Kuvalayamala Katha Sankshep

Author(s): Udyotansuri, Ratnaprabhvijay
Publisher: Singhi Jain Shastra Shiksha Pith Mumbai

Page 329

*24
रत्नप्रभसूरिविरचिता [II. $ 28 : Verse 1281६२८) अन्यदा लोभदेवस्तत्क्षणोत्कर्तितमांसखण्डः प्रवहछोणितलिप्ततनु रण्डपक्षिणोत्क्षिप्तः। 1
तस्य व्योम्नि गच्छतः समुद्रोपरि परेण भारण्डपक्षिणा सह युध्यमानस्य भवितव्यतया चऋपुटस्थितो 3लोभदेवः सागरान्तः पपात । तज्जलेन निर्मितवेदनःसजन इव दुर्जनवचसा बहलतरकल्लोलमालाप्रेयमाणः 3 समुदेणापि मित्रविनाशमहापापकलुषितहृदय इव निष्कासितः। किमपि कूलं संप्राप्य तत्र क्षणमात्र शीतलमरुता समाश्वासितः काननान्तः संचरन् चटपादपतलं ददर्श। तत्र मरकतमणिकुट्टिमं सुगन्धनाना6 विधकुसुमसंचयचितं निरीक्ष्य लोभदेवो व्यचिन्तयत् । 'अहो, किल शास्त्रेषु श्रूयते, यथा देवाः स्वर्गे 6 वसन्ति तन्न ते रम्या रम्यविशेषज्ञाः । अन्यथा कथं लोकत्रयाह्लादकरमिमं प्रदेशं परित्यज्य त्रिदशास्त्रिदशालयमाश्रयन्ते । ध्यात्वेति स तत्र न्यग्रोधपादपाधस्तादुपविश्यातीवतीनवेदनातश्चिरं दध्यौ ।'स को धर्मः, येन देवा दिव्यभोगधारिणो देवलोके सुखमनुभवन्ति । तत्किं पापमस्ति, येन नरके नैरयिका 9 मदुखतो ऽप्यधिक दुःखमुद्वहन्ति । ततो मया किं पुनः पापमाचरितं यदेवंविधं दु:खनिकेतनम
भवम् ।' इति चिन्तयतो लोभदेवस्य चेतसि सहसैव तीक्ष्णशरशल्यमिव रुद्रश्रेष्ठी स्थितः। ततः स 12चिन्तयामासेति।
12 ६२९) 'अहो, अस्मादृशां किं जीवितेन ।
__हतो वयस्यः सर्वस्य प्रियकारी कलानिधिः। श्रेष्ठी रुद्रो मया येन पापिना द्रव्यलोभतः ॥ १२८ 15 तावत्सांप्रतमपि तत्किमपि तादृशमाचरामि येन प्रियमित्रवधकलुषितमात्मानं तीर्थभुवि व्यापाद्य सर्व-15
पापविमुक्तो भवामि ।' इति चिन्तयन् लोभदेवः क्षणं सुप्तः, प्रबुद्धश्च एकस्यां दिशि कस्यापि मधुराक्षरां गिरमाकर्ण्य चिन्तितमनेन । 'अये न संस्कृतं प्राकृतमपभ्रंशं च । इयं तावश्चतुर्थी पैशाचिकी भाषा, 18 तावदाकर्णयामि ।' ततस्तेषां पिशाचानामिति परस्परमुल्लापःप्रवर्तते, तावदेकेनोक्तम् । 'यदिदं पापा-18
पनोदाय तपस्यतां पवनाभोगस्थानं रमणीयम् ।' अपरेणोक्तम् । 'इतोऽपि चारुश्चामीकराचलः।' अन्येन भणितम् । 'अस्मादपि तुहिनशिशिरशिलातलस्तुहिनगिरिरेव रमणीयः।' इतरेणोक्तम् । 'एवं मा मा 21वदत, सर्वपापापहारिणी सुरनिर्झरणी प्रधाना।' इति निशम्य तां प्रति प्रचलितो लोभदेवः परित्यक्त-21 लोभसंगः समुपागताभङ्गवैराग्यरङ्गः । क्रमेण च नरेश्वर, समागत्यात्रैव निविष्टः ।' एनं वृत्तान्तं भग
वता कथितमाकर्ण्य व्रीडाप्रमोदविषादपरवशः श्रीधर्मनन्दनगुरुचरणमूलमवाप्य लोभदेवः प्रोवाच । 24 'यद्वन्धचरणारविन्दैरावेदितं तदवितथमेव । किमत्र मया कर्तव्यम् । ततः श्रीधर्मनन्दनमुनिपेन प्रोक्तम् । 24
'वत्स, सर्वथा मित्रवधसंभूतपापजातक्षयाय लोभमहानिशाचरमनीहाहेत्या पञ्चत्वमानीय विनयवामनो भूयसा तपसा पुराकृतकर्ममर्मनिर्मथनाय जैनतपस्यासरस्यां राजहंसलीलामलं कुरु । क्षान्तिकान्तासेवाअहेवाकितामाश्रय । कायोत्सर्गमुग्रमाचर। पापमहाराजप्राकृतीर्विकृतीः परिहर । यत्र न जरा न मृत्युन 27 व्याधिन चाधिन च दुःखं तच्छाश्वतं महोदयपदं विशदं ततः प्राप्स्यसि ।' तदाकर्ण्य लोभदेवेनोक्तम् । 'भगवन् , यदि तावदेतस्य चारित्रस्य योग्यो ऽस्मि ततो मम प्रवज्यादानप्रसादं विधेहि ।' भगवता 30 श्रीधर्मनन्दनेन गुरुणा पादपतितस्य तस्य बाष्पजलप्लतलोचनस्य प्रशान्तलोभस्य लोभदेवस्य प्रतमदायि । 30
।इति लोभे लोभदेवकथा । ६३०) पुनरपि गुरुरुवाच । 'हन्ति हन्त महामोहस्तुहिनौघ इवोदितः। पढेरुहं विवेकाख्यं यशःपरिमलोर्जितम् ॥ १२९ सर्वदुःखमयो भूप भव एष जिनैर्मतः। तस्य स्वभावं जानन्ति महामोहहता नहि ॥ १३०
भुषो ऽवतंसः संजज्ञे स एवागण्यपुण्यभाक् । सद्ध्वनौ न यः कापि ह्रियते मोहवाजिना ॥ १३१ 36 । अनेन मोहराजेन दुर्धरेण जगत्रयी। जिग्ये जिनमुनीन् मुक्त्वा तीवव्रतधुरंधरान् ॥ १३२ 36
सर्वदायमहो मोहो महासागरसंनिभः। न यस्य प्राप्यते स्ताघो महावंशरपि कचित् ॥ १३३ महामोहमोहितमनाः पुमान् गम्यागम्यमपि न विचारयति । स्वसारमप्यभिसरति । जनकमपि 39 मारयति । नरेश, यथेष पुरुषः।' विज्ञप्तं नृपतिना । 'स्वामिन् , अनेकलोकसंकुलायां सभायां कः पुरुषः, 39
इति नामि ।' तदवगम्य गुरुणा भणितम् । 'य एष तव दूरे दक्षिणदेशे वासवस्य लेप्यमय इव कार्याकार्यविचारविमुखो दृश्यमानसुन्दरावयवः स्थाणुरिव स्थितः। एतेन महामोहमोहितचेतनेन यत्कृतं 42 तच्छ्रयतामिति ।
42
10) दुःखनिकेतनमिति. 12) Pom. किं. 18) PB प्रवर्तते । एकेनोक्तं. 29)inter. भगवन & यदि. 31) PP om. इति. 36) अन्येन for अनेन. 41) 0 वासवस्य वाभो लेप्यमय, P Bom. महा.