________________
૧૩
તક ન સાધી શકી તેમાં તારે તે તલમાત્ર પણ વાંક નથી. વાંક માત્ર મારા નસીબને જ છે કે જેથી હું છતી સામગ્રીએ તારે લાભ લેવા અત્યાર સુધી ભાગ્યશાળી થઈ શક નથી. તે વાતને વિચાર કરતાં હવે મને પણ બહુજ શેચ થાય છે પણ તેવા શોચ માત્રથી શું સરે? હવે તે જાગ્યા ત્યાંથી સવાર.
સુમતિ–આ૫નું કલ્યાણ થાઓ! ખુદ આપને વાંક કાઢવા કરતાં મારે તે મારી સપત્ની-કુમતિનેજ વાંક કાઢ વ્યાજબી છે. કેમકે જે આજ સુધી તેણીયે આપને ભભર્યા ન હતા અને મારાથી વિમુખ કર્યા ન હતા તે આપે કયારનાએ મારી સભૂખ જોઈ મને આવકાર આપ્યો હોત, પણ મારી શકય સ્વાધિનપણે એમ થવા દેજ કેમ ?
ચારિત્ર–સુમતિ ! તું તે તારી કુલીનતાને ઉચિતજ કહે છે, પણ વાંક માત્ર મારાજ છે. કેમકે મારું મન જો મારે હાથ હેય તે કુમતિ બાપડી શું કરી શકે ? હું તેિજ પ્રમાદશીલ હોવાથી કુમતિને વશ પી રહ્યો હતે.
સુમતિ–સાહેબ સહી સલામત રહો ! હવે આપે આપની ગતિ જાણી છે તેથી ફરી હું ઈચ્છું છું કે આપ કુમતિના કબજામાં આવશે નહિ.
ચારિત્ર–હવે તે મેં તેણીને દેશવટે દેવાને જ નિશ્ચય કર્યો છે. કુમતિની કુટીલતા માટે મને બહુ લાગી આવ્યું છે.
સુમતિ-કમતિની ગતિ એવી વિચિત્ર છે કે તે ગમે ત્યાંથી ગમે તેવી રીતે અંતરમાં પિસી જીવતી ડાકણની જેમ જીવનું જોખમ કરે છે. મોટા ગજનેને પણ લાગ જોઈને
