________________
રાગ અને દ્વેષને વશ પડી એક એક વિષયમાં આસક્તિ રાખવાથી હરણ વગેરે જીવે નાશ પામ્યા તે પછી જે અસંયમી હેવ થી અને પાચેય ઇન્દ્રિોને વશ પડીને રોગીની માફક રીબાતે હેય તેવા જીનું તે પૂછવું જ શું? ૪૭ न हि सोऽस्तीन्द्रियविषयो योनभ्यन्तेन नित्यतृषितानि । तृप्ति प्राप्नुयुरक्षाण्यनेकमार्गप्रलीनानि ॥४८॥ - વિષચાને સ્વાદ વાર વાર ચાખવા છતાં સદાએ તરસી ઇન્દ્રિય ચારેય તરફથી અનેક રીત વિષયે મેળવવામાં ફાંફાં માર્યા જ કરતી હોય છે. છતાં કઈ પણ “એ વિષય છે કે જેને ભોગવીને કાયમ માટે પિતે સંતેવા ય અને ફાંફાં મારવાનું છેડી દઈ શકે? ૪૮ कश्चिच्छुभोऽपि विषयः परिणामवशात्पुनर्भवत्यशुभः । कश्चिदशुभोऽपि भूत्वा कालेन पुनः शुभीभवति ।।४९।।
શુભ છતાં પણું કઈક વિષય પરિણામેની વિચિત્રતાને લીધે અશુભ થઈ જાય છે અને કોઈક અશુભ છતાં પણ કાળકમે. શુભ થઈ જાય છે. ૪૯ कारणवशेन यद्यत् प्रयोजनं जायते तथा पत्र । तेन तथा तं विषयं शुभमशुभं वा प्रकल्पयति ॥५०॥
માટે જ્યાં જ્યાં જે જે પ્રોજન જે જે કારણને લીધે થાય છે ત્યાં તો તે તે રીતે તે તે પ્રજન મુજબ તે તે કારણે તે તે વિષયને શુભ કે અશુભ જીવ માની લે છે – કલપી લે છે. ૫૦ अन्येषां यो विषयः स्वाभिप्रायेण भवनि तुष्टिकरः। . स्वमतिविकल्पाभिरतास्तमेव भूयो द्विषन्त्यन्ये ॥५१॥
(૧૨)
