________________
૫૨
બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રી, વૈશ્ય અને શુદ્ર એ ચાર વર્ણ છે, તેમાં પહેલા ત્રણ દ્વિજ કહેવાય છે. દિને ગર્ભધાન જે આદિ સસ્કાર છે, ત્યાંથી લઇને મરણ પર્વતના સેને સંસ્કારની સમંત્રક ક્રિયાને અધિકાર છે. તે સંસ્કારો આ પ્રમાણે છેगर्भाधानमृतौ पुंसःसवनं स्यंदनात्पुरा। षष्ठेऽष्टमे वा सीमंतो मास्येते जातकर्मच ॥
ગર્ભધાન તુ પ્રાપ્ત થયા પછી કરવું જોઈએ. હમણું કેટલાક લોકો સ્ત્રીને રૂતુ(રજોદર્શન)પ્રાપ્ત થયાં પહેલાં જ તેની સાથે શરીર સંબંધ કરે છે એ સર્વ અનનું મૂળ છે. સ્ત્રી સાથે લૈકિક વ્યવહાર રૂતુ આવ્યાની પહેલાં નજ થવો જોઈએ. ગર્ભ રહ્યા પછી અને ગર્ભમાં બાલક ફરકતું થાય તે આગમચ પુસવન સંસ્કાર, ગર્ભ રહ્યા પછી ૬ કે ૮ મહિને સીમંત જેને અગ રણી કહે છે તે સંસ્કાર અને ત્યાર બાદ જાતકર્મ સંસ્કાર કરે. અને– अहन्येकादशे नाम, चतुर्थे मासि निष्क्रमः। षष्ठेऽन्नप्राशनं मासि चूडा कार्या यथाकुलम् ॥
બાલક જમ્યા પછી અગીઆરમે દહાડે નામકરણ સંસ્કાર કર; ચોથે મહિને ઘરની બહાર કઢાડીને છોકરાને સૂર્ય દર્શન કરાવવું અને છ મહિને અન્ન પ્રાશન તથા ચૂડા કર્મ (એટલે વાળ ઉતરાવવાને) સંસ્કાર કરે. એ સંસ્કાર
- સંસ્કાર સંબંધી વિશેષ ખુલાસે હવે પછીના પંડિત શ્રીગઠ્ઠલાલજીના વિવેચનમાં વિસ્તારથી આવશે.
