________________
આ વિચાર કર્યો છે કદી ? આ કેરીની ગોટલીના હૃદયમાં પોઢેલું વૃક્ષ હજારો કેરીઓ આપી શકે એમ છે એ વિચાર્યું છે કદી ?
એ રીતે આ દેહમાં વસતા આત્મામાં અસંખ્ય શક્તિઓથી પરિપૂર્ણ પરમાત્મા છે.
આપણો સ્વાર્થ, આપણા કષાયો, આપણા વિકારો આ છે. પ્રાર્થના આ દિવ્યતાને પ્રગટ કરે છે. પ્રાર્થનાની પાછળ ગીતામાં કહ્યું છે : દ્દરેત્ આત્મનાત્માનં |
આત્માએ જ પોતાનો ઉદ્ધાર કરવાનો છે. તું તારો નાશ ન કર. તું જ તારો મિત્ર છે અને તું જ તારો શત્રુ છે.
મિત્ર ! તારો ઉદ્ધાર કરવા ભગવાન નહિ આવે. લોકો પ્રતીક્ષા કરતા બેઠા છે એ ભ્રમ છે. ભગવાન આવવાના હોત તો સેંકડો વર્ષ પહેલાં આવ્યા હોત !
He is not a Creator, but, Indicator. ભગવાન બનાવવા નહિ પણ બતલાવવા આવ્યા છે.
શું ભગવાન અહીં આવી શકતા હોત તો આ બધાં યુદ્ધ ક૨વા દેત ખરા ? કૂતરાની જેમ સતત લડતા માણસોને એ અટકાવત નહિ ? શું આપણાં દુઃખોને દૂર બેઠા બેઠા જોયા કરે એવા એ નિષ્ઠુર છે ? પરમાત્માને આપણે સમજી શકતા નથી. આપણે આપણી કલ્પના પ્રમાણે જ તેમને આકાર આપીએ છીએ. ભૂલો આપણે કરીએ અને એનો દોષ ભગવાન ઉપર નાખીએ ! આજથી આઠ વર્ષ પહેલાં સાબરમતી જેલમાં કેદીઓ આગળ પ્રવચન આપવાનો મારે પ્રસંગ આવ્યો હતો.
મેં કહ્યું હતું કે તમને જેલમાં નાખનાર પોલીસ સુપરિન્ટેન્ડન્ટ કે સરકાર નથી. તમને જેલમાં લાવનાર તમારા વિચારો અને દુરાચારો છે.
દિવ્યતાને આવૃત કરે આ જ ભાવના છે.
તમે રસ્તામાં જતા હો અને એક સરસ વસ્તુ જુઓ; મનમાં પ્રલોભન થાય. થાય કે આ વસ્તુ લઈ લઉં, પણ જો આપણો આત્મા આપણો મિત્ર હોય તો કહેશે : “આ એક પ્રલોભન છે, આ મારું નથી, તે મારાથી ન લેવાય.” આમ વિવેકવંત આત્મા પોતે જ પોતાને કાબૂમાં રાખે. પણ વિવેકવાન ન હોય અને પ્રલોભનથી પ્રેરાઈ જાય તો પોલીસ દ્વારા પકડાય. એમાં પોલીસ ગુનેગાર નથી, તમે જ તમારા શત્રુ બની તમારી જાતને પોલીસના હાથમાં સોંપી દીધી છે. તમે તમને જ પકડી ન શકો તો તમને પોલીસ પકડે. જો તમે તમારા વિચારને પકડો તો તમને પોલીસ કેમ પકડી શકે ? જૂઠાને પોલીસ ડરાવી શકે, પકડી શકે, સાચાને નહિ. એટલે જેલમાં મોકલનાર વ્યક્તિની વૃત્તિઓ જ છે.
Jain Education International
પૂર્ણના પગથારે * ૨૨૭
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
