________________
19
અવલોકન
સાથે તુલામાં લીધું છે, તેથી વિભૂતિબેનની ચર્ચા ગીમાં વિકાસ શાખ અને પ્રભામુક્ત બની છે. એક બતિહાએિક કાવ્ય તરીકેની વિશદ ૫૧ પાનામાં વિસ્તરેલી માં વિશ્વત્તાપૂર્ણ પશુ છે જ ક્યાંથી આ મેં પ્રદ્યુ એ વિભૂતિબેનનુ 'લિંકૌમુદી'ના ચાય ાામાં ગમન પાસ છે.
છઠ્ઠા પ્રકરણમાં ૪૪ પાનામાં વિભૂતિબેન, મહાકાવ્યના સ્વરૂપની પરંપરાને અનુસરીને ગા કાવ્યનું મહાકાવ્યની જિઓ મૂક કરે છે ત્યારે તેમની નિરૂપણની માહિંના અને સ્પષ્ટતા ખાસ ધ્યાન ખેંચે છે. શાસ્ત્રકારના મહાકાવ્યના વ્યાખ્યાના સત્તર મુદ્દા ધ્યાનમાં રાખી ! કાવ્યને સનથ રીતે પશ્ચા પછી વિભૂતિબેન પાત્રસૃષ્ટિ, રસ કારોની આ અલ દષ્ટિએ વિશય થી કરે છે તે પણ્ કાળના મૂલ્યને સ્પાકાર કરવામાં માનાં બને છે, અવી' એમ લાગે કે પાત્રોનો પરિચય થોડોક વધુ સભ્ય બનાવી શકાય અને તેમાં તુલનાત્મક દૃષ્ટિ મદદમાંં થાત. થી સમેશ્વરે પ્રયોજેલા અલકાની ખ્રુવઢ કે વર્ષી કરી કે તે થોડી ફૂંકાવવી જરૂરી હતી. આ પ્રકરણના આર'ને કેટલાક વિદ્વાનો આ કાવ્યને ચમૂકાવ્ય કહે છે. તા તે પ્રકાન્ત શા માટે નથી તેની ચર્ચા શેડી વધુ થઈ દાંત તો સારું પાત અને તમામ પ્રકરણમાં પદ્મ જ્યાં જ્યાં કાગમાંથી સંસ્કૃત તા આપ્યાં છે, ત્યાં ત્યાં તેના ગુજરાતી અનુવાદ આપ્યા હત તો આ ગોચના વાચકને વધુ ખાસ ખા
શબાતમાં આપેલી સ’ધચિ એ બાબતનુ પ્રમાણુ છે, કે વિભૂતિબેને ચાક અને ભારે પરિશ્રમ વર્કને આ અભ્યાસ આપ્યો છે.
ડો.
બાકી ા પર્વિશીલન સામા મ્પૂમાં રિશીતા છે. અને તેને માટે ડો. નિવૃત્તિષન ભટ્ટ અભિનદનને પાત્ર છે તેમાં કાનભાવ ગુજરાતના અન્ય અનેક કવિઓનાં અનેક કાવ્યાના ઊંડા અભ્યાસ કરી ડો. વિભૂતિભૂત રસાસ્વાદ કરાવે અને સુજ્ઞ વાચકને તે દ્વારા પણુ ગુજરાતનાં રચાયેલાં કાબ્યોના રસાસ્વાદ પ્રતિ ગે૨ે એવી શુભેચ્છા અને અપેક્ષા
-રમેશ બેઈ
પુરાતત્ત્વવિમા ... ધાનેશચ', પ્રતિ, પરિમલ પબ્લિકેશન્સ, દિલ્હી. ૧૯૮૬, પાનાં ૧૧૬ + ૪, કિંમત ૬૯-૪.
પુરાણા પર ભારતની બધી ભાષામાં અને અંગ્રેજીમાં ધણાં પુસ્તક લખાયાં છે, સપાદિન પુરાની સેવા પણ નાની નથી. પુરો પર અનેક ોધના પણું થયાં. આ છતાં પુરા પુરાણા નાં દા નવીન છે. પુરાણા પાસે ઇતિહાય, ધમ, નીતિ, સાધાર અને સંસ્કૃતિ તથા અન્ય વિષયો અને થાના અખૂટ ભંડાર છે. મહાભારત સાફ પુરાણ માટે પણ કહી શકાય કે “હી છે તે અન્યત્ર છે; આવી નથી. તે અન્યત્ર નથી.' આને લીધે ભગવગનાની ભાક સમય સાથે પુરાણેના જેટલા અભ્યાસ થાય તેટલા ઓછા છે. પ્રત્યેક પુરાણનો અભ્યાસ નવી ને નળી ષ્ટિએ કરવાનો અવકાશ છે, અને તે દરેક અન્યાય પુરાણુ વિરોધ પરના ચિંતી તથા ભાસીજ જ્ઞાગિરાને અમ કરે છે, આ વિશે શ્રી ભાવેશ પ્રતિનું 'પુરાણુનવર્ણિમ'' એક નાની ી વસદા કૃતિ છે. તે પુણેનું' વિદ્યગાદલાન કરવા સાથે પુરાણોને લગતા અમુક પ્રના ગધે છે ત્યારે પરપરાગત
