________________
માર્ચ થીજીન).
આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર પર એક નિબંધ
૩૩૫
આ ઉપર કહેલ નવી શોધા પ્રાણ પ્રતિક્રિયાઓના અભ્યાસથી શરૂ થઈ હતી તે ધમાંમિક માનસશાસ્ત્ર” ના (Physiologi- સઘળી વધી વધીને માનશાસ્ત્રના પ્રદેશતરફ cal-Psychology) પ્રદેશમાં નવ વિસ્તાર પગ સંચાર કરે છે લાગી છે. મૂળ શોધક ડાકટર અને સન્યતઃ ખરેખરી ઉથલ પાથલ કરે છે, એ આગળથી કાર્યક્રમ નિશ્ચિત કરીને આ અને તે કઈ રીતે, તે ફક્ત નો સરખે શોધે શોધી છે એમ નથી, કારણ કે તેમને ઇમારે તદન સંક્ષેપમાં કરવાનું છે હવે રહે પહેલાં ખ્યાલ પણ હરે નહીં કે અમ પ્રછે. ડાકટર બેઝ ધી કાઢયું છે કે એક ગો કરતાં પોતે કઈ દિશામાં ઘસડાઈ જશે.” જ્ઞાનતંતુ–સ્નાયુની પેઠે– ચેતતા દ્ધ આપતાં | ડાકટર બેઝની આ શોધે પાશ્ચાત્યવિજ્ઞાલંબાઈમાં બદલાય છે, અને તે જ્ઞાનતંતુ પરની નવેત્તાઓમાં તેઓ માટે ઘણું માન ઉત્પન્ન અસર અને ફેરફાર તરતજ આગેડુ ન નોંધાઈ કર્યા છે. આપણે પણ એક સ્વદેશીય તરીકે જાય તેમ એક નહી પણ બે રીતે કરવામાં તેઓ પ્રત્યે જેટલું પ્રમાદ રાખી બે તેટલે છે બે ફતેહ મેળવી છે. એક તે “ફોટોગ્રાફ' છે. ડાકટર બેઝની છે, જે જૈન સિદ્ધાંતની જેમ પડી જાય છે તેમ, અને તે “સેન્સીટી' શોધોની સાથે સરખાવવામાં આવે, તે હજી કાગળ પર ફેંકેલા પ્રકાશના કિરણોને હલાવીને ઘણી અરય લાગે તેમ છે; પરંતુ ડાકટર બોઝની અને બીજી યાંત્રિક રીતે અને તે કડ. શેઘાથી બીજા બધાં કરતાં જૈન સૃષ્ટિને વિશેષ હાથી ગ્લાસ ” ઉપર લખે તેવું “લિવર' હલાવીને નું કારણ છે, કેમકે જે વસ્તુ જેને મહાત્માઓએ અને તદુપરાંત, જ્ઞાનતંતુને વિધછકિત આવા પછી સંખ વર્ષો પહેલાં પિતાના અદ્દભુતજ્ઞાન વડે કહી તે વિદ્યુમ્બકિતનું કેટલું પરિમાણ આપવામાં હતી તે યથાર્થ જ છે એવું ડાકટર બોઝની શોધ આવ્યું છે તેનું બરાબર અને યથાર્થ રીતે દઢ કરતી થઈ છે. એમ જે કહેવામાં આવ્યું કે ડાકટર બોઝ માપ લઈ શકે છે, અને પછી તે ડાકટર બોઝની શોધ જૈન શોધોની સરખામપરિમાણનું શું થાય છે તે કેટલેક અંશે ખાત્રો ણીએ ઘણી અ૫ લાગે તેમ છે તે આ ઉપપૂર્વક નિધોરી શકે છે. આથી જ્ઞાનતંતુની રથી જોવામાં આવશે. ડાકટર બેઝનું કહેવું સમગ્ર ક્રિયામાં શકિત કે બળ કેવી રીતે વ૫ એમ છે કે “ સજીવ વનસ્પતિની નસોને ચેતરાઈને ખૂટી જાય છે તે પ્રશ્નનું સમાધાન કર નાદ્ધિ આપતાં તેના પર જેવી રીતે પ્રાણીવામાં ડાકટર બેઝ ઘણી મેરી ફતેહ મેળવી છે.” એને ન પર તેમ થતાં અસર થાય છે તેવી
આ ઉપર જણાવેલી ટીકા, ડાકટર જ રીતે બરાબર અસર થાય છે; એટલું જ બેઝ કેટલું (Quantity) કર્યું છે તેને નહીં, પરંતુ ઘણા રોપાઓમાં અમુક ખાસ ખ્યાલ આપે છે, પરંતુ તેમની આ શેવ કેવા જાતની ઉષ્ણતા, વાહકતા અને સચેતનતાવાળા પ્રકારની છે (Quality ) તેનું જ્ઞાન આપ. તાંતણાઓ છે. રોપાઓમાં અમુક જાત ની ખાસ વાને ઉપલી હકીકત તદન અપૂજ છે. દાખ. ઇંદ્રિય બુદ્ધિઓ છે; અને તદુપરાંત તેઓમાં
છે ખાસ ઇકિય અવયવ છે; જેવાં કે, સૂર્યના લા તરીકે વૈદકમાં કામ આવતી વનસ્પતિઓ મા
તેજથી જેના પર તરતજ અસર થતી હોય પર અને તેમાં શું ખાસ કરીને (અ.કાલ” તેવી રચનાઓ કે જેને નાની આંખે સંજમનપર ડાકટર બેઝના કામે અગર તપાસે શું યત કહેવામાં આવે છે.” વનસ્પતિના જીવો અસર કરી છે તે જાણવાને હું અશક્ત નિવ. માટે “ જેન છગનશાસ્ત્ર” કેટલો પ્રકાશ પાડી
છું. છેવટે આ ઉપરથી કોઈપણ ખાસ શકે તેમ છે તે નીચેનો ભાગ પડદર્શન કરીને તેંધમાં રાખી શકે કે આ શોધો કે જે મુચ્ચય” ને લેવામાં આવ્યું છે તે પરથી મૂળ લઈનાં પતરાં અને તેવા બીજા પદાર્થોની જણાશે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
