________________
પ્રતિભા દર્શન
જે 8. મેન્ટલી રીટાર્ડેડ, બાળકોની સંસ્થા ઊભી કરવામાં દરેક જાતનું મહેતાનો જન્મ વિક્સ સંવત ૧૯૪૪ના માર્ગશીર્ષ સુદ બીજના પ્રોત્સાહન આપી સંસ્કૃતિ શિખર નામે ટ્રસ્ટ ચાલુ કરેલ છે. લાયન્સ દિવસે (તા. ૧૭.૧૧-૧૮૮૭) જૂના જામનગર રાજયના પંખીના ક્લબમાં પ્રમુખ, ડેપ્યું. ડિસ્ટ્રિક્ટ ગવર્નર બની રૂરલ કમીટીના ૨૧ માળા જેવા નાનકડાં ગોરાણા ગામમાં રઘુવંશી લોહક્ષત્રિય વરસથી ચેરમેન રહી તુમકુન્ટા ગામડાને એડોપ્ટ કરી વિધવિધ બદિયાણી શાખમાં થયો હતો. પિતાનું નામ કાલીદાસ અને માતાનું પ્રવૃત્તિ કરી ગામડાને ખૂબ ઉપર લઈ આવી એક મીશાલ બનાવી નામ જમનાબાઈ. પિતા ગામડાંના પરચૂરણ ચીજોના વેપારી. બાર છે કે શહેરમાં રહી ગામડાને પણ નજરમાં રાખવું જોઈએ. આમ મહિને એ સુખી, સંતોષી કુટુંબ સરળતાથી રોટલો રળી કાઢે, પણ અનેક શૈક્ષણિક, વૈદકીય, સામાજિક, ધાર્મિક સંસ્થાઓને, પત્રી, આ ઊગતા, ફૂટતી વયના કુમારને તેથી સંતોષ નહિ, ગોરાણા કચ્છ - હૈદ્રાબાદ તથા અન્ય સ્થળોએ પોતાની અમૂલ્ય ઉદાર બહાદુર અને લોકપ્રિય મહેર લોકોનું ગામ. ત્યાંથી થોડેક દૂર સહાયતા આપે છે. આવા બહુમુખી પ્રતિભાયુક્ત એવા શ્રી વાઘેરોનું ઓખામંડળ. બારાડી અને ઓખા શૂરવીરોની ભૂમિ. ધીરજભાઈ સાચે જ આપણા ગામ / સમાજ માટે એક ઉપલબ્ધિ છે. દ્વારકા અને પોરબંદર વચ્ચે આવેલા વીસાવાડા ગામે તેનું મોસાળ.
સાધુ સંતોની યાત્રાનું એ વિરામસ્થાન. એવી ભૂમિમાં પાણી પીનાર વૈદિક સંસ્કૃતિના શ્રેષ્ઠ સંરક્ષક:
કુમારના જીવનને સાંકડી મર્યાદામાં પૂરાઈ રહેવાનું કેમ ગમે? કશુંક સાદગીતા ઋષિજત : રાજરા
અસાધારણ કરી નાખવાના કોડ જાગે. પરિવ્રાજક સાધુસંતોને જોઈ શેઠ શ્રી નાનજી કાલીદાસ મહેતા દેશાટન કરવાનું મન થાય અને વીસાવાડાના સાગરકિનારે
કાગળની હોડી તરાવતાં તરાવતાં પરદેશની સફર ખેડી સાહસિક આજે આપણા દેશને ૨૧મી સદીને માટે કામયાબ બનાવવા
શાહસોદાગર બનવાની ઇચ્છા થાય. પિતાનો કોમળ ધાર્મિક કમ્મર કસી રહ્યા છીએ ત્યારે એક સદી પાછળની દુનિયામાં ડોકિયું
સ્વભાવ વૈષ્ણવ સંસ્કારનાં બીજ રોપે. માતાની કડક વાત્સલ્યપૂર્ણ કરી શ્રી નાનજીભાઈ જેવા એક જાજરમાન વ્યક્તિત્વનાં
પ્રકૃતિ જીવનમાં શિસ્ત અને સહાનુભૂતિનો ભાવ પેદા કરે. આવા વિવિધતાસભર જીવનના સ્મૃતિ દીપને સંકોરીએ ત્યારે મૂર્તિમંત
પરસ્પર ઉપકારક તત્ત્વોથી ઘડાયેલું એમનું વ્યક્તિત્વ દેશના અર્ધા સાહસનું એક અદ્ભુત વ્યક્તિત્વ, દાનશીલતાનો દરિયો, વૈદિક
રોટલાથી સંતોષ કેમ માની લે! ઇ.સ. ૧૯૦૧નું નિર્ણાયક વર્ષ. સંસ્કૃતિના શ્રેષ્ઠ સંરક્ષક મનઃચક્ષુ સામે ઉપસી આવે છે.
પરમ પ્રેમાળ પિતા અને વત્સલ માતાની મીઠી ગોદને છોડી, વિરાટ અને ઝંઝાવતી જીંદગીના સ્વામીની ઓળખાણ માટે વતનને સલામ કરી, માત્ર ૧૩ વર્ષની કુમળી વયે કિશોરે, પંખીના દેશના સીમાડાની બહાર આફ્રિકા અને એશિયાના ખંડોમાં ડોકિયું માળા જેવા ગોરાણામાંથી છલાંગ લગાવી અનંત અને અફાટ કરવું પડશે. છતાં શરૂઆત દેશના એક ખૂણામાંથી કરીએ. આ સાગર તરફ દોટ મૂકી. પૂર્વ આફ્રિકા પહોંચતા પહેલાં તુફાનો અને ખૂણો એટલે સોહામણું સૌરાષ્ટ્ર, ભારતવર્ષના પશ્ચિમ સીમાડે દરિયાઈ વમળો વચ્ચે સખળડખળ થયેલાં, સઢ અને કૂવાસ્તંભ અરબી સમુદ્રમાં આવેલો દ્વીપકલ્પ, સોમનાથ, દ્વારિકાનાથ, વિનાનાં, અથડાતા કૂટાતા તણાતા સુકાનહીન વહાણમાં ભૂખ, ગિરનાર તથા આદિનાથ શત્રુંજય જેવાં તીર્થસ્થાનોનાં તોરણ છે. તરસ અને એકલતા અનુભવવા છતાં દરિયાદિલે આપેલી જેને દાનબાપુ અને જલારામબાપુની માનવતાની જયોત જલાવતા વિટંબણાઓની મીજબાની સ્વસ્થતાથી માણી. મૃત્યુ અને સતાધાર અને વીરપુર જવામાં ચાલતાં અન્નક્ષેત્ર છે, જયાં, વૈદિક પ્રવાસીઓની વચ્ચે ત્યારે વેંત એકનું જ અંતર! એ સર્વવચ્ચે અડોલ સંસ્કૃતિ અને ભવ્ય ભારતીય આર્ય પરમ્પરાને અંતરથી અર્ણ અને સ્વસ્થ મૃત્યુંજય સમો ગોરાણાનો આ કિશોર, પ્રકૃતિનું તાંડવ આપતા સ્વામી દયાનંદ શા ઋષિપુત્રો છે જેને , એવી આ નિહાળે, સૌની સુશ્રુષા કરે અને ઈશ્વરનો અનુગ્રહ માંગીને નિત્યપુણ્યભૂમિ સૌરાષ્ટ્રને પ્રાચીન મહાકવિઓએ હૃદયપૂર્વક બિરદાવી કર્મ કર્યું જાય. છે. સુદામાપુરી -પોરબંદરે આ યુગની વિશ્વવંદ્ય વિભૂતિ મહાત્મા
યુવાવસ્થાએ પહોંચતાં પહોંચતાં એ “નાનકા'એ યુગાન્ડા ગાંધીને જન્મ આપીને સૌરાષ્ટ્રની યશકલગીમાં વધારો કર્યો છે.
અને કેન્યાની અફાટ, અનાવૃત્ત અને અસ્પર્શ ધરતીમાંથી વસુઓ શૂરા ને સંતોની ભૂમિ-સૌરાષ્ટ્રને શ્રી નાનજીભાઈ જેવા
ઉત્પન્ન કર્યા: બર્બર, અર્ધ સંસ્કૃત, અસંસ્કૃત જાતિઓ વચ્ચે વસીને, મહાનુભાવોએ સાહસિક અને દાનવીરોની ભૂમિનું ગૌરવ અપાવ્યું.
ભોળી આમ જનતાનો પ્રેમ મેળવીને, તેમણે ત્યાંની વસુન્ધરાને સૌરાષ્ટ્રની રસધારનાં આ અમોલ રત્નો તથા સર્વસત્ત્વોને સાચા અર્થમાં વસુધારા બનાવી. આ ધરતી પર કપાસ અને ચાના પોતાના જીવનરસમાં આત્મસાત કરનાર તથા પ્રાચીન અને વાવેતર થઈ શકે તેની પ્રથમ કલ્પના બિનખેડૂત નાનજીભાઈને અર્વાચીન કાળના શ્રેષ્ઠ કર્મસૂત્રોનો સમન્વય સાધી ભારતીય આવી હતી અને ત્યારપછી તો ચાહ તથા કોફી ઉછેરનાં ખેતરો, પરંપરાના સર્વાગી પ્રતીકસમાં આર્યકન્યા ગુરુકુલને સૌરાષ્ટ્રને ખોળે કેતકીના વિશાળ સંકુલો, રબ્બર પ્લાન્ટેશનો, દુકાનો, જેનેરીઓની સર્વપ્રથમ સમર્પિત કરનાર નવરત્ન શ્રેષ્ઠી શ્રી નાનજી કાલીદાસ હારમાળા સર્જી, યુગાન્ડાના રૂને વિખ્યાત બનાવ્યું અને યુગાન્ડામાં
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
