________________
પરિવારથી ખીલી ઊઠે છે. માનવજીવન પરિવારની સુવાસથી મહેકી ઊઠે છે. પણ માનવ જો વાસનાને વશ બને તો તેના ભાગ્યમાં એ પુણ્ય નથી હોતું. અને પતિપત્ની બેની ભાવનાઓ વિશાળ ન હોવાથી સ્વતંત્રતા મેળવીને પણ સંઘર્ષને નિવારી શકતાં નથી.
વર્ધમાનનું લગ્નજીવન એ તો વચમાં આવતું એક પૂર્વનું કર્મ હતું. માતાપિતાના સુખ માટે સજાગ હતા. દિન-પ્રતિદિન તેમની સેવા-સંભાળમાં વૃદ્ધિ થતી હતી. માતાપિતાની વૃદ્ધાવસ્થા થતાં તેમની ધર્મભાવનાને વધુ દૃઢ કરવા તેઓ તેમની પાસે ધર્મવાર્તા કરતા. યશોદા તેમાં પૂરો સાથ આપતી. વર્ધમાનનાં માતાપિતાનું પણ વાત્સલ્ય અપાર હતું. તે જાણતાં હતાં કે વૈરાગી વર્ધમાનને વરેલી આ કન્યાએ સુખભોગનો ત્યાગ કર્યો છે.
માતાપિતા પણ મહાન સાધક હતાં. અંતસમય નજીક જાણી સર્વ ભાવથી ઉદાસીન થતાં ગયાં. વર્ધમાનની વાતોને વાગોળતાં હતાં. અને આત્મસાધનામાં દૃઢ થતાં હતાં. રાજમહેલનો એક ખંડ તેમને માટે સીમિત નિવાસ હતો. સમતા અને સંતોષપૂર્વક દિવસો પસાર કરતાં હતાં. અંતસમય નજીક જાણીને સર્વ જીવોને ખમાવીને, પિરવારથી વિરક્ત થઈ સમાધિમરણ પામ્યાં.
જિજ્ઞાસુઓ ! આ હતી વર્ધમાનના લગ્નજીવન પછીની પોતાના આદર્શની પ્રણાલિ. અને વૃદ્ધ માતાપિતાની પણ કેવી વિરક્ત દશા ? મોતનાં નગારાં માથે વાગે એવી વૃદ્ધાવસ્થામાં પણ જંજાળ છૂટતી નથી, એવા જીવોને બોધપાઠ મળે તેવું તેમનું જીવન હતું.
માતાપિતાના અવસાન પછી વર્ધમાનને સ્નેહબંધન છૂટી ગયું. તેમણે રહ્યાં સહ્યાં રાજચિહ્નોનો પણ ત્યાગ કર્યો. એક દિવસ સમી સાંજે વર્ધમાન વડીલ ભ્રાતા નંદિવર્ધન પાસે આવ્યા.
બંધુપ્રેમ
નંદિવર્ધન માતાપિતાની શીળી છાયાવિહોણા થયા હતા, ત્યારથી તેમને શોકે ઘેરી લીધા હતા. ત્યાં તેઓ વર્ધમાનને રાજચિહ્નોરહિત જોઈ
હિતશિક્ષા ૪ ૭૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
