________________
૨૦૮ આવશ્યકનિર્યુક્તિ • હરિભદ્રીયવૃત્તિ • સભાષાંતર (ભાગ-૩). सभ्यनिष्ठरसावधवाक्प्रयोग इति, उक्तं च-"कॅडसामइओ पुब्बिं बुद्धीए पेहितूण भासेज्जा । सह णिरवज्जं वयणं अण्णह सामाइयं ण भवे ॥२॥" कायदुष्प्रणिधानं कृतसामायिकस्याप्रत्युपेक्षितादिभूतलादौ करचरणादीनां देहावयवानामनिभृतस्थापनमिति, उक्तं च-“अणिरिक्खियापमज्जिय थंडिल्ले ठाणमादि सेवेन्तो । हिंसाभावेवि ण सो कडसामइओ पमादाओ ॥३॥" सामायिकस्य स्मृत्यकरणं-सामायिकस्य सम्बन्धिनी या स्मरणा स्मृतिः-उपयोगलक्षणा तस्या अकरणम्-अनासेवनमिति, एतदुक्तं भवति-प्रबलप्रमादवान् नैव स्मरत्यस्यां वेलायां मया यत्सामायिकं कर्तव्यं कृतं न कृतमिति वा, स्मृतिमूलं च मोक्षसाधनानुष्ठानमिति, उक्तं च-“ण सरड़ पमादजुत्तो जो सामइयं कदा तु कातव्वं । कतमकतं वा तस्स हु कयंपि विफलं तयं णेयं
॥१॥" सामायिकस्यानवस्थितस्य करणं अनवस्थितकरणं, अनवस्थितमल्पकालं वा करणा10 नन्तरमेव त्यजति, यथाकथञ्चिद्वाऽनवस्थितं करोतीति, उक्तं च-"कातूण तक्खणं चिय पारेति
करेति वा जधिच्छाए । अणवट्ठियं सामइयं अणादरातो न तं सुद्धं ॥१॥", તે વચનદુપ્રણિધાન જાણવું. કહ્યું છે – “સામાયિક કરનારો શ્રાવક હંમેશા પ્રથમ બુદ્ધિથી વિચારે भने पछी निरवध वयनबोले, नहीं तो तेनु सामायि उपाय नहीं.॥२॥” (3) अयप्रसिधान :
એટલે કે સામાયિક કરનારનું અપ્રત્યુપેક્ષિત અપ્રમાર્જિત એવી ભૂમિ વિગેરે ઉપર હાથ–પગ વિગેરે 15 शरी२न अवयवोनु मे-तेम भू. ह्यु, छ - "निरिक्षित, समाहित भयित्तभूमिने विशे ઊભા રહેવું વિગેરે કરતો શ્રાવક કદાચ હિંસા ન થાય તો પણ સામાયિકવાળો કહેવાતો નથી, કારણ
तनो भा प्रभाह छे. ॥॥" ___ (४) सामायिनी स्मृति- १७२५५ : सामायि संबंधी स्म२९॥ = उपयोग, ते न ४२j.
અર્થાત્ પ્રબલ પ્રમાદવાળો જીવ તે યાદ કરતો નથી કે આ સમયે મારે જે સામાયિક કરવાનું હતું તે 20 :न . (तो \ २५२५ मे ४३२ छ ? 1, १२५ ) मोक्ष ने साधा सपना२ या स्म२५।पूर्वना
डोय तो ४ भोक्षने साधे छे. युं ४ छ - "०४ प्रमायुस्त ® सामायिस्यारे ४२वानुछ ?, કર્યું કે ન કર્યું ?” એ પ્રમાણે સામાયિકને યાદ કરતો નથી, તે જીવનું કરેલું પણ તે સામાયિક નિષ્ફળ
सय छे. ॥१॥"
(૫) અનવસ્થિતકરણ : અનવસ્થિત એવા સામાયિકને કરવું. અનવસ્થિત એટલે અલ્પકાળ 25 भाटे अर्थात् सामायि सने तर ४ पारी हे अथवा मे-तेम (विधि) ४३. युंछ – “सामायि
કરીને તે જ ક્ષણે પારી દે અથવા પોતાની ઇચ્છા પ્રમાણે (= કહેવાયેલી વિધિ વિના પોતાની મતિ પ્રમાણે) કરે તે અનવસ્થિત સામાયિક છે. આવું સામાયિક અનાદર હોવાથી શુદ્ધ થતું નથી. તેના” ९४. कृतसामायिकः पूर्वं बुद्ध्या प्रेक्ष्य भाषेत । सदा निरवद्यं वचनमन्यथा सामायिकं न भवेत् ॥१॥
अनिरीक्ष्याप्रमृज्य स्थण्डिलान् स्थानादि सेवमानः । हिंसाऽभावेऽपि न स कृतसामायिकः प्रमादात् ॥१॥ न 30 स्मरति प्रमादयुक्तो यः सामायिकं तु कदा कर्त्तव्यं । कृतमकृतं वा तस्य हु कृतमपि विफलं तकत् ज्ञेयं ॥१॥
कृत्वा तत्क्षणमेव पारयति करोति वा यदृच्छया । अनवस्थितं सामायिकमनादरात् न तत् शुद्धम् ॥१॥
