________________
સદુબેધ.
(૮૧) કાઢી ખાયું ખંખેરીને બાળકને સુવાડવું અને પછી ઓઢાડવાનાં લુગડાં ખંખેરીને બરાબર જોઈ તપાસીને બાળકને ઓઢાડવાં. સાફ કર્યા વગરના લુગડાના ગાભામાં વીંછી વગેરે ઝેરી જીવ ભરાઈ રહેલા હોય, તેના ડંખથી બાળકે ઓચિંતા વગરદરદે ચીસ પાડતાં મરણ પામ્યાના દાખલા બનેલા સાંભળ્યા છે, માટે સૂવાડવામાં અને એાઢાડવામાં બાળકની પૂરી સંભાળ રાખવી,
૬૧ ધાવણ–રહા પીવાના મહાવરાથી માતાનું ધાવણ સૂકાઈ જાય છે અને તેના શરીરનું લેહી બગડે છે, તેની અસર બાળકના શરીર ઉપર થાય છે. આજ કાલ હા પીવાની ટેવ પ્રાયઃ દરેકને હોય છે એ રિવાજ પણ ઘરમાંથી બંધ કરવા જે છે. તે પીવામાં કઈ પણ પ્રકારને ગુણ નથી અને પીનારના શરીરને બગાડે તેવા અનેક પ્રકારના દોષે તેમાં રહેલા છે. જરૂર હોય તેમણે દૂધ વાપરવું સારું છે. માતાએ પોતે હા પીવી નહીં અને બાળકને સહાની ટેવ મુદ્દલ પાડવી નહીં. બાળકને માટે વધારે ધાવણ આવવાને સારૂ માતાએ ઘરની બનાવેલી તાજી અને મીઠી છાશને ઉપયોગ હંમેશાં કરા સારે છે. સવારમાં વલેણેથી ઉતરે એવી તાજી મીઠી છાશ બે ચાર વાટકા પીવી તથા વળી રાકમાં જમતી વખતે બાજરીના રોટલા સાથે અગર ભાતમાં છાશ છૂટથી વાપરવી. રેગી શરીરવાળા માંદા માણસને પણ દાક્તર અને વૈદ્યો છાશ પાઇને સાજા કરે છે. હંમેશની બનાવેલી તાજી છાશ એ બાળકના ધાવણ અને શરીરની સુખાકારી માટે આપણું દેશમાં તે અમૂલું અમૃત કે ઉત્તમ દવાની રસપી સમાન છે.
દર દૂઝણું-ઘરે દૂઝણાં હેવાને લીધે ગામડાનાં લેકેનાં શરીર અને હાડ મજબુત અને તન્દુરસ્ત હોય છે, તે દહીં,
