________________
ચતુર્થ અધ્યાય
દ્વિવિધ ધ્યેય
एवं नामादिभेदेन ध्येयमुक्तं चतुर्विधम् । અથવા દ્રવ્યમાવાસ્યાં દ્વિધૈવ તસ્થિતમ્ ॥ ૪૨ ॥ ૨૩૨ ॥
એવી રીતે નામાદિ ભેદોથી ચાર પ્રકારનું ધ્યેય કહ્યું. અથવા તે (ધ્યેય) દ્રવ્ય અને ભાવ ભેદે એ પ્રકારનું જ છે. ॥ ૪૨ ૧૩૧ ॥
દ્રવ્યધ્યેય અને ભાવય
द्रव्यध्येयं बहिर्वस्तु चेतनाचेतनात्मकम् । भावध्येयं पुनर्येयसन्निभध्यानपर्ययः ॥ ४३ ॥ १३२ ॥
ચેતન કે જડરૂપ માહ્ય વસ્તુ તે દ્રવ્યધ્યેય છે અને ધ્યેય (અરિહંતાદિ) સદેશ જે ધ્યાનનો પર્યાય તે ભાવધ્યેય છે
|| ૪૩ || ૧૩૨ ॥
ध्याने हि विभ्रति स्थैर्य ध्येयरूपं परिस्फुटम् । आलेखितमिवाभाति ध्येयस्याऽसन्निधावपि ॥ ४४ ॥ १३३ ॥
રૂપ
ધ્યાન જ્યારે સ્થિરતાને ધારણ કરે છે ત્યારે ધ્યેય નજીક ન હોવા છતાં પણ જાણે (સામે) આલેખિત હોય એવું અત્યંત સ્પષ્ટ ભાસે છે. ॥ ૪૪ ॥ ૧૩૩ ||
धातुपिण्डे स्थितश्चैवं ध्येयोऽर्थो ध्यायते यतः ।
ध्येयं पिण्डस्थमित्याहुरत एव च केवलम् ॥ ४५ ॥ १३४ ॥
એ જ પ્રકારે જ્યારે સપ્ત ધાતુના પિંડમાં—દેહમાં ધ્યેય વસ્તુનું ધ્યાન કરાય છે ત્યારે તે ધ્યેયને (ધ્યાનને) પિંડસ્થ કહેવાય છે, એથી જ કેવલ (કૈવલ્ય, કૈવલજ્ઞાન ?) પ્રાપ્ત થાય છે
॥ ૪૫ ૫ ૧૩૪ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
