________________
9૧૬
સનાતન જન.
[ માર્ચ થી જુન.
આ રીતે, અષ્ટ કમ સહિત આત્માની અનુસરણ સવગે કરવામાં આવે, તે ગમે તે સ્થિતિ જણાવી, તેની મુક્તિ કેમ થઈ શકે તે જાતિ હય, કે ગમે તે વેષ હોય તે પણ તે ના પ્રકાર ના મુખે બતાવી ૧૦૫ માં દેવરામાં મુક્તિ મેળવી શકે છે; એમ ૧૦૭ મા દેહએમ કહ્યું છે કે, પોતાના ધર્મ કે સંપ્રદાયને રામાં કહ્યું છે. આ સ્થળે, ગ્રંથકર્તાએ, અન્ય આગ્રહ-મોહ-છેડી દઈ, આ વટ પદના આકા દર્શનીઓને તેઓના વેષાદિન નિષેધ ન કર્યો રે કહેલ આત્મમાર્ગ સાધશે, તેઓને દેહ ધાર લાગે, તેમ જૈનદર્શનના વેષનો આગ્રહ ગ્રંથ શું કરવાનું ઘણું અલ્પ થઈ જશે. શ્રી જેનદ કર્તાને છે એમ પણ ન લાગે એ પ્રકારની શનનું એમ કહેવું છે કે, એક વખત સભ્ય રાતિ ને સત નë, ના માર્ગ ન હોય; ર્શનની પ્રાન્ધિ થઈ , અને પછી તેને વમી
साधे ते मुक्ति लंह, एमां भेद न कोय. નાંખવામાં ન આવે, તે ઘણુમાં ઘણા પંદર ભવે મોક્ષે જાય. ગ્રંથકર્તાએ આ દેહરાના આ
યોજનાપૂર્વક કહી, જૈનદર્શનના ચારિત્રની સ્થા ઈમાં એમ લખ્યું છે કે “અને જે ઉકૃષ્ટપણે
પના આવી જાય તેમ કર્યું છે, કારણકે આ આરાધે' તેને તે ભવે પણ મેક્ષ થાય. અવે
છપદની સ્થાપના કરનાર એ શ્રી જૈનદર્શન છે; તે વાતને વિરોધ નથી.” ગ્રંથકારના
અને જે વસ્તુની જે સ્થાપના કરનાર હોય તેને
ઉપદેશેલું ને વસ્તુ પ્રાપ્ત કરાવનારૂં સાધન આ વિચારે, “ આ કાળમાં મોક્ષ થઈ શકે કે નહીં?” એ પ્રશ્નો નિર્ણય કરવામાં સહાયક
હેવું જોઈએ; એ આવશ્યક પરિણામરૂપ
સ્થિતિ છે, છે કે નહીં એ જોઈએ. જેનદર્શનનું એમ
જેમ ગ્રંથકારની લોજના આમ પ્રતિપાદન એક સામુદાયિક કથન છે કે, આ કાળમાં
કરવાની જણાય છે, તેમ એવા પ્રકારની પણ મક્ષપ્રાપ્તિ થઈ શકે નહીં.” શ્રીમાન રાજચં.
સંભવે છે કે, જેઓ આ છ પદપૂર્વક વસ્તુને દ્રના ઉક્ત વિચારો “જે ઉત્કૃષ્ટ પણે આરાધે
પામ્યા છે તેઓને પાદિ વ્યવહારમાં દુરાગ્રહ તેનો તે ભવે પણ મેક્ષ થાય ” આ કાળમાં
બુદ્ધિ રહેવી ન જે એ. શ્રીમાન્ આનંદધન, મોક્ષપ્રાપ્તિ ન થઈ શકે એવી નવાતને પ્ર
સંપૂર્ણપણે આ છ પને સિદ્ધ કરનાર એવા તિકુળ નથી; કેમકે ઉત્કૃષ્ટ આરાધનાનું અહીં
વીતરાગમાર્ગને અનુસરનાર મહાપુરૂષ હતા, તો માહખ્ય ગાયું છે. આવી ઉત્કૃષ્ટ આરાધના તથાપિ તેઓશ્રીના સમયમાં જેઓને વેષ દિ જે સ્થળે થાય તે સ્થળે મોક્ષ પણ થવો જો- વ્યવહારમાં મોહબુદ્ધિ થઈ ગઈ હતી, તેએ', ઈએ. આવી ઉત્કૃષ્ટ આરાધના આ ક્ષેત્રે આ તેઓશ્રી ( આનંદધનજી) પ્રત્યે, તેવી માહકાળે થઈ શકે એવા સંજોગો નથી; પણ મહા- બુદ્ધ ઉત્પન્ન કરાવવા પ્રયતન કરતાં જોઈને, વિદેહ ક્ષેત્રે થઈ શકે એમ શ્રી જૈનમાનીનતા આનંદધનજી મહારાજે, કફની આદિ વેષનું છે, તે આ કાળમાં મોત ન થઈ શકે એમ અંગીકરણ કર્યાની કેટલેક સ્થળે દંતકથા ચાલે કહેવા કરતાં આ કાળમાં “ આ ક્ષેત્રે ” મેક્ષ છે. તાત્પર્ય કે, આ છ પદના સિદ્ધ કર્તા શ્રી થઈ શકે એવા સંજોગે જણાતા નથી એમ જિનની આજ્ઞાનુસાર ચારિત્રસેવન એજ કર્ત કહેવું તે જૈનમાનીનતાને વિશેષ સાનુકુળ ગણાય. વ્ય છે, પરંતુ એ ચારિત્રસેવનાથે નિર્ણત
૧૦૬ હા દેહરામાંશિષ્ય પ્રત્યે ગુરૂ કહે છે કરેલાં ઉપકરણમાં પાછી, સંસારની વસ્તુઓમાં કે, આ વિચારપૂર્વક પૂછાયેલા છ પ્રશ્નોના જે પ્રકારની મેહબુદ્ધિ થઈ જાય છે એમ પણ ઉત્તરના સંપૂર્ણપણે સ્વીકારમાં મોક્ષમાર્ગ છે; થવી ન જોઈએ. અથત એમાંથી એકના પણ ઉત્થાપનમાં છે. ૧૦૮ મા દેહરામાં મોક્ષછતાસુ છાનું ક્ષમાર્ગ નથી, આ પદપૂર્વક મોક્ષમાર્ગનું સ્વરૂપ દર્શાવ્યું છે. જેને વિશે ક્રોધાદિ કષાયો
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
