________________
રહેશ
જીવસમાસ
देवी पणपण्णाऊ इत्थितं पल्लंसयपुहुत्तं तुं । पुरिसत्तं सणितं च सयपुहुतं च उयहीणं ॥ २३०॥
ગાથા : શ્રવે એક ભવ આશ્રયી ઉત્કૃષ્ટથી પચાવન પલ્યોપમદેવીને હેાય છે. અનેક ભવ આશ્રયી સે પલ્યોપમ અને પુ કાડ પૃથકત્વ ઉત્કૃષ્ટપણે હોય છે પુરૂષવેદ અને સ’જ્ઞીપણુ સાગરોપમશત પૃથકત્વ ઉત્કૃષ્ટ પણે હાય છે(૨૩૦) ટીકથ : અહિ વેદની એક ભવ આશ્રર્યો અને અનેક ભવ આશ્રયી સ્થિતિ કહે છે તેમાં એક ભવની સ્થિતિને કહે છે પંચાવન પÐાપમનું આયુષ્ય બીજા દેવલેાકની અપરિગૃહિતા દેવીનુ એક ભવ આશ્રયી ઉત્કૃષ્ટથી સ્ત્રીપણુ હાય છે. હવે અનેક ભવ આશ્રયી સ્રીવેદનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ કહે છે. એકસો પચૈાપમ અને પૂર્ણાંકોડ પૃથક્ક્ત્વ અનેક ભામાં સતત ઉત્કૃષ્ટથી સ્ત્રીપણું પ્રાપ્ત થાય છે. અહિં સતત સ્ત્રીવેદની સ્થિતિ વિષયમાં સિદ્ધાંતની અંદર પાંચ આદેશેા જણાવેલા છે તે આ પ્રમાણે,
હું ભગવંત ! સ્ત્રીવેદ, શ્રીવેદમાં કાળથી કેટલો વખત હાય છે?
હે ગૌતમ ! ૧એક આદેશથી જઘન્ય એક સમય, અને ઉત્કૃષ્ટથી એકસે દશ પચેપમ. અને પૂર્વક્રાડ પૃથ ́ અધિક. ૨એક આદેશથી જઘન્ય એક સમય અને ઉત્કૃષ્ટથી અઢાર પાપમ પૂર્વ ક્રોડપૃથકત્વ સાધિક. એક આદેશ વડે જધન્ય એક સમય, ઉત્કૃષ્ટથી ચૌદ પલ્યા પમ સાધિક પૂર્વ ક્રોડ પૃથકત્વ અભ્યધિક 'એક આદેશથી જધન્ય એક સમય, અને ઉત્કૃષ્ટથી સે પત્યેાપમ પૂર્ણાંકોડ પૃથકત સાધિક એક આદેશથી જઘન્ય એક સમય, ઉત્કૃષ્ટથી પલ્યેાપમ પૃથક્ત સાધિક પૂર્ણાંકોડ પૃથ” અહિં પહેલા આદેશમાં આ પ્રમાણે ભાવના કરવી. કાઇક સ્ત્રી ઉપશમશ્રેણીમાં ત્રણ વેદ ઉપશમાવી વેદકપણાને અનુભવી શ્રેણીથી પડતા સ્ત્રીવેદના ઉદયના પહેલા સમયે જ કાળ કરી દેવામાં ઉત્પન્ન થાય ત્યાં તે સ્ત્રીને પુરુષ હાય છે. આ પ્રમાણે જઘન્યથી એક સમય સ્ત્રીવેદના જાણવા.
જ્યારે કોઈક જીવ પૂર્વીક્રોડ આયુષ્ય વાળા કેટલાક ભવા સ્ત્રીપણામાં કે તિર્યંચીણીમાં કરી ઇશાન દેવમાં ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્યવાળી અપરિગૃહિતા દેવીમાં બે વાર સતત ઉત્પન્ન થાય ઉત્પન્ન થાય ત્યારે પૂર્વ ક્રોડ પૃથકૃત્ય અધિક એકસોદશ પચેપમ સ્ત્રીવેદની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ થાય છે.
પ્ર. : જો દેવકુરૂ, ઉત્તરકુરુ વગેરેમાં ત્રણ અધિક સ્થિતિ પશુ થાય છે. તો
પાપમ વાળી સ્ત્રીમાં ઉત્પન્ન થાય તા સ્ત્રીવેદની પછી આટલી જ સ્થિતિ શા માટે કહી છે ? ઉં. : સાચી વાત છે પરંતુ દેવામાંથી અસંખ્યવર્ષાયુ વાળામાં ઉત્પત્તિ થતી નથી. અસંખ્યવર્ષાયુવાળી સ્ત્રી પણ ઉત્કૃષ્ટ આયુવાળી દેવીમાં ઉત્પન્ન થતી નર્થી આ
