________________
સકલતીર્થ વંદના
5-6. ધાતકી ખંડ તથા પુષ્કરવરદ્વીપના ચૈત્યો :
૧૨૭૨ ચૈત્યો ૧,૫૨,૬૪૦ પ્રતિમાઓ
ધાતકીખંડ અને પુષ્કરવરદ્વીપ બંગડી આકારના દ્વીપો છે. તે બન્નેની ઉત્તર અને દક્ષિણ દિશામાં એક-એક ઇષુકા૨પર્વત છે. આ પર્વતો દ્વીપના બે વિભાગ કરે છે. તે બન્ને વિભાગમાં ૧ ભરત, ૧ ઐરાવત અને ૧ મહાવિદેહક્ષેત્ર આદિ છે. આમ આ બે ક્ષેત્રોમાં કુલ ૨ ભરત, ૨ ઐરાવત અને ૨ મહાવિદેહક્ષેત્ર આદિ હોવાથી તેમાં જંબૂદ્વીપ કરતાં બમણા ચૈત્યો હોય છે. તદુપરાંત વધારાના બે ઇષુકારપર્વત ઉપર બે વધુ ચૈત્યો હોય છે. તેથી [૬૩૫ x ૨ = ૧૨૭૦ + ઈષુકા૨ના ૨ = ૧૨૭૨] આમ ધાતકીખંડ અને પુષ્કરવ૨દ્વીપ પ્રત્યેકમાં ૧૨૭૨ ચૈત્યો અને ૧,૫૨,૬૪૦ (૧૨૭૨×૧૨૦) પ્રતિમાઓ છે.
7. મનુષ્યલોકની બહાર તિńલોકના ચૈત્યો :
૮૦ ચૈત્યો ૯૮૪૦ પ્રતિમાઓ
૨૩૭
(xx) જંબૂઢીપથી ત્રીજો બંગડી આકારનો ૧૬ યોજન પહોળો પુષ્કરાવર્તદ્વીપ છે. તે દ્વીપના ૮-૮ યોજનના બે વિભાગ કરતો માનુષોત્ત૨૫ર્વત છે, આ પર્વત પછી મનુષ્યની વસતી નથી. આ માનુષોત્ત૨૫ર્વતની ઉપ૨ ચારે દિશામાં ૧-૧ ચૈત્ય છે.
(xxi) નંદીશ્વરદ્વીપના ચૈત્યો :
૬૮ ચૈત્યો ૮૩૬૮ પ્રતિમાઓ
જંબુદ્રીપાદિ છ દ્વીપો તથા ૭ સમુદ્રો પછી ૮મો નંદીશ્વરદ્વીપ છે. તેની ઉત્તરદિશામાં મધ્યમાં અંજગિરિ નામનો પર્વત છે. અંજગિરિની ચારે દિશામાં ચાર દધિમુખપર્વતો છે. વચ્ચે વિદિશાના ખૂણામાં ૨-૨ રતિકરપર્વતો છે. આમ કુલ ૧૩ (૧+૪+૮) પર્વતો થયા. તે દરેકમાં શાશ્વત જિનચૈત્યો છે અને દરેક ચૈત્યોમાં (૧૦૮ + [૪ દ્વારની] ૧૬=) ૧૨૪ શાશ્વત પ્રતિમાજી છે.
