________________
મૃગાવતી અને મૃગાપુત્ર મનુષ્યને આપી શકે તેમ છે તે સઘળું વિપુલ પ્રમાણમાં મને પ્રાપ્ત છે. આથી મારી વર્તમાન સ્મૃતિ કઇ પ્રકારના લૌકિક ઉપાદાનમાંથી ઉદભવતી નથી, તે તે આપ પણ સ્વીકારશોજ. આપ જે ગુણના અનુશીલન અને પ્રાપ્તિ માટે મને સંસારમાં નિવાસની આજ્ઞા આપે છે તે ગુણના ઉપયોગ માટે મને અહીં કશે અવકાશ નથી. વળી આંહીં ક્યા પદાર્થો મેળવવા માટે મારે સાહસ, ધર્ય, વીરત્વ આદિ પ્રખર ગુણેને પરિચય આપવાનો રહે છે? હું જે કાંઈ મેળવવા સહેજ ઈચ્છા કરું છું તે મારું અદષ્ટ વિના પ્રયત્ન–અનાયાસે મારી સેવામાં -હાજર કરી દે છે. ગગન-સ્પર્શ પ્રાસાદ, બહુમૂલ્ય અલંકારે, આભરણે, બાગ-બગીચા, વાહન, આદિ સુખકર ઉપકરણે મને એટલા વિશેષ પ્રમાણમાં ઉપલબ્ધ છે કે મારા મનથી તે સર્વનું કશું જ મહત્ત્વ રહ્યું નથી. મારા ઉચ્ચ ગુણના ઉપયોગનું વાસ્તવ ક્ષેત્ર હવે તે મેં નિર્દિષ્ટ કરેલ છે તેજ ભાસે છે. મારી શક્તિઓ કઈ પ્રકારના લૌકિક સાધનની પ્રાપ્તિ માટે વાપરવાને અવકાશ નથી. તે શક્તિઓને હવે અંતરની ભૂમિ ઉપર કાર્ય કરવાનું નિર્માણ છે. માતા ! પ્રવાહના સ્વાભાવિક વેગમાં અંતરાય આપના તરફથી તે ન જ આવે એમ હું ઇચ્છું ,
માતાઃ ફરી ફરીને મારે એજ પ્રશ્ન છે કે એ બધું અહી સંસારમાં રહીને જ શું નથી બની શકતું?
કુમારઃ બની શકે તેમ છે. પરંતુ માતા ! સઘળા મુમુક્ષુઓ. કાંઈ સર્વ પરિસ્થિતિઓમાં એક સરખા અખંડ નિર્લેપ અને અનાસક્ત રહી શક્તા નથી. આત્મિક સમૃદ્ધિ પ્રાપ્ત કરવામાં આંહી જેટલા વિઘો, અંતરાયો અને પ્રભને છે તેટલા પ્રભુએ સ્થાપેલા મુમુક્ષુએના મહારાજ્યમાં નથી. વળી હું જ્યાં જવા માટે તત્પર છું તે પણ એક પ્રકારને મહત્તર, ઉચ્ચતર સંસારજ છે. અને આત્માના ઉચ્ચ અંશોને અભિવ્યક્તિ પામવાની શાળા છે. આપ જેને સંસાર