________________
જુલાઈ ] શ્રીમાન્ આનંદઘનજી,
૩૮૭ તેઓ મારવાડના મૂળ વતની હોઈ તે તરફમાં કરી છે, પણ બસે વર્ષ પછીના માણસોને સંપતિ વિશેષ કાળ રહ્યા હતા. કેટલાક તેઓની ભાષાને રાજાના વખતનું તે દેવાલય છે એમ કહેવામાં મારવાડી સંસ્કારવાળી પણ ગણે છે. વળી આવે, તે તે અવશ્ય શંકાની નજરથી જોયા કઈ કઈ ગુજરાતને પણ તેઓને પ્રદેશ માને વિના ન રહે. પ્રતિમાવિષયક તકરારના સંબંધ છે. જ્યારે મેં આનંદધનજી મહારાજ સંબંધી માં સંપ્રતિ રાજાના વખતની પ્રતિમાઓનો ઐતિહાસિક હકીકત મેળવવાની તજવીજ શરૂ દાખલો આપવામાં આવે છે, પરંતુ મારું તે કરી ત્યારે મને જે કે એટલી હકીક્ત મળી પ્રમાણિક એમ માનવું છે કે, સો બસો વર્ષ કે, મારવાડના ચોકસ નાના ગામમાં આનંદ- પછીના માણસે ઘણું કરીને, કરેલા ફેરફારના ધનજી મહારાજને ઉપાશ્રય છે; પરંતુ એ કારણે એ દાખલો બનાવટી છે એમ કહેવાને ઉપરથી હું હજુ સુધી એમ માનવાને દોરા પણ તૈયાર થાય તે ના નહીં. નથી કે, તેઓ વિશેષ મારવાડમાં વિચર્યા હતા. આજ રીતે બી ફેરફાર એવો કરવામાં “બહોતેરી’ ની ભાષાનું પૃથક્કરણ કરવાનું હવે આવે છે કે, જે વિશેષ આ શંકા કરતાં પછીને માટે રાખી હું પ્રથમ “સ્તવનાવલિ' શીખવે. ખંભાતના બિંબને બિહારમાં સ્થાપવામાં ની ભાષાનું પૃથક્કરગુ કરવા એટલા માટે આવે. એ બિંબ ઉપર સંવત આદિ સમયતજવીજ કરીશ કે, આનંદઘનજી મહારાજની
સુચક ચિન્હ પ્રાચીન હોય અન્ય ભૂમિદર્શક ગુજરાતી ભાષા, ગુજરાતી બોલતા કયા પ્રદેશને હોય છતાં તે બિહારમાં સ્થાપવામાં આવે, તે વિશેષ બંધબેસ્તી થાય છે.
ભવિષ્યના પ્રાચીન શેખેળ કરનારાઓની
શેપને આડે આવવા જેવું થાય કે નહીં? પ્રાચીન શેધખોળ શીક વસ્તુની કેટલી
જેમ પ્રાચીન શોધખોળ વસ્તુઓના કિંમ્મત છે તેનો ખ્યાલ હજુ સુધી આપણું
સંબંધમાં આવો ફેરફાર કરી નાંખવામાં આવે લેકમાં જોઈએ તે નહીં હોવાથી તેઓ
છે તેમ પ્રાચીન ભાષામાં પણ ફેરફાર કરવામાં પ્રાચીન વસ્તુમાં ફેરફાર કરી નાંખે છે; અને
આવે છે. આથી જે નુકસાન સમાજને થાય ઘણી વખત એટલે મોટો ફેરફાર કરી નાંખે
છે તેનો ખ્યાલ માત્ર શેધકાનેજ આવી શકે. છે કે, મૂળ વસ્તુને સહેજ પણ ખ્યાલ આવી વડોદરા સરકાર તરફથી છપાએલ “શીલવતીના શકો મુશ્કેલ. કેવો મોટે ફેરફાર કરી નાંખે
રાસા'માં ભાષા સંબંધનો ફેરફાર કરી નાંખછે તેની એકજ દાખલો અહી આપ બસ વામાં આવ્યો છે. જો કે નરસિંહ મહેતાના થશે. શ્રી શેત્રુંજય ઉપર જેનર જયકર્તા શ્રી મૂળ ગુજરાતીમાં પણ પાછળથી ફેરફાર થયો સંપ્રતિ રાજાનું દેવાલય છે. આ દેવાલય જીર્ણ હોય સંભાવિત છે. આજના ચારિત્રથતાં તેના ઉપર થોડીઘણું ન ચાલી શકે નાયકની આ અવલોકન હેઠળની “સ્તવનાવલિ તેવી મરામત કરાવવી એ ખાસ જરૂરનું છે. ની આવૃત્તિઓ જુદા જુદા અનેક સ્થળોએથી પરંતુ અત્યારે એ દેવાલયના સંબંધમાં એ છપાએલ છે; અને દરેક જૂદા જૂદા છપાવમોટો ફેરફાર કરી નાખવામાં આવ્યો છે કે, નારાએ પોતાની નતિ પ્રમાણે ફેરફાર કર્યો છે. શ્રી સંપ્રતિ રાજાના વખતનું તે કરાવેલું છે હું દિલગિર છું કે, આ ગ૭માંજ મારા તરફથી એવે સહેજ પણ ખ્યાલ આવવો મુશ્કેલ; પણું આજ જાતની ભૂલ શરૂઆતમાં થઈ ગયેલ એટલું જ નહીં, પણ અત્યાર ના પ્રવાહ પ્રમાણે છે. હું પણ ભાષાને શુદ્ધ કરવાના ખ્યાલમાં પ્રથમ રંગ, ચિત્ર, કાચ વગેરે પદાર્થોને એટલે ખેંચાઈ ગયો હતો, અને તેથી તે ભૂલ શરૂઆતમાં અને એવા પ્રકાર ઉપથાગ કર્યો છે કે કરે છે. દાખલા તરીકે, કેટલીક આવૃત્તિઓવાળાઓ અત્યારના માણસો તો એમ સમજે કે, સુધારણું આનંદઘનજી મહારાજની જૂની ભાષામાં “ઇમ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
