha AkarSAya. dharmanI judI judI kriyAo karavAthI sadguNano vadhAro thAya. sadguNo AvethI sadgurunA sAnidhyamAM besavAnuM thAya ne tyAM zravaNAdithI mana zuddha thAya. mana zuddha thAya pachI pApakarma paNa ochA thAya ane pachI to tene jJAna-ajJAna, sAraasAranI sabhAnatA paNa AvI zake che, jyAre tenAmAM viveka AvyA pachI viSaya-bhogamAM vairAgya to Ave ja. Ama aneka tarakIbothI kapAyagrasta mANasane aMdhArAmAMthI hAtha pakaDIne jJAnarUpI ajavALA dharmamArge laI AvavAnuM niHsvArtha 214. - [guru-graMtha mahimA kAma guru kare che. AvA gurudevanA upadezamAMthI jharatA jJAnAmRtanuM pAna je adhikArasaMpanna bhakta kare che te mokSamorgamAM AgaLa vadhavAmAM saphaLa bane che. mANasane IzvarAbhimukha karI jIvano udhdhAra karavo e guruno niSkAma puruSArtha che. mAnavabuddhinI sImAo, jJAnendriyonI maryAdita zaktine kAraNe dharma ane adhyAtmanA maramane samajI zakAya nahIM. evA samaye 'guru' daSTAMta ApI ziSyane adhyAtma-dharmanI UMDAI samajAvavAnA prayatno kare che. jema ke 'dravya zuM che ?' guru kahe che : yureniyamanA ekAda TukaDAnA aNu-paramANuonA vibhAjana-visphoTathI aNuzakti pRthvI paranI samagra jIvasRSTino nAza paNa karI zake che ane e ja aNuzakti mAnavahitanAM aneka kAryo tarapha paNa vaLI zakAya che. guNano AdhAra te dravya. eka dravyane AzrayIne je rahe te guNa, ane paryAyanI samaja ApatAM guru kahe che, dravya ane guNanI badalAtI avasthA te paryAya. vadhumAM spaSTatA karatAM kahe che : dravya, paryApta vagaranuM ke paryAya, dravya vagaranuM na hoI zake. paryAya badalAya e utpatti che. AgaLano paryAyano abhAva thAya te nAza che, ane 'dravya' to koI ne koI rUpe kAyama che - sthiti che. saraLa rIte samajAvatAM guru kahe che : jema janmathI maraNa sudhI puruSa mATe puruSa zabdano vyavahAra thAya che, te bALaka, yuvAna vagere tenA paryAya badalAyA kare che, paNa puruSa to kAyama rahe che. sUrya jema potAno prakAza AkhI sRSTine Ape che, nadInuM pANI tenI pAse janArA sau koI mATe hoya che, tevuM ja 'guru'nuM paNa che. jene pApakarmathI chUTavuM cha, bhoga-vAsanAthI bacavuM che tevA mumukSu jIva gurunI sanmukha thAya che. stuti, guruvaMdanA ke gurudhyAna dvArA upasthita thanAra sAdhaka dharmamArge gati karI zake che. jaina bhakti mUlaka stotra stavana paraMparA bhakatanA hRdayanA bhAvo abhivyakta karanArAM che. paramAtmAnA guNonuM gAna, hAsyabhAva, sakhyabhAva to jijJAsunA hRdayamAMthI pragaTe che ja, paNa pachI prAyazcitabhAva - jene svaniMdAbhAva kahe che te jayAre tenA hradayamAM dhadhakAra sAthe UlaTInI jema bahAra Ave che tyAre ja kharA aMtaramananI zuddhi thAya che. potAnI bhUlono ekarAra karI guru pAse sudhAravA mATe kRpA yAce che. saMsAra vacce rahetA maramI bhaktoe jIvana jIvavAnI kaLA sAdhya karI lIdhI 215.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB che. premane pAgale guranA zabdanI oLakha karI lIdhI che. teo saMsAramAM rahI amala-kamala ne nirmala jIvanane upAse che, te paramarasane siddharasane, brahmarasane mANe che. madhyakAlIna sAhityamAM kendrasthAne dharma Ave che. narasiMha, mIrAM, dayArAma vigere saMtoe bhaktino mahimA gAyo che. bhakita paripakava thatAM paramAtmamaya banI jAya che. sAdhya ane sAdhakano bheda paNa tUTI jAya che. dUdhamAM sAkAra bhaLI jAya te rIte bhaktanA ahaM-mamano bhAva ogaLI jAya che. pachI "tuM hI tuM... tuM hI tuM.' ApaNA jaina sAhityamAM paNa rAsa, prabaMdha aMte to prabhubhakti tarapha ja vaLe che. AtmajJAnI gura koIne ziSya banAvatA nathI. matalaba ke AtmajJAnanI vATa cIMdhe che, paNa huM tAro guru ne tuM mAro celo' evo ADaMbara AtmAjJAnI guramAM hoto ja nathI. AtmajJAnI gura sahaja svabhAve AtmabhAve jIvana jIve che. sAcA guru mANasane saraLa rIte samajAve che : mana - vacana - karyuM, tuM prabhunuM zaraNuM le. tAro jIvabhAva (rAga-draSa) choDI, samatAmAM sthira thAya. tArA ahaMbhAvane choDIne hAsyabhAva dhAraNa kara. "gurUnI kRpA thakI ja vartamAna jIvanamAM dharma ane adhyAtmanI jhAMkhI cAritramAM dekhAya che : guru koNa ? guru eTale pAMca mahAvratadhArI, dIkSA aMgIkAra karelA sAdhu. je sva paramajJAnI che, gurumukhI che, gurutvanA ahethI para che, tevA karuNAsAgara cAritravAna gurunI ahIM mahimA karI tevA parama hitakArI sadgurune vaMdana sAthe viramuM chuM. dharma-adhyAtmane vartamAna jIvanamAM parivartana - sakriya rAkhanAra paribaLa : graMtha : tatvajJAna - guNavaMta upAdhyAya (bhAvanagarasthita guNavaMtabhAI philosophImAM rasa dharAvanAra gajhalakAra, lekhaka ane kavi che) 1995nuM sAhityanuM nobela pAritoSika vijetA AyarIza kavi simasa henInI eka kavitAnI paMktio Ama che : Between my fingre and thumb The souat the pen rests I'll dig with it. mArI AMgaLI ane aMgUThA vacce palAMThI vALIne besI che pena jenA vaDe huM karIza utakhanana ! kavinuM, dharma ane adhyAtmanuM ciMtana paNa koIka adaSTa tattvane avatAravA yugothI yatnazIla che. satya zuM che ? vicAra ke vAstava ? mAnavamAtra je kaMI che tenI apekSAe kaMIka jauM ja, taddana alaga khoLyA karatuM zreSTha prANI che. prANa tattvanI dhAraNA, vikAsa ane aMtima lakSa sAmAnya rIte enI sAme ja hoya che ane kadAca AvI sanAtana pravRttine kAraNe ja jJAna-vijJAna, tarka, manovijJAna, dharma, nItizAstra, sAmAjika vijJAna ane yet betterno khyAla satata pravartamAna che. AvA ja eka sakSama mAdhyamanuM Ayojana atre thayeluM anubhavuM chuM tyAre viSayanihita mahattvanA zabdo pAse aTakI, ciMtana karavuM anivArya mAnuM chuM. prastuta viSayamAM traNa zabdo dhyAna kheMce tevA che. eka parivartana, bIjo sakriya ane trIjo tattvajJAna. A traNe zabdomAM sakriya zabda aneka rIte dhyAna kheMce che ane te paNa vartamAna jIvananA parivartana saMdarbhamAM! jaina dharma mImAMsA mujaba jagata be tattvo vaDe racAyela che : (1) dravya (2) UrjA, padArthavijJAnanA mate paNa padArtha-dravya avinAzI che. tenuM svarUpAntara thAya 21772 gurusmaraNa e sAdhanA nathI paNa gurunA smaraNathI preraNA meLavavI e sAdhanA che rakak
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ SeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB che paraMtu nAza nathI thato. UrjA ane dravya paraspara rUpAntara pAme che. jaina mata mujaba paNa dravya sat ane guNa paryAyavAcI che. uparanuM vidhAna eTalA mATe TAMkyuM che ke sakriyatAnuM pariNAma ja parivartana che ane prANatatva mATe sakriyatA anivArya gaNAI che. sakriyatA nathI to prANatattva nathI ane prANatattva nathI to sakriyatA nathI. tattvArtha sUtranuM prathama sUtra paNa samyaka jJAnadarzana cAritrANi mokSamArga: ema ApyuM che. Ama, samyadaSTikoNa vinA koI paNa abhyAsa thaI na zake. tattvajJAnano viSaya ja tattva che. tattvano artha saMskRta pramANe 'tat traH te ja tuM tapaNuM evo thAya che. to, pratyeka vastu-padArthanuM being-hovuM enA tattva para nirbhara che. pratyeka padArtha saMyojana athavA mizraNanA svarUpamAM hoI zake. Ama, padArthanuM mULa svarUpa enA nihita tattvone AbhArI ja che. A nihitatatva pratye agrasara thavuM, hovAnA - astitvanA kAraNamAM UtaravuM eTale ja tattvajJAna. Ama, pratyeka taMtronuM sucAru saMcAlana vikAsa tattvanA samyaka darzana para avalaMbe tethI kahI zakAya ke tattvajJAna dharma-adhyAtma ne vartamAna jIvanamAM sakti, parivartanazIla rAkhanAra mahattvanuM paribaLa che. kaMI paNa jANavA, jevA, avalokavA benI jarUra paDe. eka to svayaM 'daSTA' ane bIjuM 'dazya', 'padArtha', 'tattva'. jovA, jANavA, avalokavAne jainamata pramANe 'darzana' kahyuM che ane dezyane samyaka dRSTie avalokatA prApta thAya dazyanuM jJAna-avabodha. to, darzana karavA mATe daSyanI yogyatA-kSamatA ane dRSTikoNa jainamata sAdhananI zuddhine ane svayaMnI paNa upara bhAra mUke che : tattvArtha adhigama - tattvArtha sUtra A rIte abhyAsa karavA yogya mahattvano graMtha che. jainamata tattvArtha adhigamanA prathama adhyAyanA prathama cAre sUtro mujaba upara ApaNe je nihita tattvanI vAta karI te nihitatatva eTale ja mokSa-karmono saMpUrNapaNe kSaya, sutrone pharIthI vAgoLavA gamaze : 1) samAna jJAna vAritrALa mokSamArgaH | samyaka darzana, samyaka jJAna, samyaka cAritra - e traNeno samanvaya-mokSano mArga che. samyaka eTale prazasta, saMgata, aviparita. darzana eTale jovuM te, yathArtha saMdhAna. -218) #SWeek@SGSES guru-graMtha mahimA %% 69%6@Deesa jJAna eTale avabodha jenA vaDe thAya che te. cAritra eTale vartana, AcaraNa. mokSa eTale karmano sarvathA kSaya. mArga eTale sAdhana, patha, rasto. 2) tatvArtha zraddhAne sama tanam | (tasvarUpa (chava - ajIva Adi) padArthonI zraddhA te samyaka darzana athavA tattvarUpI nirNita karAyela vAstavika arthonuM zraddhAna te samyapha darzana.). ane tattva eTale tattva (nirNita padArtha). jIva - ajIva - Azrava ityAdi sAta aThTha eTale nizcaya karAya te, nizcayano viSaya hoya te. thAna eTale vizvAsa, Adara, jenI zraddhA - vizvAsa karAya te. sabhya nam eTale agAu jaNAvyA mujaba prazasta, saMgata, aviparitanuM yathArtha saMdhAna. tanni sargAdadhigamAtavA (tat te (samyaphadarzana) nisargathI (svAbhAvika) athavA adhigamathI (bAhmanimitta - upadezAdithI) utpanna thAya che.) ApameLe ane prAkRtika saMgata sAtesAta tattvo eTale tattvArtha sUtra ja cAramAM varNavAyela :jIvAjIva Azravabandha saMbazanirjarA mokSastatvam / (jIva, ajIva, Azrava, baMdha, saMvara, nirjarA ane mokSa A sAta tattvo che ane pApa-puNyanI gaNanAnI apekSAe nava ttatvo che.) jyAM bIva eTale jIva, AtmA. nIva eTale karmanuM AvavuM. aLahama eTale karmanuM AvavuM. vanya eTale jIva sAthe karmanuM coMTavuM. saMvara eTale Azravano nirodha. nirgA eTale karmonuM kharI javuM. 219)
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18181818181818181818181818M SI GERI 91818181818181818181818181818 mokSa eTale kamono sarvathA kSaya. tattva eTale ApaNe agAu joI gayA te mujaba jIva, ajIva, Azraya, uparAMta upara jaNAvela baMdha, saMvara, nirjarA ane mokSa. TUMkamAM, cAre sUtrono sAthe abhyAsa karavAthI samajAze ke samyaka darzanathI padArtha dravya)no samyaka avabodha thAya che. A avabodha eTale dravyano guNadharma. pratyeka dravya potAnA guNadharma pramANe ja sadAsarvadA vartana kare. A vartana eTale dravyanuM cAritrya. Ama dekhA dvArA drazyanuM samyaka darzana thavAthI dAmAM paNa samyaka caritryanuM nirmANa thAya che. samyapha darzana, samyaka jJAna ane samyaka cAritrya dvArA mokSa eTale ke karmono saMpUrNapaNe kSaya thAya che. dA pote paNa sabhAna avasthAmAM ja cha vananirvAha karato thAya che ke svayaM pote paNa Atmadravya che ane AtmadravyanA guNadharma mujabanuM ja jIvana sArthaka che. jema pratyeka dravya sanAtana jaNAvyAM che te mujaba Atmadravya paNa sanAtana, sarvamAM ekasarakhA guNadharma pramANe ja varte ! jIvamAtramAM samAna daSTikoNa samabhAva pratye dore ane samabhAva nirmANa sthAna paNa tattvArtha abhigamanA uparanA cAre sUtramAM jaNAya che. sau samAna hoya ane svayaMnuM samyaka vartana - cAritrya pramANe karma na hoya , to te baMdhana ja che ane karmabaMdhana karmanuM phaLa paNa ApyA vinA na rahe ! Ama AtmadravyanA svAbhAvika guNamAM pravartamAna thavA - rahevAne ja mokSamArga kahyo che. anyathA karmanuM AvavuM, coMTavuM, phaLa ApavuM te paNa karmanI prAkRtikatA ja che. vyaktie kevA karma karavAM, kevAM na karavAM athavA to prApta karma daSTibhAvathI ja saMpanna karavA te pratyeka vyaktinA hAthanI vAta che. moha, mamatA, IrSAbhAva, matsara ityAdi prAkRtika nathI, paNa AtmadravyamAM satatapaNe rahIne jo karma thAya, to A karma "meM karyuM" tevo ahaMkAra prApta thAya. AmAMthI meM, mAruMno bhAva karmaphaLa lUMTAI na jAya te mATe anekAneka peMtarA karAve. A avasthAne ajJAna avasthA kahI che, je Atmadravyano guNa ja nathI tethI AvI vRtti-pravRttine zAstroe nivAravAyogya gaNI che. karmabaMdhanathI chUTavA svayaM pratiSTha AtmanA svabhAvamAM rahI karma karavAthI thatA karmano paNa mAtra daSTAbhAva rahe che. AvA nirlepa karmone jaina mata mujaba karmono nikAla kahyo che. krame krame karmano saMpUrNapaNe nikAla thatAM, daTA sAme mAtra ane mAtra svatva bAkI vadhe che. A svatvanI vizaSatA, kSamatA bAbate carcA karavano ane AzAya paNa nathI 22000 #SWeek@SGSES guru-graMtha mahimA %E% 69%6@Deesa ane jarUrI paNa nathI. vartamAna samaye mAtra jarUra che samyaka cAritryanI ane te dvArA pragaTatI ahiMsAvRttinI ! jagatanI tamAma samasyAo ahiMsAthI ukelI zakAvAnI pUrepUrI zakyatA che ja, je nirvirodha svIkArI zakAya tevI bAbata che. lekhAMkanI zarUAta atre satya zuM che ? vicAra ke vAstava ? zarUAtathI prAraMbhI, atyAra sudhI padArthavijJAnanI ane jainamatanI apekSAe vAstava vize vAta thaI. A vAstava, jIva, jagata, sAdhya ane sAdhana, sAta tattvo vize pUratI vicAraNA karI. ApaNane lAgyuM ke vAsvalakSI tattvarUpI hovuM e ja vAstava che, aparisIma ane sarvatra samAna guNadharme vilanasAra, guNadharma dharAvanAra che. A ja to satya ! satyanI sarvavyApakatA ane niraMtaratA aMge eka udAharaNa sAthe samajIe. koI bhAratavAsI mATe sAmAnya rIte sUryodaya savAranA 5 ke 6 kalAke thato anubhavAya. te ja vyaktine bhAratanA saMdarbhe amerikAnA sUryodaya vize pUchIe to kahe ke, amerikAmAM sUryodaya sAMjanA ke rAtanA samaye thAya che. pRthvIvAsI mATe savAranA, sAMjanA ke rAtanA samaye thAya che. pRthvIvAsI mATe sUryodaya je te samaye, je te sthaLe 24 kalAka thAya paraMtu caMdra paranI vyaktine dara paMdara divase sUryodayanI ghaTanA anubhavAya tevI rIte sUryodaya maMgaLa, zani, gurU graha para je te grahanI potAnI dharI para cakra pUruM karavAnA samaya para avalaMbe. Ama sUryodayanI ghaTanA sthaLa, kALa sApekSa jaNAya che. jyAre vAstavamAM sUrya Ugato paNa nathI ane Athamato paNa nathI. te to tenI jagAe ja svayaMprakAzita che. Atmadravya ane satyanuM paNa AvuM ja che. maharSi AlbarTa AInsTAIne satyanA rahasyanI gahanatAnI mUlavaNI sthaLa, kALa, gatinA saMdarbhe karI ane zaktinuM pratipAdana karI tenuM mApana ekama E=mc2 ApyuM. Adhunika prayogadharmitAe paNa AnA UMDANamAM UtaravuM anivArya gaNyuM je bAbata sau jJAta che, paraMtu atre jarUra jaNAI che AInasTAInanA mahattvanI udagAranI, e che "vijJAna dvArA rahasyano jyAM eka daravAjo khUle che ke tarata ja tyAM sAme rahasyanA asaMkhya daravAjA najara sAme dekhAya che.' Ama jainadarzanamAM paNa bilakula vaijJAnika daSTikoNathI satya sudhI pahoMcavAnA tathA satyamAM ekarUpa thavAnA mArgane darzanazAna, caritra tathA mokSa (karmathI sarvathA) muktAvasthA) kahyo. svayaMnuM svayaMmAM sthita thavuM ema kahyuM che. uparanA praznamAM jaNAvela vicAra vize viAra nathI thayo ema lAgavA pUrI
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 333333333333333333333333 saMbhAvanA che. A vicAra zuM che ? zA mATe ? udbhavasthAna ane pariNatI paNa vicAravaMta mATe vicAravI ghaTe. A vicAra prastuti daramiyAna jo ApaNe kadAca jainamatanA pAribhASika zabdono upayoga karIzuM to kadAca vicAra vize vicAra vizALa bhAvaka sudhI na pahoMcavAnI pUrI saMbhAvanA che tethI lekhAMka mAphaka atre paNa ApaNe samajI zakIe, tevI rojabajaronA paricayamAM chIe tevI bhASAno, zabdono upayoga yogya mAnuM chuM. uparanA prAraMbhika prazno vicAra zuM che ? vicAra zA mATe ? vicAranuM udbhavasthAna ? ane vicAranI pariNatI zI ? mAMhenA prathama traNano javAba to ekabIjA para AdhArita lAgavA saMbhava che. vicAranuM udbhavasthAna icchA, icchA anubhavAtA abhAvane - apUrNatAne - abhAvane dUra karavAno prAraMbhika prayAsa ke anivAryatA eTale ja icchA. icchAthI jijJAsA janme ane te paNa svayaMnI sAthe tadAkAratA hoya - svayaM anubhavAto abhAva najara sAme hoya tyAre ! tyAre sAmAnya rIte citta kSobha jaNAya che, jyAre citta zAMta hoya. covIsa kalAka citta kSobhane to pAgalapana tarIke ja oLakhAya. Ama cittanI zAMtinI sthitimAM abhAva - apUrNatA anubhavAya. A abhAva, apUrNatAne sAmAnya bhASAmAM Ama samajAvI zakAya ke bhUkhyA mANasane bhojanano vicAra Ave, bharapeTa jamelAne to khorAka pacAvavAnA mArgano ja vicAra Ave. Ama abhAva e paNa icchA janmAvatuM kAraNa gaNI zakAya. - vicAra zuM che ? to teno javAba uparanA javAbamAM thoDo-ghaNA aMze AvI jAya che te abhAva - icchA - jijJAsA - svayaMnI parisImitatA, jarUriyAta ityAdi. paraMtu svayaM vicArane avalokatA prApta thAya che ke ne abhAva-icchAthI zarU thatI mAnasika prakriyA paNa che. Thought is nothing but process of mind in particular direction, directing intellect to come some condussion studying possibilities, experiences and study itself, of its's own. cittAbhyAsa, cittanA anubhavo ane najara sAme rahelI zakyatAone kAme lagADI mana dvArA thatuM manana eTale vicAra. vicAra zA mATe?- no javAba paNa have spaSTa thaI javo joIe ke je apUrNatA, abhAva anubhavAya che tene dUra karavA mATenA prayatnomAM sarvaprathama vicAra thavo anivArya che. 222 [guru-graMtha mahimA vicAranI pariNati ? pariNAmo to ApaNI sAme ja che. ApaNA pahelA anekoe vicAra karyo vividha vicAro saMbaMdhe ane ApaNane prApta thayA aneka mata, matAntaro, zAstro, upadezo, kyAre nitanavI pagadaMDIo to bhAratIya ciMtana pradezane saMdarbhe anekAneka mArgo, paMtho, hAivejha ! ApaNA mATe, ApaNA vatI, ApaNA pahelAnA e vicAravaMtono ApaNe mAtra AbhAra mAnI zakIe athavA AInsTAIne kahyuM tema rahasyano navo daravAjo kholIe athavA to bhAratIya jaina mata ciMtana mujaba svayaMne pUrNa rIte jANavA, pUrNa banAvavA AgaLa vadhIe. koI paNa taMtra Akhara to mAnava mATe, mAnava-utthAna mATe che. Ama pratyeka taMtramAM mAnava agatyanuM paribaLa ane lakSa che. mAnava mULethI ja vivekazIla ane vikAsalakSI che. sucAru taMtranA saMvardhana arthe paNa pracAra-prasAranI jarUra paDe che je e visarI na zakAya. ane ISTa tattvane laI javA paNa navo samUha umerAvo agatyanuM che. mAnavasaMskRti pAse be jUnAmAM jUnAM taMtro che. eka dharmataMtra ane bIjuM kalAtaMtra. banneno Azaya eka ja che. baMne ISTa sAthe ekAkAra thavAnAM sAdhano - mArgo ja che, paraMtu baMne vacce pAyAno pharka che. ekamAM 'rasa'nuM sthAna nahIMvat athavA to kIrtana, pUratuM, bIjAmAM rasane anivArya gaNI, vaheMcIne mANavAnI paddhati che. Ama mAnavaprakRtine kalAtaMtra pratye, enA suyojita saudaryazAstra vize vizeSa AkarSaNa rahe che. atre pragaTa karavAno muddo e che ke dharma AkarI prakriyA tathA pramANamAM zuSka lAge tevA upadezAtmaka jJAnamArga. tattva prati agrasara thAya che. tethI vartamAna samayanI viDaMbaNA e che ke mAnava sahaja rIte dharmAbhimukha thato nathI. AvuM valaNa jo lAMbo samayaka cAle to sAMskRtika dhArA jokhamAI jAya. jenA utthAna mATe dharmataMtra che tevo mAnavasamudAya dharmathI alaga thato jAya. AjakAla dharmane nivRttonI pravRtti gaNavAnI cokkasa zarUAta thaI cUkI che tyAre yuvAbaLane dharma pratye anurAga keLavavo karavo hoya to kalAmArganA svayaMsiddha amuka pAsAne atre dharmakSetre pavRtta karavA paDaze, jethI rasa dvArA rasajJa banI - banAvI mAnavane svathI svatva ane svatvane satva pratye AsAnIthI vALI zakAze ane vartamAna kaTokaTI haLavI to avazya banAvI zakAze, sAMskRtika dharohara AgAmI peDhIne soMpavA paNa peDhIne taiyAra karavAnuM kartavya paNa vartamAna peDhIe ja karavAnuM hoya che. prastuta saMdarbhe AcAryazrI indranandI nItizAstrano eka zloka atre utAravo yogya lAge che. 223
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ S18181818181818181818181818K SI GET 81818181818181818181818181818 saguNo nirguLovApi zrAvaNo manyate sadA / mA 'vazA kriyate tasya tanmUkA dharmavartinAH / / - pR. 32, prAkRtavidhA jAnyu. - mArca- 1996. aMka 4, saM : DaoN. rAjArAma jaina) ((tattva-padArtha) saguNa hoya ke nirguNa, zrAvako tene nitya mAne che, tenI avajJA (upekSA) na karavI (kAraNa ke, te mULathI ja dharma (svaguNa) mujaba vartanArA che.) mahAvIrane 12 varSanI AkarI tapazcaryAne aMte kevaLajJAna prApta thayuM. teo siddhadazAne pAmyA, sarvajJa thayA. A jJAna tarkaAdhArita notuM. paraMtu anubhavajanya hatuM ane varSonI tapazcaryA, ciMtana ane manana dvArA prApta thayuM hatuM. A kevaLa jJAnane lIdhe teo bhUta, bhaviSya ane vartamAna e traNe kALanI hakIkato jANI zakatA hatA. temanAthI koI cIja ajANI rahetI nahIM." (jaina darzana, pR. 15, prA: jhaverIlAla koThArI). uparanA baMne avataraNomAM being hovApaNAnA - astitvanA kAraNarUpa tattvanI sarvakAlInatAne je sAMbhaLyA pramANe mANe che tevA zrAvako ( '' dhAtu parazI banelo zabda thAva eTale ke sAMbhaLavuM - sAMbhaLIne mamaLAvavuM - mANavuM evuM thAya che.) guNa-nirguNa koI paNa tattvanI avajJA-upekSA karatAM nathI. Ama hovApaNAne aMge haMmezAM satatapaNe ciMtana-manana-maMthana karatAM rahe che. mahAvIra svayaM paNa AkarI tapazcaryA daramiyAna ciMtana-manananA paripAkarUpe jJAna pAmyA, siddha banyA, traNe kALanA jANakAra banyA. tethI svAbhAvikapaNe kahI zakAya ke vicAranuM sAtatya kyAMka pahoMcADe che jethI tattvajJAnamAM arjana-hetu paNa vicArasAtatya, agatyanuM pAsuM che. tattvajJAnanA prakAzamAM dharmaparAyaNatA svAbhAvika avasthA ane tethI ema paNa bane che ke, vicAra, tattvajJAnano abhyAsa, tapasvInI bhUmikAe, dharma-adhyAtmane jIvanamAM sAhajikarUpe sakriya kare che ane A sakriyatA vyaktimAM jabaruM parivartana lAve che. ApaNAmAMnA sUpta adhyAtma tattvane tattvArtha sUtranuM vAcana ane jinadarzananuM tattvajJAna jarUra sakriya karI zake. atre vicArayajJa saMpanna thaI rahyo che, tyAre upara pramANe thayela vicAramaMthana paNa upakAraka nIvaDaze tevI apekSA sevuM chuM. koI kSati rahI gaI hoya, to te mATe svayaM huM pote ane mAro sImita abhyAsa haze tevuM svIkArI upakAraka vastune apanAvI, kSatine daragujara karavA zreSThIo, vidvAno, AcAryo ane Ayojakone karabaddha prArthanA. dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM parivartana-sakriya karanAra paribaLa : dayAna -IlA zAha (IlAbahene M.A. science of Living) sudhI abhyAsa karyo che. prakSAdhyAna aMte yoga zibiramAM kAryakarata che. varlDa jaina konphaDareza sAthe saMkaLAyelAM che) prekSAdhyAna mAnava ItihAsa niraMtara unnati ane pragatino rahyo che. unnatinI A vikAsayAtrAmAM dharma, adhyAtma ane mahApuruSo dvArA sthApita udAtta mUlyoe prakAza staMbhanI bhUmikA nibhAvI che. AcAryazrI tulasI ane mahAprajJajIe ahiMsAne jIvananAM dareka kSetre pratiSThita karavA mATe eka navI ja zikSapraNAlI ApI jenuM nAma che jIvanavijJAna. aNuvrata ane prekSAdhyAna enAM mukhya aMgo che. AjanI zikSaNa paddhati dvArA zArIrika, mAnasika ane bauddhika vikAsa khUba thAya che, paNa bhAvanAtmaka vikAsanI taddana avagaNanA karavAmAM Ave che. jIvanavijJAna eka evI zikSaNapraNAlI che je vyaktinA sarvAgINa vikAsa para bhAra Ape che. A zikSaNa paddhati kevaLa saiddhAMtika na hotAM prekSAdhyAna jevA dhyAna prayogo karAvavAmAM Ave che. dhyAna ane yoga AMtarika parivartananI prakiyAo che. Aje vaijJAniko ane manovaijJAnikoe paNa potAnA prayogomAM dhyAna ane yogano samAveza karyo che. prekSAdhyAna svarUpa upalabdhinI prakriyA che. vyakti ajJAnatAne kAraNe bahirmukha bane che. bahirmukhI pravRttio Adhi, vyAdhi ane upAdhinuM kAraNa bane che. prekSAdhyAnamAM adhyAtmanAM zikharonI carcA che to sAthe sAthe zarIrazuddhi mATe Asana ane prANAyAmanuM paNa vidhivat prazikSaNa ApavAmAM Ave che. prekSAdhyAnano artha che jovuM - rAga-dveSamukta phakta samatAbhAve jovuM. A badhA prayogonuM prayojana che mANasamAM hiMsAnI bhAvanA ochI karavI. hiMsA ja badhA pAponuM mULa che. te manuSyonA saMskAramAM rahelI che ane nimitta maLatAM pragaTa thAya che. jIvanavijJAna zikSaNapaddhatimAM ahiMsAne prAdhAnya ApIne enA prazikSaNanI suMdara vyavasthA karavAmAM AvI che. 225) 22)
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3333333333333333 prekSAdhyAnano vaijJAnika dRSTikoNa-prekSAdhyAnamAM zarIra vijJAnanI jANakArI dvArA zarIramAM thatA rAsAyaNika pherone dhyAna dvArA parivartita karavAmAM Ave che. zArIrika vikAsa H zarIravijJAna anusAra ApaNA zarIramAM agiyAra taMtra che - asthitaMtra, mAMsapezItaMtra, tvacAtaMtra, zvasanataMtra, pAcanataMtra, utkhanataMtra, nADItaMtra, graMthitaMtra, prajananataMtra, raktaparisaraNa taMtra ... A badhuM 1. maLIne thAya che eka zarIra. badhAM taMtro bhegAM maLIne kArya kare to sAro zArIrika vikAsa thAya che. prANadhArA saMtulana : ApaNA zarIramAM 72,000 nADIo che, jenA dvArA prANazakti, preraNAo ane anya UrjA pravAha vidyuta taraMgonI jema vahetAM vahetAM zarIranA koSo ane aMgone svastha tathA tAlabaddha rAkhe che. A 72,000 nADIomAM 3 mukhya che jene iDA, piMgalA ne suSumaNA kahe che. piMgalA eTale sUrya ane IMDA eTale caMdra nADI paNa kahevAya che. vijJAna ene simpatheTIka ane perAsimpatheTIka kahe che. enA saMtulanathI vyakti zAMta, vinamra rahe che paNa jo eka ja nADI vadhAre pravAhita thAya tyAre hiMsAnA bhAvo janma le che ane asaMtulita vyaktinuM nirmANa thAya che. jIvanavijJAna A baMne prANadhArAnA saMtulanano prayAsa kara che, jaivika saMtulana : ApaNA mastiSkano DAbo hisso, gaNita bhASA, tarka vagere zIkhavavAmAM upayogI che, jyAre jamaNo hisso adhyAtma, AMtarika vikAsa mATe javAbadAra che. Aje bauddhikatA eTale ke DAbA magajano vikAsa khUba thayo che. jyAre jamaNuM magaja lagabhaga suSupta che. indriyo potAnA viSayanuM vartamAnakALamAM ja grahaNa kare che paNa mana indriyo dvArA grahaNa karelA viSayonuM 3 kALamAM ciMtana karI zake che. sAruM ciMtana ane manana sArA mAnasika vikAsano purAvo che. jIvanavijJAna A baMne vaccenI samutalatA jALavavAnuM kAma kare che. kSamatAnuM jAgaraNa H jainadarzana anusAra manuSyamAM anaMta jJAna anaMta zakti che. AjanuM vijJAna paNa have e ja bhASA bolavA lAgyuM che. DaoN. lopanAve supara larniMganI praNAlI ApaNane ApI. eno siddhAMta che ke ApaNA magajamAM zIkhavAnI anaMta zakti che ane ene vikasita karI 221 2. 3. 4. [guru-graMtha mahimA zakAya che. emaNe eka prayoga karyo, je bALaka pAMca, cha zabdo yAda nahoto karI zakato ene supara rniMgathI hajAro zabdo yAda karI devaDAvavAmAM AvyA. ApaNA magajanI kSamatAno mAMDa be TakA upayoga thAya che. jo pAMca TakA upayoga thAya to mahAna banI zakIe. magajanI kSamatAno upayoga 10 TakA mAnavIne jIniyasa banAve che. vijJAnano artha che niyamonI zodha. jIvanavijJAnanuM paNa lakSya che jIvananAM vibhinna pAsAMonuM adhyayana karI niyamonI zodha karavI jenAthI jIvanano saMpUrNa vikAsa thAya. AcAryazrI mahAprajJanA anusAra jIvanavijJAnanAM mukhya sAta aMga che - zarIra, zvAsa, prANa, mana, bhAva, karma ane citta. svastha jIvana mATe A sAte aMgono samyag vikAsa jarUrI che je prekSAdhyAna dvArA thaI zake che. jIvananuM paheluM ekama che zarIra - zarIranI vyAkhyA che - muruvAnamava sAdhanam jJa: / je sukha-du:khano anubhava karAve te zarIra. Aje vijJAne zarIra upara khUba saMzodhana karIne aneka rahasyo ujAgara karyAM che. chtAM anaMta rahasyo jANavAnAM bAkI che. ApaNA zarIramAM evAM kendro che jyAM cetanA saghana rUpathI kendrita che. prekSAdhyAnamAM ene 'caitanya kendra' kahevAya che. enA upara dhyAnanA prayoga karavAthI zarIranA prazikSaNa sAthe sAthe svabhAva ane vRttiomAM paNa parivartana lAvI zakAya che. jIvanavijJAnamAM zarIrane prazikSita karavA mATe Asana, yaugika kriyA, kAryotsarga, zarIra prekSA ane anu prekSA jevA prayogo karavAmAM Ave che. jIvananuM bIjuM ekama che zvAsa - vyakti khAdhA vagara thoDo samaya rahI zake che paNa zvAsa lIdhA vagara eka kSaNa paNa na rahI zake. ApaNA badhAM ja kAryo magaja upara nirbhara che. jevo magajano Adeza e pramANe kArya, paraMtu magajanA saMcAlanamAM ghAsano bahu moTo phALo che. magajanA be bhAga che - DAbuM ane jamaNuM. jamaNA nasakorAthI lIdhela zvAsa DAbA magajane sakriya kare che ane DAbA naskorAthI lIdhela zvAsa jamaNA magajane sakriya kare che. A baMnenI vacce saMtulana atyaMta Avazyaka che. anyathA hInabhAvanA, utkRkhalatA vagere pedA thAya che. zvAsane prazikSita karavA mATe samavRtti zvAsa prekSA karavAmAM Ave che. jIvananuM trIjuM ekama che prANa - prANanI paribhASA che - jhIvanI rAvitaH 227
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6699999999999 jJAnadhArakothI prAH | jIvana jIvavA je zaktinI AvazyakatA che te prANa. ApaNA zarIranI jeTalI paNa kriyAo che enuM saMcAlana prANathI thAya che. prANa ApaNA samagra zarIramAM pravAhita thAya che. enA pravAhamAM asaMtulana rogane AmaMtraNa che. jIvanavijJAnamAM prANane saMtulita karavA tejasa kendra prekSA, vizuddhi kendra prekSA, zarIra prekSA, samavRtti zvAsa prekSA ane prANa kendra para dhyAnanA prayogo karavAmAM Ave che jIvananuM cothuM ekama che mana - manano saMbaMdha ApaNA mAnasika svAsya sAthe che. mananI caMcalatA samasyA pedA kare che. mananI ekAgratA aneka samasyAonuM samAdhAna che. prekSAdhyAnamAM dIrghaSAsu prekSA, prANa kendra prekSA, darzana kendra prekSA, vicAra prekSA ane anuprekSAnA prayogo karavAmAM Ave che. jIvananuM pAMcamuM ekama che bhAva - ApaNAM sthaLa zarIranI aMdara eka sUkSma zarIra che - tejasa zarIra, bhAvonuM nirmANa A zarIramAM thAya che. e manane saMcAlita kare che ane sthULa zarIramAM cittane. citta magaja dvArA zarIranI badhI prakriyAone saMcAlita kare che, cittanI zuddhi ke azuddhi bhAvanI zuddhi ke azuddhinuM mApadaMDa che. prekSAdhyAnamAM bhAvazuddhi mATe legyA dhyAna, maitrInI, karuNAnI ane sahiSNutAnI anuprekSA karavAmAM Ave che. jIvananuM chachuM ghaTaka che karma - jIvanamAM je kaMI paNa bane che te Akasmika ke ahetuka nathI hotuM paNa enuM kAraNa che karma. ghaNI vAra evI paristhiti UbhI thAya che ke ApaNI samajanI bahAra hoya te paNa karmane AbhArI che. karma sarvoparI nathI ane temAM parivartana zakya che ane enA mATe nirvika95 dhyAna, apAya vicaya, vipAka vicaya, leyA dhyAna, caitanya kendra prekSA, jApa vagerenA prayoga karavAmAM Ave che. jIvananuM sAtamuM ghaTaka che citta - AtmajJAna sUrya che, jemAMthI aneka jJAnaramio nIkaLe che. emAMnI eka razmi che citta. cetanAmAMthI nIkaLatI cittaramI sthULa zarIrane prabhAvita kare che. magaja ane nADItaMtra dvArA jIvananI pratyeka kriyA zarIra, mana, vANIne prabhAvita kare che. cittanI vizuddhi mATe caitanya kendra prekSA, jJAtA-dakA bhAva prayoga karavAmAM Ave che. ahiMsAnuM prazikSaNa - savAla che ahiMsA prazikSaNano prAraMbha kyAMthI 228 %e6e0%e0%ae% guru-graMtha mahimA Best SSSu#2### karIe ? ahiMsA prazikSaNa mATe jANavuM paDaze ke hiMsAno uddabhava kyAMthI thAya che? hiMsAno uddabhava thAya che bhAvataMtramAM. pachI te vicAramAM Utare che ne tyAra bAda acAraNamAM. tethI ahiMsA prazikSaNanuM paheluM sUtra che bhAvaddhi. enA mATe zarIra ane mana baMnene prazikSita karavA Avazyaka che. prekSAdhyAnanA be rU5 che - AdhyAtmika cetanAno vikAsa ane cikitsAtmaka zvAsa prekSA dvArA samasyA samAdhAna. prekSA eTale jovuM. dazavaikAlika sUtramAM lakhyuM - 'NikA ghA maggi" AtmA dvArA AtmAne jovAnuM. svayaM svayaMne jovAnuM. AcArAMga sUtramAM enuM pramANa maLe che - je priyatA ane apriyatA vagara potAnI aMdara jue che te janma ane mRtyunA cakravyuhane toDI zake che. jyAre mAtra jovAnI kriyA cAlu hoya che tyAre vicAro nathI AvatA. jovAnI A kalA badhAM nathI jANatAM. eka sAva ja nAno prayoga-zarIranA koI bhAgamAM pIDA thAya to tyAM aMtardaSTi laI jaIne jevAthI thoDA samaya pachI pIDAno anubhava nathI thato. AvuM eTalA mATe thAya che kAraNa ke zarIranI badhI prakriyAo prANa dvArA thAya, cAle che. magaja saMpUrNa zarIrane niyaMtrita kare che ane magaja saMcAlita thAya che. vidyuta taraMgo ane rasAyaNo dvArA eka jagyAethI jovAthI zarIramAM vibhinna prakAranAM rasAyaNo pedA thAya che, jenI ApaNe kalpanA paNa na karI zakIe. jema jema ekAgratA vadhe che tema tema bhAvonI vizuddhatA thAya che ane sAthe ja amRta tulya rasAyaNo pedA thAya che. prekSAdhyAnanA prayogo jovAnA prayogo che, darzananA prayogo che eTalA mATe ekAgratAnI khUba jarUra paDe che. badhI ja zaktio ApaNA zarIramAM vidyamAna che, bImArI ane AdatomAM parivartana paNa zarIra dvArA ja thAya che. prekSAgAnamAM sthaLathI sUkSma tarapha AMtarika ghaTanAo jovAnI hoya che. aneka samasyAonuM mULa kAraNa che zarIra. zarIra svastha to mana svastha. mana svastha to bhAva svastha. yoga, Asana ane prANAyAma dvArA zarIramAM prANazaktino saMcaya thAya che. maharSi pataMjali kahe che prANAyAma cetanAne anAvRta kare che, ekAgratA vadhAre che. prANAyAmathI graMthitaMtrane adhika rakta maLatAM te vadhAro kAryazIla bane che. AcAryazrI mahaDAjIe zarIramAM 13 caitanya kendro zodhI kADhayAM che jyAM cetanA saghana hoya che. kAryotsargano prayogo dvArA A caitanya kendrone jAgRta karavAmAM Ave che jethI zarIranA avayavo pratye jAgarUkatA vadhe che ane 22
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ %E%E% ESSEGC%jJAnadhArAWGCE%EEGGGGGE pariNAma rUpe cittanI caMcaLatA ochI thAya che. prekSAdhyAnanAM mukhya aMgo - kAryotsarga, arnayAtrA, zvAsa prekSA, zarIra prekSA, caitanya kendra prekSA, vezyAdhyAna, anuprekSA, bhAvanA. sahAyaka aMgo- Asana, prANAyAma, mudrA dhvani. viziSTa aMgo - vartamAna kSaNanI prekSA, vicAra prekSA, animeSa prekSA. Asana - AsananI sthiratA upara ja dhyAnano AdhAra che. prathama zarIra sthira thAya tyAre ja mananI sthiratA Ave che. prekSAdhyAnamAM sukhAsana, padmAsana, vAsana zarIranI sthiratA mATe karavAmAM Ave che. prANAyAma - ApaNI niSedhAtmaka ane sakArAtmaka vRttiono saMbaMdha zvAsa sAthe che. prekSAdhyAnamAM prANAyAma bahu ja mahattvanuM che, kAraNa prANanA ucita saMcArathI vAta, pitta ane kaphano udbhava nathI thato. dIrghazvAsa ane samavRtti zvAsaprekSA be mahattvapUrNa prayoga che. mudrA - mudrAno sIdho saMbaMdha bhAvothI che. dAkhalA tarIke prasannatAnI sthitimAM vyaktinA hAvabhAva enA caherAthI jJAta thAya che. enAthI viparIta duHkhamAM udAsI dekhAya che. jyAre prekSAdhyAnamAM jJAna, mudrA, vItarAga mudrA jevA prayogo karAvavAmAM Ave che tyAre vyaktine dhyAnanI sAdhanA karavI sahelI thaI jAya che. kahevAya che ke jevI mudrA evA bhAva ane jevA bhAva evA svAva. dhvani-ahaMma dhvani ane mahAprANa dhvani abhuta prayogo che jenAthI prANa sakriya thAya che ane suSupta zaktio jAgRta thAya che. kAryotsarga - prekSAdhyAnamAM kAryotsarga zarIranA zithilIkaraNa ane tanAvamukta thavA mATe karavAmAM Ave che. kAyA eTale zarIra ane utsarga eTale choDavuM. zarIranA mamatvane choDavuM. AtmAnuM sthAna zarIramAM che eTale zarIranuM AlaMbana laIne Atmadarzana thaI zake. kAryotsargamAM zarIranA pratyeka avayava ne ekAgra jotAM jotAM zithilatAno sujhAva ApIne saMpUrNa zarIrane caMcaLatA mukta karavAnuM che. vijJAnanI daSTie kAryotsargathI zarIrane mAMsapezIo svastha rahe che ane vidyutapravAha vegavaMtu bane che. aMtaryAtrA - aMtaryAtrAno artha che bhItaranI yAtrA. zakti kendra, je karoDarajajunA aMtima bhAga upara sthita che tyAM zaktino vipula bhAMDara che paNa 230) SeeSeSee guru-graMtha mahimA GeeSeeeee supta avasthAmAM hovAthI eno khAsa phAyado thato nathI. aMtaryAtrAmAM citta dvArA suSamaNAnA mArge zaktine jJAnakendra sudhI laI javAmAM Ave che. ata: ene jAgaraNanI prakriyA paNa kahevAmAM Ave che. jJAnakendranuM sthAna mastakamAM che. mastaka ane kriyAkalAponuM uddabhavasthAna che. aMtaryAtrA dvArA supta zaktionuM jJAnakendra sudhI urdhvagamana ane sAthe ja IDA tathA piMgalA nADInuM samatulana paNa che. zvAsa prekSA - zvAsa prekSAno artha che AvatA-jatAM zvAsane jovuM. zvAsa niyaMtraNa dvArA mananuM niyaMtraNa thAya che. zvAsa ane manane sIdho saMbaMdha che. zvAsa lAMbo tema mAnasika ekAgratA vadhe che. lAMbo zvAsa levAthI prANazakti vadhe che. adhika oNksijana zarIranI aMdara jatA sartine prasannatAno anubhava thAya che. AdhyAtmika daSTie zvAsa prekSA e vartamAnanI kriyA che. na atitanI smRti na bhaviSyanI kalpanA. kevaLa vartamAnamAM rahevuM eTale samabhAvamAM rahevuM. zarIra prekSa - zarIra prekSamAM cittane paganA aMgUThAthI laIne mastaka sudhI eka eka avayava para kendrita karIne tyAM thatA prANa prakaMpanono sAkSAtkAra karavAmAM Ave che. enAthI prANanuM paNa saMtulana thAya che. zarIra prekSAthI prANonuM saMtulana thaI pratirodhAtmaka zaktino vikAsa thAya che. caitanya kendra prekSa - Ayurveda, ekyucaranI daSTithI ApaNA zarIranA aneka bhAgomAM ekabIjAnA saMvAdI kendro maLe che. caitanya kendra prekSamAM 13 mukhya caitanya kendronI prekSA karavAthI sukha cetanAnuM jAgaraNa thAya che, jenAthI vyaktino AdhyAtmika vikAsa thAya che. vaijJAnika daSTithI keTalAka caitanya kendrono saMbaMdha aMtastrAvI graMthio joDe che jenA dvArA vyaktinA vyavahAra ane vyaktitva upara asara thAya che. e kendronAM nAma ane sthAna che - 1. zaktikendra - suSumaNAno aMtima bhAga 2. svAcyakendra - nAbhithI cAra AMgaLA nIce 3. tejasakendra - nAbhi 4. AnaMdakendra - be phephasAMnI vacce 5. vizuddhikendra - kaMThano madhya bhAga 6. brahmakendra - jIbhano agrabhAga 7. prANakendra - nAkano agrabhAga 231)
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB 8. apramAdakendra - kAnano bahAra, bhItarano madhya bhAga 9. cAkSuSakendra - be AMkhonI vacceno bhAga 10. darzanakendra - be bhramaronI vacceno bhAga 11. jyotikendra - lalATanuM madhyabiMdu 12. zAMti kendra - kapALano agrabhAga 13. jJAnakendra - mastaka lezyAdhyAna - lehyAdhyAna raMgonuM dhyAna che. jevI vyaktinI lezyA tevuM tenuM AbhAmaMDaLa. AbhAmaMDaLa vyaktinA zarIranI cAre bAju sUkSma valaya che je have viziSTa phoTogrAphI dvArA joI zakAya che. ledhyAna bhAvazuddhino prayoga che. bhAva ja vyaktinA vyavahArano arIso che. lehyAdhyAnanA prayogamAM kAlpanika camakatA raMgone AbhAmaMDaLamAM jovAnuM hoya che. pachI ene zvAsa dvArA zarIranI bhItara levAmAM Ave che ane bhAvanA karavAmAM Ave che. lehyAdhyAnamAM pramukha pAMca kendra ane enA raMgonuM nirdezana karavAmAM AvyuM che. vaijJAnika daSTithI pratyeka raMgono potAno prabhAva hoya che aMtaHstrAvI graMthione prabhAvita kare che ane strAvonuM saMtulana kare che. lezvadhyAnanA pramukha raMga ne saMbaMdhita kendro raMga kendra ane graMthi bhAvano lIlo AnaMdakendra - thAyamasa graMthi bhAvavadhArA nirmala thAya che. vAdaLI vizuddhikendra - thAIroIDa graMthi vAsanAonuM zamana thaI rahyuM che. aruNa darzanakendra - piTyuTarI graMthi aMtardaSTi vikasita thaI rahI che. sapheda jyotikendra - pIniyala graMthi krodha; Avega, Aveza zAMta thaI rahyA che. pILo jJAnakendra - hAI pothelemsa jJAna ane smRtino vikAsa thaI rahyo che. bhAvanA - bhAvanAno artha che badhI ja vAtothI manane haTAvIne phakta dhayeyanuM ja punarAvartana. eka ja vAtanA punarAvartanathI te vicAro cittamAM coMTI jAya che. bhagavAna mahAvIre haMmezAM zubha bhAvamAM rahevAno saMdeza Apyo che. zubha bhAvo ane tenA punarAvartana dvArA saMskAronuM nimAMNa vyaktinA manamAM karI zakAya che. anu prekSA - anu eTale pachI ane prekSA eTale jovuM. prekSA pachI mUccha -232 %e0% % e0%B%E% guru-graMtha mahimA #@#$%e0%e0%a ne toDavAvALA viSayo para anuciMtana karavuM. anuciMtana dvArA aneka mAnasika rogothI mukti meLavI zakAya che. sAthe sAthe bhAvavadhArA, vicAra ane vyavahAramAM parivartana lAvI zakAya che. anuprekSA svabhAva parivartananI acUka paddhati che. anuM prekSA aneka prakAranI che jema ke - satya, abhaya, mRdutA, karuNA, prAmANikatA, saMpradAya nirapekSatA. prekSAdhyAnanA viziSTa aMgo : vartamAna kSaNanI prekSA - kevaLa vartamAnamAM rahevuM. na bhUtanI na bhaviSyanI ciMtA karavI. phakta vartamAnane jovuM. vicAra prekSA - AvatA-jatA vicArone phakta jJAna-draSTAbhAvatI jovuM. na rAga na Sa. AvI rIte vicAra prekSA karatAM karatAM nirvicAratAnI sthiti prApta karI zakAya che. - animeSa prekSA - apalaka jovuM. trATaka enuM bIjuM nAma che. enA dvArA mAnasika ekAgratAno vikAsa thaI zake. Adhunika vijJAna, adhyAtma ane vijJAnane joDavAvALI eka kaDI ApI che jenuM nAma che AbhAmaMDaLa. AbhAmaMDaLanI carcA to vizvanA badhA dharmomAM thatI rahI che. enuM pramANa che dareka vizvaprasiddha saMtonI chabimAM mastakanI cArekora prakAzamaya vartuLa. vijJAne viziSTa kemerA dvArA A AbhAmaMDaLane citrita karyuM che. AyurvedamAM to AbhAmaMDaLanA nirmANanI eka prakriyA che. ApaNe je bhojana laIe chIe emAMthI prathama rasa bane che. A rasamAMthI lohI, lohIthI mAMsa, mAMsathI carabI, carabIthI hADakAM, hADakAMthI majjA ane majAthI vIrya bane che. sAmAnyata: vIryamAMthI garbha bane che. ahIM sudhInI prakriyA vijJAnanI che. adhyAtmamAM brahmacaryanuM khUba ja mahattva che. zaktinuM jayAre urvIkaraNa thAya che tyAre te ojarU5 arthAta tejasvI AbhAmaMDaLa banI jAya che. jyAre koI roga athavA vikRti zarIramAM utaravAnAM hoya to pahelAM AbhAmaMDaLamAM Ave che. AbhAmaMDaLa AvatAM pahelAM manamAM, manathI pahelAM sthULa zarIramAM ane sthaLathI pahelA sUkSma eTale tejasa ane karma zarIramAM. AtmAnA spaMdano nirmala hoya che paNa kapAya tene malina banAve che. A nirmalatAno sAkSAtkAra AbhAmaMDaLanI nirmalatAthI thAya che. dhULathI sUkSma tarapha javAthI, prekSAdhyAna mAdhyama che dhULathI sUkSma tarapha 233)
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ %iE%E% ESSAGECjJAnadhArA GCE%%EGGGGG javAno. AbhAmaMDaLa pApa pravRttithI malina thAya che. hiMsAthI kALuM, krodhathI lAla, mAyAthI byu, A raMgo ApaNA vyaktitvanA sUcaka che. vyaktitvanuM rUpAMtara thaI zake che. prekSAdhyAna vyaktitva rUpAMtaraNanuM mAdhyama che. jyAre adhyAtma vijJAna sAthe joDAya che tyAre te upacAra banI jAya che. dhyAna manane zAMta banAve che. jema jema mana zAMta thAya che tema AtmAnA spaMdanono sAkSAtkAra thato jAya che. mithyAdhAraNAo vilina thatI jAya che. AcArya mahAprajJajIe adhyAtma ane vijJAnano AdhAra laIne prekSAdhyAnanI amUlya bheTa ApaNane ApI che. kyAreka to enI mUlya bajavaNI thaze ja. atyAra sudhI phakta Ama thavuM joIe ane Ama na thavuM joIe'nI ja vAta thatI hatI. AcArya mahAprajJajIe prekSAdhyAna dvArA, 'je thavuM joIe te kevuM ane kevI rIte ane je na thavuM joIe enAthI kema bacAya' enuM vaijJAnika pramANa sAthe zikSaNa ApyuM che. A sAdhanA zikSaNa kevaLa siddhAMta na hotAM prAyogi paNa che jenAthI jIvanane sarasa ne saphaLa banAvI zakAya che. prekSAdhyAnanA vividha pAsAno abhyAsa karatAM ApaNe e tAraNa para AvI zakIe ke vartamAna kArya mAnavInA jIvanamAM je supta adhyAtma bhAvo paDelA che tene prekSAdhyAna anaMtavaMtA banAvI sakriya karI zake. 235dharma ane adhyAma vartamAna jIvanamAM parivartana-sakriya karanAra paribaLa - dharmagraMtha - DaoN. pravINabhAI zAha (amadAvAdasthita pravINabhAI jainadarzananA abhyAsu che. aneka pustakonA lekhaka che. deza-videzamAM temanAM pravacano yojAya che) jaina sAhitya jJAnasatranA paribaLa dvArA, AmaMtraNa dvArA pasaMdagI karelA viSaya upara mana-ciMtana AkAzamAM viharavA lAge che ane jinavANInA anake padArthanA ciMtanI DALIe besI phUraNAono anupama AnaMda anubhavAya che ane tenuM varNana kadAca ane aprastuta hoya paNa Ayojaka-saMpAdakanuM AbhAranI lAgaNIpUrNakanuM RNa atre pragaTa karavuM jarUra prastuta che. Ama A lekhanA viSayonuM ciMtana karatAM karatAM be kahevata tarapha mananuM dhyAna kheMcAyuM. mana hoya to mALave javAya. - A will will find a way and A jagatam kazuM azakya nathI - Nothing is impossible in this world. dharma parivartana ke adhyAtma parivartana ke baMnemAM sakriyatA lAvavAnI icchAzakti prabaLa jAge to koI paNa paribaLa temAM nimitta bane tevI saMbhAvanA che. jJAnasatranA paripatramAM ApelA paribaLa sapuSa, graMtha, maMtra, stotra, tIrtha, mUlya, tattvajJAna ke dharma paraMparAmAMthI mArI samaja pramANe A sabhAmAM upasthita puNyAtmAo ke mArA jevA anArya dezamAM varSo sudhI vasavATa paribhramaNa karIne AvelA sujJajanonA jIvanamAM dharma-adhyAtAma taraphano vaLAMka thavAmAM sauthI saraLa, sauthI zreSTha, sauthI sahelAIthI upalabdha hAthavanuM paribaLa jyAM hoya tyAM maLI zake tevuM paribaLa dharmagraMtha, dharmavAMcana hoya che ema kahevuM ayathArtha nahIM hoya. duniyAnA koI paNa khUNe vaselA hoya tene patrikA dvArA sAmAyika - megejhina dvArA preraNAdAyI patro dvArA, aMko dvArA pustakarUpe ke bIjA evA mAdhyamathI dharmagraMthanA zabdo dhyAna upara AvavA khUba saraLa che ane enAthI prabhAvita thaI jIvanano vaLAMka dharma-adhyAtma tarapha vaLavAnI zarUAta kare che e jJAnadIpa ke 235) ** | ziSya ene ja kahevAya, jene garanA hita karatAM paNa gurunA hetu pratye heta hoya
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6%eLa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e vivekapUrNa vyavahAranA dIpakamAM pachI anya paribaLo protsAhananuM tela pUrIne vyaktine dharmatmA banAvI zake che. jaina darzanakAro dharmagraMtha kone kahe che ? tene jemAMthI jIvone AtmakalyANano mArga maLe. AtmakalyANa eTale saMsara paribhramaNathI kAyamanI mukti ane mokSanA zAzvata sukhanI prApti. A dharmagraMthano udabhava kevI rIte thayo ? dareka covIzImAM tIrthakara bhagavaMto gaNadharabhagavaMtone tripadInI dezanA Ape. tIvra prajJAvALA gaNadhara bhagavaMta dvAdazAMgInI racanA kare. pUrvadharo temAMthI Agamono mahAsAgara sarje ane gItArtha guru bhagavaMto tenA AdhAre sRSTinA tamAma sujJa jIvone mokSa mArganAM dvArA kholI ApavA, nadI rUpe, sarovara rUpe, jharaNA rUpe athavA tattvajJAnanA TIpAM rUpe asaMkhya dharmazAstronuM sarjana kare. moTe bhAge atre birAjamAna bhAgyazALIo athavA dharmarAgI tamAma jIvone dharmagraMthanA uparanA nadI vagere rUpe maLelA paribaLathI AtmakalyANanA mArganuM jJAna thAya che ema kahevuM atizayokti nathI. vastuta: dharma ane AdhyAtmikatA to sAhityanA mULamAM tenI be preraka zaktionuM kAma kare che. AthI jaina lekhakonI ane kavionI kRtione dhArmika mAnIne athavA sAMpradAyika kahIne tenA pratyenI upekSA te bhAyatIya cintananA tathA tenI amUlya sammadA pratye ghora anyAya karanAra che. AnaMdadhana, vinayavijaya, kumudacaMta, jinarAjyasUri, jJAnAnanda, RSabhadAsa, kanakakIrti, jinaharSa, dharmavardhana, Anandavardhana, kizanadAsa Adi kavi tathA lekhaka sAmpradAyika dharmanA UMDANamAM jaIne tyAga, zAMti, nirveda ane zamathI jyAre potAnI abhivyaktimAM prANono saMcAra kare che to te hiMsAthI dUra, sukha, sauhArda, ekatA, tyAga ane AnaMdanI bhAvalaheromAMthI mAnavatAne agavAhana karAvanAra sAhitya ApaNAmAM savAMgasuMdara potAnI jAte ja upasthita thAya che. ApaNI pAse hajAro varSothI pUrvAcAryoe racelAM jJAnanAM lAkho pustako vidyamAna che, te Aja sudhI sacavAI rahyAM che, te paNa ApaNuM mahAna saubhAgya che. pUrvakALanI apekSAe te pramANamAM ochoM haze to paNa A yuganA ApaNA 1236) #SWe@SSWSee guru-graMtha mahimA BE%E%%6Wee%88 jevA AtmAo mATe to te paNa vipula pramANamAM che tema kahI zakAya. | vizvanuM kalyANa karanAra e aNamola dhana che. sadbhAgye sArI rIte adhyayana karI zake tevA zaktisaMpanna tejasvI suyogya AtmAo paNa Aje jaina saMghamAM vidyamAna che. jaina zAstro sarvavyApI che, sarva dravya-kSetra-kALa-bhAvane AvarI lenArAM che. A duniyAmAM evo koI paNa viSaya nathI ke je zAstramAM sUcakarUpe na hoya. pannavaNAstramAM Ave che ke jeTalA paNa zrutakevalI che te chatI hovA chatAM A jagatanA sarva dravya-kALa-bhAvanA mAtra jANakAra ja nahIM, paNa pratyakSa janAra che tevuM kahyuM, teno khulAso ApatAM jaNAvyuM ke, mRtathI jANeluM jJAna pratyakSa jevuM sacoTa hoya che, tethI ame tene pratyakSa ja kahIe chIe. vicAra karo, zrutajJAnamAM paNa kevI vedhakatA haze ! gaNadharo mATe je sarvasva mUDIrUpa gaNipaTika bane te zrutamAM kacAza kyAMthI hoya ! temAM samasta anuzAsana mATe nA nIti-niyamo, mArgadarzana, sAdhana-sAmagrI badhuM ja samAya. tethI zAstra e ja amArI jIvanadaSTi che. tIrthaMkaranI gerahAjarImAM AcAryane tIrthakara samAna kahyA. tIrthaMkaranI javAbadArI te AcAryanI javAbadArI kahI. tIrthaMkaranI hAjarImAM gaNadharo sUtranI vAcanA Ape, tema upAdhyAya sutrajJAna pradAna kare. tIrthakaro svayaM dezananAmAM arthamaya tattvano prabodha kare, tema AcAryo arthano ja upadeza Ape. A zakti bhAvAcAryamAM avazya hoya. zAstramAM cAra prakAranA AcArya kahyA che. nAmAcArya, sthApanAcArya, dravyAcArya ane bhAvAcArya. bhAvAcArya tIrthaMkara tulya che; kAraNa ke te arthamaya dvAdazAMgInA dhAraka che. arthajJAna sarvoparI che, viSaya rUpe sanAtanazAzvata che, pratyeka tIrthaMkaronA zAsanamAM sUvarUpe badalAtI dvAdazAMgI dhRva arthanuM jJAna karAvavA mAdhyama che. prAya: sUvajJAna pAmIne ja arthajJA tarapha jaI zakAya che. sUtra arthamaya zAstra samAna A jagatamAM parama satyane pAmavAnuM bIjuM koI sAdhana thI. samagra kalyANakArI tattva ke kalyANano mArga dizAsUcanarUpe temAM ja samAyelo che. tenA avalaMbana vinA sAcI dizA batAvanAra koI nathI. pratyeka zAstravacana tArakazakti dharAve che. are ! samagra dvAdazAMgI nahIM, dazAMgInuM eka vacana paNa tIrtha che. A ja dvAdazAMgInA prAraMbhika svarUpa navakAra 23)
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSE jJAnadhArA GSSSSSSSB mATe pUjya vIravijayajI mahArAjAe prasiddha stavana samaro maMtra bhalo navakAramAM lakhyuM ke aDasaTha akSara enA jANo, aDasaTha tItha sAra, arthAt navakArano eka eka akSara paNa tIrthasvarUpa che. vAkyo ke zabdo to tIrtha che ja, paNa eka eka akSara paNa svataMtra tIrtha che. gaMbhIra sUtronA vivecana avasare vAkyano artha ane varNano svataMtra artha samajAve che. sUtranA vyAkhyAnamAM UMDANa ghaNuM hoya che. dA. ta. ' micchAmi dukkaDa' vAkya, tenA zabdo ane tenA akSaro, tenA peTA zabdo ane tenA akSarono paNa svataMtra artha darzAvyo che. tethI sUtrAtmaka zAstramAM vaparAyelA akSaro paNa arthagAMbhIryayukta che. AvAM eka-eka jinavacana tIrthasvarUpa che. tethI samagra dvAdazAMgIta nirvivAda tIrthasiddha ja che. dharmagraMthanuM vAMcana ke dharmagraMthanA amUlya vacano jIvanamAM zuM krAMti karI zake che tenAM hajAro daSTAMto zAstromAM jovA maLe che. A viSaya upara ciMtana AkAzamAM viharatA yAda Ave che ke dazamA saikAmAM thaI gayela pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrI somadevasUri mahArAja racita nItivAkyAmRta graMthamAM aneka sUtranA A.bha. zrI ratnasuMdarasUrie karela arthaghaTana juo, have eka ja rana mecamAM vijaya apAvI zake che. chUTI jato eka ja kaeNca lamaNe parAjaya jhUkI zake che. eka ja cinagArI kacarAnA Dherane saLagAvI zake che. eka ja preraNAdAyI vacana jIvanane sanmArge lAvI zake che. eka ja avAja UMgha UDADI zake che. eka ja roga mota mATenI AmaMtraNa patrikA banI zake che. eka ja doSa jIvanane badanAma karI zake che. eka ja kaTuvacana saMbaMdhanA amRta mATe jherarUpa banI zake che. prazna e che ke eka nI, alpa nI, nAna nI tAkAtane samajavAmAM ApaNe sAce ja samajadAra puravAra thayA chIe kharA ? zuM kahuM ? mananI A badamAsI che ke alpanI avagaNanA karatA rahIne e virATathI dUra ja rahe che. nAno dharma karavA mana taiyAra nathI ane nAnuM pApa karyA vinA mana rahetuM nathI. AnuM ja duHkhada pariNAma ApaNe atyAre anubhavI rahyA chIe ke jIvanamAM dharma zarU thayo nathI ane pApo aTakavAnuM nAma letA nathI. bArI-bAraNAmAM paDI jatuM eka ja kANuM ApaNane ghaNuM badhuM dekhADI zake che, hIro paNa ane kAcano TukaDo paNa, dhUpa paNa ane dhumADo paNa, mahela paNa ane jhUMpaDuM paNa. sAthe ja -238) %e0%e0% e696% guru-graMtha mahimA #@#$%e0%e0%a jIvanane zubhathI vAsita ane azubhathI mukta karI devA jo ApaNe mAgIe chIe to A eka ja kAma ApaNe zarU karI devA jevuM che. nAnakaDA dekhAtA dharmane zarU karI daIe ane nAnakaDA dekhAtA pApane choDatA jaIe. serI karavI ja che to eka rana levAnI maLatI takane paNa jhaDapatA ja rahIe ane maeNca jo jItavI ja che to eka paNa kaeNca choDI devAnI bhUla na ja karIe. vizeSAvazyaka bhASya nAmanA graMthamAM, ApaNane spaSTa cetavaNI ApavAmAM AvI che ke devuM, roga, Aga ane pApa A cAreya nAnAM hoya toya eno vizvAsa karazo nahIM. e tamArA dhaMdhAne, jIvanane ane AtmAne barabAda karI nAkhyA vinA nahIM rahe ! saMdeza spaSTa che. pApanA dAvAnaLathI bacavuM che ? pApanI cinagArIthI dUra raho ! dharmanA zikhare pahoMcavuM che ? dharmanI taLeTI para AvI ja jAo ! badhAM moTAM ke mahavanAM kAmo moTAM paribaLothI ke mahatvanAM paribaLothI ja zakya banatAM hoya che evuM nathI. nAnAM paribaLo paNa kyAreka moTAM ke mahattvanAM kAryo saMpanna karI ja zake che. A vAstavikatA ApaNA mATe bhAre AzAspada che. banI zake ke ApaNI pAse vipula saMpatti na hoya, amApa sattA na hoya, pracaMDa satva na hoya, atyaMta sazakta zarIra na hoya, bahoLo mitravarga na hoya, pracura dharmasAmagrI na hoya, dhAradAra buddhi na hoya paNa eno artha evo nathI ke ApaNe mahAna kAryo karavA mATe nakAmAM puravAra thaI gayA chIe ke mahAna banavAnI ApaNAmAM rahela zakyatA para kAyamanuM pUrNavirAma mukAI gayuM che. nA, sUryanA abhAvamAMya dIpaka jo sUryanuM kAma karI zake che, sUryanA viSaya nahIM banatA kSetramAM ya dIpaka jo potAno prakAza phelAvI zake che to ApaNI pAse je paNa paribaLo, saMyogo ane sAmagrIo che enA sadupayoga dvArA ApaNe mahattvanAM kAryo paNa karI zakIe chIe ane enA baLa para mahAna paNa banI zakIe chIe. tamArI pAse je nathI enA tarapha dhyAna kendrita karatA rahevAne badale tamArI pAse je che enA tarapha ja dhyAna kendrita karatA rahIne tamAre tamArA jIvanapathane ujALatA rahevAno che. chellI vAta, vepAramAM karoDonuM nukasAna paNa thaI zake che, to laoNTarInI -239)
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E9%E0%94jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e eka rUpiyAnI TikiTa para karoDo kamAI paNa zakAya che. saMsArathI pAra pamADanAra tAraka tIrthanI je traNa vizeSatA che, te traNe dvAdazAMgImAM susaMgata che. (1) kaSAyanA tApathI tapelA jIvonA tApanuM zamana karavAnI dvAdazAMgImAM pracaMDa tAkAta che. (2) vaLI, tene anusaranAranA karmarUpa bhAvamalanuM paNa te avazya prakSAlana kare che ane (3) aMtaramAM pariNamana pAmela dvAdazAMgInuM vacana tRSNAone paNa ucchadIne tRptinuM pradAna kare ja che. AvI jIvaMta tIrthanI guNavattA dharAvanAra dvAdazAMgI vizALa che. teno dravyAnuyoganI apekSAe saMkSepa tripadImAM che ane caraNakaraNAnuyoganI daSTie saMkSepa aSTa pravacanamAtA ke sAmAyika sUtramAM che. AcAranI apekSAe samagra dvAdazAMgIno sAra samiti-gupti ke sAmAyika dharma che ane siddhAMtanI apekSAe samagra dvAdazAMgIno sAra utpAdavyava-dhrauvyarupa pUrNa astitva che. A sAmAyika sUtra ke tripadIno utkRSTa vistAra te ja caudapUrvamAM vidhavidha viSayono vistAra che. attala UMcANa che, paraMtu aMtima lakSya to pratyeka vacananuM mokSa ja che. pratyeka vacanamAMthI phalita thato AcAra samiti-gupti ja che ane pratyeka vacanamAMthI arkarUpe udbhavato siddhAMta tripadIrupa ja che. jinavacanano samagra vyuttasAgara A Adarza, AcAra ane siddhAMtathI sadAkALa mATe niyaMtrita ja che. tethI ahiMsA e anuSThAnarUpe zAzvata dharma che ane syAdvAda e tattvarUpe zAzvata dharma che ane syAdvAda e tatvarUpe zAzvata dharma che. dvAdazAMgI sabhyazrata che, chatAM pAtrane ja samyakazrutapaNe pariName ane apAtrane mithyAzrutapaNe pariName che. dvAdazAMgInI vyApakatA evI che ke temAM Akho saMsAramArga ane mokSamArga paNa samagratAthI varNavAyelo che. Aloka ane paralokanuM sukhanAM sAdhana tema mokSasukhanA upAyo paNa dvAdazAMgImAM varNavela che. bhautika ane Atmika sarva vastuonuM vivecana temAM che. dvAdazAMgInI ArAdhanAthI anaMtA taryA, AzAtanAthI anetA DUkhyA : dvAdazAMgIno hitakArI ane ahitakArI baMne upayoga zakya che. tethI ja apAtrane zAstro ahitakArI bane che. dvAdazAMgI pAmIne ja anaMtA jIvo taryA che, anaMtA phUkhyA che, taranArAoe saupayoga karyo, DUbanArAoe durupayoga karyo. jJAna e jabarajasta zakti che. teno sadupayoga - durupayoga baMne thaI zake che. zakti -240 #SWeek@SGSES guru-graMtha mahimA # sva paranA hitamAM vaparAya te sadupayoga, sva-paranA ahitamAM vaparAya te durupayoga. A duniyAno evo koI viSaya nathI ke je daSTivAdamAM na hoya. atyAre yunivarsiTIomAM je paNa viSayo bhaNAvAya che te sarva dvAdazAMgImAM avazya hoya. caudapUrvane savakSarasaMnipAtI kahyA che. akSaronA saMyojanathI jeTalI racanA thAya te tamAma jJAna-vijJAnanI zAkhAo dvAdazAMgImAM che. jJAnarUpa zaktinI apekSAe dvAdazAMgI khajAno che. jema jema zAstra meM tema tema tenI pratibhA, jANakArI, buddhi Adi vadhe; paNa teno sadupayoga kare to tare, nahIMtara pote paNa be ane anekane DubADe. pApa nahIM koI utsava jiluM, dharma nahIM koI jaga sUra sarIkho. A dvAdazAMgImAM sarva tattva ane sarva darzana samAtAM hovAthI tene jANanArabhaNanAramAM ajoDa vidvattA Ave. je dvAdazAMgIno pAraMgata bane tene A jagatamAM zrutajJAnatI koI pahoMcI na zake. bhUtakALamAM zrata kevalI banAya teTaluM zrutajJAna hatuM. atyaro zrutakevalI banI zakAya teTaluM zrutajJAna vidyamAna nathI. to paNa vartamAnamAM je zrutajJAna hAjara che, tene paNa je barAbara jANe-bhaNe to te A yugano ajoDa vAdI avazya banI zake. je vartamAna zratano dhAraka che, tene paNa duniyAnAM koI darzana, carcA ke vAdamAM na pahoMcI zake evo ajeya vAdI bane. jainadarzananuM mALakhuM ane tattvajJAna ja evuM che ke temAM nayanaapekSAe te te darzanonA siddhAMta ane tenI tArkika rajUAta AvI ja jAya. are ! ghaNI vakhata te darzananA vidvAnane tenI philosophInI jeTalI khabara na hoya eTalI sarvanayasamanvayayukta dvAdazAMgInA jANakArane khabara hoya. dharmagraMthanA zabdo sAMbhaLIne mAsatuSa munine eka ja vAkya hajAra vAra gokhyA pachI jJAnAvaraNIya karmanA paDaLa cIrAyA ane kevaLajJAnanI prApti thaI. brAhmI saMdara benoe dharmagraMthanA vivekabharyA zabdo vIrA morA gaja thakI heThA utaro saMbhaLAvyA tyAre bAhubalInA kapAya mohanIyanA karma vAdaLo vIkharAyA ane eka DagaluM mAMDatA 12-12 varSanI ugra dhyAna-tapazcaryAthI je nA thayuM te camatkAra - keLavajJAnanI prApti thaI. bujha bujha caMDakoziyA bujhanA dharmavacano prabhu mahAvIrasvAmInA mukhakamaLamAMthI udbhavelA caMDakoziyAe sAMbhaLyA ke turata tenA nagarakagatinAM dvArA
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ eteteleletelele18181818181ek Sllo 121 letettelettetettelettels baMdha thayAM ane devalokanA daravAjA khUlI gayA. visama vivega saMvara cAraNamuninA mukhethI traNa zabdo sAMbhaLI khUnakharAbAthI krodhanA agnithI dhamadhamato dAsIputra cilAtI zAMta thayo ane devaloka sidhAvyo. jaMbusvAmI pachI prabhavarasvAmI prabhu mahAvIrasvAmInI pATa para paraMparAmAM AvyA. prabhavarasvAmIne potAnA pachI vArasadAra koI caturvidha saMghamAM jovA na maLyo eTale jainetara samAja tarapha najara karI ane saMyamabhava brAhmaNane yajJa karatAM joyo ane tenAmAM paTTadhara thavAnA guNo joyA eTale emaNe be ziSyone samajAvIne yajJanA maMDapamAM mokalyA. aho kam aho kam tatva na jJAya paraM zabdo sAMbhaLIne saMyamabhavane pratibodha karIne prabhavasvAmI pAse lAvIne dIkSA apAvI. A rIte dharmanA vacano saMbhaLAvIne ApaNane saMyamabhavasUri maLyA. A saMyamabhavasUrie alpAyuSavALA potAnA putranA kalyANa mATe 10 vaikAlika dharmagraMtha banAvyo je Aje jaina samAjamAM khUba khUba prasiddha che. rAjAe jyAre amarakumArane phAMsIe caDhAvyo tyAre sAdhu bhagavaMtanA mukhethI navakAra maMtra sAMbhaLyo tyAre camatkAra sarjAyo ane amarakumArano jIva bacI gayo. dharmagraMthanA A zabdonI A tAkAta che. prabhu mahAvIrasvAmInA mukhethI 11 gaNadharonA praznanonA samAdhAna sAMbhaLIne ApaNane gautamasvAmI jevA 11 gaNadharo maLyA ane e sarvajJa bhagavaMtanA mukhethI tripAThI sAMbhaLIne gaNadhara bhagavaMtoe dvAdazAMgI ane tyAra pachI Agamono mahAmRta sAgara jaina samAjane maLyo. dharmagraMthanA zabadonI A tAkAta che. ane cetavaNIrUpe e paNa vAta yAda karAvavAnuM mana thAya che ke dharmagraMthanA vacana viruddha vicAravAthI ke bolavAthI ke anusaravAthI paNa AtmAnI durdazA thAya che. prabhu mahAvIrasvAmInA trIjA manuSyanA bhavamAM marIcinA bhavamAM zikhyamothI kapilane marIcie kahyuM, kapila ! dharma - to tyAM Adezvara bhagavAna pAse paNa che ane ahIM mArI pAse paNa che. A usUtrathI marIcino eka koDAkoDI sAgaroprema sAgaropama saMsAra vadhI gayo. dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM sakriya karanAra paribaLa : graMtha - DaoN. rami bhedA jaina dharmanA abhyAsa DaoN. rami bhaTA yoga viSaya para thisisa lakhI Ph.D. karelA cheta, temano "amRta yoganuM prApti mokSa"nI nAmano graMtha pragaTa thayo che. jaina jJAnasatromAM bhAga le che) vItarAga paramAtmAnA zAsananA aneka mahApuruSoe mumukSa jIvonA Atmazreya mATe aneka sazAstronI, graMthonI racanA karI che emAMthI ja eka graMtha che - adhyAtma mahAyoga zrImad rAjacaMdra racita "Atmasiddhi zAstra' je mAM jinAgamono sAra che ane jenA abhyAsathI jIva AtmajJAna prApta karI zake che. Atmasiddhi eTale AtmAnI siddhi, zuddhAtmAnI prApti tathA lokapriya zikhare, paramapade-svapade, siddhapade Adi anaMta sthiti. 'Atmasiddhi zAstra' AmAM traNa zabdo samAyelA che - Atma, siddhi tathA zAstra. traNeya zabdonA akSaronI saMkhyA samAna che. dareka zabdanA aDhI akSaro che. ema traNeya zabdanA aDhI aDhI akSaro maLIne sADA sAta akSaro thAya che. sADA sAta akSaronuM Atmasiddhi zAstra ema sUcave che ke jene saMsAra paribhramaNanI sADA sAta zaninI panotI lAgI hoya tevA ajJAnI jIvanA saMsAra paribhramaNane dUra karavA mATe Atmasiddhi zA auSadha samAna che. jJAna vairAgyathI bharapUra A graMthamAM AdithI aMta sudhI kevaLa adhyAtmano zAMta rasa ja nItaryAkare che. jenI daSTi vikAsa pAmI che evo hara koI vAcaka emAMthI rasanA dhuMTaDA pIne navo ja prakAza pAme che ane jIvananI ucca bhUmikA tarapha dhasavAnI prabaLa icchA seve che. A eka ja pustaka vAMcI jaina temaja jainetaronAM hRdaya pratibodha pAmI vairAgyavAsita banyAM che. paraNavAnI taiyArI karatA mobhAdAra jainetara DaoNkTara zrImadbhA A eka ja graMtha vAMcanathI paraNavAnuM choDI saMvegI dIkSA laI cAlI nIkaLelA je yoganii kezaravijayajInA ziSya dhyAnamuni tarIke jANItA che. zrImadranuM AdhyAtmika zAstrajJAna, nItimattA ane saMskAritAthI prabhAvitha yugapuraSa rASTrapitA mahAtmA gAMdhIe potAnA AdhyAtmika bhIDamAM mArgadarzana mATe AtmA, karma, mokSa, Izvara, punarjanma, bhakti, veda, gItA ItyAdi
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB sattAvIsa prazno zrImad pUchAvyA hatA. viza, tarkayukta ane dharmaniSTha javAbothI saMtuSTa thayelA gAMdhIjInI muMjhavaNa maTatA samayasaranA mArgadarzanathI dharmAntaranI manodazamAMthI mukta thayA. zrImannA lakhANamAMthI akhUTa preraNA laIne ahiMsA, satya, brahmacarya, parigraha, pramANa, tapa, sarvadharma samabhAva, anekAMtavAda vagere apanAvyA. emanA mATe gAMdhIjI lakhe che, 'jene Atmakaleza TALavo che, je potAnuM kartavya jANavA utsuka che temane zrImanA lakhANomAMthI baha maLI Avaze evo mAro vizvAsa che, pachI bhale te hiMdu dharmI hoya ke anya dharmI. jagatavaMdya vibhUti gAMdhIjI paNa jemane vaMdya gaNe tevA zrImad dvArA AtmasiddhinuM avataraNa A avani paranI adbhuta, alaukika ane asAdhAraNa ghaTanA che. AtmasiddhidAtra eka zAstra graMtha che, jyAre zAstra anubhava pradhAna hoya che. AtmasiddhizAstra zrImad rAjacaMdranI Atmika anubhUtinuM pragaTana che jemAM AtmAnI, samyaga jJAnanI, samyam darzananI parama anubhUtinI vAta che. huM jJAna svarUpa, darzana svarUpa, cAritra svarUpa sat cit AnaMda svarUpa AmAM chuM. dehathI bhinna, indriyothI bhinna, manathI bhinna, vikArothI, vikalpathI bhinna, rAga-dveSathI, no karma, dravyakarma, bhAvakarmathI bhinna caitanya svarUpa AtmA chuM. Atmatatvano A anubhava thavo e ja samyam darzana che AMtarika ghaTanA che. zarIra ane bahAranA saMjogo to enA e ja rahe che paNa aMtaranI dazA badalAI jAya che. Atmasiddhi zAstranA abhyAsathI AtmArthI jIva AtmajJAna prApta karI zake che. ahIM kula 142 padomAM sadarano mahimA, matArthI tathA AtmArthI jIvanAM lakSaNo tathA cha pada dvArA AtAmaprAptino upAya batAvyo che. evI ja rIte nizcaya-vyavahAra, upAdAna-nimitta, jJAna ane kriyAnI bAbatamAM samanvayAtmaka daSTi batAvI che. ekalA nizcayathI ke ekalA vyavahArathI AtmajJAna thatuM nathI, te baMneno samanvaya hovo joIe. nizcaya jANavA yogya che ane vyavahAra karavA yogya che. vyavahArano parityAga karI zakAto nathI. nizcayanaya ane vyavahAranayanI saMdhi hovA chatAM je jIvo ekAMtathI koI eka ja nayano svIkAra kare che ane bIjA nayano niSedha kare che te jIvo mokSamArga prApta nathI karI zakatA. evI ja rIte jJAna ane kriyAnuM che. kriyAvihIna jJAna ane jJAnavihIna kiyAM beu nirarthaka che. 'jJAnaviSpAM motaH' arthAt jJAna ane kriyA baMnenA ekatAthI mokSa thAya che. 244) #SWeek(r)(c)(c)(c)(c)(c) guru-graMtha mahimA BE%E%%6Wee%88 graMthanA prAraMbhamAM maMgalAcaraNa karatA kahe che ke AtmajJAna vinA A jIva anaMta du:kho pAmyo che. vartamAna kALamAM mokSamArgano ghaNokharo lopa thaI gayo che, paraMtu je sadaguru mokSamArganuM svarUpa samajAve che te sarano mahimA apAra che. A kAvyamAM koI kriyAjaDa thaI rahyA che to koI zuSkazAnI thaI potAne dharma mAne che. AtmajJAna sAthe ja tyAga ane vairAgya phaLadAyI che. pratyakSa saranA mahimA sAthe saranA lakSaNo paNa batAvyA che. AtmAdi astitvanA prarUpake je zAstra che te zAstra jyAM sadaguruno yoga na hoya tyAM AdhArabhUta kahyA che. sadgaranA yogamAM rahevAthI krodha, mAna, mAyA, lobha vagere vikAra bhAvono saheje nAza thAya che. AtmArthI ja mokSamArgane samajI zake che jyAre matAtha teno avaLo artha grahaNa kare che. graMthamAM 23mA padathI 33mAM pada sudhI matArthInAM lakSaNo kahyA che ane 34mAM padathI 4ramA pada sudhI AznArthInA lakSaNo kahyA che. jJAnInA vacanane mumukSu jIva samajI zake che. jJAnIe je AzayathI tattvopadeza Apyo hoya te Azayane grahaNa karanAra mumukSu hoya che. mokSanI icchAvALo AtmA mumukSu che, jene saMsAranA paribhramaNano thAka lAgyo che. matArthI jIvane AtmA tarapha daSTi na thavAthI AtmAnuM lakSa thatuM nathI ane AtmAno anubhava paNa thato nathI. eTale matAthana tenA doSo dUrakaravA arthe matArthInA lakSaNo batAvyA che. pachI AtmArthInuM svarUpa samajAvyuM che. AtmArthI jIvane have bhavabhramaNano thAka lAgyo che. tene have saMsAranI koI paNa gatimAM janma levo nathI, paLe paLe saMsArano kheda varte che. AtmArthIpada huM pragaTa thayA vinA AtmajJAna thatuM nathI tethI AtmArthapaNuM pragaTa karavA mATe zrImad rAjacaMdra preraNA Ape che ane pachI cha pada dvArA AtmaprAptino upAya batAvyo che - 'AtmA che, AtmA nitya che, AtmA karmano kartA che, AtmA karmano bhoktA che, AtmAno mokSa che, AtmAnA mokSano upAya che'. A cha pada eTale jaina dharmanA mULabhUta siddhAMto che. jagamAM zaMkA ane samAdhAnathI tattvajJAna maLyuM che - bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmI, bhagavAna buddha ane bhikhu AnaMda, kRSNa ane arjuna, Ama saMvAdomAM zAstra racAyAM che. ziSya zaMkA kare ane sadguru tenuM samAdhAna Ape. Ama guru-ziSyanA saMvAdarUpe ahIM cha padanuM pratipAdana kareluM che. A cha pada jaina AgamomAM vAraMvAra carcAyA che. Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che jethI sarvene samajamAM na Ave, mATe ja lokabhogya 245)
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ %e0%e0% e696% guru-graMtha mahimA #@#$%e0%e0%a A Atmasiddhine gaMgAjInI upamA ApavAmAM AvI che. tethI kahyuM che.. he... patati jana pAvanI, sura saritA sanI adhama uddhAriNI Atmasiddhi; janma janmAMtaro, jAtA jogIe Atma anubhavavaDe Aja dIdho .... he patita jana.. Atmasiddhi adhama - uddhAriNI che, patitane, pApIne pAvana karanArI to che ja paNa enAthI AgaLa vadhI zubhadraazubhathI para thaI zuddha bhAvomAM sthiratA karAvavA mATenuM amogha baLa pUruM pADe che. vItarAganI vANI A pApI jIvane tyAre ja pAvana kare che jyAre e vANI sAMbhaLIne AcaraNamAM utArAya. A mahAna zAstrane kevaLa svAdhyAya nahIM paNa enA hArdane pAmavuM hoya to ene aMtaramAM utAravuM paDaze. tenA mATe prabaLa puruSArtha joIe, svanI jAgRti joIe, enA mATe sad gurUnuM zaraNuM joIe. dharma ane adhyAtmane ApaNA vartamAna jIvanamAM Atmasiddhi zAstranA ciMtana-manana ane dohana dvArA jarUra sakriya karI zakIe. GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB banI zake te hetuthI A ja tattvone zrImada rAjacaMdra saraLa gujarAtI bhASAmAM racanA karIne samajAvyA che. mokSa vize 123mI gAthAmAM kahe che - mokSa kahyo - nija zuddhatA, te pAme te paMtha; samajAvyo saMkSepamAM, sakaLa mArga nigraMtha." arthAt AtmAnuM zuddha svarUpa che te ja mokSa che ane jethI te pamAya te teno mArga che. AtmAnA jJAna, darzana ane cAritranI zuddhatA thAya te ja mokSamArgo je paramAtmA mahAvIre kIdhuM che, e ja bhAvanA ahIM pragaTa thAya che. aMtamAM kahyuM che ke jene sakaLa jagat eThavat athavA svapna samAna lAge che tene jJAnInI dazA pragaTa thaI ema kahevAya che. te dazA sivAyanI dazAvALAe jIvane ajJAna ke vAcA jJAna kIdhuM che. AgaLa kahe che ke je jIva pUrve kahela pAMca padanuM ArAdhana karaze te jIva niHzaMkapaNe chaThThA padanA mAdhyamathI pAMcamA padane pAmaze. je jJAnInI dazA dehasahita hovA chatAM dehAtIta che te jJAnInA caraNamAM ziSyae atyaMta bhAvapUrvaka vaMdana karyA che tathA sarano aho aho upakAra mAnyo che. AvI rIte 142 doharAmAM tattvajJAnanuM, AtmatatvanA zreyArtha svarUpanuM yathArtha nirUpaNa saraLa ane madhura bhASAmAM kareluM che. Atmasiddha zAstranI racanAnA AtmapratIti, Atmaanubhava ane AtmAnaMda e traNeno subhaga samanvaya thayo che. mumukSunA hRdayanI e amRtavela che. | vi. sa. 1952nA Aso vada ekamanA divase pRthvI upara A amRta eTale ke jIvaMta saMjIvanI bakSanAra zAstra utarI AvyuM. A padyagraMthI racanA kRpALudeva dvArA temanA parama tatvapremI AtmArthI sobhAgabhAI mATe karavAmAM AvI hatI. sobhAgabhAI mATenuM A motI mumukSuone mATe muktino mahAsAgara banAvI gayuM. tIrthaMkara paramAtmA pAsethI maLelo mArga Atmasiddhi dvArA pragaTa thayo. AjathI ekaso varSa pUrve Atmasiddhi zAstranI jeTalI AvazyakatA hatI enAthI vizeSa ekaso gaNI AvazyakatA Aje che. eka eka gAthA AjanA samayane lakSanArI che. AtmArthInA lakSaNa - Aje dharmane yogya mArge laI javA mATe eka adbhuta sAdhana che. dravyanI jhAkajhamALa, prasiddhinA paDaghama, prazaMsAnA pokAra, bAhyapaNAno bahoLo pracAra - A samaye Atmasiddhi zAstra e AvatI kAlane ujALanArI dIvAdAMDI banI raheze. 246 gura mATe ziSya parama karUNAnuM pAtra hoya, ziSya mATe guru parama zraddhAnuM pAtra hoya 24)
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ S1818181818tetesteteiset8f81818181818181818181818181818181818181818 Universal Dissemination of Jain Canonsits Need and its Ways and Means - (Dr.) Rashmibhai Zaveri (FCA, MA, Ph.D.) The Jain canons, knownas the agamas, contain the preaching of Bhagwan Mahaveera. Who was a JINA or a TEERTHANKAR meaning an omniscient who has conquered all human weaknesses including greed, lust, arrogance, anger, envy anddeceint. He had no enemies nor had be any worldly ambitions. That is the reason why his preaching is free from all self-centered motives, prejudices, etc. He preached religion that was purely spiritual with self-knowledge as the starting point and self-realization as the final goal. It is therefore absolutely essential that these great principles should be systematically propagated throughout the world so as to save the humans as well as flora and fauna from destruction. He gave the message of mutual dependence of all kinds of living beings 'parasparopgraha jeevanam." It means that all sentient (jeevas) are mutually related and dependent on each other We are inhabitants of the same planet and share a common solar system. All the linving beings are affected by inter-planetary radiation. We all need clean and pure envirornment to live healthy life. Jain canons prescribe the ways and means to make us live in peaceful co-existence. Dr. Kumarpal Desai has rightly stated that only the jain scriptures can lead us towards truly global society.' (Jainism, the Cosmic Vision). Mahatma Gandhi has proved how non-violence and truthcan be translated into action by winning freedom for India. He had learned these virtues from the Jaina scholar Shrimad Rajchandra. Jain Scriptures proffer multifaceted wisdom. They suggest complete and pragmatic solutions to our problems. They teach us the holistic ways of artistic living in every walk of life: the art of living, seeing, walking sleeping, eating speaking, ginking againg and dyeing. RYZ 191919191919191919191918ER-RU HIIHL B1218181818181810121etters Theyprescribe ways of tolerance, forbearance, self discipline, forgiveness, self-restriant and above all, peaceful co-existence. Their three main peaching are: non-violence or reverence for life (ahimsa), non-possessiveness or non-aquisitionness or detachments (aparingraho) and non-absoluism (anekant). If our conduct is permeated with the essence of these three virtues, it will work like panacea for the whole world. History tells us that many great Jaina Acharyas, teachers, emperors, scholar and leaders has made great efforts in spreading the preaching contained in Jaina agamas. But their efforts were limited as they did not have access to the modern means of communication, transport and other technical inventions. The impact of their effort was therefore limited. Today, we have very speedy means of communication, internet, mobile phones, fast transport facilities, TV, mass media etc. We can make use of these modern techniqus for the dissemination of knowledge contained in Jaina agams. Let us now discuss various preaching of Jaina Scriptures. Ahimsa . non-violence or reverence for life Ahimsa is the very fondation of Jaina religion and it is the quintessence of all Jaina canons. Mahaveera has given deeper insight into the minutest from of violence. Jain Agama 'Acharanga' says "you are the one who is hurt or hit when you wish to hit/hurt / kill somebody ele". To propagate the principles of non-violence, there is urgent need for : (1) Comprehension of non-violence (2) Research in non-violence and (3) Training in non-violence. The oldest Jaina canonical text-"Acharanga', which is the Bible of non-violence, enumerated five motives behind indulging into nonviolence. (1) Retaliation / revenge (2) Defense (3) Fear generated by apprehension of insecurity (4) Accumulation of wealth and RYE
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33833833333333838888888838 (5) Lust For the Training in non-violence, we suggest theoretical as well as practical ways I. Theoretical training involves the Metaphysical basis: (1) Relity of soul (2) Independence of soul (3) Equality of all souls (4) Relativity in all facets of living (5) Peaceful Co-existence (6) Moral and social values for healthy society II. The Parctical training: (1) Betterment and development of relation with human beings by teaching anekanta outlook. Narrow views on communnal, racial, sectarian and castes should be discouraged b propagating principles of equality of all living being. (2) Expansion of relation with nature / all living beings (3) Limiting the relations and dependence on material world (4) Scientific training in yoga and meditation for self-restraint, control over emotions and passions and increasing tolerance power so that conflicts between various classes of people and various nations are minimized. 'Avashyaka' Sutra is an important Jain scripture that prescribes the 'dos' and 'don'ts' for laymen. In one of the twelve essential codes of conduct, it prohibits fifteen types of trades which involve tremendous violence. Two of them are, (1) cutting trees, as well as destoying the flora and fauna of forests (vanakamme) and (2) unlimited and uncontrolled excavation, including mining of earth. (phodikamme) these two prohibitions are very vital from the point of view of environmental protection. Acharanga explains the different stages of soul, induced by karma. These are very important from the stand point of the environment.Jainism belives in the existence of six classes of beings. The five immobile bodied are earth, water, fire, air and vegetables. 250 The sixth class consists of mobile beings having two to five senses. Violence itself is a sort of non awareness or the result of the latter. Non-violence consists in the wareness of one's own existence along with the existence of others. Non-possession or Detachment According to Mahaveera, the principal cause of violence is possessiveness. Today, the world is very much attached to the possession and control of personal wealth. This has resulted in the spread of violence and terrorism. Though Mahaveera prescribed the doctrine of detachment of wealth, he was not opposed to the ways and means of meeting the primay needs. He opposed the ideology of unrestrained ambition to accumulate wealth and power. Acharanga Sutra proclaims the effects of such ambitious mentality of modern society and prescribes ways and means to control them. We can see today that unrestrained accumulation of wealth and power coupled with consumerism have resulted into conflicts, wars, exploitation, retaliation, revolution, culminating into violence, cruelth and suffering. This miserable state can only be cured by the spread of the message of peace, love, self restraint, compassion and non violence. We should spread the message of simple living and high thinking by self imposed control over sonsumrism. Rich people should desist from the vulgar show of wealth. The lavish exhibition of wealth and very rich life-style will evoke jealousy and resentment amongst common people. This would lead to unrest and bloody revolution. The Jaina Doctrine of Anekantveda The canonichi literature of the Jainas forms the basis of their philosophical thoughts. The basis of onekaveda is dual nature of all substance The Bhagavati Sutra detals with reality from the point of view of two major view-points (nayas) - the substantive (dravyaarthika) and the modal (paryaarthika). The substantive view is transcendental and the mode is emprical. Umasvati, who had mastered the preaching of Mahaveer, defined reality as consisting of origination, destruction and permanence. This again is based on the two view points of substance and mode. As the upholder of dualism of self and non-self, 241
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40181818181818181818 R-siu alih 481818184418181818181818 other major beliefs. 8. Introductory courses can be conducted for briefing about Agama Literature. 9. Efforts should be made to include AL in regular curricum of leading universities with facilities of personal coaching. 10. A workable system of distance education should be established for AL. 11. Authentic lexicon and thesaurus of Jain technical terms and words should be prepareed in English. 81818181818181818181818RK SIIGE 121 9818181818181818181818181818 Jainism propounded non-absolutism. Knowledge of self is not complete without the knowledge of non-self. This doctrine of anekantveda can solve many conficts. The world we live in is dualistic; men differ from one another in several ways. They differ in beliefs, concepts, ideas, taste, temperaments, emotion, etc. All these difference lead to violence and conflicts if men adhere to their one-sided viewpoint. Anekanta can free people from false tenacity and obduracy. It teaches the principles of dialectical relation, co-existence, autonomy, relativity and reconciliation. If these principles are put in practice then they can lead to social revolution through individual transformation leading to peaceful co-existence throughout the world. The basic philosophy of Janism consists of the principles of reverence for life, equality, non-possessiveness, self-restraint, peaceful co-exisence, the truth and the doctrine of anekantveda. These are very much releavant today. The preaching and practice of these principles only can save the world from violence, wars, conflicts and insecurity. I enumerate various ways and means of disseminating Jain Agama literature (AL). These may be elaborated after in-depth discussion 1. Translate Agama literature in major languages of the world by experts. Contact various libraries of different nations and send them Agama literature translated in their national language. 2. Create websites for Agama Literature and online education. 3. Make use of degital form for speedy and easy availability of Agama literature. 4. A team of scholars and dedicated volunteers should be formed to draw road map for dissemination of Agama Literature. 5. Open Jain centers in major cities of the world for personal communication. 6. Establish Jain chair such as one estalished by Jaina Vishwa Bharti University in Florida. 7. Prepare comparative literature of Agama Literature with eur FEFERNCE BOOKS : (1) Jainism : the Cosmic Vision - Dr. Kumarpal Desai (Mahavir Foundation, London). (2) Influence of Jainism on Mahatma Ghandhi (Shri Jay BHikhkhu Sahitya Trust). (3) Let us Learn to Live - Acharya Mahashramana (Jain Vishwa Bharti, Landnu). (4) Scientific Visionof Lord Mahaveera - Dr. Samani Charitayapragaya (Jain Vishwa Bharti Institue, Ladnu). (5) An Introduction to Jainism - Sadhvi Vishrutvibha (Jain Vishwa Bharti). (6) Aayaaro - Achrya Tulsi and Yuvacharya Mahapragya. (Jain Vishwa Bharti). (7) Non-violence and World Peace - Aacharya Tulsi and Aacharya Mahapragya (Jain Vishva Bharti). (8) The Basic Thought of Bhagvan Mahaveer by Dr. Jaykumar Jalaj (Hindi Granth Karyalaya). OR43
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM parivartana sakriya karanAra paribaLa - maMtra sAdhanA - cImanalAla kalAdhara ('navakArano raNakAra'nA taMtrI cImanabhAI jaina dharmanA abhyAsu che, patrakAra che ane jaina saminArsamAM bhAga le che) jaina dharmamAM maMtrano mahimA muktakaMThe gavAyo che. maMtrazaktinA prabhAvanI vAta ApaNA zAstrakAroe temanI anekAneka kRtiomAM vAraMvAra karI che. ItihAsanAM pRSTho para eka najara karIzuM to jaina, bauddha ane vaidika dharmI maMtra sAdhanAno svIkAra karyo ja che. eTale AdhyAtmika vikAsa mATe maMtrasAdhanA anaAvazyaka che tema mAnavuM bhUlabhareluM che. jo AdhyAtmika pragati mATe maMtra sAdhanA Avazyaka ja na hota to ApaNA arihaMta paramAtmAe teno upadeza ja zA mATe Apyo hota ? ane gaNadhara bhagavaMtoe tene svarUpe zA mATe gUMthI hota ? maMtrasAdhanA eka zAstrIya vaijJAnika prakriyA che, paraMtu Aje A sAdhanA vize aneka bhramo pravatI rahyA che te dUra karavA jarUrI che. keTalAka ema mAne che ke AdhyAtmika vikAsa mATe maMtra sAdhanAnI bilakula AvazyaktA nathI. keTalAka ema mAne che ke AgaLanA samayamAM maMtrasAdhanA saphaLa thatI paraMtu vartamAna samaye tenuM phaLa maLe tema nathI. keTalAka to vaLI ema paNa mAne che ke jene mAraNa, vazIkaraNa, ucATana vagere karavuM hoya te ja maMtrasAdhanA kare. tethI AvI sAdhanAthI to so DagalAM dUra ja rahevuM sAruM. keTalAkano vaLI evo khyAla che ke maMtrasAdhanA karatAM kaMI bhUlacUka thAya to ApaNuM to AvI ja bane tethI AvI sAdhanAthI dUra rahevAmAM ja sAra che. AvI AvI khoTI, bhUlabharelI mAnyatAone kAraNe AjanA yugamAM maMtrasAdhanAnI pravRtti maMda paDI gaI che. maMtra sAdhanAnI mahattA ane prabhAva ApaNe jANatA nathI ane tenA vize ApaNe mAtra uDatI vAto ja sAMbhaLI che ane tenA parathI ApaNe ApaNo abhiprAya bAMdhI lIdho che tethI ja AvI mAnyatA pracalita banI che, paraMtu maMtra e manarUpI AkhalAne nAthavAnuM majabUta doraDuM che ane dhyAnasiddhinuM puTa 25 %e0%BE9%E% garu-graMtha mahimA betweeeeeeeee AlaMbana che. e hakIkatanI moTA bhAganA lokone jANa nathI. A hakIkata dhyAnamAM levAya to AdhyAtmika pragati mATe maMtrasAdhanA eka Avazyaka mArga che te vAtanI ApaNane avazya pratIti thaI zake. ApaNA asiMha paramAtmAe je upadeza Apyo ane gaNadhara bhagavaMtoe tene je svarUpe gUMcyo te vizALa dvAdazAMgImAM bArasAsUtra daSTivAda hatuM. A daSTivAdanA pAMca vibhAgo hatA. te paikI trIjI vibhAgamAM cauda pUrve AvatA hatA ane temAM dazamuM pUrva vidyA pravAda' nAmanuM hatuM. te aneka vidyA ane maMtrothI bhareluM hatuM. A mAhitI ApaNane zrI naMdIsUtra vagere mAnya graMthomAMthI maLe che. ethI arihaMta paramAmAe vidyA- maMtrano upadeza karyo hato ane gaNadhara bhagavaMtoe tenI akSararacanA karI hatI e hakIkata pramANabhUta gaNI zakAya. jene mAraNa, vazIkaraNa, uccATana vagere karavuM hoya te ja maMtrasAdhanA kare tema mAnavuM taddana bhUlabhUluM che. maMtrasAdhanAthI A badhI vastuo siddha thAya che e vAta sAcI che paNa maMtrasAdhanAno mukhya upayoga to zAMti-tuSTi-puSTIno ja che. zAMti eTale kaSAya Adi malina vRttionuM ke upadravonuM upazamana. kAra, navakAra maMtra ane evA ja bIjA maMtrothI cittanI parama zAMti meLavyAnA dAkhalAothI zAstro bharapUra che tema ja uvasaggaharaM stotrathI varAhamihire phelAvelo marakIno roga dUra thayo, vadhu zAMtithI nADora nagaramAM mahAmArI zAMta thaI ane saMtikara stotranA pAThathI tirohI rAjyamAM utpanna thayelA tIDanA upadravanuM nivAraNa thayuM e hakIkata itihAsa prasiddha che. tRSTi eTale topa ke saMtoSa. icchita vastunI prApti thavAthI ke utsukatAnuM zamana thavAthI saMtoSanI prApti thAya che. saMtoSI nara sadA sukhI e uktine dhyAnamAM laIe to maMtrasAdhanAthI icchita sukhanI prApti thAya che ema samajavuM joIe. maMtrAvAdIo tuTI zabdathI japano artha paNa grahaNa kare che eTale vAdavivAdamAM zatrunI sAthe laDAI karavAmAM tathA bIjA evA ja prasaMgoe maMtrathI japanI prApti thAya che ema samajavAnuM che. A ja kAraNe prAcInakALamAM ghaNA vAdIo, prabhUta vidyAsaMpAdana sAthe maMtrasAdhanA paNa karatA hatA. ane tethI pratipakSIne niruttara banAvI detA hatA. pachI eTale poSaNa ke vRddhi. arthAt jenAthI vidyA, yaza, lAbha vagerenI vRddhi thAya te puSTi kahevAya. zrI baLabhadrasUri, zrI hemacaMdrAcArya vagere AcAryoe sarasvatadivInI maMtrasAdhanA
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ #Ge%e0%e0guru-graMtha mahimA b ew#See pada baMnethI mukta hoya che. jema ke che hU marda zrI pArzvanAthAva namaH, padmAvatye namaH vagere. maMtromAM akSaranI saMkhyA ekathI mAMDIne so ke te uparAMta paNa hoya che. bIjAkSaro prAya: eka akSaranA hoya che. 'pAgala', 'haMsaH' e be akSarano maMtra che. nama: e cAra akSarano maMtra che. je namo siddhA e cha akSarano maMtra che. namakana TTF fjasadara vada giDhiA e aDhAra akSarano maMtra che ane navakAra maMtra e aDasaTha akSarano maMtra che. vIsathI adhika akSaravALA maMtrane maMtra vizArado mAlAmaMtra kahe che. keTalAka soLathI adhika akSaravALAne paNa mAlAmaMtra GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB karavAthI temane apUrva vidyA prApta thaI hatI. zrI Arya apUrAcArya tathA mahendramunine maMtra ArAdhanAnA pratApe apUrva yaza prApta thayo hato. jagatazeTha vagerene maMtrasAdhanAnA pratApe aDhaLaka lAbha thayAnA daSTAMto ItihAsa prasiddha che. tethI maMtrasAdhanA ke maMtra ArAdhanA mAraNa, vazIkaraNa ke uccATana arthe ja thAya che evuM mAnavuM bhUlabhareluM che. ApaNA zAstrakAroe yogakriyAnI mukhya sAdhanAmAM tapa pachInuM bIjuM sthAna svAdhyAya eTale ke maMtra jApane ApyuM che ane A maMtrajApa-maMtra sAdhanAmAM manane sthira karavAnI adbhuta tAkAta rahelI che tema kahevAmAM AvyuM che. jaina paraMparAmAM tapane karmanI nirjarAnuM sAdhana mAnavAmAM AvyuM che ane svAdhyAyane tapano ja eka bhAga mAnavAmAM Avyo che. eTale svAdhyAya maMtra jApa e karma nirjarAnuM sAdhana che te vAta spaSTa thAya che. tethI ja tapanA dareka anuSThAnamAM svAdhyAya karavAno Adeza che tathA amuka maMtrapadonI gaNanA karavAnuM vidhAna che. dAkhalA tarIke upadhAna tapamAM roja nI 20 bAMdhI navakAravALI gaNavAnI hoya che. eTale 20 x 108 = 2160 navakAra maMtrano jApa pratidina karavAno hoya che. jemaNe maMtrasAdhanAthI potAnA manane sthira ane zAMta karyuM hoya te sAmAyikanI kriyA sArI rIte karI zake. pratikramaNamAM AvatA kAyotsargamAM barAbara pAra utarI zake ane prabhupUjAdi nityakramamAM ekatrita thaI zake. tethI AdhyAtmika pragati maMtrasAdhanA ati Avazyaka che tema kahI zakAya. 'maMtra' eTale zuM evo prazna thavo svAbhAvika che. teno uttara e ja che ke - mananAt trIvatta ni maMtra * je manamAMthI eTale ke mananI bhinna bhinna vRttithI bacAve te maMtra. tAtparya ke jenA vaDe ekAgratA sAdhI zakAya te ja maMtra kahevAya. 'nitaM maMtra' evI vyAkhyA paNa keTalA taMtragraMthomAM jovAmAM Ave che. teno artha e che ke ekAgra thayeluM manuSyanuM mana e ja maMtra che. gupta mAdhyane maMtraffjIta maMtraH evI vyAkhyA paNa maMtrazAstramAM najare paDe che. teno artha e che ke maMtravido vaDe gupta rIte kahevAya che, te maMtra. badhA maMtronuM svarUpa eka sarakhuM hotuM nathI. keTalAka maMtro bIjarUpa hoya che. jema ke DuM dU va vagere. keTalAka maMtro mAtra padarUpa hoya che, jema ke namo hiMtA, namo ziarvi, no nikhAna niyamA vagere to keTalAka maMtro bIja ane -256 maMtramAM jema judI judI kaLA lagADavAthI tenA kAryomAM phera paDe che tema maMtranA cheDe judA judA pallavo lagADavAthI tenI zaktimAM phera paDe che. dAkhalA tarIke je maMtrane cheDe '' ke '' pallava lAge che te ugra bane che. je maMtrane cheDe 4H 3H pallava lAge che te komaLa bane che. ane je maMtrane cheDe 'namaH' ke "vAdA' pallava lAge che te zAMtikAraka che. A taphAvata maMtrakAroe 5maMtra, strI maMtra ane napuMsakataMtranI saMjJAthI vyakta karyo che. kayA maMtrathI kevuM kArya siddha thAya e tenI phalazruti jovAthI jANI zakAya. dAkhalA tarIke laghuzAMtinA cheDe nIcenI gAthAo Ave che te enI phalazruti che. * A zAMtistavana pUrvasUrioe guru AmnAyapUrvaka pragaTa karelAM maMtrapadothI guMthAyeluM che ane te vidhipura:saranuM anuSThAna karanArAone taliAdI bhayomAMthI mukta karanAruM tathA upadravone zAMta karanAruM che. je A stavana bhAvapUrvaka bhaNe che, anyanI pAsethI bhAvapUrvaka sAMbhaLe che, temaja maMtrayoganA niyama pramANe tenI bhAvanA kare che, te nizcaya zAMtipadane pAme che. sUrizrI mAnadeva paNa zAMtipadane pAmo. laghuzAMti e maMtrajApa stotra che ane tenI phalazruti sAthe sAthe ja batAvI che. maMtrano vidhisara japa karavAthI eka prakAranI adbhuta , aciMtya zakti utpanna thAya che eTale ja maMtrano ATalo mahimA che. jaina dharmamAM zvetAmbara ane digambara saMpradAyanI maMtrasAdhanAnI paddhatimAM ghaNo phera jovAmAM Ave che. eTale ja maMtranI sAdhanA judI judI rIte thAya che. zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA AThamA prakAzamAM ane zubhacaMdrAcArye jJAnArNavanA 2pa)
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB ADatrIsamAM prakaraNamAM aneka maMtra vidyAono nirdeza karelo che. namaskAra maMtra upara aneka kalpo racAyelA che. vaLI tenA para stotra, stavana, svAdhyAya vagerenI racanA paNa moTA pramANamAM thayelI che. logassa sUtra ane namonyukyuM sUtra aMge paNa khAsa kalpo racAyelA che. uvasaggaharaM stotra upara paNa maMtramaya aneka vRttio racAyelI che. saMtikara stotra, tija papahunna stotra ane namiuNa stotra upara paNa AmnAyadarzaka khAsa vRttio racAyelI che. bhaktamara stotra para aneka vRttio racAyelI che ane temAM dareka gAthAmAMthI thato maMtroccAra ane tenA maMtro paNa ApelA che. kalyANamaMdira para paNa maMtramayaka vRttinI racanA thayelI che. uparAMta sUrimaMtra. vardhamAnavidyA, RSimaMDala tathA siddhacakrajInI ArAdhanA aMge paNa ghaNuM sAhitya racAyeluM che ane zAsanadevIonA kalpo paNa racAyelA che. temAM sathI vadhAre sAhitya zrI pArzvanAtha bhagavAnanI zAsanaracita zrI padmAvatI devInI ArAdhanA aMge lakhAyeluM che. Ama, dharma ane adhyAtmane vartamAna jIvanamAM parivartana - sakriya karanArA parabiLa tarIke maMtrasAdhanAnuM jarA paNa ochuM mahattva nathI. kAraNa ke maMtrasAdhanAnA kAraNe ja manuSyanI manovRttione pApa tarapha DhaLatI rokI zakAya che ane tene adhyAtmanA ucca Adarza tarapha laI javAnI apratima zakti paNa A maMtrasAdhanA dvArA ja prApta thaI zake che te darzAvavAno A nibaMdhamAM ame vinamra prayAsa karyo che. *** jIvanamAM adhyAtmane sakriya karAvanAra paribaLaH mAtAnI kaThora kRpA ane sagurunI preraNA - pradIpa zAha (pradIpabhAI jaina dharmanA abhyAsu sAdhu-saMtonI vaiyAvacca karanAra, gAMdhavicAradhArane anusAra adanA sarvodaya kAryakara che). sauthI vadhu prasAra pomalI lokapriyaracanA hoya to te "arihaMta vaMdanAvali' "jai cauda mahAsvapno thakI, nija mAtane harakhAvatA, vaLI garbhamAMthI jJAnatrayane, gopavI avadhAratA, ne janmatAM pahelAM ja cosaTha indra jene vaMdatA, evI prabhu arihaMtane, paMcAMga bhAva huM namuM.' e arihaMta vaMdanAvalinuM nAma Ave che. sakaLa saMghanI jIbhe vasI gayelI A saubhAgyavaMtI gujarAtI racanAnA racayitA zrI caMdulAla zakaracaMda zAha che. temano janma vi.saM. 1963 (I.sa. 1907)mAM thayelo. teo amadAvAdanA vatanI hatA. Isa.sa. 1927mAM temanuM lagna thayeluM. patnInuM nAma lIlAvatI hatuM. I.sa. 1962 mAM temano svargavAsa thayo. 54 varSa jeTalA AyuSyamAM teoe jIvanane aneka guNothI samRddha banAvI dIdhuM hatuM. tenI thoDI vigatavAra vAta joIe. amadAvAdamAM, bAlyakALano vidyAbhyAsa sI.ena. vidyAlayamAM karyo hato. tyAra bAda kaoNlejano abhyAsa thayo ane grejyueTa thayA tyAM svAtaMtrya saMgrAma zarU thayo. AvA navalohiyA javAna emAM jhaMpalAvyA vinA na rahe. te laDatamAM jelavAsa Alyo. I.sa. 1930-32nA e divasomAM temaNe 40 ratala vajana gumAvyuM. jelamAMthI bahAra AvyA pachInAM varSomAM muMbaI jaI janmabhUmi - pravAsInA riporTara tarIke kAma karyuM. pachI deza-videzanA pravAsano tabakko Avyo. keTaluMye pharyA. muMbaI, kolakAtA, raMguna, pInAMga, siMgApura, IMglAMDa, amerikA vagere dezomAM ghUmyA, rahyA, bhaNyA. teo vijJAnanA aThaMga abhyAsI hatA. satata kAMI ne kAMI prayoga karatA rahe. te samaye temaNe dUdhamAMthI sIdhuM dhI banAvavAnI prakriyA zodhI hatI. Ama navI-navI siddhio hAMsala karI teo amadAvAda AvyA. svajano, mitro samakSa potAnI A badhI vicAraNAo, prayogo, vAto ullAsathI 259) gurunI dRSTimAM ApaNI sRSTi | badalavAnI kSamatA hoya che
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ GeeSeSeeSWELa jJAnadhArA BIGGGGWSSSSSB karatA. sAMbhaLanArAo temanI A badhI siddhi joI AnaMda ane Azcarya pragaTa karatA. AvA vAtAvaraNathI pote paNa porasAtA. gharanAM badhAM caMdubhAInI prazaMsAmAM gaLADUba rahetA, paNa eka temanI mAtAnuM mana satata udAsa rahetuM. caMdubhAInI A badhI siddhinI prazaMsAno eka zabda paNa mAtAnA moMmAMthI na nIkaLato ! A vAta caMdubhAInI cakora najara bahAra na rahI. saheja ekAMta maLatAM caMdubhAIe mAne pUchayuM, 'bA ! tame mArI pragatithI, mArA vikAsathI khuza thayAM cho evuM nathI lAgatuM, enuM kAraNa zuM? mAe sahaja javAba Apyo : kaI mA potAnA dIkarAnA vikAsathI rAjI na hoya ! paNa Ane pragati ke vikAsa kema kahevAya ? tAruM A bhaNatarI tArA AtmAne kayA mArge laI jaze e vicAra AvatAM, mArA manamAM gherI udAsInatA chavAI jAya che. udvega vyApI jAya che. caMdubhAIe pUchayuM : bA ! to tuM pragati ke vikAsa kone kahe che ? tuM kahe, huM evI pragati ane evA vikAsa mATe prayatna karIza. mAre to tane rAjI karavI che. tuM rAjI to ja mArI duniyA rAjI bAe kahyuM : mane to bahu jhAjhI khabara na paDe, paNa AtmAno uddhAra thAya tevuM tAre bhaNavuM joIe. tArI A bhautika AbAdInI AvaradA keTalI ? vaLI temAM phalAyA to pachI chelle samAdhi ane pachI sadgati kyAMthI maLavAnAM ? ApaNe to A bhavanI sAthe sAthe parabhavanI paNa ciMtA karavAnI. banne bhava ujaLA thAya avuM zIkhavAnuM, temAM pragati sAdhavAnI.. caMdubhAIe pUchayuM : mane e badhuM koNa zikhavADe ? kyAMthI zIkhavA maLe ? evuM bhaNAvanArA atyAre koNa che ? bAe kahyuM : hA, che ! ApaNA upAzraye jaI mahArAja sAhebane pUchIza eTale tevA bhaNAvanAra mahArAjanuM nAma teo Apaze. ane caMdubhAIne evuM saranAmuM maLI gayuM. zarIramAM joma ane jusso to hatAM ja ! caDavA mATe mAtra dAdaranI jarUra hatI. e mATe joradAra Teko maLI gayo. pUjya paM.zrI bhadraMkaravijayajI mahArAja te divasomAM rAjasthAnamAM, luNAvA gAme virAjamAna hatA. tyAM satvare pahoMcyA. mahArAjazrInAM caraNomAM besIne kahyuM : mArI bAe mane ahIM mokalyo che. A bhava ane parabhava ujALe tavuM bhaNavAnuM 260 u#SWeek@SSWSee guru-graMtha mahimA %E%%6Deesa mane zikhavaDo, mAre zIkhavuM che. tIvra jijJAsA hRdayano guNavaibhava, sahaja saraLatA, namratA, vinaya vagere emanA guNothI prasanna thayelA gurumahArAje AphlAda upajAve evI namaskAra maMtranI vidyA ApavA mAMDI. roja sAta-ATha kalAkanuM adhyayana zarU thayuM. vadhAre dhyAna, yAdavAda, sAta naya, cAra nikSepA, be pramANa, saptabhaMgI vagere dravyAnuyoganA viSayamAM ApavAmAM AvyuM. adhyayanamAM teo khUba UMDA-UMDA UtaratA gayA. gati teja hatI, daSTi spaSTa hatI, tIvra icchAzakti hatI, prauDha prajJA hatI. mAtra dizA badalavAnI jarUra hatI. dizAdarzaka yogya maLI gayA. maMjhila tarapha AgaLa vadhatA gayA. abhyAsanA viSayonAM tamAma pustako-graMtho sAthe rAkhI, adhyayanano vistAra ane UMDANa, gurukRpAthI, hAthamAM rahelA AmaLAnI jema hastagata karatA gayA. badhA ja te viSayonA graMthomAMthI tarkadaSTie, tulanAdaSTie ane itihAsanA kramanI daSTie adhyayana karIne niSkarSa para pahoMcatA gayA. pAMca prakAre svAdhyAya. A adhyayananA paripAkarUpe temaNe anekAnta ane svAvAda nAmanuM pustaka lakhyuM. tenI hindI AvRtti vi.saM. 2019mAM prakAzita thaI, gujarAtI AvRtti paNa be vAra pragaTa thaI. vartamAna jIvone sAme rAkhIne cAdvAda jevA viSayanuM sugama rIte nirUpaNa karyuM che. pAca-pustaka tarIke bhaNAvavA jevo A graMtha che. jaina darzanane eka ja graMtha dvArA samajavAnI icchAvALA mATe to A graMtha pUrNa saMtoSa ApanAro che. jene paNa jaina dharmanI vicAra saMpadAne supare jANavI hoya tene mATe A graMtha cAvIrUpa che. tenAthI ApaNI daSTi nirmaLa banatI jAya che. temanuM to anekAnta daSTithI jIvatara raLiyAta banI gayuM. tethI e daSTinuM dAna karanAra guru mahArAja ane temane paNa e daSTinuM dAna karanAra parama guru tarapha bhakti-bahumAnanA odha uchaLavA lAgyA. jIvanane dhanya banAvatI sAdhanA tarapha vaLyA. mAtAne A badhuM joI-sAMbhaLIne harakhanAM AMsu AvI jatAM. sAdhanAmAM saghanatA lAvavA mATe, yAna-mauna ane ekAMtanI jarUrata lAgI. guru mahArAja pAsethI yogya doravaNI meLavavI, amadAvAda najIka, pAnasaranI dharmazALAmAM rahevAnuM rAkhyuM. zrI bhagavAna mahAvIra prabhunI zItaLa-sukhada chAyAmAM sAdhanAnAM navAM navAM zikharo sara karatA gayA. eka mahinAthI vadhu samaya tyAM rahyA. 261
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnadhArA mauna rAkhatA. guru mahArAjanA mArgadarzana mujaba, namaskAra svAdhyAya-saMskRta vibhAga ane prAkRta vibhAgano svAdhyAya karatA hatA. sAthe jApa-dhyAna-ciMta-manana ane nididhyAsana paNa karatA hatA. AnaMda-taraboLa divasomAM, namaskAra-svAdhyAya prAkRta vibhAgamAM 108 namaskArAvalinA mananapUrvakanA svAdhyAya ane anuprekSA vakhate ja. ekAeka hRdaya pulakita banyuM. zarIranI romarAji vikasvara banI gaI. AMkhamAM AMsu UbharAyAM. vANI gadgad banI. citra apArthika-alaukika AnaMdathI bharAI gayuM. e graMthane mAthA para mUkI teo nAcyA! e namaskArAvalinA raciyatA mahAbhAga munivarane zatazaH vaMdanA karatAM, upakAranA bhAgathI bhAvivabhora banI gayA ane pAtALamAMthI jharo phUTI nIkaLe tema. A stotrane prAkrutagirAmAM varNavyuM baLe. ajJAta ne prAcIna mahAmanA ko munizvara bahuzrute, pada pada mahIM nA mahAsAmarthyano mahimA maLe. evA prabhu arihaMtane paMcAMga bhAve huM namu je namaskAra svAdhyAyamAM prekSI hRdaya gad gad banyuM, zrIcaMdra nAcyo graMtha laI mahAbhAvanuM zaraNuM maLyuM, kIdhI karAvI apabhakti hoMzanuM taraNuM phaLyuM, evA prabhu arihaMtane paMcAgabhAve huM namu kAvyanI saravANI vahI AvI. ane Aje ApaNe badhAM : e stuti-kalpalatAnuM gAna karIne prabhubhaktimAM tallIna banIe chIe. ApaNA gADha-rUDha ane daDha karmone khapAvIe chIe. e paMktio AvA nirahaMkArI manobhAva vacce avataraNa pAmI hatI. Aje hajAronA haiyAmAM hAra banIne caLakI rahI che. jotajotAmAM gAmogAma, pAThazALe pAThazALe, cAre prakAranA saMghamAM A stutimALA - arihaMta vandanAvali kevI chavAI gaI te ApaNe jANIe. goMDalagacchAdhipati pUjya zrI jayaMtIlAla mahArAjasAhebe bahu suMdara vivecana karyuM che. pUjya DaoN. tarulatAbAIsvAmI dara besatA mahine samUhamAM arihaMta vaMdanAlino jApa karAvatAM je kaDI gAtAM gadgad bane che te, (262)G guru-graMtha mahimA je zarada RtunA jaLamA nirmaLa manobhAvo vaDe, upakAra kAja vihAra karatA je vibhinna sthaLo vize, jenI sahanazakti samIpe pRthvI paNa jhAMkhI paDe, evA prabhu arihaMtane, paMcAMgabhAve huM namuM. je pUrNa kevaLajJAna lokAlokane ajavALatuM, jenA mahAsAmarthya kero pAra ko nava pAmatuM, e prApta jeNe cAra ghAtI karmane chedI karyuM, evA prabhu arihaMtane, paMcAMga bhAve huM namuM. je bIjabhUta gaNAya che traNa pada caturdaza pUnA, upannaI vA vigameI vA veI vA mahAtattvanA, e dAna suzrutajJAnanuM denAra traNa jaganAtha je, evA prabhu arihaMtane paMcAMga bhAve huM namuM. je karmano saMyoga vaLageloanAdi kALathI, tethI thayAM je mukta pUraNa sarvathA sadabhAvathI, ramamANa je nijarUpamAM, te sarva jagatuM hita kare, evA prabhu arihaMtane paMcAMga bhAva huM namuM. teo to dhanya thaI gayA, ApaNane paNa dhanya banAvatA gayA. caMdubhAInI mAtAne potAnA putranI A pragati ane vikAsathI mAtA thayAnI sArthakatA lAgI. AvI mAtA mATe "dhana mAtA jeNe udare dhAriyA' evuM maMgaLa vacana kahevAya che. adhyAtmanA zikhara tarapha ApaNI daSTine vALe tavI abhilASA, A caritronA aMzone jANatAM, samajatAM, sAMbhaLatAM thAya che te ja AnI phaLazruti che. mAtAnI kaThora kRpA ane sadgurunI preraNAthI sAkSara caMdubhAInuM adhyAtmabIja sakriya banI vaTavRkSa banI gayuM. noMdha : bhAvukone "arihaMta vaMdanAvali''nA adbhuta rahasyo vize vadhu jANavuM hoya to paramadArzanika jayaMtamuni vivRta arihaMta vaMdanAli saM. guNavaMta baravALiyA, prakAzaka: prANaguru jaina seMTara, muMbaI, pustaka jarUra vAMcavu * 263
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6% E6%eLa jJAnadhArA(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)e saurASTra kesarI prANagara jaina philosophIkala eNnDa liTararI rIsarca senTara saurASTra kesarI pU. prANalAlajI mahArAja sAhebanI vyutaprabhAvanA viziSTa hatI. zAstragraMthonuM parizIlana, tADapatrIya graMthone saMgraha ane jALavaNI, zAstrAbhaMDAro ane pAThazALAnI sthApanAmAM emanuM aneruM yogadAna hatuM. A saMdarbhamAM pariprekSyamAM adhyAtmayoginI pU lalitAbAI ma.sa.nA vidvAna zikhyA pU. DaoN taralatAjInI preraNAthI saurASTra kesarI pU prANasura janmajAtAbdI samiti, muMbaInA sahayogathI gurudevanI smRti ciraMjIva rAkhavA pUjyazrInI janmazatAbdI prasaMge saMsthAe saurASTra kesarI prANagura jaina philosophI enDa liTararI rIsarca senTaranI sthApanA karI che. senTara uddeza A pramANe che : * jaina tatvajJAna ane sAhityanuM adhyayana, saMzodhana, saMpAdana ane prakAzana karavuM. * saMskRti, dharma ane adhyAtmanA sAhityanuM prakAzana karavuM. * jaina dharmanAM tattvonI vaijJAnika rIte rajUAta karavI. * prAcIna hastalikhita ane tADapatrIya graMthonuM saMzodhana ane pustakAlayanI pravRtti karavI. * jaina dharmane kendramAM rAkhI mAnava dharmanI pravRttino vikAsa karavo. * jaina sAhityatA adhyayana ane saMzodhanano abhyAsa karatA vidyArthIone ziSyavRtti (skolarazipa) ApavI. * jaina sAhitya jJAnasatranuM Ayojana karavuM. vidvAno ane saMtonAM pravacanonuM Ayojana karavuM. , dharma ane saMskArano vikAsa ane saMvardhana thAya tevI zibira ane anya kAryakramonuM Ayojana karavuM. saMskAralakSI, sattvazIla ane ziSTa sAhityanuM prakAzana karavuM. * abhyAsa nibaMdha vAMcana (Paper Reading), lipi - vAcana ane prAcIna jaina graMtho... Old Jain, Manuscript)nuM vAcana * jaina dharma para saMzodhana M.A., Ph.D., M. Phil karanArAM jijJAsu, zrAvaka, saMta-satIone sahyoga ane saMzodhita sAhityanuM prakAzana. jaina prAcIna graMtho, citro, zilpa, sthApatyanA phoTAo vagerenI sI.DI. taiyAra karAvavI. * deza-videzamAM jaina dharma para parisaMvAda, pravacana-Ayojana, InTaraneTa para vebasAITa dvArA jaina tatvajJAna ane sAhitya viSayaka mAhitIno pracAra karavo saurASTra kesarI prANaguru ApanA sakyoganI apekSA sAthe jaina philosophikala eNnDa liTararI rIsarca senTara, TrasTI ane mAnad saMyojaka ahaMma spiricyuMala senTara guNavaMta baravALiyA Email : gunvant.barvalia@gmail.com mo. : 09820215542 r264)