________________
( ૨૦ )
સ્ત્રી કેળવણી. - સ્ત્રીઓની પહેલી અવસ્થા તે પુત્રીરૂપ અવસ્થા છે. તે અવસ્થામાં તેને કેળવણી લેવાની વિદ્યા ભણવાની ખરેખરી જરૂરિયાત છે, કારણ કે બાલ્યાવસ્થા વીત્યા પછી જે અવસ્થા પ્રાપ્ત થવાની છે, તે અવસ્થા સુખરૂપ ગુજરે, તેવાં સાધને વિદ્યા ભણ્યા વિના પ્રાપ્ત થતાં નથી. વિદ્યા બુદ્ધિને ખીલવે છે, અને તેથી જ બાળકીઓ સમજુ અને વિચારવાન થાય છે. ડહાપણ, સગુણ, વિવેક, વિચાર, ખરું-ખોટું સમજવાની બુદ્ધિ એ સર્વે વિદ્યાથીજ પ્રાપ્ત થાય છે. કલેશ-કંકાસને નાશ કરનાર, હેત-પ્રીતિને વધારનાર અને સર્વની સાથે યોગ્ય રીતે વર્તવાનું શીખવનાર વિદ્યા જ છે. વિદ્યાથી જ્ઞાન અને જ્ઞાનથી મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે. છોકરીઓને વિદ્યા ભણાવવી તે કાંઈ કરી કરાવવા માટે અથવા ગુજરાન ચલાવવાને વ્યાપાર કરાવવા માટે નથી, પરંતુ તેઓને ઉંચા પ્રકારની સમજશક્તિ પ્રાપ્ત કરાવવા માટે છે, જેથી તેઓ ઘરકામની આવડત, રસેઈ કરવાની રીત, ભરત-શીવણ, ખર્ચ—ખૂટણ ચલાવવાની કુશળતા, પત્ની તરિકેની પોતાની ફરજ, નમ્રતા, સભ્યતા, નીતિ, જ્ઞાન વગેરે સહેલાઈથી પ્રાપ્ત કરી શકે છે, અને સાથે દેવદશન, પ્રભુસ્તુતિ, પ્રતિક્રમણ વગેરે નિત્ય ધર્મ પણ સારી રીતે કરી શકે છે. અદબથી બેસવું, મર્યાદાથી બોલવું,
ડું ને ધીમે બોલવું, ખડખડ ન હસતાં સકારણે મંદ હાસ્ય કરવું, સિાની ઉપર દયાભાવ બતાવ, માતાને ઘરકામમાં મદદ કરવી, વગેરે બાબતે ભણેલી બાળકીઓ સારી રીતે કરી શકે છે અને તેથી તેઓ સાસરીઆમાં પ્રશંસાપાત્ર થાય છે.
પણ વિદ્યા ભણ્યા વિનાની, વિદ્યા ઉપર પ્રીતિ વિનાની, અથવા વિદ્યા ભણવા નહિ જનારી બાળકીએ ઉઘાડે શરીરે શેરીએમાં-ધૂળમાં ઢીંગલાઢીંગલીની રમત રમે છે. પાંચ સાત છાડીએ ટેળે મળી કૂદે છેનકામા ચાળાચેષ્ટા કરે છે, ફૂટે
