________________
નિશ્ચયદષ્ટિ, ક્રિયાકાળ અને નિષ્ઠાકાળને એક જ માને છે. વ્યવહારદષ્ટિ બનેને ભિન્ન તરીકે સ્વીકારે છે અને અને દૃષ્ટિ મળીને જ કાર્યની સિદ્ધિ થાય છે.
અનેકાંતદષ્ટિ વસ્તતત્વની અખિલતાનું દર્શન કરાવીને જીવને મિથ્યા આગ્રહથી ઉગારી લે છે. આત્માનું અહિત કરનારા પૂર્વગ્રહથી બચાવી લેનારી આ દૃષ્ટિ પ્રભુશાસનની મહાભેટ છે.
કલિકાલ સર્વજ્ઞ ભગવંત શ્રી હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા, “સવાઈસની છઠ્ઠી ગાથામાં “અનેકાંત”ને સાગર સમ વર્ણવતાં ફરમાવે છે કે,
अनेकांतमतांमाधिसमुल्लासनचन्द्रमाः । दद्यादमन्दमानन्दं भगवानभिनन्दनः ॥६॥
આવા અમંદ આનંદના અધિકારી બનવા માટે આચારમાં અહિંસા અને વિચારમાં અનેકાંતને વણવા પડે. વિચારમાં અનેકાંત આચારમાંની અહિંસાને પુષ્ટ બનાવે છે. આચારમાંની અહિંસા એકાંતવાદથી આત્માને ઉગારી લે છે. આચારમાંની અહિંસા જીવનમાં શાંતિની પ્રતિષ્ઠા કરે છે. વિચારમાં અનેકાંત મનનાં ચંદ્રને નિર્મળ બનાવે છે.
અહિંસા અને અનેકાંત રૂપી બે પાંખો વડે આત્મા મોક્ષની દિશામાં સફળ ઉડ્ડયન આદરીને વિશ્વોપકારી બને છે.
