________________
દર
(૪૨)
S
}
તinfluitmiri[MI
જો સુખ–દુઃખ મીમાંસા
જે ન ઈચ્છવા છતાં આવે તે દુઃખ છે. જે ઈચ્છવા છતાં ચાલ્યું જાય તે સુખ છે.
એ રીતે દુઃખનું આવવું અને સુખનું જવું, એ વૈભાનિક છે.
દુઃખ તથા સુખ એ વાસ્તવિક જીવન નથી. દુઃખ સ્વભાવથી અપ્રિય છે માટે વાસ્તવિક જીવન નથી સુખમાં સ્થિરતા નથી માટે તે પણ વાસ્તવિક જીવન નથી.
વાસ્તવિક જીવન સુખ તથા દુઃખ બન્નેના સદુપગમાં રહેલું છે.
સુખને સદુપગ ખીઓની સેવામાં છે; દુઃખને સદુપયેગ “અહ” ને “મમ ના નાશમાં છે, તેને સમભાવપૂર્વક સહન કરવામાં છે.
સુખ-દુઃખમાં જીવનબુદ્ધિ સ્વીકારવી એ ભૂલ છે. અને સુખ-દુઃખને સદુપયેગ એ વિકાસનું મૂળ છે.
- હરખથી ભયભીત થવું અને સુખમાં આસક્ત રહેવું એ માનવ મનને પ્રમાદ છે.
દુઃખને મહિમા તે જ સમજી શકે છે કે, જેણે દુઃખના પ્રભાવથી સુખની આસક્તિને સવશે ઉછેદ કર્યો છે.
