________________
૫૪
તરફના ક્ષત્રી અને વૈો પિતાના આચારો હજુ પણ ઠીક ઠીક પાળે છે. આણી તરફના લોકે આશ્રમધમે પોતે પાળતા નથી અને પિતા પોતાના પુત્રે પાસે પળાવતા નથી ! તેમજ તેઓ રૂતુશાંતિ પણ કરતા નથી.! ! ! વિવાહ થયા પછી સ્ત્રી સાથે બીજો બૅવહાર રાખવાને હરકત નથી, પરંતુ એકવાર સ્ત્રી સાથે શરીર સંબંધ થઈ ગયો તો પછી એ રસ, છાશે છુટતો નથી. એ રસથી તે મોટા મોટા ઋષીઓની પણ બુદ્ધિ ભ્રષ્ટ થઈ છે, તે હાલના પામર પ્રાણીઓની થાય એમાં શી નવાઈ ?
આ પ્રસંગે મારે કહેવું જોઈએ કે માબાપજ છોકરાને બગાડે છે. પોતાના બાળકોને સુશિક્ષણ ન આપવાથી તેઓ તેમના શત્રુ બને છે. નીતિશાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કેमाता वैरी पिता शत्रुः येन वालो न पाठितः। न शोभते सभामध्ये इंसमध्ये बको यथा ॥
જે માબાપે પિતાના બાળકને ભણાવતા નથી તે માતા તેની વેરણ અને પિતા તેને શત્રુ છે, કેમકે પંડિતોની સભામાં અનેક પ્રકારની શાસ્ત્રચર્ચા થતી હોય, ત્યાં અભણ બેઠો હોય. તે તેને બગલાની પેઠે ટગર ટગર જોયાં કરવું પડે. તેથી તે ભૂખે આખરે એમજ કહે કે મુઆ મારા માબાપ! જે વિદ્યા ભણાવી હતી તો પછી શી પીડા હતી ? વાતે લોકોએ પિતાના
૧. પ્રથમ રજોદર્શન જે સમયમાં કે જેવી હાલતમાં થવું હોય તે સમય વગેરેથી થતા દોષ દૂર કરવા દેવતાઓની પૂજા તથા હોમ કરવામાં આવે છે તે. * ૨ દંપતીનું પરસ્પર ભાષણ, કોઈ પણ વસ્તુની આપલે, જમવું જમાડવું વગેરે વ્યવહાર તે.
