________________
૫૩
પિતપોતાના કુળની રીત પ્રમાણે મોડા વહેલા કરે છે, એ ટલે તેને માટે નક્કી હદ નથી. एवमेनः शमं यात बीजगर्भसमुद्भवम् । तूष्णीमेताः क्रियाः स्त्रीणां विवाहस्तु समंत्रकः ॥
એ સંસ્કાર કરવાથી સ્ત્રીના ઉદરમાં ગર્ભ ધારણ કરવાથી જે અનેક પ્રકારના દોષ થાય છે તે બધા દેષનું નિવારણ થાય છે. એ સંસ્કારક્રિયા દ્વિજ વર્ગના પુરૂષને માટે વેદ મંત્ર સહિત છે અને દ્વિજ વર્ગની સ્ત્રીઓને વિવાહ સિવાયના બીજા સંસ્કારે અત્રિક થાય છે. गर्भाष्टमेष्टमे वाब्दे ब्राह्मणस्योपनायनम् । राज्ञामेकादशे सैके विशामेके यथाकुलम् ॥
તે પછી ઉપનયન સંસ્કાર. તે બ્રાહ્મણને ગર્ભથી અથવા જન્મથી ૮મે વર્ષ, રાજા એટલે ક્ષત્રીઓને ૧૧ મે વર્ષ અને વૈને તે પછી એક વર્ષે એટલે ૧૨ મે વર્ષે થવો જોઈએ. ત્રણે વણમાં કુળની રીત પ્રમાણે ઉપનયન સંસ્કાર કંઈક મેડે વહેલો પણ થઈ શકે છે. उपनीय गुरुः शिष्यं महाव्याहृतिपूर्वकम् । वेदमध्यापयेदेनं शौचाचारांश्च शिक्षयेत् ॥
એ પછી વિદ્યાગુરૂએ ઉપનીત થએલા શિષ્યને વેદનું અધ્યાપન કરાવવું અને શાસ્ત્ર પ્રમાણે શાચ તથા આચાર શિખ-- વવા તથા પળાવવા જોઈએ.
હમણું ગુજરાત તથા આ પ્રાંતના ક્ષત્રી વૈોએ પોત પોતાના આચાર ઘણે અંશે છેડી દીધા છે. બાકી પૂર્વ અને ઉત્તર
