Sambodhi 1984 Vol 13 and 14

Author(s): Dalsukh Malvania, Ramesh S Betai, Yajneshwar S Shastri
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 276

શાબરભાષ્યગત ભાષાવિચાર
१०३. अफ भिरपि होनामाचक्षीरन् ।...प्रकर्षेण वचनमनन्यसाधारण कठादिभिरनुण्ठित' स्यात् ।
तथापि हि समाख्यातारो भवन्ति । स्मर्यन्ते च वैशम्पायनः सर्वशाखाध्यायी । कठ: पुनरिमां केवलां शाखामध्यापयाम्बभूवति ।
-मी. शा. भा. १.१.३० १.०४. यच्च प्रावाहणिरिति । तन्न । प्रवाहणस्य पुरुषस्यासिद्धत्वात्, न प्रवाहणस्यापत्यप्राबाहणिः।
प्रशब्दः प्रकर्ष सिद्धो, वहतिश्च प्रापणे, न स्वस्य समुदायः क्वचित् सिद्धः । इकारस्तु यथैवापत्ये सिद्धस्तथा क्रियायामपि कर्तरि । तस्माद् यः प्रबाहयति स प्रावाहणिः ।
. -मी. शा. भा. १. १. ३१ १०५. स्तुतयो ह्येताः सत्रस्य-वनस्पतयो नामाचेतना इदं सत्रमुपासितबन्तः, कि पुनर्विद्वांसो ब्राह्मणाः?
---मी. शा. भा. १.१.३२ १०१. विनियुक्त हि दृश्यते परस्परेण सम्बन्धार्थम् ।
-मी. शा. भा.१.१.३२ १०७. अविगीतः सुहृ दुपदेशः सुप्रतिष्ठिनः कथमिवाशक्येत उन्मत्तबालवाक्यसदृश इति ? ।
-मी. शा. भा. १.१.३२ १०८. अपि च पुरुषत्र वनसाधाद् वेदवचन वितमिति अनुमानव्यपदेशादवगम्यते । प्रत्यक्षस्तु वेदवचनेन प्रत्ययः । न चानुमान प्रत्यक्षविरोधि प्रमाण भवति ।
-मी. शा. भा. १. १.२. १०८. उपदेशा हि व्यामोहादपि भवन्ति । असति व्यामोहे वेदादपि भवन्ति । अपि च पौरुषे
यवचनाद् एवमय' पुरुषो वेद' इति भवति प्रत्ययः न ‘एवमयमय':' इति । विप्लवते हि खल्वपि कश्चित् पुरुषकृताद् वचनात् प्रत्ययः । न तु वेदवचनस्य मिथ्यावे किचन प्रमाणमस्ति ।
..-.मी. शा. भा. १. १. २ 1१० धम" प्रति हि विप्रतिपन्ना बहुविदः, केचिदन्य' घम'माहुः, केचिदन्टम् । सोऽयमविचाय' प्रवर्तमान: कंचिदेवोपाददानो विहन्येत, अनर्थ' च ऋच्छेत् । तस्माद् धर्मो विजिशास्तिव्यः ।
-मी. शा. भा. १. १. १. ११. Ga'c'hter-Herm. & lang in P. M., p. 91. ११२. चोदितमशिष्टैरपि शिष्टानवगत' प्रतीयेत, यत् प्रमाणेनाविरुद्ध तदवगम्यमान न न्याय्य
त्यक्तम् । यत्तु शिष्टाचारः प्रमाणमिति, तत् प्रत्यक्षानवगतेऽथे । यत्त्वभियुक्ताः शब्दार्थेषु शिष्य इति, तत्रोच्यते-अभियुक्ततरा: पक्षिणां पोषणे बन्धने च म्लेच्छाः ।
-मी. शा. भा १.३.१० ११3. यत्त निगमनिरुक्त व्याकरणानार्थवत्तेति, तत्रैषामर्थवत्ता भविष्यति न यत्र म्लेच्छरप्श्वगतः शब्दार्थः।
----मी. शा. भा. १. ३. १०