________________
૧૪૮
સૂત્રસંવેદના-૫
શ્રી ગૌતમસ્વામીએ અષ્ટાપદ પર્વત પર વજસ્વામીનો જીવ જે તિર્યકુર્જુભક દેવ હતો તેને આ પુંડરિક-કંડરિક અધ્યયન સંભળાવ્યું. તેના ઉપરથી બોધ પામીને તે જ જીવ વજસ્વામીરૂપે ઉત્પન્ન થયો અને શાસનની મહાન પ્રભાવના અને આરાધના કરનાર બન્યો.
આ દૃષ્ટાંત ઘણો બોધ આપે છે. અનુકૂળતાનો રાગ માણસને ક્યાંથી ક્યાં લઈ જાય છે અને સંયમાદિ સદ્ગણોનો રાગ માણસને ક્યાં લઈ જાય છે; તે વિચારવા માટે આ બે ભાઈઓની કથા અત્યંત પ્રેરક છે.
“હે પંડરિકજી ! આપના અનાસક્ત ભાવને ભાવથી ભજું છું . આ પ્રભાતે પ્રાર્થના કરું છું કે આપ જેવો સંવેગ, આપ જેવો વૈરાગ્ય, આપ જેવી ઉદારતા અને આપ જેવી સરલતા મને પણ મળો.” ૨૭. સિ - શ્રી કેશી ગણધર,
શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના શાસનના આ મહાપુરુષે મહા નાસ્તિક એવા પ્રદેશી રાજાને તર્કબદ્ધ ઉત્તરો આપી આસ્તિક બનાવેલો. પોતે મોટા હોવા છતાં તેઓએ શ્રી ગૌતમસ્વામી સાથે ચર્ચા કરી, પાંચ મહાવ્રતનો સ્વીકાર કરેલો. પ્રભુવીરના શાસનને પામી તેઓ અનુક્રમે સિદ્ધિપદ પામ્યા હતા.
“વિશિષ્ટબુદ્ધિ સાથે સરલતા અને ઉદારતાના સ્વામી હે કેશી
સ્વામી ! આપને કોટિ કોટિ વંદન.” ૨૮. વરવહુ - કરકંડુ
ચેડા રાજાની પુત્રી અને દધિવાહન રાજાની રાણી એવાં શ્રીમતી પદ્માવતી ગર્ભાવસ્થા દરમ્યાન હાથી ઉપર બેસી વનવિહાર કરતાં હતાં. તેવામાં હાથી ગાંડો થતાં તેઓ રાજાથી વિખૂટાં પડી નિર્જન જંગલમાં અટવાઈ ગયાં. ફરતાં ફરતાં તેઓને સાધ્વીજીનો ભેટો થયો. તેમના ઉપદેશથી વૈરાગ્ય પામી તેઓએ દીક્ષા લીધી. “જો હું ગર્ભવતી છું એવું જણાવીશ તો મને દીક્ષા નહી મળે એવા ભાવથી તેમણે ગુરુને તેની જાણ ન કરી. આ સાધ્વીની કુખે કાળક્રમે કરકંડુનો જન્મ થયો. લોક નિંદા આદિથી બચવા સાધ્વીજીએ તે પુત્રને રાજચિન્હો સહિત સ્મશાનમાં મૂકી દીધો. એક નિ:સંતાન ચાંડાલ તેને લઈ ગયો અને મોટો કર્યો. તેને બહુ ચળ આવતી હોવાથી તેનું નામ કરઠંડુ પાડ્યું. ભાગ્યયોગે તેઓ રાજા બન્યા અને કર્મની
