________________
સ્ત્રી કેળવણી.
( ૧૧ ) સ્ત્રીઓને ભણાવવી એ કર્તવ્ય છે. અને જે માબાપે પિતાની પુત્રીઓને કેળવણી આપતા નથી તેઓ પિતાના કર્તવ્યમાં પાછા પડે છે. બાલિકાઓને ભણાવવી એટલે તેમને છોકરાઓની પેઠે ભણાવવી એમ નહિ, પણ તેઓને વાંચન, લેખન અને ગ્રહઉપયોગી તથા વ્યવહારોપયેગી સર્વે જ્ઞાન આપવું. તે સાથે નીતિનાં સર્વ ત તેને શીખવવાં, અને પછી ધર્મજ્ઞાન ઉપર લક્ષ અપાવવું. એ સિવાય બાળકને નિશાળમાં જે શીખવવામાં આવે છે, તે બાળકીઓને શીખવવાની જરૂર નથી. બાળકની અને બાળકીઓની શિક્ષણ પદ્ધતિ કેટલાક પ્રકારે જુદી જ છે, કારણ કે તેમને કાંઇ છોકરાઓની પેઠે ભણીને નેકરી કરવા અથવા વ્યાપાર કરવા જવું નથી. તેને તો સંસારવ્યવહારમાં-ગૃહકાર્યમાં જે કુશળતા જોઈએ, તે કુશળતા પ્રાપ્ત કરે તેટલું વ્યવહારઉપયોગી જ્ઞાન આપવું જોઈએ. અને આત્મસાધન કરવાને તથા સર્વ ધર્મકિયાની ઉંડી સમજણ મેળવવાને માટે જેટલું બની શકે તેટલું સાથે ધર્મજ્ઞાન પણ આપવું જોઈએ, જેથી તેઓ પોતાને ગૃહસ્થાશ્રમ સુખે ચલાવે અને પતિ અને વડિલેન વિનય સાચવી, સારી રીતે ધર્મ–સાધન કરી ઉત્તરોત્તર સદ્ગતિ પ્રાપ્ત કરે.
શાસ્ત્રકારની પણ આ બાબતમાં સંમતિ જણાય છે. મેક્ષપ્રાપ્તિને માટે શાસ્ત્રકારે ધર્મ એજ ઉત્કૃષ્ટ સાધન કહેલું છે. ધર્મના બે માર્ગ છે, ગૃહસ્થ ધર્મ અને સાધુધર્મ. સાધુધર્મ-ચારિત્રમાર્ગ તે ઉત્તમ છે, પરંતુ જન્મ પામનાર માણસ પ્રથમ ગૃહસ્થપણુમાંજ જન્મ પામે છે. ચારિત્રધર્મથી થડે કાળે અને ગૃહસ્થ ધર્મથી પરંપરાએ ઘણુ કાળે પણ તે બને માર્ગથી ઈચ્છિત સિદ્ધિ શાસ્ત્રકારે કહી છે. પૂર્વ આદિ તીર્થકર શ્રીમાન રાષભદેવસ્વામીએ પ્રથમ વ્યવહારમાર્ગ શીખવ્યું હતું, અને ગૃહસ્થ ધર્મની પ્રરૂપણ કરી હતી.
