________________
પણ તેઓ અભાવ કહેવામાં આવેલેં ન હોવાથી શાસ્ત્ર પ્રમાણથી મુક્ત આત્મા સદા વિદ્યમાન પદાર્થ છે. ૨૮-૨૯૦ त्यक्त्वा शरीरबन्धन महेव कर्माष्टकक्षयं कृत्वा । ना स तिष्ठत्यनिबन्धादनाश्रयादप्रयोगाच्च ॥२९॥
આઠ કર્મોનો ક્ષય થઈ જવા અને શરીરનું બંધન સર્વથા. છૂટી જવાથી કારણ વિના આધાર-આશ્રય વિના અને સ્થિતિ માટેના પ્રયોગની મદદ વિના તે વિમુક્તાત્મા આ સંસારમાં ટકી રહી શકતો નથી. ૨૯૧ नाधो गौरवविगमादशक्यभावाच्च गच्छति विमुक्तः। लोकान्तादपि न पर प्लवक बोपग्रहाभावात् ।।२९२॥
કર્મોને ભાર ચા જવાથી તે વિમુક્તાત્મા નીચે જાતે નથી તેમજ જેમ વહાણ મદદગાર પાણી ન હોય તે આગળ તરી શકતું નથી તેમ જીવ દ્રવ્યને આગળની ગતિ કરવા માં ધર્માસ્તિકાય દ્રવ્યની મદદ મળતી ન હોવાથી તેનાથી લેકના વિશ્વના ઉપરની કેરથી આગળ જઈ શકાતું જ નથી ૨૯૨ योगप्रयोगयोश्वाभावात्तिर्यग् न तस्य गतिरस्ति । सिद्धस्योर्ध्व मुक्तस्यालोकान्तादतिर्भवति ॥२९३॥
મન-વચન-કાયાના વેગોને અને પ્રયોગ ક્રિયાનો અભાવ હેવાથી આત્મા નીછી ગતિ પણ કરતા નથી માટે મુક્ત થયેલા સિદ્ધ-આત્માની ગતિ ઊંચે જ અને લેકના છેડા સુધી થાય છે. પૂર્વાધેિવછેરામારા गतिपरिणामाच्च तथा सिद्धस्योर्ध्व गतिः सिद्धा ॥२९४॥ , લાકડીથી ચાકડે ફેરવીને લાકડી લઈ લીધા પછી પણ જેમ પ્રથમની અસરને લીધે ચાકડે ફર્યા કરે છે તેમ શરીર ધારણ કાળના પૂર્વ પ્રાગને લીધે, જેમ એરંડાના ફળના બંધન તૂટી જવાથી તે ઊછળે છે, તેમ શરીર અને કર્મોનાં બંધન તૂટી.
(૭૨)
