________________
૨ જો] કાગડાની કથા.
(૭૩) વાળા સુખની આકાંક્ષા (ઈચ્છા) કરે છે; તો આપ (ખે) અને માંથી જાઓ નહીં . - ઉદાર એવા જ બુકમાર હસીને બેટ્યા, “હે સમુદ્રશ્રી? હું કાગડાના જેવો બુદ્ધિ રહિત નથી, - સાંભળ, તે કાગડાનું દૃષ્ટાંત આ પ્રમાણે
- જાણવાની થી ૨૨. વિધ્યાટવીમાં નર્મદા નદી) ને કિનારે એક અહેટા ચૂથપતિ (બીજા હાથીઓને ઉપરી ) એ હસ્તી રહેતે હતો. તે જાણે વિ ધ્યાદ્ધિને યુવરાજ જ હાયની! તે વિધ્યમાં સ્વચ્છેદે ફરતાં ફરતાં તેનું વન ગયું, ને આયુષ્ય રૂપ નદીના પાર સમાન વૃદ્ધાવસ્થા આવી, ત્યારે તે ક્ષીણબળ થઈ જવાથી તરુ ઉપર દંતના ઘા કરી શકો નહી; ને જેમ ગ્રીષ્મઋતુમાં ગિરિનાં નિઝરણુ શુષ્ક થઈ જાય છે, તેમ તેને અદ જ રહે. શલકી અને કાર્ણકાર વિગેરે વૃક્ષનાં વનને પણ ભાગવાથી તે પરસુખ થયો, ને નીચા સ્થળેથી ઊંચે ચઢવામાં ને ઊંચે સ્થળેથી નીચે ઉતારવામાં તેને બીક લાગવા માંડી, દાંત પડી જવાથી તે ઓછું ખાઈ શકતો, તેથી ભૂખને લીધે તેનું પેટ કૃશ થઈ ગયું, ને તેની કાયા હાડકાના માળા જેવી થઈ ગઈ - એકદા સૂકાઈ ગએલી એવી નદીમાં ઉતરતાં તેને પગ લથડી જવાથી, તે ગિરિના શિખરની પેઠે પડી ગયે, વૃદ્ધ એ તે ત્યાંથી ઉઠી શકો નહીં; તેથી જાણે પાદપો ગમન અનશન પાળતો હાયની! તેમ ત્યાં જ સ્થિત થઈને રહ્યા. એમ પડી રહેવાથી ત્યાં તેનું મૃત્યુ થયું એટલે તેના ગુદાના માંસને શીયાળીઆ અને નકુલ વિગેરે જનાવરે ખાવા લાગ્યાં. ગુદાવાટે હટું રદ્દ (બાકું) પડવા શી, તિ કલેવર ગુફાવાળા ગિરિ જેવું થયું, ને તેમાં શિકારી પ્રાણીઓ વાસ કરી રહ્યાં, તે ગુદા રૂપ સત્રશાળા (યજ્ઞશાળા) માં ભેજનના
