________________
૨૬
સંવાદ પંચક
કહે છે. તેનાથી એને છૂટા પાડવામાં આપ ભૂલ કરેા છે. મનુષ્યનું અંતઃકરણ એજ તેનેા સંસાર છે અને જ્યાંસુધી એ ઉપાધિને આત્યંતિક લય નથી થયા ત્યાંસુધી મનુષ્ય વસતીમાં હૈા કે જંગલમાં હા, હમ્મતળ ઉપર હા કે ગિરિક ંદરમાં હા, તેા પણ તે એકજ સરખી રીતે સંસારમાં છે. મા! હું સંસારમાંથી છૂટવાનું અભિમાન રાખી આપનાથી વિખૂટા પડતા નથી, પરંતુ પ્રવૃત્તિના પ્રદેશ અઠ્ઠલી એક મહત્તર જીવનના અનુભવ માટે પ્રયાણ કરું છું.
માતાઃ મારા દૃષ્ટિ-પથમાં રહીને જ એ પ્રભુ–મય જીવનને અનુભવ કરવા આ માતૃહૃદય તને વીનવે છે.
કુમાર: પુત્રને માતા તરફથી વિનતિ હોયજ નહીં. આજ્ઞાજ હાય. વહાલી માતા ! હજી વિશ્વના મહાનિયમે એજ ક્રમથી કામ બજાવે છે. સૂર્ય પૂર્ણાંમાં ઊગે છે; પશ્ચિમમાં અસ્ત પામે છે. ઋતુઓના પરિવર્તન એજ નિયમને અનુસરી નિર્માય છે. અગ્નિ ઉષ્ણુ છે, જળ શીતળ છે, વાયુ ગતિશીલ છે, પત સ્થિર છે, એ સર્વે જ્યારે વિપરીત ગુણા ધારણ કરી વિશ્વમાં ધાર અનિયમ ઉપજાવશે ત્યારેજ માતાએ પુત્રને વિનતિ કરશે, અને પુત્રા સ્થિરચિત્તથી હુંયમાં કાંઇ પણ આધાત અનુભવ્યા સિવાય એ અરજના અસ્વીકાર કરી માતાઓની ઇચ્છાને તુચ્છ ગણશે. મા ! આજ્ઞા આપે, આપની ઇચ્છાને અનુસરવા હું તત્પર છું. આપને માહ જ્યાંસુધી નહીં ભાંગે. ત્યાંસુધી આ જન્મ દાસ આપની સેવામાંજ હાજર છે.
માતાઃ નહી" તાત ! તારી અંતર્ગત ચ્છિાથી મારી ઈચ્છાના વિરાધ હૈાયજ નહીં. હું તને સુખી જોવા ઈચ્છું છું. હું મારા પોતાના સુખને ખાતર તને મારી સમીપ રાખવા નથી માગતી, પણ તારાજ સુખને ખાતર તને આંહી રાખવા માણું છું. આંહી કરતાં ત્યાં તને અધિક સુખ છે એ વિશ્વાસ હજી મારા હૃદયમાં બેસતા નથી. તુ.
