________________
૧૫૫
અસ્થિર અને ચંચળ મન જેમ ગતિનું કારણ છે તેમ સ્થિર અને પ્રશાંત મન સદગતિનું પણ કારણ છે.
કદાચ કાચબળ ઓછું હોવાથી કાયિક ધર્મ એ છે થાય, પણ અશક્ત કાયામાં ય, મન તે અવશ્ય બળવાન બની શકે છે માટે અશક્ત દેહાવસ્થામાં પણ મનથી સુંદર ધર્મારાધન થઈ શકે છે.
ધર્મને પરિપૂર્ણ કરવા માનસિક અનુદન (બધાનું) થવું જોઈએ.
સેયમાં નહિ પરોવાયેલા ઉત્તમ પ્રકારના દેરાથી પણ ફાટેલું વસ્ત્ર સંધાતું નથી, તેમ કર્મક્ષયકારક ધર્માનુષ્ઠાનની અતુમેહનામાં નહિ ભળેલા એવા મનથી આત્માને મેલ કપાત નથી, આત્મશુદ્ધિ થતી નથી.
માટે મનને સુકૃતમાં જોડવાને ખાસ પ્રયત્ન બાલ્યકાળથી જ થવું જોઈએ.
સંસાર એટલે કર્મફત અવરથા, એને ટાળવાને ઉપાય તે ધર્મ. તે ધર્મનું સાધન માત્ર મનુષ્યભવમાં સમ્યકત્વ કે મંદ મિથ્યાત્વની હાજરીમાં જ થઈ શકે છે.
