________________
સ્વસ્વામીને અવળે ઉપદેશ દઈને અવળે રસ્તેજ દેરી જાય છે, તેવી સ્વામીને સંતાપનારી કુમતિ સ્ત્રીને તે હું સ્વામીહી કે આત્મહીજ માનું છું. . - ચારિત્ર–ખરેખર તારા જેવી સુશીળા અને કુમતિ જેવી કુશીળા કેઈકજ નારી હશે? અહે ! જેઓ બાપડા સદાય કુમતિનાજ પાસમાં પડયા છે, તેમને તે સ્વપ્નમાં પણ આ સદુપદેશ સાંભળવાને અવકાશ કયાંથી મળે? અરે! એને બાપડા જીવતા પણ મુવા બરાબર જ તે
સુમતિ-જ્યાં સુધી કુમતિને પલે પકડી રાખે છે ત્યાં સુધી સર્વ કેઈ એવી જ દુર્દશાને પ્રાપ્ત થાય છે. જ્યારે તેને કુસંગ તજે છે, ત્યારે જ તે કંઈ પણ સત્ય સુખ પામે છે. ત્યાં સુધી તે તે મૂછિતપ્રાયજ રહે છે–સત્ય સુખથી બનશીબજ રહે છે.
ચારિત્રતું આવી શાણી અને સેભાગી છતાં કેવળ કુમતિની કુટીલતાથી કદર્થના પામતા પામર પ્રાણીઓને કેમ ઉદ્ધાર કરતી નથી? અહ એકાન્ત દુઃખમાંજ ડુબકી મારી રહેલા તેવા અનાથે જીવેને ઉદ્ધાર કરતાં તને કે અપૂર્વ લાભ થાય ? - સુમતિ–આપની વાત સત્ય છે, પણ અન્ય તે નિમિત્ત માત્ર છે, પિતાને પુરૂષાર્થ જ ખરે કામ લાગે છે. સ્વપુરૂષાર્થ ઈષ્ટ સિદ્ધિમાં પ્રબળ કારણરૂપ છે. તે વિના સ્વેષ્ટ સિદ્ધિ થતી નથી. આવા સબબથીજ લેકમાં પણ કહેવત પ્રચલિત છે કે “આપ સમાન બળ નહિં અને મેઘ સમાન જળ નહિ, એમ સમજીને સર્વ કેઈએ કુમતિની કુટીલતાથી થતા અનેક
