________________
પાંચમો અધ્યાય - ચતુર્થ પાદ [ ૧૩૭
ચથી છ પ-ક-રૂર છે વાકયમાં સ્મ શબ્દનો પ્રયોગ થયો હોય અને સત્કારપૂર્વક પ્રેરણું અર્થ જતો હોય તે, ધાતુ ને “પંચમી છ વિભક્તિના પ્રત્ય લાગે છે. અ! આ વિન અણુવ્રન = હે વિદ્વાન અણવ્રતનું રક્ષણ કર ! એમ આદર સહિત સૂચના કરે છે.
–વેઢા-સમયે તુ વાડ કરે છે પ-૪-રૂર
કાલ, વેલા અને સમય શબ્દરૂપ શબ્દને વાકયમાં પ્રયોગ રહેતે છત, અને કાર્યને સમય પ્રાપ્ત હોય તે, ધાતુને સર્વ કાળમાં ‘તુમ્' પ્રત્યય વિકલ્પ લાગે છેવાસ્ટ મોચતુમ = જમવાની વેળા છે ઘેટા મવતુમ = જમવાની વેળા છે. સમય મોવતુમ = જમવા ને સમય છે. વાસ્ટ મોરાદથી જમવા માટે કાળ છે.
સપ્તમી રારિ | ધ-૪-રૂક | કાલ, વેલા અને સમય શબ્દરૂપ ઉપપદ રહેત છતે અને વાક્યમાં યત શબ્દનો પ્રયોગ હોય તે, ધાતુને “સપ્તમી ” વિભકિતના પ્રત્ય લાગે છે. ત્રિો ચરીત મહાનુ = સમય છે કે તેઓ ભણે. પેટા ચ મશીત મથાન = વેળા છે કે તેઓ જમે. સમય યત્વ સાથીત મવાન = સમય છે કે તેઓ સુવે.
રાહૈં યા પ-૪-રૂક | શત અને યોગ્ય કર્તા જણાતો હોય તે, ધાતુને “કૃત્ય પ્રત્યય તથા “સપ્તમી - વિભકિતના પ્રત્યય લાગે છે. માન વર્લ્ડ મારે વાહ્ય હેત = તેઓએ ભાર વહન કરવો જોઈએ, માત્ર મા દેવ, અવાન દિ રાઃ = તેઓ ભારને વહન કરે, કેમકે
