Siddha Hemchandra Shabdanushasanam Part 01

Author(s): Jagdishbhai
Publisher: Jagdishbhai

Page 336

सू० १-१-२६
૩૦૧ તે સાક્ષાત્ વિશેષણ કહેવાય છે તથા વિશેષણનું જે વિશેષણ હોય તે પરંપરાથી વિશેષણ છે. मा ४ वस्तुने ॥५ो 313२९।था सभमे "रक्तो घटो अस्ति" महा "अस्ति" या छ भने मे "अस्ति" यान ४ तद् स्व३५ विशेष घटः छ तथा से ४ घट:- रक्तः से तद् स्व३५ विशेष छ. उवे तद् स्व३५ साधन में घटः छ भने अव्यवधानथी पृथ६ ४२नार "रक्तः" से विशेष। छे. "रक्तः" विशेष९। से घटने "अतद्" ३५थी व्यावर्तित ४२ छ अर्थात् रक्तः मे रक्तःथा भिन्न नीलः, पीतः १३ तमाम घटोथी . घटने व्यावर्तित ४२ ७. ते ४ प्रमाण घटो अस्ति मही अस्ति ठिया से घटनी तद् १३५ या वाय छे. २॥ अस्ति यार्नु व्यावत नास्ति या छ, ४ अतद् २१३५थी छे. साथी पटो नास्तिमा ४ पट छ ते घटो अस्ति स्१३५ ક્રિયાનું વ્યાવર્તક બનશે. વિશેષણનું વિશેષણ મુખ્ય વિશેષણને વિશેષિત કરશે અને તેનાથી विशिष्ट त्याद्यन्त ५६ थशे.. माथी "आख्यात" । विशेषमा ५९ नियमथ विशेष५j थाय छे.
(शन्या०) "धृग् धारणे" दुर्गतौ पतन्तं जन्तुसन्तानं धरति “अर्तीरिस्तु-सु-हु०" [उणा० ३३८.] इति मे धर्मः, "रक्ष पालने" पञ्चम्यास्तुवि शवि च रक्षतु, "राधं साधंट संसिद्धौ" "कृवा-पा-जि०" [उणा० १.] इत्युणि साधुः । "वद व्यक्तायां वाचि" तिवि वदति । तत्र धर्मः' इत्यादि साक्षात् समानाधिकरणं विशेषणम्, कर्तुस्तिवादिप्रत्ययेनाभिधानात् । 'वो नः' इति कर्म साक्षाद् व्यधिकरणं विशेषणम्, कर्मणस्तिवादिनाऽनभिधानाद्, इति त्याद्यन्तं वाक्यम्, तत्र पदाद् वस्-नसादिर्भवति, एवमन्यत्रापि । "भुजंप् पालनाभ्यवहारयोः" भोजनाय "क्रियायां क्रियार्थायां तुम्०" [५.३.१३.] इति तुमि उपान्त्यगुणे भोक्तुम्, “डुयान्ग् याञ्चायाम्" वर्तमानायास्तेप्रत्यये शवि च याचते । (शालीनामिति-) "शल गतौ" शलन्ति-आशु वृद्धि गच्छन्ति "कमि-वमि-जमि-घसि-शलि०" [उणा० ६१८.] इति णिदिप्रत्यये शालिः, (ओदनमिति-) "उन्दैप क्लेदने" उनत्ति खरविशदरूपेण विक्लेदं गच्छति "उन्देर्नलुक् च" [उणा० २७१.] इत्यने नलुकि गुणे च ओदनः, “डुदांग्क् दाने" तिवि “हवः शिति" [४.१.१२.] इति द्वित्वे हुस्वे ददाति । ओदनस्य साक्षाद् विशेषणस्य विशेषणत्वाच्छालीनामिति पारम्पर्येण विशेषणम् । “लूग्श् छेदने", "पूग्श् पवने" हौ "क्यादेः" [३.४.७९.] इति श्नाप्रत्यये "प्वादेहस्वः" [४.२.१०५.] इति ह्रस्वे “एषामीळञ्जनेऽदः" [४.२.९७.] इतीत्वे वाक्यत्वात् "क्षियाशीः औषे" [७.४.९२.] इति प्लुते च लुनीहि ३, पुनीहि ३ इति । (पृथुकानिति) "प्रथिष् प्रख्याने" "कञ्चुकांशुकनंशुक०" [उणा० ५७.] इति निपातनात् पृथुक इति, "खाह भक्षणे" हौ शवि "अतः प्रत्ययाल्लुक्" [४.२.८५.] इति हेर्लुकि च खाद । "षचि सेचने" "कृ-सि-कम्यमि-गमि-तनि०" [उणा० ७७३.] इति तुनि “चजः कगम्" [२.१.८६.] इति