________________
મૃગાવતી અને મૃગાપુત્ર
૨૭ કદાચ કોઈ ક્ષણ–સ્થાયી આવેગને વશ બની આ સાહસ કરતા હે એવી મને આશંકા છે. કદાચ તને વસતી કરતાં જંગલ પ્રિય હેય તે આપણું આ વિશાળ બાગને જંગલમાં ફેરવી નાંખી તારી જંગલની વાસના તૃપ્ત કરું, વૈભવને તને તિરસ્કાર હોય તો તેને તારાથી દૂર રાખી તે તને સ્પર્શવા કે દેખવા પણ ન પામે એવી વ્યવસ્થા અહીજ કરું, તારી સ્ત્રીઓને તેમના પિતૃગહામાં મોકલી. આપું, અનુચર વર્ગને રજા આપું, આહારમાં નીરસતા મૂકે, જળમાં ઉષ્ણતા રાખું, વસ્ત્રોને કળાહીન બનાવું, ચેતરફ શુષ્કતા, રસહીનતા, કઠોરતા, તપસ્વિતા, અને નિર્વેદમયતાના પરિચારક ઉપષ્ટને ઉપજાવું, અને તારી સંસાર નિર્વાસનની અભિલાષાને આંહીં જ સફળ કરું પણ હું તને આહીથી ગયેલો જોવાનું સહી શકતી નથી.
કુમારઃ મા આપ ધારે છે તેટલે હું અજ્ઞ કે અબોધ નથી. મારું સુખ શેમાં છે તેને મેં ન્યૂનાધિક અંશે વિવેકપૂર્ણ નિશ્ચય કરેલ છે અને તે ઉપરાંત સર્વથી અધિક બળવતી, પ્રભુના ઉપદેશાયેલા માર્ગ પ્રત્યેની મારી શ્રદ્ધા છે. આપ કદાચ મારા આંહીં વસવામાં મને સુખી હોવાનું કલ્પતા હે તો તે ભ્રાંતિ છે. પુણ્યસંચયમાંથી ઉદભવતી સુખકર સામગ્રીની જેમને યથેષ્ટ પ્રમાણમાં પ્રાપ્તિ નથી તેમને તે પદાર્થોમાં સુખદાયકપણાને વાહ રહે છે. પરંતુ તે પદાર્થો જેમને ઈચ્છાતીત પ્રમાણમાં ઉપલબ્ધ છે તેમને તેમાં કશું જ સુખકારકપણું ભાસતું નથી. મારી માનસિક સ્થિતિ તે પ્રકારની છે. હું એ પદાર્થોમાંથી ઊપજતા સુખોને એટલે બધો ટેવાઈ ગયો છું કે હવે તેમાં મને કશીજ નવીનતા, સુંદરતા કે સુખમયતા જણાતી નથી.
માતાઃ બસ. એજ મારા હદયનો કાંટે છે. તું જે સુખ માટે પ્રભુની પાસે જાય છે, તે સુખ તને તારી વર્તમાન ચિરસ્થિતિના
