Mahabharat Samhita Part 05

Author(s): Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 176

89. 38 ] विष्णुपर्व [90.9 बलदेवेन धर्मेण नेत्युवाच ततो बलम् / तस्मिन्हते महामात्रे नृपतौ भीष्मकात्मजे / धैर्यान्मनः संनियम्य स न किंचिदुवाच ह।। द्रुमभार्गवतुल्ये वै द्रुमभार्गवशिक्षिते / / 50 बलदेवं ततो रुक्मी मया जितमिति स्मयन् / / 38 कृतौ च युद्धकुशले नित्ययाजिनि पातिते। बलदेवस्तु तच्छ्रुत्वा जिमं वाक्यं नराधिपात् / वृष्णयश्चान्धकाश्चैव सर्वे विमनसोऽभवन् // 51 भूयः क्रोधसमाविष्टो नोत्तरं व्याजहार ह / / 39 एतत्ते सर्वमाख्यातं रुक्मिणो निधनं यथा / ततो गम्भीरनि?षा वागुवाचाशरीरिणी / वैरस्य च समुत्थानं वृष्णिभिर्भरतर्षभ // 52 बलदेवस्य तं कोपं वर्धयन्ती महात्मनः / वृष्णयोऽपि महाराज धनान्यादाय सर्वशः / सत्यमाह बलः श्रीमान्धर्मेणैष पराजितः // 40 रामकृष्णौ समाश्रित्य ययुज्रवतीं पुरीम् / / 53 अनुक्त्वा वचनं किंचित्प्राप्तो भवति कर्मणा / इति श्रीहरिवंशे एकोननवतितमोऽध्यायः // 89 // मनसा समनुज्ञातं तत्स्यादित्यवगम्यताम् // 41 इति श्रुत्वा वचस्तथ्यमन्तरिक्षात्सुभाषितम् / जनमेजय उवाच / संकर्षणस्तदोत्थाय सौवर्णेनोरुणा बली / रुक्मिण्या भ्रातरं ज्येष्ठं निष्पिपेष महीतले / / 42 भूय एव तु विप्रर्षे बलदेवस्य धीमतः / विवादे कुपितो रामः क्षेप्तारं क्रूरभाषिणम् / माहात्म्यं श्रोतुमिच्छामि शेषस्य धरणीभृतः // 1 अतीव बलवन्तं हि तेजोराशिमनिर्जितम् / जघानाष्टापदेनैव प्रसह्य यदुपुंगवः / / 43 ततोऽपसृत्य संक्रुद्धः कलिङ्गाधिपतेरपि / कथयन्ति महात्मानं ये पुराणविदो जनाः // 2 दन्तान्बभञ्ज संरम्भादुन्ननाद च सिंहवत् / तस्य कर्माण्यहं विप्र श्रोतुमिच्छामि तत्त्वतः / खड्गमुद्यम्य तांश्चापि त्रासयामास पार्थिवान् // 44 अनन्तं यं विदुर्भागमादिदेवं महौजसम् // 3 स्तम्भं सभायाः सौवर्णमुत्पाट्य बलिनां वरः / वैशंपायन उवाच / गजेन्द्र इव तं स्तम्भं कर्षन्संकर्षणस्ततः। पुराणे नागराजोऽसौ पठ्यते धरणीधरः। निर्जगाम सभाद्वाराबासयन्क्रथकैशिकान् // 45 शेषस्तेजोनिधिः श्रीमानकम्प्यः पुरुषोत्तमः // 4 रुक्मिणं निकृतिप्रज्ञं स हत्वा यादवर्षभः। योगाचार्यो महावीर्यः सुबलो बलवान्बली / वित्रास्य द्विषतः सर्वान्सिहः क्षुद्रमृगानिव // 46 जरासंधं गदायुद्धे जितवान्यो न चावधीत् // 5 जगाम शिबिरं रामः स्वमेव स्वजनावृतः। बहवश्चैव राजानः पार्थिवाः पृथिवीपते / न्यवेदयत कृष्णाय तच्च सर्वं यथाभवत् / / 47 अन्वयुर्मागधं संख्ये ते चापि विजिता रणे // 6 नोवाच स तदा किंचित्कृष्णो रामं महाद्युतिम् / नागायुतसमप्राणो भीमो भीमपराक्रमः / निगृह्य च तदात्मानं क्रोधादश्रूण्यवर्तयत् / / 48 असकृद्धलदेवेन बाहुयुद्धे पराजितः // 7 न हतो वासुदेवेन यः पूर्वं परवीरहा। दुर्योधनस्य कन्यां तु हरमाणो न्यगृह्यत / स रामकरमुक्तेन निहतो द्यूतमण्डले / साम्बो जाम्बवतीपुत्रो नगरे नागसाह्वये // 8 अष्टापदेन बलवानराजा वज्रधरोपमः // 49 / तमुपश्रुत्य संक्रुद्ध आजगाम हलायुधः / - 167 -