________________
ભક્તિનું મૂળ (ભગવાનને માહાભ્યનું) જ્ઞાન અને તેનું મૂળ આત્માનું માહાસ્ય છે.
ભકિતનું સ્વરૂપ • આત્મા એ મહિમાશાળી દ્રવ્ય છે. તેથી જ તેને ઓળખાવનાર પરમાત્મા પ્રત્યે ભકિત જાગે છે, એ ભકિતક્રિયા તરફ આદર જગાડે છે, અને એ આદર પ્રયત્નમાં પરિણામ પામે છે.
ક્રિયા વિના ફળ નથી એવી શ્રદ્ધા જે જ્ઞાનની અપેક્ષા રાખે છે, તે જ્ઞાન આત્માનું તેમજ આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપનું જ્ઞાન છે અને એ શુદ્ધ સ્વરૂપનું જ્ઞાન થવાથી પરમાત્માની ભકિત જાગે છે.
પરમાત્માનાં નામસ્મરણથી શુદ્ધ આત્માનું સ્મરણ થાય છે અને પરમાત્માની મૂર્તિના દર્શનથી આત્માના શુદ્ધ. સ્વરૂપનું દર્શન થાય છે.
આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપની પ્રતીતિ કરાવનાર પ્રભુના દર્શન અને સ્મરણ, પ્રભુની મૂર્તિ અને પ્રભુના નામથી થાય છે; તેથી તે થવામાં પ્રધાન અનુગ્રહ પ્રભુને ગણાય છે. એ અનુગ્રહ કરવાની શકિત, પ્રભુ સિવાય બીજું કઈમાં ન હોવાથી ભવ્ય પ્રાણીમાત્રને પ્રભુ સેવ્ય છે ઉપાસ્ય છે, આરાધ્ય છે અને તેમનું વચન–આજ્ઞા શિરસાવધ છે, મસ્તકે ચઢાવવા ચિગ્ય છે. પ્રભુના અનુગ્રહથી જ આત્મજ્ઞાન સતક્રિયા અને સતશ્રદ્ધા ઉત્પન્ન થાય છે. એ નિર્ણય સમ્યગ્દષ્ટિ જીવને દઢ હોય છે.
