________________
ફિલિ, આ મને થાય
(૪૭) મૂર્તિ, મંત્ર અને શાસ્ત્ર
હ)
શાસ્ત્ર, મૂર્તિ કે મંત્ર, શાસ્ત્રનાં આદિ પ્રરૂપક-મૂર્તિના સ્થાપ્ય દેવ, કે મંત્રના વાચ્ય પરમાત્મા સાથે કાર્ય–કારણ, સ્થાપ્ય–સ્થાપક અને વાચ્ય–વાચક ભાવને સંબંધ ધરાવે છે. તેથી તે દરેકને આગળ કરવાથી તેના કારણું, સ્થાપ્ય અને વાચ્ચને જ આગળ કરાય છે, અને તેને આગળ કરવાથી તેની સાથે દ્રવ્ય, ગુણે અને પર્યાય વડે સામ્યને ધારણ કરનાર નિજ આત્માને જ આગળ કરાય છે.
નિજ આત્માને આગળ કરવાથી અનાત્મતત્ત્વ પ્રત્યેની પ્રીતિને વિલય થાય છે, આત્મતત્વ પ્રત્યે પ્રીતિ–ભક્તિ જાગે છે અને તેના પરિણામે કર્મબંધનના હેત છુટી જાય છે અથવા કર્મક્ષયના હેતુ આવી મળે છે.
કર્મક્ષયને પ્રધાન હેતુ આત્મજ્ઞાન છે અને આત્મજ્ઞાનને સીધો ઉપાય આત્મધ્યાન છે. આત્મધ્યાનનું આલંબન પરમાત્મધ્યાન છે; પરમાત્મધ્યાનનું આલંબન શાસ્ત્ર, મૂર્તિ અને મંત્રમાં રહેલું છે. તેના અનુષ્ઠાન વડે, અનુષ્ઠાનને બતાવનાર શાસ્ત્ર અને શાસ્ત્રના આદ્ય પ્રકાશક શ્રી તીર્થકર પરમાત્મા અને ગણધર ભગવંત આદિનું ધ્યાન થાય છે. , એ ધ્યાન વડે આત્મજ્ઞાન થાય છે. આત્મજ્ઞાન વડે સકળ કર્મને ક્ષય થઈ, મેક્ષને લાભ થાય છે. * *
